Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Praefatio
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctiones 21-22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctiones 26-28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28-30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctiones 18-19
Distinctiones 20-21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27-29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctiones 33
Distinctiones 34-36
Distinctiones 37-39
Distinctiones 40-42
Distinctiones 43
Distinctiones 44
Distinctiones 45
Distinctiones 46
Distinctiones 47
Distinctiones 48
Distinctiones 49
Distinctiones 50
Quaestio 1
CIrca istam distinionem quero vnam questionem. Utrum scilicem solus sacerdos possit hoc sacramentum conficere.
¶ Uidetur quod non sous sacerdos sed dyaconus: quia dyaconus in casu necessitatis potest hoc sacramentum ministrare: vt habetur distinctione. Cumque dyacones. Et confirmatur de beato Laurentio. cui commisit Sixtus Dominici sanguinis dispensationem. ergo pari ratione ( vt videtur pyacones possunt hoc sacramentum conficere: sicut et dispensare: vel ministrare saltem in casu necessitatis.
¶ Secundo videtur quod non omnis sacerdos possit hoc sacramentum conficere: puta malus sacer dos. Nam de malis sacerdotibus dicitur Malachie. II. maledicam benedictionibus vestris. igitur nihil possunt tales benedicere. Et confirmatur quia tunc tantum valeret missa mali sacerdotis quantum et missa boni. quod non videtur conueniens.
¶ Tertio videtur hoc idem de degradatis et suspensis vel depositis. Dicitur enim de quolibet tali prima questione prima. Opponitur quod nulla eis reliquitur potestas igitur non possunt conficere. quod malus sacerdos quantumcun¬
¶ Com e ni qued possit conficere. quia apud ipsum remanet caracter indelebilis: super quo fundatur potestas conficiendi. ergo etc.
¶ Similiter quod solus sacerdos et nullus alius non sacerdos hoc possit: habetur extra de summa trinitate et fide catholica: vbi dicitur quod hoc sacramentum nemo potest conficere: nisi sacerdos: qui rite fuerit ordinatus secundum claues ecclesie.
¶ Quantum ad primum Dico breuiter: quod quicunque est sacerdos rite ordinatus potens proferre verba consecrationis vel confectionis huius sacramenti super materiam debitam et cum intentione debita faciendi quod facit ecclesia in hoc sacramento: potest hoc sacramentum de facto conficere. et si facit: factum est. Et hoc siue sit bonus siue malus siue fidelis siue hereticus siue scismati cus: et quantumcunque ab ecclesia prescisus siue excommunicatus suspensus interdictus depositus vel degradatus. Et hoc tenetur. quia apud talem remanet caracter sacerdotalis indelebilis: nec vnquam delel per quancunque degradationem vel ministerium quod cunque. Deus enim non instituit ministros ad amo uendum sicut ad largiendum talem caracterem. su per caracterem vero fundatur ptans conficiendi: sicut patet. ergo etc. Hoc videtur posse haberi prima distin. questione prima. Quod quidam. vbi dicitur in peruersis hominibus et sceleratis siue. in his quae foris sunt: siue in his que foris non sunt: sanctitatem sacramentorum impollutam atque inuiolabilem permanere. Et sequitur quod in bonis permanet ad premium: in malis ad iudicium. Omnis igitur sacerdos quia apud eum immobiliter manet potestas ordinis: que recipit corpus christi verum: si potest verba confectionis proferre cum intentione debita ad sacramentum requisita potest de facto hoc sacramen tum conficere ministerialiter quia deus solus hoc potest principaliter et effectiue directe attingen do ad effectum sacramenti.
¶ Ex quo patet. quod nullus mutus potest hoc sacramentum conficere. nec aliquis amens perpetuo: non potest habere debitam intentionem. Similiter patet quod licet aliquis esset hereticus in isto sacramento: sic quod nihil putaret facere: si tamen intenderet facere quod intendit ecclesia fidelium: licet ipse putaret nihil fieri: adhuc si sacerdos esset: et proferret verba cum tali intentione super materiam debitam vere consecraret et hoc sacramentum conficeret de facto. Sed quod nullus alius non sa cerdos possit conficere hoc sacramentum: patet per autoritatem allegatam supra de summa trinitate et fide catholica. Sic enim ordinauit deus: vt nullus non sacerdos posset ipsum sacramentum conficere. quod potest colligi ex his: que dicuntur Math. vicesimo serto. dix it enim christus discipulis. Hoc facite scilicet inquit in meam commemorationem. et apostolus I ad corinthio. 19. Panis ( inquit ) quem frangimus communicatio corperis christi est vbi patet: quod conficere istud sacramentum ad discipulos vel apostolos pertinebat: qui bus succedunt sacerdotes: et non ad alios. Et hoc decens est ad reuerentiam tanti sacramenti: vt ducibus vel principibus solis in ecclesia eius confectio conferatur
¶ Hec de primo articulo principali. Ex quo patere potest: quod nec angelus nec dyaconus: nec laycus nec quicumque alius nisi sacerdos hoc sacramentum comficere potest. sed omnis sacerdos potest hoc modo praedicto.
¶ Quantum ad secundum ar¬ ticulum dico breuiter quod omnis sacerdos non habens impedimentum aliquod potest hoc sacramentum rite: et congrue conficere. Impedimentum vero potest concurrerevel ex parte ministri: vel ex parte tparis conuenientis. Et ideo oportet a loci vel ex parte: quod rite consecrans careat omni impedimento tam ex parte sui quam loci quam tperis: et ad hibeantur omnia: quae sunt deputata et ordinata ad rite celebrandum ab ecclesia. sicut sunt vestes et vasa et huiusmodi. De quibus non ostendo dicere per singula. Alioquin minister esset impeditus propter carentiam alicuius illorum.
¶ Sed de impedimentis ex parte ministri Notandum: quod potest esse aliquod impedimentum cul de vel pene vel neque culpe vel pene. de impedimento culpe mortalis patet ex supradictis in vna alia quodne. de impedimento quod nec est culpe nec pene: vt de non ieiuno patet ibidem distinctione nona huius quarti. De impedimento pene. dico quod nulla talis pena naturalis est talis siue in corpere siue in anima quia nulla talis impedit inquantum naturalis: nisi forte esse mutum et perpetuo amentem propter causas praedictas. Sed tantum pena canonica impedit: vel naturalis inquantum super eam fundaim pena canonica. pena autem canonica impediens ritam celebrationem ( vt breuiter dicatur ) est aliqua prohibitioactus exercendi facta ab ecclesia. seu a iure vel a iudice
¶ Penarum vero canonicarum quadam sunt: quae non fundatur super penas naturales seu defectus cuiusmodi sunt exconicatio maior: suspensio ab executione eorum que sunt ordinis: symonia: infamia: et irregularitas aliqua: et huiusmodi. Alio vero sunt qua fundantur super desectus et penas naturales. Non enim voluit ecclesia qualescunque personas defectuosas in naturalibus ministrare in altari. et ideo talibus personis defectuosis in naturalibus apposuit penas canonicas: ne ministrarent in scandalum pusillorum et irreuerentiam sacramenti Tales autem defectus sunt mutilatio enormis lepra: et tales horribiles infirmitates. Et patent prohibitiones facte: ne tales ministrent: vel conficiant seu ordinentur: in canone distin. xxv. et extra de corpore vi ciatis. Requiritur ergo inordinate ministrante amo tio omnium talium impedimentorum. Alioquin licet sacerdos esset: et posset proferre verba cum necessaria intentione: et ita conficere de facto: non tamen rite et digne celebraret. Et ita sacerdos potens de facto conficere carens omni impedimento tam ex parte sui quam ex parte aliorum concurrentium ad rite celebrandum rite potest conficere. Hec de secundo articulo.
¶ Quantum ad tertium articulum de dispensatione huius sacramenti dico breuiter: quod solis sacerdotibus concessum est regulariter hoc sacramentum dispensare vel aliis ministrare imcasu tamen necessitatis concessum est hoc dyaconibuin absentia sacerdotum. et non solum de sanguine cunius species non oportet tangi in ministratione: sed etiam de corpore: cuius species tanguntur in dispensando. Et hoc probatur decretorum di. xciii. dyaco nes. Laicis vero vel aliisclericis non est concessum in aliquo casu. Patet de laico de consecratione distinctione secunda. peruenit.
¶ Et congruentie sunt ad ista. tum quia sacerdotes sunt principales ad politiam ecclesie pertinentes. Tum quia solis sacerdotibus conuenit habere potestatem super corpus christi misticum: et non minus super corpus christi verum: et istud nobilissimum sacramentum in quo continetur corpus Christi immo totus christus. confi¬ ciendum. et regulariter dispensandum. Unde licet omnibus christianis voluerit Christus suum corpus communicari: et quod omnes possint recipere. Ioham. vi. propter necessitatem et vtilitatem vsus. Io. vi. nisi manducaueritis carnem filii hominis etc. non tamn voluit: quod omnes possint conficere vel dispensare. hec de tertio articulo.
¶ Ad primum principale dico: quod maius est conficere: que dispensare. Nec oportet quod si dyacones in casu necessitatis possint dispensa re: quod propter hoc possint conficere.
¶ Ad secundum de malis sacerdotibus dici potest: quod deus maledicit suis benedictionibus inquantum sunt mali. et inquam tum adulando benedicunt / malis et peccatoribus: quibus deus maledicit. Non autem maledicit benedictionibus eorum: inquantum sacerdotes sunt et mini stri. Uel etiam potest dici: quod licet malus sacerdos vere et de facto consecret et benedicat: hoc tamen est in digne et ad malum suum. et ideo deus sibi maledicit
¶ Ad confirmationem dico: quod quantum est ex precioet valore sacramenti in se tantum valet missa sacerdotis mali: quantum et sacerdotis boni: non tamen tantum valet per omnia quantum ad multas orationes misse quibus sacerdos bonus orat deuote: et in quibus rrequenter exauditur pro illo: pro quo orat. non autem sacerdos malus.
On this page