Quaestio 5

¶ Distinctionis Undecime. Questio Quinta

QUinto quaero: utrum per se precisus terminus ad quem conuersionis panis sit corpus christi quod est pars essentialis humanitatis christi: ex quo cum anima intellectiua componitur.

¶ Uidetur quod non. In omni conuersione vel mutatione qua habet per se terminum a quo positiuum oportet quod per se terminus ad quem sit aliquid negatiuum. patet. quia omnis mutatio vel quasi mutatio est transitus a contradictorio in contradictorium per se. Ista autem se habent sicut affirmatio et negatio. sed ista conuersio habet pro per se termino a quo aliquid positiuum. puta panem. non ergo pro per se termino ad quem. sed corpus christi est aliquid positiuum. ergo etc.

¶ Secundo sic. corpns christi vt sic accipitur non dicit: nisi vel materiam solam vel materiam cum quantitate. quia non potest dicere animam eo quod sic distinguitur contra animam. nec aliquam vt aliam formam. quia in homine non sunt plures forme substantiales. quia vnius rei vnum est esse simpliciter. sed in materiam solam vel in materiam cum quantitate non fitconuersio sed magis resolutio vel corruptio: ergo etc. Similiter nec in materiam cum quantitate. quia quatitas cum sit accidens: non potest esse terminus: nec includ inper se termino conuersionis. ergo etc.

¶ Tertio sic. Il lud non est praecisius et per se terminus conuersionis: quod vt sic per ipsam nullum accipit esse. probatio. quia conuersio aut est positiua: aut destructiua tantum. non potest dici quod pestructiua tantum. ergo positiua. et per consequens sicut est noua: ita potest aliquid de nouo. et praecipue suum per se terminum vt videtur sed corpus christi pars: vt patet. non accipit esse per istam conuersionem. quia nec nouum esse per istam conuersionem eo quod preexistebat. nec precedens esse. quia tunc bis acciperet idem esse. ergo etc. hoc est corpus meum dicitur. Luc. 22.

¶ Contra et Math. 2. Et similiter de sangvine suo modo.

¶ In ista quaestione sic procedam.

¶ Primo ponam aliquas opiniones de ista quaestione cum motiuis aliquibus et modis dicendi earum.

¶ Secundo arguam contra eas: et soluam ad motiua earum.

¶ Tertio dicam aliter ad questionem.

¶ Et vltimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum articulum praemittendum est quod ben concedunt ho omnes moderni quod panis pouertatur in corpus christi: et quod corpus christi est per se terminus ad quem huius conuersionis. sed de modo declarandi hoc: et quale sit illud corpus sunt quatuor opiniones. Et sunt tres illorum qui volunt vitare plles formas in homine. est ista quod cum corpus non sit mam tantum quia

¶ Prima mam tantum non est nisi pura potentianec materia cum quantitate: quia substantia non includit ad cidens nec materia cum aliqua alia forma substantiali ab anima. quia maneret in homine cum anima. et sic in eodem per se vno essent plures forme substantiales quod est impossibile et implicans contradictionem: sicut quod per se vnum non sit per se vnum secundum eos oportet dicer e quod corpus illud quod est per se terminus transsubstantiationis: includat intrinsece materiam et animam rationalem que dat esse corporeum subiectiuum et intellectiuum: sed non inquantum dat esse sensitiuum et intellectiuum: sed in quantum dat esse corporeum. corpus ergo est per fe terminus isto modo vt dicunt. et ita oportet dicere secundum eos propter rationem praedictam.

¶ Ex hoc patet secundum eos quod possibile est esse conuersionem in animam rationalem: non inquantum dat esse corporeum. et hoc non est inconueniens: sicut nec est conueniens quod corpus conuertatur in corpus. opinio est quod corpus illud quod

¶ Secunda est per se primus terminus conuersionis non includit aliquam formam substantialem. quia nec animam rationalem. Nam si fuisset consecratum in triduo sub specie panis fuisset corpus illud quod est per se terminus conuersionis. et tamen non fuisset ibi inanima que erat a corpore separata. Nec includit aliquam aliam formam substantialem. quia nulla alia forma substantialis alia ab anima ad essentiam humanitatis christi pertinet. non est enim in homine nisi vna forma tantum. nec includit aliquod accidens siue quantitatem siue aliquod aliud. quia per se terminus est substantia: et aliquid per se vnum.

¶ Quidam ergo dicunt quod corpus illud dicit materiam christi cum modo quodam quantitatiuo derelicto in materia vel causato ex ipsa quantitate. qui quidem modus non est quantitas: sed aliquid aliud ab ipsa.

¶ Secundo dicunt quod modus ille quantitatiuus est substantialis et essentialiter idem cum materia. quia accidens esse non potest eo ipso quod includitur in per se termino conuersionis.

¶ Tertio dicunt quod materia per illum modum formaliter in seipsa est extensa habens partem extra per tem: et quod per illum potens / est suscipere quantitatem: et haberepartem aliam et aliam sub partibus quantitatis. Alioquinenim non est intelligibile vt dicunt: qumo materia secundum se sit simplex et indiuisibilis: posset suscipere quantitatem et habere sub ipsa partem extra partem opinio est qua dicit quod illud corpus

¶ Tertia per se non dicit nisi materiam: tamen connotat quantitatem per quam formaliter illa materia est quanta. et materia licet secundum se non sit corporea: tamen vt substat quantitati et afficitur per eam: potest dici corpus: et idem corpus christi christo mortuo quod fuit prius viuum. Tum propter vnitatem materie et quantitatis. tum propter vnitatem diuini suppositi sustentantis ita in morte sicut in vita. et hoc siue illa materia informetur alia forma non pertinente ad christum siue non. opinio est quod corpus christi non

¶ Qual eil terminat illam conuersionem al solute acceptum: vt substantia est: sed vt hic presens est: puta sub specie praesens. et isti volunt quod ex vi conuersionis per se habetur praesentia corporis christi sicut / se terminus. Et ad hoc ducuntur precipue. quia nihil aliud positiuum nouum vident: nisi istam praesentiam in proposito. conuersionis autem noue videtur nouus terminus aliquis positiuus: sicut deductum est su pra in argumento principali.

¶ De isto autem mode patet quod vnus est contra pluritatem formarum in homine quam alii. immo non videtur contrarius sicut tres primi qui ad fugam plurium formarum ( vt estimo sine preiudicio ) sunt ficti et etiam adinuenti. Quartus vero iste non tangit aliquid de illa difficultate: sed indifferenter cum vtraque parte potest stare: vt patet in tuenti. hec de primo articulo principali. 2opinionem et secundam

¶ Contra primia et tertiam pro quanto innituntur illi fundamento: quod in homine non sunt plures forme: et quod non est ibi alia forma substantialis ab anima intellectiua: dico quod illud fundamentum est falsum et periculosum. nec possunt saluare vnitatem vere carnis christi vel veri corporis christi viui et mortui in sepulchro. nec per consequens veritatem huius sacramenti: in quo per se continetur tanquam per se terminus conuersionis vera caro christi et fuisset contenta in triduo: si quis consecrasset. Et quod in homine necessarium sit dare plures formas: et fuerit eadem vera caro christi viui et mortui in sepulchro non solum materia vel quantitas siue per seipsas: siue cualia forma de nouo adueniente non pertinente ad naturam humanam christi. primum probaui in secunde distinctione. xviii. et secundum in tertio: cum hoc quod dictum fuerat de ipsa in secundo satis diffuse. nec est modo quantum ad praesentem articulum aliquod illorum repetendum i igitur arguo contra primam

¶ In specidie opinionem primo sic si aliquis consecrasset in triduo mortis christi secundum omnes sub sacramento vel sub specie panis fuisset perse terminus conuersionis presens vere et realiter. sed planum est quod ibi non fuisset anima: nec materia informata. Nam in triduo mortis christi anima fuit separata a materia vel a corpore christi. vn de et omnes doctores tenent quod anima modo de factonon est praesens per se et ex vi sacramenti: sed concomitatiue. quia corpus informat vel materiam ipsam igitur per se terminus conuersionis non est aliquid constitutum intrinsece per animam: nec includens ipsam Nec valet quod dicunt: quod verum est inquantum anima daesse sensitiuum vel animal vel esse intellectiuum seu hominem: sed inquantum dat esse corporeum. primo quia per se terminus realis ipsius conuersionis debet esse aliquid reale et constituens ipsum debet accipi secundum rationem realem. sed anima vt dat esse corporeum velsensitiuum vel intellectiuum non distinguitur in se ipsa formaliter ex natura rei: sed tantum secundum rationem et intellectum secundum eos. igitur secundum quod dat omnia ista esse: terminat conuersionem. quia ratio realis et forma lis per quam dat omnia ista esse: est eadem et simplex indistincta. Non enim corporeum vegetatiuum sensitiuum et intellectiuum continentur distincte forma liter in anima: vt dicunt negando formalitates. sed anima vnica simplex indistincta omnino re et ratione reali virtualiter continet ista esse: et potest dare ipsa. quare etc. Secundo non valet illud dictum quia datoquod distinguerentur sic formaliter in anima. tamen essent idem essentialiter et impossibile esset quod vnum esse secundum talem formam poneretur vel daretur ab ipsa sine alio: vel quod ipsa non esset praesens secundum alia esse. si ergo dat esse corporeum dat esse sensitiuum et intellectiuum: et praesens est secundum omnia ista esse. Et sic in triduo mortis sicut fuit per se terminus conuersionis: ita fuit corpus vniens et animal et homo: et ita christus in triduo non fuit mortuus Et idem sequitur si solum distinguantur secundum rationem isti gradus multofortius.

¶ Secundo sic arguitur principaliter contra eos. si panis conuertitur in tale corpus constitutum sic ex materia et anima inquantum datesse corporeum. sequitur quod anima rationalis possit dareesse corporeum: sed hoc est impossibile et falsum: quia anima secundum suum esse totale est forma spiritualis separabilis non educta nec extendibilis siue per se siue per accidens. omnis autem forma dans esse corpus partem est corporalis educibilis et extensa per se vel per accidens sicut dictum est in secundo ergo etc.

¶ Tertio sic. panis conuertitur sic in corpus quod totum in totum. materia in materiam. et forma in formam: sicut patet. sed secundum eos aliqua forma corporalis non potest conuerti in spiritualem. cum igitur forma panis sit corporalis. et anima intellectiua secundum totum esse suum simplex sit forma spiritualis: forma panis non conuertitur in animam ergo etc.

¶ Quarto sic. vniformiter debet poni quod est per se terminus conuersionis panis aliquid constitutum ex materia et aliqua forma substantiali: sicut sanguis qui est per se terminus conuersionis vini: vt videtur: sed planum est quod sanguis non est aliquid constitutum ex materia et anima: sed ex aliqua alia forma substantiali: vt patet. siue sanguis contineatur in cor pore siue effundatur. Non enim informatur ab anima vt patet. igitur. Similiter corpus est aliquid constitutum per aliam formam quam per animam: precipue cum in illo triduo in quo per se terminus fuisset habitus non coniungeretur anima materie: nec corpus vel caro esset materia pura plusquam sanguis: sed aliquid constitutum per consequens per aliquam formam substantialem aliam ab anima.

¶ Sic igitur patet quod opinio praedicta est falsa. Ad motiuum suum cuius est vis in hoc scilicet quod in homine non possunt poni plures forme: patet quod nichil valet opinionem de il

¶ Contra secundamio modo quanti tatiuo que est ficta arguo primo sic quod modus ille sit impossibilis. quia ille modus est derelictus a quamtitate sicut dicunt. sed impossibile est quod aquantitate vel ab aliquo accidente derelinquatur aliquid consubstantiale subiecto. quia sicut subiectum prius est accidente. ita et omni derelicto ex accidente. et sicut omne accidens posterius est substantia subiecti et quolibet consubstantiali: ita quodlibet derelictum exaccidente est posterius quolibet consubstantiali ipsi subiecto. ergo etc.

¶ Secundo sic. aut ille modus est substantia: aut accidens. non potest dici accidens perse. quia includitur in per se termino conuersionis. Si militer etiam consubstantialis est materie. non sic aliquod accidens. Non potest dici etiam substantia. quia vel est materia vel forma vel compositum. non potest dici nouum compositum substantiale patet. nec forma substantialis. quia dicis quod nulla forma substantialis includitur in per se ter¬ mino conuersionis. Similiter etiam quia tunc essent plures forme substantiales in christo. Similiter etiam quia non esset consubstantialis materie. quia nulla forma substantialis est materie consubstantialis. nec materia potest dici. quia non noua et alia materia tunc enim quantitas crearet materiam derelinquendo ipsam. nec precedens materiam in ratione subiecti: sicut proba tum est supra. Similiter etiam si est ipsa materia: ita fit conuersio tantum in materiam puram: quando fit in modum illum: sicut sine modo illo: vel multiplicantur verba sine fructu. Si dicas quod nec sit materia nec forma: nec compositum: nec accidens. sequitur quod est nihil.

¶ Tertio sic. Sicut alie forme nihil de relinquunt aliud a se in suis materiis: ita nec quantitas vt videtur. sed alie non derelinquunt aliquid tale: puta albedo modum quantitatiuum et huiusmodi. ergo etc.

¶ Quarto sic quero a te an ille modus sit forma liter extensio ipsa habens partem extra partem: vel non si non / tunc per ipsum nihil extenditur: nec habet pertem extra partem: et ita non materia. si sic: sequitur quod est ad cidens: et non nisi quantitas. igitur quantitas derelino tur a quantitate in infinitum. Simliter etiam sequitur quod non includitur in per se termino conuersionis contra te.

¶ Quinto sic. Aut illud corpus quod ponis per se terminum conuersionis est corpus mathematicum: aut naturale. si mathematicum: includit quantiiatem contra te. si naturale: includit aliquam formam naturalem. Aut ergo substantialem: et cum illa non sit anima: oportet quod sit alia forma substantialis. et habemus propositum contra te. aut acccidentalem quod est contra te. quia nullum accidens includitur in per se termino conuersionis. Tunc enim esset transaccidentatio. et hoc etiam tu ponis.

¶ Sexto sic. Non minus sunt effi cacia verba super corpus: quam super sanguinem. sed per se terminus conuersionis vini est sanguis compositum ex materia et forma substantiali. Nec habet ibi locum nec apparentiam fictio talis modi: per quam materia dicatur sanguis. igitur etiam sic de corpore.

¶ Septimo sic. quando dicit christus: hoc est corpus. planum est quod corpus quod ponitur ibi: significat veram carnem christi: sicut dicit ipse christus. Caro mea vere est cibus: et sanguis meus vere est potus. Et de isto sacramento dicit Io. vi. Nisi manducaueritis carneetc. sed fictio est dicere quod aliquid sit caro per vnum talem modum quantitatiuum vt patet. sed ortet dicere quod per aliquam veram formam. ergo etc.

¶ Contra illum modum etiam arguitur. quia si per ipsum ore materiam disponi et extendi vel habere partem extra partem: sequitur quod ille modus sit prior quantitate. et sic non derelinqui tur ex quantitate.

¶ Ulterius sequitur quod vt ille modus est quantitas vel aliquid: puta materia extensaseu habens partem extra partem: et non per quantitatem quod est contradictio. Sicut quod aliquid sit album non per albedinem.

¶ Ulterius quod oportet omne subiectum pari ratione disponi per vnum talem modum ad quam libet formam. vlterius quod duo corpora sunt in eodem loco naturaliter. scilicet quantitas et ille modus vltra quod ille modus distinguitur ex natura rei a materia et tamen non estentialiter. et ita ponuntur formalitates contra illos qui deffendunt istum modum. Et breuiter totum fictum hoc est contra illum modum.

¶ Preterea etiam quero de materia sub illo modo aut habet partem sub parte modi: aut non. si sic: pari ratione sine illo modo sub quantitate potest habere¬ partem sub parte: vel oportet ipsam disponi per vnum alium modum et sic in infinitum. sed est tota simul sub qualibet parte modi: tunc habes difficultatem contra te sicut de materia sub quantitate immediate.

¶ Ulterius ad istum modum sequitur quod materia simul et semel per naturam possit esse quanta et haberepartem extra partem quod est idem semel per modum illum: et alio semel per quantitatem inherentem. Si dicas quod modus ille non habet partem extra partem nec dat hoc materie. Tunc materia illa cum illo modo est indiuisibilis: sicut per seipsam vel secundum seipsam Dimitto ergo illum modum. opinionem arguitur

¶ Contra tertiani in secundo et intertio. et iam prius tactum est quod vera caro christi per se continetur sub sacramento tanquam per se terminus conuersionis: et fuisset ibi si quis consecrasset in triduo. sed caro christi et vere eadem non dicit materiam tantum cum quantitate eadem. Non enim materia cum quamtitate tantum est caro. quia quantitas non dat sibi esse carnem. nec vnio ad diuinum suppositum dat sibi esse carnem vel eandem carnem. quia tunc esse vnitum diuimo supposito esset caro. et sic anima esset caro vel aliancarnem. sed per aliquam formam substantialem est caro. et quia eadem caro oportet quod eadem forma manente in christo viuo et mortuo et hoc non per animam patet igitur per aliam que vere includitur in per se termino conuersionis sicut patet. Nec valet quod illamateria vnitur eidem supposito verbi: cui prius. quia pari ratione ( sicut dixi alias ) si de materia corperis christi generaretur asinus et assumeretur a verbo: caro asni posset dici caro christi: et eadem caro quod est mani festum falsum. et contra reuerentiam sacramenti et veritatem. quare etc.

¶ Secundo sic. aut quantitas includitur per se et intrinsece in per se termino conuersionis aut no. si sic: sequitur quod conuersio est in accidens. et ita non est trassubstantiatio tantum: sed transaccidenta tio contra omnes si non igitur in materia tantum est conuersio. et sic non in corpus. quare etc.

¶ Tertio sic. qui planum est quod materia cum quantitate non potest dici sanguis sed oportet quod hoc sit per aliquam veram formam substantialem. ergo cum caro vel corpus non minus sit aliquid perfectum ens. quia et in carnem comuertibilis est ipse sanguis secundum viam perfectionis et tendendo ad perfectionem vt patet. corpus christi et caro que oportet per se esse terminum huius couersionis: non dicunt tantum materiam: nec tantum materiam et quantitatem. immo nec caro includit quantitatem. Est enim substantia non includens accidens: vt patet oportet quod includat aliquam formam substantialem: que maneat eadem in materia christo mortuo et viuoEt non valet aliquid contra hoc vnio ad verbum sicut dictum est supra. sicut nec vnio asini vel alterius hominis ad verbum. quare etc.

¶ Quarto sio sicut materia non est substantia per quantitatem: ita nec corpus pertinens ad genus substantie. nec sicut totum nec sicut pars per quantitatem. patet. Nec pervnionem ad aliquid extrinsecum. nec per aliquod ad cidens. sed materia non est corpus pars per seipsam. tunc enim esset caro per seipsam: et os christi: et sic des aliis. quod est omnio falsum. oportet igitur ponere necessario quod terminus huius conuerfionis non solum includat vel dicat materiam: sed aliquam formam substantialem. non animam. ergo aliam. Et dico quod ista opinio tertia est simpliciter falsa. Et motiuum eius. patet quod est nullum euacuatum. TTopinionem etiam po¬

¶ Contra quat ta test argui scilie quod corpus vt hic non est terminus conuersionis per se

¶ Primo sic. per se terminus conuersionis non est aliquod accidens. quia ista conuersio est transsubstantiatiosed esse hic dicit presentiam corporis christi ad speciensacramentalem et illa praesentia accidens est: sicut dictum / est supra. ergo etc.

¶ Secundo sic. Si corpus christi vt hic pns esset per se terminus: sequeretur quod ex vi conuersionis corpus christi esset hic praesens. sed hoc est falsum sicut ostensum est supra. ergo etc. Item ista conuerimo est per se vna. et per consequens habet terminum per se vnum. sed corpus christi vt hic paesens non dicit aliquid vnum per se. ergo etc.

¶ Ultimo quia corpus christi posset esse hic praesens: dato quod non conuerteretur panis. Sed de ista ratione parum curo.

¶ Ad motiuum vero huius opinionis superius est solutum quod non ortet noue conuersionis esse terminum nouum: sed in hoc differt conuersio ab actionibus vel quasi mutationibus productiuis: quod per se terminus eius potest preexistere. nec ipsa noua est necessario quantum ad illud quod dicitur quando dicitur aliquid de nouo conuerti: licet bene sit noua quantum ad illud quod comnotat pro illo instanti scilicet pro desitione essendi termini conuersi. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum igitur questionis dico primo sicut dixi imsecundo: quod corpus christi pars humanitatis eius distincta contra animam includit materiam et formam: et dicit totum compositum ex materia et forma substantiali mixtionis: qua est aliquid formaliter caro etos Et illud totum est immediatum perfectibile ab anima: ita quod ex ipso corpore et anima constituitur tota humanitas vel totus homo vnus per se. Et sic in homine quolibet sunt plures forme substantiales saltem due immo etiam in quolibet viuo: Et ista probaui in secundo et per rationes: et per Aristotelem: et per fidem et auctoritates sanctorum.

¶ Secundo dico quod anima separata in morte christi et in illo triduo remansit idem corpus suum compositum ex materia et illa forma mixtionis: sicut et manet in quolibet homine idem corpus verum numero: et eadem vera caro: et os que prius. Sicut probaui de christo in secundo et in tertio scilice quod corpus christi et vera caro sua fuit idem viuum et mortuum: caro viua et mortua in sepulchro per eandem formam substantialem per quam et prius cum esset viua per plures auctoritates.

¶ Tertio dico quod si in triduo fuisset eucharistia consecrata: ibi fuisset subspecie sacramentali per se terminus conuersionis: licet non ex vi conuersionis. Et verum corpus christi: ecundum illud verbum christi: hoc est corpus meum. Et similiter sub specie vini verus sanguis christi. et tamen non fuisset anima. quia erat separata a corpore. et non fuisset ibi vera caro christi: nec verum corpus christi: nisi per ali quam formam substantialem: sicut etiam de sangune. nec eadem: nisi per eandem formam que prius et nihil aliud fuisset ibi per se: nec accidens nec huiusmodised per coucomitantiam. Sicut vsque hocie tenuerunt omnes doctores. Et ideo concludo quod per se terminus conuersionis panis huius et precisus est sulstantia corporis christi et conuersionis vini est sanguis christi substantia sanguinis eius. Et corpus illud di¬ cit per se compositum ex materia et forma mixtiouis. Quod autem substantia corporis christi sit per se terminus talis conuersionis: patet satis ex predictis. quia non potest esse aliquid aliud: nec aliquid aliud in ipso includi. Per se enim terminus aut esset compositum ex anima et corpore: quod est superius improbatumm: aut anima tantum: quod est falsum. aut materia cum illo modo siue cum aliquo accidente: siue forma aliqua substantiali: vel cum aliqua noua forma substantia li non pertinente ad christum quod est etiam improbatum totum. aut corpus christi vt hic quod est improbatum. Et ita relinquitur quod solum corpus christi sic compositum ex materia et forma mixti pertinente intrinsece ad christum: et alia ab anima sit per se precisus terminus talis conuersionis panis sicut sanguis conuersionis vi ni. hec de tertio articulo principali.

¶ Ad primum principale argumentum dico quod non oportet noue conuersionis esse nouum terminum: sicut apparet ex pdictis. Quando dicis quod est transitus a contradictorio in contradicto rium. dico quod per se non est verum: sed a positiuo in positiuum vel etiam illud positiuum quod est terminus ad quem: non oportet esse nouum. verum est tamen quod oportet quod terminus a quo desinat esse de nouo: sicut dictum est supra.

¶ Ad secundum dico quod cor pus christi quod est terminus conuersionis vnius includit materiam et formam. que non est anima: sed alianformam mixtionis sicut dictum est supra. et eandem existentem simul cum anima in christo viuo vel viuente. Et dico quod in quolibet homine sunt plures forme. Quando dicis: vnius rei vnicum est esse. dixi quod verum est quod si est vna res per se vnum est esse eius per se. Sed dico vltra sicut dixi in secundo: quod plures forme possunt concurrere ad vnum esse per se: nec est aliquod inconueniens de pluribus formis ordinatis: quarum vna non est specifica: sed potest constituere vnum subiectum receptiuum alterius forme complete et per se in potentia ad ipsam que est specifica.

¶ Ad tertium dico quod non oportet quod terminus ad uem accipiat nouum esse sicut dictum est in probatione ad primum argumentum quae debuit poni ad istud et tunc dico quod etiam sicut tangebatur ibi: conuersio non est propria mutatio. nec est transitus a contradictorio in contradictorium: sed a positiuo in positiuum. ideo etc.