Table of Contents
Commentarius in summa theologiae
Pars 1
Quaestio 50
Quaestio 51
Quaestio 52
Quaestio 53
Quaestio 54
Quaestio 55
Quaestio 56
Quaestio 57
Quaestio 58
Quaestio 59
Quaestio 60
Quaestio 61
Quaestio 62
Quaestio 63
Quaestio 64
Quaestio 65
Quaestio 66
Quaestio 67
Quaestio 68
Quaestio 69
Quaestio 70
Quaestio 71
Quaestio 72
Quaestio 73
Quaestio 74
Quaestio 75
Quaestio 76
Quaestio 77
Quaestio 78
Quaestio 79
Quaestio 80
Quaestio 81
Quaestio 82
Quaestio 83
Quaestio 84
Quaestio 85
Quaestio 86
Quaestio 87
Quaestio 88
Quaestio 89
Quaestio 90
Quaestio 91
Quaestio 92
Quaestio 93
Quaestio 94
Quaestio 95
Quaestio 96
Quaestio 97
Quaestio 98
Quaestio 99
Quaestio 100
Quaestio 101
Quaestio 102
Quaestio 103
Quaestio 104
Quaestio 105
Quaestio 106
Quaestio 107
Quaestio 108
Quaestio 109
Quaestio 110
Quaestio 111
Quaestio 112
Quaestio 113
Quaestio 114
Quaestio 115
Quaestio 116
Quaestio 117
Quaestio 118
Quaestio 119
Pars 2
Pars 1
Pars 2
Pars 3
Quaestio 1
Quaestio 2
Quaestio 3
Quaestio 4
Quaestio 5
Quaestio 6
Quaestio 7
Quaestio 8
Quaestio 9
Quaestio 10
Quaestio 11
Quaestio 12
Quaestio 13
Quaestio 14
Quaestio 15
Quaestio 16
Quaestio 17
Quaestio 18
Quaestio 19
Quaestio 20
Quaestio 21
Quaestio 22
Quaestio 23
Quaestio 24
Quaestio 25
Quaestio 26
Quaestio 27
Quaestio 28
Quaestio 29
Quaestio 30
Quaestio 31
Quaestio 32
Quaestio 33
Quaestio 34
Quaestio 35
Quaestio 36
Quaestio 37
Quaestio 38
Quaestio 39
Quaestio 40
Quaestio 41
Quaestio 42
Quaestio 43
Quaestio 44
Quaestio 45
Quaestio 46
Quaestio 47
Quaestio 48
Quaestio 49
Quaestio 50
Quaestio 51
Quaestio 52
Quaestio 53
Quaestio 54
Quaestio 55
Quaestio 56
Quaestio 57
Quaestio 58
Quaestio 59
Quaestio 60
Quaestio 61
Quaestio 62
Quaestio 63
Quaestio 64
Quaestio 65
Quaestio 66
Quaestio 67
Quaestio 68
Quaestio 69
Quaestio 70
Quaestio 71
Quaestio 72
Quaestio 73
Quaestio 74
Quaestio 75
Quaestio 76
Quaestio 77
Quaestio 78
Quaestio 79
Quaestio 80
Quaestio 81
Quaestio 82
Quaestio 83
Quaestio 84
Quaestio 85
Quaestio 86
Quaestio 87
Quaestio 88
Quaestio 89
Quaestio 90
Quaestio 2
Articulus 1
Ir articulo primo quaestionis secundae, in argumento in oppositum, adverte quod, licet beatius sit dare quam accipere, iuxta Domini sententiam, simpliciter loquendo, quia dare est affluentiae, accipere indigentiae; in hominis: tamen beatitudine, quia beatitudine indiget, substantia beatitudinis consistit in accipiendo seu retinendo, et ex ipsa emanat erogatio ut consequens.
Articulus 3
In articulo tertio, adverte quod Auctor non affirmat beatitudinem nostram consistere in gloria, etiam apud Deum: sed dicit dependere illam ex cognitione divina quam habet de nobis, in qua consistit gloria nostra apud Deum. Et me- rito: quia, ut patebit, beatitudo nostra non consistit in cognosci, sed in. cognoscere: quamvis dependeat a cognosci a Deo, quia scientia Dei est causa rerum; et perficiatur, seu decoretur, per cognosci ab Angelis et Sanctis.
Articuli 7-8
IN articulo septimo et octavo dubium occurrit de fundadft utriusque, scilicet: Obiectum voluntatis nostrae est universale bonum. Quoniam aut intendit per universale bonum, totum seu omne bonum; aut bonum in universali. Si secundo modo, verum est, et bene probatur quod, sicut obiectum intellectus est verum, non tamen in hoc particu- lari, sed in universali; ita obiectum voluntatis est bonum non in hoc particulari, sed in universali. Sed ex hoc sensu non sequitur: Ergo obiectum voluntatis est bonum universale in essendo, quod est Deus. — Si primo modo, tunc non probatur per hoc quod obiectum intellectus est verum universale. Quoniam hoc verificatur de vero universali in praedicando; et non de omni vero, nec ipsa veritate divina, quae est omne verum. Quoniam nec hoc verum, Deus est trinus, cadit sub obiecto intellectus; nec ea quae non licet homini loqui, et in cor hominis non ascendunt, nec ascendere possent. II. Ad hoc dicitur quod, proprie loquendo, neutro modo intelligitur fundamentum illud. Sed sensus est quod, sicut obiectum intellectus est. verum universale, idest non contractum ad tale vel tale verum, sed absolute; ita obiectum voluntatis est bonum universale, idest non contractum ad tale vel tale bonum, sed absolute. Et si huic fuerit adiuncta subintellecta differentia inter bonum et verum, ex VI Metaphys., scilicet quod verum et falsum sunt in anima, bonum autem et malum in rebus; sequitur quod in illa re sola erit beatitudo nostra, quae est obiectum voluntatis humanae, in qua est bonum absolute. Ac per hoc in solo Deo est: quia in ceteris non est bonum nisi contractum, Et haec est manifesta intentio litterae.
III, Quae contra obiectum intellectus obiiciuntur de limitatione veri, facillime solvuntur, dicendo quod, sicut nullum est ens ad quod non possit actus intellectus terminari aliquo modo, ita nullum est verum quod ipsum. omnino subterfugiat: Deum. namque et omnia attingere potest. Sed quia non potest noster intellectus tali modo Deum cognoscere, etc., ideo committitur fallacia Figurae dictionis, mutando quid in quomodo. Ex impotentia siquidem modi cognoscendi provenit quod oportet aliquid latere omnem intellectum creatum: et non ex limitatione veri obiecti intellectus, quasi tale verum debeat esse obiectum. Cuius signum infallibile est quia, quibuscumque veris oblatis intellectui, adhuc posset intellectus aliud novum verum oblatum cognoscere vel credere: intellectus enim non fit minor ex cognitione praecedentium, ut dicitur III de Anima. Quod impossibile esset, si verum limitatum esset adaequatum obiectum intellectus.
IV. In responsione ad primum in articulo octavo, vide, novitie, Auctoris intentum de illa propositione, Supremum infimi attingit infimum supremi: quod intelligitur de attinctione secundum proximitatem naturae, quae in similitudine earum propinqua consistit; et non de ordinati in finem attinctione ad finem ultimum.