Quaestio 1

¶ Distinctionis Uigesimesexte. Questio Prima.

CIrca distinctionem Uigesimanmsextam quero primo. Utrum persone diuine constituantur per proprietates absolutas.

¶ Uidetur quod sic. Augustinus. vii. de trinitate si palter non esset aliquid a se / non dice Uretur relatiue / ergo pater est aliquid a se et suppositum absolutum: et pari ratione de aliis.

¶ Secudo sic. Generatio terminatur ad absolutum sed non ad essentiam / ergo ad filium tanquam ad suppositum absolutum.

¶ Tertio sic. Sicut se habet prima entitas in existendo sic primum suppositum in subsistendo. Sed prima entitas puta diuina enti tas est ad se et existit secundum Augustinum. vii. de trinitate. Omnis natura a se subsistit quantomagis deus ergo primum suppositum scilicet diuinum a se subsistit et est suppositum absolutum.

¶ Quarto sic. Si nulla relatio esset in diuinis quelibet persona diuina esset ab soluta: sed quicquid esset ibi pertinens ad personam nunc est ibi per rationem essentie vt videtur: ergo etc.

¶ Quinto sic. Pater alio subsistit / alio est pater / alias enim filius non subsisteret sibi: nec filius est pater: sed illud quo pater subsistit distinctum a relatione non est nisi ad absolutum ergo pater est suppositum. fides tenet quod omne absolutum im¬

¶ Contra diuinis est communicabile / sed per aliquid communicabile non potest constitui suppositum persona: quare etc.

¶ In ista quaestione sic procedam.

¶ Primo inquiram vtrum in natura diuina sit vnicum suppositum absolutum.

¶ Secundo vtrum perso ne divine tres constituantur per aliquas proprietates absolutas / adducendo rationes aliquorum volentiu hoc demonstratiue impugnare. Et respondebo ad illas rationes.

¶ Tertio dicam quid michi videtur deu questione.

¶ Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum dico quod vna est fictio et error infidelium negantium/ trinitatem in deo / et dicentium quod in deo est vnicum suppositum absolutum in quo natura diuina subsistit ipsi nature divine simpliciter adequatum / ita quod impossibile est simpliciter quod in pluribus subsistat.

¶ Ad hoc ad ducuntur rationes. Prima est ista vbi non est nisi vnicum suppositum oportet quod illud sit absolutum patet quia si esset relatiuum non esset vnicum: sed haberet suppositum sibi correlatiuum: sed in deo vel natura diuina non est nisi vnicum suppositum: quia cum vnitas sit simpliciter perfectionis / in deo ponenda est summa vnitas non solum in essentia sed etiam in persona: et quolibet sibi intrinseco: ergo etc.

¶ Secundo sic. Primum simpliciter in ordine aliquorum est absolutissimum et vnum Patet sic in ordine entium est absolutissimum et vnum puta deus: ergo in ordine suppositorum primum suppositum quod est diuinum suppositum est absolutissimum et vnicum: ergo in deo est vnicum suppositum abse lutum tantum.

¶ Tertio sic. Cuilibet entitati simpliciet implurificabili et absolute correspondet adequate aliquis vnus secundum talem entitatem et absolutum sit ipsa vt videtur: sed entitas diuina est vniuoca simplex absoluta implurificabilis: ergo adequate correspondet aliquis et vnus secundum ipsam et absolute: sed aliquis vnus in natura intellectuali non est nisi suppositum vt patet: aliquis vnus in natura humananon est nisi vnum suppositum vel vna persona hominis ergo etc.

¶ Quarto sic. Ratio naturalis recta non ducit nisi in verum: sed per rationem naturalem rectam homo potest deuenire in noticiam huius / quod natura diuina subsistit aliquo supposito: vel igitur absoluto et habeo propositum: vel relatiuo quod est falsam: quia trinitas seu etiam pluralitas personarum non est naturaliter cognoscibilis de deo.

¶ Hec est ergo fictioet error infidelium qui imaginantur naturam diuinam subsistere in vnico supposito absoluto negando omne suppositum in deo relatiuum. et fuit positio quorumdam theolo¬

¶ Alia aute gorum antiquorum / qui posuerunt in deo vnum suppositum absolutum communicabile tribus personis diuinis relatiuis / et commune ipsis secundum quod dicebantur tres persone vnus deus.

¶ Ad hoc adducuntur rationes alique et auctoritates. Prima est / quia agere est suppositi primo metaphisice ergo actio communis est suppositi communis: sed alique sunt actiones communes tribus personis relatiuis sicut intelligere / velle / creare / ergo est aliquod suppositum commune ipsis: sed illud non est relatiuum / ergo absolutum.

¶ Secundo sic. Quando aliquid est commune pluribus et conuenit eis / hoc est per aliquid commune ipsis primo posteriorum: sed subsistere conuenit tribus personis relatiuis ergo hoc est per aliquid commune: sed hoc non est per essentiam: quia essentia non subsistit personaliter: ergo hoc est per aliquod suppositum commune absolutum.

¶ Tertio sic quod est per fectionis in natura creata non debet negari in deo: sed perfectionis est inmatura creata quod suppositum eius sit absolutum / ergo in natura diuina non debet negari aliquod suppositum absolutum.

¶ Ad hoc ad ducitur Augustinus sicut supra / omnis res ad se sub sistit quantomagis deus. vii. de trini. sed hoc non est nisi secundum aliquod suppositum absolutum: ergo etc. Ad hoc est etiam Augustinus qui propter hoc antiquitus concessit personam dici in deo secundum substantiam / et ad illud propter illud commune suppositum absolutum.

¶ Contra fictionem philosophorum adducuntur ab aliquibus alique rationes quod in deo non sit vnicum suppositum absolutum / que adducentur infra ad probandum quod persone non constituuntur per absoluta: quas non reputo demonstrare quanuis conclusio earum vera sit et tenenda. Et ideo inferius ibidem dissoluentur.

¶ Dico igitur quod sola fide teneo / quod non est vnicum illud absolutum suppositum secundum errorem infidelium: sed non credo quod hoc possit demonstratiue contra philosophos vel infideles impugnari. secundum modum ponen

¶ Sed contra di vnum suppositum absolutum in deo communicabile tribus personis relatiuis: quia reputo ipsum impossibilem et falsum. Arguo primo sic. Suppositum bene suppositum dicit aliquid incommunicabile vt quod et vt quo: vt dictum est: sed implicat contradictionem quod incommunicabile communicetur / et go impossibile est ponere suppositum absolutum communicabile sicut ponunt.

¶ Secundo sic quelibet perso na relatiua est quodlibet communicabile sibi et aliis si ergo est ibi vna persona communicabilis: tres perso ne relatiue erunt vna persona / quod est confundere per sonas / et est idem affirmare et negare.

¶ Tertio sic Suppositum absolutum in natura intellectuali non minus est persona quam relatiuum: sed quelibet persona incommunicabilis est: secundum Richardum quarto trinitatis / ergo illud suppositum erit persona et incommunica bile / et sic esset quaternitas personarum in diuinis.

¶ Quarto sic. Si illud suppositum absolutum esset comunicabile patri / tunc esset idem suppositum formaliter cum ipso: et pari ratione cum filio et spiritusancto / sed identitas formalis: vel vnitas suppositi non est nisi per vnitatem proprietatis suppositalis: aut igitur illa proprietas esset absoluta / et sic tres persone essent vnum suppositum absolutum: et in diuinis non essent persone relatiue: aut relatiua / et sic illud suppositum non absolutum esset absolutum / quod est contra eos

¶ Quinto sic. Si illud suppositum absolutum communicatur patri / et per consequens est idem sibi / sequitur quod ipsum generat sicut pater / et pari ratione si est idem filio sequitur quod generatur sicut filius / et per consequens idem suppositum generat seipsum contra Augustinum primo de trinitate ca I et contra Anselmum de processione spiritus sancti. c. I. vbi dicit quod nec natura hoc permittit / nec intellectus hoc capit: ergo etc. Nec valet si instes de essentia que est ea dem patri et filio: et tamen non generat nec generatur: quia essentia non habet rationem suppositi cui communicatur generare vel generari: sicut illi supposito absoluto quod ponunt isti: quare etc.

¶ Sexto sic. Impossibile est quod aliquo supposito sit aliquid formaliter talem quia suppositum est incommunicabile et vt quod et viquo. Alias etiam non video quare non posset dici quod verbum non sumpsit humanum suppositum: ergo impossibile est quod illo supposito absoluto tres persone essent formaliter vnus deus. Est igitur hec positioimpossibilis. philosophorum dico quod eo Ad primum in diuinis non est tantum / vnicum suppositum: quando dicis vnitas est perfectionis simpliciter. Dico quod nulla vnitas formaliter ad cipiendo eam est perfectionis simpliciter: quia omnis vni tas est formaliter quedam negatio: et precipue dico de vnitate suppositi. Dico enim quod suppositum vndesuppositum nullam dicit perfectionem: sed totam perfectionem habet a natura et ex natura. Et ideo dico quod experfectione simpliciter ipsius dei non potest argut vnitas diuini suppositi tantum: sed vnitas nature que compatitur secum trinitatem personarum.

¶ Ad secundum dico quod non oportet primum simpliciter in ordine quolibet esse absolutum licet tamen oporteat hoc in ordine perfectionum simpliciter et totius entis sicut exemplificatur de deitate: dico tamen quod oportet ipsum esse vnum. Et ideo dico quod suppositum aliquod diuinum et primum simpliciter puta suppositum patris: sed non oportet ipsum esse absolutum nisi intelligendo sic quod sit absolum tum: quia independens ab aliquo posteriori vel priori supposito: et sic est absolutum: licet non sit ad se: sed ad filium.

¶ Ad tertium dico quod entitati divine singulari et absolute correspondet adequate aliquis vnus deus: sed dico quod non est suppositum absolutum nec etiam relatiuum: sed indifferens et neutrum: nec postest concludere suppositum absolutum: quia hoc est falsum / nec suppositum relatiuum: quia hoc excedit ipsius facultatem. Unde dato quod ratione naturali probaretur aliquod suppositum in deo / nunquam tamen absolutum: sed sibi sufficit quod habeat suppositum: sed vtrum absolutum vel respectium determinate ignorat nec se intromittit. illorum theologorum. Di¬

¶ Ad primum. co quod agere est suppositi sicut vltimo denominati: sed magis immediate et proprie vel adequate est principii: quia immediatius respicit principium quam suppositum. Et ideo si principium est proprium actio est propria. Similiter etiam si actioest communis principium est commune: non autem oportet quod suppositum sit commune Unde licet actio sit suppositi / non tamen actio communis est suppositi: quia supposi tum commune vel communicabile est impossibile et im plicat: ergo oportet quod actio vel operatio communis in diuinis non sit suppositi: sed trium suppositorum dices quod immo: quia sicut se habet actus notionalis ad suppositum proprium: ita actus communis ad commune suppositum: sed actus notionalis est a proprio supposito: ergo actus communis est a communi supposito. Dico quod maior non est vera: quia actus non dicitur communis nisi quia conuenit tribus per idem principium. Actus enim notionalis dicitur proprius quia conuenit aliquibus personis determinate vel alicui. Preterea actus spirandi conuenit patri et filio et est notionalis: et planum est quod non oportet ponere vnum suppositum commune patri et filio quod non sit communespiritui sancto / sic nec aliquod comne tribus.

¶ Ad secundum dico quod subsistere incommunicabiliter conuenit tribus personis diuinis sed non vniuoce quantum ad illud quod est positiuum in quolibet: puta quantum ad relationes / et ideo non oportet quod per aliquid positiuum eiusdem rationis: nec per suppositum vnum: nec per essentiam: sed quodlibet per suam proprietatem sicut dicetur infra.

¶ Ad tertium dico quod non est perfectionis simpliciter in natura creata quod suum suppositum sit absolutum quantum ad illud quod addit positiuum super naturam: sed est perfectionis supplentis imperfectionem nature create que non est de se hec nec in vltima actualitate / et per consequens contrahibilis et determinabilis per aliquid proprii generis sicut dicetur infra secundum aliquos. Dubito tamen de ista solutio ne si applicaretur ad diuina. Et ideo dico breuiter quod in nulla natura perfectionis est quod suum suppositum sit absolutum / sicut nec quod sit suppositum. Unde etiam dico quod si supposita diuina constituerentur per absoluta non essent perfectiora quam quod per relationes: quare etc.

¶ Ad auctoritatem primam quod deus ad se subsistitoquedo de subsistentia naturali et conicabili: non autem de subsistentia personali et incomicabili.

¶ Ad secundam dico quod Augustinus loquebatur de persona secundum vsum suum / accipiendo personam pro substantia vel est sentia / non autem pro supposito vel persona secundum quod accipitur modo / puta pro incommunicabili existentia nature intellectualis. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum fuit opinio aliquorum quod tres persone diuile primo constituuntur et distinguuntur per aliquas pro prietates personales absolutas: que quidem non sunt proprietates quantitatiue sed personales vel ypostatice: nec aliqua ipsarum dicit perfectionem simpliciter. Et ideo non oportet quod quelibet talium proprietatum cuilibet persone divine conueniat: sed singule singulis.

¶ Secundo dicunt quod licet persone sic constituantur et distinguantur per absolutas proprietates: tamen ipsas consequunturrelationes et proprietates relatiue: quibus tanquam a posteriori et notioribus nobis cognoscuntur distingui / et arguitur earum distinctio: licet non distin¬ guantur primo per ipsas sed secundario et quasi ad uentitie sunt: hoc dicunt esse / necessarium nec fidei dissonum / nec scripture. In scriptura enim et dictis sanctorum et ab ecclesia nominantur iste persone / et inuocantur ad sanctificandum creaturam sub nominibus relatiuis quasi sub notioribus proprietatibus et per notiores proprietates: nec ex tali nominatione sequitur quod primo distinguantur: sicut patet.

¶ Ad istam conclusionem adducuntur multe rationes indirecte probamdo quod relationi repugnat constituere suppositum diuinum / et per consequens quod persone non possunt primo constitui nec distingui per relationes. Et consequenter oportet dicere quod per absolutas proprietates: et iste rationes adducentur in sequenti questione de relatione et ibidem dissoluentur. istam positionem adducun¬

¶ Sed contra tur multe rationes aliquo rum credentium demonstrare quod in diuinis non possunt esse supposita vel persone primo constitute et distincte per proprietates absolutas. Prima est ista. Inomni supposito absoluto in quo natura et proprietas pertinent ad idem genus / natura est contrahibilis et limitabilis per proprietatem / et per consequens non est vel time actuabilis secundum se: vt patet inducendo in omni bus: sed natura diuina est vltimate actuabilis secunlum se et non est determinabilis nec limitabilis / nec potentialis respectu alicuius proprietatis: ergo in natura diuina non est aliquod suppositum absolutum. Minor patet / quia essentia diuina ex se est summus et purus actus.

¶ Secundo sic. Quecumque natura est in pluribus suppositis absolutis: ipsa patitur et diuiditur / seu numeratur in suppositis: ergo etc.

¶ Tertio sic Ille proprietates absolute aut manent distincte a natura: aut transeunt in ipsam: sed si manent distincte: tunc constituunt suppositum cum ipsa per compositionem: quod est impossibile: sed si transeunt tunc non possunt constituere sicut nec essentia / vel etiam distinguere¬

¶ Quarto sic. Si supposita diuina constituerentur per proprietates absolutas: tunc relationes diuine essent accidentia quia aduenirent vel conuenirent suppositis pre constitutis in esse absoluto suppositali: sed consequens est impossibile: ergo et antecedens.

¶ Quin to sic. Si persone constituerentur per absoluta / sequere tur quod vna non necessario coexigeret aliam nec refertetur ad ipsam: et tunc sequeretur quod virtute aliqua vnaposset esse sine alia: vel etiam non relata ad ipsam:. sed hec sunt impossibilia: ergo etc.

¶ Sexto sic. Omne absolutum in diuinis dicit perfectionem simpliciter: et perconsequens est communicabile: sed per aliquid communi cabile non potest constitui suppositum. Similiter etiam sequeretur quod si per aliquid tale suppositum constitueretur quod illud non esset communicabile: et ita nullum diuinum suppositum esset simpliciter perfectum: quia nullum haberetiomnem perfectionem simpliciter: ergo etc.

¶ Septimo sic. Ille proprietates absolute aut essent eiusdem rationis aut alterius rationis: non eiusdem / quia tunc non se totis distinguerentur / et per consequens non essent constitutiue. Nec potest dici quod alterius rationis: quia tunc essent distincte quidditates / et tunc in quolibet supposito esset quidditas essentie et quidditas proprietatis absolute: et per consequens compositio quod est impossibile: ergo etc.

¶ Octauo sic. Si persone constituerentur per absoluta sequeretur quod pater haberet et acquireret aliquid ex generatione filii: sed hoc est falsum ergo etc. Falsitas consequentis patet quia pater habet a se quicquid habet: probatur consequentia per simise. Si enim pater prius est suppositum quam generet filiir per aliquid absolutum: sequitur quod generando filium facit seipsum patrem: sicut aliquis prius albus generam do aliquod album facit seipsum similem per accidens consequens ad generationem filii albi: quare etc.

¶ Nonon sic. Si persone divine constituerentur per absoluta se queretur quod nulla esset ibi origo vnius ab alia / vel quod origines superfluerent / quia prius ante omnem originem habentur persone constitute et distincte / sicut et quod libet absolutum est prius qualibet relatione. Patet de attributis. Et patet quia nullum absolutum potest presupponere aliquam relationem: nec in rationefundamenti / nec principii / nec perfectionis. Similiter si ille proprietates absolute praesupponerent origines ( cum origines distinguant et non nisi suppositum a supposito ) sequeretur contra alios quod prima distinctio personarum non esset per absoluta: sed per origines et relatio nes / et ita econuerso ille proprietates absolute superflue rent: sed in diuinis nichil est superfluum nec frustra ergo etc.

¶ Decimo sic. Si persone distinguerentur per absolutas proprietates ille differrent realiter quia constituunt supposita realiter distincta: sed impossibile est ponere multitudinem absolutorum realiter distinctorum in essentia stante simplicitate diuina: quic quid sit de distinctione formali ipsarum: ergo etc. sti F rationes quae adducuntur ad probam

¶ Iste inea. et dum ex vi rationis quod impossibile est personas diuinas constitui per absoluta / vel quod indiuinis sit aliquod suppositum absolutum.

¶ Sed videtur michi quod quantum est ex vi rationis illa positionon potest impugnari: sed potest valde bene sustine ri Et probabiliter soluendo praedictas rationes: possunt enim saluari omnia per illas proprietates absolutas quas nos saluamus per relationes / non obstante aliqua premissarum rationum / sicut prosequendo apparebit.

¶ Ad primam ergo dicerent ipsi quod non plus oportet personam diuinam infinitam contrahi / vel limitari / vel actuari per proprietatem personalem absolutam / quam per relatiuam. Et quod inducitur de naturis limitatis et finitis nullum est simile ad propositum sicut patet.

¶ Ad secundum per idem dicitur / nec oppositum probatur in alii quo.

¶ Ad tertium diceretur sicut de proprietatibus relatiuis dicimus: quod transeunt quantum ad identitatem simpiiciter cum essentia / et manent formaliter distincte ab essentia quantum sufficit ad constitutionem et distinctionem suppositorum: nec constituunt aliquam compositionem cum ipsa essentia: nec ille.

¶ Ad quartum dicerent quod non sequitur relationes esse accidentia: licet aliquo modo praesupponant supposita constituta / sicut nec sequitur quod spiratio actiua sit accidens in patre / licet non constituat paternum suppositum: sed quasi adud niat ei iam constituto: quia omnia transeunt in diuinam essentiam per veram identitatem realem.

¶ Ad quim tum diceretur quod omne absolutum dicens quidditatem in diuinis: sicut essentia vel attributum: dicit perfe ctionem simpliciter et aliquid communicabile / non autem proprietates personales sicut iste.

¶ Ad sextum dicerent quod immo adhuc persone necessario coexigerent se quia eiusdem essentie: non autem essentialiter distincte Et similiter ad inuicem realiter referrentur et necessario relationibus consequentibus ipsas que sunt necesse esse: igitur etc.

¶ Ad septimum dicerent quod sunt alterius rationis sicut et due differentie indiuidua les in creaturis suo modo. Quando dicis tunc in quo¬ libet supposito esset quidditas et quidditas. Nego sicut nec in creaturis: nec esset compsitio / quia proprie tas transit in essentiam per veram identitatem realem / sicut ponitur modo de relatione.

¶ Ad octauum dico quod non sequeretur illud plusquam modo de relatione. Pater enim omnia praehaberet secundum originem prius filio sicut modo / et nichil prius natura vel duratione sicut imaginatur argumentum et exemplum. Et ideo nichil haberet vel consequeretur ex generatione filii: sicut nec modo etiam consequitur ex generatione filii spi rationem actiuam / que aliquo modo praesupponit paternitatem in ipso.

¶ Ad nonum dico breuiter quod non essent frustra relationes in creaturis dato quod et generans et genitum sint supposita absoluta: dicis quod immo quia ibi essent supposita sine origine non per originem velproductionem. Dico quod ibi esset suppositum producens et productum et relationes originis concomitans: ita quod per se primus terminus productionis esset suppositum absolutum: non autem aliquid respectiuum includens respectum sicut ponitur modo / licet consequeretur respectus. Sicut etiam spiratio actiua non pertinet ad per se primum terminum generationis sed concomitatur. Ad vltimum dico quod ab inuicem realiter distinguerentur sicut et relationes / non tamen ab essentia sicut nec relationes: nec obstat diuina simplicitas plusquam de relationibus. Sic ergo non videtur quod rationes concludant efficaciter ad predictam positionem impugnandam. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articu¬s um videtur dicendum primo quod ex aliquo fidei articulo i vel ex scriptura canonica non habetur quod persone diuine constituantur per aliqua absoluta: vel etiam quod per relationes determinate et precise tantum distinguantur nec etiam per vim seu efficatiam rationis.

¶ Secundo videtur michi quod ex dictis ex intentione sanctorum et doctorum priotest haberi et concludi quod persone non distinguantur per aliqua absoluta: sed per proprietates relationis. Et ad hoc adduco primo auctoritatem Augustini. 7. de trini. ca v. vbi respondet argumento Arrii quod erat tale: quicquid in deo dicitur secundum substantiam dicitur / et per consequens quicquid in deo distinctum vel diuisum dicitur / secundum substantiam distinctum vel diuisum dicitur: sed in deo dicitur genitum vel ingenitum et diuisum / vcem patri esse ingenitum / et filio esse genitum / ergo secundum substantiam / ergo pater et filius secundum substantiam distinguuntur. Ad quod respondet Augustinus quod genitum et ingenitum secundum substantiam non dicuntur in deo vel de deo: licet etiam non secundum ad cidens dicantur quia primo non secundum substantiam dicuntur hinc est quod non oportet patrem et filium distingui secundum substantiam sicut dicit: ergo in hoc stat responsio Augustini quod si genitum et ingenitum secundum substantiam et ad se distinguerentur persone secundum substantiam distinguerentur / sicut concludebat Arrius / quod est hereticum et impossibile.

¶ Secundo sic. Per Augusti num. 7. de trinitate capi. viii. vbi dicit. Teneamus quicquid dicitur ad se prestantissima et diuina solemni tas substantialiter dici. Et postea dicit quicquid de singulis personis ad seipsos dicitur non pluraliter in summa: sed singulariter accipiatur. Sed planum est quod si persone per absoluta distinguerentur quod aliquid secundum substantiam et ad se dictum de ipsis non singulariter sed pluraliter accipietur / puta proprietates ille constitutiue et primo distinctiue quae sunt absolute: ergo etc.

¶ Tertio sic. Per Augustinum. vi. de trini. c. I. vbi dicit quod pater nichil in seipso dicitur proprium quod non ad filium dicatur vel nisi ad filium dicitur. Quicquid autem ad aliud dicitur cum filio dicitur. Et sequitur postea quod quicquid ad se dicitur / non dicitur alter sine altero et quecumque dicuntur quod substantiam eorum ostendunt ambo similiter dicuntur. Ex hoc patet quod quicquid ad se dicitur et est absolutum in diuinis commune est tribus et nulli proprium: sed omne proprium alicui persone relatio est vel ad se non dicitur / et per consequens impossibile est quod aliqua sit proprietas absoluta suppositi constitutiua: quia illa esset propria sibi et non communis cum aliis personis. Quicquid enim pater praeter hoc quod generator est vel pater vel non ad se dicitur / cum filio dicitur

¶ Quarta auctoritas est Augustini. v. de trini. c. vndecimo. Quod autem proprie singula in eadem trinitate dicuntur nullo modo ad seipsa sed ad seinuicem aut ad creaturam dicuntur. Sed si persone per absoluta constituerentur singule alie proprium ad seipsum diceretur / et non adinuicem nec ad creaturam / ergo etc. Uidetur ergo de intentione Augustini quod persone per proprietates ab solutas non distinguuntur per aliqua dicta secundum substantiam que dicit aliquam quidditatem vel perfectio. nem quidditatiuam siue in esse primo / siue in esse secundo. Omne enim quod sic dicitur secundum substantiam vnum est et idem numero in tribus diuinis suppositis / et dicitur singulariter de ipsis: vt patet inducendo / sicut etiam saluant exempla Augustini vbi ponit pre missas auctoritates. Talia enim dicuntur mere secundum substantiam / sic quod nec sunt relationes nec sunt referibilia: sed his non obstantibus persone distinguuntur ter aliqua absoluta que non dicunt aliquas quidditates perfectionales nec infinitates / de quibus non oportet quod sit vna numero que singulariter dicatur de tribus licet ad se dicantur. Et secundum istas persone diuine se habent sicut substantie primo referibiles. adinuicem et relate. Adducitur exemplum de persona que dicitur ad se secundum Augustinum / et secundum substantiam / et tamen numeratur in diuinis: nec omnes tres persone sunt vnapersona / sicut de proprietate absoluta in communi que est constitutiua et distinctiua. Sed ista solutio non vi detur ad mentem Augustini: quia nunquam facit distinctionem de dictis in deo secundum substantiam: sed semperconcedit istam absolute quod omne quod in deo dicitur autsecundum substantiam aut secundum relationem dicitur sine distinctione. Et tunc respondet vbi supra ad argumentum Arrii quod genitum et ingenitum non secundum substantiam. Et ideo nec secundum substantiam realiter distinguuntur alias nichil haberet contra Arrium eo ipso quod accipiebat ista dici secundum substantiam et vniformiter omnia que sunt in deo concludebat ista distingui secundum substantiam. Et tunc Augustinus necessario habuis ponere illam distinctionem de dictis secundum substantiam si haberet locum in diuinis quod non fecit. Quod autem dici tur de persona dico quod accipiendo personam secundum vsum Augustini cum persona dicatur ad se: et eo paten est persona quo deus / impossibile est personam plurificari secundum istam acceptionem / sicut nec deitatem vel essentiam qua pater est deus: vt est manifestum etiam per istos / quia perfectio quidditatiua absoluta non nume ratur in diuinis. Quod autem concedat Augustinus per sonam numerari hoc est personam accipiendo sicut ac cipiunt greci pro substantia vel ypostasi que est substantia prima non secunda. Si dicas ( istomodo accipiendo personam ) quod persona subsistit ad se. dico quod verum est prout substantia distinguitur contra inherentiam et rationem essentie quam includit: sicut etiam innuit Augustinus. vii de trini. c. viii. Omnis natura vel res ad se subsistit quantomagis deus: non autem subsistentia suppositali vel personali / vel dic quod pro tanto subsistit ad se / quia pater non dicitur relatiue ad filium secundum hoc nomen persona / sicut nec secundum hoc nomen deus. Unde non plus dicitur pater persona filii quam deus filiis et huiusmodi. Et hoc propter rationem dictam supra quamdo agebatur de persona. Ex predictis patet quod cum Augustinus absolute concedat esse quod ad se dicitur et est absolutum in diuinis dici secundum substantiam / et non distingui aliqua in deo secundum substantiam realiter et suppositaliter / quod non concedit immo negat personas distingui secundum aliqua absoluta.

¶ Quintauctoritas est Augustini. xi. de ciuitate qui dicit quod deus est quicquid habet excepto relatiuo: sed si perso ne essent constitute per absoluta / vna non esset alia excepto relatiuo: ergo etc. Dicitur quod deus pater est quicquid habet in se formaliter / non tamen quicquid habet simpliciter: sed excipitur illud quod habet correlatiue puta filius / et ita etiam esset si persone distinguerentur perabsoluta. Contra non credo quod sic intelligat Augustinus: sed intelligit quod deus et quicquid est in deo et quicquid habet deus exceptis relatiuis vel relatio nibus quarum vna non est alia. Modo planum est quod vnaproprietas ab alia qua constitueretur vna persona non esset alia qua constitueretur alia: quare etc. hec deAugustino.

¶ Sexta auctoritas est Boetii de trinitate: vbi dicit quod essentia continet vnitatem: sed relatio multiplicat trinitatem / ergo videtur per ipsum quod perrelationes prime persone distinguuntur non per absolu ta. Nec valet responsio vna que datur ad hoc / quod reatio ( accipiendo pro origine multiplicat non forma iter: sed quasi effectiue vel principatiue. Sicut christus multiplicasse dicitur quinque panes vel septem euam gelicos. Nam si persone constituuntur per absoluta non videtur quod origo prout aliquo modo distinguitur a relatione que dicitur multiplicare trinitatem secundum Boetium esset in re aliquid respectiuum: sed diceret terminum productum abso lutum vel producens absolutum / licet relatio sequens vel concomitans esset realis: sicut est de creatione alicuius absoluti: nec origo esset relatio realis per consequens facit aliquid ad multiplicationem trinitatis: eo modo quo intendit Boetius quod relatio vt distinguitur ab essentia / et vt relatio est mul tiplicat trinitatem.

¶ Septima auctoritas est Anselmi in incarnatione contra vnum hereticum: qui posuit personam absolute distingui a persona vbi arguit sic contra eum: aut tu qui ponis tres personas absolute distingui ponis omnes tres esse deum / aut non. Si sic ergo sicut ponis tres personas absolutas: ita necesse est quod ponas tres deos. Aut si dicas quod non est necesse illas tres personas statim esse tres deos / quia tres ille res simul sunt vnus deus. Infert Anselmus quod persona non est deus: sed aliquid dei / puta pars / et per consequens nec est aliquis deus / et deus est aliquid constitutum vel compositum ex tribus rebus. Uidetur ergo de intentione eius quod persone non distinguuntur per abso luta / licet suum argumentum non concludat.

¶ Ultima auctoritas est Anselmi monologion. 5. vbi dicit quod quodlibet absolutum in deo dicit perfectionem simpliciter / et est melius in quolibet ipsum quam non ipsum: si ergo persone constituerentur et distinguerentur per absoluta vna haberet aliquam perfectionem quam non alia / et ita nulla esset simpliciter perfecta / nec per consequens deus. Et due essent aliquid magis quam vna / et tres quam due / vel vna / quod est plane contra Augustinum et falsum. hec sufficiant pro ista vice: quia in sequenti quae stione adducentur multe auctoritates ad hoc quando proba bitur quod per relationes persone distinguuntur. Hec de tertio articulo

¶ Ad primum principale dico quod Augustinus non intendit quod pater sit aliquid ad sevel tanquam suppositum absolutum: sed pro tanto quia est essentia sua quae est aliquando ad se praeter relationem suam quae est ad filium et suppositum relatiuum.

¶ Ad secundum dico quod generatio terminatur ad suppositum vel indiuidui. substantie / et hoc sufficit generationi: sed vtrum illud suppositum sit respectiuum vel absolutum non est vis hoc accidit generationi / et transcendens est. In diuinis namque terminatur ad relatiuum / et in creaturis ad absolutum.

¶ Ad tertium dictum est supra quod non est simile de prima entitate et suppositalitate.

¶ Ad quartum dico quod si per impossibile nulla esse t relatio in diuinis nullum esset ibi suppositum relatiuum: sicut etiam secundum tesi nichil absolutum esset in diuinis nulla esset persoma ibi absoluta. Quando dicis quod si nulla relatio ibesset adhuc esset ibi quod pertinet modo ad diuinum suppositum per ratione essentie que est prior. Dico quod falsum est: quia essentia non dicit nec est formaliter quicquid pertinet ad diuinum suppositum / ideo non valet

¶ Ad quintum quando dicitur quod alio subsistit pater / et est aliquis et a filio est patet: dico quod eodem subsistit perso naliter / et est aliquis: et pater. Quando dicis tunc filius non esset aliquis: nec subsisteret substantia patris: nec esset ille aliquis qui pater / sed bet aliquis alius: ideo etc. Si dicatur quod adhuc videtur quod persone constituantur et distiguantur per absoluta: quia prouerbiorum tertio quaerit Salo mon de deo quod nomen filii eius si nosti: vbi videtur innuere quod aliud est nomen proprium filio quam nomen filiis alias idem exprimeret / et quereret: et de eodem esset cetus et dubius. Aliud autem nomen non est ita proprium nisi secundum aliquam proprietatem absolutam per quam constituitur in esse personali: ergo etc. Dicitur quod sapiens non quaerit nomen filii dei quantum ad diuinitatem: sed quantum ad humanitatem: quia illud nesciuit. Sed huic dicto obstat quia quaerit ibidem nomen dei cuius est filius: et per consequens nomen patris / et tamen dabat expresse nomen intelligi patris ex primendo filium / et non quantum ad humanitatem. EEt pr ter non est incarnatus: et ideo dico quod per illud verbum voluit sapiens intelligere quod nec pater nec filius possunt perfecte nominari a nobis: sicut nec nosci. Et ideo dicit si nosti: non autem voluit intelligere quod haberent aliqua nomina suppositorum absolutorum. Sic de isto