Quaestio 1

¶ Distinctionis Quadragesimetertie. Questio Prima.

CIrca distinctionem cliii. quero primo. Utrum resurrectio sit possibilis absolu te loquendo et virtute diuina

¶ Uidetur quod non illud quod implicat contradictionem. non est possibile. sed resurgere aliquid llidem implicat contradictionem. Probatio. Resurrectio est iterata surrectio. ere go prima et secunda surrectio in resurrectione includitur sed iterata surrectio non est eadem cum prima surrectione. quare nec resurgens vel iterato surgens est idem cum primo surgente. Surrectio enim et surgens sunt idem. Sicut etiam nec actio vel passio resuscitatio sunt eadem: sed sunt diuerse mutationes. et per consequens habent diuersos terminos. igitur implicat contradictionem quod aliquid idem resurgat.

¶ Secundo sic interruptio essendi non minus tollit identitatem prioris et posterioris: quam alietas essendi. sed impossibile est: quod aliud resurgat idem. sicut quod aliud sit idem. ergo quod interruptum in esse resurgat idem.

¶ Tertio sic. qua ratione homo vel aliquid posset idem numero resurgere et reparari: eadem ratione et quodlibet aliud vt videtur. sed motus vel mutatio non possunt reparari. Probatio. quia qua ratione possent alias repari: eadem ratione possent conseruari per totum ipss. et sic mutatio et motus non essent essentialiter successiua vel instantanea: sed permanentia. hoc autem est fal sum. ergo etc. Et confirmatur. quia impossibile est: et implicat contradictionem preteritum non esse preteris tum. hoc enim solo priuatur deus secundum sententiam solonis quam approbat phuns. vi. ethicorum. et per consequens impossibile est praeteritum fore vel praesens esse. et praeteritum nunc esse. sed hoc sequitur ad resurrectionem: vt patet. ergo etc. illud quod aliquando erit de facto non

¶ Contra est impossibile. sed resurrectio aliquando erit de facto secundum scripturam et fidem: resurrectionem mortuorum etc. ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo premittendo quid nomine resurrectionis intelligitur ponam opiniones de possibilitate resurrectionis: et arguam contra eas.

¶ Secundo repondebo aliter ad questionem: ostendendo quod resurrectio vit tute diuina est possibilis.

¶ Tertio inquiram: vtrum virtute diuina sit possibibilis reparatio cuiuscunque entis sicut resurrectio homins eiusdem numero suod modo.

¶ Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum arti. premitto primo quid intelligitur nomine resurectionis. hoc autem potest haberi a Damasceno lib. iiii. vbi dicit: quod resurrectio est eiusdem in numero iterata surre ctio. eiusdem ( inquit ) numero quod cecidit vel desiit esse quia si non esset eiuidem numero: non esset resurrectio. sed dicit resurrectio iterata quia prima resurrectio vel productio passiua rei non potest dici resurrectio proprie loquendo. licet enim adnihilatum non resurgast nisi per creationem. tamen stricte loquendo secundum nominis significationem resurrectio illa non dicitur creatio. sed recreatio vel resurrectio connotans quod resur gens vel recreatum aliquando alias fuerit: et desis rit esse: vt patet premisso dicunt omnes catholici: quod resur¬

¶ Tdi rectio alicuius entis saltem puta hominis est possibilis virtute diuina. Ad hoc enim ponendum coguntur ex fide et scriptura: sicut patet.

¶ Sed de modo possibilitatis est vna opinio cuiudam doctoris in quarto suo quod resurrectio homins est possibilis. quia in homine non est aliqua forma substantialis corruptibilis. sed est sola forma substantialis: que est anima rationalis. ita quod in homine non distinguitur anima sensibilis ab anima rationali nec etiam vegetatiua: sed sunt vna substantialis. Similiter etiam nulla forma substantialis mixti inuenitur alia ab anima sed forma mixtionis que inuenitur alia ab anima: est forma accidentis constituta ex qualitatibus elementorum fractis vel remissis vel ex similibus qualitatibus: non pert nens ad essentiam vel substantiam homins nec ad esse substantiale.

¶ Secundo dicit: quod anima rationalis que est forma specifica homins: est forma subsistens possibilis manere naturaliter post separationem sui a corpore Et in hoc differt ab aliis formis aliorum corruptibilium que non sunt sic sufficientes. Et ex hoc sequitur quod anima rationalis in se habeat formaliter totum esse homins communicans illud corporis: quando vnitusibi. nec est aliud esse corporis et aliud esse anime: sed idem esse quod anime conuenit secundum se: communicatur tame corpori ab anima per informationem corporis ab anima. Si enim corporis et anime essent aliud et aliud esse: quorum vtrumque includeretur in esse hominis: sequeretur quod vnioanime et corporis esset accidentalis: et non fieret vnum per se ex ipsis. quod est falsum. homo enim est aliquod ens vnum per se: sicut patet.

¶ Tertio dicit: quod expredictis apparet: quod per mortem vel corruptionem. homins nulla fit interruptio in esse substantiali hominis quia manet anima separata in se habens totum esse hominis licet aliomodo quam corpori vnita. nec est dare in homine aliquid aliud quod desinat esse simpliciter et substantia liter. quia non materiam. patet. ipsa enim est ingenerabilis et incorruptibilis. Nec aliam formam. vt dictum est quia nulla alia est ibi.

¶ Quarto et vltimo ex his concludit: quod sic ponentes nullas angustias vel difficul tates patiuntur saluando possibilitatem resurrectionis humane. quia ex quo manet eadem materia et eadem animam possunt iterum virtute diuina vniri. et sic idem homo numero repatari. secus autem esset: si esse hominis interrumperetur: sicut esse aliorum corruptibilium: tunc non videretur posse reparari idem numero. sicut nec alia corruptibilia et impediente interruptione essendi ipsorum et alicuius pertinentis ad substantiam ipso rum. Confirmatur. quia deus potest aliquid maius. puta simul creare et vnire principia. ergo. minus scilicet ipsis presuppositis ea reunire. Similiter posset deus animam prius recreare quam vnire. ergo potest eam reunire est alterius docto¬

¶ Secunda opinio ris: qui ponit quod resurrectio absolute loquendo possibilis est virtutte diuina. quia ex illuminatione et infinitate virtutis sue. Et similiter attingit materiam: vt quid est nullo modo distincta sed indistincta: et sic numero eadem. et sic semper potest eandem formam numero illi materie imprimere. quia materia manet eadem: et non agit per motum vel mutationem sicut natura. Tunc enim non posset eam dem formam numero reparare: nec idem compositum reducere sicut nec eandem mutationem vel motum: ita parum sicut et natura primam opinionem arguo. quia in ip¬

¶ Conti a sa continentur multa falsa: et in ipsa implicantur contradictoria et ad eam sequuntur multa inconuenientia.

¶ Contra primum dictum scilicet quod inhomine non sit nisi vna forma substantialis scilicet anima rationalis argutum est satis in secundo: quod necessario imhomine sunt plures forme substantiales et illa non repeto. ita quod illud primum dictum est simpliciter falsum. Est enim dare in homine et in quolibet animato formam substantialem mixtionis aliam ab anima sicut ibidem est probatum.

¶ Contra illud secundi dicti: quod anima rationalis sit totum esse substantiale hominus. Arguo primo ex dictis eius in eadem questione. Ipse dicit: quod humanitas quae est forma totiua secundum Auicennam includit intrinsece partes que sunt materia et forma. sicut et totum compositum intrinsece includit eas hunanitas ergo et substantia vel esse essentiale seu substantiale homins non solum dicit animam: sed includit materiam. ergo anima non dicit totum esse homins. Alioquinenim materia non esset causa intrinseca hominis. quod est falsum. vnde in istis duobus dictis plane contradicit subiipsi.

¶ Secundo sic. si anima est totum esse homins: sequitur quod numquam fiat vel sit resurrectio hominis. et ita patitur maximam angustiam. quia ex hoc dicto deberet negare resurrectionem homins. probatio nihil resurgit: nisi eius esse substantiale prius decidit: et desiit. sed anima non desiit esse. quia manet igitur si dicat totum esse substantiale homins: sequitur quod homo nunquam resurget: sicut nec anima resurgit. Et vltra sequitur quod homo est naturaliter incorruptilis et in generabilis: et spiritualis creatura sicut anima.

¶ Tertio sic. si anima est totum esse homins: sequitur quod diffinitio anime est diffinitio hoc minis. et per consequens quod corpus ponitur sicut additamentum in diffinitione homins: quemadmodum et in diffinitione anime. hoc autem est falsum: et contra Aristotelem. vii. metaphi. ergo etc.

¶ Quarto quia ex totali esse homins. et aliquo alio non fit vnum per se: nec totale esse homins potest aliquid aliud informare. ergo si anima est totum esse homins: ex anima et materia non fit vnum per se: nec anima etiam potest materiam informare. quare etc.

¶ Quod autem dicitur ibi: quod si corpus haberet aliud esse ab anima: non fieret vnum per se ex anima. dico: quod idem sequitur contra te. quia non plus fit vnum per se ex anima et nihil vel eo quod nullum habet esse: quam ex anima et alio habente esse. sed oportet necessario: quod ex quibuscunque duobus fit vnum per se t sicut ex principiis essentialibus sint entia: et habeant aliquod esse. vndedicere quod corpus non habeat esse aliquod preter animam est dicere: quod corpus nihil sit preter animam ei quod ex anima et nihilo fiat vnum per se vel ex eo quod est: et eo quod non est. Impossibile est enim aliquid positiuum poni in actu extra causam suam: quod non habeat proprium esse. Dico igitur quod non sequitur vnionem esse accidentalem corporis et anime. sicut facientium vnum peraccidens quemadmodum accidens et subiectum sed licet vnio ipsa sit accidens: et tamen duorum facientium vnum per se compositum ex corpore et anima: non obstante quod corpus sit in actu per formam mixtionis incompletam: sicut dixi in secundo. sicut etiam de materia non obstante quod sit in actu extra intellectum.

¶ Contra tertium dictum: quod in morte vel per mortem non rit aliqua interruptio ipsius esse substantialis hominus. Arguo primo sic sicut per generationem acquiritur aliquod esse substantiale: ita per corruptionem vel mortem deperditur aliquod esse substantiale. sed non nisi esse quod dicitur mori vel eius corrumpi. hoc autem habito necessario interrumpitur esse substantiale corrupti. ergo etc.

¶ Secundo sic. christus in triduo mortis non fuit homo in re: sicut probatum est in tertio. et ipsimet concedunt. sed si nulla interruptio caderet in esse homins per mortem: videtur quod ita fuisset homo sicut ante. ergo etc.

¶ Tertio sic. entitas totius hominis puta humanitas dicit aliquam tertiam entitatem absolutam aliam ab entitate corporis et anime: qua quidem sicut forma totius et quiditate propria homo est ens et aliquid in tali specie: sicut probatum est in secundo: sed illa non manet: sed corrumpitur et desinit esse in morte vel per portem quia non maneret nisi stante vnione anime et corporis: que separantur in morie: ergo esse substantiale homins interrumpitur per mortem vel in morte. Si enim partes ipse vel altera earum: puta anima esset totum homins esse: ita post mortem substantialiter maneret homo totum id: quod est sicut in vita. et tunc homo mortuus vniuoce esset ho: sicut homo viuus. Nec video necessitatem vnionis anime ad corpus per modum forme. sed tantummodo deberet vniri sibi vt motor: ita quod ho esset anima vtens corpore: sicut posuit plato. et quod reprobat istemet doctor prima parte summe: vbi vult pro bare quod anima intellectiua est forma substantialis corporis seu homins magis.

¶ Contra vltimum dictum quod est conclusio principaliter intenta quantum ad illud quod dicitur in primo: quod sic ponentes nullam patiuntur angustiam saluando resurrectionem dico quod immo tales se quitur angustia quod non possunt saluare resurrectio nem: sicut deductum est supra.

¶ Secundo quantum ad illud quod dicitur resurrectio esse possibilis. quia non interrunpitur esse substantiale vel esse rei. quia ex hoc sequuntumulta inconuenientia. Primum est quod deus non posset hominem vel aliquid Aliud adnihilatum idem numero reparare. quod est falsum. sicut dicetur et probabitur infra. Similiter sequitur quod vnum bruium mortuum vel corruptum non posset deus reparare: quod est falsum et contra legendas multorum sanctorum: in quibus inueniuntur multa alia bruta resuscitata a deo per ora tiones sanctorum. Similiter etiam sequitur quod si propria passio homins sit aliquod accidens coniuncti corruptibile per separationem partium homins in morte homins: et similiter potentie sensitiue secundum doctorem illum: quod ista non reprobantur eadem numero in homine: quando resurget. hoc autem est falsum multofortius quam de capillis: de quibus tamen dictum est: quod capillus de capite vestro noperibit.

¶ Tertio quantum ad illud: quod dicit: quod quia materia et forma manent eedem numero: et per coniequens possunt reuniri. potest idem homo numero reparari quero de illa vnione. An sit aliquid vel nichil. Non potest dici: quod nihil: quia respectus est. Similiter quia si nihil: tunc secundum nihil positiuum se haberent partes aliter quam prius. et sic non plus causarent compositum quam prius. et ita bene posset esse compositum sine ista vnione sicut cum ipsa si est aliquid positiuum et aliqua forma respectiua ipsa est corruptibilis: et non manet in morte: quando anima separatur. et cum aliquid imterruptum non possit reparari idem numero secundum te: illa vnio non potest redire eadem: et per consequens nec idem compositum precipue. quia compositum nihil dicit nisi partes et illam vnionem per te. et ita non potes saluare resurrectionem. quare etc.

¶ Dico igitur quod illa opinio nihil valet. Et confirmo per Augustinum. xxii de ciuitate dei cap. xx. loquentem de illa carne red denda homini in resurrectione sic dicentem. Et si omni bus perisset modis: nec vlla eius materia in vllis noture latebris mansisset: vnde vellet: recuperaret eam o impotens. ergo totaliter destructum et anihilatum et per consequens interruptam in esse potest idem nume ro reparari. Nec ex hoc accipitur possibilitas resui rectionis alicuius: quia non interrumpitur in esse immototum oppositum quasi quia si nunquam interrumperetur: nunquam resurgeret. et si non posset / suum esse interrumpi: nunquam posset resurgere.

¶ Confirmatio que ad ducitur quod primo poteit verti contra eos. quia sicut deus primo creauit: ita potest recreare et reunire principia et ita dato: quod nihil maneat idem numero repa¬ rare. Similiter et secunda confirmatio / quia sicut prius potest creare: ita et creare cum vnione et creare etiam et simul reunire.

¶ Contra secundam opinionem. quantum ad primum dictum quod deus no agit per motum et mutationem. hoc enim est falsum. quicquid enim creatura agit per motum uel mutationem: deus agit. Non enim potest aliquid agere creatura: nisi coagente vel cooperante deo. igitur icut creatura aliquid agere potest: et agit per mctum et mutationem: ita et deus. Sic enim potest aliquod mobile vel mutabile mutare si cut et creare et immediate. etiam per seipsum. Non enim minus continet motum et mutationem in virtute sua actiua: quam aliquod agens creatum. immo quicquid potest efficere mediante alio: potest immediate efficere per seipsum ex infinitate sua: et ex illuminatio ne virtutis sue.

¶ Secundo quantum ad illud quod dicit quod deus attingit materiam vt quid et indistinctam non habentem partes et eandem numero: quia vt sic. non habet partes: sed solum per quantitatem. quia sicut tota materia in ratione subiecti est prior tota quantitate ita partes materie necesserio sunt priores partibus quantitatis. Si enim materia secundum se esset simplex et indiuisibilis non habes partes substantiales: numquam extenderetur per quantitatem superuenientem: nec sibiplus posset quantitas inesse quad anime vel angelo. igitur materia secundum se habet partes non per quantitatem: sed priores partibus quantitatis. Et licet deus attingat eam vt quid sicut etiam agens naturale. quia de sua po tentia que est idem quod sua substantia: educit formam sub nantialem. nihil tamen ad propositum.

¶ Tertio contra illum a quod dicit quod quia deus agit vel potest agere non pe motum: nec per mutationem potest idem numero reparare. quia sicut dicetur infra deus potest eundem motum nunero et eandem mutationem reparare: et per consequens aliquid per motum vel mutationem.

¶ Quarto quia tunc agens naturale per motum vel mutationem non posset aliquid idem numero reparare: de quo tamen magnum dubium est: sicut patebit in sequenti questione.

¶ Quinto quia dato quod deus non posset eundem motum vel mutationem eandem numero reparare: diceret tamen aliquis quod per alium motum vel aliam murntionem posset aliquid idem absolutum quod prius reprare. vnde non oportet si terminus absolutus sit idem quod in ontus vel mutatio sit eadem precipue secundum ponentes quod motus vel mutatio non est idem cum termino. quod et reputo verum. Et patet quia deus reparando aliquid idem in resurrectione non reparat motum vel mutationem eandem ad ipsum etiam secundum ipsos et tamen reparat idem absolutum quod prius.

¶ Sexto quia non patet ratio nec videtur quare deus in reparando aliquid non possit seruare legen et modum nature: et sic aliquid idem per motum vel mutationem: sicut natura potest illud facere et producere primo per motum vel mutanationem.

¶ Septimo contra illud quod quia deus attingit materiam vt quid potest eandem numero formam: istud nihil facit ad propositum. quia etiam agens natura le attingit materiam vt quid. sicut deductum est supra. non tamen propter hoc sequitur quod possit eandem formam numero reducere vnioni. quia quantumcunque agens naturale attingat materiam siue vt quid siue vt quantam: potest tamen diuerus vicibus eandem materiam numere attingere. et tamen secundum te. non potest eandem formam numero reparare. Sic igitur non valet ista opinio. hec de primo articulo principali.

¶ Quantum ad secundu artiiculum dico: quod resurrectio alicuius entis puta hominis vel alterius animalis absolute loquendo imse est possibilis: ita quod illa ratio nominis resurrectio nis posita superius uon est ficta sed subest sibi aliquid in re vel subesse potest.

¶ Secundo dico: quo possibilis est virtuti divine. ita quod deus potest aliquod ens resuscitare: et aliquod ens virtute diuina potest resurgere: siue sit anihilatum sic quod nihil intrinsecum remaneat: siue sit corruptum: quo cunque modo acceperit non esse: vel desierit esse: postquam fuit.

¶ Hoc probo de aliquo anihilato: quod potest idem numero reparari: vel quod hoc est in se possibile. primo sic. Illud est in se possibile: quod non implicat contradictionem ex terminis. sed hoc nullam implicat contradictionem. probatio. quia sicut nul lam implicat contradictionem:. quod aliquid idem postquam fuit nihil et non ens: deducatur primo ad esse per creationem ita nullam implicat contradictionem: quod postquam est anihilatum et ad eandem nihilitatem reductum: quod reducatur secundo ad esse: vt sit ens cum enim sit eadem nihilitas: que est terminus a quo creationis: et terminus ad quem adnihilationis non plus repugnat ei: quod est anihilatum: quod deus ducatur ad esse et idem esse quam ei quod ante creationem est nihil: repugnat: quod deducatur ad esse. Esio enim vtrobique est idem puta creatum et reparaium et similiter non esse terminus a quo creationis et terminus ad quem anihilationis et idem numeropenitus. quia negatio simplex et vnica eiusdem esse numero. ergo etc.

¶ Secundo sicut non repugnaalicui enti tali esse vel non esse pro aliquo instantim ita nec pro quolibet alio. igitur sic in instanti creationis non repugnat ssbi esse post non esse: ita inalio instanti post instans creationis. non repugnat sibi idem esse post idem non esse: igitur sicut in instanti creationis potest creari post non esse: ita in alieinstanti potest creari post anihilatum esse.

¶ Ter tio sic. sit aliquid creatum durans per tria instantis A. 7. E. illud erit idem et numero vnum in tribus illis instantibus: planum est: vel in diuersis partibus temporis. sicut angelus est idem hodie qui fuit heri et erit cras. Cum igitur identitas ei ad seipsam in .a. et in.c. non dependeat a medio instanti putaa .b. secundum aliquod agens cause: vt patet possibile est: et non implicat cotradictionem aliquid idem numeroesse in .a. et in. c. dato quod non maneat: nec sit in .b. sed hoc habito possibile est idem numero posse redire: postquam non fuit post esse. ergo etc.

¶ Quarto sic diuersitas posterioris non arguit necessario diuersitatem prioris: precipue quando posterius est essentialiter distinctum a priori. sed esse rei permanentis est prius quam illa instantia plura: in quibus manet: et potest manere idem. vt patet. igitur non diuersificatur ipsum esse in se: nec multiplicatur dato quod inillis diuersimode se habeat: sic quod in primo et tertiosit et in secundo instanti non sit: sed sicut si in omni bus tribus esset vel maneret in tribus esse idem numero et non plura: ita si tanium ponatur esse in primo et teriio et non in secundo. potest igitur redire idem numero in tertio instanti: quod fuerat in primo: postquam anihilatum fuit et simpliciter non ens in se¬ cundo eadem enim potentia obiectiua est possibile in illo instanti secundo: qua fuerat possibile ante creationem sui. quare etc. Ita quod interruptio essendi vel desitio non tollit identitatem: sicut patet. Exhoc potest concludi multo fortiori ratione quod non est impossibile: nec implicat contradictionem aliquid corruptum reparari idem numero: et resurgere. Si enim possibile est de anihilato: multofortius de corrupto siue toto: cuius aliqua pars relinquitur: siue de formali parte vel de parte que in poten tiam materie vel subiecti reducitur: et desinit esse: vel saltem a materia separatur.

¶ Secundo probo: quod resurrectio sit possibilis vi tute diuina. omne quod est in se possibile non implcans contradictionem. est possibile virtuti: que est omnipotens. hoc dicit virtus omnipotens. quia dicit virtutem: que potest in omne: quod non implicat contradictionem. sed resurrectio est in se possibilis: vt probatum est. et virius diuina est omnipotens: sicut dictum est in primo. ergo etc.

¶ Secundo sic omne possibile est alicui virtuti possibile. sed omne possibile cuicunque virtuti actiue est possibile virtuti diuine eminenter continenti omnem aliam. ergo etc. Cum igitur resurrectio sit possibilis simpliciter in se: oportet quod virtuti divine litpossibilis.

¶ Tertio sic omne non implicans coniradictionem est possibile virtuti infinite sed virtus diuina est infinita. ergo etc. Dico igitur quod per mondum qui dictus est: et apparet ex premissis resurre cto simpliciter est possibilis: et virtute diuina potest aliquid idem numero resurgere. quicquid sit de virtute nature. Hec de secundo articulo principali.

¶ Quantum ad tertium articulum est opinio aliquorum: quod deus licet possit aliqua numero eadem reperare: non tamen omnia Non enim secundum eos potest eundem motum numero reparare: nec aliquid etiam per motum. Similiter etiam nec aliquam mutationem insiantaneam puta generationem vel illuminationem et huiusmodi.

¶ De motu autem probant sic. continuitas motus est vnitas eius. ergo impossibile est: quod motus interruptus sit idem et vnus. sed motus interrumpitur desinendo esse. ergo impossibile est: quod idem numero reparetur.

¶ Secundo sic. qua ratione motus posset reparari vel pars eius: eadem ratione tempus vel pars eius. quia tempus vel est idem quod motus: vel necessario ipsum concomitatur. Non est enim dare motum sine tempore: nec tempus sine montu sexto phisicorum. Sed tempus vel pars temporis reparari non potest. quia vel repararetur in tempore vel in instanti. Non in instanti. quia tempus non potest esse in instanti. nec in tempore quia tunc duo tempora vel duepartes temporis possent esse simul. hoc autem est impossibile. quia et tempus et motus sunt essentialiter successi ui. Nec potest vna pars esse cum alia. In hoc enim differunt a permanentibus. quare etc.

¶ Tertio sic motus est essentialiter successiuus. sed natura sud cessiuorum est ista: quod quicquid preteriit. et fuit sub tempore preterito: diuerium eit ab eo quod est sub tenpore presenti: et ab eo quod futurum est. Alioquin enim idem posset manere sub tempore preterito presens ti et futuro. et sic esset permanens: quod est impossibile. igitur impossibile est quod idem motus numero reparetur.

¶ Quarto sic. impossibile est quacunque virtute: quod idem simul et eque per se moueatur motibus contrariis. sed si motus vel pars motus posset reparari: sequitur quod idem posset simul moueri motibus cotrariis accendendo ad idem et recedendo ab eodem. verbi gratia moueatur aliquid ab .a. in. c. per medium .b. si potest reparari pars motus: que erat ab .a. in .b. durante alia que est. a .b. in. c. sequitur quod mobile simul accedet ad .b. secundum illam partem motus reparatam: et recedet ab ipso .b. sed cundum aliam partem motus durantem. hoc autem est impossibile. ergo etc.

¶ De mutatione instanta nea probant hoc sic si talis mutatio repararet aut hoc esset in tempore aut in instanti. Non in tempore. quia non potest esse in tempore: nec mensurari: sicut nec motus in instanti. Nec in instanti primo quia aut in eodem instanti: in quo fuit primo aut in alio. Non in eodem. quia illud non est reparabile s cut nec tempus: vt probatum est supra per eos. Necin alio. quia in alio instanti esse non potest. quod enim potest coexistere duobus instantibus in tempore potest coexistere tperi medio. sic autem esse non potest de mutatione instantanea. ergo etc.

¶ Secundo sic. omne illud quod deus potest reparare idem numero: potest conseruare per tempus idem numero. vvidetur. sed deus non potest conseruare mutationem instantaneam igitur nec reparare.

¶ Tertio sic omnis mutatio instantanea est terminus intrinsecus motus nec potest esse sine motu preuio: sicut nec punctus sine linea: nec indiuisibile sine diuisibilili: nec instans sine tempore. sed motus non potest idem numero reparari. igitur nec talis mutatio: vt videtur.

¶ Quarto sic. si generatio posset eadem numero reparari in aliquo instanti. videtur quod pariratione in instanti corruptionis. sed hoc est impossbile quia idem simul generaretur et corrumperetur et ita simul esset: et non esset. ergo etc. his non obstantibus dico: quod tam mo¬

¶ Sed tus quam mutatio et breuiter omne postiuum potest a deo reparari idem numero quod prius

¶ Et hoc potest concludi per aliquas rationes superius positas in secundo articulo questionis. Non plus enim quodcunque positiuum implicat contradi ctionem quam ante postquam fuit et desiit esse: et ita vniformiter est possibile sicut prius: et ita potest iterato poni in esse sicut prius. et ista est ratio precisa sut ficiens ad probandum quare. etc.

¶ Secunda ratioquia omne positiuum aut est respectiuum aut abso lutum. si absolutum: potest reparari si respectiuum potest etiam reparari: sicut terminus et fundamentum.

¶ Tertia ratio potest poni. quia non plus repugnat successum in tempore: vel instantaneo reprari in instanti quam permanenti reparari in euo. sed istud non repugnat. ergo nec illa.

¶ Ad motiua aliorum. Ad primum deus notu dico: quod motus vnus bene est continuus infra si ipsum. Et similiter quelibet pars vna motus. sed non requiritur ad vnitatem eius quod continuetur ad alii motum vel ad aliam partem motus. et ita siue vnitas motus sit sua continuitas siue non si reparare tur idem motus repararetur continuus infra seipsum: sicut primo fuerat et idem ipse qui prius fuerat. nec interruptio illa essendi vel desitio tollit vel¬ impedit identitatem vel vnitatem motus reparati ad seipsum: qui prius sicut nec in aliis vt probatum est in secundo articulo questionis. licet enim duo motus inter quos cadit quies media non sint vnus et idem motus: nec continuentur adinuicem: tamen vnus motus in se ipso continuus potest desinere esse: et idem numero reparari et continuus eadem continuitate sicut prius: sicut etiam idem continuum permanens vel eadem quantitas vt videtur.

¶ Ad secundum dico: quod motus et tempus vel partes istorum pari ratione possunt reparari. Quando dicis: quod tempus nec pars eius reparari potest. quia aut in tempore aut in instanti: dico quod ponendo tantum vnum tempus: sicut tempus non est in alio tempore: quo mensuretur: nec pars temporis vnius in parte alterius: qua mensuretur: sic etiam si repararetur tempus: nec totum tempus repararetur in alio tempore: nec pars temporis in parte alterius. et ita non essent plura tempora simul modo isto. Similiter etiam non repararentur ista ininstanti temporis: sicut nec sunt nec esse possunt in instanti temporis. sed tempus ipsum esset reparatum non mensuratum alio tempore: sicut nec modo. sed quid de parte priori eiusdem temporis: si repararetur cum posteriori. dico quod hoc est possibile. sed tunc dico: quod illa reparata et alia non essent actu partes vnius temporis: nec continuarentur adinuicem in vno tempore toto. Impossibile enim est partes temporis vnius continuatas esse simul et motus: cum sint essentialiter successiua sicut concludit argumentum. sed partes temporis disconti nuatas et non manentes actu partes possibile est esse simul. et tunc essent duo tempora non omnino disparata sed nata facere vnum tempus: si adinuicem continuarentur. Exemplum ponitur in quantitate permanente continua. manente enim vna linea totali et partibus eius adinuicem continnatis impossibile est naturaliter medietatem eius iuxta poni alteri. et tamen si diuidatur possunt adinuicem iuxta poni. sic in proposito suo modo. Si vero ponantur plura tempora simul tunc non est im possibile totum tempus aliquod in alio tempore reparari: quo mensuretur et partem eius in parte il lius.

¶ Ad tertium dico: quod natura successiui quod est motus talis est quod manente continuitate motus vel successione non interrupta quicquid fuit subtempore preterito diuersum est ab eo: quod est subtempore presenti vel futuro: sed si tempus idem reparetur vel pars eius: sicut est possibile et cum sua successione vel in sua successione quia aliter non est possibile. Et non est inconueniens: quod motus vel pars eadem que fuit sub illo tempore: reparetur: et fiat presens: sed tunc illa pars non erit actu pars motus: nec manebit vnitas motus: sed erunt duomotus: sicut dictum est supra de tempore. Et ista precipue habent locum si motus et tempus vel sint idem vel separabilia in esse. Si vero sint separabi lia in esse quod videtur difficile de motu et tempore sibi correspondente saltem. quia tempus non potesesse sine motu: tunc aliter posset dici: quod non oporte ret esse diuersam partem motus vel diuersum motum sub diuersis temporibus preterito presenti et futuro. sed sub omnibus istis posse esse idem motus pluries reparatus.

¶ Ad quartum dico: quod non est impossibile virtute diuina saltem idem simul moueri ad .b. et ad. c. recedendo a .b. sicut declaratum est supra in vna questione de existentia vnius corporis in pluribus locis. Ita quod virtute diuina non est impossibile simul moueri motibus illis: dato quod sint contrarii. sicut nec est impossibile idem simul calefieri et frigefieri sicut dictum est alias in eadem questione. Uel diceretur quod licet stante parte monus ab ipso .b. in c. non possit pars prior ab .a. in .b. reparari: tamen illa cessante potest reparari. Et similiter totus motus in sua successione. Similiter etiam dici potest aliquo modo ad secundum et tertium argumentum: quod si aliquid concluderent: non tamen concluderent partem priorem temporis impossibilem reparari simplictter et absolute: sed tantum modo stante alia parte: sic etiam quod continuarentur ille partes adinuicem: et essent partes actu eiusdem motus: si cut superius dicebatur.

¶ Ad primum pro mutaione instantanea cuiusmodi est generatio vel corruptio substantialis: quicquid sit de illuminatione quia non puto esse omnino simile de ambabus. Nam licet illuminatio sit in instanti: et non duret nisi per instans: posset tamen stare per tempus si illuminans et illuminabile starent in eodem situ et dispositione et ideo licet de facto soli instanti coexistat propter moium et variationem illuminantis vel illuminabilis: est tamen nature permanentis et euiterna. sicut dato quod angelus non esset nisi per vnum instans. de generatione autem est hoc impossibile: quod tempori coexistat. Et quicquid sit de hoc dico: quod est possibile eandem mutationem instantaneam repara ri. Quando dicis: aut in tempore aut in instanti. dico quod non in tempore: sed in instanti. quando dicis aut in eodem aut in alio. dico: quod si mutatio instantanea et instans sunt idem vel inseparabilia: oportet quod in eodem instanti sit reparabilis: in quo prefuit. et dico quod illud est reparabile sicut et tempus potest igitur in eodem instanti reparari secundum istam viamque ponit proprium tempus cuiuslibet motus et proprium instans cuiuslibet mutationis. Similiter etiam potest reparari in alio instanti communquecunque via detur. quando dicis quod non quia tunc posset coexistere tempori intermedio dico: quod non oporiet. quia non potest coexistere duobus instantibus diuersis: nisi interrumpatur et desinat inesse: et sit non ens in tempore medio: sicut permanentia possunt coexistere diuersis instantibus et temporintermedio. quia sine interruptione et desitione essen di. Non est igitur inconueniens: quod eadem mutatioprius existens coexistat vni instanti communi: et postea reparata coexistat alteri: et non tamen coexistat nec coexistere possit tempori intermedio ratione iam dicta.

¶ Ad secundum dico: quod deus litcet possit causare vel reparare mutationem talem in instanti: non tamen potest eam conseruare per tempus sicut nec potest facere motum in instanti non propter impotentiam sui: sed propter repugnantiam effectus et implica. tionem contradictionis ex parte effectus. Iam enim esset instantenea et non instantanea: sed permanens vel successiua: quod est contradictio.

¶ Ad tertium dico: quod mutatio instantanea non est terminus intrinsecus motus: sicut probaui supra de alteratione et generatione nec se habent ista sicut linea et punctus vel instans et tempus: vt dicit argumen¬ tum. Et datoquoe sic esset: adhuc sicut dictum est supra motus potest reparari idem numero. ideo non concludit. Non tamen sic est: sicut ymaginatur argumentum. sed motus et mutatio instantanea ad quam ordinatur vt alteratio et generatio sunt duemutationes disparate omnino alterius rationis: quarum vna intrinsece non pertinet ad aliam. sed vna potest potioni absolute et reparari et indifferenter sine alia virtute diuina saltem. et ideo non est si mile de linea et puncto vel instanti et tempore: si sint inseparabilia: sicut supponit argumentum. tamen si punctiis diceret aliquid positiuum absolutum distinctum essentialiter a linea sicut indiuisibile a diuisibili: et similiter instans se haberet ad tempus: dico quod punctus posset poni et reparari vit tute diuina sine linea et econuerso. Et similiter instans sine tempore et econuerso.

¶ Ad quartum diceretur quod licet deus posset reparare eandem generationem in aliquo instanti: non tamen in instanti corruptionis sibi opposite. In hoc enim contradictio implicatur scilicet quod idem simul generaretur et corrumperetur esset et non esset: sed in alio instanti post instans corruptionis: et sic nulla contradictio implicatur. Aliter diceretur licet minus euidenter quod supposito generationem distingui essentialiter ab esse rei generate: sicut etiam corruptionon est essentialiter idem nec esse rei nec non esse quia quando corruptio ponitur ipsum esse destruttur. Similiter etiam non esse dicit negationem velpriuationem. sed nullum positiuum cuius est corruptio est idem essentialiter negationi precipue manenti post ipsum supposito etiam quod generatio sit prior naturaliter ipso esse generati. et similiter cor ruptio ipso non esse. quia sunt aliquo modo cause istorum vel quasi deus posset facere generationem alicuius in materia dato quod generatum non esset: et pari ratione et multofortiori ipsam corruptionem. simul cum generatione: ita quod ambe essent in materia ipso generato non existente vel etiam existente et non oporteret idem simul esse et non esse: nec sequeretur aliqua contradictio. Et ita in instanti corruptionis posset deus facere vel reparare generationem. vt videtur.

¶ Contra istam solutionem tamen videtur esse quod saltem simul possint stare contradictoria. quia quecunque mutationes instantanee possunt simul stare in eodem instanti: et termini earum. quia mutatio instantanea simul est vel potest esse cum suo termino per se accipiente primo esse vel non esse. si ergo generatio et corruptioeiusdem possunt simul stare sequitur quod esse et non esse eiusdem possunt simul stare. hoc autem est impossibile quare etc. Teneo me in prima conclusionec hec de tettio articulo principali

¶ Ad primum principale dico: quod resurrectio non implicat contradictionem. Quam do dicis: quod surrectio est idem cum surgente. dico quod verum est: si surrectio sit creatio passiua vel recreatio. non autem si sit generatio. Quando dicis vltra: quod surrectio secunda non est eadem cum prima. dico quod surrectio que est eadem cum surgente: est eadem primo et secundo. Nec est ibi ordo sicut inter essentialiter distincta: sed sicut inter distincta tantum secundum rationem et ex connotatis ita quod est eadem surrectio prima et secunda: que creatio iterata. nisi enim esset eadem non diceretur proprie iterata: sed vna alia noua. Similiter etiam de surrectione que est generatio vel regeneratio. que non est de nihilo. dico quod potest esse eadem. quia eadem generatio reparari potest. Uande dicis quod non. quia creatio et recreatio actiua: et similiter generatio actiua et regeneratio non sunt eedenmactiones vel eadem actio. dico quod creatio et recreatio vel resuscitatio de nihilo sunt eadem in actu quantum ad totum illud positiuum: quod dicunt scilicet velle diuinum efficax: quo vult idem esse pro diuersis instantibus successiue: et produci de nihilo. Similiter etiam generatio et regeneratio actiua si sint a deo immediate. quia non dicunt nisi velle diuinum vel etiam si dicant in generante creato respectum realem: dico quod potest esse idem creatus a deo in illo generante non concurrente agente creato ad concreandum illum respectum vel ad reiteran dum: nisi forte natura possit idem numero reparare. de quo tamen dicetur in secunda questione. Preterea diceretur quod licet generatio actiua et regeneratio vel resuscitatio per generationem essent diuerse: non tamen oporteret: quod generatum et regeneratum vel repara tum essent diuersa. diceretur enim ibi: quod idem terminus nunc et alias potest terminare diuersas actiones vel productiones totales: licet non simul sed successiue. Non curo de hoc multum.

¶ Ad secundum dico: quod interruptio essendi vno modo potest intelligi inter aliqua realiter distincta. et tunc dicit diuerutatem vel separationem vnius ab altero in essendo: sicut dicitur esse interruptio inter duas partes linee: quando discontinuantur et isto modo interruptio necessario arguit diueriitatem interrupti in partibus suis vel partium eius et alietatem: et tollit identitatem: sicut etiam alietas suo modo quia ipsum necessario concomitatur alietas et sic non acccipitur interruptio in proposito: de qua tamen currit argumentum. Alio modo accipitur interruptioalicuius secundum esse pro desitione essendi increati: qua duo instantia vel tempora in quibus ponitur idem esse primo et secundo. Et isto modo non tollit identitatem illius esse primo et secundo: sed bene tollit identitatem illius instantis medii vel temporis: in quo ponitur non esse ab illo primo instanti et tertio: in quibus ponitur esse. Nec esse primo vel secundo distinguntur etiam secundum se quasi duo esse: sed tantum secundum rationem et habitudinem ad duo intantia vel tempora: in quibus est idem esse vel si idem instans simul repararetur: sic et idem esse tunc non per comparationem ad diuersa sed magis ad intra nisi forte ad alia possibilia.

¶ Ad tertium de motu et mutatione patet: quod possunt reparari: et quid dicendum sit ad argumentum.

¶ Ad quartum dico: quod deus non potest facere preteritum non fuisse: sicut nec presens non esse conlunctim accipiendo: ita quod simul sit presens et non sit: simul fuerit et non fuerit. Similiter etiam nec futurum non fore. hoc enim esset facere contradictoria. Et hoc bene priuatur deus non propter impotentiam sui sed propter repugnantiam effectus intelligendo tamen hoc: sicut dictum est in primo. sed potest facere quod aliquid quod fuit / sit iterum: non quod non fuerit: sed quod modo sit in tempore presenti siue idem tempus reparetur et fiat presens: siue non modo supradicto. nec ad esse modo in presenti sequitur non fuisse: sicut patet manifeste. quia heri fuisti. et tamen tu idem es hodie et modo in presenti. vnde non sequitur: tu es modo presens. ergo heri et prius non fuisti et tu idem qui es hodie eris cras cessante isto praesenti tempore. et isto modo non est inconueniens immonecessarium presens fuisse vel fore sub sensu diuisio¬ nis et idem aliquando fuisse in preterito et esse in praesenti et fore in futuro siue interrumpatur esse siue non.