Quaestio 4

¶ Distinctionis Octaue. Questio Quarta.

QUarto quaero utrum deus vel aliquid sibi formaliter intrinsecum sit in aliquo genere vel predicamento.

¶ Uidetur quod sic. quia si non hoc videretur quia est infinitus: quia infinito repugat esse in predicamento siue in genere: Sed hoc non obstat quia infinito non repugnat esse in genere. Nam philosophus. 6. Thopicorum. docens diffinitionem linee recte que est cuius medium non exit ab extremis / per hoc quod si esset linea infinita ista diffinitio non conueniret ei quia non haberet extrema igitur linea infinita est diffinibilis et possibilis et per consequens in genere quantitatis. quare etc.

¶ Secundo sic. Omne ens contractum videtur esse in genere sed deus est ens contractum et ens determinatum quia hoc ens singulare. igitur etc.

¶ Tertio sic substantia est in genere: sed deus est substantia / quia est ens non in alio sed per se stat: igitur etc.

¶ Quarto sic Simplex potest esse in genere vt patet de angelos igitur non obstante quod deus sit simplex deus poterit esse in genere. Magister in littera. Et Augu¬

¶ Contra stinus quinto de trinitate ca. 2. Intelligamus quantum possumus deum sine quantitate magnum. etc. Ubi excludit a deo predicamenta et etiam secundum que videtur denominari ipse deus.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo distinguam de genere et declarabo membra diuisionis.

¶ Secundo ponam vnam opinionem de questione.

¶ Tertio respondebo ad questionem.

¶ Quantum ad primum dico quod est genus logicum et genus methaphisicum / et genus phisicum. Genus logicum nichil aliud et vno modo quam intentiones secude ordinate secundum ordinem subiicibilium et predicabilium ab ipso intellectu. Intellectus enim est qui facit intentiones secundas et adaptat eas secundum ordinem et habitudinem primarum.

¶ Unde dico quod predicamentum logicum formaliter loquendo non est in se nisi intentio secunda generis generalissimi subalternarum et speciei specialissime et differentiarum et indiuiduorum vel indiuidui illius generis. Uerumtamen quia intentio quelibet secunda concernit intentionem primam super quam fundatur et propter hoc etiam genus pre dicabile in concreto differenter genus est quod praedicatur. etc.

¶ Quid autem sit intentio secunda. Dico quod non est nisi vnus respectus rationis operatus per intellectum comparantem ad aliud conformiter ad primas intentiones que sunt ipsis in comparatis.

¶ Aliter potest dici quod genus logicum est quod pre¬ dicatur in quid de pluribus differentibus specie: pro quanto concernitur ab intentione secunda generis fudata super ipsum intellectum pro tanto enim dicitur logicum.

¶ Genus vero methaphisicum dicitur aliquid quod predicatur de pluribus differentibus speciequod est a motu et a materia phisica abstractum.

¶ Genus phisicum dicitur quod predicatur de pluribus differentibus specie in quid. quod est a motu et a materia phisica vel naturali coniunctum vnd patet quod idem potest dici genus logicum et methaphisicum vt substantia incorporea. Similiter idem potest dici logicum et phisicum vt substantia corporea. Sed methaphisicum et phisicum nequaquam.

¶ Genus autem vel predicamentum methaphisici nichil aliud est quam multitudo aliquorum ex natura resdistinctorum praedicabilium de seinuicem ordinate secundum realitates magis et minus communes quantum ad genera et species: vel non communes quantum ad indicia. Et puto quod iste realitates debent vocari prime intentiones et quales sint tales realitates dicetur in fra.

¶ Unde dico quod praedicamentum substantie nichil aliud est quam multitudo substantie corporis / corporis animati animalis / homins vel asini / sortis vel brunelliet etiam differentiarum lateralium quae per se non sunt in predicamento: sed per reductionem ad illa que diuidunt et illa que constituunt. Genus autem methaphiscum secundum quod huiusmodi dicitur quia abstrahens a materia et motu secundum rem secundum intentionem Aristotelis. Unde videtur quod aliqua omnino immobilia et immutabilia voluit esse in genere quod tamen non reputo vel rum. Unde non reputo quod aliquod predicamentum methaphisicum abstrahat omnino a motu et mutatione immo nec aliquid quod est in ipso quia omne quod est in predicamento necessario est causatum et mutabile

¶ Dicitur protanto methaphisicum genus quia pertim net ad considerationem methaphisici cuius est comsiderare aliquid abstrahens ab omni mutatione vel motu / cuiusmodi est deus qui est principaliter pars subiecti sui quod est ens. Unde et substantie motrices alie a prima sunt vere mobiles ad locum: quod tamen negat Aristoteles.

¶ Genus phisicum dicitur magis substantiale quam predicabile et accipitur pro sub iecto vt materia quod est principium transmutatio nis phisice. Unde illa dicuntur esse eiusdem generis phisici quecumque sunt inuicem transmutabilia manfeste in eodem obiecto vel materia cuiusmodi sunt corrumptibile et corruptibile quantum ad formas. Non sic autem corruptibile et incorruptibile sed differum: plusquam genere sicut dicitur quarto methaphisice / et qumo plusquam genere dico quod plusquam genere phisico quia etiam differunt genere methaphisico proximo non autem oportet quod remoto: quia sicut nunquam sunt eiusdem generis phisici ita nunquam eiusdem generis proximi. Unde et omnes species specialissime per se alicuius proximi vel sunt corruptibiles vel incorruptibiles et non est dare ibi vnam corruptibilem et aliam incorruptibilem / sicut patet inducendo in omnibus Unde omnes species animalis sunt corruptibiles et omnes species angeli sunt incorruptibiles. Si autem geniis phisicum dicat genus predicabile. tunc illud genus accipitur a materia vel subiecto transmutationis phisice vel ab aliquo includente ipsam. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secudum di¬ co quod est vna opinio quod deus est in genere. Ad hoc autem adducit rationes. Prima est ista. Illud quod est mensura omnium in genere substantie est inpredicamento substantie / albedo mensura omnium colorum est in genere coloris: sed primus motor est huiusmodim secundum Commentatorem quarto methaphisice Conmento vigesimoseptimo. igitur etc.

¶ Secunda ratio est quia Boetius de trinitate ponit quod in deo manent duo genera: vnde et ponit ibidem quod substantia continet vnitatem: sed relatio multiplicat realitatem / igitur deus vel aliquid in deo est in genere.

¶ Tertio sic per Damascenum in elementario capitulo nono. Dicit quod incorporeum est differentia substantie et incorporeum continet deum et angelum. etc.

¶ Quarto sic. Sapientia est cuiusdam rationis in nobis et in deo: quia vtrobique est perfectiosimpliciter sed in nobis est qualitas / igitur et in deo. Confirma tar per Damascecum qui dicit capitulo. 77. quod natura dei est species suppositorum: igitur in diuinis est species / et per consequens genus. et sustinere istam opinio

¶ Alii qui volum nem dicunt quodipugna ri non potest quin deus sit in genere logico saltem quia adhoc quod aliquid sit in genere logico non requiritur aliqua distinctio nec compositio a parte rei: sed tantum a parte rationis / quod aliquid possit concipiindeterminate quantum ad genus / et determinate quantum ad differentiam vel speciem. Genus enim vel species vel differentia eundem conceptum ex parte rei dicunt secundum eos differentem solum secundum rationem determinati et indeterminati / vel determinabilis vel determinantis / hoc nihil ponit imperfectionis indeo si sic vel sic accipiatur / ergo potest poni in genere logico substantie vt videtur. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articuium. Primo ostendam quod in omni re que est per se in aliquo genere etiam logico saltem vel ratione fundamenti rei substracte seu primarum intentionum oportet dare distinctionem plurium realitatum in eodem supposito et per consequens compositionem.

¶ Secundo ex hoc ostendam quod simplicitati et perfectioni diuine repugnat quod aliquid sibi intrinsecum / sit formaliter in gerenere.

¶ Tertio respondebo ad rationes aliorum.

¶ Primum probo sic: septimo methaphisice sicut se habet tota diffinitio ad to tum diffinitum / sic pars diffinitionis ad partes reivel diffiniti: sed tota diffinitio dicit totam rem / igitur pars diffinitionis dicit partem rei / non partem essentialem sicut materiam vel formam: quia multa difniuntur que non sunt composita ex materia et forma Igitur partem realem et realitatem aliquam / licet essentialiter non distinctam pars diffinitionis est genus et alia est differentia. Igitur ista dicunt realitates distinctas partiales.

¶ Secundo sic. Actuale et potentiale perfectibile per ipsum semper dicunt realitates distinctas ad minus quia nichil est perfectibile per seipsum realiter sed genus dicit quid perfectibile per differentiam et quid potentiale ad ipsam quia secundum Porphirium: genus potentiale habet differentias actu vero nullam igitur dicit distinctam realitatem a realitate et a reali conceptu differentie

¶ Tertio sic. Aristoteles probat contra platonem. go Methaphisice. quod ydea non diffinitur: quia diffinitioest sermo longus et habens partes: sed ydea simplex est non habens partes: igitur etc. Istud nichil valeret nisi sicut in diffinione sunt partes genus et differentia: et genus est in potentia ad differentiam: it in diffinitione essent partes et realitates partiales

¶ Quarto sic. Si genus dicit totum quid et totam realitatem eius quod est in genere puta speciei: pari ratione et differentia: et tunc in diffinitione bis habetur totum quid ipsius rei: et per consequens alterum si perfluit. Sequitur etiam quod nulla diffinitio est primo eadem diffinito / quia nichil semel acceptum est primo idem sibiipsi acceptobis sed semel: hoc est falsum Unde diffinitio non dicit nisi semel ipsum quid rei / non autem vt dicunt aliquid rationis / nec vt distinguntur secundum rationem / et ita si quodlibet eorum dicit totum quid sequitur idem quod prius

¶ Quinto sic. primo Phisicorum philosophus arguens contra Parmenidem ponentem omnia esse vnum dicit quod si ponatur illud vnum esse substantiam puta hominen sequitur necessario quod sint plura. Et accipit ad hoc probandum rationem per se termini puta rationem homins ponamus hominem esse animal bipes adhuc erunt pluraputa animal et bipes / aut igitur plura secundum rem et sic habeo propositum / aut plura secundum rationem et sic nichil habet Aristoteles contra Parmenidem / quod bene concedebat plura secundum rationem.

¶ Sexto sic. Si realitas generis et differentie sunt omnino vna realitas tunc vna per se primo modo praedicatur de alia in absoluto vel saltem per identitatem / quia nec res repugnat nec modus significandi. Primus modus autem per se accipitur a re: sed hoc est fal sum secundum Aristotelem et secundum omnes / animalitas est rationalitas. Similiter etiam genus non predicatur per se de differentia tertio methaphisice. et sexto Thopicorum: quia tunc vnum animal esset duo anima lia. quare etc. Si queratur enim quod de quocumque predicaretur genus per se de eodem per se predicaretur sua differentia / et ita de quocumque animal et rationale et per se consequens de asino predicaretur rationale quod est falsum.

¶ Dico igitur breuiter quod genus et differentia dicunt distinctas realitates in eadem essentia eius quod est per se in genere et quia ex realitatibus distinctis impossibile est fieri vnum per se nisi vna alteri componatur sicut actus potentie. Dico quod impossibile est quod aliquid sit per se in genere methaphisico in quo non sit compositio. Similiter iste rationes concludunt de omni re que ponitur in genere logico quia genus logicum in tali re accipiex genere methaphisico et intentione prima tanquam intentio secunda. secundum probo primo

¶ Quantum ad ex diuina simplicita te quod deus non est in genere vel predicamento omnis res inpredicamento existens est vere composita vt probatum est sed deus et omne intrinsecum sibi est summe simple et nullo modo compositum nec componibile. igitur etc

¶ Secundo probo idem ex infinitate: deus est actu infinitus intensiue igitur omnia componibilia in ipso in eodem supposito sunt eadem realitas sed genus nunquam dicit eandem realitatem cum differentia et tamen sunt componibiles in eodem supposito. igitur etc

¶ Tertio sic modus intrinsecus alicuius cum ipso non constituit ipsum differentia cum genere. Tunc enim albedo posset esse genus / et modus suus intrisecus differentia et sic tanta albedo vel tanta essent alie species ab albedine quod est falsum: sed finitum et infintum diuidunt ens tanquam modi intrinseci entis saltem non dicunt differentias entis: nec alias quid ditates proprias / igitur infinitum non constituis speciem sub ente deus igitur non est species Undealbedo que est modo finita intensiue in ratione albedinis non propter hoc esset alterius speciei. Non est intelligendu in hac ratione quod infinitum pro eo quod dicit positiuum sit modus entis sed magis est pars entis que est deus / sed sicut dicetur infra quando dice an infinitas sit attributum speciale.

¶ Quarto sic ex ratione necesse esse ( et est ratio Auicenne octauemethaphisice ) si necesse esse habet genus igitur intentio generis vel erit ex se necesse esse vel non. Siest ex se necesse esse / est in vltimata actualitate nec est per consequens actualis per differentiam / et ita est dare genus in aliquo sine differentia. Si non / igitur non includitur in necesse esse / et ita non est genus eius sed deus est necesse esse. igitur etc.

¶ Confirmatuquia omne quod est in genere habet in se aliquam realitatem cui quantum est ex se no repugnat esse in aliquo alio quam in illo vt animalitati non repugnat esse imalio quam in homine quantum est ex se: sed cuilibet diuine realitati repugnat quod inueniatur in alio: quia tunc sibiaccideret esse in deo / et sic deus esset ens contingens et possent esse multi dii / igitur etc. Item deus est causatiuus cuiuslibet generis secundum omnem realitatem illius generis igitur non est in aliquo genere: quia si esset in aliquo genere sequeretur quod esset causa aliciius sue realitatis immo suiipsius. Item deus vnituue per realem identitatem continet quamlibet perfectionem cuiuslibet generis igitur non est limitat ad genus sicut si esset aliqua forma que esset color et sapor ipsa esset illimitata ad genus saporum vel colorum ideo non esset in aliquo istorum.

¶ Dico igi tur concludendo quod cum deus sit actus purus et simplicissimus / et infinitus simpliciter / et necesse esse nec abstrahat ab esse actualis existentie: quod nullum predica mentum conuenit sibi nec aliquod sed est supra omne genus: et est simplicitatis tante quod in eo habens est id quod habetur exceptis relatiuis / quia pater habet filium et non est filius sicut dicit Augustinus. I1 de ciuitate dei. Et ex hoc etiam patet quod ibi non est genus et differentia / nec genus habet differentiam: quia genus nunquam est differentia nec econuerso. tertium huius articu¬

¶ Quantum ad li soluo rationes aliorum. Ad primam dicunt aliqui quod Commentator non habet intentionem magistri sui / quando dicit quod deus est mensura substantie generis non curo de hoc forte quod immo quia Aristoteles forte posuisset deum in genere licet implicite contradixisset sibi ponendo cum hoc / quod deus est actus purus. Quicquid sit de hoc quod deus est mensura communis et extrinseca cuiuflibet alterius entis non autem proprima intrinseca nec vnigenea et per consequens etc.

¶ Ad secundum dico quod Boe tius nunquam dicit illud bene: tamen dixit illud secundum verum / quod substantia continet vnitatem. etc. Et dico breuiter ad ipsum quod non est intentio eius quod in diuinis maneat aliquod predcicamentum: sed dicit illud quia omne predicamentum vel est absolutum vel respectiuum vel ad se vel ad aliud / qua maxine atribuun tur substantie et relationi in creaturis non tamen vni uocecum deo. Et Augustinus expresse septimo de trinitate negat predicmentum substantie a deo: dequo magis videretur: licet concedat sibi nomen essen¬ tie. Essentia enim diuina nulli substat non propter debilitatem sui esse / sed propter infinitatem.

¶ Ad tertium dico quod Damascenus accipit improprie substantiam pro omni eo quod non inheret et differentiam substantie incorpoream pro omni eo quod non est corpus. Similiter etiam quando dicit quod natura diuina est species suppositorum improprie accipit specienpro omni eo quod est commune aliquibus eiusdem rationis existens / siue numeretur in eis siue non.

¶ Ad quartum dico quod sapientia non est eiusdem rationis imdeo et in nobis sicut dictum est supra. Et dico quod sa pientia nostra non est perfectio simpliciter quia se tota est accidens quoddam.

¶ Ad primum principale dico quod vel Aristoteles intendit quod possit esse linea infinita et in genere per reprobationem illius diffinitionis: et dico quod verum intendit licet contra seipsum alibi. Dico enim quod infinitum actu / non simpliciter secundum omnem perfectionem entis sicut deus: sed secundum aliquam rationem entis / potest esse in genere sicut linea infinita esset in genere quantitatis et diffinibilis / non autem deus vt dictum est supra. Sed dico quod cum hoc stat diffinitio illa: nec Aristotelesbenimprobat quia siue linea recta habeat extrema siue non semper est verum quod medium eius non exit ab extremis: de linea recta finita patet / de infinita etiam patet / quia nec habet medium nec extrema: sed videtur quod bene procedat contra eam / quia si esset linea finita non plus esset ista diffinitio sua quam linee tortuose vel cu ue infinite vel circularis quia in omnibus hiis medium non exit ab extremis quia nec medium habent nec extrema vt patet aut Aristoteles intelligit non posse esse lineam infinitam actu que esset in genere et per cousequens nec diffinibilem. Et tunc non video quod argumentum suum valeat aliquid contra illam de scriptionem linee recte supposito intento illo: quia non improbatur conuenienter diffinitio data de aliquo per hoc quod ipsa non conuenit alicui quod est impossibile. Sicut non improbaretur bene diffinitio homins quod scilicet est animal rationale / quia non conuenit animali irrationali vel homini mortuo / quoniam priuat hominem Alioquin enim omnis diffinitio posset improbari de diffinito suo / quia nulla conuenit ei que repugnat suo diffinito.

¶ Ad secundum dico quod deus non est ens contractum siue constitutum ex aliquo contrahen te et contracto sicut species: sed bene est contractum improprie: quia est ita hoc ens quod non aliud: quia exsuo conceptu quidditatiuo est hic / et per consequens non est quidditas alicuius generis nec iudicium / quia conceptus suus quidditatiuus simplex est

¶ Ad tertium dico quod deus proprie non est substantia nisi accipiendo substantiam pro eo quod non inheret non pro substantia que est genus.

¶ Ad quartum dico quod nichil omnino simplex est in genere. Unde dico quod angelus est compositus ex genere et differentia.