Quaestio 2

¶ Distinctionum. v. et. vi. Questio Secunda. distin. vi. specialiter concernens.

SEcundo quero quam tum ad distinctionem sextam specia liter: vtrum in baptismo inprinatur caracteru.

¶ Uidetur quod quod non. quia circuncisio non imprimes bat caracterem. ergo nec similiter baptismus: qui successit circunci sioni in remedium contra idem oritinale pectatum. Antecedens patet secundum communiter lo¬ quentes. Et similiter per rationem. quia ille caractet quem impressisset circumcisio: fuisset eiusdem rationis cum illo quem imprimeret baptismus. vt videtur sicut et gratia collata per vtrumque ponitur eiusdem rationis. et tunc sequeretur quod vel circumcisus non esset baptisandus. quod est falsum: sicut patuit in primitiua ecclesia quod conuersi ex iudeis quibus valuerat circumcisio: baptisabantur. Uel sequitur quod duo accidentia eiusdem rationis: puta duo caracteres: quorum vnus esset circuncisionis: et alter baptismalis simul essent in eadem anima vel subiecto: quod est impossibile de duobus accidentibus eiusdem rationis: vt patet. v. metha. ergo etc.

¶ Secundo sic si caracter imprimitur: aut imprimitur in essentia aut in potentia. non imessentia anime. quia caracter si ponatur disponit ad gratiam: gratia autem est in voluntate: sicut dictum est in secundo. Est enim idem cum charitate: quae est virtus appetitiua. Nec in potentia. quia vel in vna: vel in pluribus. non in vnatantum. quia configurat toti trinati: et assimilat. Modo secundum vnam potentiam non configuratur anima toti trinitati: vel tribus personis: sicut nec in vnica potentia consistit imago. ergo etc. Nec in pluribus. quia vnum accidens non est simul in pluribus subie ctis distinctis. ergo etc.

¶ Tertio sic. caracter si imprimitur: aut est delebilis: aut indelebilis. Non delebilis. quia manet cum pctoto mortali. Si autem esset dele bilis: deleretur per peccatum mortale: sicut et gratia. Nec indelebilis. quia est accidens anime per accidens. non per se ex principiis anime: vt patet. ergo separabile. et per consequens delebile vel non indelebile. ergo etc. quodcunque sacramentum non iteContra rabile imprimit caracterem: sed baptismus est sacramentum initerabile. ergo etc

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo supposito vel declarato quid dicitur per nomen caracteris: inquiram an baptismus imprimat caracterent qui sit aliqua vera forma realis.

¶ Secundo an caracter debeat poni in essentia anime: vel in potentia.

¶ Tet tio an caracter sit indelebilis: et per consequens an sit baptismus irreiterabilis.

¶ Ultimo ad rationes principales

¶ Quantum ad significatio. nem huius nomins caracter. dico quod transferendo verbum et verbo caracter significat idem in greco quod figura: in latino. et sic etiam patet ad hebreos primo: quod vbi habetur ibi. Et figura substantie eius habetur caracter in greco loco figure. Et hoc modo etiam vocamus figuras quibus littere significantur vel scribuntur caracteres. hoc modo etiam figuras incantatorum vel magorum caracteres vocamus. et similiter caracterem bestie in apocalipsi. generalius autem et minus proprie accipitur caracter pro signo. Et hoc modo quodcumque signum alicuius caracter dici potest. vnde et ablutio baptismalis potest dici caracter gratie et multa alia.

¶ Sed his omnibus pretermissis de caractere: theologi in proposito nostro vocant caracterem aliquam formam realem spiritualem anima impressam in sacramento vel mediante sacramento non iterabili. Et ista forma habet aliquas proprietates que dicuntur proprietates caracteris. Et enim caracter forma assimilatiua alteri habenti similem formam vel similem caracterem. Est secundo distinctiua a non habente et iste due sunt rationes commnes omni forme vel figure. Tertia conditio vel proprietas est quod caracter est signum rememoratiuum susceptionis sactri in habente ipsum: Quarta quod est signum conformatiuum vel configuratiuum christo vel deo: a quo habetur ipse caracter. Quinta conditio vel proprietas quod est signum obligatiuum signum obligationis ipsius recipien tis ad obseruationem legis illius cuius est illud sacramentum: in quo suscipit caracterem. Sexta conditio est quod est indelebilis: eo modo quo dicetur in fra. quia post impressionem eius semper manet in anima.

¶ His suppositis: dicunt aliqui quod non est ponendus talis caracter in anima sic impressus per baptismum. Nec est rationabile ipsum ponere ilipsis baptisatis. Tum quia videmus quod in aliis rebus consecratis non est aliquid reale nouum per consecrationem ipsorum: sicut patet in calice vel ecclesia consecrata: vel vestibus sacerdotalibus et huiusmodiergo in illis que recipiunt sanctitatem formaliter ex sacramento per gratiam: multominus requiritur aliquid aliud a gratia realiter impressum. Tum quia frustra ponitur et poneretur. quia talis caracter. nec est necessarius ad effectum sacramenti: puta ad gratiam. nec ex parte agentis dei. quia per se sine tali caractere potest immediate causare gratiam. nec ipse caracter est causa effectiua gratie nec exparte gratie: vt dispositio quia anima seipsa disposita est sufficienter ad receptionem gratie sicut et caracteris: vt videtur. nec est necessarius ad alios effectus: qui attribuuntur caracteri: puta ad assimilandum. et huiusmodi. quia omnes illi effectus puta assimilari. distingui. obligari. conformari et rememorari possunt baptisato conuenire ex hoc soli quod baptismum recepit. vnde ille qui baptismum recepit: in hoc assimilatur alteri qui etiam recepit: similiter obligatur christo. et aliquo modo conformtur sibi: sicut aliquis professus in religione per actum professionis preteritum obligatur prelato. et omnia ista sibi possunt conuenire sine aliqua alia forma res li impressa. vt patet etiam in multis aliis exempliiPlura autem non sunt ponenda sine necessitate: nec sequenti rationem: nec sequenti fidem. De effecturememoratiuo etiam videtur quod ad ipsum non requiratur talis caracter. quia non ex parte dei: cum deus sine tali signo posset bene cognoscere baptisatum recepisse sacramentum.

¶ Nec ex parte proximi cognoscentis signatum ex signo. Tum qunia proximus tale signum spirituale non cognosceret in viasicut patet. Nec etiam faceret aliud tale signum in patria ad maiorem honorem habentis ipsum vel ad specialem. quia christus et beata virgo cum sint miximi honoris. tale signum non habent: christus non fuit baptisatus baptismo imprimente caracterem. nec fuit confirmatus sacramento confirmationis nec fuit ordinatus etiam quia non fuit sacerdos i sacramentum ordinis.

¶ Nec beata virgo etiam fuisbaptisata forte. Similiter etiam maior gloria est beato habuisse actum charitatis meritorium in viaquam suscepisse sacramentum. et tamen beatus nullum habet signum impressum in beato rememoratiuum.

¶ Nec etiam in damnatis est ponendum tale signi rememoratiuum ad maiorem confusionem. quia maior est confusio damnato cecidisse a caritate. et tamen nullum signum huius ponitur in eo quare etc. Tum quia non videtur quod deus det aliquod donum spirituale suscipienti sacramenium vel baptismum in peccato mortali: sicut ficto. et tamen sibi conferretur caracter: si poneretur ergo non est ponendus.

¶ Si dicatur quod non est donum gratum faciens: sed gratis datum. Et ideo bene datur existenti in peccato mortali. Contra. quia donum tale gratis datum datur ad aliquam vtilitatem ecclesie: sicut donum linguarum et huiusmodi: que nulla est in proposito. vt videtur. Tum quia nec scriptura sacram nec fides: nec sancti cogunt ponere talem caracterem: nec augu. videtur ipsum posuisse: sicut accipiunt alii in proposito. nec magister etiam sententiarum locutus est de caractere isto modo. quare etc.

¶ Dicunt ergo isti: quod non est ponendus talis caracter supradictus: qui sit aliqua forma supernatura perlis spiritualis impressa anime et infusa alia a gratia gratum faciente: licet bene in baptisatis vel confirmatis: vel ordinatis ponendi sunt caracteres aliqui: hoc est signa aliqua distinctiua ipsorum a non baptisatis et huiusmodi. secundum actus suscipiendi talia sacramenta et aliqua sensibilia facta circa ipsos que non sunt facta circa alios non baptisatos. Et hoc modo intelligunt omnes auctoritates de caractere: si de ipso aliquid dicere videantur.

¶ Si dicatur quod immo requiritur: et est ponendus caracter in baptisato ad effectum inducendum quandoque pasterius tempore in baptisato: sicut in ficto prius baptisato cessante fictione ponitur gratia mediante caractere quem recepit in baptismo. Contra primo quia tunc caracter nec requiritur ad effectum baptismi puta ad gratiam ex parte agentis: nec etiam ex parte anime: sicut deductum est supra. Preterea se cundo. quia ita deus potest assistere ad causandum talem effectum gratie innc sine caractere: sicut a principio astitisset: si suscipiens non fuisset ficius. Et confirmatur. quia cessante fictione non conferiur illi baptisato habenti caracterem gratia: nisi per peni tentiam. sed planum est quod per veram penitentiam sine tali forma vel caractere datur gratia. vt patet quare etc. quod necessarium est

¶ Alia opinio est. poncre ex dicus sactorum caracterem: eo modo quo dictum est supra. Sic quod sit aliqua vera forma realis impressa anime in baptismo.

¶ Ad hoc adducuntur auctoritates et postea persuasiue rationes. Prima est dionysii de angelica hierarchia ca. II. vbi loquens de materia baptismi vel baptismo dicit quod aduenienti ad baptismum daiur a sacerdote sacrum signaculum. hoc autem non videtur nisi caracter spiritualis.

¶ Se cunda est august. contra donatistas de baptismo paruulorum libro sexto. vbi dicit satis eluxit ouem que foris dominicum caracterem acceperat venientem ad salutem ab errore corrigi etc.

¶ Tertia est damasceni libro quarto caputulo primo vbi dicit quod perbaptismum datur nobis regeneratio et sigillum: sed illud sigillum caracter est: quare etc. Et hoc medo etiam videtur magister loqui de caractere¬

¶ Ad hoc sunt rationes. Tum quia baptismus est sacramentum irreiterabile quod non esset nisi imprimeret aliquid indelebile perpetuo manens. et per consequens aliquid spirituale in baptisato alilud a gratia. Tum quia ad formam pertectam cuiusmodi est gratia sacramentalis: congruum est ponere in anima dispositionem spiritualem cuiusmodi est caracter vel aliquid loco caracteris in aliis sacramen tis non imprimentibus caracterem.

¶ Tum quia non est dicendum deum instituisse sacramenta vana in lege noua A que perfecta est. Et ita congruum est quod sacramenta sua a nullo recipiantur vere quin aliquem effectum habeant et spiritualem effectum. sed non semper habent gratiam. patet in ficto baptisato. ergo saltem caracterem vel aliquid loco eius.

¶ Tertia quia congruit receptum ad familiam christi distingui a non receptis per aliquid sibi intrinsecum et manens. tale autem distinctiuum in suscipiente baptismum et intrante familiam christi non videtur nec ponitur nisi caracter. videtur ergo ponendus omnino caracter. que videtur mi¬

¶ Tertia est positio hi ad presens tenenda: quod licet ex fide: nec ex scriptura sacra: nec ex dictis sanctorum: nec per rationem cogentem possit efficaciter probari caracter esse aliqua forma realis et suprenaturaliter impressa et spiritualis alia a gratia: quemadiodum communiter est sermo de caractere. tamen potest poni et ponendus est vt videtur secundum intentionem ecclesie et doctorum ipsius: qui magis videntur ipsum concessisse quam negasse. immo nec ipsum caracterem negauerunt: sed potius concesserunt doctores vsque nunc.

¶ Ad hoc autem praecipue mouet me: quod sicut habetur extra de hereticis ed abolendam sentiendum est de sacramentis ecclesie: sicut sentit romana ecclesia. Romana autem ecclesia videtur sentire caracterem imprimi anime in baptismo: sicut dicit innocentius tertius extra de baptiimo et eius effectu. maiores. qui inquit ficte accedit ad baptismum: caracterem suscipit christianitatis impressum. Et planum est quod talis gratiam non recipit. Et ibidem in fine subdit. tunc caracterem sacramentalis imprimit operatio: cum obicem voluntatis contrarie non inuenit obsistentem. vnde hic precipue in vltimo dicto videtur expresse loqui de caractere: sicut est set mo communiter de caractere pro aliquo impresso spirituali in anima ipsa. Et ideo licet non habeam cogentem rationem nec auctoritatem sancti: nec possit hoc euidenter deduci ex fide. pono tamen caracterem in anima sic realem. prime opinionis vno¬

¶ Et ad motiua verbo potest dici quod non concludunt esse irrationabile ponere sic caracterem: licet non sit absolute necessarium: quin benepossint omnia saluari: et quin deus posset omnia facere sine caractere si vellet: sicut etiam posset iustificare et saluare sine sacramento quocumque. quia suam potentiam non alligauit sacramentis nec caracteribus. Et multa ponuntur non irrationabiliter: que tamen non est necessarium simpliciter ponere: sicut patet. Ad singula tamen potest breuiter responderi.

¶ Ad primum deus aliis rebus sanctificatis: dicendum quod licet nihil reale recipiant: tamen possent aliquid retipere preuium sue sanctificationi. et aliquando recipiunt multa ipsorum: puta inunctionem aliquam vel aspersionem: vel huiusmodiEt oporteret quod omnia talia sic reciperent. si sic deus ordinasset sicut de caractere ordinauit respectu gratie: qua formaliter sanctificatur creatura rationalis vel intellectualis: et hoc in tribus sacramentis caracterem imprimentibus.

¶ Ad secundum de frustradico quod non frustra ponitur caracter: licet non sit nenessarius ad gratiam que est effectus sacramentim nec ad alios effectus: sicut nec frustra ponitur sacramentum: licet absolute loquendo non sit necessarium ad aliquem effectum spiritualem baptismi: nec ad caraciarem: nec ad gratiam: quia deus sine sacramento posset immediate totum facere. ideo etc.

¶ Ad tertium dico quod peccanti mortaliter bene dat deus aliquod donum spirituale gratis datum: non autem gratum faciens. nec oportet quod illud donum sit ad manifestationem spiritus in ecclesia: sicut donum linguarum vel huiusmodi. sed potest esse aliquod latens intrinsecus: sicut est caracter.

¶ Ad quartum dico bene quod sicut mihi videtur nec scriptura nec fides immediate: nec auctoritates sanciorum cogunt: sed sufficit ad hoc auctoritas ecclene: que hoc sentire videtur: sicut superius est allegatum. opinionis

¶ Ad motiua alterius etiam dico quod non cogunt ponere caracterem aliquid reale impressum anime sicut ponunt.

¶ Ad dionysium dico quod secundum veritatem et intentionem textus sicut patet ibidem per trasiationem et expositionem vercellensis. illa autctoritas non est ad propositum Nanibi non exprimit dionysius caracterem. similiter etiam. signaculum sacrum accipit pro impositione manuum sacerdotis: que fiebat aduenientibus ad baptismum antequam baptisarentur. Et precipiebat hierarchia id est sacerdos in primitiua ecclesia: vt et ipse et eius receptio scriberentur. Et hoc longe aute baptismum siebat secundum ritum grecorum. Ex quo patet quod non intellexit dionysius sicut imponitur sibi in predicta luctoritate.

¶ Ad august. dico etiam: quod non inteltexit caracterem pro aliquo effectu spirituali: sed puto magis pro signo aliquo corporali: cuius est usceptio baptismi. Et in eadem serie dicit quod suptinfigunt caracterem lupis.

¶ Ad damasce. dico etiam quod non est ad propositum. nam ipse nec exprimit ibi caracterem: nec per sigillum quod ibi exprimit: videtur aliquid tale intelligere. Nihil enim plus habetur: nisi quod baptismus vel regeneratio sit sigilo lum: non autem quod per baptismum fiat in nobis aliquis caracter alius vel sigillum.

¶ Ad magisirum eodem modo potest exponi de signo aliquo sensibili: quod est ipsum sacramentum. vel aliquid sacramenii. tamen hoc forte non videtur in intentionem magistri quia tunc quicumque baptisaretur exterius. reciperet caracterem et ideo negaretur dictum magistri. quia non est tante nuctoritatis.

¶ Ad primam congruentiam patet quod non cogit. si enim concluderet: sequeretur quod ponendus esset caracter in omnibus sacramentis sicut et gratia. que est forma perfecta. dico ergo quod licet gratia sit forma perfecta tamen anima sine peccato seipsa est ad ipsam sufficienter disposita: nec requiritur necessario aliqua formali alia dispositiua.

¶ Ad secundam patet quod non. quia sacramentum penitentie non potest dici vanum vel vacuum et tamen ficto aduenienti ad ipsum nichil confertur: nec caracter: nec aliquid loco caracteris. alioquin fictione cessante reciperet talis gratiam peni tentialem. et non oporteret ipsum reconfiteri. et ita diceret de baptismo: dato quod nihil imprimeret nisi gratiam. et nihil simpliciter conferret ipsi ficto: tamen non esset sacramentum vanum nec vacuum.

¶ Ad tertiam patet quod non oportet alicui ascriptode nouo ad familiam alicuius principis aliquam nouam formam de nouo imprimi qua distinguatur ab aliis: qui non sunt de eadem ramilia. sed sufficit quod aliquem actum fecerit: vel susceperit: quem alii non fecerunt vel susceperunt: daro quod ille acius non sit forma manens. vel etiam sufficit quod placeat domino ipsum ascribere sue familie: sicut patet. Sic inproposito. Hec de primo articulo principali¬

¶ Quantum ad secundum articulum dico quod aliqui ponunt caracterem in essentia anime quia caracter est dispositio ad gratiam. et gratia secundum ipsos est in essentia anime: non in potentia. Sed fundamentum scilicet quod gratia sit immediate in essentia: improbatum est in secundo. et potest improbari: sicut de charitate cum qua est idem: sicut dictum est in secundo.

¶ Preterea et si caracter sit dispositio ad gratiam sequitur magis quod sit in voluntate: sicut et gratia.

¶ Tertio quia licet ponatur ab aliquibus esse dispositio ad gratiam. non tamen ex natura rei: sed secundum voluntatem dei. et ideo non oportet quod sit in eodem subiecto cum gratia: sed sufficit quod sit aliquid preuium gratie inquocumque subiecto ponatur. non est enim ratio receptidicunt quod caracter est dispositio ad gra¬

¶ Alii tiam. et est in intellectu qui est prior voluntate. gratia autem est in voluntate. Et quod caractet sit in intellectu probant quia caracter est effectus baptit mi: qui est sacramentum fidei fides autem ad intellectum pertinet.

¶ Sed istud etiam non videtur. quia in eodem est dispositio: et illud ad quod disponit vel forma ipsa. patet de omnibus dispositionibus ex naiura rei cu iusmodi est caracter secundum eos. sed gratia secundum eos est in voluntate. igitur et caracter i ponunt quod est in duabus potentiis in¬

¶ Terti intellectu scilicet et voluntate. et cum hoc in essentia animae. quia configurat et conformat totam animam trinitati. et hoc est possibile. quia anima et sue potentie ad inuicem: siue ad animam comparate non differunt nisi secundum rationem. Sed hoc est improbatum in primo. distinctione. IIi. vbi ost ensum est de potentiis anime quod differunt realiter ab inuicem et ab anima. quare etc ergo quod probabile est dicere caracti¬

¶ Dico rem esse in voluntate sicut in subiecti immediato. Tum quia disponit ad gratiam. Et licet non ex natura rei: sed ex voluntate dei sic ordinantis tamen non videtur probabilius posse poni alibi. Tum quia caracter est signum obligatiuum ad obseruationem legis. ad voluntatem autem precipue pertinet homi nem obligare: sicut et obligari quemadiodum et dominari. ideo etc. Hec de secundo articulo principali dico primo quod

¶ Quantum ad tertium caracter sinpliciter et absolute loquendo de potentia de non est indelebilis. pam. tum quia est anihilabilis cum sit creatura. Tum quia nihil deus de necessitate conseruat: sicut nec aliquid de necessitate creat: nec caracterem nec aliquid aliud. Tum quia anima ipsa que est subiectum eius cum sit prior naturaliter ipso. et essentialiter distincta ab ipso: potest esse sine ipso: ita post infusionem ei sicut ante.

¶ Dico tamen secundo quod secundum potentiam dei ordina tam indelebilis est post sui infusionem. Deus enim ordinauit numquam ipsum delere ab anima quantumcumque peccatrice et damnata. Nec est incompossibilis culpe: sicut gratia est incompossibilis secundum communem modum loquendi: quam quidem gratiam deus anihilat propter demiritum culpe. et non dicitur gratia indelibilis sicut patet.

¶ Tertio dico quod baptismus et omnia sacramenta caracterem imprimentia sunt irreiterabilia non quia caracterem imprimant: sed quia christus sic instituit. Non enim video quare si caracter est forma augmentabilis: non posset sacramentum reiterari et caracter augmen¬ tari: sicut gratia. vel si non est forma augmentabilis: quare non possent simul esse in anima plures caracteres eiusdem rationis. Sed aliter ordinauit deus scilicet quod baptismus et confirmatio et ordo sint irreiterabilia: nec habeant circa aliquem effectum nisi semel Et assignatur congruentia de baptismo. quia est in remedium peccati originalis per se primo: quod non habetur nisi semel etc. Similiter etiam cum baptismus remittat culpam et penam si iteraretur daretur hoc minibus facilitas venie et occasio et intentiuum delin quendi. hec de tertio articulo principaliprincipale dico quod circum

¶ Ad primumi i cisio non imprimebat caracterem. Non tamen hoc sequitur de baptismo qui est perfectior et efficatior. tamen dato quod imprimeret caracterem: potest ad argumentum contra hoc responderi: quod nihilominus circumcisus prius cui valuerat circum cisio: erat baptisandus. et poterat baptisari. vel quod caractares circuncisionis et baptismi sunt alterius rationis: sicut et sacramenta. sicut etiam ponimus modo de caracteribus diuersorum sacramentorum: vel quia duo caracteres eiusdem rationis ex ordinatione diuina possunt esse simul. Nec est impossubile hoc de duobus accidentibus etiam absolutis sicut dixi in tertio: vel quia licet caracter circunmcisionis esset indelebilis non adueniente baptismo: cedebat tamen adueniente baptismo ex ordinatione diuina.

¶ Ad secundum patet ex dictis quod caracter est in voluntate: licet aliquo modo conformet toti trinitati: non tamen vsquequaque per modum imaginis: sed cuius dam analogice imitationis alterius ab imagine.

¶ Ad tertium patet quod caracter simpliciter loquendo de potentia dei absoluta est delebilis: tamen de facto et de potentia dei ordinata est indelebilis. Ad illud in oppositum patet quod non cogit: licet ba tipsmus sit irreiterabilis. quia ex ordinatione christi sine. caractere diceretur hoc prouenire. quaere etc.