Quaestio 1

¶ Distinctionis Decimesaptime. Questio Unica

CIrca distinctionem Decimamseptimam quero vtrum in Christo sint vel fuerint due voluntates.

¶ Uidetur quod non quia si sic quelibet illarum libera est et voluntas quelibet potest velle oppositum eius quod vult alia vel velle quod non vult alia: igitur voluntas humana si fuit in christo potuit esse difformis voluntati divine et ita christus potuit peccare quod est falsum.

¶ Secundo sic. In vno supposi to non est nisi vnum principium motiuum omnium aliarum potentiarum illius suppositi vt videtur. Sed voluntas est principium motiuum omnium potentiarum illius super positi cuius est: ergo etc.

¶ Tertio sic. Si in christo est voluntas humana distincta a diuina oportet quod illa moueatur et regatur a diuina: quia non potest fieri econuerso. Sed hoc est contra naturam voluntatis et sue ingenite libertatis. Est enim instrumentum seipsum mouens secundum Anselmum: ergo etc. Damascenus capitulo sexto et

¶ Contra Magister in litera.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo ostendam quod in christo sint due voluntates quarum quelibet est appetitus liber in ratione et intellectus arguendo contra vnam opinionem hereticam que non ponit in Christo nisi vnam volunta¬ tem scilicet diuinam et ostendam quod non sint ibi plures quam due.

¶ Secundo inquiram. An in christo sint vel fuerint plures appetitus sensitiui.

¶ Tertio an omnis Christi voluntas semper fuerit impleta et omnis oratio exaudita.

¶ Ultimo ad rationes.

¶ Quantum ad primum articulum. Expedio me breuiter quod in christo sunt plures voluntates.

¶ Et hoc probo primo sic. In quocumque sunt plures nature in eodem sunt plures proprietates illarum naturarum precipue de proprietatibus consubstantialibus illis naturis. Sed in christo sunt plures nature intellectuales scilicet diuina et humana vel anima ipsa: ergo et plures voluntates que sunt proprietates plurium naturarum. Ex hac ratione patet quod si voluntas humana esset vnum accidens absolutum psius anime sicut ponunt aliqui non oportuit quod verdum assumeret humanam uoluntatem. Potuit enim ipsam separare ab anima et econuerso: et sic animam assumere sine voluntate: licet etiam ab illis concedatur sicut a me quod assumpsit vtrumque.

¶ Secundo sic. Imn christo est voluntas diuina secundum omnes. Sed in Christo etiam est voluntas creata quia in Christo est gratia creata gratum faciens et fruitio que non ponitur nisi in voluntate sicut in subiecto sicut et caritas cum qua est eadem vt dictum est in primo: ergo etc.

¶ Tet tio sic. In Christo est intellectus duplex scilicet diuinus et creatus humanus quia in ipso est duplex scientia scilicet diuina et creata et multiplex quia vna que est verbi et aliorum in verbo alia que est rei in propriogenere: ergo etc.

¶ Quarto sic. Illud est ponendum in christo esse assumptum a verbo secundum quod homo maxime indigebat curatione sicut patet per Dama. Sed hoc est voluntas: quia in voluntate formaliter consistit peccatum et morbus hominis curandi: ergo in Christoest voluntas humana a verbo assumpta et hec est modo conclusio certa et fidelibus determinata et opinio illa antiqua quod in christo non est nisi vna voluntas tan quam heretica repudiatur et falsa. Hoc est primum huius articuli. quod in Christo non sunt

¶ Secundo dico nisi due voluntates et non plures. Uoco autem voluntatempotentiam liberam appetitiuam potentem habere vel habentem actum secundum elicitum vel quasi elicitum distinctum ex natura rei ab ea que est ipsum velle. Et tunc dico quod nullus appetitus naturalis quicumque nec cuiuscunque potentie secundum quod huiusmodi debet dici voluntas nisi ipsemet qui est voluntas vel voluntatis in ordine ad talem actum et est omnino eadem potentia cum voluntate ipsa. Cum igitur in christo non sint nisi duo tales appetitus secundum duas naturas diuinam scilicet et humanam. Patet quod non sunt nisi due voluntates: licet enim intellectus appetat naturaliter suam perfectionem non tamen ille appetitus voluntas est: quia non potest habere actum volendi elicitum. Similiter etiam licet voluntas naturaliter appetat suam perfectionem vel actum uem ipsa potest recipere vel elicere non tamen est duepotentie vel due voluntates inquantum naturalis et libera sed eadem potentia et voluntas est omnino que naturaliter appetit actum vt suam perfectionem et libere elicit ipsum. Sicut est idem visus qui natura liter appetit actum videndi et naturaliter elicit ipsum. vet quod nihil est dictu in christo

¶ Ex quo patu. ese plures voluntates quam duas quia in ipso est voluntas creata naturalis et libera. Non enim sunt iste due voluntates sed vnasicut in ipso non est nisi vnus intellectus possibilis creatus vt iam est declaratum.

¶ Si dicas sicut dicunt aliqui quod multiplicantur appetitus sicut et potentie cognitiue sensitiue sicut etiam multiplicatur appetitus intellectiuus vel est vnus sicut et ipsa potentia intellectiua.

¶ Similiter etiam appetitus naturalis sicut et forma naturalis impressa: ergo et appetitus sensitiuus sicut et forma apprehensa vel potius apprehensiua. Et hoc etiam dicit Auicenna. 6. naturalium quod vnicuique virtuti apprehendenti appropria tur proprium delectamentum quod non pertinet nisi ad appetitum.

¶ Potest responderi ad ista quod non est necessarium ponere tot appetitus: nec Aristoteles videtur posuisse. Unde sicut in eodem non est nisi vnus intellectus ita nec nisi vna voluntas et si essent in aliquo plures intellectus particulares sicut sensus particulares non oporteret ponere nisi vnum appetitum ex quo ille posset versari circa omnia. Sic dicitur inproposito de appetitu sensitiuo.

¶ Ad secundum non oportet nec concludit: quia non sic appetitus sensitiuus est idem cum forma vel potentia apprehensiua sicut naturalis cum forma impressa nec oportet ipsum per consequens sic connumerari.

¶ Ad Auicennam dice retur quod non concludit nisi de actu appetitus qui bene variatur secundum diuersas apprehensiones non sic autem de potentia. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum dicit vnus quod in christo sunt plures appetitus sensitiui sicut et plures sensus. Cuilibet enim sensui correspondet suus appetitus sensitiuus et propria inclinatio in actum et obiectum: licet communiter loquam tur sancti et doctores de vno appetitu sensitiuo tantum quia loquuntur de appetitu sensitiuo sequente imaginationem qui est superior ad istos perticulares alios appetitus.

¶ Istud non videtur michi necessarium ponere. Uoco enim appetitum sensitiuum potentiam appetitiuam organieam scilicet que potest habere actum ecundum elicitum qui est ipsum appetere. Unde licet qualibet potentia naturaliter appetat actum et obiectum sibi conueniens non tamen quelibet dicitur nec est appetitiua proprie sed solum illa potentia appetitiua potest dici que habet actum secundum elicitum qui est appetere ipsum et hoc nulli appetitui conuenit nisi voluntati vel appetitui sensitiuo qui videtur michi vnus deseruiens omnibus potentiis sensitiuis: quia non video aliquam necessitatem ponendi plures.

¶ Ex quibus patet quod licet sit inclinatio naturalis alia ipsius visus ad actum videndi et alia gustus ad actum gustam di et sic de aliis: tamen non oportet sic appetitus sensiti uos distingui sed omnium potest esse vnus appetitus sensitiuus prout appetitiua potentia distinguitur contra cognitiuam nec concurrit in eandem potentiam cum ipsa licet bene multiplicetur appetitus naturalis. Nam talis appetitus non distinguitur in ratione potentie contra cognitiuam vel etiam appetitiuam sed in appetitiua puta in voluntate vel appetitu sensitiuo est eadem potentia cum ipsa et incognita puta in visu vel intellectum est eadem cum ipsa. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum. Dico quod accipiendo voluntatem stricte et pro prie sicut accepi supra pro potentia libera que vnomodo dicitur naturalis secundum inclinationem naturalem ad actum et alio modo libera inquantum libere potest elicere talem actum et non est differentia nisi secundum rationem quia eadem est omnino potentia secundum rem tamen vt naturalis prior est omni actu elicito nec vt sic habet aliquem talem actum omnis voluntas christi secundum quemcunque actum elicitum et deliberatiue elicitum quo simpliciter aliquid voluit conformiter ad diuinam voluntatem consequentem fuit efficax et impleta et oratio exaudita qua fuit conformis voluntati dei in volito. Uo luntas autem diuina efficax de volito semper impletur et ideo simpliciter vel efficaciter voluit quicquid sibi secundum diuinam voluntatem euenit et mortem et omnia licet noluerit mortem secundum quid puta si placeret deo aliter redimere genus humanum.

¶ Ex quo patet quod licet in illa oratione. Pater si possibile est transeat a me calix iste non fuerit exauditus tamen non fuit factum aliquid contra suam petitionem: quia non erat possibile secundum potentiam dei ordinatam quod transferretur calix mortis ab ipso et ideo efficaciter et simpliciter non detebat vt transferretur sed conditionate si possibile esset. In omnibus autem que simpliciter et efficaciter voluit et orauit exauditus est vt videtur loquendo autem de voluntate vt naturaliter inclinatur in bonum persone et de voluntate large accepta pro appetitusensitiuo dico quod voluntas sua non semper fuit efficax nec impleta. Naturaliter enim appetebat viuere et conseruari et refugiebat mori secundum appetitum sensitiuum et tamen oportuit ipsam mori et pati: uuare etc.

¶ Ad primum principale dico quod absolute loquendo voluntas humana in Christo fuit libera libertate peccabili et potuit esse difformis diuine voluntati et peccare sicut voluntas mea vel tua sicut etiam dictum est supra quod christus absolute loquendo potuit peccare: non tamen stante ordinatione diuina circa ipsum et de ipso sicut est de beatis.

¶ Ad secundum dico quod in vno supposito christi secundum vnam naturam non est nisi vnum principium motiuum omnium potentiarum illius nature. Unde in ipso non est nisi vna voluntas creata tamen secundum naturam diuinam in ipso est aliud principium motiuum omnium potentiarum mobilium ipsius suppositi et hec est voluntas diuina. Nec est hoc impossibile sicut non est impossibile quod christus sit suppositum puarum naturarum.

¶ Ad tertium dico quod idem iudicium est de voluntate christi creata qumo stante libertate regitur et mouetur a diuina voluntate sua sicut de meavel tua voluntate. Et satis dictum est de hoc in primo et secundo.