Caput 20

CAPUT XX. In quo de fossilibus.

TOSSILIA dicuntur quae e terra effodiuntur, in qua generata sunt. Sunt autem tria fossilium genera: metalla, lapides & media quaedam inter haec. De quorum loco genitali dicitur Jobi 2S v. 1. Nam est argento eductio; & locus auro quod liquant metallarii, Ferrum e pulvere sumitur: & lapis funditur ut aes. Et v. 6. Est locus cujus lapides sunt sapphirus, habetque auri pulveres. Teperavit enim Deus omnia hoc pacto, ut noluerit ubique omnia metalla generati sed alibi unum, alibi aliud. Metalla & lapides pretiosi nihil sunt si cum sapientia Dei conferantur, Job. 28. v. 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19. Psal. 119. 72. Proverb. 3. v. 14.

Metalla sex numero recensentur Numer. 31. 22. Aurum & argentum, aes ferrum, stannum &plumbum. Haec ut creata sunt a Deo. ita etiam sunt Dei; ac proinde non sunt idola inde fabricanda, nequo idolis consecranda. Quamobrem expostulat Deus cum Judaeis quod ex auto & argento divinitus dato, idola sibi fecissent, Ezech. 16. v. 17. ex auro meo & ex argento meo, quae dederam tibi, fecisti tibi imagi nes masculi: ut scortareris cum eis. Et cum Gentilibus Joel. 3. 5. Argentum meum & aurum meum capitis, & desiderubilia mea optima infertis in templa vestra. Hinc etiam colligimus, Deum nobis abunde auti & argenti daturum, si e re nostra esset aut ad cultum Dei omnino requireretur: sicut dicit Chagg. 1. 8. Meum est argentum & meum est aurum, dicit Ichova exercituum. q. d. quod prior domuauro & argento ornata fuit, ne afficiat vos: nam illa tam mei juris sunt quam olim fuerint; ego auri & argenti montes creare & dare vobis possem, si autum ad cultum meum praecise requirerem

Auri materia est aqua & terra, sed copiosior aqua quam terras partibus utriusque bene compactis calore, densis & flavis: sic ut autum si materiam ejus spectes, revera nihil sit aliud quam lutum splendidius & compactius.

Finis auti est multiplex: non solum enim ad alenda corpora non stra, ad valetudinem conservandam, ad morbos curandos prodest; verum etium ad negotiationem cum hominibus aliis, & justitiam commutativam exercendam, ut pro auto merces alias nostris usibus necessarias atque aptas permutatione quadam conparemus: que usam ttia alia metalla habent. Quin etiam ad ornatum decentem & alia vita humanae commoda autum humano generi est concessum a Deo: ut postendit exemplum Abrahami, & Sarae, Isaaci & Rebeccae Genes. 24. vers. 15. Iehova benedixit Domino meo valde(ait servus Abrahami,) adeo ut magnus effectus sit: dedit enim ei greges & armenta & argentum & aurum, &c.

in Veteri Testamento voluit Deus tabernaculum & templum auro ornati, & multa vasa atque instrumenta, ut & propitiatorium ex auto fieri, veluti figuram Christi qui sine peccato, sine dolo omni, & perfectissima justitia ac sanctitate ornatus futurus erat. Christi caput dicitur insigne aurum, purgatissimum, Cantic. 5. v. 16.

Aurum est etiam Ecclesia & singuli fideles, qui afflictionibus & tentationibus veluti igne confiantur & probantur Bach. 13. 9. 1. Corinth. 3. 12. v. Aurum est imago verbi Dei ac inprimis veri sensus illius; sicut Origenes ait homilia quilita in Matthaeum: Templum gle riae Dei est omnis Scriptura diuvinitus inspirata; aurum autem, positus sensus in ea. Debemus ergo ad testimonium verborum quae proferimus in doctrina, proferre sensum Scripturae, quasi confirmantem, quem exponimus, sensum. Sicut enim omne aurum quodeunque fuerit, extra templum, nonest sanctificatum, sic omnis sensus qui fuerit ex tra divinam Scripturam (quamvis admirabilis videatur quibusdam) non est sanctus, quia non continetur a sensu Scripturae, quae sos let eum solum sensum sanctificare, quem habet in se sicut templum proprium aurum. Non ergo debemus ad confirmandam doctrinam tostram, nostros proprios intellectus jurare, id est, affirmare & quastestimonia assumere, quos unusquisque nostrum intelligit, & secundum veritatem aestimat esse, ni ostendorit eos sanctos esse, ex eo quod in Scripturis continentur, quasi in templis quibusdam Dei. Stulti ergo & caeci omnes, qui non cognoscunt, quoniam templum, id est, lectis Scripturarum, magnum & venerabilem facit sensum, sicut aurum sacratum.

Aurum est fides vera ac viva in Christum, Apocal. 3. v. 18. Consilium do tibi ut emas a me aurum igni exploratum, id est, ut in me fidem habeas quae in tentationibus & persecutionibus non evanescat. Quae etsi donum sit Dei gratuitum: tamen metaphora quadam emdicitur, id est, accipi & obtineri a Deo, sed sine pecunia, quomodo & Jesa. 55. 1. dicitur, Heus quisquis sitit, venite ad istas aquas, & cu nulla est pecunia: venite, comparate & comedite, venite inquam, comparate absque pecunia & absque pretio vinum & lac¬

ARGENTUM est imago verbi Dei, sicut dicitur Psal. 13. 7. Dicti lehovae dicta pura sunt, argentum purgatum in catino lectissime terrae, defaecatum septies.

Argentum lectissimum est lingua justi, Prover. 10. v. 20. id est, doctrina virorum bonorum praestatissima est instar argenti lectissimi¬

Argentum est imago optimatum seu gubernatorum in republi. ca, Jesa. 1. v. 22. Argentum tuum abiit in scorias, id est, optimates tu& gubernatores evaserunt corruptissimi.

Est imago vere fidelium, qui sunt partes aedificii mystici Ecclesia super fundamentum, quod est Christus, aedificatae 1. Cor. 3. v. 12. Simili ratione observandum, quarumnam rerum symbola atque imagines sint metalla alia. Vide quae de metallis in statua Nebucadnetzari in somnio exhibita annotavimus in Danielis cap. 4. De lapidibus pretiosis videatur Francisci Ruei tractatus, & excelentissimi Theologi Iohannis Iacobi Grynaei epistola de Margarita. Evangelica in prima parte Theorematum & Problematum Theo¬

gicorum pag. 303. & epistola deGemmis in secunda parte, pag. 295. lo¬

Media inter metalla & lapides, sunt multa, utpote sulphur, argentum vivum, vitriolum, terrae metallares, sal omnis generis, alumen bitumen, naphtha, thus, myrrha, succinum, lacrymae arborum, arena, &c.

SULPHUR, est beneficium Dei magnum ad varios usus hominum a Deo creatum, inprimis ac medicinam & morborum curationem ut ostendunt thermae sulphureae & remedia in quae sulphur ingreditur: ad domesticos etiam usus plurimum adhibetur. Sed idem servit. Deo ad judicia ipsius justissima exsequenda: Nam Deus super Sodonam & Gomorrham demisit pluviam sulphuris & ignis, & subvertit civitates ipsas & planitiem illam totam, &c. Gen. 19. v. 24, 25. Deut. 29, 23. Luc. 17. 29. Sic Psalm. 11. 5. Iehova depluet super improbos ignem & sulphur: Ezech. 39. 22. Sulphur depluam super eum; Jesa. 30. v. 33. Flatus Iehovae quasi torrente sulphuris incendit eam. Et cap. 34. v. 9 mutabitur pulvis ejus in sulphur. Unde & sulphuris Scriptura meminit in poenatum infernalium descriptione, Apocal. 14. 10, 11. & cap. 19. 20. & cap. 20. 10, & cap. 21. 8

Adhaec sulphur est symbolum doctrinae Antichristianae, qua hominum animae inficiuntur & interficiuntur, Apocal. 9. v. 17, 18.

SAL in Scriptura Sacra frequenter memoratur. Gen. 14. v. 3. vallis Siddimorum in qua erant sitae Sodoma & Gomorrha, facta est mare salis. Et cap. 19. v. 26. uxor Lothi statua salis effectu est, nempi quo nos condiat ut sapiamus & peccata vitemus, Deique mandatis obtemperemus.

Sal est incorruptionis symbolum in federe Dei: Sic enim Deus. Levit. 2. v. 13. praeceperat: Omnem oblationem muneris tui sale salito. neque cessare sinito salem federis Dei tui a munere tuo: cum omni oblatione tua offerto sulem. Ex hoc mandato admonet Christus Marc. 9. 19. ut ad perpetuam & incorruptam federis observationem sanctitatemque comparemur, oblationum exemplo quae sine sale Deo ingratae erant. Omnis victima sale condita esse debet. Ille autem vero victima Domino grata est, qui corpus & animam a vitiis emundando, Deo per amorem a Spiritu Sancto accensum consecrat, quand non tantum peccati contagio pellitur, sed & praesentis vitae delectatio tollitur;

Sal est symbolum hominum piorum, qui doctrina & vitae exeplo alios ab interitu aeterno conservant: quemadmodum sal prohibet, ne¬ carnes putredine corrumpantur & vermium esca fiant atque ita pere ant. Hoc Christus docet quum ait Matth. 5. v. 13. Vos estis sal terrae quod si sal infatuatus fuerit, quo salietur? ad nihil valet amplius nisit ut abijciatur foras, & conculcetur a quibusvis. Christi discipulus quilibet, sal esse debet, non solum ipse bonus exsistens, sed & malitiae non particeps, aliisque communicans bonitatem. Ita enim se habet sale Ipsum enim quum maneat, nescium erit corruptionis, & alia servare valet, ne corrumpantur, quibus suam qualitatem communicat. At si naturam suam sal abjecerit, omnino inutile erit & neque terrae, neque stercori accommodum. Quod igitur Christus dicit, hunc sensum hapet: Ego equidem omnem Christianum utilem, & condire valentem esse volo, non solum eum cui concreditum docendi donum, quales sunt doctores, & pastores, sed etiam exigo ut laici ipsi bonae frugis, & utiles sint proximis. Jam si profuturus aliis reprobus fiat, & a Christianorum ordine eiiciatur, neque prodesse, neque utilitatem capere poterit. Neque in terram(inquit,) neque in sterquilinium utile est. Insinuatur autem per terram, quod utilitatem capiat, per sterquilinium aucem, quod prosit. Ideo reiicitur, & reiiciendus est, tanquam qui nec prosit, nec utilitatem percipiat. Et quoniam obscurus, parabolicusque sermo ille fuit, excitans auditores Dominus, ut non simpliciter susc piant dictum de sale, dicit: Qui habet aures ad audiendum, audiat hoc est, qui habet intellectum, intelligat. Aures enim hoc loco sensitivam virtutem animae, & ad intelligendum aptitudinem significat Omnes itaque fideles sal sunt, ex divinis sermonibus, & superna gratia qualitatem suscipientes. Et quod gratia sal sit, audi Paulum dicentes Sermo vester sit in gratia sale conaitus. Et ita si fuerit sermo ἀχαρισι hoc est, sine gratia, insulsus dicitur. Igitur si divinorum eloquiorum qualitatem contempserimus, & non susceperimus eam in nos, stulti & intellectu carentes efficimur.