Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Praefatio
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctiones 21-22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctiones 26-28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28-30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctiones 18-19
Distinctiones 20-21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27-29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctiones 33
Distinctiones 34-36
Distinctiones 37-39
Distinctiones 40-42
Distinctiones 43
Distinctiones 44
Distinctiones 45
Distinctiones 46
Distinctiones 47
Distinctiones 48
Distinctiones 49
Distinctiones 50
Quaestio 1
Irca distinctionem xi. xli. xlii. quero: vtrum cognatio vel affinitas carnalis vel cognatio spiritua lis seu publice honestatis iusticia impediant matrimonium.
¶ Uide tur quod non de cognatione carnali. Tum quia in statu innocentie legis vel nature potuisset aliqui niis nupsisse cum sorore sua ex illo precepto cresci re et multiplicamini: et non nisi nubendo cum sorore vel cum sanguinoa. Potuisset enim chain contraxisse cum sorore: vt videtur. si sororem habuisset in statu innocentie: et contraxit de facto tempore lapsus. Et comfirmatur. quia consanguineitas et proximitas carmalis multum facit ad amicitiam. Amicitia autem firmat domum et vinculum. Similiter etiam patet: quod hoc non est contra aliquod bonum prolis: quod consanguinei nubant ergo etc.
¶ Secundo de affinitate. primo quia effectus non repugnat cause sue: nec impedit eam. affinitas autem est effectus matrimonii. Et confirmatur. quia in cestus cum sorore vxoris sue non impedit carnalem copulam cum vxore. et tamen per hoc affinitas contrahitur ad vxorem propriam. igitur nec impedit matrimonium
¶ Tertio videtur. de cognatione spirituali extra de cognatione spirituali: dicitur quod si vir vel mulien scienter vel ignoranter filium suum de sacro fonte leuauerit vel susceperit nobis videtur quod siue ex ignoram tia: siue ex malicia illud fecerint: non sunt ab inuicenseparandi: nec alter alteri debet debitum subtrahere ergo etc.
¶ Quarto de publice honestatis iusticia videtur quod non impediat. quia cognatio carnalis nec spiritualis impediunt: vt dictum est. igitur nec ista.
¶ Quantum ad primum quaerti. ostendo primo quid vocatur consanguineitas et quidlinea vel gradus in ipsa: et quot gradus et quomodo sunt accipiendi vel computandi. secundo ad propositum
¶ Dico igitur primo quod consanguineitas ist vinculum vel proximitas personarum ab eadem persona carnaliter seu carnali propagatione descendentium. et illas personas propagantium. patet de se discurrendo per membra que ponuntur ibi. Quod sit vinculum velpropinquitas aliqua: patet. Similiter quod personarum descendentium ab vna vel propagantium: etiam patet. quia non solum personarum propagatarum est propinquitas vel cognatio carnalis seu consanguineitas: sed etiam personarum propagantium ad propagatas. Sed quod ab vna et eadem persona descendentium patet. quia alias non esset consanguineitas: que est idem quod vnitas vel communicatio in eodem sanguine. vnde et illa personet a qua omnes mediate vel immediate descendunt dicitur stipes consanguineitatis. Sed quod descendant secundum carnalem propagationem patet. quia si alio modo descenderent: vel non descenderet vnus ab alio isto modo: sed formaretur miraculose de portione eius: non esset consanguineitas. vnde si quis formaretur de digitosortis non esset sibi consanguineus in aliquo gradu¬
¶ Secundo dico quod linea consanguineorum dicitur ordinata collectio persononarum consanguinitate coniunctarum. Et diuiditur in ascendentem et descendentem et transuersalem. linea descendens est a persona quiaopagante ad propagatas. Sed linea ascendens econuerso. li nea vero tranfuersalis inter personas ab eadem descidentes: quarum neutra ab alia descendit: vt fratris ad fratrem vel ad sororem et filii fratris ad fratrem vel filium fratris.
¶ Tertio dico quod gradus in linea est determinata propinquitas persone ad personam secundum comsanguinettatem. Et inuenitur proprie in linea ascendente et descendente minus proprie in linea transuersali.
¶ Quarto dico quod non in linea recta sunt tot gradus quot sunt persone vna minus. hoc proba tur. quia tot sunt gradus quot propagationes cum gradus sit habitudo vel propinquitas persone ad perso nam. sunt autem persone vna plures quam propagationes quia presupponitur toti collectioni aliqua non propaga ta in illa collectione secundum modum propagationis. Sec in linea transuersali si duo se habent inequaliter ad stipitem computantur gradus secundum magis remotum es stipite. vnde quoto gradu remotior distat a stipiter: et a quolibet per aliam lineam descendente. Et ratioest. quia persone in linea transuersali non habent propinquitatem inter se: nisi quia in stipite vel ad stipitem ideo non possunt propinquius sibi coniungi: quam remotior eorum coniungatur stipiti. vnde secundum computationem canonicam: licet alia sit computatio legalis ( de quanon curo ad presens ) duo fratres attinent sibi in primogradu secundum lineam transuersalem: sicut et stipiti secundum rectam. Sed filius fratris attinet alteri fratri. scilicet pa truo suo in secundo gradu: sicut stipiti vel auo suo atinet in secundo gradu: licet frater patris sui vel patruus attineat stipiti in primo gradu.
¶ Quinto dico iuxta predicta quod efficatior est gradus in linea de scendente vel ascendente quam in transuersali. Et rationaturalis est. quia plus comniungitur proles parenti et econuerso quam proles proli. Et ideo magis est contra legem nature coniungi in primo gradu in linea rectaquam in linea transuersali.
¶ Ad propositum dico quod in¬ omni lege aliqua propinquitas carnalis impediuit matrimonium. In lege nature dico quod sola propinquitas in gradu linee descendentis vel ascendentis puta patris ad filiam. vel filii ad matrem impediuit: et illo verbo ade relinquet homo patrem et matrem scilicet quam tum ad copulam comiugalem. Nec intelligitur iantum de patre proximo. sed de patre quantumcumque remoto vel matre: et de quocumque gradu in linea recta. Et tenet etiam hodie: ita quod si adam hodie viueret: non posset aliquam vxorem ducere: nec eua aliquem virum. Forte etiam post multiplicationem generis humani si istetisset prohibitio in quibusdam gradibus vlterioribus scilice linee transuersalis: sicut inter fratrem et sororem. sed a principio non potuit esse talis prohibitio. quia non erant alie mulieres quam sorores: nisi mater vel filia: qui sunt gradus prohibiti.
¶ Secundo dico quod in lege mosayca vltra gradus ascendentis linee: vel descendentis probi biti sunt aliqui: vt patet leuitici. xx viii. quere ibi. In lege autem euangelica non inuenitur a christo explicita alia prohibitio a prohibitione legis nature. nec inuenitur explicite confirmasse prohibitionem factam super hoc in lege mosayca. Et ideo dico tertio quod ecclesia illegitimauit aliquos gradus vel personas attinem tes ad inuicem in aliquibus gradibus. et aliquando fuerunt illegitimate vsque ad sepiimum gradum inclusi ue secundum magistrum in litera. Sed sub innocentio tertio restrictum est vsque ad quartum gradum inclusiue. patet extra de consanguinitate. Non debet. Et reuocat in eodem capitulo omnes prohibitiones de matrimonio contrahendo in secundo et tertio genere affinitatis: et de sobole suscepta ex secundis nuptiis non copulando cognationem viri prioris: que prohibitiones multas difficultates inducebant. et aliquando periculum animarum: sicut dicit.
¶ Dico igitur quod propinquitas consanguinitatis in primo secundo et tertio gradu et quanto simpliciter impedit matrimonium contrahendum et dirimit contractum. vnde inter tales motrimonium est nullum: et hoc ex statuto et illegitimatione ecclesia quare autem in tali gradu illegitimate sunt perso ne: puta vsque ad gradum quartum inclusiue: congruentia est: quia vsque ad quartum gradum inclusiue: viget amicitia inter consanguineos: sed vltra gradum quartum incipit tepescere et quasi anullari: et ideo congruum videtur per matrimonium vel vin culum coniugale tepescentem amicitiam reuocare. quare etc. hec de primo articulo principali.
¶ Quantum ad secundum artide affinitate dico primo: quod affinitas est propinquitas vel vinculum personarum ex copula carnali cum persona contractum sine omni consanguinitate inter affines secundum quod huius vel omni carens parentela. excopula carnali dico. quia sine copula carnali cum pesona consanguinea affinitas contrahitur alicuius ad aliquem. et non oportet quod illa copula sit matrimonialis. vnde et in copula fornicaria contrahitur affinitas consanguineorum viri vel mulieris virum vel mulierem sic copulatos non solum in copula matrimonia li. Similiter etiam non sufficit ad affinitatem contrahendam cum consanguineis mulieris: quod ipsa sityxor: nec etiam requiritur sed necessario requirituet sufficit: quod carnaliter cognoscatur.
¶ Secundo dico: quod in affinitate possunt distingui linee ascendens et descendens et transuersalis suo modo sicut in consanguinitate: et ibidem distingui gradus diuersi. Tertu¬ dico quod in quoto gradu consanguinitatis distat aliquis ab alio puta petrus a martino: toto gradu affinitatis distat ab eodem martino illa: que est carnaliter cognita a petro et econuerso. vnde in quoto gradu consanguinitatis distat aliquis ab altero coniuge: in toto gradu distat ab alio secundum affinitatem.
¶ Tertio dico. quod in quoto gradu consanguinitatis prohibbetur matrimonium et ipsa consanguinitas impedit matrimonium et dirimit in eodem toto gradu affinitas impedit et dirimit ex statuto ecclesie illegitimantis personas affines ad contractum. Et est rationabile sicut de cognatione carnali. quia affinitas dicitur quasi ad fines consanguinitatis accessio vel propinquitas. Quod autem affinitas impediat et dirimat matrimo nium: habetur. xxxv. questione tertia de propinquis. hec de secundo articulo principali.
¶ Quantum ad tertium articulum de cognatione spirituali dico primo: quod cognatio spiritualis est quoddam vinculum contractum ex communicatione vel dispensatione sacramentorum puta batismi et confirmationis. Quomodo autem et inter quas personas contrahatur. ista cognatio spiritualis habetur extra de sponsalibus. Ne dum: et est in sexto libro vbi dicitur sic. Inter baptismum et illum qui sucipit vel leuat de baptismo ac inter eundem baptim a tum et filios vel filias suscipientis et vxorem eius ante susceptionem carnaliter cognitam: immo etiam inter suscipientem patrem baptimati: et matrem cognationem. spiritualem contrahi constat que impedit matrimonium: et dirimit iam contractum. Et eadem que de suscipien sunt dicta sunt etiam de baptimante censenda. Ex comfirmatione quoque spiritualis cognatio contrahitur eisdem modis matrimonium impediens et dirimens post contractum. Alias vero personas quam supradictas ex baptismo vel confirmatione non impediri ad matrimonium contrahendum aut dirimi post contractum decernimus. Et ibidem cap. II. quod per cathecuminum qui precedit baptismum: cognatio contrahitur: per quem contrahendum impeditur: sed contractum non dirimitur. Et ibidem capitulo tertio dicitur quod si plures ac cesserint ad suscipiendum de baptismo infantem. spiritualis cognatio contrahitur matrimonia post contracta impediens et dissoluens. Hoc modo est intelle ctus sic: quod suscipientes ad inuicem contrahant cognationem spiritualem patet. quia illa nec esset paternitas vel maternitas nec compaternitas vel commaternitas nec fraternitas et sororitas. Sed intelligendum quod plures suscipientes contrahunt cognationem spiritua lem ad infantem susceptum et ad parentes eius: licet non ad se inuicem. De confirmatione insuper quantum ad hoc idem iudicium est habendum.
¶ Ex predictis haberi potest quod tres sunt cognationes spirituales in specievna que dicitur paternitas vel maternitas spiritualis et est patris vel matris spiritualis ad filium vel ad filiam spiritualem. Alia que dicitur compaternitas vel conmaternitas. Et ista est inter patrem spiritualem vel matrem et patrem vel matrem carnalem eiusdem. Tertia autem dicitur spiritualis fraternitas vel sororitas: vt ita dicam: et est inter filium vel filiam spiritualem eiusdem et inter filium vel filiam eiusdem carnalem. Eiusdem dico patris vel materis.
¶ Tertio dico quod sicut patet ex praedictis aliquo modo: omnes iste cognationes spirituales impediunt matrimonium contra pendum: et dirimunt iam contractum: quando precedunt matrimonium. Si autem contigerit aliqua istarum matrimonio iam contracto in casu necessitatis vel ex ignorantia diligentia sufficienti apposita non impediunt actum matrimonialem nec in reddendo nec in petendo: sed si ex malicia preter necessitatem contingat. verbi gratia quod aliquis suscipiat vel leuet filium vxoris sue de sacro fonte vel teneat eum in confirmatione: dicitur quod impedit tenentem sic vel suscipientem apetendo. sed non impedit alium comiugen apetendo: nec istum a reddendo. quia non debet alteri preiudicare malum huius.
¶ Sed contrarium videtur dicere illa autctoritas ad ducta in principio questionis arguendo de affinitate. videas ibi quod siue ex ignorantia siue ex malicia hoc fecerint: non debent alter alteri negare debitum: nec abstinere a petendo. Nisi forte dicatur quod verum est de duobus scilicet si ambo teneant vel leuent. quia tunc sunt pares. sed si alter tantum ex malicia fecerit: priuatur a petendo. hec de tertio articulo principalio
¶ Quantum ad quartum arti. de publice honestatis iusticia dico primo quod est vinculum personarum ad alias ex sponsalibus vel matrimonio rato nondum consummato cum personis consanguineis earundem contractum. Et breuiter non differab affinitate proprie dicta: que contrahitur cum consaniguineis viri vel vxoris: nisi quia ad affinitatem requiri tur inter vxorem et virum matrimonium per carnalem copulam consummari. Non sic autem in iusticia publice ponestatis: sed sufficiunt sponsalia vera vel matrimonium ratum. Et dico quod iidem gradus possunt cum ista et in affinitate computari. Et sicut in affinitatem sic et in ista iidem gradus impediunt matrimonium comtrahendum: et dirimunt iam contractum ex institutione ecclesie: qua illegitimat tales personas ad contractum. Et quod tam affinitas quam publice honestatis iusticia impediant matrimonium: et dirimant iam contra ctum: patet per illud capitulum primum extra de consanguineitate et affinitate vbi quantum ad affinitatem vt dicitur quod eque canones dicunt abstinendum est a consanguineis vxoris et propriis. Similiter de consangui neitate et affinitate lib. vi. dicitur quod ex sponsalibus qualitercudque dum tamen non sint nulla ex defectum consensus oritur istud impedimentum matrimonii impediens contrahens et dirimens contractum. Et multofortius intelligendum est quod ex matrimonio rato.
¶ Iuxta hoc expedio me de impedimento cognatio nis legalis: que dicitur vinculum quoddam: vel propinquitas contracta inter personas ex adoptione alicuius in filium vel in filiam. Et est triplex quasi cognatio ista. vna quasi descendens: et est inter patrem adoptantem et filium adoptatum: et filium filii adoptati. et sic deinceps. Secunda que est inter filium adoptatum et filium naturalem vel filiam. Tertia que est inter patrem adoptantem et filium et vxorem filii adoptati vel econuerso inter filium adoptatum et vxorem adoptantis.
¶ Et dico quod iste cognationes omnes impediunt matrimonium contrahendum et dirimunt iam contractum pro semper: excepta media que non impeditnec dirimit: nisi contrahatur stante adoptione: puta filio manente in potestate patris adoptantis sed patre mortuo vel filio emancipato potest contrahere cum filia naturali patris prius adoptantis. sed patre morstuo vel filio emancipato potest contrahere cum filis naturali patris prius adoptantis. Quod autem non stante adoptione patet extra de cognatione legali capitulo vnico: vbi dicitur. Si qua per adoptionem soror michi esse ceperit: quandiu durat adoptio interme et ipsam: nuptie consistere non possunt. Et glosa super illo captolo dicit quod illud verum est: siue cognatio sit legalis per arrogationem siue per adoptionem. Arrogare dicimus illum qui est sui iuris: et transit in potestatem alterius auctoritate principis Adoptio autem fit per quemlibet magistratum: nec transit adoptatus in potestatem adoptantis: sed remanet in potestate sui patris. Hec de istis impedimentis ad presens dicta sint sub quodam compendio breuitatis. omnibus de matrimonio
¶ Ex predictis potest apparere quot sunt impedimenta ipsius matrimonii. Et recolligo ea breuiter. quia quedam sunt impedimenta simpliciter. quedam impedimenta non simpliciter. dico autem impedimen tum simpliciter quod preueniens matrimonium impedit contrahendum: et dirimit contractum. cum quo si attemptetur nihil fit nec oritur aliquod vinculum siue obligatio inter contrahentes.
¶ Impedimentum vero secundum quid voco quod impedit contrahendum: sed non dirimit contractum. vnde et cum tali impedimento matrimonium tenet de facto et oritur obligatio et vinculum inter contrahentes cum tali impedimento. scienter dico et aduertenter.
¶ Impedimenta simpliciter aut accipiuntur ex natura contractus: aut ex aliquo statuto superaddito. Ex natura contractus dupliciter. vno modo ex parte contractus ipsius et conditionum eius. Alio modo magis ex parte conditionum necesiariarum ex parte contrahentium. primo modo ad huc quia contractus est datio voluntaria potestatis corporis alteri redonanti potestatem sui corporis preoperpetuo amborum. dico quod illud quod impedit simpliciter voluntarium: impedit conractum Duo autem impediunt voluntarium. vnum quod est defectus notitie: puta ignorantia vel error. quia nihil amatur nisi cognitum. Aliud se tenet ex parte voluntatis: puta coactio per metum qui potest cadere in constantem virum. Inud luntarium autem ex defectum notitie potest esse vel exdefectum noticie totalis. Et sic est ignorantia negationis: qualis reperitu r in furiosis tpare furie vel in his qui non habent noticiam aliquam de eligendo vel fugiendo. Aut ex defectum noticie perfecte et distincte. quia habens noticiam errat. Primo modo impedit furia per petua a matrimonio contrahendo: vel etiam a reddendo: si prius sit contractum: vel etiam furia pro tpere quo inest. Non dico pro lucidis interuallis: pro quibus non inest. Secundo modo impedit error: et hoc triplex. quia error persone: vel error conditionis peioris: vt seruitutis: vel error doli vel fraudis alterius non dantis vel redonantis corpus suum: sicut alter dat et dare intendit. Si autem inuoluntarium sit ex metu: sic est impedimentum metus cadens in constantem virum.
¶ Similiter etiam ex parte vel natura contractus im peditur matrimonium quando contrahitur cum aliqua conditione repugnante bonis matrimonii. et hoc siue bo non sacramenti siue bono fidei siue in bono prolis: vt dictum est supra. Et secundum hoc accipiuntur tria impedimenta matrimonii. si autem proueniat impedimentum ex parte conditionum requisitarum ex parte perso narum contrahentium: dico quod quia ex parte eorum requiri tur vt possint dare mutuo potestatem eorum corporum. simpliciter autem impotens non potest eam dare. quia ipsam non habet. Similiter etiam impotens ex lege diuina: vt pote quia ligatus est alio vinculo matrimoniali: et iam non habet potestatem corporis sui dico: quod iste im potentie impediunt matrimonium. Impotentia autem simpliciter vel est casualis vel naturalis: et quomodo vtraque impedit: dictum est supra. Et adistam impotentiam reducitur impedimentum puerilis etatis vt patet: quia nondum puer habet potestatem corporis ad coeundum: nec per consequens potest eam dare nec contrahere. Sic ergo habemus ex parte contractus tria impedimenta in genere. vnum ex defectum nolicie. secundum ex metu cadente in constantem virum. Tere tium ex conditione apposita contra bonum aliquod matrimonii Ex parte contrahentium duo in genere scilicet impotentiam simpliciter et impotentiam quia alligatus est alteri Primum impedimentum in speciali multipli catur: sicut defectus cognitionis vel error. Secundum multiplicatur. sicut et mala que possunt timeri a viro constante vt contrahat matrimonium. Tertium in pedimentum multiplicatur secundum tria bona matrimoniim quorum conditiones opposite possunt apponi. Quartum impedimentum multiplicatur sicut impotentia in viro et muliere: de quibus dicium est supra et ad ipsum reducitur etas puerilis. sed vnum manet indiuisum et impedit: sicut dictum est supra. quia bigamia. tpere legis euangelice non habet locum.
¶ Ex statutoecclesie sunt tantum modo impedimenta ex parte personarum. quia ecclesia nihil ordinauit: vel immutauit circa contractum sed circa personas illegitimando perso nas. Et hoc triplici de causa. vna propter specialem eorum propinquitatem et hoc multipliciter. quia vel propter propinquitatem consanguineitatis vel affinitatis vel cognationis spiritualis vel legalis vel publice iusticie honestatis. de quibus dictum est supra. Et est ordo istarum propinquitatum. quia consaguinitas est merecarnalis propinquitas. affinitas surgit ex mere carnali et copula car. publice honestatis iusticia ex propinquitate carnali et contractu matrimoniali et iponsalium. Spiritualis cognatio ex propinquitate carnali et susceptione vel datione sacramenti baptuim vel confirmotionis. Legalis cognatio. ex carnali et alio vinculo secundum legem puta per adoptionem. Alia causa illegitimationis est propter specialem applicatio nem ad cultum diuinum. Et hoc dupliciter. vno modo propter votum solemne continentie perpetue. Alio modo propter susceptionem ordinis sacri. primum dico si vouens solemniter habet potestatem corporis suivt illam posset dare: ni esset illegitimatio ecclesie. quia si non habet: diceretur quod impedimentum illud magis esset ex natura contractus: quam ex statuto ecclesie. Tertia causa est propter specialem detestationem alicuius criminis. Et hoc dupliciter. quia vel propter detestatio tionem infidelitatis Et sicullegitimauit fidelem non simpliciter sed respectu infidelis ne possit cum infideli contrahere. vel propter detestationem adulteri cum fidei datione et aliis huiusmodi. vel etiam cum machinatione. et sic etiam de aliis: vt dictum est supra de intis.
¶ Et sic habentur impedimenta matrimonii que impediunt simpliciter et continentur aliquo modo in illis versibus communibus. Error conditio votum cognatio crimen. Cultus disparitas vis ordo ligamen ho nestas. Si sis affinis: si forte coie nequibis. Hec racienda vetant connubia facta retraciat. Sed specia libus et melius continentur in aliis veriibus qui sunt isti. Uis fraus persone serui donationis et amens. Addita conditio tria coniugii bona tollens. Frigidus arta puer truncatus priitigiatus. Alterius coniunx obstant mutue dationi I. repugant contractui matrimoniali. Sequitur. Ordo sacer votum: duo cul tus sponsio mechi. Carnalis legis cognatio spiritualis. Hec vi precepti sit huic affinis honestas. Et patent versus ex predictis viua principale argumentum
¶ Ad primum ale dico quod in lege nature sal tem ante multiplicationem generis humani in principio non impediuit gradus cognationis carnalis fra tris ad sororem. quia non erant alie mulieres quam sorores. sed tunc impediuit gradus in linea ascendente vel descendente tantum: non sic modo: vt dictum est supra. Ad confirmationem de amicitia que est inter consanguineos: dico quod illa amicitia alterius rationis est ab amicitia coniugali et diuersa intantum vt persone amentes alias ratione consanguineitatis odiant eas ad actum coniugalem. quod patet deproxima consangumeitate patris ad filiam: vel filii ad matrem. vnde et animalia hoc abhorrent quod istis gradibus copulentur. Legitur enim de elephante quod cum ingeniatus et velatus matrem suam carnaliter cognouisset: postea vt dens eam et agnoscens matrem suam ingeniatorem interfecit. Et ideo dico quod non est argumentum illud bonum ad probandum consanguineitatem non impedire matrimonium. Ad illud quod dicitur non esse contra bonum prolis non oportet: dato quod non sit contra bonum prolis: quod non impediat: datoquod illud quod est contra bonum prolis modo supradicto impediat.
¶ Ad secundum de affinnitate quando dicitur quod effectus non impedit causam suam: dico quod affinitas que contrahitur ex matrimonio aliquo: non tollit: nec impedit illud matrimonium: sed relinquit et praesupponit ipsum sed bene aliud matrimonium: cuius non est effectus tollit. et impedit. vel dicendum: quod istud non impeditex natura rei sed ex statuto ecclesie. Ad confirmationem de incestu cum sorore vxoris dico: quod affinitas preueniens matrimonium tollit: et impedit: et dirimit ipsum vnde si ante matrimonium cognouisset sororem: non potuisset contraxisse cum alia sorore. Sed post matrimonium non dirimit. sed in casu proposito bene impedit actum petendi a cognoscente sororem vxoris sue: non tamen impedit reddere vxori debitum: nec ab vxore ius petendi. quia malum istius non debet alteri preiudicare.
¶ Ad tertium de cognatione spirituali dico: quod ipsa praeueniens matrimonium impedit matrimonium. sed sequens non sicut bene sonat illa autctoritas adducta in arguendo. Et quod preueniens impediat: et dirimai: patet ibidem vbi sumpta est illa autctoritas capolo veniens. Mandamus quatinus si constiterit mulierem predicti viri filium de sacro fonte leuasse antequam eam desponsauit vxorem: vos inter ipsos diuortium celebretis.
On this page