Quaestio 1

¶ Distinctionis Trigesime. ¶Questio Unica.

Circa distinctionem exx. quero. Utrum inter Mariam et Ioseph fuerit verum matrimonium.

¶ Uidetur quod non. quia Maria vouerat virginitatem. quod patet ex illo verbo: quomodo fiet istud quo niam virum non cognosco. I cognoscere non propono. sed vouentibus virginitatem non solum nubere: sed velle nubere damnabile est secundum Hierony. Et ponitur. xvii. q I. sunt quidam: ergo etc.

¶ Secundo sic. Contrahens verum matrimonium in aliquid consentit: sed non tantum in cohabitationem et amorem mutuum. Sic enim frater posset contrahere cum sorore. ergo in aliquid aliud non nisi in carnalem copulam: vt videtur. sed beata virgo nunquam consensit in carnalem copulam: absit. ergo etc.

¶ Tertio sic. numerorum vltimo habetur quod mulieres sub lege mosayca debebant nubere viris cum tribubus suis sed maria non erat de tribuIoseph. quia Ioseph erat de tribu iuda. patet Lice. 2. Eo quod esset de tribu et familia Dauid. Maria autem de tribu leui. quia erat cognata elimabeth. et tribu sacerdotali. patet Luce 1. Et ecce elimabeth cognata tua. ergo etc. Magister in litera. Et accipiun¬

¶ Contra ab euangelio Mathei I. Cum esset desponsata mater Iesu maria Ioseph. etc.

¶ In ista quaestione sic procedam.

¶ Primo inquiram: vtrum congrue et licite beata virgo vouerit virginitatem.

¶ Secundo inquiram: vtrum post tale votum licite et congrue contraxit matrimonium.

¶ Tertio per quem modum

¶ Ultimo ad rationes.

¶ Quantum ad primum articulum videretur: quod beata virgo non vouerit licite virginitatem. primo quia virginitas contrariatur precepto legis nature dato de conseruatione specieCrescite et multiplicamini. quod non legitur fuisse reuocatum.

¶ Secundo. quia non minus peccat impediens conseruationem speciei: et per consequens generationem et vitans talem actum: quam impediens conseruationem proprii indiuidui subtrahendo sibi omnem cibum. Nam bonum speciei quanto comunius: tanto melius.

¶ Tertio. quia virginitas exit a medio virtu is. quia omnem delectationem veneream respuit. et ita videtur esse vitium defectiuum: et nullo modo virtus. quare etc.

¶ Quarto sic. qua ratione licita esset vni virginitas: eadem ratione et alteri. sed hoc est inconueniens: et esset: quod omnes tenerent: et vouerent virginitatem. ergo etc. ad presentem articulum

¶ Sed quam tameum dicendum est omnino quod deaita virgo licite vouit virginitatem et decuit vt voueret.

¶ Primo quia virginitas est virtus supererogationis. Quod autem sit virtus: patet quia declinat delectationes sensuales vel brutales seu carnales et venereas secundum dictamen recte rationis: non quidem secundum rem tenendo medium: quod aliquas experiatur: et alias renuat: sed secundum rationem ad aliquem finem rectum Et iste finis potest esse contemplatio dei: vt liberius persona vacet diuine contemplationi secundum apostolum ad Corinth. Uirgo cogitat: que domini sunt vt sit sctancorpore et spiritu. Delectationes vero carnales retrahunt: et distrahunt a tali contemplatione: vt patet. vnde et plato vt vacaret sapientie permansit virgo secundum Aug. Secundo. quia licitum est vouere statum preter necessarium: in quo licitum est permanere. sed hic est status virginitatis. Probatur per Hieremiam et Ioannem baptistam et paulum: qui etiam pro tempore quod fuit sub lege virgines permanserunt. ergo etc.

¶ Secundo dico: quod non solum fuit licitum: sed etiam fuit congruum: vt voueret. Primo quia debebat esse et futura erat mater christi veri. decuit autem: vt virgeregia ea puritate niteret: qua nequit sub deo maior intelligi secundum Anselmum. Secundo decuit: vt a se ipsa viam precluderet ingressus humani: vt sic sole deo viam daret: et spiritus sanctus ipsa obumbraretur et corpus christi in ipsa fabricaret. hoc autem fecit per votum virginitatis. Uirum ( inquit ) non cognosco quare etc.

¶ Dico igitur: quod virgo beata quasiaurora diei et temporis gratie couenienter vouit virginitatem: que multum inter alias virtutes pertinet adifectionem legis euangelice: et suam virginitatem de mino consecraret. contra hoc dico: quod illud ¶Ad primum preceptu crescite et multiplicamini: non est proprie loquendo praeceptum legis nature: sed legis diuine positiue: licet pro statu corruptibili multum videatur consonum legi nature ad seruationem speciei. Sed de isto precepto dicitur quod non fuit praeceptum cuilibet singulari persone sed communitati fuit traditum: vt per aliquos de communitate impleatur: nec oportet: quod per omnes. sufficit ergo: quod aliqui vacent generationi ad intentionem precepti. et alii qui volunt abstinere sunt liberi praecipue in casuisto. quia multi sunt proni ad exequendum illud preceptum et paucissimi ad abstinendum. vnde non est simile de precepto isto: et de praecepto nature super conseruationem proprii indiuidui sicut patet.

¶ Et pehoc patet responsio ad secundum. Sufficit enim nisi inquo essent valde pauci homines et praecipue fideles quod aliqui de communitate illud exequantur. Sicut non oportet quando aliquod praeceptum alicui communitati iniungitur: quod omnes illud pceptum exequantur: sed sussicit quod aliqui qui ad hoc sufficiunt. Aliter diciut quod beata virgo: licet illud praeceptum teneret: et omnes obligaret pro tempore et loco: habuit specialem reulationem de diuina voluntate. et sic potuit vouere. Sic etiam diceretur de Hieremia et Ioanne: qui vit gines permanserunt.

¶ Ad secundum patet ex praedictis

¶ Ad tertium dico quod virginitas obseruata secundum dictamen recte rationis accipiendo pro habitu ipso: est virtus et ardua et rara vel difficilis virtus. Quando dicis: quod non quia declinat a medio virtutis: et est agrestitas quedam: dico quod medium virtutis cuiuslibet circa materiam virginitatis non consistit in medio reised magis in medio rationis. Nec est agrestitas de clinare omnem talem delectationem propter finem conuenientem secundum rectam rationem. sed agrestitas esset talem de lectationem detestari: quasi secundum se malam abhorrendo eam.

¶ Ad quartum quod non licet pari ratione toti communitati et omnibus de communitate simul sumptis vouere et tenere virginitatem: sicut vni vel duobus vel tribus. quia non sequitur idem inconueniens ad vnum: sicut ad aliud: vt patet. vnde et si omnes vellent continere vel virginitatem tenere: Dico quod papaet principes possent aliquos ad nubendum et generam dum compellere. immo et deberent. sed benedictus deus et non oporiet modo homines ad hoc compellere. licet igitur liceat sic continere isti vel illi seu aliquibus de communitate: non tamen omnibus simul. sicut patet quare etc. hec de primo articulo principali

¶ Quantum ad secundum articulum: qui est magis ad propositum dicendum est omnino: quod beate virgini non obstante voto virginitatis licuit contrahere. Secundo dicendum est quod decuit ipsam contrahere.

¶ Primum probatur. quia de facto contraxit. vt habetur Math I. Cum esset desponsata etc. Sed planum est: quod contrahendo non peccauit ergo etc. Secundo quia vel erat tunc generale preceptum de contrahendo obligans quemlibet pro tempore et loco. vel si no erat generale preceptum: sicut vt deretur per Hieremiam et Ioannem baptistam: qui non contraxerunt: tamen ipsa habuit de hoc speciale preceptum a deo per reuelationem.

¶ Et hoc decuit secundum illas congruentias quas assignat Ambrosius super Lucam: latent quidem diuina misteria etc. que ponunt ibi multe et bone. Una est. vt iudei et herodes non haberent occasionem persequendi christum tanquam natum non in matrimonio: sed potius verisimiliter in adul terio vel ex adulterio: si non fuisset nupta beata virgo.

¶ Secunda est. quia christus non venerat solue re legem: sed adimplere. In qua tamen lege partus innupte damnatur.

¶ Tertia ne virgo haberet occasio nem scandali ex medacio apparenti: si dixisset: se concepisse non ex fornicatione: cum tamen esset innupta. Et similiter ne temerate virginitatis adureretur infamia¬

¶ Quarta fuit: et est. vt maritus sanctus et iustus fieret testis integre virginitatis.

¶ Quinta potest esse et fuit: vt esset virgini in obsequium et fidelem socium in necessitatibus eis: sicut eundo in egyptum et reuertendo: et huiusmodi.

¶ Alia congruentia adducitur ibi ab Ambrosio: vet scilicet dyabolus de virginitate marie falleretur: vet scilicet lateret eum vitginitas. sed ista congruentia non est multum efficax: sicut iacet. quia dyabolus non obstante matrimonio poterat cognoscere virginitatem marie: si appropinquasset: et a deo fuisset permissus: nec matrimonium in aliquo impediuisset. Sicut etiam mulier posset cognoscere virginitatem alterius saltem quantum ad integritatem carnis. sed puto quod non fuit permissus a deo nec etiam appropinquare. sicut etiam videtur dicere bet nardus. Et similiter forte non curauit. quia bene nouerat abstractiue ipsam esse desponsatam: et non congitabat aliquid de viginitate eius: nec timebat. et quantum ad hoc valet congruentia.

¶ Sic igitur dioa quod licuit sibi contrahere: et decuit: et quod de facto contraxit non obstante quod prius voluisset. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum per quem modum licuit sibi non obstante voto virginitatis: dicunt aliqui quod non vouit virginitatem simpliciter et absolute: sed sub conditione scilicet nisi deus disponeret aliter scilicet quod matrimonium duceretur et ideo quando constitit sibi: quod placebat deo ipsam nubere: nupsit: et votum non fregit. quia conditio voti non stetit. quod vouit simpliciter et ab

¶ Alii dicunt. solute: sed nupsit non obligando se ad carnalem copulam virginitatis oppositanvllo modo: sed tradendo corpus suum ipsi Iosephad custodiam: vt custodiret: non vt pollueret. quare et cetera. parum valent. primum quia illo

¶ Sed illa modo nullus aliquid absolute voueret. quia in omni voto dato quod illa conditio non exprimatur: tamen intelligitur rationabiliter scilicet nisi deus velit aliter ordinare. si deus voluerit: dicit Iacobus

¶ Secundo quia videtur hoc contra intentionem virginis: quando dicit: quoniam virum non cognosco. quod nichil valuisset respondisse ad propositum virginis: nisi simpliciter vouisset virginitatem.

¶ Tertio quia ex dictis istorum videtur quod Maria simpliciter et absolute et omnino sicut alie mulieres consensisset carnalem copulam incompossibilem voto virginitatis quod non videtur verum. quare etc videtur quod eodem mo¬

¶ Contra secundos do frater et soror possent vel potuissent mutuo contrahere sicut maria et Ioseph scilicet ad custodiam corporum mutuam.

¶ Secundo quia non fuisset vniuocum matrimonium Marie et Iosephcum aliis. quia non fuisset similis obligationis. ergo etc. breuiter quod mulier contrahe¬

¶ Dico ergo do matrimonium non obligatur ad carnalem copulam: nisi vir petat. obligatur tamen et tenetur reddere: si petat vir. quod patet. quia toto tempore vite sue mulier potest non petere. vnde non obligatur ex matrimonio petere: sed reddere. licet possit petere. Modo ad propositum dico: quod virgo beata licet vouisset simpliciter et absolute virginitatem potuit tamen et licite contraxit. quia certificata fuit diuino oraculo: quod nunquam ioseph peteret. obligauit ergo se ad carnalem copulam sub conditione: de qua sibiconstabat diuino oraculo: quod nunquam conditio ponere tur. et hoc non repugnat voto virginitatis simpliciter. et sic Ioseph habuit dominium et potestatem corporis virginis: et nunquam habuit vsum: sed priuatus fuit vsu: sicut probatur extra de verborum significa tionibus: quod aliquorum est dominium: qui tamen non vtun tur sed alii. Ita quod potest vsus concedi retento dominio.

¶ Secundo patet hoc in alio exemplo. si quis enim iuraret contrahere matrimonium: et post iuramentum statim voueret virginitatem: consulendum esset sibi: quo contraheret matrimonium propter iuramentum seruandum: et quod ante matrimonium consummatum intriret religionem propter votum virginitatis seruandum licet posset absque contractu matrimonii intrare religionem. prima tamen via esset securior. et sic esset perpetuum matrimonium et dominium corporis sui apud vxorem: et tamen vxor priuaretur vsu secundum vnum modum dicendi: qui de hoc teneretur.

¶ Tertium exemplum est de adultera: que cum sit vxor mariti habet dominium et potestatem corporis mariti. et tamen frustratur vsu et iure petendi. Sic in proposito quantum ad factum fuisIoseph priuatus vsu corporis virginis: non tamen iire petendi. quia nunquam fuit petiturus nec vsurus et hoc constitit virgini gloriose: antequam contraheret. quare etc. hec de tertio articulo.

¶ Ad primum principale dico: quod nubere vel velle nubere simpliciter et absolute et in omnem euentum. et volendo petere est virginpus vouentibus damnabile. sed non sic beata virgo contraxit.

¶ Ad secundum dico: quod consensit in carnalem copulam modo predicto. nec est inconueniens.

¶ Ad tertium dicitur vno modo: quod illa lex non fuisvniuersalis sed tantum propter aliquas mulieres: ad quas deuoluebantur hereditates. ille enim debebant nubere cum tribubus suis: ne miscerentur hereditates: et deuoluerentur ad alias tribus. Aliter dicitur quod Maria et Ioseph erant ex eadem tribu iuda cum Ioseph quod patet. quia chrisius vere fuit ex tribuiuda. et non nisi mediante Maria. vnde tribus sacet dotalis et regia commixte fuerant. et maria ex vtraque tribui erat. verum est tamen: quod genealogia deducta ab Abraham. Mathei 1. Per accidens pertinet ad mariam: inquantum attinebat Ioseph. Unde et secundum Hierony. super Matheum ibidem Ioseph cogebatur eam assumere vt propinquam. Narratur autem genealogia Ioseph. quia secundum Hierony. non est consuetudinis scripturarum: vt mulierum genealogie numerentur. Fuit enim beata virgo ex tribu iuda ex parte patris sicut patet per Damas. Nam Ioachim secundum eum descendit ex Natham filio Dauid. Anna vero mater Marie fuit de tribu leui: vt ex parte eius esset Maria cognata Elimabet