Quaestio 1

¶ Distinctionis Duodecime. Questio Unica.

CIrca distinctionem Duodecimam quero vtrum pater et filius spirent spiritum sanctum: vt sunt vnum vel plura seu plures Arguitur quod vt plures quia spi ritus sanctus procedit ab eis vt nexus ( sicut dicitur distinctione vndecima ) sed nexus non est nisi plurium et vt plura: ergo etc

¶ Secundo sic. Actio est suppositi: sed pater et filius sunt duo supposita: ergo actioes sunt due vel vna biffurcata ergo spiram vt duo.

¶ Tertio sic. Aut spirant vivnum: aut vt duo. Non vt vnum: quia nec vt vnum in persona. Patet: quia sic non sunt vnum / nec vt vnum in essentia: quia sic spiritus sanctus concurreret ad spirandum seipsum: nec vt vnum in vi spiratiua vel principio: quia pater esset duo principia respectu filui et spiritus sancti propter duas vires in ipso: et sic duo supposita quod est falsum. extra de summa trinitate et fide

¶ Conti a catholica: fideliter profitemur quod spiritus sanctus procedit a duobus: vt sunt vnum non duo noduabus spirationibus sed vna. hec auctoritas non est in principio decretalium: sed est in principio sexti librisumpta ex consilio Lugdunensi sub Gregorio quarto Et similiter ab Augustino. y. de trinitate ca. x visic procedam. Primo

¶ In ista quastione inquram de quesito.

¶ Secundo vtrum pater et filius patest dici plures spirato res: vel debeant dici tantum vnus.

¶ Tertio vtrum omnino vniformiter spirent: et per consequens vtrum prius vel magis sit ab vno quam ab alio. ad primum dico quod est manife:

¶ Quantuui stum et certum apud omnes cathol os quod pater et filius sunt vnum principium spiritus sancti tanquam pirantes ipsum vnica vi spiratiua et vnica spiratione oc patet et per determinationem ecclesie ex de sum. tri. etc. sicut est allegatum supra Et per rationem quia sicut pater producendo filium comicat sibi principium quo spirandi ( quicquid sit illud siue essentia siue voluntas) ita quod habet filius illud principium sub aliqua prioritate ad spiritum sctantum: et per consequens potest ipsum producere / et producit secundum ipsum sicut dictum est in distinctione praecedenti. In primo articulo quaestionis hic est aliud dubium cum enim voluntas vna¬

¶ Sed et eadem sit in patre et in filio / quaquidem concorditer volunt aliquid et concordia notet distinctionem suppositorum concordantium ( supposito quod voluntas sit prin¬ cipium quo et vis spirandi sicut dicebatur supra secundum vnam ppinionem probabilem ) Est dubium vtrum pater et filius magispirent ista voluntate inquantum vna est et sunt vnum in ipsa. An inquantum concordes secundum hanc voluntatem. Et dicitur hic quod licet supposita spirantia sint distincta: non tamen propter hoc concedi potest quod spirent vt plures / quia licet sint plures habent tamen vnicam vim spiratiuam. Sed quia vlterius ista vis spiratiua non omnino sub ratione vnitutis sue est pximum principium fecunditatis ad spirandum: sed sub ratione concordie et amore mutuo patris ad filium et econuerso vbi notatur aliqua distinctio: potest dici quod spirant inquantum sunt distincti. Mutuitas enim amoris et concor dia ( licet amor sit venus ) tamen arguit distinctionem amantium et alterius rationis aliquoo est amor vt impenditur filio/ a patre / et vt patri a filio.

¶ Dicunt igitur quod iste amorrequiritur in patre et filio vt ratio et principium spiramdi: ita quod voluntas non habet rationem immediati principii quo et sufficientis nisi ex amore mutuo superueniem te. hec opinio confirmatur per Richardum. vi. de tri. vbi dicit quod spiritus sanctus est amor iocundissimus et mutuus et ita oportet quod in patre et filio sit mutuitas amoris qua producant spiritum sanctum. istam opinionem arguitur primo sic. Uis

¶ Contra spiratiua est eque perfecta in patre: vt est prior origine filio / sicut vis generatiua: quia patr nullam perfectionem recipit a filio: nec consequenter ad generationem filii / ergo in illo priori habet perfectissime vim spiratiuam et non expectat amorem mutuum filii ad patrem et econuerso

¶ Secundo sic. Si vis spiratiua non est perfecta sine amo re mutuo et concordi / ergo perfectius est in patre et in filio quam in patre tantum: hoc est falsum: quia tunc neuter haberet eam /er fecte: quia filius non habet eam nisi commicatam a patre: et ita nec ambo haberent eam perfecte / quod est falsum.

¶ Tertio sic. Prior est voluntas perfecta habens obiectum infinitum biligibile sibi praesens in aliquo supposito continente actionem quam sit amor obiecti: sed voluntas vt primoo acceptaest vis spiratiua perfecta in ratione principii ergo. Tum quia sic est principium quo liberum operandi: et per consequens producendi aliquid voluntati cum per actum non distinguatur libertas / nec ipse actus in se sit liber formaliter: sed tantum denominatione extrinseca: quia est voluntatis. Tum quia etiam intellectus si ponatur principium productionis verbi non potest poni sic quod me diante actu intelligendi ( sicut probabitur infra ) ergo voluntas nter actum I non expectando actum amandi vel amori vt principium completiuum est perfectum principium quo.

¶ Sidicas contra istas rationes quod eodem modo concluderetur quod divina voluntas secundum se: secundum actum intelligendi et volendi est priororigine in patre quam filius: vel spiritus sanctus posset esse princidium productiuum creature.

¶ Et similiter quod obiectum non concurret cum potentia in productione diuina: quia potentia vt distinguitur etiam ab obiecto est infinita et libera si sit volutas et perfecta.

¶ Dicitur quod non est sile de creatura quia ipsa producitur vt artificiatum et ita oportet quod sit cognita et amata et a tribus / non quia principium sit insufficiens imvna persona sed aliunde sicut dicetur in secundo: puta quod productio ad intra personarum divinarum est necesse esse et etiam persone producte: non sic creaturarum sed propter aliqua alia: sed vtrum volitio seu amor sit principium quo productiuum creature et intellectio ipsa est dubium. Et puto quod non. Sed voluntas tantum sufficit in ratione principii quo: licet ista ben requirantur proper causam praedictam.

¶ Ad aliud de obiecto puto quod obiectum non concurrit cum potenria vt principium productiuum ad intra / immo nec ad ex: sed sicut circa quod operatur quae et ipsa producit vel est ratio producendi vt patet: quia tunc in patre respectu filiiet in vtroque respectu spiritusctim / et in tribus respectu creature oportet dare duplicem relationem realem ad productum intrinsecum secundum duo fundamenta distincta: scilicet potentiam et obiectum / quod non est verum quare etc

¶ Quarto sic. Uoluntas habens obiectum infinitum si bi praesens in supposito contente productioni non est minus principium producendi amorem adequatum illi principio quam habens cum hoc obiectum secundarium non infinitum actu prines vel habens ipsum patet manifeste. Tum ex ordine obiectorum. Tum ex perfectione principii obiecti ad quam nichil addit ob iectum non infinitum secundarium. Sed voluntas divina vt potentia est: prius aliquo modo prioritatis habet obiectim infinitum sibi praesens quam filium qui est obiectum secundarium vt filius est / et per consequens quam amorem mutuum ergo etc.

¶ Quinto sio Aut pater et filius spirant illo amore mutuo inquantum amoest absolute: et sic est vnus et totaliter indistinctus: et sic mutuitatem non oportet ponere: quia sic preest in patre ori gine: et ho etiam est falsum sicut probatum est supra. Auinquantu mutuus et sic mutuitas est principium quo producendi spiritum sanctum. Mutuitas enim non est nisi respectus mutuitatis in amore multiplicato in patre et filio / et si spirarent non vt vnum principium sed vt duo.

¶ Dices quod amor vel voluntas sub amore est principium perfectum producendi: non tamen nisi vt in ambobus. Contra. Quero quid prifectionis additur voluntati in patre per hoc quod conicatur filio certum est quod nichil: quia eque perfecta est in vtroque simplet absolute loquendo.

¶ Dico igitur quod voluntas ibi tanin patre quam in filio est completum principium spirandi: nec perfectionem huius principii ingreditur aliquis actus amandilicet actus amandi sit prior in vtroque quam actus spirandi. ergo aliter ad quistionem praemitter

¶ Respodeo do prio quod paterin prio signooriginis habet omnia quae habet a se quae sunt perfectionis simpliciter se cundum quod huiusmodi: puta essentiam intellectionem et volitionem essentie sue quibus formaliter beatificatur: habet etiam intellectum et voluntatem et vtrumque cum fecunditate perfecta et perfectissime.

¶ In secundo signo originis conicat filio omnia ista quae sunt perfectionis puta essentiam intellectionem et volitionem essentie quibus quilibet est beatuns: intellectum etiam non vt fecundum vel vt fecundus est quia conicat sibi intelle ctum per productionem adequatam ipsi intellectui vel memen rie vt principio: sed voluntatem fecundam sibi conicat vt pricipium quo producendi spiritum sanctum propter rationem praepostam: quia ipsam non accipit filius per productionem voluntati adequatam: quia non procedit per motum voluntatis. habet igitur filius voluntatem fecundam et actum amandi diuinam essentiam et patrem: sed ille actus non pertinet ad voluntatem vt est principium quo fecundum ad spirandum.

¶ In tertio autem signo originis dico quod omnia pro quanto sunt perfectionis sin pliciter conicantur spiritu sancto a patre et filio: et hoc per idem principium totaliter indistinctum et in ratione sui et in ratione principii quae est voluntas fecunda patri et filii: et per eundem actum spirandi simpliciter indistinctum.

¶ Qnde ergo quaeritur vtrum pater et filius spirent inquantum vnum vel inquantum distincti. Ly inquantum potest reduplicare vel notare rationem principii pro ductiui: vel aliquid necessario pertinens ad ipsum: et sic dico quod inquantum vnum et non inquantum distincti. vel potest note re seu reduplicare conditionem suppositorum producentium vel rationes eorum pro quanto sunt supposita: et sic dico quod inquantum distincti / et est sensus quod pater et filius distincti spirent spiritum sanctum et est verum / tamen dico quod inquantum magis proprie reduplicat rationem agendi principium et sic viposset absolute concedi quod inquantum vnum.

¶ Primo confirmo per Augustinum. v. de tri. c. xiiii. vbi dicit sic. Pater et filius sunt vnum principium ad spiritum sanctum sicut pater et filius et spiritus sanctus sunt vnum principium ad creaturam.

¶ Secundum patet de se dico quia rationes quas

¶ Ad Richardum imnuit suum prositum non videntur valere: quia si amor esset iocundissimus im deo eo ipso quo mutuus et non nisi quia mutuus patris ad filium et quo: sequeretur quod pater non esset deus forma liter amore vt in seipso: sed vt in filio correlatiue ob iectiue. Amor enim quo est beatus est amor iocundissimus / et sic pater prius origine non esset beatus quam filius.

¶ Secundo quia amor mutuus in nobis est iocundis simus quia redamatio ex parte amati addit aliquid diligibilitatis super amatum vt patet: redamatio enim est aliqua ratio diligibilitatis praeter amatum: sed totum oper positum est in diuinis: quia filius non est amabilior patripropter suam redamationem quia diligit patrem sed praeter essentiam suam diuinam quam habet propter quam primo modo amatur a patre / et ideo non oportet ponere mutuitatem in diuinis vt sit amor iocundissimus nec perfectius simus.

¶ Preterea etiam dico quod ista ratio per Richardum est contra oppinantem qui ponit quod spiritus sanctus distingueretur a filio si non esset ab ipso propter modum suum distinctum producendi a patre. Si sit fecunditas voluntatis ad spirandum non est nisi vt voluntas et formaliter in duobus spirantibus non posset spiritui sancto competere suus modus producendi distinctus nisi esset a filio: ergo etc.

¶ Dco igitur ad Richardum quod vel per illa verba non vult habi re nisi quod voluntas vt concors in actu amandi virtuali non tantum formaliter: quia potest in actum amoris mutui et concordis: non quod velit concludere actum amandi concorditer in ratione principii quo est principium productiuum spiritus sancti: vel ipse vult habere conditiones suppositorum spiram tium quia concordant in amore: vel si ipse intendit illud quod accipit oppinans per ipsum non est dictum suum secundum mentem Augustini et teneo me magis cum Augustino et cum rationibus supradictis. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum dico quod non debet concedi quod pater et filius sunt plures spiratores. Ad hoc est primaratio grammat calis. Substantiuum non plurificatur nisi significatum plurificetur quia substantiuum subiectum eo quod in quiente per se significat trahit vnitatem vel multiplicationem a propria forma. Patet per exemplum hoc nomen deus non plurificatur sicut nec deitas: tamen persona plurificatur: quia suum significatum plurificatur: sed significatum huius nomins spirator non plurificatur. Patet significatum suum est spiratio actiua / actus ipse non plurificatur nec principium eius quo. Et ideo dico quod plurificari non potest dicendo plures spiratores sed quaredicitur bene spirantes dico quod adiectiuum cum significet per modum adiacentis ad suppositum vel substantiuum cui additur / ideo trahit naturam suam quantum ad plurificationem ex supr posito vel substantiuo / quia ergo supposita sunt plura potest concedi quia sunt plures spirantes. Siliter etia potest concediquod sunt plures creantes / non autem plures creatores: sed vnus creator.

¶ Secunda ratio est / quia pater et filius sunt vnum principium spirandiquo. hoc est enim voluntas sed quod respectu talis actionis / hoc autem principium comuenienter exprimitur per hoc nomen spirator et ideo spirator non plurificatur. Dices ergo similiter dicam vnum quod spirat: concedo / et similiter vnum solum spirans vel spirat cum neutrosubstantiuo: sed non sic debet dici vnus solus spirans quia tenetur adiectiue.

¶ Tertia ratio est quia omni entitati formalicorrespondet aliquod vel aliquis ens secundum illam adequate Patet ex proportione quo vel cuius ad quod: non au¬ tem solus pater vel filius correspondet adequate voluntati fecunde vel spirationi actiue: ergo vterque simul vt vnum. hoc autem conuenienter exprimitur per hoc quod est spirator. Dicitur ergo vnus spirator. Si dicas ita possent dici vnus ens: dico quod si ens esset substantiuum ita posset dici: sed quia ens est participium et per consequens adiectiuum non potest concedi nisi cum aliquo substantiuo. Unde bene dicitur substantiue et neutraliter vnum ens: sicut vna essentia est vnus deus.

¶ Dico igitur quantum ad istud secundum articulum quod non debet concedi duo spiratores licet bene duo spirantes.

¶ Contra quia sequitur vnus spirans ergo vnus spirator / ergo similiter plures spirantes / ergo plures spiratores: quia si singulare infert singulare et plurale plurale: dico quod non sequitur. Non enim sequitur plurale ad plurale: sicu singulare ad singulare nisi forma significata per primum singulare consequens numeretur in suppositis vt patet plures homines: ergo plura animalia: sic non est in proposito sicut nec vna persona ergo vnus deus plures per sone: ergo etc. Si igitur inueniatur concessum plures spirato res debet exponi in plures spirantes vel in plures qui spirant. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium an scilicet prius spiret pater quam filius vel magis Et vtrum omnino vniformiter spirent vel non: dico quod spiratio vel actus potest considerari in se vel quantum ad vim spiratiuam: vel quantum ad terminum productum vel spiratum. Et tribus istis modis dico quod est vniformitas immo vnitas magis: quia et actus est vnus / Una enim est spiratio actiua: et vis spiratiua est vna et terminus spiratus est vnus indistinctus / nec est magis ab vno vel minus. Si autem loquamur de spiratione quam tum ad supposita spirantia Sic est ibi aliquis ordo prioritatis et posterioritatis secundum originem non natura vel tempore auctoritatis et subauctoritatis: quia supposita spirantia sic habent spirationem quod vnum habet a seet secundum ab alio. Pater a se filius a patre / et sic vnus est prius et alius posterius: vnus auctoritatiue alius subauctoritatiue / vnus principaliter et primo alius sub principaliter et secundario. hec est sententia Augustini. xy de trini. ca. iiii. et. v. Nec est intelligendum sicut dictum est supra quod pater prius habeat spiratio nem actiuam quam filius pro tanto / quia pater spiret in aliquo priori in quo filius non spiret / quia tunc vel spiritus sancti bis produceretur si postea a filio produceretur: vel spiritus san ctus non esset a filio / quorum vtrumque est falsum. Sed pro tanto dicitur pater prius spirare secundum originem quod pater a se et filius a patre: licet ambo simul spirent sic est etiam de creare si comparetur ad tres personas diunas ( vt dictum est supra in vna questione ) vnde inter generationem et spirationem in patre et in filio est alius ordo et alius: quia inter duas primas est ordo actus ad actum: inter spirationem vero hinc et inde non est ordo actus ad actum: quia est idem actus indistinctus: sed est ordo suppositi ad suppositum non habendo talem actum. Sic patet quomodo vniformiter spirant et quo modo non: et per hoc possunt solui multe auctoritates: dico tamen quod vnus nunquam magis spirat quam alter: quia vterque spirat eadem et pari conatu immo eodem et vtriusque est actus idem. Dices quod immo quia prima causa plus influit in effectum quam causa secunda etc. Dico quod prima causa est essentialiter distincta a secunda / et nobilioripsa / et habet aliud principium agendi quam causa secunda / ideo plus potest influere quam causa secunda. Sic au¬ tem non est inter quecumque producentia: est enim dare aliquos duos producentes tertium / et hoc per eandem vim productiuam in eodem actu productiuo sicut est in proposito ideo non magis spirat vnus quam alius. Hec de tertio articulo

¶ Ad primum principale de nexu dico quod spiritus sanctus est nexus productus et dico bene quod est distinctorum. Pater enim et filius sunt distincti alias non connecterentur: sed non sequitur ex hoc quod producant istum nexum vel spiritum sanctum vt sunt plurased quod vt vnum licet sint plura supposita quae in ipso connectantur.

¶ Ad secundum dico quod in diuinis saltem actiones sunt suppositorum sicut denominatorum per istas vt generare vel spirare. Sed quando dicis supposita sunt duo concedo: ergo spirationes due. Nego consequentiam quia in duobus non est idem principium spirandi indistinctum: quia in duobus potest esse vna scientia: sicut etiam non sequitur sunt duo scientes ergo due scientie. Preterea non dicit philosophus ibidem quod actiones sunt sup positorum sed singularium: ideo non curro.

¶ Ad aliud dico quod spirant vt vnum ex vi spiratiua fecunda: quia est vna. Quando dicis ergo eadem ratione potest dici quod pater generat vel spirat vt duo principia vel producentia propter principia duo que habet. Dico quod non sequitur quia ad multiplicationem formarum in abstractonon sequitur multiplicatio in concreto nisi sint in diuersis: vnde multe sunt scientie in aliquo / non tamen dicitur multi scientes. Ita dico in proposito multe vel due sunt vires in patre non tamen pater dicitur multa producentia: quare etc.