Quaestio 3

¶ Distinctionis Secunde. Questio tertia.

Tertio quero utrum sit vnum tantum ens primum vel vnus deus in vniuerso. Et arguitur quod non in per fectione et in genere entis est ponendum quicquid est melius preter ipsum et precise in diuinis secundum Anselmum monologio. 17. Sed melius est esse plures deos quam vnum quia plura bona paucioribus sunt meliora. ergo etc.

¶ Item Anselmus alibi deus est quo maius excogicari non potest ergo similiter dii sunt quibus maius cogitari non potest sed omne tale ponendum est in re et in vniuerso secundum ipsum. ergo etc.

¶ Item singulare et plurale idem sunt ergo sicut consceditur ista deus est ens / ita isti dii sunt entes per participationem ergo et ens per essentiam / sicut hominem per essentiam angelum per essentiam / sed ens per essentiam deus est ergo etc.

¶ Item si non est nisi vnus deus ergo potest cognosci singularitas dei et deus inquantum hic et secundum propriam et determinatam rationem hoc est falsum. ergo etc. f2. 2 Deutero. 6. Audi Israel dominus

¶ Conte li deus tuus vnus est Et in symvolii Athanasii Unus est deus non tres dii. In ista questione sic procedam Primo premittam quid nomen dei interpretatur.

¶ Secundo adducam rationes ad probandum quod non est nisi vnus deus / quarum aliqua reputantur demonstrationes Tertio dicam quid mihi videtur de rationibus.

¶ Et quarto ad rationes principales. quod nomine dei intelligo ens

¶ De primo primum et summum simpliciter indeprendens: ergo nihil maius cogitari potest secundum veram cogitationem: nisi implicando contradictionem a quo omne ens causabile essentialiter dependet: cognoscens omne ens perfectissime: etiam amans ipsum secundum quod est amabile et cognoscibile: hoc intelligo nomine dei

¶ Secundo probo quod deus sit necesse esse: sed deo non repugnat esse quia summo enti sicut tenet veritas fidet non repugnat esse et non potest esse ab alio quia primum ens irncambile: ergo deus est necesse esse. Item nullus potest non esse cui aliquid est incompossibile positiue vel priuatiue: quia nullum ens potest destrui nisi propter incompossibile sibialiquo modo: sed deo cum sit a se quia est ens primum nichil potest esse incompossibile positiue nec priuatiue: quia illud incompossibile aut posset esse a se aut ab alio. Si a se igitur a se: ergo duo incompossibilia sunt simul scilic deus et illud incompossibile suum: vel neutrum erit quia vtrumque destruit vtrumque. Si dicas quod ab alio. Contra nulla causa potest destruerere aliquod propter repugnantiam sui effectus ad illum nisi suo effectui debet intensius vel perfectius esse quam sit illud destructibile: sed nul¬ lius entis ab alio est nobilius esse a causa sua quam sit esse necessarium a se: quia necessarium a se est independens / esse ab alio dependens. ergo etc.

¶ Iste rationes demonstrant deum quia primum ens perfectissimum demonstrari non potest sicut dicebatur in prima questione huius distinctionis: sed ex suppositione rationis ipsius dei qui habet per fidem quod deus est primum ens perfectissimum et a se procedens ad concludendum quod deus est necesse hec de primo.

¶ Quantum ad secundum ad ducitur primo vna ratio quod non patsent esse plures dii: quia materia est principium pluralitatis: ita quod impossibile est multiplicari aliqua eiusdem rationis nisi per materiam: sed in deo non est materia ergo etiam ista ratiointellecta de materia prout est altera pars compositi distincta contra formam: sicut intendit ille qui potest eam omnino nihil valet: quia ex ipsa sequeretur quod immpossibile est esse duos angelos eiusdem speciei / saltem cum vnoalio dicto suo quod in angelis non est materia quod est excommunicatum expresse ponitur inter articulos et in se fal sum sicut alias apparebit. Primo quia non conuenit contra plures deos alterius rationis: si tamen ratio intelligat vel accipiat illud esse materiam quod est extra conceptum quidditatiuum formalem ipsius rei sicut accipitAristoteles. 12. methaphisi. et primo celi et mundi quando dicit quod dicendo caelum dico formam dicendo hoc celum dico materiam. Et hanc materiam voco differentiam indiuidualem qui est extra se conceptum quidditatis specifice et formalis ipsius rei: tunc est bona ratio in deo non est materia quia extra conceptum dei non est sua singularitas immo est de conceptu suo quidditatiuo: quod est singularitas quod et bene conuenit probabiliter et non posstent esse plures eiusdem rationis et non plus

¶ Una ratio ponitur a Scoto in suo quolibet questioe qua ta / quod non possunt infinita realiter distincta quia infinito intentione cuiusmodi est deus nichil deficit entitatis / eo modo quo possibile est haberi in vnoaliquo ente est enim ratio infiniti sed omnem perfectionem simpliciter est habere in aliquo vno summe perfecte habere dico realiter et per identiatem veram / quia nihil est summe perfectum cui de ficit aliqua perfectio simpliciter alteri incompossibilis est melior in quolet ipsa quam non ipsa / id est quam quaecumque icompossibile sibi vna autem perfectio simpliciter non est melior alia: quia pari ratione esset econuerso si efficerentur incompossi biles: quia qualibet esset alteri incompossibilis vel econuerso. ergo infinitum habet in esse realiter et per identitatem omnem perfectionem simpliciter sed non habet in se realiter per identitatem illud quod est realiter distinctum ab eo. Igitur ergo impossibile est in finitum esse distinctum realiter ab infinito. Et per hoc proba tur etiam quod divine relationes non sunt formaliter infinitecum sint realiter distincte: et ipse hoc intendit ibidem proba re ad istam rationem licet sit valde probabilis et apparens / et forte necessaria: diceretur tamen ab eo qui non reputaret eam pro demonstratione quod non concludit nisi quod non sunt plura infinita eiusdem rationis: et eiusdem rationis quia in quolainfinito intensiue continentur omnes perfectiones simpliciter vnius ordinis / et de facto ipsi deo conueniunt omnes perfectiones eiusdem rationis: quae ponuntur modo in vniuerso: ita quod alteri infinito impossibile est quaerere easdem perfectiones simeg vel aliquas eiusdem rationis: sed non includitur quin possint sibi conuenire perfectiones simpliciter alterius ordinis et alterius rationis / sicut nec concludit quin possit poni aliud principium et summum quam non deus / non tamen in eodem ordine nec ciusdem rationis: sed alterius ordinis et alterius rationis.

¶ Adduco igitur alias rationes et primo quod non possint ene plures dii alterius et alterius rationis. Secundo quod non possint esse plures dii eiusdem rationis. Primo sic Si sunt due nature divine alterius rationis et per consequens duo dii oportet quod conueniant in hoc quod est necesse esse quia deus est necesse esse sicut probatum est. ergo oportet ponere quod a qualibet. Aliis formalibus rationibus distinguuntur tunc quero de illis rationibus autsunt formaliter rationes necessario essendi aut non: si sic et propter has est ratio communis / quia dii sunt necesse esse: ergo vterque duabus formalibus rationibus et sic necesse esse: sed hoc est impossibile quia tunc cum neutra illarum rationum includat aliam alteram earum circumscripta materia vterque deus necesse esse: et illa vterque necesse est esse per aliquid quo circumscripto nichiliminus est necesse esse: quodiest falsum. Si dicas quod illis rationibus formalibus non sunt formaliter necesse esse: sequitur quod se totis non sunt isti dii necesseese / vel quod iste rationes non includuntur in diis istis intrinsece sicut nec non necessario quia possibile includitur in necessario quod est falsum.

¶ Item due nature eminentissime non possunt esse in vniuerso nec in requia nature sunt sicut numeri: duo autem numeri alterius rationis non poatent esse eiusdem perfectionis vel equalis: sed materia diuina est eminentissima ergo non possunt esse due tales nature: et per consequens duo dii alterirationis quia per quod excellentia dicitur vni soli conuenit ergo etc.

¶ Tertio sic si sint due nature eminentissime et duo dii ambe vel omnes equales sunt fines et efficientes et terminantes dependentiam vniuersi: quia alias non sunt dii sed impossibile est eiusdem esse duos fines vel causas efficientes totales in ordine eodem scilicet quod vtraque sit prima et etiam eiusdem dependentie duos terminos totales primos: qualiter circumscripto non minus causa finiretur et causaliter et terminaretur quod est impossibile: ergo impossibile eo plures deos esse / et tollitur vnitas vniuersi sicut et vnitas ordinis: et istud argumentum ibi bene concludi de duobus diis eiusdem rationis sicut diuersarum rationum.

¶ Quarto sic ex parte intellectus si sunt duo dii aut vnus intelligit alium aut non / si non / non est deus quia deus intelligit omnia intelligibilia. Si sic aut ergo per essentiam suam scilicet dei intelligentis / non potest dici per essentiam dei intellecti: quia tunc deus intelligens dependeret in intelligendo ab aliquo obiecto extrinseco / et sic non esset deus nec potest dici quod per essentiam dei intelligentis: quia nulla essentia est ratio intelligendi aliam nisi contineat ipsam quocum que modo: sed vnus deus nullo modo cotinet alium

¶ Item etiam quia cum alius sit intelligibilis per essentiam suam non potest cognosci perfecte ab aliquo / quantum est cognoscibilis nisi per eam. Dices quod immoper essentiam similem alterius dei qui est eiusdem rationis cum eo. Contra quia ex hoc quod imperfecte cognoscatur ab alio: quia certum quod essentia alterius non est ratio cognoscendi alium / nisi quantum ad illud quode eis commune: et ista confuse et in vniuersali: et ita non cognoscit sicut deus perfectissime.

¶ Ex parte voPratis vero sic. Si sunt plures dii oportet quod vnus intenfligat alium quantum est diligibilis alias non esset deus ergo deus vnum tantum diligit alium quantum seipsum quia vterque est in infinitum diligibilis: sed hoc est falsum: quia tunc non diligeret ipsum ordinate quod est contra perfectionem dei: quod totam inordinante diligeret patet: quia vnumquoque ceteris paribus plus teneretur diligere seipsum quam aliud: nisi sit para eius vel effectus. Hic autem neutrum: ergo plustenetur diligere seipsum. Si dicas quod diliget eu plus nec minus: idem sequeretur sicut prius: ita quod ponere duos deos est implicare contradictionem / quod scilicet vterque sit deus et neuter sit deus.

¶ Sexto sic Aut vnus deus fruitur alio deo diligendo ipsum aut vtitur ipso. Si vtitur iam abutitur et non est deus si fruitur ergo vtitur seipso et abutitur et sic non deus

¶ Ex parte vtriusque scilicet intellectus et voluntatis probatur septimo sic. Impossibile est esse eiusdem. potentie duo obiecta adequata et tunc neutrum adequatum: sed deus est obiectum adequatum intellectus sui et voluntatis: ergo impossibile est quod sint duo dii.

¶ Ex parte boni infiniti arguitur octauo sic. Si sunt plures ipsi primi accepti sunt maius bonum quam alter: quia quecumque perfectio potest nunerari maior est in pluribus quam cum vno secundum Augusti num sexto de trinitate primo capitulo: sed voluntas quocumque bono dato potest velle maius: ergo voluntas non quietabitur in altero deorum cum tamen sit bonum infinitum quod est contra rationem primiboni infiniti.

¶ Ex omni potentia arguitur nono sic. Si sint plures dii sequitur quod nullus omnipotens sit / sed quod alter faciet illum nulli potentem in agendo sed destruendo quemcunque effectum alius volet face re vel incipiendo: quia sicut vnus potest velle / ita alius potest nolle / et ita cum quelidet possit velle et nolle libere omnem perfectionem / vnus poterit facere alium nulli potentem: quod est impossibile.

¶ Quod autem non sint plures dii eiusdem rationis probatur specialiter licet alique rationes premisse etiam hoc concludant. Primo sic. quecumque sunt eiusdem rationis plura: neutrum eorum. est simpliciter simplex nec purus actus: quia quodlibet eorum includit aliquid quod est in potentia ad aliquid secundum quoc vnus distinguitur ab alio: et non est ex se aliud / sed deus simpliciter simplex est purus actus ergo non possunt esse plures dii eiusdem rationis.

¶ Undeci mo sic. Illud qunod est eiusdem rationis plurificabile non determinat sibi multitudinem eorum que plurificantur. sed sicut sunt duo ita possunt esse infinita talia. Si ergo sunt duo dii eiusdem rationis possunt / infiniti et si possunt: actu sunt: quia deus est necesse esse: ergo sunt infiniti dii actu quod est absurdum.

¶ Sic ergo patet secundum aliquos ista conclusio demonstrata ex propositionibus per se notis sumptis ex apparentibus quia impossibile est esse plures deos: et hoc de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum dico quod non videtur michi demonstratum quod si tantum vnus deus sed videtur dicendum quod hoc habetur ex fide: sicut dicit rabi Moyses libro tertiocapitulo sexto vbi dicit quod vnitas dei accepta a lege: et hoc dicitur Deutero. 6. Audi Israel dominus tuus vnus est. Et per illas auctoritates sacre scripture et ecclesie et sanctorum. Dico tamen quod rationes adducte sunt valde probabiles et multo plus quam alique qua adducantur vel possunt adduci ad oppositum sicut puto. Tamen nescio quia habent vim demonstrationis / non enim video rationem demonstratiuam quia non posset dici ab aduet sario quod sunt duo dii alterius et alterius rationis equales inerfectioneomino / quorum neuter excederet alium / nec obstat quod dicunt alii quod impossibile est duas perfectiones alterius ra¬ tionis esse aliquas sicut numeros / licet enim non videa mus aliquas duas species equales secundum equales sicut et numeri: tamen non apparet demonstratio ad procedendum in potestatem earum. Et similiter diceretur quantum ad hoc de duobus diis vel pluribus alterius rationis et ideo restat ad rationes respondere. cum dicitur quod si sunt duoAd primam necesse esse diceretur quod sunt duo necesse esse alterius et alterius rationis: quorum neutrum in aliquo conuenit cum alio in aliqua ratione reali / et ideo falsum est quod accipitur in ea / quia inratione necessario essendi vniuoca: ita quod non est in quolibet illorum nisi simplex non vniuoca: que rationecessario essendi est alterius et alterius rationis sim pliciter ab alia et totaliter: et ideo non procedit argumentum: quando enim queris de aliis rationis quibus distinguitur dico quod se totis distinguitur. Preterea posset argui contra te per istud argumentum quia tu ponis quod deus conuenit vniuoce in creatura in perfectione entis. Quero ergo de illa ratione qua differt a creatura aut illa est necesse esse / aut ratio essendi necesse esse / aut non. Si sic et illa ratio etiam qua conuenit cum creatura sit ratio essendi necesse esse: tunc duabus rationibus deus est necesse esse. Si autem non sit necesse esse / vel ratio necesse esse tunc necesse esse iucludet possibile esse / vel deus non erit necesse esse. Si dicas quod immo ratio qua distinguitur a creatura est ratio necessario essendi et non illa postquam conuenit cum creatura tunc sequitur idem et ita non valet.

¶ Ad secundum diceretur quod due nature eminientissime possunt esse in vniuerso: quia dicitur de numeris dicendi quod forte non est impossibile esse duos numeros equales alterius rationis / sicut et duas species saltem quin possint esse alique due semper equalis perfectionis et per consequens numeri indiuiduorum talium specirum non apparet demonstratio. Probatur etiam non est simile omnino de numeris et de quibusdam speciebus et entibus: sed de entibus ad inuicem ordina tis immo nec Aristoteles ponit istam similitudinem inter entia et numeros vniuersaliter: sed sicut dictum est in precedenti questione codicis quod per excellentiam conuenit vni soli / quod verum est secundum eundem ordinem: sed ad duo excellentia possunt esse in eodem due habitudines subordinationis valde beant / non vi deo quare non si etiam sic eadem natura humana assumeretur a tribus suppositis ad ipsa tria essent tres habitudines vnionum et eque primo. Si sint duo excellentia et duo prima dico quod non constituunt eundem ordinem nec terminant: sed sunt duo ordines eorum dem essentiam ad alia duo excellentia et prima et optima. Nota hic quod due differentie indiuisibiles eiusdem speciei sunt simpliciter alterius rationis et tamen neutra est nobilior alia. Similiter et due relationes in diuinis sunt simpliciter alterius rationis et tamen vna non est nobilior alia. Unde potest dici quod sunt tres eminentissime relationes. Similiter de perfectionibus attributalibus in deo. quare etc.

¶ Ad tertium cum dicis quod non possunt esse eiusdem effectus duo fines primi et duo efficientes nec duoterminantes eius dependentiam. Diceretur quod veriest secundum vnicam habitudinem sed secundum plures est possibile hoc. Tu dicis ergo est aliquis finis priet efficiens alicuius et terminans primum dependen tiam essentialem eius quo ci rcumscripto nihil minus est ipso. Diceretur quod non habetur pro inconuenienti quod vna causa circumscripta maneat eadem per aliam / non tamen manebit dependentia / nec relatio effectus ad aliam causam que circumscribitur esse et datur exem plum ad hoc illa quem causantur a deo quod causis illis in suo fini dependeant ab aliqua / qua circumscriptanihil minus fierent vel saltem possent fieri: quia deus posset facere immo facit totum quicquid agit causa secunda / et sicut causa per te sufficiens: et tamen effectus in fieri dependet a causa secunda. Tu dices hoc est in eodem ordine: ergo non videtur quare non possit esse hoc in alio ordine ita bene: nec videtur vndeoppositum demonstretur. Sed ista solutio non vide tur bona: quia quelibet habitudo effectus vt calisatis ad suam causam simpliciter primam est essentialisimiliter et consubstantialis: et ita circumscripta habitudine ad vnum primum circumscribitur essentia: et per consequens habitudo ad aliud primum: ponendo quod habitudo illa sit consubstantialis. Deberet ergo dici quod circumscripto altero primo non manet effectus: et impossibile est hoc supposito alterum deum velle effectum esse: licet vterque deus si ponatur vellem sit causa totalis / neuter tamen sine alio ex repugnamtia effectus cum implicatione contradictionis. Si ponatur alter velle et causare sine alio: sicut dicetur in solutione cuiusdam argumenti infra.

¶ Ad quantum de intellectione diceretur quod vnus deus intelligeret alium et per essentiam alterius dei: sed per essentiam proprii dei intelligentis. Quando dices quod nulla essentia est ratio intelligendi aliam nisi aliquo modo contineat ipsam. Dico quod aliquo modo vna continet aliam in proposito / saltem in esse intelligibili non tamen oportet quod in esse reali nec formaliter: nec virtualiter / nec eminenter / sicut etiam nec essentia creatiire continet aliquo istorum modorum essentiam dei / et tamen continet eam in esse intelligibili aliquo modo secundum communiter loquentes / quia inuisibilia dei per ea que facta sunt intellecta conspiciuntur. Etiam ad Romanos primo. tamen in hoc est differentia quod essentia dei intelligentis continet alium in esse intelligibili perfecte sicut ipsa est perfecta et perfectissima non sic autem creatura deum. Nec valet quod additur quod alideus est cognoscibilis per essentiam suam ergo non cognoscitur perfecte nisi per eam. Dico quod verum est ab illo intellectu respectu illius est cognoscibilis per eam: sed hoc non est respectu intellectus alterius dei sed respectu intellectus sui. Si diceretur quod non est demonstratum an deus aliquid intelligat extra se vel si aliquid: non tamen nisi per ea que sunt prensentis vniuersi et que possunt constituere vnum ordinem et vnum vniuersum cum eis: non autem ad vniuersum cui praesideret alter deus nec deum ipsius tunc solutum esset argumentum. Et similiter de causalitate et potentia et volitioe et nolitione diceretur.

¶ Ad quintum de voluntate diceretur quod vnus deus vult et diligit alium deum: et diceretur quod equaliter diligit seipsum / et alium: ita quod fruitur vtroque et seipso et alio: quia vterque est bonum summum et infinitum et equale bonum. Tu dicis vnus tenetur plus diligere seipsum quam aliud nisi si effectus vel pars eius. Dico quod non est verum sed si est enim ponum cum ipso non ordinatum ad aliquid aliud et simptu¬ qua primum dico quod equae potest ipsum diligere sicut seipsum per idem.

¶ Ad. Somm quod vnus deus fruitur alio nec tamen vtitur seipsosed omnibus quae non sunt deus. Et non iuxta solutionem quinti argumenti quia patet in esse personali distingo a filio et tamen non plus diligit se quam filium.

¶ Ad Im dico quod possibile Distin. est eiusdem potentie esse duo obiecta / quorum quod libet est alteri esse imperfectiue et simpliciter primum in entibus: sed non sunt prima ambo nec adequata per istum modum. Quia quod libet eorum sit primo intellectum a potentia / et per rationem eius omnia alia sicut dictum est. Sed isto modo loquendo quilibet deus habet essentiam propriam pro obiecto adequato. quare etc.

¶ Ad octauum dico quod ambo non sunt maius bonum quam vnus intensiue loquendo: quod quilibet est infinitum et supremum bonum: tamen extensiue loquendo sunt maius bonum quia plura bona. Ad illud Augustini Dico quod verum est de perfectione limitataTalis enim numerata in multis maior est aliquo modo in multis quam in vno: et tamen bene est dubium quomodo et an maior intensiue cum non sint vna perefectionsed possint esse due equales / sicut humanitas in sor te et platione.

¶ Ad nonum dico quod si sint plures diilibere volentes et contingenter: quod tamen non est demonstratum per hoc statim solueretur argumentum vnus non faceret alium nulli potentem. Si enim ambo velint eundem effectum / et si ambo nolunt non erit / si vnus velit et alius nolit: et hoc ponatur possibile dico quod non erit. Tu dicis hoc derogat omni potentie alterius qui vult ipsum esse. Dico quod non derogat / sed hoc derogaret si no effectus proueniret ex impotentia ipsius. Si autem proueniat ex nolitione alterius qui est ita perfectus sicut ipse non derogaret sue omnipotentie / sicut non derogaret si vellet ipm non esse. Et nota hic quod vno deo volente effectum esse alio nolen te ipsum esse / effectus non esset numquam ex impotentia volentis: sed magis ex potentia nolentis vel ex impossi bilitate effectus alio nolente: quia effectus ad vtrumque est effectus consubstantialis: et ita amoto respectu ad vnum: et similiter remoueretur ad alium. Non vdetur tamen michi quod ista solutio sufficiat: ideo magis valet vltima hic. Aliter potest dici ad istud argumentum quod vniformiter dicendum esset de pluribus diis sicut de vno quantum ad velle et nolle eundem effectum: non propter necessitatem volendi ipsorum absolute acceptam secundum ordinem ad effectum: quia impossibile est eundem effectum simul non esse et esse. Et ex hoc arguimus quod non est possibile vnum velle et aliud nolle: licet quilibet absolute posset ipsum velleet nolle. Si autem quod non est demonstratum deum non velle de necessitate tunc non valet argumentum: vel etiam si diceretur quod vnus deus non intromitteret se / nec posset / nisi de hiis quae sunt mundi sui / et ita respectu illorum tantum esset omnipotens tunc etiam non cogeret argumentum.

¶ Ad decimum dico quod bene probat quod non sunt plures dii eiusdem rationis: et similiter vndecimum. Tamen dico quod ex istis posset argui cotra eos qui faciunt. Ipsi enim dicunt quod equalitas est relatio realis in diuinis. Tunc sic due equalitates in aliquo conueniunt: et in aliquo differunt: et per consequens neutrum est simpliciter simplex. Et similiter quecunque sunt plura eiusdem rationis non determinantur ad certam multitudinem suppositorum vel indiuiduorum: sed equalitates in diuinis sunt plures eiusUrotionis. ergo etc. Ergo patstesnt esse infinite: et si poatsens ent infinite sunt infinite. Hec de quarto articulo. Ad primum principale dito quod non est melius plures deos esse: sed multo peiquia impossibile est plures deos esse: quia tunc neuter esset deus sicut deductum est supra probabiliter et tenetu¬ vde deitioex fide.

¶ Ad secundum dico quod deus est quo maius excogitari non potest sine contradictione. Sed dico quod plurale statim implicat contradictionem:. ita quod plures dii cogitari non patesnt sine contradictione.

¶ Ad tertium quod videtur confirmatio huius dico quod nunc rus differt ab aliquibus aliis modis significandi grammaticalibus: quia numerus exigit aliquid correpondens ex parte rei vnde accipiatur / sicut numerus singularis vnitatem: et pluralis disiunctionem et mutitudinem. Et tunc dico quod ista bene conceditur deus est ens: quia deo vnitas et singularitas conuenit: sed non ista dii sunt entes in re dico: licet forte intellectum per impossibile: quia deo repugnat distinctio et multitudo in natura: ita quod istud plures dii implicat in compossibilem modum significandi ad rem significatam et rationem quasi in se falsam. Quando dicis plurale et singulare idem important. Dico quod istud singulare deus importat et significat sub modo conuenienti: sed dii sub modo repugnanti. Uel posset dici et melius quod deus cum sit singularitas quedam res importata: et per ipsum plurale non habet plurale loquendo sicut necessitas / et debet poni nomen proprium. S autem plurale habet: hoc non est nisi ex abusu loquentium: vel extendendo nomen dei ad aliqua alia. Exabusu autem non tenet argumentum. Tu dicis apostolus dicit prima ad corinthios. Si quid multi diet domini multi. Et propheta Dauid dicit. Egodixi dii estis et filii excelsi omnes et dii fortes terreDico quod equiuoce accipiunt nomen dei pro diis numcupatiue / et pro participantibus bonitatem dei: non pro deo per essentiam.

¶ Ad quartum dico quod inqualibet specie est ens per participationem reducibile ad ens per essentiam / sicut imperfectum ad perfectum. Sed perfectum duplex est vnum quod nec dicit imperfectionem nec habet necessario annexam et tale inuenitur in summo perfecto sine aliqua imperfectione: et ad ipsum redducuntur omnia imperfe cta sue rationis: que sunt per participationem inaliis sicut ad essentiam diuinam quelibet alia esset tia ad sapientiam diuinam quelibet alia imperfecta et sic de aliis. Aliud est perfectum quod etiam necessario dicit imperfectionem vel habet annexam / sicut quodlibet creatum quatumcunque perfectum secundu speciem et genus suum sicut homo vel angelus / et ad talia perfecta non oportet quod imperfecta reducantur. Unde non oportet quod omnes homines reducantur ad vnum hominem perfectum / qui sit ens per essentiam: nec omnes angeli ad primum angelum: nec omnes asini ad vnum asinum: sicut omne ens secundum per fectionem quantum ad imperfectionem suam ad summum ens deum qui est vere ens per essentiam: quia a nullo participans ex se / et ideo non oportet ponereplura entia per essentiam / nec plures deos.

¶ Ad quintum et vltimum dico quod non est nisi deus vnus. Unde hoc non potest demonstrari / et ideo non oportet quod cognoscatur singularitas sua nisi per fidem. et vt sic obiectum cognitum non autem perfecte / vt ratio cegnoscendi ipsum deum. Non enim cognoscimus deum in via per essentiam suam: nec per singularitatem suam que est idem totaliter sicut per rationes cognoscendi: sed per alia que manu ducunt nos vt habeamus ista pro obiectis cognitis. ergo etc. Uel dic quod non cognoscimus distincte et ineuidenter diuinam essentiam / vel singularitatem in seipsa sufficienter ad omnia que allegantur cognoscenda.