¶ Uidetur quod virtutes et dona non sint idem habitus. Primo quia illa quae non lsimiliter diuiduntur non sunt idem. Sed virtutes diuiduntur in infusas et adquisitas dona autem non sic diuiduntur. Nam omnia do na sunt infusa: vt videtur: ergo etc.

¶ Secundo argui tur de donis et virtutibus ex vna parte et beatitudinibus ex alia: quia virtutes et dona sunt septem sed beatitudines sunt octo. Mathei. 5. ergo etc.

¶ Tertio de fructibus hoc idem quod non sunt idem cum aliis: quia fructus sunt duodecim ad Galathas quinto. Fructus autem spiritus etc. Sed nulla aliorum est in tan to numero: ergo etc. quia non videtur necessarium po¬

¶ Contra nere tot habitus. sufficiunt enim pauciores vt dicetur infra. Cum ergo non sint ponenda plura sine necessitate videtur quod non sint habitus distincti. s

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo ponam vnam opinionem de questione et aliam iuxta eam quantum ad virtutes dona et beatitudines et arguam contra eas.

¶ Secundo ponam aliam et declarabo eam et simul dicam aliquid de fructibus.

¶ Tertio instabo contra dicta et soluam.

¶ Ulti mo ad rationes principales

¶ Quantum ad primum. Notandum quod septem ponuntur virtutes capitales in nobis quarum sunt tres infuse et quatuor cardinales adquisite: scilicet fides spes caritas prudentia iusticia fortitudo et temperantia. Septem etiam ponuntur et enumerantur dona ab ysaya. II. vbi dicit de ChristoRequiescet super eum spiritus sapientie et intellect spiritus consilim et fortitudinis spiritus sapientie et vietatis et spiritus timoris domini. Beatitudines vero nominantur octo. Mathei. 6. vbi dicit. Sal uator. Beati pauperes spiritu beati mites beati est lugent beati quiesuriunt et sitiunt iusticiam. Beati misericordes. beati mundo corde. beati qui perseci tionem patiuntur propter iusticiam. Et tenetur conmuniter quod vltima non ponit in numerum cum aliis sed est declaratiua aliarum. Signum est enim probatiuum et declaratiuum aliarum beatitudinum quando homo sustinet persecutionem propter iusticiam. Unde non sunt nisi septem beatitudines proprie in numerum ponentes. Et dicuntur beatitudines non quia forma liter et in actus nos beatos efficiant: sed quia meritorie quasi ad beatitudinem nos disponunt et ordinant

¶ Fructus autem spiritus ad Galathas. 1. enumeram: tur. 12. attendendo ad vocabula vel nomina ipsorum. Sunt enim caritas / gaudium / pax / patientia / longani mitas / bonitas / benignitas / mansuetudo / fides / modestia / continentia / castitas / vtrum vero sunt tot secundum rem quot sunt secundum nomina vel vocabula magis inferius apparebit. Et dicuntur ista fructus pro quam to sunt aliqua bona delectabilia habentibus ipsa. dicunt aliqui quorum opi¬

¶ Hoc premilib nio videtur probabilis inter alias quas nolo tenere quod vertutes dona et beatitudines et fructus sunt aliqua essentialiter distincta. Sed virtutes et dona dicunt habitus beatitudines vero magis dicunt actus virtutum perfectarum perdona vel potius ipsorum donorum. Unde et secundum omnes beatitudo in actu consistit magis quam in habitur fructus vero sunt delectationes consequentes tales operationes quasi illa que capiuntur et consequuntur operationes perfectas virtutum et donorum sicu operationem perfectam consequitur vel concomitatur delectatio.

¶ Quod autem virtutes et dona sint habitus essentialiter distincti declarant: quia dona eleuant ad actum perfectiorem quam possent facere virtutes vnde et dant operari modo superhumano et qua si supernaturali sicut virtutes modo naturali / et ideo sicut virtus heroica distinguitur contra virtutem sim plicem eo quod modo excellenti facit operari / quasi modo diuino secundum philosophum. Sic dona a virtutibus multo magis distinguntur. Quod autem beatitudines sint actus patet per modum loquendi Saluatoris Mathei. 5. vbi enumerando beatitudines ponit mul tos actus. Sed quod fructus sint delectationes consequentes patet etiam ex predictis. dicendi est in

¶ Secundus modus parte conu niens cum isto: tamen in parte discordans quod virtutes de na et beatitudines sunt habitus essentialiter distincti ita quod beatitudines non dicunt actus sed habitus

¶ Hoc declaratur sic. Nam sicut circa delectatio nem potest aliquis male se habere triplici modo scilicet modo humano et communi modo superhumano et magis excedente et modo humano in superlatiue vel quasi in summo non curans quomodocumque vel cum quocunque vel cum quacunque attingat delectationem. etiam contra modum et instinctum nature sic circa materiam virtutis potest aliquis se habere tripliciter bene. Unomodo humane et modo communi sicut conmuniter se habent virtuosi respectu materie virtutum Secundomodo superhumano et excellenti vel speciali et tertio modo in humano et diuino quasi et superex cellenti sicut ponitur exemplum quod circa materiam fortitudinis aggrediendo terribile potest aliquis se habere modo humano aggrediendo terribile cum tristicia tamen et dolore. Tamen propter bonum commune necadat in vicium sustinendo tristia. Secundomodo quia sustinet tristia vel aggreditur terribilia cum leticia et gaudio et exultatione sicut plures martires hoc fecerunt et hoc est superhumane. Tertiomodo inhumane et quasi diuino modo quando seipsum totaliter negligat quantum ad carnem et corpus et exponit se sporio te mori et ad sustinendum tristia et optat et desiderat sicut fecit Laurentius et Paulus desiderabat dissolui etc.

¶ Ad actum ergo bene se habendi circa materiam virtutis / primomodo necessaria est fortitudo virtus sed ad actum se habendi secundomo do necessaria est fortitudo donum. Sed ad actum se habendi / tertiomodo necessaria est fortitudo beatitudo qua homo sic aggreditur terribilia non cu rans sustinere tristia ac si iam esset beatus ipsa despiciendo: et sic de aliis donis et virtutibus et beatitudinibus suo modo. istos modos dicendi pro quanto¬

¶ Contr a conueniunt quantum ad dona et vintutes arguitur. Et similiter contra secundum pro qui to ponit beatitudines esse habitus et distinctos habitus a virtutibus et donis.

¶ Primo sic. Si virtutes et dona sic distinguntur sicut dicunt primi et veltra beatitudines ipse sicut dicunt secundi sequitur quod dona sint habitus perfectiores quam virtutes et similiter beatitudines perfectiores habitus quam dona et perconsequens quam virtutes. Sed hoc est falsum: quia caritas virtus est excellentissimus et nobilissimus habitus inter omnes secundum Apostolum I ad Corinth. 13. et secundum Augustinum. 19. de trinitate: ergo etc.

¶ Secundo sic. Si dona essent habitus sic distincti a virtutibus sicut ponunt primi et beatitudines vltra sicut dicunt secundi. Ita quod virtus daret operari modo humano et donum modo superhumano et beatitudo modo inhumano cum circa eandem materiam non possit homo simul operari modo humano et superhumano et inhumano. Nec sit necessarium si potest operari modo superhumano quod operetur modo humano vel si potest modo inhumano quod operetur modo superhumano vel humano. Sequeretur quod virtutes non starent cum donis secundum primos et quod virtutes et dona non starent: sed omnino superfluerent cum beatitudinibus in habente beatitudines Hoc est falsum.

¶ Ter tio sic. Si ista distinguerentur ab inuicem sicut ponunt illi siue primi siue secundi hoc non esset nisi propter diuersos modos operandi circa materiam virtutis. Sed hoc non est necessarium. Nam ad actum perfecti / simum operandi circa materiam virtutis sufficit vitus perfectissima sicut ad actum perfectum perfecta virtus ad actum perfectiorem perfectior ad actum per fectissimum perfectissima. Non ergo oportet ponere alios habitus vt videtur. Et confirmaiur per Aristotelem qui virtutem heroycam vel perfectam non distinxit a virtute imperfecta vel minus perfecta tanquam inter aliquos habitus alterius et alterius rationis vel sicut inter perfectum et perfectum: quia et in actu perfecte virtutis posuit stare felicitatem. Nec posuit alium habitum necessarium ad actum felicitatis vie nisi prudentiam quantum ad felicitatem politicam et ciuilem vel sapientiam quantum ad felicitatem speculatiuam.

¶ Quarto sic. Si virtutes et dona et beatitudines sic distinguntur secundum modos agendi humane etc. Cum circa materiam cuiuslibet particularis virtutis contingat agere illis tribus vt videisequitur quod circa quamlibet materiam cuiuslibet vit tutis erit donum aliquod et beatitudo aliqua et sic tot erunt virtutes quot dona et econuerso quod tamen nec primus nec secundus concederet.

¶ Quinto sic: quia aliquibus videntur illa verba parabolica de mode agendi humane et inhumane. Homo enim quicquicagit recte et secundum rationem rectam humane agit et secundum quod homo: et ideo ex illis modis agendis parabolicis non debet accipi vt videtur distinctio habituum pre dictorum.

¶ Sexto contra rationem primi quod beatitudines sunt actus: quia beatitudo et felicitas in actu consistit. 4. ethicorum videtur esse: quia beatitudines ille non propter hoc beatitudines dicuntur quia actu et formaliter beatos nos faciant. Non enim lugere vel persecutionem pati vel esurire vel sitire faciunt homines actu et formaliter beatos: igitur ex hoc aregui non potest quod beatitudines sint actus.

¶ Simili ter etiam septimo contra illud quod dicunt secundi quod oportet panere fortitudinem donum et habitum distictum a fortitudine virtute ad aggrediendum et susti nendum delectabiliter tristia videtur contra philo. sophum in. 2. ethicorum. Ad hoc enim videtur sufficere fortitudo virtus perfecta. Nam in secundo ethicorum dicit quod signum generati habitus est superueniens delectatio. Et similiter Gregorius primo moralium dicit quod fortitudo donum dat confidentiam trepidanti. Et hoc idem attribuit Aristoteles fortitum dini virtuti. 3. ethicorum vbi dicit quod fortitudo facit in pauidum in periculis. Facere autem in pauidum in periculis est prestare confidentiam: igitur non sunt virtutes distincte. Si dicas quod immo quia fortitudo virtus facit cum tristicia sed fortitudo donum cum delectatione et gaudio vel leticia sicut etiam dicit philosophus. 3. ethicorum de fortitudine virtute quod act eius est cum tristicia.

¶ Ad hoc respondet Lyncon. ibidem quod quantum est ex parte obiecti et materie actest tristis: quia obiectum est tristabile vel contristans Sed quantum est ex parte fortis et perfecte virtuosi prae cipue actus est delectabilis sicut immediate proba batur per philosophum. 2. ethicorum. Sic ergo non videntur stare praedicti duo modi dicendi.

¶ Alii sunt modi multi dicendi quos ponit Tho. in scripto sud vide ibi. hec de primo principali¬

¶ Quantum ad secundum articulum dicitur aliter quantum ad dona et virtutes quod non sunt habitus per essentiam differentes sed septem dona sunt idem habitus cum septem virtutibus: quia secundum ipsos sapientia est idem habitus cum caritate concernendo spercie qua tenditur in deum et expectatur. Quod autem sapientia donum sit habitus cum caritate. Probatur per illud. Dilectio dei honorabilis sapientia et neminem diligit deus nisi cum quo sapientia inhabi tat. Similiter etiam quia caritas est illa virtus que facit sapere de deo et de diuinis. Donum vero scientie et intellectus funt idem habitus cum fide: aliter tamen et aliter se habente: quia donum intellectus idem est cum fide de articulis fidei quasi de principiis. Sed donum scientie est idem cum fide explicita quo donosequuntur ea que sunt fidei et possunt deduci ex articulis sic quod rationabiliter etiam contra alios possint pefensari et sustineri. Donum vero consilii est idem habitus cum virtute prudentie. Donum pietatis cum virtute iusticie perfecte ad deum et ad proximum donum fortitudinis idem habitus cum virtute fortitudinis donum timoris cum virtute temperantie precipue quantum ad partem sui que dicitur humilitas reuerentie Alii tamen conuenientes cum predictis quantum ad qua tuor vltima. Dicunt quod tria prima non lunt idem habitus cum virtutibus infusis sed cum tribus adquisitis intellectualibus: quia donum sapientie cum virtute im tellectuali que dicitur sapientia. Donum intellectus cum virtute que dicitur intellectus precipue circa principia agibilium. Sed donum scientie idem cum virtute scientie circa ista inferiora. Sapientia vero magis circa diuina et altissima. Patet. 6. ethicorum quia non videtur istis multum probabile quod sapientia sit idem quod caritas cum sit virtus intellectualis non appetitiua et iste modus vltimus michi placet magis.

¶ De habitudinibus vero probabile videtur michi cum aliis quod non sint habitus sed magis actus virtutum vel donorum sicut etiam rationabiliter videtur per modum enumerandi ipsorum a saluatore inquo plurimi exprimuntur actus. Uerum est tamen quod ab aliquibus etiam ponuntur idem habitus cum donis et virtutibus. Ita quod idem habitus dicatur vi tus in comparatione ad actum dicatur donum inquantum a spiritu sancto gratuito datum vel datus: quia omnedatum optimum et omne donum perfectum etc. Dicatur beatitudo pro quanto ad beatitudinem nos disponit: sed quomodocumque se habeat siue sic siue non beatitudines virtutibus et donis correspondent. Sed quomodo: quia diuersimode dicitur a diuersis et non est magna difficultas in hoc transeo gratia breuitatis

¶ De fructibus dicitur quod aliqui fructus sunt pasiones consequentes operationes perfectas virtutum vel donorum et inter illos duo sunt communes omnbus talibus operationibus et eis correspondent scilicet gaudium et pax. Gaudium quod est delectatio excausa positiua. Pax que magis prouenit ex amotio ne impedimenti. Aliqui vero fructuum sunt habitus et sunt idem cum virtutibus infusis sicut fides cum fide virtute et caritas cum caritate et longanimitas cum spe. Alii septem fructus secundum aliquos sunt idem hubitus cum septem donis et virtutibus vel actus ipso rum vel delectationes speciales concomitantes actus ipsorum et consequentes: quomodo autem correspondeant dimitto gratia breuitatis.

¶ Qtum igitur adarticulum mouentur isti ad ponendum quod dona et virtutes sunt idem habitus per essentiam et adhuc secund alios beatitudines simul: quia non vident necessitatem ponendi tot habitus distinctos. Nec ad hoc habent cogentem auctoritatem et quod possint dici idem hubitus: licet diuersimode nominentur. Patet sicut alii etiam dicunt quod multa istorum sunt diuersi habi tus licet eodem nomine nominentur sicut patet de fortitudine dono et virtute quod etiam virtutes et dona sint idem habitus per essentiam videtur posse accipi a Gregorio primo moralium sicut allegatum est suprede fortitudine contra alios et per Ambrosium primo libro de spiritu sancto et ponitur in litera Magistri capi 1. Similiter per ipsum ibidem super illud Iob Erant enim septem filii dicit quod per septem filios intelliguntur septem dona et ibidem etiam dicit quod per ipsos intelliguntur septem virtutes per quod dat in telligere quod sunt idem. Hec de secundo articulo.

¶ Detertio articulo transeo causa breuitatis

¶ Ad primum principale patet ex predictis. Nam secundum ponentes quod dona sunt idem habitus cum septem virtutibus quarum tres sun theologice et infuse et alie quatuor cardinales et ad quisite. Ita dona diuiduntur per infusum et adquisi tum sicut et virtutes. Secundum ponentes vero quod dona omnia sunt idem habitus cum virtutibus adquisitis sic bene concludit ratio quod non sunt idem habi tus cum virtutibus infusis vel theologicis.

¶ Ad sec cundum patet ex dictis quod vel beatitudines non sunt habitus: et sic non sunt idem habitus cum virtutibus et donis vel si sic quod tamen non puto illa octaua beatitudo non ponit in numerum: sed tantum est declaratiua aliarum.

¶ Ad tertium patet dicendum de fructibus quod non sunt idem cum aliis penitus sed aliqua sic et aliqua non. Nec oportet quod sint sub numero alio rum: ideo etc

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1