Quaestio 178

Commentaria Cardinalis Caietani

In articulo primo quaestionis centesimaeseptuagesimaeoctavae, dubium occurrit circa illud in responsione ad primum dictum, scilicet quod Deus utitur instrumentaliter vel interiori motu hominis, vel eius locutione, etc., utrolibet modo faciat miracula. Et consistit dubium in hoc, an sit sermo de instrumento proprie dicto. Et est ratio dubii quia videtur impossibile quod de proprie dicto instrumento intelligatur haec littera. Quoniam huiusmodi instrumentum oportet aliquid facere circa effectum. Constat autem quod non semper in miraculis huiusmodi instrumenta aliquid faciunt; ut patet de voce Iosue cum sol stetit; nihil enim circa solem aut caelum verbum eius, aut quodcumque illorum superiorum, effective fecit.

In oppositum autem Auctoris verba sunt. Non enim consuevit instrumenta appellare nisi quae aliquo modo causae sunt.

II. Ad hoc dicitur quod, cum quaestio de instrumento excedat moralia; et inferius, Domino concedente, in Tertia Parte, de operatione humanitatis Christi et operatione sacramentali, ubi subtilia magis tractabuntur, discutiendum erit: ideo pro nunc dicendum est quod Auctor sumit instrumentum pro quacumque secundaria causa, sive sit causa attingens effectum sua causalitate in se vel in sua dispositione, sive sit causa per modum meriti, et similibus; et non accepit instrumentum proprie. Quod probatur ex tribus. Primo, ex eo quod ad potestatem miraculorum factivam spectare potest miraculum creationis: puta quod Deus. crearet totaliter unam. nubem vel unam columbam, etc. Constat autem quod ad creationem totalem non potest concurrere aliqua actio instrumentalis proprie dicta. - Maior habetur in hoc articulo, cum dicitur quod, sicut prophetia extendit se ad omnia quae supernaturaliter cognosci possunt, ita operatio virtutum se extendit ad omnia quae supernaturaliter fieri possunt. - Minor autem venit est in Primo Libro, ubi determinatum est quod potentia creativa nec instrumentaliter est communicabilis.

Secundo, ex ipsis verbis Auctoris hic dicentis quod mens: miracula facientis movetur ad faciendum aliquid ad quod sequitur effectus miraculi, quod Deus sua virtute facit.

Tertio, ex auctoritate Scripturae, Josue x, ubi hoc idem significatur, cum dicitur: Non fuit antea nec postea tam longa dies, obediente Deo voci hominis. Ubi manifeste patet Deum poni proximum auctorem miraculi, et vocem: hominis inter remotiora computari.

Videtur igitur intentio Auctoris hoc in loco quod appellet instrumentum priorem effectum praeordinatum .ab ipsa aeterna providentia, ad cuius positionem Deus ipse. exequatur miraculi effectum: ita quod ideo Deus dicitur uti priori effectu instrumentaliter, quia ordinavit se executurum effectum miraculi, quandoque mediate, quandoque immediate, mediante semper illo priore effectu ex parte hominis; sive ille effectus sit oratio, sive vox, sive locutio, sive contactus, etc.

III. In responsione ad secundum eiusdem articuli, circa ambiguitatem ab Augustino tactam de mendacio signorum et prodigiorum Antichristi, adverte quod rationabile est utroque modo fore mendacia, scilicet et formaliter et causaliter. Causaliter quidem, omnia: quoniam ad fallendum omnia tendent. Formaliter autem, non omnia: quoniam rationabile est ut multa vera fiant, ut, si fieri possit, etiam electi inducantur in errorem.

IV. In responsione ad quartum et quintum. eiusdem articuli, adverte quod Auctor summarie perstringit duas gratias gratis datas, scilicet gratiam sanitatum et fidem. Ad primam quidem nihil oportet addere. Ad secundam vero, oportet meminisse, ex qu. 1v, art. 5, ad 4, superius, fidem non connumerari inter gratias gratis datas absolute, quia fides absolute communis est omnibus membris Ecclesiae, ut est autem gratia gratis data, non est communis omnibus membris Ecclesiae: sed fidei excellentia, puta ! constantia, ut Glossa dicit, inter gratias gratis datas computatur. Et quoniam fidei constantia ad fidem spectat, ideo Auctor, loquens de fide, hinc sibi attribuit operationem miraculorum.

Commentaria Cardinalis Caietani

IN articulo secundo eiusdem quaestionis, duo notanda sunt. Primum, ex responsione ad tertium: scilicet quod nunquam fiunt vera miracula ad confirmationem falsae doctrinae.

Secundum, ex responsione ad quintum, ab Augustino, quod perniciosissimus est error aestimantium in miraculosis operibus maiora esse dona Dei quam in operibus iustitiae, Et hoc contra vulgares, et communem errorem humani generis, putantium homines miracula facientes sanctos et quodammodo deos; simplices autem iustos quasi pro nihilo habentes, Totum enim oppositum debe- x 4 ret aestimari, sicut in veritate est.

Et haec de gratiis gratis datis.