Quaestio 1

¶ Distinctionis. xxiii. Questio Unica.

CIrca distinctionem vigesimamtertiam. Quero quid hoc nomen persona significet: vel substantiam / vel relationem: et an sit nomen absolutum vel respectiuum.

¶ Uidetur quod significet substantiam / et sit nomen absolutum: quia quod non dicitur relatiue in diuinis: secundum substantiam et absolute dicitur quinto de trinitate: sed persona non dicitur relatiue / quia nullum correlatiuum sibi habet in diuinis vt patet. ergo et cetera.

¶ Secundo sic. Persona secundum Boetium de duabus naturis et vna persona christi / est nature rationalis indiuidua substantia: sed substantia indiuidua vel indiuiduum substantie non dicunt relationem sed substantiam. ergo et cetera.

¶ Tertio sic. Ens absolu tum est nobilius relatiuo: ergosimiliter persona ab soluta quam relatiua / sed persona diuina est nobilissima. ergo est absoluta.

¶ Quarto sic Persona dicit conditionem vel proprietatem ad dignitatem per tinentem. Unde et habentes dignitates communiter vocamus personas. Sed relatio ad diuinam perfectionem non pertinet ( sicut probatum est supra. ergo persona non distinguit relationem sed substantiam. Illud quod dicitur secundum

¶ Contra substantiam in diuinis non plurificatur secundum Augustinum quinto de trinitate. Sed persona multiplicatur et plurificatur in diuinis / quia alia est persona patris / alia filii / alia spiritus sancti. ergo et cetera.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo ostendam et ponam descriptionem persone.

¶ Secundo inquiram vtrum significet substntiam / aut relationem.

¶ Tertio declarabo quo modo in diuinis est persona¬

¶ Et vltimo ad rationes.

¶ Quantum ad primum dico quod Boetius de duabus naturis et vna persona christi describit personam / quod persona est nature rationalis indiuidua substantia. Sed Richardus quarto de trinitate corrigit istam descriptionem dicens quod persona est nature intellectualis existentia incommunicabilis.

¶ Ad cuius euidentiam notandum quod proprie loquendo et stricte rationalitas non conuenit nisi nature humane / ad quam pertinet ratiocinari et ideo prima diffinitio vel descriptio proprie loquendo non erat communis omni persone: sed tantum coueniebat proprie persone in natura humana. Similiter etiam in natura diuina non potest proprieinueniri indiuiduum quod ibi non est natura diuisibilis et partibilis in suppositis sicut in creaturis. E ideo adhuc illa descriptio non erat conueniens per sonis diuinis. Similiter etiam substantia non conuenit proprie deo quia substantie est substare accidentibus: in deo autem non est accidens. ideo illam descriptione corrigit quasi exponendo Richardus o persona est nature intellectualis inconicabilis existemtia: ponendo pro rationali intellectualis / pro indiuidua incommunicabilis / pro substantia existentia

¶ Ad cuius descriptionis euidentiam. Notandum quod aliquid est communicabile duobus modis. Uno modo vt quod / et sic vniuersale communicatur singulari / et superius inferiori vt ei quod est ipsum in reet isto modo licet non omnino natura diuina communicatur cuilibet diuino supposito / quia quodlibet suppositum realiter est ipsa / et ipsa est realiter quodlibet diuinum suppositum. Alio modo est aliquid communicabile vt quo alicui / et sic forma communicatur materie et pars toti. Persona autem duplicem incommunicabilitatem habet oppositam duplici communicabilitati. Nec enim est comunicabile vt quod alicui / nec vt quo / et ita nec vniuersale: nec essentia diuina vel deus potest dici vel esse personaformaliter / nec anima nec forma nata inherere / nec pars aliqua alicuius totius per se vnius. Unde de anima separata patet quod non est persona / nec natura humana in Christo / quia sunt communicabiles vt quo / nec relatio per idem. Et istam duplicem nogationem communibabilitatis importat principali ter nomen persone / et de formali significato: que qui dem non est priuatio sed negatio in subiecto non apto ad illam duplicem communicabilitatem in diuinis precipue: secundario importat positiuum illud super quod fundatur et quod consequitur talis negatio duplex.

¶ Secundo est aduertendum quod bene dicitur intellectualis in descriptione ad differentiam suppositi. Suppositum enim et persona distinguntur sicut magis commune et minus communeNamisuppositum inuenitur tam in natura intellectuali quam in non intellectuali. Persona vero solum in natura intellectuali. Dico igitur quod in diffinitio ne Richardi / vel descriptione persone aliquid ponitur vt genus vel quid generis quia non est proprigenus / et illud est existentia vel subsistentia / quequidem accipitur pro ente susibstente. Ex quo patet quod nullum accidens est persona. Secundo aliquid loco differentie non tamen specifice vel vltime / puta incommunicabilis quia etiam hoc conuenit supposito. Tertio aliquid loco vltimate differentie / quia nature intellectualis / et isto modo etiam potest exponi illa Boetii descriptio accipiendo verba magis propria Richardi pro minus propriis Boetii: non est magna vis. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum videtur fuisse opinio Magistri et aliquorum quod persona in singulari significat substantiam sed in plurali relationem. Ideo primo modo secundum Augustinum dicit aliquid ad se / nec plurificatur. Septimo de trinitate qui dicit quod nichil est aliud dicere personam patris et substantiam patris Sed in plurali dicit relationem / et sic plurificatur / quia est alia persona patris: alia filii: alia spiritus sancti: ita quod sunt plures persone in diuinis.

¶ Sed contra quia singulare et plurale idem significant / et eandem naturam significatiuam habent et non differunt nisi in modo significandi / ergo impossibile est / quod persona in sigulari significet substantiam / et in plurali relationem.

¶ Secundo sic quia plurale nichil aliud est quam singulare geminatum / sicut homo et homo nichil aliud est quam homines / et econuerso: ergo sicut singulare significat substantiam ita plurale. Et sicut plurale relationem. ita econuerso. quare etc Persona secundum Alii dicunt quod se significat substantiam de principali significato / sed ex adiuncto trahitur ad significandum relationem. vt cum persona filii / et sic etiam dicitur alia est persona patris / alia filii / alia spiritus sancti. et cetera. Sed quando per se et sine adiuncto ponitur tunc significat substantiam

¶ Sed contra quia nunquam vox ex adiuncto cadiia suo principali significato: licet possit cadere a connotato: sed illud significat principaliter quod absolute et secundum seipsam significat / ergo nunquam ex adiuncto significat relationem. ex quo secundum se significat relationem.

¶ Secundo sic. quod significat secundum se relationem nunquam ex adiuncto trahitur ad significandum substantiam. Patet de paternitate: ergo similiter illud quod secundum se et principaliter significat substantiam nunquam ex adiuncto trahitur ad significandum relationem / et per consequens nec persona. Persona significat

¶ Alii dicunt quod relationem / sed non secundum rationem generis vel communis: sed magis secundum rationem speciei vel quasi speciei / sicut econuerso grammatica est ad aliquid non secundum rationem speciei: sed magis secundum rationem sui generis puta scientie vt habetur septimo Methaphisice. Licet talem modum relationum vel relatiuorum secundum rationem speciei non autem generis non posuerit Aristoteles: et sic saluant omnia que dicuntur de personis et persona in singulari et in plurali.

¶ Contra / quia licet species includat genus et ideo per suum genus posset dici ad aliquid non tamen econuerso genus includit speciem / et ideo per suam speciem non potest dici ad aliquid nisi forte per accidens / sicut et species de genere bredicatur / licet enim homo per animal dicatur sen sibilis / non tamen animal dicitur per hominem sensibile nisi per accidens / sicut per accidens animal est homo.

¶ Similiter etiam hoc non posuit Aristoteles: licet istud non sit efficax argumentum: quia Aristoteles non posuit omnia que sunt vera / immmonegauit multa vera / et posuit multa falsa

¶ Tertio sic. Quodcuque dicitur inferius et superius relatiue / licet non primo. Unde sicut ad dimidium dicitur duplum ita ( licet non primo ) ad dimidium dicitur multiplex / et sic non potest inferrimultiplex / ergo dimidium: ergo non primo refertur ad ipsum / licet forte etiam ad dimidium secundum alios sequatur de multiplici quod continetur in dimidio / quia non distinguitur essentialiter a de midio: ergo quicquid relatiue dicitur secundum inferius et secundum speciem. Dicitur etiam relatiue: et relationem significat secundum superius quod includitur in specie. Sed persona secundum genus non significat ad aliquid / ergo nec secundum speciem / et si secundum speciem et secundum genus. Quod autem persona secundum genus non dicatur ad aliquid. Patet quia sicut pater dicitur pater filii / ita diceretur persona filii / quemadmodum etiam duplum non solum dicitur duplum dimidii: sed etiam dicitur multiplex dimidii. t quod persona significat sub¬

¶ Alii dicum: stantiam non primam sed secundam nature perfecte / puta intellectualis / et hoc indifferenter et in communi et absolute / non de terminando ad substantiam primam includentem relationem / vel non includentem ipsam / et ideo quod substantia prima in natura intellectuali sit relati ua sicut est in diuinis / vel quod sit absoluta sicut est in creaturis hoc accidit: sed hoc est per se quod suum significatum sit aliquid subsistens vel substantia prima in natura intellectuali et perfecta.

¶ Contra / quia persona principaliter significat incommunicabilitatem vltra naturam intellectualem et per hoc distinguitur ab aliis que sunt communicabilia: sed prima substantia est indiuiduum substantie vel substantia indiuidua in creaturis / cui non repugnat communicari vt patet de hac natura humana assumpta a verbo / ergo et cetera. Nisi forte accipias primam substantiam non solum pro indiuiduo substantie / vel pro substantia singulari: sed etiam pro supposito quod addit duplicem incommunicabilitatem vltra indiuiduum. vltimo quod persona de prin¬

¶ Dico ergo cipali significato prout est in vsu modo significat duplicem incommunicabilitatem in natura intellectuali. Secundo connotat et distinguit aliquid positiuum ( quicquid sit illud ) quoc consequitur talis duplex incommunicabilitas. Tertio autem et vltimo naturam ipsam intellectualem et hoc dico de nomine persone absolute et in communi: verum est autem quod illud positiuum connotatum in diuinis est proprietas relatiua / et non absoluta sicut est in creaturis. Similiter etiam natura connotata diuina est / ita quod persona in diuinis vel diuina distinguit existentiam incommunicabilem innatura diuina que est / summe intellectualis. Dico tamen quod secundum vsum Augustini Persona magis significat substantiam vel essentiam. Unde ipse dicit septimo de trinitate / quod persona ad se dicitur et eo persona quo deus. Et similiter secundum ipsum persona patris nichil aliud est quam substantia patris / sed vsus aliter inoleuit. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum dico quod nomen conuenire alicui proprie potest intelligi dupliciter. Uno modo prout proprie opponitur et quod est transumptiue: sicut Christus dicitur leo / petra / lapis augularis / et cetera huiusmodi: sicut etiam dicitur pratum ridere transum ptiue. Sed isto modo conuenit deo vel alicui in diuinis nomen persone / puta cuilibet diuino supposito et summe / quodlibet ipsorum est in existentia quedam incommunicabilis summe nature intellectualis.

¶ Alio modo dicitur conuenire proprie alicui eo modo quo proprium distinguitur contra commune / sicut dicimus quod illud conuenit alicui pro prie quod conuenit omni solo et semper / sicut risibile homini / et nulli alii ab homine / et sic dico quod perso na non conuenit proprie deo vel est in diuinis: sed aliis a deo / puta homini vel angelo / quia non solum in natura diuina inuenitur personalitas / sed etiam in natura angelica vel humana. hec de tertio articulo principali.

¶ Ad primum principale Dico quod absolute accipiendo personam ad diuinam vel creatam non significat relationem plusquam substantiam vel econuerso / sed substrahendo vel quasi. Preterea etiam dato quod significaret relationem. non oporteret quod haberet correlatiuum / quia significat eam in communi non in speciali / sicut nec relati uum in communi habet correlatiuum / vel etiam relatio: quia tunc essent duo generalissima relationis.

¶ Ad secundum principale dico quod substantia vel natura rationalis seu intellectualis non est principale significatum per se / sed connotatum: ideo ex hoc non potest argui quod quasi significet personam.

¶ Ad tertium dico quod non oportet personam absolutam esse nobilius vel nobilior persona relatiua: immo oportet necessario secundum quod tenemus quod non sit nobilior simpliciter. Tu dicis esse absolutum est nobilius respectiuo. Dico quod verum est proaliquo ente absoluto / accipiendo vtrumque precise. Et tunc dico etiam quod persona relatiua diuina aliquod includit absolutum etiam quod est tota perfectio sua / ratione cuius est simpliciter nobilior omni extrinseca. Preterea enim vnde persona et quamtum ad id quod distinguit vltra naturam intellectualem in qua reperitur non dicit aliquam perfectionem

¶ Ad quartam apparet per predicta. Dices quod immoperso in diuinis dicit substantiam vel quidditatem: quia per personam respondetur conuenienter hereticis querentibus ad questionem factam per quide Querendo enim de diuinis suppositis quid tres. Responsum est eis / quod tres persone. Dico adhoc quod per quid aliquando queritur de significato quid est quod significatur per nomen. Aliquando de quidditate quid est res diffinitiue. Aliquando de supposito quidditate. Et isto modo ad questionem per quid. Responsum est quid tres. Responsum est quod tres persone. Non autem ad questionem factam per quid querendo de quidditate: quia tunc persona significaret quidditatem

¶ Ad illud in oppositum quod persona in diuinis connotat relationem / et ideo non est mere essentiale / sed bene plurificatur.