¶ Uidetur quod nec aliquo modo possint appetere Primo sic. nulla potentia potest habere actum suu nisi scirca obiectum suum. sed non esse non habet rationem obiecti respectu voluntatis. quia non habet rationem boni immo tol lit totam rationem boni. ergo etc.

¶ Secundo sic. Quicunque necessario appetit beatitudinem et esse in quiete necessario appetit esse: et non potest appetere non esse. sed omnis creatura rationalis est huiusmodi: et per consequens damnati. ergo etc. Et confirmatur. quia priuatio non apetitur nisi ratione habitus. Si igitur appetit non esse hoc est quia appetit esse. et ita simul appetit esse et non esse. quod est contradictio.

¶ Tertio sic. sicut nolle se habet ad summum bonum vel ad beatitudinem. ita telle ad summum malum et summam miseriam. sed nolle sic se habet ad summum bonum et beatitudinem: quod beati tudinem et summum bonum non potest quis nolle. quia nolle per se est respectu mali. In illis autem nulla est ratio mali. ergo etiam non potest quis velle summum malum vel miseriam: sed summa miseria est non esse. ergo etc. Apocalip. 9. Desiderabunt ho¬

¶ Contra mines mori: et fugiet mors ab eis. sed mors ad non esse terminatur. ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam Primo praemittam aliqua ad intellectum quastionis.

¶ Secundo inquiram vtrum aliquis ad vitandum miseriam secundum rectam rationem possit eligere vel appeterenon esse.

¶ Tertio inquiram vtrum damnati de facto appetat non esse.

¶ Ultimo ad rationes

¶ Quantum ad primum dico quod questio praeseuns intelligitur non de appetere natura li: quod est naturalis inclinatio voluntatis sicut dictum est supra. Nam de tali appetere loquendo planum est quod non esse nec appeti potest nec appetitur: sed tantummodo bonum et perfectio appetentis stans imre cum tali appetitu: nec excludens ipsum. Non esse autem non est per se bonum: nec perfectio appetentis: nec stat cum tali appetitu: immo destruit et negat ipsam potentiam appetentem totale suum esse. sed intelligi tur questio de appetere: quod est actus elicitus voluntatis. quod quidem appetere proprie dicitur velle et actus liber.

¶ Secundo est aduertendum propter illa que dicentur in secundo articulo et tertio quod miseria dicitur duplex. vna culpe: et non est aliud quam cul pa siue sit mortalis siue venialis. Alia dicitur mise ria pene: et est idem quod pena. Quod autem sit pena pro prie: dictum est in secundo.

¶ Tertio notandum est quod licet questio mota sit de damnatis: tamen quantum ad secundum articulum prosequar eam non solum de damnatis: sed etiam de viatoribus: quibus potest inesse miseria pene et cul de: sicut et damnatis: licet aliter. Hec de I arti. principali.

¶ Quantum ad secundum articulum dicitur communiter quod loquendo de miseria pene quantacumque nullus potest nec debet eligere vel appetere non esse secundum rectam rationem ad vitandum talem miseriam.

¶ Ad hoc adducuntur rationes que non videntur aliquibus cogentes. Prima est ista maius malum secundum rectam rationem non potest eligi ad vitandum minus malum. Nam secundum rectam rationem de duobus malis minus est eligendum: sed non esse est maius malumquam miseria pene: que reliquid subiectum. quia plus adimit de bono quam talis miseria. Excludit eim et adimit totum bonum. quia non esse nihil est sicut patet. ergo etc.

¶ Secunda ratio secundum rectam rationem non potest eligi carentia maioris perfectionis ad vitandum carentiam minoris perfectionis. sed non esse est carentia maxime efectionis in entibus. Nam secundum Dyonisium esse praecise acceptum est nobilissimum in ente. Pena autem dicit carentiam minoris perfectionis: puta perfectionis accidentalis. ergo etc.

¶ Tertia ratio est ista. Illud quod nec est bonum nec secundum rationem rectam apparet bonum: nullo modo est appetibile secundum rationem rectam. et per omiquens non potest appeti ad vitandum miseriam pene. sed non esse est huiusmodi. Planum est enim quod non est bonum. et perconsequens secundum rationem rectam non apparet bonum. Alioquin ratio recta esset falsa. ergo etc.

¶ Quarta ratioIllud non potest appeti ab aliquo secundum rectam rationem ad quod cum peruenerit: non efficitur melior vt patet: sed sustinens penam perueniens ad non esse non efficeretur melior sed deterior: ergo etc. Unde August. 3. de libero arbitrio probat quod non esse non est appetibile. Tum quia nihil. Tum quia adimit totum bonum Tum quia per ipsum non efficitur aliquis melior. hoc idem videtur dicere. 9. de ciui. ca. xx vi. in fine: vbi dicit quod quilibet vult esse sicut et beatus esse Et hoc etiam deducit ca. 28. vide ibi. dicitur quod loquendo de miseria

¶ Secundo cuipe et praecipue mortalis potest: et debet aliquis eligere vel appetere non esse secundum rectam rationem ad vitandum talem miseriam culpe.

¶ Ad hoc est prima ratio talis. secundum rectam rationem debet quis plus diligere deum quam seipsum. et per consequens preeligere quod est contra seipsum quam quod est contra deum. non esse autem creature non est contra deum: sed contra creaturam. ergo etc.

¶ Secunda ratio. Maius malum magis est fugiendum: et minus malum preeligen¬ dum secundum rectam rationem. sed culpa est maius malum quam non esse creature. quia culpa est carentia boni debiti: sed non esse licet sit carentia: non tamen boni debiti. Nullus enim est debitor sui esse. quia in nullius potestate est suum esse. Alioquin ab eterno fuisset creatura mala: et magis mala quam modo sub culpa. quia ab eterno non fuit ergo etc.

¶ Tertia ratio. Magis est fugiendum malum simpliciter quam malum huic vel secundum quid. sed malum simplictter est culpa. quia contraria tur bono simpliciter bono diuino et honori eius et ordini vniuersi. non esse vero est malum huic tantum putailli: quod non est. ergo etc. Hoc enim videtur confirmariper Anselmum: cur deus homo: vbi dicit quod nisi per malum pene ordinaretur culpa: tunc non esset honor dei quem tollit culpa.

¶ Quarta ratio. quia miseria culpe contrariatur bono virtutis. non esse vero contrariatur vel opponitur esse nature. sed esse virtutis vel bonum est maius quam esse vel bonum nature. ergo cul pa est maius malum quam non esse. et ita non esse preeligendum est secundum rectam rationem.

¶ Ad hoc videtur auctoritas christi loquentis de Iuda. Math. xx vi. Bonum erat ei si natus non fuisset homo ille. qui dicunt quod prime rationes adAlii sul. et ducte de non esse et miseria pene concludunt etiam de non esse et miseria culpe scilim quod secundum rectam rationem non est eligendum non esse: et possunt eodem modo deduci ad hanc conclusionem sicut ad illam vt patet intuenti. quare etc. Et ideo dicunt quod ille rationes adducte pro primo menbro non concluduntur vel si concludunt: pro secundo menbro concludunt. Et sic ponentes primum menbrum per illas rationes et negantes secundum sibiipsis contradicunt. Addunt etiam isti quod nec rationes secundi menbri concludunt. et ideo soluunt ad omnes predictas rationes: sicut et inferius dissoluentur. pro primo menbro dicunt quod

¶ Ad primam non esse non habet rationem mali: nec per consequens maioris mali quam miseria pene. quia malum cum sit priuatio ponit constantiam subiecti. non esse vero ipsum subiectum et totum esse excludit. et ita non esse licet non sit bonum: non tamen est malum. Nec valet si dicas quod esse est bonum. igitur non esse est malum. dico enim quod non sequitur. Nam et bonum et malum vtrum que dicit aliquid positiuum sicut habitus et priuatio. Priuatio enim saltem dicit subiectum concernendo et ideo non est dare purum malum: quod non fundetur in bono et in aliquo esse positiuo. Nec bonum nec malum contradictorie opponuntur: sicut esse et non esse. Si enim non esse creature esset malum: sequeretur quod malum fuisset ab eterno: sicut non esse creature ab eterno fuit vsque ad productionem creature.

¶ Eodenmodo ad secundum posito quod esse in creatura sit sum mum bonum vel perfectio optima secundum Dyonisium non sequitur quod non esse sit maius malum et magis fugiendum. quia non est malum vt dictum est et probatum. Miseria autem est malum. Quando dicis quod illud quod plus adimit de bono: est magis malum. Dico quod verum est supposita constantia subiecti. Alioquin enim non habetur ratio mali. non esse vero totum subiectum et suum excludit. Difficile tamen est videre: quomodo esse sit nobilissimum in ente: nisi forte intelligatur de esse substantiali rei comparato ad accidentia vel esse accidentalia. et sic potest exponi Dyonisius eo modo loquendi quo dicimus: quod diffinitio est indicans esse sed si accipiatur esse vt perfectio quedam dicstincta ab aliis perfectionibus substantialibus superad¬ ditis: non video hoc esse verum: quod sit nobilissima per fectio siue sit sermo de esse essentie siue de esse actua lis existentie precise. Primo de esse essentie. quia non puto quod precindat a perfectionibus substantialibus rei. sicut nec ens ab aliquo ente. Unde entitas hominis et humanitas sunt penitus eadem perfectio. sicut ens et homo penitus idem in re: nec est ens vniuocum vniuocatione rei: sicut dixii in primo distinctione. viii. Secundo dato quod sic precideret: sicut suo modo precindit animalitas a rationalitate vel humanitate: adhuc non esset aliquid perfectius sed im perfectius et in potentia ad perfectiones superadditas: sicut suo modo animalitas est perfectior substantialitate et humanitas animalitate. Si etiam loquamur de esse existentie non video. quia vel est idem cum essentia differens solum secundum rationem. et sic de ipso quantum ad hoc idem est iudicium: vel dicit respectum ad efficiens. talis autem non est nobilior ipsa substantia secundum propriam quiditatem absolutam nec pertinet ad eam.

¶ Ad tertium potest dici quod simpliciter loquendo non esse non est appetibile. quia nec est nec apparet bonum rationi recte in se et secundum se: tamen per accidens pro quanto ad ipsum quod non est malum: vt probatum est sequitur amotio mali pene: aliquo modo est appetibile et minus fugibile quam malum pene loquendo improprie de fugibili pro non appetibili. sic igitur non esse non est malum et ad ipsum sequitur amotiomali vel negatio. et sic aliquo modo saltem per accidens videretur preeligibile vel preappetibile ipsi malo pene: vel saltem ratio praemissa oppositum non concludit. Si enim concluderet de malo pene: eodem modo concluderet de malo culpe: quod tamen omnes negant

¶ Ad quartum potest dici per idem: quod licet simpliciter non fiat quis melior perueniendo ad non esse: tamen sibi inest pena. diceretur quod aliquo modo fieret melior perueniendo ad non esse. quia sic nullum malum incurreret: et liberaretur a malo pene. non esse enim non est malum. et pena est malum: et ad non esse sequitur non esse in pena. et sic licet non esse non sit simpliciter appetibile: ratio tamen non concludit quin aliquo mo etiam secundum rectam rationem sit appetibile et pelegibile malo pene. Alioquin etiam de maloculpe concluderet.

¶ Et sic etiam ad rationes illas Augusti. de libero arbitrio dici potest.

¶ Ad primum pro secundo menbro de non t esse et malo culpe. dicitur quod maior est vera quantum ad hoc quod plus debet quia diligere deum quam seipsum: et praeligere illud quod est contra seipsum: quam contra deum: si illud vniformiter sit contra deum sicut aliud contra seipsum. Sed in proposito non est sic nam pctantum vel culpa vt diceretur non sic est contra deum: sicut non est peccantis contra seipsum. Non enim culpa tol lit vel destruit seu excludit esse diuinum. Nec contradicit sibi: vt patet. sed magis tollit vel excludit aliquod bonum creatum: sicut per se priuatio eius. non esse vero peccantis tollit simpliciter suum esse et contradicit ei et est impossibile sibi. Et ita licet plus debeat velleproprium non esse dei: non tamen concludit ista ratio quod non esse peccantis sit praeligibile ipsi culpe.

¶ Ad secundum diceretur quod sic carentia vel negatio boni quecumque dicatur malum non esse est maius malum quam culpa. quia est carentia vel negatio maioris boni puta esse totalis quam culpa que est negatio alicuius boni accidentalis. Nec oportet quod licet bonum sit debitum: quod carentia eius sit maius malum quam carentia boni non debiti. Si vero non quecumque negatio boni dicatur malum sed negatio in subiecto cum constantia subiecti: et ideo non esse non sit malum: sicut dictum est supra: tamen plus adimitur de bono per non esse quam perculpam sicut patet. Et ista adhuc ratio non probat quinminus sit eligibile non esse quam culpa: vel quod non esse sit eligibilius quam culpa. quia non esse adimit totum bonum non sic autem culpa.

¶ Ad tertium de malo simpliciter et de malo huic diceretur quod non esse est maius malum simpliciter quam culpa: accipiendo malum pro eo quod adimit bonum. quia adimit totum bonum esse simpliciter. Culpa vero isto modo non est malum nisi secundum quid. quia adimit bonum accidentale vel secundum quid. Quando dicis quod culpa est contra ordinem vniuersi et contra honorem diuinum. diceretur quod culpa non tollit bonum vniuersi simpliciter: nec ordinem eius necessarium: sicut nec tollit esse vniuersi: sed tantum quantum ad hanc partem in qua est culpa. Et similiter non esse quantum ad hanc partem que dicitur non esse. Similiter de honore diuino patet: quod culpa non tollit deum: sed bene tollit honorem suum: id est aliquod bonum creatum reuerentie exhibende deo ab hac creatura: quod deberet et in creatura et non est ibi. Nam honor est aliquid inhonorante et non in honorato. Et ita tollit aliquod ponum accidentale honorantis: quod est minus bonum simpliciter quam suum esse substantiale quod excluditur per non esse. Nec concludit ratio. Alioquinenim concluderet quod etiam aliquis deberet male non esse quam alius peccaret mortaliter quod non credoSiniliter etiam concluderet argumentum quod culpa maxime esset nolenda a deo contra quem est: et magis quam non esse peccantis: et quod nullo modo vel minus saltem deberet permittere culpam quam non esse: quod non est verum. Ad confirmationem Anselmi licet sit verailla autctoritas: et sit verbum discipulis approbatum ab Anselmo tamen nihil facit ad propositum. Non lus enim habetur nisi quod per punitionem culpe hapetur materia rehonorandi deum: qui per culpan fuit dehonoratus. quia in punitione culpe apparet sua instancia.

¶ Ad quartum diceretur quod esse substantiale peccantis vt distinctum contra esse virtutis vel bonum nature: vt distinguitur contra bonum moris: quod est bonum acidentale: est maius bonum quam illud licet illud sit perfectiuum eius accidentaliter: sicut accidens est perfectiuum substantie. et ita non esse plus adimit de bono: vel maius bonum adimit quam culpa. Nec concludit ratio quin sit minus appetibile secundum rectam rationem quam culpa. rationes ille concludere non

¶ Sic igifut videntur. Adducuntur ergo lie rationes pro prima conclusione que nescio si plus vaent et valeant: quod possunt valere.

¶ Prima est nullus secundum rectam rationem potest preeligere non esse nisi propter fugam seu vitationem alicuius alterius: quod est simpliciter magis nolendum quam non esse. Sed pena non est simpliciter magis nolendaquam non esse. Probatio. quia iustum non est magis nolendum quam non iustum: sed est magis volendum facient do comparationem impropriam. Pena vero habet rationem iusti: et in ipsa reseruatur ratio iusticie se cundum Augusti. et alios sanctos. Non esse vero non habet rationem iusti. quia nihil habet de ratione entis. ergo etc.

¶ Secunda ratio. nullus secundum rectam rationem potest appetere contra rectam inclinationem appetitus naturalis conformen voluntati di¬ vine. sed inclinatio recta appetitus naturalis est ad esse: et est conformis voluntati diuine. Quod autem appetitus naturalis sit ad esse. patet secundo de anima naturalissimum autem etc. hec est enim intentio totius nature conseruare ipsum esse. Similiter conformis est appetitus voluntati diuine: qui conseruat ipsum esse quantuncumque sub pena: et infligit penam ipsam: et causat eam. ergo etc.

¶ Tertia ratio. nullus secundum rationem rectam potest peccare mortaliter. patet. sed appetendo non esse ad vitandum penam peccat quis mortaliter: et est actus deformis saltem pro quocumque statu. Unde in viatoribus est hoc pecca. tum mortale et inde meritum pene. ergo etc.

¶ Tamen posset dici forte quod secunda ratio si concludit de non esse et culpa: sicut de non esse et pena. Similiter de tertia ratione posset dici quod petit principium. Diceret et volens tenere oppositum quod talis non peccat mortaliter. tamen est probabilis ratio ex hoc quod certum est quod volentibus non esse ad vitandum miseriam pene imputatur hoc ad peccatum mortale: vt patet deinterficientibus seipsos. Prima autem ratio licet videatur apparens: tamen potest etiam concludere de culpa et non esse. quia culpa potest esse pena alterius culpe et iusta. et sic habet rationem iusti. et tamen non est magis appetenda quam non esse. Similiter etiam diceretur quod non esse posset habere rationem peneiuste vel iusti. quia deus iuste posset adnihilare. alii quem propter culpam: sicut et potest perpetuo cruciare conclusione de non esse et

¶ Pro secundi et miseria culbe adducuntur etiam rationes. Modificatur tamen conclusio ista: et declaratur. quia culpa et non esse vno modo possunt ad voluntatem vniformiter comparari.

¶ Alio modo difformiter. vniformiter comparantur: si intelligatur voluntas esse causa ipsius non et vel simpliciter: vel quantum est in se: sicut intelligitur esse causa culpe sic quod sit causa non esse: et si non simpliciter: quia anihilare seipsam vel illum cuius est: non potest tamen quantum est in se est causa sic quod libenter assnihilaret se: si posset. Et elicit actum suum quod vellet se adnichilare: si posset: sicut posset facere aliquod aliud peccatum. Et sic questio non intelligitur: quia certum est istud esse grauissimum peccatum in voluntate post dei odium: et ita grauius peccatum quam quecumque alia culpa. Unde magis volendum esset fornicari vel furari quam seipsum corrumpere vel interficere vel voluntatem velle seip san adnihilare si posset.

¶ Alio modo culpa et non esse comparantur difformiter ad voluntatem: vt si voluntas sit causa vnius puta culpe: non autem alterius: puta non esse. ita quod voluntas ipsum non causet: nec velit esse causa eius: sed magis ipsum velit ab alio causari et sustinere: puta a deo interficiente seu adnihilante: vel etiam a tyranno persequente magis quam incurrat culpam: et sit causa culpe. Et hoc modo intelligitur questio et conclusio ista. scilicet quod secundum rationem rectam debet quis preeligere non esse vel acceptare ad vitandum miseriam culpe.

¶ Ad hoc est prima ratio talis. quilibet secundum rectam rationem tenetur implere preceptum diuinum. et per consequens non peccare: in quocumque casu vitare peccatum vel non incurrere peccatum est preceptum obligans semper et pro semper et in omni casu non solum de facto sed de voluntate. ergo ad hoc tenetur homo vel creatura rationalis pro¬ semper et in omni casu. igitur siue debeat viueresiue non: semper tenetur non velle peccare. Et ita de bet preeligere secundum rectam rationem a deo adnihilari vel non esse quam peccare vel ad vitandum miseriam culpe.

¶ Secunda ratio et est quasi eadem. Creatura rationalis secundum rectam rationem debet conformare voluntatem suam diuine voluntati in volendo vel nolendo illud: quod diuina voluntas vult ipsam velle vel nolle. sed diuina voluntas vult ipsam praeligerenon esse quam peccare: sic tamen quod non sit causa sui non esse quia deus nullo modo potest velle creaturam pecca. re. quare etc.

¶ Tertia ratio. Aliquis debet secundum rectam rationem praeligere actum in quo maxime comprobatur amor summi boni quam peccare: sed volendo non esse: vt seruetur preceptum diuinum: et ne incurratur culpa: est velle aliquid in quo maxime amor dininus comprobatur quia maiorem charitatem nemo habet. etc. Et subditur. Uos amici mei estis: si fece ritis que precipio vobis. etc.

¶ Hoc confirmatur per August. super illud Io. Qui odit animam suam perdet eam. etc. quere ibi. Similiter per philosophunquarto ethicorum. Nam dicit ibidem de forti: quod ipe exponit se periculo non essendi vel moriendi secundum rationem rectam propter bonum commune: ne incurrat vicium timiditatis secundum inclinationem fortitudinis. Si dicas quod fortis expectat aliam vitam: in qua sibi bene sit. Contra Aristo. Nihil sciuit de alia vita. vel si de illa dubitauit: tamen istud affirmauit. Et similiter dato quod non esset alia vita: nihilominus ad hoc inclinaret fortitudo presentis vite secundum rectam rationem. Nam ista esset viciosa timiditas si contra rectam rationem sicut modo non opponeret se propter bonum anime. quare etc.

¶ Hec de tertioarticulo principali: nisi quod additur vna ratio ab aliquibus scilicet quod omnis peccans mortaliter interpretatiue saltem vult deum non esse: et si non expresse vel explicite. sed magis est volendum seipsum non esse quam deum ergo etc.

¶ Sed maior huius rationis non est bene clara. Et puto quod conclusio debet magis teneri ex fide vel ex his quae tradita sunt nobis a sanctis ad instructionem morum et de voluntate diuina quam possit probari per rationem.

¶ Sic etiam exponitur dictum illud christi de iuda: quod melius ei erat si natus non fuisset id est quod simpliciter non fuisset in rerum natura: quam quod in tale peccatum tradendi christum corruisset. Si autem intelligatur de pena: tunc dicitur secunduui dicta in prima conclusione: quod melius erat illi si natus non fuisset: non quod nunquam fuisset sed quod invtero matris fuisset mortuus: quam quod talem penam vel damnationis et pene eterne incurrisset.

¶ Quantum ad tertium articulum dico primo: quod damnati non appetunt de facto non esse propter culpam vitandam. Non enim displicet eis culpa: secundum quod culpa est et dei offensiua sed semper deum odiunt et sibi inuident: iuxta illud psalmi. Su perbia eorum qui te oderunt ascendit semper. Displicet tamen eis culpa inquantum est materia vermis et remorsus conscientie qui est valde grauis pe na. Et si ipsa culpa eorum habet rationem pene: diplicet eis: vt est pena: non vt est culpa dei offensiua

¶ Secundo dico: quod probabile est: quod appetant non esse ad vitandum miseriam pene sue damnationis loquendo saltem de damnatis pro peccato actuali nam ex amore concupiscentie ad seipsos. qui fundat et continuat ciuitatem dyaboli secundum iudicium rationis eorum decepte vel etiam contra iudicium rationis recte experuersitate voluntatis volunt et appetunt non esse quia ad hoc sequitur non esse in pena: et sic vt videtur eis melius esse. vel si non videtur eis melius improbe tamen volunt et peruerse. et sic non appetunt non esse per se et directe: sed per accidens propter aliud propter vitationem pene etiam non per se. quia non dicit aliquod positiuum: sed propter aliud scilicet melius esse vel bene esse: quod per se saltem naturaliter appetitur ab eis.

¶ Sed difficile est si ponantur decipi ipsi damnati quo modo demones in quibus manserunt naturalia integra: et per consequens clarum iudicium rationis: ita decipiantur vt iudicent non esse totaliter melius esse quam in pena esse.

¶ Similiter etiam quo modo affectione commodi possit appeti non esse: cum tamen ipsum esse appetatur maxime affectione commodi: vt videtur.

¶ Ad primum tanen diceretur quod non est inconueniens demones im hoc dicipi siue talli: sicut etiam in multis aliis falluntur vel decipiuntur. Nec est contra naturalia ipsorum integra quantum ad naturam et potentias ipsorum naturales. Et potest colorari apparentia vel deceptio ipsorum. quia non esse non est malum: et hoc aduertunt esse vero in pena est malum: et ita pro se odibile et nolibile. Non aduertunt autem quod non esse: licet non sit malum: excludit tamen totum bonum: vel si aduertunt videtur eis quod minus est bonum quod ecludit non esse quam malum pene eorum: et nolunt subeem maiori malo pro minori bono.

¶ Ad secundum vero diceretur quod esse non quomodocuque est obiectum affectionis commodi: sed bene esse. Et quia non est eis bene sed male appetunt non esse potius quam sic esse. Uel diceretur quod ex appetitu commodi de ese et bene esse cum errore vel non aduertentia rationis quo errore apparet eis melius non esse quam in tali vel sub tali pena esse oritur quod appetunt non esse: et praeligunt ipsi pene. hec de tertio articulo principali.

¶ Ad primum principale argumentum dicitur quod non esse non est per se appetibile i ned per accidens modis supradictis: quia in non esse non saluatur ratio boni vel obiecti voluntatis respectu actus volendi: quia velle non est nisi boni veri vel apparentis. Similiter etiam non habet per se rationem nobilis. quia nolle non est nisi respectu mali vel apparentis mali. Non esse autem non est malum: sicut dictum est supra: nec nolibile: licet oppositum eius sit bonum et volibile: puta esse. In contra dictoriis enim non oportet si vnum oppositum est bo num: quod reliquum sit malum. Sed quomodo tunc non isse est volibile secundum rectam rationem. cum nec sit bonum nec appareat bonum rationi recte: et tamen dictum est supra quod secundum rectam rationem debet praeligi: et praeappeti miserie culpe. Ad hoc dicitur quod non esse simpliciter et secundum se non est volibile: sed secundum quid et in casu inquantum excludit miseriam culpe. et sic apparet bonum rationi recte non simpliciter et in re. quia tunc sibi apparet falsum: sed quoniam quid et in casu et ratione vel secundum rationem.

¶ Ad secundum dicendum quod damnati naturaliter appetunt beatitudinem et necessario. non autem actu elicito necessario appetunt beatitudinem nec bene esse. appetitus vero naturalis et necessitans de ipso esse non repugnat actui elicito de opposito ipsius esse: puta de non esse: quem quidem¬ actum elicitum habent damnati ideo etc. Aliter dicitur quod damnati appetunt actu elicito beatitudinem appetitu tamen conditionato puta si possent eam habere quia constat eis: quod nunquam habebunt eam. Talis autem appetitus conditionatus non repugnat appetitui: quem habent de non esse etiam actu elicito. Aliter dicitur quod ex appetitu beatitudinis et bene esse secundum affectionem commodi oritur in damnatis appetitus de non esse pro quanto apparet eis si tamen decipiuntur quod melius est non et se quam miserum esse. et sic non repugnant appetitus: sed magis vnus sequitur ex alio vel est idem cum alio: habens tamen vnum per se primum obiectum quod est esse et bonum: et aliud quod est non esse et non bonum apparens tamen bonum. Per idem patet ad confirmationem de priuatione et habitu: quod vel negatione et affirmatione. quia non est impossibile nec contradictio simul appetere esse et non esse modo predicto: sed bene esset contradictio forte simul appetere ambo per se et per rationes proprias

¶ Ad tertium dicitur quod sicut summum bonum potest non appeti: immo est nolibile: quia potest habere rationem apparentis mali: vt patet de damnatis: qui odiunt ipsum deum. Ita etiam non esse dato quod sit summa miseria vel summum malum potest appeti: quia potest aliquo modo apparere bonum velin re sicut apparet damnatis deceptis: vel secundum rationem sicut apparet iustis appetentibus non est se ad vitandum culpam: vel diceretur quod est appetibile malum vel non esse dato quod non videatur bonum: sed est incompossibile malo. Tamen non est concedendum: quod non esse proprie loquendo sit malum nec miseria: quia nec miseria culpe nec pene. ambe enim non nisi enti conueniunt. Aliter diceretur sed non est vis

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1