Table of Contents
Syntagma Theologiae Christianae
Liber 1
Caput 2 : An Theologia vera sit, quid sit, et quod subiectum eius.
Caput 3 : In quo de Theologia archetypa
Caput 4 : In quo agitur de theologia ectypa
Liber 2
Liber 3
Liber 4
Liber 5
Liber 6
Caput 22
Caput 23
Liber 7
Liber 8
Liber 9
Liber 10
Caput 27
PONEESSIO calestis verititis, est cultus Dei, cum veritatem cesta, ex Scriptura Sancta certo cognitam aperte & intrepide puositentur, pro ratione officii nostri, ex sincero amore ergo Thristum, ad illustiandam Dei gloriam & proniovendam aliorum s lutem, Ma.t. 10. 32. 1. Pet. 3. v. 15. Rom. 10. v 10 2. Tim. 1. v. 8
Non frustra in definitione hac additur proxima causa efficiens confessionis, nempe amor sincerus erga Christum. Ea quippe sol dicenda sunt bona opera, quae fides per charitatem agens producit. Nam & daemon Marc. 1. 27. dicebat ad Christum: Novi te, quis sis simirum Sa ctus ille Dei: & spiritus Pythonis clamabat per puel lam de Paulo & Sila; leti homines servi sunt D.i illius alti ssimi, qui en lunciant vobis viam salutis, Actor. 16 v. 17. Sed non dicebat id ex omore Christi, sed extimore servili: nec studio propagandi & protnovendi caelestem veritatem, quum sit pater mendaciorum, sed ut tans nisceret cum suis mendaciis & suspectam redderet. Ideo confistio ejus a Christo repudiatur, ideo Christus eum jubet tacere, quemadmodum & Paulus.
Eaque sit veloe vel scripto vel martyrio. Ori,cum sine ambiguitate & obscuritate profitemur, quod cordede veritate Dei sentimus. Rom. 10. v. 10. Psal. 119. 46. Talis fuit confessio Magorum qui ex Oriente Jerosolymam venerant, Matth. versic 2.
Talis fuit confessio Petri Matt. 16. v.16. & Joh. 6. 62, 69 Eaque tones utimur, quoties coram veritatem caeleste defendimus adversus calumnias. Non enim semper tacendum, ne ovandi materiem ex silentio nostro ἐεμυθιᾳ hostes nostri aucupentur, neve videamur agnoscere errores nobis objectos.
Scripto sit confessio veritatis caelestis, quum sive nestro sive totius Ecclesiae alicujus nomine doctrinam orthodoxam de controversis capitibus religionis scriptam complectimur: cujusmodi confessiones. a Synodis aliquot sunt editae, & superiore seculo a multis Ecclesiis, in omnibus fere regnis:
Martyrio sit confessio veritatis caelestis, cum perpessione injuriarum veluti calumniarum, exagitationum, carceris, ereptionis faculta. tum, ademtionis functionum seu dignitatum, perpestione ite ignominiae, verberum, exsilii: imo etiam si Deo ita vilum est, morte ipsa veritati divinae testimonium perhibemus. 1. Pet. 2. v. 2c. & 3. v. 14. & v. 12. Phil. 1. 29.
Confessio autem veritatis caelestis est facienda: I. Quia est mandata a Deo. 1. Pet. 3. v. 15. Estote semper parati ad respendendum cuilibet petenti rationem ejus spei quae in vobis est
II. Quia praemium habet eximium & exoptandum: de quo Matt. 10 32. Quisquis confitebitur me coram hominibus, confitebor & ego eum coram Patre meo qui est in caelis.
III. Quia confessio ex vera fide per charitatem erga Deum manans est infallibile siguum communionis cum Deo, 1. Joh. 4. 15.
IV. Quia est τεκμήριον salvificae fidei, 2. Cor. 4. v. 13. onfessioni veritatis caelestis conjuncta esse debet constantia, qua contemtis omnibus periculis & morte adeo ipsa, perseveretur in confessione illa usque ad finem
I. Quia mandatur a Christo Domino, Joh. 12. 26. Si quis mihi ministrat, me sequatur, id est, mortem libenter subeat meo exemplo potius, quam ut a veritate caelesti desciscat & alios constantia sua non lucretur. Apoc. 2. v. 10. Esto fidelis usque ad mortem, 2. Thess. 2. 15. Perstate & retinete traditam doctrinam,
II. Quia praemium habet certissimum, salutem nempe aeternam. Matt. 24 13. Joh. 12. 26. ubi ego fuero, illic & minister meus erit, & siquis mibi menistraverit, honorabit eum. Pater. Heb. 10. v. 35. & seqqe Apoc. 2. v. 7, 11, 17. & c. 3. v. 5, 12, 21.
III. Quia exemplis aliorum fidelium, & in¬primis sanctorum martyrum nobis commendatur, Heb. 12. 1. & cap. 13. 7. Ita Magi confessi sunt Jerosolymis, Christum regem Judaeorum natum, spreto omni periculo quod ab Herode rege ipsis creari poterat, Matt. 2.
Coent. stioni vericatis adjuncta esse debet etiam anathematizatu impiorum dogmatum. Tunc enim demum fructuosissime doctrina vera defenditur, quando etiam a sectatoribus ejus, opinio falsa damnatur.
Confessioni veritatis opponuntur, confessio erronea, qualis est haereticorum, schismaticorum, ac proinde haeresis, corruptela doctrinae, & omissio: onfessionis dectr, nae, fuga doctrinae, taedium doctrinae, confessio intempestiva, corfessis hypocritica, dissimulatio veritatis: & abnegatio Christi & veritatis divinae Confessio erronea, est quae errorem aliquem contra verbum Dei sive aperte sive tecte continet: qualis erat confessio Eutychis, quam his verbis refert Leo Magnus in celeberrima illa ad Flavianum Episcobum Constantinopositanum epistola: Confiteor ex duahus na turis fuisse Dominum nostrum ante adunationem, post adunationem vero unam naturam confiteor. De qua Eutychis confessione censuram ibidem Leo subjicit; Miro: (inquit) tam absurdam, tamque perversam ejus prosessionem nulla judicantium increpatione reprehensam, & sermones nimus insipientem, nimisque blasphemum, ita omissum, quasi nihil. quod ffenderet, esset auditum, quum tam impie duarum naturarum ante. incarnationem uniger itus Dei Filius fuisse dicatur, quam nefarie, postquam verbum caro factum est, natura in eo singularis asseritur. Qued ne Eutyches ideo vel recte vel tolerabiliter astimet dictum, quia nulla vestra est sententia confutatum: dilectionis tuae diligentiam commones mus, frater charissime, ut si per inspirationem misericordia Dei ad satis. factionem causa perducitur, imprudetia hominis imperiti etiam ab hacsenjus sui macula per te purgetur. Qui quidem (sicut gestorum ordo patefecit) bene coeperat a sua perjuasione discedere, quum vestra sententia coarctatus, profiteretur se dicere, quod ante non dixerat, & ei fidei ac quiescere, cujus prius fuisset alienus. Haeresis, est peccatum, cum quis errans in fundamento salutis, it errore quamvis evicto ex verbo Dei pertinaciter persistit.
Subjectum ejus in quo inhaeret, est tota anima. Nam quatenus est, erronea opinio de dogmatibus fidei, est in intellectu: quatenus vero persua sio pertinax, est in voluntate
Ideo non est confessio veritatis illa impia pertinacia hominum fanaticorum in suppliciis, quae perferunt propter seditionem. ut Apabaptistarum: aut errores palam blasphemos, ut Serveti, qui anno552. Genevae est combustus
Hi enim non sunt Martyres Christi: quia causa facit Martyrem, non supplicium, ut ait Cyprianus. Et Apollinaris, Ubi non est veritas Christi: ibi non est veritas Mariyrii. De haeresi vide Matthaei Vescubecii Commentarium in Codicem D Justiniani libro primo, titulo quinto de haereticis & Manichaeis & Samaritanis
Corruptela doctrinae, est cum doctrinae verae falsi aliquid de Deo, vel voluntate ejus aspergitur?
Omissio confessionis & doctrinae, est neglectus occasionum & facultatis erudiendi alios, & ad veritatis agnitionem perducendi, praesertini liberos aut filios, qui fidei & curae nostiae sunt commissi. Reprohenditur Jes. 59. v. 4. Nemo est qui clamet pro justitia & nemo qui disreptet pro fide.
cuga doctrinae est peccatum, cum quis fugit co loquia de Deo & rebus divinis. Taedium dectrinae, est peccatum cum quis satietate capitur ver bi Dei.
Confessio veritatis intempestiva, est quae sit sine vocationis sive officii faciendi necessitate, coram quovis & tempore minime opportuno; ideo nec gloria Dei tali confessione illustratur, nec cujusquam salus promovetur, sed irritatur potius vel derisio vel exagitatio veri tatis caelestis vel saevitia hominum adversus pios. Ea prohibetur Matth. 7. v. 6. & cap. 16. v. 20. Nam cum discipuli confessi essent, Jesum esse Christum illum, interdixit discipulis suis ut nemini dicerent, se Iesum esse illum Christum. Non enim jam tunc ita erant confirmati, ut si id passim confessi essent, possent disputando idoneis testimoniis Scripturae Sacrae confirmare: sed uberiorem illorum instru ctionem duxit exspectandam. Noluit veritatem omnino taceri, sed tamen ad eam patefaciendam tempus opportunum deligebat. Prius est discendum, quam docendum. Veritas non est perpetuo silenda, sed illius publicandae melior occasio captanda.
Cofessio veritatis hypocritica, est quae vel extorra est minis aut promissis, vel etsi voluntatie, tamen aut metu mali aut spe commodi alicujus facta est absque amore erga Christum: qualis fuit confessit daemonis Marc. 1. v. 2.
Dissimulatio veritatis divinae, est peccatum, cum quis dissimula; veritatem divinam, ubi gloria Dei & salus proximi confessionem: postulat.
Ibnegatio Christi & veritatis divinae, est peccatum cum qui Christum & veritatem divinam post satis claram ejus patefactionem aut agnoscit, sed repudiat, ut fecerunt Judaei multi, Actor. 3. vers. 13, 14. aut certo agnitam abnegat, sive aperte Christum & veritatem ejus abjuret, sive improbis moribus perseveranter testetus quod Christum pro Domino suo & Servatore non agnoscat & ex veritate non sit.
Eaque religiose cavenda: I. Quia est severe vetita. II. Quia est summe perniciosa; sicut Christus dicit Matth. 10. vers. 33
Illa est, cum quis subito & inopinato metu victus & coactus, ore quidem abnegat veritatem vitandi periculi causa, corde tamen nihil lominus eam retinet, nec ab ea deficit: sed respicit serio & ad Christum conversus in ejus fide & confessione perseverat usque ad finem. Qualis abnegatio fuit Petri Apostoli, qui Christum abnegavit. Mat. 26. v. 69. & seqque
Abnegatio veritatis divinae deliberata, est peccatum cum quis abnegat veritatem divinam cerro cognitam, nullo subito & inopina to metu victus & coactus, sed sponte & consilio, vel retinendae dignitatis & vitae causa, vel spe adipiscendorum honorum & divitiarum. 1. Joh 2. v. 19.
Eaque proprie dicitur Apostasia, id est, impia defectio a Deo & veritate divina semel agnita & confessa ac proinde a Christo: qualis fuit olim Israelitarum qui relicto Deo variis idolis servierunt: Judaeorum itidem: qualis fuit Juliani Apostatae, & Francisci Spirae: qualis est Apostasia Antichristi & factionis ejus.
Ea nemini nostrum debet scandalo esse: I. Quia a Deo praedicta fuit, 2. Tess. 2. v. 3. 1. Tim. 4. 1, 2, 3. II. Quia perpetua apostasia non cadit in electos Dei, Matth. 24. v. 24. & 2. Tim. 3. 19.
III. Quia in eam soli reprobati cadunt, 2. Thess 2. 10, 11, 12, 1a IV. Quia commissa fuit etiam ab illis qui ipsinsmet Christi Domini in his terris docentis fuerant auditores & discipuli, Joh. 6. 66.
Cavenda autem omni studioI. Quia a Deo vetita est, Heb. 10. v. 25. II Quia certas poenas attrahit, temporales & aeternas, 2. Chron. 28. v6. Heb. 6. v. 4, 5, 6, 7. 8. & c. 10. 29, 27, 18. 2 29, 30, 3.
I. Quia ipse verba vitae aeternae habet, Joh. 6. 68. II. Quii ipse en Christus ille Filius Dei viventis, Joh. 6. 69. QUERITUR, an illi sint apostatae, qui se ab hodierna Ecclesia Romana separarunt.
RESP. Non sunt: non enim ille ab Ecclesia exit, qui corporaliter exit, sed qui spiritualiter veritatis Ecclesiasticae fundamenta relinqui- Nos a Romanensibus exivimus corpore; illi a nobis, animo: nos abillis, locoilli a nobis, fide. Nos apud illos reliquimus fundamenta pacietum, illi apud nos Scripturarum: Nos ab illis egressi sumus, secudum adspectum hominum; illi a nobis, secundum judicium Dei, ut in pari causa de Christianis secessionem facientibus ab haeretici: pronunciavit Chrysostomus in opere imperfecto in Matthaeum, incap. 23. homil. 46.
On this page