Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in summa theologiae

Praefatio

Pars 1

Prologus

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Quaestio 12

Quaestio 13

Quaestio 14

Quaestio 15

Quaestio 16

Quaestio 17

Quaestio 18

Quaestio 19

Quaestio 20

Quaestio 21

Quaestio 22

Quaestio 23

Quaestio 24

Quaestio 25

Quaestio 26

Quaestio 27

Quaestio 28

Quaestio 29

Quaestio 30

Quaestio 31

Quaestio 32

Quaestio 33

Quaestio 34

Quaestio 35

Quaestio 36

Quaestio 37

Quaestio 38

Quaestio 39

Quaestio 40

Quaestio 41

Quaestio 42

Quaestio 43

Quaestio 44

Quaestio 45

Quaestio 46

Quaestio 47

Quaestio 48

Quaestio 49

Quaestio 50

Quaestio 51

Quaestio 52

Quaestio 53

Quaestio 54

Quaestio 55

Quaestio 56

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 70

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Quaestio 91

Quaestio 92

Quaestio 93

Quaestio 94

Quaestio 95

Quaestio 96

Quaestio 97

Quaestio 98

Quaestio 99

Quaestio 100

Quaestio 101

Quaestio 102

Quaestio 103

Quaestio 104

Quaestio 105

Quaestio 106

Quaestio 107

Quaestio 108

Quaestio 109

Quaestio 110

Quaestio 111

Quaestio 112

Quaestio 113

Quaestio 114

Quaestio 115

Quaestio 116

Quaestio 117

Quaestio 118

Quaestio 119

Pars 2

Pars 1

Praefatio

Prologus

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Quaestio 12

Quaestio 13

Quaestio 14

Quaestio 15

Quaestio 16

Quaestio 17

Quaestio 18

Quaestio 19

Quaestio 20

Quaestio 21

Quaestio 22

Quaestio 23

Quaestio 24

Quaestio 25

Quaestio 26

Quaestio 27

Quaestio 28

Quaestio 29

Quaestio 30

Quaestio 31

Quaestio 32

Quaestio 34

Quaestio 35

Quaestio 36

Quaestio 37

Quaestio 38

Quaestio 39

Quaestio 40

Quaestio 41

Quaestio 42

Quaestio 43

Quaestio 44

Quaestio 45

Quaestio 46

Quaestiones 46-48

Quaestio 49

Quaestio 50

Quaestio 51

Quaestio 52

Quaestio 53

Quaestio 54

Quaestio 55

Quaestio 56

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Quaestio 91

Quaestio 92

Quaestio 93

Quaestio 94

Quaestio 95

Quaestio 96

Quaestio 97

Quaestio 98

Quaestio 99

Quaestio 100

Quaestiones 101 et 102

Quaestio 103

Quaestio 104

Quaestio 105

Quaestio 106

Quaestiones 107 et 108

Quaestio 109

Quaestio 110

Quaestio 111

Quaestio 112

Quaestio 113

Quaestio 114

Pars 2

Praefatio

Prologus

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Quaestio 12

Quaestio 13

Quaestio 14

Quaestio 15

Quaestio 16

Quaestio 17

Quaestio 18

Quaestio 19

Quaestio 20

Quaestio 21

Quaestio 22

Quaestio 23

Quaestio 24

Quaestio 25

Quaestio 26

Quaestio 27

Quaestio 28

Quaestio 29

Quaestio 30

Quaestio 31

Quaestio 32

Quaestio 33

Quaestio 34

Quaestio 35

Quaestio 36

Quaestio 37

Quaestio 38

Quaestio 39

Quaestio 40

Quaestio 41

Quaestio 42

Quaestio 43

Quaestio 44

Quaestio 45

Quaestio 46

Quaestio 47

Quaestio 48

Quaestio 49

Quaestio 50

Quaestio 51

Quaestio 52

Quaestio 53

Quaestio 54

Quaestio 55

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 70

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Quaestio 91

Quaestio 92

Quaestio 93

Quaestio 94

Quaestio 95

Quaestio 96

Quaestio 97

Quaestio 98

Quaestio 99

Quaestio 100

Quaestio 101

Quaestio 102

Quaestio 103

Quaestio 104

Quaestio 105

Quaestio 106

Quaestio 107

Quaestio 108

Quaestio 109

Quaestio 110

Quaestio 111

Quaestio 112

Quaestio 113

Quaestio 114

Quaestio 115

Quaestio 116

Quaestio 117

Quaestio 118

Quaestio 119

Quaestio 120

Quaestio 121

Quaestio 122

Quaestio 123

Quaestio 124

Quaestio 125

Quaestio 126

Quaestio 127

Quaestio 128

Quaestio 129

Quaestio 130

Quaestio 131

Quaestio 132

Quaestio 133

Quaestio 134

Quaestio 135

Quaestio 136

Quaestio 137

Quaestio 138

Quaestio 139

Quaestio 140

Quaestio 141

Quaestio 142

Quaestio 143

Quaestio 144

Quaestio 145

Quaestio 146

Quaestio 147

Quaestio 148

Quaestio 149

Quaestio 150

Quaestio 151

Quaestio 152

Quaestio 153

Quaestio 154

Quaestio 155

Quaestio 156

Quaestio 157

Quaestio 158

Quaestio 159

Quaestio 160

Quaestio 161

Quaestio 162

Quaestio 163

Quaestio 164

Quaestio 165

Quaestio 166

Quaestio 167

Quaestio 168

Quaestio 169

Quaestio 170

Quaestio 171

Quaestio 172

Quaestio 173

Quaestio 174

Quaestio 175

Quaestio 176

Quaestio 177

Quaestio 178

Quaestio 179

Quaestio 180

Quaestio 181

Quaestio 182

Quaestio 183

Quaestio 184

Quaestio 185

Quaestio 186

Quaestio 187

Quaestio 188

Quaestio 189

Pars 3

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Quaestio 12

Quaestio 13

Quaestio 14

Quaestio 15

Quaestio 16

Quaestio 17

Quaestio 18

Quaestio 19

Quaestio 20

Quaestio 21

Quaestio 22

Quaestio 23

Quaestio 24

Quaestio 25

Quaestio 26

Quaestio 27

Quaestio 28

Quaestio 29

Quaestio 30

Quaestio 31

Quaestio 32

Quaestio 33

Quaestio 34

Quaestio 35

Quaestio 36

Quaestio 37

Quaestio 38

Quaestio 39

Quaestio 40

Quaestio 41

Quaestio 42

Quaestio 43

Quaestio 44

Quaestio 45

Quaestio 46

Quaestio 47

Quaestio 48

Quaestio 49

Quaestio 50

Quaestio 51

Quaestio 52

Quaestio 53

Quaestio 54

Quaestio 55

Quaestio 56

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 70

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 81

Articulus 1

1

Commentaria Cardinalis Caietani

2

In articulo primo quaestionis octogesimaeprimae, dubium primo novitiorum occurrit, quo pacto stat declaratio Auctoris de modo quo originale peccatum traducitur. Proportionalis namque similitudo de peccato membri ac voluntatis moventis illud, et huius hominis ad primum parentem generantem ipsum, inconsona est. Nam quia voluntas membrum quod est, movet ad executionem culpae, ideo membrum culpae particeps fit. Generans autem non movet generationis motione hunc hominem existentem, ad culpam: sed facit hunc hominem esse cum tali defectu, quo non fit participatio culpae, sed poenae vel defectus potius.

3

II. Ad hoc dicitur quod similitudo consonat, et optime declarat intentum, si attendimus ad illud quod est per se. In motione enim membri a voluntate, per se fit quod membrum constituitur in hoc quod est esse instrumentum vo- luntatis ad tale opus: et ex hoc ipso, supposito quod sit capax culpae, instrumentum illud culpae fit particeps. Et similiter in generatione huius hominis ab Adam, per se fit quod hic homo constituitur in hoc quod est esse membrum Adae ut capitis: ex hoc namque quod per semen ab ipso generatur, eius membrum fit; adeo quod, si aliter generaretur aut fieret, non esset eius membrum, Ex hoc autem quod eius membrum est, supposito quod susceptivum culpae, particeps fit culpae, et non solum poenae. Generativa ergo motio respondet motioni imperativae in hoc quod est utramque constituere motum in hoc quod est esse aliquid moventis, ut sic possit ei imputari ad culpam, praesupposita eius capacitate.

4

Quod autem ibi membrum praesit, et hic non, nihil efficit: immo proportionalitatem adiuvat. Quia sicut ad cul- pam actualem movet praeexistens; ita movens ad culpam originalem, moyet, idest ducit de potentia ad actum, non praeexistens. Contra rationem namque eius quod oritur, est praeexistere.

5

III. In eodem articulo, adverte quod Auctor positionem quam in II Sent., dist. xxx, secutus est, licet non totaliter, arguere videatur: si tamen diligentius consideretur littera, dum arguitur insufficientiae secunda via, positio illa olim sua reprehenditur. Nam ibi tenuit peccatum originale contrahi per originem sicut podagram vel stoliditatem, redundante in formam conditione materiae; et habere rationem culpae propter voluntatem parentis. Hic autem licet de isto voluntario non fiat mentio referendo illam opinionem, subintelligitur tamen, ut puto, tanquam commune confessum ab omnibus, quod hoc est voluntarium aliena voluntate. Reprehenditur autem haec positio tanquam insufficiens, quia non salvat rationem voluntarii etiam aliena voluntate, sic quod sufficiat ad rationem: culpae in hoc genito. Quoniam totum hoc quod illa positio dicit acceptatum, verificatur de Socrate secundum se: est namque secundum se habens conditiones formae coaptatas materiae conditionibus, voluntarie Adae voluntate contractas ab eo. Et tamen defectus iste non est culpa Socratis secundum se. Quia ergo oportet ad salvandum voluntarium requisitum "ad culpam huius absque propria voluntate, ponere hunc hominem esse aliquid alienae voluntatis, ut sic sit voluntarius defectus voluntate propria non secundum se, sed se- cundum quad membrum alterius, a quo inchoat haec culpa; et hoc non positum esta praedictis positionibus: ideo arguuntur. Et ponitur alia yia, qua salvatur sufficienter ratio voluntarii per hoc quod ponitur in Socrate hoc peccatum ut est membrum Adae, et ex consequenti in ipso secundum se.

6

IV. In responsione ad tertium in eodem articulo, nota quod culpam esse virtualiter in semine, accipiendum est concomitanter, et non principaliter: in semine namque est virtualiter natura humana, quam concomitatur culpa originalis. Ita quod non oportet aliquam intentionalem qualitatem in semine fingere, qua productivum sit culpae. Hoc enim nec somniavit Auctor: cum culpa nihil entitatis sit, et concomitanter fiat, et sufficiens sit semen decisum a natura destituta iustitia originali. - Verba autem Auctoris in Qu. de Malo, qu. tv, art. 1, ad 9, non significant oppositum: sed quod privatio iustitiae originalis in semine, illo modo quo in semine salvatur ex defectu, spectat ad genus moris virtualiter, non quia est actu moralis, sed quia tendit ad morale peccatum, et sic ista privatio est quaedam intentio mali moralis, et malum morale est in ea intentionaliter, sicut color in aere et anima in semine. Et tenet similitudo quoad hoc, quia intentio ordinatur ad illud cuius dicitur intentio: non quoad esse entia positiva, cum hoc de privatione dici non possit, etiam si fingendi detur licentia.

7

Et haec de ista materia dicta sufficiant: quoniam evacuant omnes difficultates necessarias.

Articulus 3

8

Commentaria Cardinalis Caietani

9

In articulo tertio eiusdem octogesimaeprimae quaestionis, omisso secundo, adverte duo circa universalitatem peccati originalis. Primum est, quod ad fidem catholicam spectat quod omnes praeter solum Christum, contrahant peccatum originale. Quod dictum non intelligendum est aliter quam de morte, quae est poena peccati originalis: ita quod sicut omnes incurrunt mortem, idest necessitatem moriendi, ita omnes incurrunt peccatum originale, idest necessitatem habendi peccatum originale. Et sicut non spectat ad fidem an singuli moriantur actualiter, an divina dispositione aliquis non moriatur; ita non spectat ad fidem an aliquis, ex speciali praerogativa gratiae, non incurrat actualiter originale peccatum. De utroque enim simul inquit Apostolus, ad Rom. v: Per unum hominem peccatum introivit. in mundum, et per peccatum mors. Est igitur necessarium secundum catholicam fidem, credere quod omnis utriusque sexus ab Adam secundum rationem seminalem proveniens, ex ipsa sua generatione sit obnoxius peccato originali. Et contra Pelagianos dicentes oppositum, Augustinus disserit et definit. De solo autem lesu Christo verum est quod ex ipsa generatione nulli obnoxius est peccato: iuxta verbum Angeli ad beatam Virginem ante Filii conceptionem, quae vocatur nativitas in utero, dicentis: Quod ex te nascetur sanctum. Et iuxta hunc sensum militat ratio Auctoris, scilicet quia aliter non indigerent redemptione quae per Iesum Christum facta est. Si enim peccatum originale, vel in actu vel in necessitate habendi illud, quis non incurreret, non egeret redemptione: quod haereticum esset dicere. Sed si omnes obnoxii sunt peccato originali, sufficit ad indigentiam redemptionis: neque enim solum redemeget actualiter captivus, sed etiam obnoxius captivitai. Et haec bene notabis tu, Thomista, ne nimio zelo, non secundum scientiam, accensus, erronea dicas quae er- ronnes non sunt, cum de beatissimae Virginis Conceptione disputas aut praedicas.

10

III. Secundum notandum est quod licet, ut dictum est, ad fidem non spectet tanquam necessario credendum, utrum aliquis actualiter non habuerit, ex speciali gratia, originale peccatum; per hoc non excluditur quin spectare possit tanquam probabile, propter auctoritates Sanctorum. In principio namque Primae Partis distinxit Auctor quomodo multipliciter aliqua spectent ad sacram Theologiam. Propter quod oportet sobrie se habere hominem in re hac, sicut et de actuali morte eorum de quibus loquitur Apostolus I ad Thess. iv; et diabolicas aemulationes, detractiones rixasque, tam sub zeli quam sub pietatis umbra, evitare; ac Spiritui Sancto obicem non ponere, iureiurando firmando hoc vel illud.

11

III. In responsione ad secundum in eodem articulo, scito quod peccatum originale in baptizato dicitur remanere actu, et transire reatu. Quia et vere actu remanet privatio iustitiae originalis: sumus enim adhuc illa privati. Quoniam quamvis habeamus gratiam gratum facientem coniungentem supremum hominis Deo, non tamen babemus eam secundum hunc effectum qui est iustitia originalis, in statu isto. Gratia enim, ut in Prima Parte dictum fuit, est radix originalis iustitiae; quae, olim cum suo fructu perdita, per baptismum reparatur secundum se, tantum fructum factura iustitiae originalis post resurrectionem. Et vere transit reatu. Quia non remanet in baptizatis privatio originalis iustitiae sub ratione culpae: non enim amplius eis imputatur ad culpam, nec reservatur punienda. Et sic brevibus hic colligere poteris quomodo originale peccatum in baptizato actu remaneat, reatu vero transeat; et alia multa necessaria pro declaratione eorum quae sanctus Doctor dicit in littera.

Articulus 4

12

Commentaria Cardinalis Caietani

13

IN articulo quarto eiusdem octogesimaeprimae quaestionis, in responsione ad secundum, dubium occurrit, quia Auctor in II Sent., et hic in art. 1, ad 4, tenet animam infici ex carne quae est pars geniti, quam constat non esse principium activum in generatione: nunc vero dicit quod caro non inficit nisi inquantum est principium activum in generatione. Non enim stant haec duo simul.

14

II. Ad hoc dicitur quod carnis nomine quatuor accipere possumus: corpus paternum, ex quo deciditur semen ipsum; semen, secundum virtutem activam in spiritu spumoso; carnem quae fit pars prolis in ipsa unione ad animam; et carnem ut perseverantem in prole. Et retrogrado ordine procedendo, caro perseverans inficit animam mediante proprio consensu, dum concupiscit adversus, spiritum. Caro vero in unione, ut stat sub actione. seminis generando, viventis, inficere dici potest ut materia, cui coaptatur forma in principio in constitutione naturae. Magis tamen, et verius, dicitur quod semen inficit, cui proprie convenit actio naturae: et eadem ratione, licet remote, paternum corpus, inquantum mediante semine active generat. Ex quibus patet quod. verissimum est quod caro non inficit sola (quod dico propter carnem ut perseverantem), nisi pro quanto est principium activum: quia si caro in unione inficit, hoc habet ut stat sub principio activo. Et sic verificatur etiam. illud comparativum magis, in primo articulo positum, ad quartum: magis namque inficit semen quam caro in unione, quia propter illud; et quam. caro perseverans, quia non nisi diminute inficit, ut dictum est, concupiscendo.

Articulus 5

15

Commentaria Cardinalis Caietani

16

In articulo quinto eiusdem quaestionis octogesimaeprimae, in responsione, adverte Auctorem reprehendere opinionem quam secutus fuerat in II Sent., dist. XXXI

PrevBack to TopNext