Quaestio 1

¶ Distinctionum Quinte et Sexte Questio Prima.

CIrca distinctiones quintam et sextam quero vnam questionem primam scilicet. Utrum volus sacerdos cum intentione actuali possit aliquem alium a se baptimarer.

¶ Et videtur quod sic. solus sacerdos potest conse AUlcrare eucharistiam. ergo similiter baptimare.

¶ Secundo sic. de intentione actuali. quia non minus requiritur actus interior sacerdotis quam exterior. sed actus exterior requiritur: putaprolatio verborum et ablutio simul. ergo actus interioris intentionis actualiter requiritur.

¶ Tertio sic. quia videtur quod possit seipsum baptimare. quia potest alium baptimare. ergo et seipsum. cum sit eiusdem rationis: potest enim abluere seipsum cum verbis prolatis loquendo ad seipsum: sicut ad alium. ergo. etc. quod non solus sacerdos possit ba¬

¶ Coni d ptet are. de consecratione distinstinctione. iiii. Romanus vbi dicitur quod spiritus dei ministrat gratiam baptismi etiam si paganus sit qui baptimat. ergo paganus potest baptimare: et multofortius quilibet christianus. Similiter etiam videtur quod bonus angelus possit baptimare: quia potest ecclesiam dedicare: quod est maius: sicut patuit de sancto michaele: qui prohibuit episcopo suam ecclesiam dedicare. quia ipsam dedicauerat. quare etc. In ista questione sic procedam.

¶ Primo inquiram: quis potest baptismum mini¬ strare siue de facto siue de iure.

¶ Secundo inquiram. vtrum in baptisante requiratur actualis intentio simul cum verbis et ablutione vel qualis:

¶ Tertio an aliquis possit seipsum baptimare: vel an plures eundem: seu idem plures simulu:.

¶ Ulti mo ad rationes.

¶ Quantum ad primum articulum dico de facto secundum legem communem a deo institutam pro statu vie quodlibet humanum suppositum habens vsum rationis potens abluere et verba sacramentalia baptismi proferre potest bap timare.

¶ Dico primo humanum suppositum. quia suppositum angelicum siue bonus angelus siue malus non posset baptimare: nisi sibi committeretur a deo secundum dispensationem. Unde si bonus angelusbaptimaret in corpore assumpto: supponendum esset quod hoc esset ex diuino precepto. et ille esset simpliciter baptigatus: nec esset rebaptimandus. Sicut positum est supra exemplum de ecclesia beati michaelis ab ipso dedicata.

¶ Si vero malus angelus ba ptimaret: non esset presumendum: quod vere baptimaret. quia fallax est et mendax. nisi super hoc specialis reuelatio de diuina ordinatione haberetur. Unde dico quod de lege communi instituta a christo solum humanum suppositum baptimare potest.

¶ Secundo dixi pro statu vie. quia secundum legem etiam a chresto institutam cum ipsum sacramentum baptismi sit in quo communicant sibi viatores aliquod humanum suppositum extra viam simpliciter puta beatum vel damnatum non posset baptimare. licet posset hoc ex concessione speciali.

¶ Tertio dixi potens ablue re manualiter. et hoc vel mouendo aquam disperge do puerum vel mouendo alium ad aquam puta im mergendo. Et ideo dico quod mancus nec aliquis impotens sic manualiter abluere aspergendo vel immergendo potest babtimare.

¶ Quarto dixi quod possit proferre verba. et ideo nullus mutus potest baptim a re. immo nec aliquod sacramentum ministrare cuius ministratio consistat in fieri illius sacramenti. ad differentiam eucharistie. de qua patet quod vnus mutus posset eam alicui de facto porrigere vel ministrare.

¶ Sed vltimo potest exponi illud habens vsum rationis. quia requiriur intentio aliqua sicut dicetur in ministro. et ideo nullus amens perpetuopotest de facto etiam baptimare: sed bene si habet lucida interualla in illis interuallis. Ratio autem precisa omnium istorum vel plurium est. quia sic sa christo constitutum est.

¶ Ex hoc concludo quod quia libet homo siue fidelis: siue infidelis: siue bonus: si ue malus: siue hereticus: siue scismaticus: siue precisus ab ecclesia: siue toleratus siue vir: siue mulier: habens vsum rationis potens abluere et verba illaproferre: intentione faciendi quod facit ecclesia potest de facto baptisare et vere. De iure vero dico quod nisi in casunecessitatis manifesto vel probabiliter apparente nullus prae cisus ab ecclesia: nec scismaticus nec hereticus: nec exconicatus: et huiusmodi vt infidelis quicunque potest baptisare: immo nec fidelis aliquis: nisi solus sacerdos: vel sacerdotes ipsi ab ecclesia tolerati. ipsis namque commissa est de iure solennis dispensatio sacramentorum: vt ministris christi: et quasi principalibus in ecclesia ad quos pertinet ascribere aliquos per baptismum ad militiam vel familiam christi. sed in casu necessitatis possunt de iure multum alii¬ non solenniter saltam baptisare: sicut fideles laicietiam: et multofortius clerici. Et quicunque qui non sunt ab ecclesia precisi: sed tolerati. Hec de primoarticulo principali.

¶ Quantum ad secundum artculum dicitur quod intentio potest esse duplex scilicet habitualis et actualis. Sed videtur mihi quod tertium membrum potest addi: scilicet virtualis. Dicitur autem intentio habitualis: que habetur in habitu aliquo vel in potentia seu potestate alicuius: qualem potest habere dormiens aliquis: qui nunquam actualiter vsus est habitu quem habet: nec vtitur ipso. Uirtualis dicitur intentio quam proabet aliquis de aliquo: licet ipsum actualiter no intendat. quia ipsum aliquando prius intendit et efficaciter sic quod ad illam intentionem actualem efficaciter consequitur prosecutio illius intenti. Sicut aliquis vadens ad ecclesiam ex intentione audiendi missam: et quam prius habuit in domo sua: licet actualiter non cogitet de missa in via: tamen dicitur habere intentionem virtualem. quia efficaciter sequitur talis motus ex intentione priore actuali quam habuit: quomodocumque intelligatur hoc. quia non puto: sicut etiam dixi supra: quod non ens sit vere causa alicuius entis. Intentio vero actualis dicitur ipse actus intendendi aliquid formaliter in existens: et actualiter intendenti.

¶ Ad propositum dico quod in baptisante non sufficit intentio habitualis quam potest habere dormiens. vt videtur. quia actus bap tisandi est actus humanus requirens aliquando vsum vel actum rationis in ministrante.

¶ Secundo dico quod sufficit intentio virtualis qualis exposita est prius: vt scilicet consequenter ad actum intendendi precedentem efficaciter sequatur moius baptisandi et actus. quod magis patebit per illud quod sequitur.

¶ Dico enim tertio quod non necessario requiritur intentio actualis in baptisante: sicut nec in aliis sacramentis ex parte ministrantis. Deus enim non obliga uit ministrantem ad non distrahi in actu baptisandi. quia non est omnino in potestate eius. Non enim est in ptante nostra: quibus visis tangamur tertio de libero arbitrioAlioquin enim a simili nihil meretur aliquis in aliquo aciu: nisi cum actu intenderet omnia ad meritum requisita: quo videtur esse falsum.

¶ Secundo dico iuxta hoc: quod nec requiritur cum prolatione ver borum: nec in principio: nec in medio. nec in fine aliqua intentio actualis de necessitate: sed sufficit vit tualis intentio ministri. sic quod intendat facere quod facit ecclesia: siue credat aliquid facere siue non. Et non sufficit intentio aliorum: sed necessario requiritur intentio ministri. hec de secundo articulo principali.

¶ De verbis tamen dico: quod oportet ea simul proferri cum ablutione: et hoc vel limultate totali vel partiali: puta principii: medii vel termini cuiuscunque isiorum: cum quocunque alterius. Si enim omnia verba perfecte proferrentur ante ablutionem: vel ablutio fieret totaliter ante verba nihil fieret. Oportet enim verbum accedere ad elementum et sic est sacramentum. Iarticulum di¬

¶ Quantum ad tertium co prino qumui lus potest seipsum baptisare. et huius ratio est institu tio christi: quae et ab alio voluit baptisari: et hoc insinuauit math. vltimo. Baptisantes inquit eos in alia persona non dixit baptisantes vos etc. Unde discipulos vel baptisantes exprimit in persona vna: et baptisandos in alia.

¶ Secundo dico: quod vnus potest plures baptisare proferendo verba: et aspergendo ipsos aqua: licet non nisi occurrente necessitate debeat aliquis plures simul baptisare. Quod autem hoc possit fieri: videtur per factum apostolorum qui plures simul baptisabant. quia aliquando tria milia in die: sicut in die penthecostes legitur quod apposite sunt anime circiter tria milia. Nec oportet semper exprimi ad necessitatem baptismi personam baptisati in numero singulari dicendo ego baptiso te. sed imminente casu necessitatis potest proferri in numero plurali: sicut videtur innuere christus. Baptisantes inquit eos. verum est tamen: quod cessante necessitate debet quiaseruare formam ecclesie: dicendo ego baptiso te etc. et singulam personam baptisare.

¶ Tertio dico: quod hoc est probabile: sicut etiam vnus sacerdos potest plures hostias simul consecrare: licet sit in aliquo dissimile: sicut patet intuenti. quia siue vna hostia consecrecur: siue plures: semper dicuntur verba in singulari. quia idem est corpus christi sub vna vel pluribus. non sic in baptismo. quia non est eadem numero gratia in omnibus. Nec etiam persoua eadem ad quam sermopirigitur in baptismo.

¶ Quarto dico quod tunc essent lures baptisationes passiue et plures ablutiones sicut plures persone baptisate. Et correspondenter secundum me in baptisante essent plures baptio sationes actiue. Oportet enim relationes numerari secundum numerum vel multitudinem respectuum. vt videtur. vnde siue ablutio actiua siue passiua dicatur sacramentum: quod magis puto de passiua. nam suscipiens ipsam dicitur suscipere sacramentum. planum est quod ibi essent plura sacramenta et plures baptismi. Et verba prolata dicendo ego ba ptiso vos: pluribus verbis singularibus equipollerent.

¶ Ultimo dico quantum ad hoc quod in casu necessitatis sicut tactum est supra: liceret vti tali forma. ego baptiso vos: baptisando plures simul: licet non sit forma ab ecclesia determinata. quia illa est in singulari data. Non enim videtur verisimile: quod cum ecclesia habeat in sua potestate formam ipsam quam tum ad hoc quod alicui velit precludere viam salutis. quod tamen fieret: si non liceret vti predicta forma in plurali. Ego baptiso vos etc. in casu necessitatis. puta quando manifeste pateret vel probabiliter timeretur ne aliqui baptisandorum morerentur: antequam singuli per seipsos possent baptisari sigillatim. Si enim non liceret vti predicta forma dicendo ego baptiso vos: prius deberet baptisans dimittere eos mori: quam sic baptisare. quia nullus debet peccare propter salutem alterius procurandam. Non enim sunt facienda mala: vt veniant bona.

¶ Forte tamen diceretur et probabiliter quod in principio ecclesie dispensatiue fuit factum: quod imforma poneretur vos in plurali propter multuudinem baptisandorum et paucitatem ministrorum: sed non sic modo. quia nec eadem causa currit modo: nec cadit modo dispensatio in forma tradita in singulari. vnde nec ecclesia hoc habet in sua potestate modo. Et ita oportet quod proferatur forma imsingulari. alioquin nihil fieret. Quod ergo sioccurrat modo calus: simul quod sint multi bapti sandi: nec possint expectare sine periculo et sint pauci ministri. diceretur quod postquam plures simul baptisari subforma singularis numeri: sicut plures hostie consecrari. licet enim sit idem corpus christi: ibi tamen sunt plures hostie consecrate: ad quarum quamlibet referuntur verba singularis numeri. Accepit panem etc. hoc est etc. et sic etiam de pluribus baptisatis suo modo.

¶ Sed contra hoc videtur quia non fuit necessaria in primitiua ecclesia dispensatio illa de forma pluralis numeri: sed potuit sufficere forma singularis numeri: dicendo ego baptiso te: vel baptisetur seruus christi vel huiusmodiEt ideo videtur dicendum quod vel sufficit forma imin singulari: et tunc non fuit illa dispensatio necessaria. vel non sufficit et tunc fuit necessaria. Et ecclesia adhuc simili casu et causa occurrente habet in sua potestate sic baptisare plures simul sub forma in plurali.

¶ Secundo quantum ad istum articulum dico quod plures possunt eundem baptisare dicendo verba quilibet: et abluendo. Hoc videtur probabile. Tum quia secundum dominum innocentium de officio misse plures sacerdotes possunt si mul eandem hostiam consecrare: sicut consecrante papa simul consecrant omnes episcopi et presbyteri: cardinales astantes sibi: et profert quilibet verba illa sacramentalia: et intentione conficiendi et formaliter non solum materialiter vel ratione so lennitatis: sicut aliqui dicunt. secundo quia si vnus proferret verba: et ablueret. et intentione baptisandi ipse baptisaret. ergo pari ratione quilibet. quia non videtur quod vnus impediat alium. quare etc.

¶ Secundo dico quod ibi essent plures ablutiones tam actiue quam passiue de genere actionis vel passionis. Quod plures actiue patet. quia secundum me ablutio actio est in abluente. Quod plures etiam passiue: patet. quia oportet passiones inpasso multiplicari secundum agentia: sicut relatio nes secundum extrema. Et tunc posset dici quod materialiter essent ibi plures baptismi licet forie vnus tantum formaliter. quia in omnibus istis fundatur tantum vnus respectus rationis: qui est signi ad gratiam signatam: etiam vnus numero. et hoc est possibile bene. sicut dictum est supra. vnde patet quod idem non est pluries baptisatus: nec baptismus in ipso iteratur. hec tamen instatur. Primo sic.

¶ Contra quia eiusdem effectus non videntur esse plures cause totales in eodem ordine. sict autem esset in proposito. quia eiusdem baptismi vel effectus baptismi plures essent cause agentes: puta plures baptisantes: quorum quilibet faceret totum.

¶ Secundo quia aut omnes simul haberent effectum: aut non simul: sed non potest dici quod simul quia possibile est quod verba non omnino simul proferantur a diuersis. immo difficillimum esset quod simul proferrentur. Nec potest dici quod non simul. quia videtur quod ille qui prius profert verba: et terminat habet effectum. et sic alius qui posterius verba terminat: nihil facit. vel si ille qui vltimo terminat: consequitur effectum: tunc prior nihil faxit. dico quod quicquid sit de

¶ Ad primum. causis: que sunt vere et realiter et proprie et per se cause: tamen de causis ministerialibus cuiusmodi sunt mistri baptismi quantum ad effectum eius cuius non sunt vere et reali¬ ter cause: multominus quam sacramentum: non est im possibile quod eiusdem effectus sint tales cause plures totales et in eodem ordine: vt videtur secundum beneplacitum dei instituentis. Si dicas quid dicendum est de per se effectibus sensibilibus ipsorum baptisantium. Dico quod alia et alia verba numero a diuer sis proferuntur. Similiter etiam respectu diuersorum abluentium sunt diuerse ablutiones passiue inabluto. Et ita de istis patet quod non est idem effect duorum agentium totalium in eodem ordine. sed aliter est de gratia vel effectu baptismi: sicut immediate est predictum.

¶ Ad secundum dico quod proprie loquendo verba non sunt per se causa: nec realiter cau sa effectus baptismi: sicut nec baptismus ipse: siue simul proferantur. siue non. sed quod habeatur gratia: hoc est ex diuina institutione. Et tunc dici potest quod licet de lege communi effectus sacramenti habeatur ininstanti terminationis verborum sacramentalium ab vno prolatorum: tamen deus instituit quod quande plures sic baptisant vel consecrant quod quando vnus consecrat vel baptisat: et consequitur effectum: quicumque sit ille: quod omnes alii etiam consequuntur: siue complepleuerint verba: siue non: dum tamen inceperint vnide non requiritur completio omnium verborum apud omnes: sicut quando solus baptisat vel consecrat: sed statim completis verbis ab vno habetur effectus al omnibus. qui inceperint saltem verba proferre antequam ille finierit. Melius est tamen quod omnia simul fiant quantum possunt fieri bono modo. Et in tali casu predicto ita potuit deus ordinare quod verba incompleta vnius complenda tamen ita haberent efficaciam sicut verba completa alterius. Hec de tertio articulo principale dico quod eucha¬

¶ Ad primum ristia non est sacramen tum tante necessitatis quante baptismns. et ideo non oportet quod a tot possit confici eucharistia sicut baptismus ministrari. Et ideo licet solus sacerdos possit eucharistiam consecrare: non tamen solus sacet dos potest baptisare.

¶ Ad secundum de actuali inten tione dico quod licet expediat: non tamen necessario requiritur in baptisante. Tu dicis actus exterior requiritur. dico quod verum est ex institutione christi. non sic interior. quia facilius distrahitur baptisans ab interiori quam ab exteriori. Non ergo requiritur quod actu insit: sed sufficit quod aliquando infuerit et virtualiter insit sicut dictum est supra.

¶ Ad tertium dico quod aliquis non potest seipsum baptisare: sicut potesalium: vel sicut potest sibiipsi eucharistiam ministrare. Nec est eiusdem rationis cum alio quantum ad hoc. sed bene est eiusdem rationis quo ad hoc quod oportet ipsum ab alio baptisari. nec potest seipsum bap tisare: sicut nec aliquis alius seipsum potest baptisare.