Quaestio 2

¶ Distinctionis secunde. Questio secunda.

SEcundo quero. Utrum deus possit vel potuerit assumere naturam rationa lem non fruentem ipso.

Uidetur quod non. Minor est vniodei ad mentem rationalem per habitum glorie quam secundum vnionem ad suppositum. Sed im¬ possibile est quod deus vniatur menti secundum habitum glorie et mens rationalis non fruatur eo sicut impossibile est quod aliquis sit beatus et non fruatur deo ergo. etc.

¶ Secundo sic. Quod assumitur ad actum primum essendi alicuius suppositi diuini consequenter ad actum secundum fruendi vt videtur quia frui et esse idem sunt in deo. Sed naturarationalis vnita deo assumi tur ad primum actum esse ndi diuini suppositi ad essendum in primo ergo ad actum secundum fruendi ipso

¶ Tertio sic. Si mens rationalis assumpta a deo non necessario frueretur ipso sed posset non frui. Sequeretur quod idem suppositum diuinum non frueretur et frueretur frueretur quia diuinum non frueretur quia humanum. Sed hoc est impossibile quia contradictoria non possunt simul stare ergo etc Non minus potest deus assume

¶ Contra re naturam retionalem non frutem quam naturam irrationalem. Sed deus potest assumere naturam irrationalem sicut dictum est supra. ergo etc

¶ In ista questione sic procedam. Primo ponam vnam opinionem de ipsa cum motiuis et dictis eius.

¶ Secundo ponam aliam quam intendo tenere et respondebo ad motiua aliorum.

¶ Tertio inquiram vtrum dato quod deus possit assumere naturam rationalem non fruentem an possit assumere eam non gratam gratia gratum faciente

¶ Ultimo ad rationes

¶ Quantum ad primum Dicunt quidam quod impossibile est de potentia dei absoluta etiam loquendo quod deus assumat naturam rationalem non fruentem ipso deo fruitione dico beatifica creata perficiente ipsam formaliter.

¶ Ad hoc adducum tur rationes.

¶ Prima est ista. Stante presentatione obiecti beatifici vt talem apud intellectum et innitente ipsum ad actum videndi deum impossibile est voluntatem creatam non frui ipso. Probatio quia naturaliter fertur in tale obiectum clare nec habet impedimentum igitur non potest non ferri sed exvi vnionis nature rationalis ad diuinum suppositum obiectum beatificum secundum quod huiusmodim presentatur intellectui perfectissime et intime et per consequens mouet ipsum ad actum videndi multo fortius quam intellectus beatorum quibus non presentatur ita intime quia non constituit vnum supposito cum eis ergo etc.

¶ Secunda ratio est hec. Impossibile est obiectum beatificum esse presens non solum nature sed etiam potentie et vt beatificum est et potentia nibeatificetur quia hoc est ipsam potentiam beatificari nec obiectum presens est vt sic super actum beati cum vel saltem ipso concomitante sed ex vi vnionis oliectum beatificum secundum quod huiusmodi presens est non solum nature sicut est presens per generalem illapsum sed etiam potentie sicut declaratur in exemploquod si oculus posset videre obiectum positum supra sensum vel sibi impressum et lumen poneretur supeoculum vel infunderetur sibi impossibile esset quod luximmutaret oculum tantum sub ratione perspicui quantum ad naturam oculi corpoream sed etiam necessario immutaret ipsum sub ratione visibilis quantum ad potentiam visiuam oculi ad actum videndi. Sic in proposito essentia diuina totam essentiam perfundit in ista vnione et quantum ad naturam et quantum ad potentiam et ex vi vnionis beatificatur tota vt videtur.

¶ Tertia ratio. Si natura rationalis assumpta non est necessario beata et fruens sequitur quod noest in bono confirmata. Sed hoc est falsum quia tunc posset peccare et diuinum suppositum per consequens posset damnari: quia actio non est nisi suppositi primo me taphisice quod est impossibile.

¶ Et confirmatur per Anselmum respondentem libro secundo cur deus homo capitulo. 19. quod non decuit nec fieri potuit vt homo vel angelus esset impeccabilis: quia non decuit fieri nec potuit quod esset idem quod deus. Cum ergo diuinum suppositum sit deus quamcunque naturam assumat peccare non potest nec damnari quod tamen se queretur sicut superius est deductum.

¶ Hec est coclusio istorum quod necessarium est naturam assumptafrui.

¶ Secundo dicunt quod non est necessarium quod in ipsa sint aliqui habitus vel aliquis habitus gloriosus sed ad actus beatificos sufficit vnio nature nude cum verbo ipso ad quicquid poneretur habitus aliquis necessarius licet in omni homine alio a christo sint tales habitus necessarii ad actus supernaturales vt dicunt. Ita quod de necessitate non est ponendus ibi talis habitus ex vi vnionis.

¶ Tertio tamen dicun quod congruum est ad decorem et ornatum nature assumptelquasi sponse ipsius dei quod ibi ponantur aliqui habitus quibus decoretur et ornetur. Hec de primoarticulo.

¶ Quantum ad secundum articulum. Uidetur mihi dicendum omnino quod absolu te loquendo de potentia dei possibile fuit quod verbum assumeret naturam rationalem non fruentem deo actualiter fruitione dico creata ita quod ex vi vnioni nature cum diuina persona non habet natura quod frua tur sed absolute loquendo potest vniri et non frui.

¶ Et hoc probo per aliquas rationes.

¶ Prima est Natura creata seipsa est in potentia obedientiali vt assumatur ad diuinum suppositum et virtus diuina est sufficiens ad hoc efficiendum. Sed hiis positis sufficienter potest haberi vnio talis sine fruitione ergo etc. Unio enim in nullo dependet a fruitione vt videtur.

¶ Secunda ratio. Quando aliqui duo et fectus sunt essentialiter distincti et neuter includit alium et vnus est prior naturaliter alio primus sine concradictione potest a deo fieri sine alio vt videtur Sed sic se habent fruitio et vnio in natura assumptaquod natura assumpta prius est vnita naturaliter quam fruens etiam secundum alios quia prius est obiectum beatificum presens per vnionem quam potentia fruatuergo etc.

¶ Tertia ratio est ista. Fruitio potest esse sine visione ergo vnio sine fruitione consequentia est plana: quia non plus dependet vnio a fruitione quam fruitio a visione immo nihilominus sicut videtur: quia vnio est prior fruitione in natura assumpta. Sed fruitio est posterior visione. Probatio consequentis quecunque forma absoluta essentialiter distincta ab alia forma absoluta potest esse sine illa siue sit prior siue posterior illa. Patet de accidente quod potest esse sine forma subiecti. Sed fruitio et visio sunt due forme absolute essentialiter distincte de genere qualitatis sicut suppono ad presens. ergo etc.

¶ Quar ta ratio. Sicut deus nihil causat extra se necessario sed mere libere et contingenter ita priori effectu causato non causat alium essentialiter distinctum et posteriorem nisi contingenter et sic potest non causare. quia nullam implicat contradictionem quod influat ad causandum primum vel conseruandum non influendo ad secundum. Cum ergo sic se haberent vnio et fruitio in natura assumpta etiam secundum eos potest natura vniri vel non frui absolute loquendo.

¶ Quinta ratio est ista. Posito fundamento totali et completo et termino potest poni respectus inter ista sine alquo alio. Sed natura ipsa per seipsam est totale fundamentum respectu huius vnionis nec ad hoc concurrit fruitio vllo modo. Posita igitur natura et diuino supposito terminante potest virtute primi agentis saltem poni talis respectus sine alio. Puta vi sione vel fruitione vt videtur.

¶ Ultima ratio quia natura rationalis creata potest assumi ad aliud supositum quam ad diuinum sine vlla visione dei vel fruitione ergo pari ratione ad diuinum. Non enim magis necessitatur deus ad largiendum sibi fruitionem exvnione ad vnum suppositum quam ad aliud quod deus potest de potentia

¶ Dico ergo absoluta assumere ad vnum tatem sui suppositi naturam non fruentem: ita quod ex vi talis vnionis non habet necessario natura quod frutur. Et hoc contra conclusionem aliorum principalem

¶ Contra aliud quod dicunt quod in hominibus vel bea tis aliis a Christo necessario requiritur habitus aliquis eleuans potentiam fruitiuam vel visiuam ad actum illum videndi vel fruendi beatificum supernaturalem tamen in christo non est ponendus necessarius talis habitus sed vnio nature humane ad verbum totum supplet.

¶ Dico quantum ad hoc quod sicut videbitur alias nec in christo nec in aliis de necessitate pomendus est aliquis talis habitus quia nullus est simpliciter necessarius ad actum beatificum sed potest actus beatificus stare sine omni tali habitu virtute diuina nec hoc implicat aliquam contradictionem: ita quod potentia beatificabilis immediate est in potentia ad talem actum ita bene sicut ad habitum.

¶ Se cundo dico quod si est necessarius in aliis a Christo quod etiam in anima christi est necessarius nec vnio illa potst supplere vicem eius. Quod patet quia illa vnio in natura vnita non ponit nisi vnum respectum sicut dictum est supra. Respectus autem non videtur posse supplere vicem habitus absoluti. Secundo quia vniilla primo et immediate fundatur in tota natura et non in aliqua potentia. habitus autem et illud informans quod supplet vicem vnius deberent inesse potentie primo et immediate. Tertio quia nullus respectus naturalis potest supplere vicem alicuius habitus naturalis ergo nec aliquis quantumcunque supernaturalis potest supplere vicem habitus supernaturalis. Preterea Ultimo quia respectus non est principium agendi vel operandi. Habitus autemest quo quis operatur dum vult secundum commentatorem tertio de anima quomodocumque debeat. istud intelligi. quare etc.

¶ Ultimo dico quantum ad hoc quod decet quod natura assumpta fruatur et habeat illos habitus vel illun habitum gloriosum et ad perfectionem et decorem nature assumpte et ex bonitate et perfectione diuini suppositi substentantis: ita quod deus de potentia ordinata non assumpsit nec assumere potuit naturam non fruentem quia sic sicut factum est ordinauit. igitur aliorum. Ad pr

¶ Ad rationes mam dico quod maior est falsa. Stante enim visione diuina in intellectu. Dico quod non est absolute necessarium voluntatem frui¬ sed potest non frui vel non velle obiectum visum siue sit hoc ex parte sui siue ex parte dei. Et dico quod hoc est possibile ex parte ipsius dei qui non necessario influit ad actum fruitionis etiam stante visione sicut probatum est supra. Nam actus fruitionis posterior est naturaliter: et distinctus essentialiter ab actu visionis.

¶ Quando dicis in minori quod ex vi vnionis obiectum beatificum secundum quod tale est presens intellectui immutando ipsum ad actum beatificum vi sionis. Dico quod falsum est quod obiectum beatificum potest ad vnionem influere et non ad visionem sicut probatum est supra. Preterea obiectum beatificum se cundum rationem obiecti vt condistinguitur a voluntate nihil causat extra se sicut dictum est in primo quia tunc necessario causaret et mere naturaliter et non libere nec contingenter quod est falsum.

¶ Quando dicis quod immo quia perfectius vnitur et intimatur secundum vnionem talem ypostaticam quam secundum habitum glorie vniatur intellectibus beatorum. Ego dico quod nec intellectibus beatorum sic vnitur deus quod stante illo habitu vel vnione quacumque preuia actui necessario sequatur ipse actus: sed quocumque habitu stante in intellectu et quacumque vnione ante actum absolus te loquendo deus potest non causare actum visionis vel fruitionis ideo etc.

¶ Ad secundum dico ad maiorem quod loquendo de quacumque presentia ante actum quod possibile est obiectum beatificum esse presens et nature et potentie et non haberi actum fruitionis bea tificum sed de presentia per actum ipsum vel in ipso actu beatifico est impossibile et implicat contradictionem sicut patet. Ad minorem dico quod ex vi vnionis non habetur presentia obiecti tam respectu nature quam respectu potentie in actu beatifico vel secundum actum beatificum. licet enim presens sit et nature et potentie pro quanto vtrumque vnitur sibi sicut etiam presens est vtrique per generalem illapsum pro quanto vtrumque conseruatur ab ipso non tamen ex vi vnionis talis causat talem actum sed tantum substentat ista in suosupposito ideo nihil valet. Et exemplum etiam de luce et visu vel oculo non est ad propositum. Lux enim naturaliter et necessitate naturali visum vel oculum immutaret si sic esset sicut ponitur in exemplo et inquantum ad dyaphaneitatem organi et quantum ad actum potentie sed tamen virtute aliqua posset fieri quod vnaimmutatio esset sine alia saltem illa que est prior sine posteriore. Deus autem nihil causat necessario vel naturaliter nec circa naturam nec circa potentiam et ita potest esse praesens vtrique non causando aliquid de nouo in ipsa siue in ambabus siue in altera.

¶ Ad tertium dico quod consequentia non est bona: quia natura assumpta posset in bono confirmari ita benesicut modo dato quod non esset beata sicut beata virgo fuit confirmata antequam esset beata. Confirmatioenim creature in bono non est per aliquem actum velhabitum sibi intrinsecum sed ex ordinatione et manutenentia diuina sicut dicetur in quarto. Ad consequens dico quod consequens non est impossibile quantum apparet michi scilicet quod natura assumpta a diuine supposito possit esse non confirmata in bomo et secundum ipsam diuinum suppositum possit peccare et damnari licet non secundum naturam diuinam. Non enim vi deo quare plus repugnet diuinum suppositum peccare vel damnari secundum humanam naturam quam mori vel crucifigi. Tu dicis actio est suppositi. Sed supposito diuino repugnat peccare. Dico quod verum est secundum naturam diuinam sicut etiam comedere vel monri non autem secundum naturam humanam et peccabilem ab ipse assumptam.

¶ Aliter dicitur et non placet mihi quod diuino supposito licet repugnaret peccare ex parte nature hunmane vt principii quo tamen sibi vt principio quod non repugnat. Ita quod licet natura humana secundum se sit peccabilis et absolute possit esse principium peccan di quo non tamen tali supposito vel principio quod: quia ipsum est tale quod a regula iusticie deuiare non potest eoipso quod est deus. Non video necessitatem solutionis huius quia non arguit nec declarat nisi quod secundum naturam diuinam supposito diuino repugnet peccare sed non quod secundum naturam humanam. Non enim video quare sicut secundum naturam rationalem dicitur verbum homo quare non dicatur secundum naturam peccabilem peccabilis: licet hoc non videatur superficialiter intelligentibus benepium.

¶ Ad Anselmum dico quod non plus vult Auselmus habere quam quod dictum est supra scilicet quod deus secundum naturam propriam peccare non potest non negat autem quin secundum alienam possit dici peccabilis et damnari.

¶ Quantum ad tertium ariculum dicunt aliqui quod deus de potentia absoluta non potuit nec posset assumere naturam rationalem sine gratia habituali informante ipsam gratiam faciem te. Ad hoc sunt rationes.

¶ Prima impossibile est quod deus assumat naturam que non sit accepta sicut impossibile est diuinum suppositum non esse dilectum a deo et acceptum: sed impossibile est quod natura sit gratadeo et acceptetur sine gratia sicut quod aliquid sit album sine albedine. ergo etc.

¶ Secunda ratio. Gratia et culpa formaliter et priuatiue opponuntur circa naturam rationalem et per consequens vno in existente necessario alterum inest si cut oculo pro tempore determinato necessaario inest visus vel cecitas. Sed deus non potuit nec potest assumere naturam rationalem cum culpa vt videtur quia tunc deus fuisset offensus deo vel diuino suppositoassumenti per illam culpam. ergo etc.

¶ Tertia ratio. minor est vnio persone ad naturam in gloria quam in persona. Sed non potest vniri in gloria sine gratia. Tunc enim sequeretur quod aliquis esset beatus et non esset deo gratus nec acceptus. ergo etc.

¶ Quarta ratio. Impossibile est quod aliqua forma sit in aliqua materia vel subiecto sine dispositione vel medio dispositiuo. Sed gratia est medium dispositiuum nature ad vnionem quia vnio est summa gratia secundum August. 13. de trinita te ca. 19. et ideo illa gratia habitualis dispositiua est ad ipsam et necessario preuia. ergo etc. quod de potentia absoluta dei

¶ Sed dico verbum potui assumere naturam rationalem non gratam et sine gratia tali habituali. Unde et dico vltra quod gratia habitualis in natura assumpta posterior fuit in ipsa quam vnio ad verbum. Unde dico quod nullo modo fuit medium nec necessitatis nec congruitatis dispositiuum ad vnionem sed prius natura vel ratione intelligendi natura fuit vnita quam grata.

¶ Ad ista possunt adduci rationes quae adducebantur supra ad probandum quod deus potuit assumere naturam non fruentem vel videntem deum et ad ducuntur etiam alique alie que possunt ad illud adduci pro eodem signo nature vel rationis pro quo natura suppositabilis est in supposito proprio suppositabilis est a diuino supposito sicut patet sed prius nuppositabilis est in supposito proprio quam sit gratia nec requiritur aliqua gratia talis ad hoc vt supro sitetur in proprio supposito vt patet. ergo etc.

¶ Se cunda ratio. Prius est suppositum et ratio suppositationis quam sit operari vel illud auctoritas quod ponitur ad operandum. Sed gratia ponitur in supposito ad operandum vel cooperandum saltem secundum eos ergo prius natura suppositatur quam gratificetur Prius dico non duratione sed natura et ratione. Cum igitur prius essentialiter distinctus a posteriori possit esse sine illo. Uidetur quod possit esse vnio nature ratio nalis ad diuinum suppositum vt suppositetur in ipso et subsistat dato quod non gratificetur.

¶ Tertia ratioquia non est minus in potentia obedientiali uatura rationalis per seipsam sine aliquo accidente vt assumatur quam sit in potentia natura vt in proprio supposito sustentetur. Sed planum est quod in proprio supposito sustentari potest non mediante aliquo accidente quia sine omni accidente potest esse ergo etc.

¶ Quarta raton quia non apparet ratio quare sicut deus potest assumere naturam irrationalem non possit etiam assumesre naturam rationalem sine gratia. deus absolute loquen¬

¶ Dico igitur quod do poss assumere naturam rationalem sine gratia et quod de facto gratia non mediauit inter naturam assumptam in Christo et vnionem ipsam. Sed prior fuit vnio secundum naturam et rationem intelligendi quam natura fuerit gratifica et vnio magis fuit ratio gratificationis quam econuerso gratia fuerit ratio vnionis. ita quod sicut natura prius fuit in proprio supposito quam gratificata. Ita dico quod in supposito verbi prius fuit substentata. Unde et illi homini data est tanta plenitudo gratie quia filius dei erat sicut videtur. Ideo euangelista. Uidimus inquit gloriam eius gloriam quasi vnigeniti a patre plenum gratia et veritatis. Unde prius habuit gloriam vnigeniti a patre quam plenitudinem gratie.

¶ Et confirmatur quia suppositari vel personari magis de propinquo respicit naturam et quasi per se gratia vero per accidens et sic posterius.

¶ Ad primum aliorum dico quod deus absolute loquendo potuit astumere naturam sibi non gratam nec aceptam ad vitam eternam et possibile fuit quod diuinum suppositum non esset sic ad ceptum nec gratum secundum naturam assumptanlicet non sic fuerit de facto nec multum decuit / et ita maior non est vera. Ad maiorem dico quod natura issumpta potuit esse grata deo et accepta ad vitam eternam sine illa habituali gratia quam tu ponis sicut dixi in primo. distinctione decimaseptima.

¶ Ad secundum dico quod gratia et culpa non se habent formaliter sicut habitus et priuatio nec opponuntur / licet ex ordinatione diuina sint incompossibiles circa idem subiectum. Et quod non se habeant sicut habitus et priuatio. Patet quia deus potest terminare culpam non infundendo gratiam sicut dicetur in quarto. Similiter etiam quia deus posset facere naturam rationalem in puris naturalibus que nec haberet culpam nec gratiam sicut dictum est in secundo et ita etiam posset assumere naturam in puris naturalibus / tamen non video quin deus absolute loquendo possit assumere natuturam cum culpa et dici pctor et offensus sibiipsi secundum illamnaturam et damnari. Nec obstat quod dicunt aliqui quod sicut peccatum creature non assumpte nunquam reducitur in deum sicut in causam nec mediate nec immediate nec vnquam potest dici deus peccator ita et nec peccatum nature assumpte ita quod secundum ipsam non potest dici peccator. Nam non oret quod denominetur peccator ex peccato nature non assumpte sicut etiam nec dicitur talis ecunmum naturam non assumptam: quia illa non est vnita sibised sicut dicitur talis secundum naturam assumptam ita di ceretur peccator vel peccabilis ex peccato vel potentia peccandi nature assumpte sicut etiam mortalis dicitur ex conditione nature assumpte et tamen mortalitas ita repugnat deo sicut et peccabilitas vt videtur et ita est immortalis sicut impeccabilis.

¶ Ad tertium dico quod vnio in persona maior est quantum ad communicantiam ydiomatum quam vnio in gloria sed non est eiusdem rationis cum illa et ideo non currit argumentum. Ad minorem dico quod absolute loquendo aliquis posset esse beatus sine illa gratia habituali quam ponis quia nullus est habitus necessarius ad actum glosrie sicut dictum est supra. Aliter dicit vnus quia de cet quod natura rationalis se habeat actiue ad actum glorie oret quod habeat habitus mediantes inter potentias et actus beatificos licet non sic absolute necessarium quin possit fieri oppositum virtute diuina. Sed quia ad istam vnionem cum verbo natura se habet pure passiue non ore quod in se habeat aliquem habitum ad hanc vnionem necessarium non curo de ista solutione. Teneo me cum ipsa. Tu dicis ergo aliquis posset esse beatus et non esset deo gratus vel carus. Dico quod verum est habitualiter secundum illum habitum sed secundum actum diuine voluntatis amantis ipsum.

¶ Ad quartum dico quod gratia nec est medium necessitatis nec congruitatis ad illam vnionem sicut dictum est supra non obstante quod illa vnio quantum ad aliquid sit summa gratia in rebus ortis per tempus. Gratia inquam quia gratissime facta vel data ex maxima liberalitate et caritate dei. Nec oportet quod minor gratia semper sit dispositioad maiorem siue sit eiusdem rationis siue non sicut in proposito de gratiis eiusdem rationis patet quia non oportuit quod anima christi prius haberet minorem gratiam gratum facientem disponentem ipsam ad maiorem gratiam eiusdem rationis sed in instanti sue creationis habuit summam gratiam et tantam quod deus non posset faceremaiorem in aliqua creatura sicut dictum est in primohec de tertio articulo.

¶ Ad primum principale quodnis apparet ex hiis que dicta sunt in corpore. Siue enim vnio per habitum glorie sit maior siue non quam vnio ypostatica tamen possibile est absolute quod per habitum glorie vniatur deus ipsi menti et mens non fruatur nec fruitio in aliquo ex vnione dependet nec econuerso absolute loquendo.

¶ Ad secundum dico quod concludit quod impossibile est quod natura assumpta non fruatur fruitione eterna qua verbum fruitur deo quia sicut communicatur sibi esse primum diuinum vel diuini suppositi in actu primo ita quod et frui diuini suppositi per conmunicationem ydiomatum: sed non concludit quod illa fruitione creata que inheret creature fruatur.

¶ Ad tertium quod non est impossibile diuinum suppositum assumens frui secundum naturam diuinam fruitione increata non tamen secundum assumptam et fruitione creata: nec ista contradicunt vt patet. ideo etc.