Quaestio 2

¶ Distinctionis trigesimenone. Questio Secunda.

SEecundo quero utrum omne periurium sit peccatum mortale.

¶ Uidetur quod sic. Omne mendacium perniciosum est mortale peccatum. Si omne periurium est mendacinum perniciosum saltem iuranti. ergo etc.

¶ Secundo sic. Omne quod est contra preceptum diuinum est mortale peccatum. Sed periurium omne est contra diuinum preceptum Leuitici. decimonono. Non per iurabis in nomine nec pollueris nomen domini dei tui. ergo etc.

¶ Tertio sic. Omnis irreuerentia prime veritatis est mortale peccatum. Sed omne per iurium est irreuerentia prime veritatis que adduci tur a periurante in testimonium falsitatis. ergo etc Meriurium potest esse aliquoc

¶ Conti a surrepticie et non deliberatiue factum. Sed tale non est mortale peccatum ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo inquiram. Utrum omne periurium sit mendacium.

¶ Secundo Utrum omne periurium sit mortale peccatum.

¶ Tertio. Utrum periurium quod est mortale peccatum sit grauius quam homicidium vel furtum seu adulterium

¶ Quantum ad primum articulum. Dico quod periurium est triplex. Unum quando aliquis iurat falsum quod credit verum. Aliud ¬ quando aliquis iurat esse verum quod credit esse fal sum. Tertium quando iurat falsum et credit illud esse falsum vel scit. Primum est reprehensibile / Secundum etiam et Tertium amplius.

¶ Primumperiurium quo iuratur falsum et tamen creditur esse verum sicut iuratur mendacium est non quamt tum ad formale mendacii quod est repugnantia ad montem: quia iurat sicut credit esse sed quantum ad materiale quod est falsum: iurat enim falsum.

¶ Secundum periurium quando aliquis iurat verum quod credit fal sum mendacium est quantum ad formale mendacii quod repugnantia ad mentem. Credit enim esse falsum quod iurat esse verum.

¶ Tertium est mendacium complete quantum ad utrumque quia et falsum iurat tanquam verum et ipsum scit vel putat esse falsum: quare etc.

¶ Quantum ad secundum articulum dico quod non omne periurium est mortale peccatum sed tantum illud quod fit scienter vel aduertenter ad uertendo de iuramento.

¶ Unde aliquis periurare potest non aduertendo de iuramento nec etiam de iurato aliquando et sic non peccat mortaliter sed veniali ter: dum tamen illa inaduertentia sit surrepticia vel ignorantia que non sit crassa vel supina.

¶ Aliquis autem periurat aduertens de dicto sed non de iuramen to: et sic non peccat mortaliter sed est grossum venia le et satis periculosum.

¶ Tertio aliquis periurat non aduertens de directo aduertit tamen de iuramente et sic adhuc veniale potest dici. Si tamen ita contingat et forte diceretur mortale quia ex quo de iuramenti aduertit tenetur aduertere de materia iuramenti et potest sed non affirmo aliquid de isto membro.

¶ Quartomodo. Aliquis periurat non aduertens de iuramento nec de dicto sed surrepticie vel ex nenegligentia leui et sic non est peccatu mortale sed tantum veniale. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum. Est opinio aliquorum quod mortale periurium precipue per ipsum deum est grauius peccatum quam homicidium vel furtum seu adulterium.

¶ Tum quia est contra praeceptum prime tabule. Non assumens nomen dei tui in vanum. Illa vero sunt contra precepta secund tabule que minus obligant.

¶ Tum quia grauior est irreuerentia in deum quam in proximum.

¶ Tum quia maius peccatum est infidelitas quam homicidium vel furtum vel adulterium. Sed periurium maius peccatum est quam infidelitas. Nam secundum Magistrum et accipitur a Augustino in epistola ad publicolam. Minus malum est per deum falsum iurare veraciter quam per deum verum iurare fallaciter. Sed primum includit infideltatem. secundum vero periurium est tantum.

¶ Tum quia grauius est peccare contra preceptum prime tabule in quo non potest deus dispensare quam contra preceptum secunde tabule in quo potest deus dispensare.

¶ Tum quia grauior est deordinatio circa finem quam circa id quod est ad finem quare etc. vero dicunt quibus magis consentien¬

¶ Alii dum videtur quod homicidium mortale peccatum grauius est quam periurium.

¶ Tum quia grauius est peccatum quod opponitur per se et directe maiori vin tuti cuiusmodi est homicidium quod per se opponitur caritati. Periurium vero opponitur minori vertuti puta latrie.

¶ Tum quia si ratio aliorum esset bona. Sequeretur quod grauius peccatum esset facere opus seruile aliquod in die dominico quam homicidium quia illud est contra preceptum prime tabule: non autem homicidium:

¶ Tum quia licet offensa que fit in deum et que opponitur divine caritati. Puta odium dei ceteris pa¬ ribus: immo simpliciter sit maior quam offensa proximi vel odium proximi non tamen quecumque offensa vel irreuerentia dei grauior est quacumque offensa proximi sicut non quecumque offensa regis in propria persona grauior est quacumque offensa subditi sui licet ceteris paribus sit maior sic in proposito vt videtur de furto et adulterio conceditur enim simpliciter quod maius est periurium quam adulterium: quia magis dissonat ordini recte rationis vt videtur quam ista. Magis enim est contra rectam rationem deum adducere in testimonium falsitatis quam contrectare per se rem proximi sui vel conuenire cum persona sibi coniuncta.

¶ Ex quibus bus etiam patet quod est maius peccatum quam fornicatio simplex et ad secundum

¶ Ad primum aliorum. dicendum quod ceteris paribus grauiora sunt peccata contra precepta prime tabule quam alia: sed non quodlibet est grauius quolibet sicut dictum est supra. Ita quod licet sit bene aliquod grauius contra preceptum aliquod prime tabule quam quodcumque contra preceptum secunde tabule non tamen sic est in proposito.

¶ Ad secundum dico quod infidelitas est grauius peccatum simpliciter loquendo quam periurium. Et illud dictum Magistri intel ligendum est non quantum ad infidelitatem inclusam in primo iuramento per falsum deum sed quantum ad rationem iuramenti: quia vnum iuramentum licet sit per deum falsum veraciter tamen exhibetur. Aliud vero licet fit per deum verum fallaciter exhibetur.

¶ Ad quartum dico quod non valet: quia pari ratione concluderet quod mendacium etiam iocosum esset grauius peccatum quam homicidium: quia in mendacio non potest deus dispensare.

¶ Ad quintum dico quod bene est aliqua de ordinatio a fine maior et grauior quam aliqua circa id quod ad finem: sed non quecumque. Dices quod Bernardus de precepto et dispensatione dicit quod non pari culpa negliguntur que non pari cura precipiuntur. Cum ergo precepta prime tabule maiori cura precipiantur Uidetur quod maiori culpa transgrediantur: ergo etc. Dicitur quod precepta prime tabule maiori culpa nigliguntur ceteris paribus: sed in proposito non sunt cetera paria. Nam non est motiuum idem periurum et homicidii: quia motiuum homicidii est odium proximi directe oppositum caritati proximi. Motiuum vero periurui et sibene proueniat ex defectum amoris diuini non tamen ex odio diuinorum quod si proueniret tanquam ex motiuo ex odio et cetera essent paria grauius esset. Hec de tertio articulo.

¶ Ad primum principale dico quod non omne periurium est mendacium pernicio sum eo modo quo accipitur illud mendacium morta le peccatum: quia nec omne periurium est deliberie tiue factum sicut dictum est supra.

¶ Ad secundum dico quod non omne periurium est contra preceptum diuinum nisi deliberatiue et aduertenter factum modo suepradicto vel dic quod non omne quod fit contra preceptum diuinum est mortale peccatum nisi fiat aduertenter et scienter modo quo hoc est intelligendum.

¶ Ad tertium dico quod non omnis irreuerentia prime veritatis vel dei est mortale peccatum sed irreuerentia contra preceptum scienter et aduertenter facta vel expresse vel interpretatiue saltem