Quaestio 1

¶ Distinctionis Ulgesimetertie. Questio Unica.

CIrca dissinctionem. exiii. quero tantum vnam questionem vtrum scilicet extrema vnctio sit sacramentum noue legis.

¶ Ui detur quod non. primo sic. omne sacramentum noue legis est instituitum a christo. sicut dictum fuit. sed lextrema vnctio non legitur fuisse instituta a christo: sed potius a iacobo. Iacob. v. Infirmatur quis inter vos inducat presbyteros ecclesie etc. ergo etc.

¶ Secundo sic. quod non est vnum sacramen tum: non est sacramentum sicut quod non est vnum ens: non est ens: sed extrema vnctio non est vnum sacramentum: habet enim multas vnctiones pro materia et multa verba vel orationes pro forma. ergo etc.

¶ Tertio sic. omne sacramentum noue legis receptum a non ficto confert gratiam. sed extrema vnctio non. quia presupponit gratiam in suscipiente. Alioquin enim non esset nocessaria penitentia illi: qui infirmatur in extremis: et est in peccato mortali. ergo etc.

¶ Contra magister in litera. et patet ex numero sacramentorum.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo ostendam: quod possibile fuit institui sacramentum remissiuum venialium in existente vel laborante in extremis: et quod fuit institutum defacto: et fuit congruum.

¶ Secundo ponam rationem talis sacramen ti et declarabo eam.

¶ Tertio inquiram de vnitate et iterabilitate huius sacramenti.

¶ Ultimo ad rationes.

¶ Quantum ad primum dico primo: quod possibile est deo remittere venialia finaiter homin laboranti in extremis secundum grauem infirmitatem: qua probabiliter appareat vicinus vel propinquus morti. Hoc eim nullam implicat contradictionem. Siliter etiam cum hoc potest conferre: et infundere gratiam pro statu illo. Sicut patet. sicut enim potest remittere mortalia et infundere gratiam. ita etiam venialia et infundere gratiam.

¶ Secundo dico quod respectu talis remissionis venialium et infusionis gratiae potest vel potuit instituere signum practicum efficax talis remissionis et infusionis. sicut etiam cuiuscumque operis sui potest instituere signum efficax. Et patet sicut dictum est supra de aliis sactris. ho enim potest adhiberi signum efficax respectu sue voluntatis: vt im pleatur: sicut patet de bulla pape. et de sigillo regis. et multomagis deus potest instituere aliquod signum effica/ sensibile respectu talis remissionis venialium et infusio nis gratie et tale signum dicitur aliquod sactrm.

¶ Tertio dico quod defacto tale signum fuit a christo institutum: licet non sic expresse: sicut aliqua alia sacrma. Non enim dicendum est: quod ab aliqua creatura pura puta ab aliquo apostolos fue rit institutum. licet ab apostolos Iacobo fuerit promulgatum Iacobi. v. sed a christo dicendum est fuisse institutum. sicut cirea principium huius quarti de institutione cuiusim sacramenti dicebatur. Sed quando fuit institutum: dicendum: quod vel tunc vel ante fuit institutum: quando christus misit discipulos vngere infirmos oleo: sicut dicitur in Marco. vndenon videtur certum: quod dicit magister in presenti distinctione ipsum fuisie a Iacobo institutum.

¶ Quarto dico: quod tale sacterm defacto institui fuit congruum et vt le ad hoc vt recipiens ipsum congrue non haberet retardatiuum a glia: quod est pctantum veniale: sed exiret sine talibus retardatiuis: et cum hoc etiam gratia augeretur in eo. Talia enim peccata venialia possunt manere vel esse remittenda saltem aliqua vsque in finem. quia quasi continue peccat homo talibus peccatis: vel saltem valde frequenter. Hec de primo articulo principali.

¶ Quantum ad secundum arti. dico: quod predictum sacramentum vocatur extrema vnctio. Et potest sic describi. Extrema vnctio est sacramenti vnctionis homins penitentis infirmi vel infirmantis probabiliter in extremis facta in determinatis partibus corporis cum oleo consecrato ab epseo ministrata a sacerdote simul verba certa cum intentione debita proferente ex institutione diuina efficaciter significans curationem venialium in suscipiente simul et infusionem gratie. hec ratio homins non est in se falsa nec impossibilis. quia nulla pars ibi posita alteri repugnat nec est incompossibilis.

¶ Declaro ergo eam per singula. Primo dicitur quod sacramentum vnctionis: et est constructiointransitiua I sacramentum quod est vnctio vel consistens invnctione. Et hoc est congruum vt vnctio exterior sen sibilis correspondeat vnctioni interiori mentis. Et si militer quia hoc sacramentum curatiuum est non solum in terioris infirmitatis venialium: sed etiam frequentet aleuiatiuum corporalis infirmitatis. Similiter teretio quia infirmus debilis iam non debet pungi sed vngiin signum diuine misericordie ad cuius spem debet induci.

¶ Secundo dicitur homins penitentis de suis scilicet venialibus. sic saltem quod sibi in generali displiceant veldisplicuerint aliqualiter. Alioquin si actu placerent ficius esset et reciperet sacramentum: nec esset conuenienter dispositus ad susceptionem sacramenti. Ex quo etiam patet quod innocentibus de quibus non presumitur quod habeant pctam venialia: non debet dari istud sactrm sicut pauulis morientibus. Siliter etiam nec adultis amentibus vel furiosis pro tunc nisi forte prius tpare lucidi interuallirequisissent. Siliter quia pro tunc penitere non possunt: nec vti ratione: nec digne suscipere nisi pro quanto prius peni tuissent: et sactum requisissent. Siliter patet quod debet conterrihominibus sanis et robustis per illud quod dicitur tertio laborantis vel infirmantis probabiliter in extremis. sed infirmis debet dari non quacunque infirmitate: sed infirmitate qua probabiliter disponatur ad exitum mortis de statu viatoris. Siliter non debet dari expositis periculo mortis quocumque modo: puta in periculo extrinsece violentie: vt armorum lubmersionis vel suspensionis vel huiusmodi. tales enim non debent inungi.

¶ Quarto dicitur ibi quod vnctiodebet fieri in determinatis partibus corperis. et iste partes sunt organa potentiarum quarum actibus frequenter peccali venialiter vtpote organa quinque sensuum: et potentie motiue et generatiue. Et sunt organa geminata vt in pluribus respectu cuiuslibet talis potentie: sicut visus habet duo organa duos oculos: auditus duas aures: o ractus duas nares: tactus: duas manus: potentia motiua vel congressiua: duos pedes. Et sicut in istis sensibus organa geminantur: ita et vnctiones quae fiunt in organis illis. vnde et super duos oculos fiunt due: et super duas nares: et super duas aures: et super duos pedes seu in duo bus pedibus. et similiter in duabus manibus. Quantum vero ad organum potentie generatiue fit vnctio ad lumbos: iuxta illud Greg. super illud luce. sint lumbi videturi praecincti et lucerne ardentes etc. Quod viris inquit luxuria in lumbis sio etc. Quantum vero ad organum gustus et loquele quod est lingua: quae deseruit in duo opera nature fit vnctio non in lingua: ned super os in remedium contra duplex pctantum veniale quantum scilicet ad gustum et loqueiam quibus deseruit lingua. Et non fit in lingua propter abhominationem ne grauet in firmum. Et ita in vniuerso sunt. xi. vnctiones ad istud sacramentum pertinentes. sed alique geminate sunt quasi vna: ita quod sunt. vii. principales: v. in organis vel quasi organis. 5. sensuum: sexta in organis principalibus motiue. quia in organis progressiue: puta in pe dibus et septima in organis generatiue vel in lumbis.

¶ Quinto dicitur quod talis vnctio debet fieri cum oleo sanctificato ab epso cum oleo oliue. nec oportet quod sit in balsamum mixtum sicut in chrismate ad confirmationem. nam exiens de mundo isto non multum indiget bona fama: que significatur per balsamum: sibi sufficit pua conscientia et pia que significatur per oleum. Siliter de bet esse oleum oliue: quod antonomasice dicitur oleum. Et de bet esse ab epso consecratum. Et hoc de necessitate materie huius sacramenti. Alioquin nihil fieret: sicut chrisma in confirmatione. In sacramentis enim consistenti bus in vsu baptismus non requirit materiam consecratam sed alia coniter. Et hoc sicui dicunt aliqui quia christus tactu sue mundissime carnis in baptismo suo consecrauit aquam: et dedit vim regeneratiuam aquis secundum Ambro¬

¶ Sexto dicitur: quod vnctio debet esse ministrata a sacerdote ita quod si a non sacerdote ministraretur nihil fieret. Et patet determinatio ministri satis per illud Iacobi. v. in ducat praesbyteros ecclesie vbi patet: quod praesbyteri et non aliisunt ministri huius sacramenti.

¶ Septimo dicitur certaverba: et hoc quantum ad formam vel formas verborum huius sacramenti: quae tradite sunt per modum orationum. et qualibet vnctio principalis habet propriam formam: et multiplican tur forme sicut et vnctiones. et est hec forma communis omnibus rddendo singula singulis: per istam sanctamvnctionem et suam piissimam minam parcat tibi dominus quicd narium vel aurium vel huiusmodi vitio deliquisti.

¶ Octauo dicitur cum certa intentione et cetera omnia que sequuniin predicta descriptione patent ex supradictis de hoc sacramento et de aliis. Circa hoc tamen quod dicitur sacramentum efficaciter significans remissionem venialium et infusionem gratie. Intellige: quod hoc verum est quantum est ex se et per se loquedo. aliquando autem per accidens non remittuntur venialia per hoc sacramentum. quia non inueueniuntur penitenda sed iam prius aliquo alio modo sunt remissa. Similiter etiam aliquando no infunditur gratia. quia ficte suscipitur sacramentum et in pctatio mortali. Istud autem sacramentum non confert primam gratiam sicut baptismus vel penitentia: sed auget eam. nec oportet ad remissionem venialium gratiam infundi vel augeri. sed hoc fit viriute sacramenti: sicut et in quolibet alio sacramento noue legis confertur gratia suo modo. hec de secundo articulo principali.

¶ Quantum ad tertium artitulum dico primo de vnitate huius sacramenti: quod non est vnum vnitate indiuisibilitatis vel simplicita tis: sed vnum vnitate ordinis et integritatis ad vnum effectum principalem: qui est augere gratiam: et alium minus principalem qui est remissio plenaria omnium venialium inuentorum in suscipiente non ficto.

¶ Secundo dico quod est iterabile sacramentum: sicut et morbus contra quem adhibetur scilicet pctantum veniale. et similiter morbus vel infirmitas probabilis ad mortem vel exitum devia. Ex quo patet quod non imprimit caracterem: sicut nec alia sacramenta iterabilia Ex predictis patent omnia de isto sacramento. principale dico quod Iaco

¶ Ad primum bus non instituit: sed promulgauit.

¶ Ad secundum dico quod est vnum sacramentum completum vnitate supradicta.

¶ Ad tertium dico quod hoc sacramentum ex vi sacramenti non est collatiuum prime gratie: sicut baptismus vel penitentia: sed magis est augmentatiuum gratie et ideo in digne suscipiente ipsum presupponit gratiam et presuppositam auget: sicut patuit ex predictis.