Quaestio 1

¶ Distinctionis Decimetertie Questio Unica.

Circa distinctionem Decimamtertiam quero. Utrum generatio actiua et spiratio actiua distinguantur in diuinis.

¶ Uidetur quod non: quia generatio per hoc distinguitur in creaturis sab aliis mutationibus quia est ad substantiam in creaturis ergo omnis productio terminata ad substantiam est generatio / ergo similiter in diuinis: sed vtraque predictarum terminatur ad substantiam: ergo etc.

¶ Secundo sic. Quicquid est in diuinis eiusdem rationis est ex se hoc et singularitas quadam / ergo productio divina est vna tantum / ergo generatio et spiratio non differunt realiter quia sunt vniuoce productiones / et per consequens eiusdem rationis.

¶ Tertio sic. Quod distinguitur ab alio realiter refertur ad ipsum realiter: quia distinctio non dicit quid absolutum sed respectiuum: sed vna istarum non refertur ad aliam realiter quia tunc vel seipsis et sic essent relationes opposite quod est falsum: vel aliis relationibus fundatis super ipsas quod est falsum: quia tunc esset processus in infinitum in relationibus divinis realibus.

¶ Quarto sic. Ab eodem simplici vniformiter se habente non est nisi vnum sed suppositum primo est vnicum simplex vniformiter se habens / ergo generatio activa et spiratio actiua non sunt nisi vna.

¶ Contra earum sunt distincti termini producti puta filius et spiritus sanctus: ergo productiones sunt distincte g sic procedam. Primo¬

¶ In ista quaestione ponam ilud quod est certum de questione apud omnes.

¶ Secundo illud in quo est dubium / et opiniones circa illud dubium / et arguam contra eas.

¶ Tertio dicam quid michi videtur.

¶ Quarto ostendam quod spiritus sanctus potest dici ingenitus et quomodo.

¶ Ultimo ad rationes. primum dico quod omnibus constat quod ge¬

¶ Ctri a neratio actiua et spiratio actima reaiter differunt et distinguuntur. Et hoc probatur multiliciter. Primo sic. Relationes reales opposite relationibus oppositis et realiter distinguuntur realiter: quia impossibile est quod eadem relatio realiter opponatur pluribus per se et directe: sed generatio et spiratio opponuntur per se et directe filiationi et spirationi passiue que sunt realiter distincte: quia sunt comstitutiue diuinorum suppositorum realiter distinctorum scilicet filii et spiritus sancti.

¶ Secundo sic. Relationes quarum vtraque est realis et vna est constitutiua et alia non est constitutiua distinguuntur realiter / sed sic est de generatione actiua et spiratione vt patet: ergo etc.

¶ Tertio sic. Illa quorum neutrum est formaliter infinitum / et ambo sunt positiua / et vnum non est communicabile: et aliud est mconicabile differunt realiter: sed sic est de generatione actiua et spiratione actiua: quia prima est inconicabilis et secunda conicabilis filio: ergo etc.

¶ Quarto sic. Quecumque dicunt aliquid positiuum extra intellectum et vnum non potest praedicari de alio si accipiatur in vlt mata abstractione. Differunt realiter: quia da oppositum quod non differant: dico quod cum res non repugnat nec modus significandi quia accipiuntur in abstracto vnum poterit vere praedicari de alio: sed generatio actiua non potest vere praedicari de spiratione actiua et sunt aliqua realia: ergo etc. Ista ergo conceditur ab omnibus licet non omnes probant eam per predicta media est in questione vnde haSed dubiu beatur distinctio istarum productionum / et vnde sumatur: licet enim seipsis forma liter distinguantur sicut et quelibet alia quae distinguun tur. Uidetur tamen quod aliunde originaliter vel quasi caualiter accipiatur distinctio eius.

¶ Circa hoc autem sunt multe opiniones et varie. Unde vna est opinio prima quam reputo magis rationabilem quam alias multas: quod distinctio istarum emanationum originaliter ad cipitur ex suo principio quod est essentia diuina que est immediatum principium vtriusque emanationis vel productionis exisens totaliter indistincta et secundum remet secundum rationem: e ratione principii dico et inquantum est quo respectu productionum talium ratione sue illimitationis et infinitatis: quia potest in tales duas productiones indistincte et determinate ac siessent distinctu formaliter sicut ponunt aliqui alii.

¶ Quod autem sit hoc verum probant: quia illimitatio et continentia vnitiua aliquorum non tollit ab illimitata continentia causalitatem vel actiuitatem ipsorum: quia non tollit aliquid de perfectione vt patet in multis. Cum igitur essentia diuina illimitata sit infinita simpliciter / positoquod vnitiue et distincte contineat intellectum et voluntatem / poterit tamen in istas productiones distinctas sicut si ista poneretur distincta in ipsa.

¶ Hoc declarauit se cundo: quia etiam secundum illos qui ponunt quod intellectus et voluntas formaliter distinguuntur et ex natura rei / oportet reducere istam distinctionem immediate in vnitatem diuine essentie quae determinat sibi istas perfectiones et sub certa multitudine / ergo similiter ad ipsam immediate poterunt reduci iste due actiones actiue non posita aliqua distinctione primaistam opinionem arguitur ad praesens

¶ Contra tripliciter. Primo quia si essentia diuina indistincta totaliter esset principium distinctiuum istarum productionum sequeretur quod neutra ex na¬ tura rei esset libera sed mere naturalis vtraque pro ductio. Cum enim actus ipse productiuus voluntatis seu etiam operatiuus non sit liber in se formaliter sed est quid naturale in se. Tum quia cuiuscumque est generatiuus mere naturaliter est generatiuus quantum est ex se sicut actus ipsius habitus: et tamen est generatiuus habitus / Tum quia alias posito in re velle vel molle alicuius obiecti in potestate volentis vel nolentis secundum quod actu volens vel nolens esset gaudere vel non gaudere de obiecto: vel tristari et non tristariquod est falsum: tum quia naturale et libere sunt differtie principiorum: sed per actum non conuenit alicui potitie quod sit principium. Tum quia intellectus ex se est principium naturale et non per actum suum. Unde natura est principium motus vt dicit actus: sed ante actum pro ductiuum aliquod diuine nature nulla est omnino distinctio in natura sed est ibi precise natura et essentia in sua nuditate: ergo non est ibi aliquid ex quo sicut ex principio possit dici productio libera sed oportet quod ambe sint mere naturales / et ita spiritus sanctus naturaliter producitur et exit a patre quomodo natus non quomodo datus: quod est expresse contra Augusti num quinto de trinitate et contra Anselmum de processione spiritus sancti.

¶ Dices quod verum est ex natura rei quod non est ibi aliqua productio libera: sed ambe sunt mere naturales et ex necessitate naturem tamen vna dicitur materialiter per modum intellictus et alia per modum voluntatis: quia vna est al vno supposito et non presupponit aliquam aliam puiusmodi est productio filii / et propter hoc etiam filius dicitur natus et verbum. Alia autem dici tur per modum voluntatis: quia est a duobus / et aliam presupponit sicut voluntas in nobis presupr ponit intellectum et naturam: propter quod productum eius dicitur datum vel donum seu amor / et ista conueniunt eis secundum rationem et denominationem ex habitudine vel inhabitudine ad creatutam.

¶ Contra quia tunc filius ex sua proprietate reali non plus diceretur et esset verbum quam donum nec spiritus sanctus plus donum quam verbum: nec verbum conueniret filio nisi in habitudine vel ex comparatione sui ad creaturam que sunt absurda et con tra Augustinum de trinitate in multis locis: et similiter quod dicitur quod vna est ab vno et alia a duobus et ita vna dicitur talis: et alia talis: istud est nichil forma enim et principium eiusdem rationis in quo cunque sit semper est principium actionis eiusdem rationis: sicut calor in quocunque sit semper est principium calefactionis ita in duobus sicut in vno: ergo non potest vna esse naturalis quia ab vno / et alia libera quia a duobus: nisi sit dare aliquod principium liberum distinctum aliquo modo contra naturam cuiusmodi est voluntas. patet etiam opinionem esse nul¬

¶ Ex quo lam que ponit quod iste productiones originaliter distinguuntur per hoc quod vna. est ab vno supposito et alia a duobus. Quero enima te. Unde est hoc quod vna est ab vno et non potest esse a pluribus: alia vero esta pluribus: hoc non est nisi quia distinguuntur et sunt alterius rationis magis quam econuerso. Unde prius est intelligere istam et istam distinctionem inter istas quam quod ista possit esse ab vno et illa a pluribus. Unde dico quod ipsi assignant illud quod est posterius et non causa. Preterea eiusdem rationis est calor siue principietur ab vno siue a pluribus imme¬ etiam vniuoce vel equiuoce principians. Preterea. Pari ratione intellectio volitio et essentia essent alterius rationis in filio a spiritu sancto: quia in filio communicatur ab vno sed in spiritu sancto ab ambobus sicut spiritus sanctus est ab ambobus / et filiab vno. Preterea quia suppositum magis principians mages sequitur legem principii quam econuerso: quia ex principio habet quod sit principians non econuerso / ergo si principium inesse est naturale et modo naturaliihabet principiare siue sit in vno siue sit in duobus. Ideo nichil ad propositum Preterea quia sicut probatum est supra. Si spiritusanctus non procederet a filio adhuc non propter hoc esset filius: sed sufficienter distingueretur ab eo: et hoc non esset nisi quia vnus exit a patre quomodo natus et alius quomodo datus / ergo non dicitur nec exit quomodo datus: quia a duobus sed quia permodum voluntatis quia adhuc saluaretur si a solo patre procederet.

¶ Secundo arguitur principali ter contra opinionem illam essentia diuina eiusdem rationis existens se habet sicut principium ad istas productiones que sunt plures: sed quicquid eiusdem rationis existens / siue vt principium: siue vt causa vt commune vel vniuersale se habet ad plura / ex se non determinatur ad certam multitudinem istarum sicut dictum est supra: ergo etc. Nota quod eiusdem principii non possunt esse duo producta simpliciter adequa ta sicut nec eiusdem potentie duo obiecta.

¶ Tertio sic. Quodlibet perfectum principium eiusdem rationis existens habet aliquod productum sibi simpliciter adequatum vel habere potest. Probatio quia sibi non repugnat habere productum simpliciter perfectum / et per consequens sibi simpliciter adequatum et virtuti sue: ergo essentia diuina indistincta eiusdem rationis necessario habet vnum principiatum vel productum sibi simpliciter adequatum. Sed impossibile est quod eiusdem principii sint duo producta simpliciter sibi adequata: quia tunc neutrum adequaretur sed principiatum excederet principium posse enim in talia plura est maioris perfectionis quam in vnum quare etc. Prima ratio magis valet quam duevltime per hoc possunt excludi rationes opinionis que non valent. diceretur quod nunquam aliquid

¶ Ad primaue quantumcumque illimitatuvel infinitum idem simplex et indiuisibile existens potest in duas productiones quarum vna est natura lis et alia libera quia cum ex alio non possit esse ista nisi ex principio: et principium vnicum simplex vel est natura tantum vel voluntas tantum oportet aliud dare / et non possunt ista principia in idem concurrereCum dicis nichil tollitur perfectionis ab infinitoper istam continentiam vnitiuam: diceretur quod immotollitur sibi propria ratio vnius perfectionis simpliciter: immo omnium perfectionum simpliciter: quo sunt perfectiones simpliciter ex suis propriis rationibus formalibus / quas impossibile est saluari ipvna ratione / et ita impossibile est quod talia vnitiue continemantur in aliquo.

¶ Ad secundum dicitur quod non est simile quia intellectus et voluntas si ponantur di stincta / non oportet quod reducantur nisi ad vnitatem et sentie: quia sunt naturaliter in essentia: sic quod nec sunt productiones alique nec producta sicut est de proposito nostro: et ideo licet oporteat reduci productines vel producta ad distincta principia / non tamen principia nisi ad vnum quod est essentia que non est principium respectu ipsorum.

¶ Nota hic quod illi qui ponunt quod essentia secundum rationem essentie est principium immediatum vtriusque productionis diuine non possunt saluare distinctionem istarum productionum sic quod vna sit libera et alia naturalis ex natura et proprietate rei ita quod vna sit nati vel filii et alia doni. Natura enim vel essentia sic prescindendo ab ipsa voluntate non est formaliter liberum principium: sed prima libertas residet apud voluntatem et ita mere naturaliter et modo naturali cuiuscumque ponatur ipsa principium productiuum. Cum igitur productio naturalis et per modum nature vnim ab vno sit vere generatio siue ab vno siue a duobus etiam actiue / et vt sic patet de patre et matre si pro quia mater sit actiua ad generationem non potest vitari quin vtraque productio sit generatio: et vtraque persona sit genita / quod est falsum et hereticum. E contra Augustinum et distinctionem quam ipse dat inter filium et spiritum sanctum quod vnus non est alius licet ambo sint a patre quia vnus quomodo natus et alius quomodo datus. Similiter etiam non est intelligibile quomodo essentia sola habeat rationem memorie cuius partus est ipsum verbum secundum Augustinum. Sed necessario ad rationem memorie requiritur intellectus vt patet: et similiter de voluntate in productiuo doni liberaliter productisolemnis etiam quod iste

¶ Alia est opinio productiones scilicet generatio et spiratio distinguuntur ex suis principiis que sunt intellectus vel memoriai et voluntas que distinguuntur solum in deo per operationem intellectus negociantis circa essentiam diuinam diuersimode operando ipsam et quorum distinctio presupponitur distinctioni personarum et productionum que est realis: sicut suo modo distinctio ydearum que est solum rationis presupponitur distinctioni reali creaturarum Sicut se habet ens reale ad ens

¶ Contra rationis: sic distinctio realis ad distinctionem rationis: sed ens reale non presupponit ens rationis: quia magis ens non presupponitur minus ens in primo ente simpliciter: alias non est ratio quare ens rationis non posset precedere omne ens reale / ergo distinctio realis non presupponit distinctionem rationis / nec accipitur ab ea Secundo sic. Intellectus et voluntas vt sic distincta sicut ponis non sunt nisi entia secundum quid diminuta et entia in intellectu / et non dicunt formaliter nisi respectus: sed ens diminutum et secundum quid et tantum in intellectu non potest et se origo entis simpliciter et realiter: cuiusmodi sunt verbum et spiritus sanctus et productiones ipsorum et cetera.

¶ Tertio sic. Ens quod non est simpliciter necesse esse non potest esse ratio vel origo entis quod est simpliciter necesse esse: sicut nec minus necesse esse eius quod est magis necesse esse: sed ens rationis est huiusmodi respectu distinctionis istarum productionum distinctarum / ergo et cetera¬

¶ Ad exemplum de ydeis dico quod ydee pro quantonon dicunt nisi aliquid rationis impossibile est quod sit ratio vel causa distinctionis creaturarum siue in esse quidditatiuo siue in esse existentie actualis nec sic presupponitur nec etiam sic est de ydeis loquendo sicut ipsi: sicut inferius apparebit.

¶ Ex hoc etiam patere potest quod opinio illa non est vera que ponit quod distinguuntur ex principiis: quia principium generationis est essentia cum innascibilitate / principium spira tionis est essentia cum inspirabilitate: et ita ex his distiguuntur. Eodem enim modo potest improbari quia innascibilitas vel inspirabilitas super essentiam non addunt nisi negationes quae non sunt essentia vel non nisi ens rationis quaere etc. fiopinio est quod iste productiones distin¬

¶ Teri edi guuntur ex terminis suis realiter differentibus / puta ex productis personis quae realiter distinguuntur / quia licet iste productiones non sint motus: sunt tamen quasmotus et vie in terminos illos productos per ipsas. Motus autem secundum Aristotelem. v. phisicorum distinguitur per terminos: quia non distinguuntur ab eis nisi si cut imperfectum a perfecto ideo etc istam opinionem arguo primo quam

¶ Contra tum ad conclusionem quod productiones non distinguantur ex terminis: prius non distinguitur originaliter ex suo posteriori sed magis econuerso Sed productiones actiue sunt priores productis ergo etc.

¶ Secundo sic quod non est ab aliquo originaliter non distinguitur ex ipso originaliter: ab eodem enim est aliquid et est distinctum / sicut ab eodem est aliquod ens et vnum: sed pro ductiones actiue non sunt ex terminis productis sed magis econuerso ergo etc.

¶ Tertio sic. Si motus distinguuntur a terminis hoc est ex terminis formalibus non ex subiectis vel suppositis. Patet ex. iii et. 9. phiscorum / et patet per rationem quia alias dealbatio homins et dealbatio asini essent motus distincti specie: quod est falsum Siliter etiam de distinctione numerali patet quia alias dealbatio eiusdem hocie et dealbatio eiusdem iterato ( post quam interuenit nigredo ) non essent motus distincti nunc fo: quia subiectum est idem: ergo penes terminos formales accipitur distinctio motuum: ergo si productiones distinguuntur quasi motus: hoc est ex termino formali non ex suppositis: sed terminus formalis vtriusque productionis est idem puta essentia secundum ipsos / igitur et pro ductiones eedem et indistincte et ita dico quod exemplieorum est ad oppositum.

¶ Quarto sic. Contra illud dictum quod motus distinguitur specie ex terminis: quia hoc est falsum vniuersaliter loquendo. Patet. v. phisicorum quia diuersi motus specie pasesnt esse ad idem vbi specie: saltem sicut motus rectus et circularis: saltatio et ambula tio: et sic de multis aliis. Preterea etiam terminus est posterior motu sicut effectus eius: ergo non distinguitur orginaliter ex termino. Preterea dato quod sic distinguerentur ex termino: quia terminus comparatur ad ipsum sicut f nis aliquo modo / et per consequens sicut causa secundum aliquos: non tamen productiones comparantur ad producta sicut ad finenichil enim intrinsece est finitu in deo vel causatum quare non est simile.

¶ Ultimo contra illud dictum quod pro tanto motus distinguuntur per terminos quia non differuntemotus nisi sicut forma perfecta differt a seipsa imperfecta / istud est falsum sicut probaui supra.

¶ Nita hic quod si motus est idem cum termino tunc non potest originaliter distingui ab illo sicut nec esse origina liter a seipso.

¶ Et adhuc probo per Aristotelem: quia hoc imponitur Aristotelt libet false si motus est idem esentialiter cum forma sequitur quod ad vnitatem motus sufficit vnitas forme ita quod si forma vel terminus est vnimotus est vnus / alias idem essentialiter esset vnum et non vnum: sed consequens est falsum per Aristotelem. 7. phisicorum vbi dicit expresse oppositum in illo capitulo vbi ostem dit qumo motus est vnus / et quod requiruntur ad vnitatem montus: vnde et dicit ibi quod dicti motus specie patsent esse ad eundem terminum specie.

¶ Secundo sic. Ex eodem dicto¬ Aristotelis impossibile est quod eadem forma specie sit plures forme secundum specien: sed forma quae est terminus secundum erfectum et imperfectum est eadem specie / ergo impossibile est quod sit eadem specie cum pluribus motibus differentibus specie qui sunt ad ipsam / ita quod ponere motum esse idem cum vbi est ponere idem vbi secundum speciem esse plura vbi secundum speciem et plures motus secundum speciem sicut circularem et rectum esse eiusdem speciei quae sunt manifeste impossibilia et plane contra Aristotelem.

¶ Tertio sic. 5. phisicorum. Motus non est motus nec sicut termini / sed termini est motus sicut terminus / ergo terminus vel forma non est motus / alio quin motus est motus vt termini.

¶ Quarto sic. impossibile est quod a terminato motu maneat motus / sed termi nato motu manet forma secundum quam quiescit mobile et totum quod praefuit de forma sub toto motu: ergo forma nec aliquid forme est motus: alioquin idem numero mouetur et quiescit in terminum motus. Item quies non opponitur forme sed stat cum ipsa immobili / motui autem opponitur: ergo etc. pratera generatio cum sit mutatio materie: et per consequens accidens non est idem cum substantia quae est terminus. Siliter hec corruptio quae est mutatio in se positiua non est eadem cum non esse substantio que est terminus eius / quia ens non est idem realiter cum non ente. Unde dico quod ponere motum et formam esse idem est ponere quiescens moueri / et motum quiescere.

¶ Et ideo dico quod dictum praedicte opinionis est salsum. Secundo quod ex dictio ipsorum sequitur oppositum conclusionis sue dato quod esset sile saltem cum assumpto secundum eos quod idem est terminus formalis vtriusque. Tertio quod non est simle dico tamen vltimo quod bene arguitiue a posteriori procedimus et procedit Aristoteles ad probandum quod si termini formales motuum sunt distincti quod motus sunt distincti. non autem si terminus est vnus oportet quod motus sit vnus / nec vnquam dicit oppositum: nec vnquam dicit quod motus sit idem cum terminopinio solemnis est quod iste produ¬

¶ Quarta ctiones realiter distinguuntur ex suis principiis formaliter distinctis ex natura rei imessentia diuina originaliter / sic etiam originaliter tanquam productiones sunt ab ipsis.

¶ Hoc probant primo sic. Productio verbi vt verbum est: et doni vt donum est: d stinguuntur abinuicem / quia vna est a menoria et alia a voluntate: Patet quia proprium est verbi exprimi a memoria et doni conferri a voluntate et secundum intentionem Augustini vbicunque loquitur de ista materia specialiter. v. de trini. vbi dicit. Generatio est productio verbi vt verbum est: et spiratio est productio doni vt donum est / puta spiritu sancti etc.

¶ Secundo sic Productio naturalis et libera distinguuntur originaliter ex suis principiis distinctis quae sunt natura et voluntas / quequidem impossibile est concurrere quia sunt primo distinctiua omnis principii perfecti productiui vel actiui vt patet secundo phisicorum. Sed generatio secundum Damascenum est opus nature et productio per modum nature / et spiratio est productio libera: quia amor vt amor est vt dicebatur artr. ergo etc.

¶ Tertio sic. Productiones iste non distinguuntur originaliter nisi ex aliquibus prioribus ipsis: sed nichil est prius ipsis nisi essentia vel memoria et intel lectus a quo possint distingui: sed ex essentia non possunt distingui nec originari vt dictum est supra et probatum secundum ipsos / ergo etc. quia tunc infinitpossent esse productiones cum essentia per nichil aliud possit determinari ad certam multitudinem: nec sufficit distinctio principiorum secundum rationem tantum: vt probatum est supra.

¶ Quarto sic ab alio habet aliquid esse et distinctum et esse vnum: sed iste productiones sunt a peincipiis distinctis ex natura rei / puta¬ a memoria et voluntate / et non potest esse ab eodem principio eiusdem mec a distinctis tantum secundum rationem / ergo etc. hec est quarta opinio. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum. Quid sit dicendum dico procedendo per viam rationis nobis apparentis / quod vltima opinio videtur rationaliter et verior nec credo quod possit efficaciter impugnari. Tamen contra ipsam sunt omnes rationes quae fiunt contra illam distinctionem attributorum formalem vel ex natura rei quas inferius ego soluam. Et magis videtur ista via de distinctione productionum esse conformis intentioni Augustini et doctrine sue in pluribus libris et capitulis de trinitate: licet etiam bene aliquando vi deatur dicere aliqua verba que cum predictis concordare non videntur sicut dicetur infra.

¶ Si autem non tenea tur ista via: tunc dico quod prima inter omnes est nobilior et de questione teneatur quod non video quod possit bene efficaciter et demonstratiue impugnari licet contra eam adducantur rationes multum probabiles sicut patuit. Adhuc amplius apparebit distin. xxii. de distinctione attributorum. Quid autem sit determinate dicendum differo vsque tunc declarandum. hec de tertio articlso.

¶ Quantum ad quartum articuum scilicet vtrum spiritus sanctus possit dici ingenitus videtur alicui quod sic. Tum quia secundum Hieronymum ( vide in literaspiritus sanctus est ingenitus. Tum quia spiritus sanctus non est genitus ergo ingenitus / quid ad negatiuam de praedicato finito cum constantia subiecti sequitur affrmatiua de praedicato infinito patet in. II. perhiermenias. breuiter quod ingenitum vel potest Sed dico dicere priuationem vel nega tionem. Si dicat priuationem sic non est in deo: quia in deo nulla est carentia perfectionis debite inesse: et per consequens nulla priuatio et hoc proprie accipiendo priuatio nem / tunc esset imperfectus et per consequens nulla priuatio est in ipso. Si dicat negationem / tunc vel dicit extra genus vel indeterminate: quia non determinat sibi ens sic potest conuenire enti vel non enti. nec ens determinat si bi eam: et sic non est in deo tanquam proprietas alicuius perso ne. Isto modo dicimus quod chimera est ingenita vel nichil si dicat negationem in ente sic potest conuenire deo / et tunc ingenitum vel dicit illud quod per geuerationem non est comicatum nec etiam productum et isto modo patet est ingenitus / et spiritus sanctus ingenitus. Filius autem est genitus et per generationem productus. Siliter etiam essentia non potest dici ingenita omnino quia conicatur per generationem: licet sit ingenita quia non est producta per generationem: quomodo autem spiritus sanctus est ingenitus: quia non productus per generationem: licet sit ingenitus quia non est productus per generationem. Patet ex primo articulo quaestionis.

¶ Secundoo ingenitum potest dicere illud quod per nullam productionem habetur nec sicut productum nec sicut conicatum / et sic pater est ingenitus / spiritus sanctus non est ingenitus: quia per productionem habetur / nec similiter filius nec essentia omnino / quia per productionem comicatur. hoc dicit Augustinus ad Orosium de spiritu sancto quod non est ingenitus. Similiter. xy. de trinitate cap. xxv. quando dicitur quod spiritus sanctus est inge¬

¶ Ad primum nitus verum est primous et secundo modo.

¶ Ad secundum quando dicis non est genitus verum est ergo ingenitus. Nego consequentiam quia non sufficit ponere constantiam alicuius: sed cum hoc requiritur aptitudo subiecti ad illud quod negatur: alioquin sequeretur quod asinus esset in iustus quia non est iustus. Siliter in proposito dico quod spiritussanctus non est aptus generari: et ideo non sequitur non est genitus ergo ingenitus priuatiue. hec de quarto ar. principale dico quod generatio vbi

¶ Ad primum est mutatio vel quasi mutatio argutiue beanm distinguitur ab aliis mutationibus per hoc quod est ad substantiam. In diuinis autem dico quod non est mutatio nec quasi ex distinctione quinta: dico etiam quod in natura diuina poastent esse due productiones alterius rationis habentes pro termino substantiam ratione summe perfectionis diuine / qua natura diuina ex sua infinitate non solum est conicabilis hoc modo: sed etiam alio modo

¶ Ad secundum dico quod quicquid est eiusdem rationis in diuinis ( eiusdem rationis dico specialis non communis ) est implurificabile: Productio autem non est eiusdem et vnius rationis specialis sed in communi tantum sicut relatio. Siliter etiam. dico quod immo quia ambe productiones sunt vniuoce: dico etiam quod sunt productiones vniuoce nominaliter: si tamen qualibet in se est vniuoca: sicut generatio equi ab equo: et plante a planta: quae tamen sunt alterius rationis: non tamen sunt pro ductiones vniuoce aduerbialiter / sicut dicimus quod sortes et plato sunt vniuoce homines.

¶ Ad tertium maior est falsa: quia deus realiter distinguitur a creatura: et tamen non refertur realiter ad ipsam. Aliter soluitur ab aliis quod distinctio non est relatio sed negatio identitatis non curo. Ad probationem distinctio est relatio concedo / sed non oportet quod sit realis inter illa quacumque distinguuntur sicut iam dictum est etiam creatio est relatio: sed non oportet quod creantis ad creatum sit relatio realis.

¶ Ad vl timum dico quod ab eodem supposito simplici habente in se plura principia formaliter: vel etiam vertualiter poatsent esse plures productiones: tale autem suppositum est pater: ideo etc.