Caput 9

CAPUT IX. In quo de perfectione Dei.

ERTECTIO DEI, est essentialis Dei proprietas, per quam in telligitur, essentiae divinae nihil plane deesse, sed omnia ipsam integerrimo modo ab aeteruo in aeternum atque etiam perfectiones omnium rerum in se habere, atque aliis esse exemplar ad causam omnis perfectionis, Naturae & Gratiae

Dicitur ἀυταρκεια, id est, Sufficientia Dei. Perfectum id dicitur, cui nihil deest. Quod potest vel privative vel negative intelligi. Priori modo dicitur perfectum, cui nihil deest quod ei debitum sit natura sua ad suam integritatem: & hoc modo multa sunt perfecta in suis speciebus vel generibus, non tamen su perfecta simpliciter. Posteriori modo dicitur perfectum, cui absolute nihil perfectionis deest. Atque hoc modo Deus perfectus dicitur absolute, quia nulla omnino ei deest perfectio, nec deesse potest, nec privative nec negative

Unde ipse est Deus in se perfectus ab aeterno in aeternum, & omnium in aliis rebus perfectionum causa. Nam perfectio Dei non in eo tantum est, quod ipse nulla re opus habeat, sed etiam in hoc quod potest seipsum communicare, & alia sibi similia facere. Eoenim perfectius aliquid est, quo magis potest sibi simile procreare.

Omnes perfectiones, quae in rebus a Deo conditis reperiuntur. in Deo prius fuerunt perfectissimae, modoque perfectissimo

Deum in se perfectum esse, cum testimonia Scripturae ostendunt, tum alia argumenta.

Testimonia haec sunt, Job. 37. v. 15. Nostine de libramentis dense nubis, mirabilia Dei perfecti scientiis? Matth. 5. v. ult. Estote igitur vos perfecti, ut Pater vester ille, qui est in caelis, perfectus est;

Argumenta alia haec sunt: I. Quicquid necesse est maxime in actu esse, id maxime est perfectum:

At Deum necesse est maxime in actu esse: Ergo Deus est maxime perfectus II. Cui nullum deest bonum, is est perfectus Deo nullum deest bonum. Ergo Deus est perfectus III. Quicquid unum est & simplicissimum, id certe est perfectum. Nam quo quid est magis unum & simplicius, eo est perfectius:

At Deus est unus & simplicissimus: Ergo est perfectus.

OBIECTIONES I. Qui omnia fecit propter semetipsum, is non est in se perfectus: Deus omnia fecit propter semetipsum: Ergo non est in se perfectus RESP. per distinctionem: Qui omnia fecit propter semetipsum, sed li et juvandum vel augendum re ulla, is ante non fuit perfectus. At Deus fecit omnia propter semetipsum scil. non juvandum vel augendum re ulla, sed propter se communicandum potius & patefaciencium creaturis suis, cum haec natura boni sit, ut non tantum se conservet, sed etiam aliis se communicet.

II. Qui utitur opera aliorum, is non est perfectus: Deus utitur opera aliorum: Ergo, &c. RESP per distinctionem: Qui utitur opera aliorum, nimirum coactus aliqua necessitate vel impotentia, is non est perfectus. At Deus opera creaturarum in operibus suis perficiendis utitur non coactu tiliqua necessitate vel impotentia, sed pro liberrima voluntate & bofetate sua, ut ostendat se utroque modo nimirum & sine illis & peilles posse quaecunque vult efficere: se omnium rerum & jure & potestate ess: Dominum, posseque omnibus uti pro arbitrio: seque hoc eriam eximio & gratuito honore creaturas suas dignari, ut eas benesicentiae suae organa & operum divinorum administros faciat: 2. Cor. 3

III. Qui requirit a nobis cultum & honorem, is non est perfectus

Deus requirit a nobis cultum & honorem. Ergo Deus non est perfectus RESP per distinctionem. Qui requirit a nobis cultum & honorem, nempe ut ipsi aliquid inde accedat, is non est perfictus. At Deus requirit a nobis cultum & honorem, non ut ipsi Deo alique iduris dat, sed ut nos doceat, quid in nobis boni esse debeat. Sicii: 1inobedientia & contumelia in Deum, non Deum, sed creaturas facit miseriorem: sic obedientia erga Deum, quae est cum egii mente divina conformitas, non Dei, sed creaturae rationalis bonuta. & beatitudo est

INSTANTIA: Atqui obedientia Deo tribuitur. RESP. Non quod Deus ea indigeat vel juvetur, sed quia honans. debent eam Deo praestare ordine justitiae, ut doretur Psal. 16 2. 7. Ioho vae, Dominus meus es: bonum meum non tibi proderit. Et Ps. 56. & sequentibus usque ad v. 14. Non propter sacrificia tua arguum iiholocausta tua sint coram me jugiter. Non accipiam e domo tua jus at cum, e caulis tuis hircos: Quum mea sit omnis bestia sy vestris, fueius in montibus mille. Agnoscam omnes uolucres montium, de nique ani¬is lia agrestia sint penes me. Si esurirem, non dicerem tibi: nam mea est 1 ra habitabilis, & plenitudo ejus. An vescor carne robustorum juver corum, aut sanguinem hircorum bibo? Et Job. 35. 7. Si justus es, quid duillitaut quide manu tua accipit? Et Luc. 17. 10. Quum feceritis omnia quae praecepta sunt vobis, dicite, servi inutiles sumus: nam quod debuimus facere, fecimus.

INSTANTIA ALIA: Gloria spectat tamen ad illius felicitatem & perfectionem, cui tribuitur

Ergo Deo aliquid accedit. RESP. Ambiguitas est in nomine gloriae Dei. Nam Gloria Dei interdum significat virtutes in ipso Deo existentes & opera divina, eorumque intuitum & approbationem in Deo. atque sic illi a nemine dari gloria, nec minui, augerive potest, sed in ipso fuit & manet semper eadem, juxta dictum Joh. 17. 5. Glorifiia me Pater gloria quam in ebui apud te, antequam mundus fieret. Interdum vero significat ignitionem & celebrationem bonitatis & operum Dei, non in Deo, sud in creaturis rationalibus exsistentem: ideoque minor & major fieti potest, & amplificata vel imminuta, non Dei, sed creaturae bonuatem, felicitatem & perfectionem auget vel imminuit.

IV. Cui celebratio & obedientia aostra prodest, is non est in se perfectus:

At qui Deo celebratio & obedientia rostra prodest: Ergo, &c. RESP. Minor est falsa: Nam Deo neque commodare neque incommodare quisquam potest: & vera Dei agnitio & celebrario, quemadmodum tota cum ipso conformitas non illius, sed ercaturae est fedicitas & perfectio¬

V. Cui debetur obedientia, is in se non est perfectus: At Deo debetur obedientia. Ergo, &c. RESP. per distinctionem. Cui debetur obedientia, nimirum quui ipse hac indigeat, vel ei quicquam per eam accedat, is non est in superjectus: At Deo debetur obedientia, non quod ipse hac indigeat, vel e quicquam per eam accedat, sed ratione justitiae. Non enim ille, sed nos a perfectione excideremus, si obedientiam ei non praestaremus.

VI. Cui aliquid accedit ex nostra obedietia, is non est in se perfectus: Deo aliquid accedit ex nostra obedientia: Ergo, &c. Minor probatur: Qui boni aliquid percipit ex nostra obedientia, ei aliquid inde accedit:

Deus boni aliquid percipit ex nostra obedientia: Ergo Deo aliquid inde accedi Hujus prosyllogismi minor sic probatur: Qui letatur nostra obedientia, is aliquid boni ex ea percipit: At Deus letatur nostra obedientia. Ergo, &c. RESP. per distinctionem. Qui letatur nostra obedientia: nempe ut eausa laetitiae in ipso, is aliquid boni ex ea percipit. Jam Deus laetatur nostra obidientia, at non ut causa laetitiae in ipso. Non enim nostrae virtutes laetitiam in Deo gignunt, sed latitia sive approbatio divina causa est bonorum operum, quae sunt in hominibus, juxta dictum Matth. 11. 25. Gratias ago tibi Pater Domine caeli & terrae, quod revelaveris haec infantibus: etiam Pater, quia ita placuit tibi.

VII. Cui aliquid accessit, is non fuit semper perfectus: Deo aliquid accesst. Ergo Deus non fuit semper perfectus. Minoris prosyllogismus: Qui certo tempore factus est quod ante non erat, ei aliquid accessit: Deus certo tempore factus est, quod antea non erat: Ergo, &c. Minor prosyllogismi sic probatur: quia post creationem demum Deus factus est Dominus rerum creatarum, quod ante non fuerat, nullis adhuc creaturis exsistentibus.

RESP. ad maiorem propositionem prosyllogismi per distinctionem; Qui certo tempore factus est quod ante non erat, ei aliquid accessit, nempe si id quod dicitur factus vel absolutum sit & absolute ei inesse coepit: vel realis relatio sit, quae realiter ipsi inhaerere certo tempore coepit. Ssc accepta major conceditur Jam ad minorem respondeo: Deum certo tempore factum esse, quod ante non erat, nepe sic ut ei inesset coeperit aliquid novi, sive absolutum sit aliquid, sive relatio realis, negatur Quod vero ad probationem minoris istius attinet, illa prorsus est aliena; nam etsi post creationem demum coeperit Deus esse aut dici Dominus rerum creatarum: tamen Deo nihil novi inde accessit, aut ulla facta est in eo mutatio; quia est nomen quod relationem inter Deum & res creatas indicat, ac proinde licet in tempore non autem ab aeterno praedicetur de Deo, nullam tamen rei alicuus novae accessionem, nullamque mutationem in eo ponit. Quaecung relationem significant inter Deum & creaturas, ea quidem non ab aeterno, sed in tempore de Deo dicuntur: nullius tamen novae rei accessio. nem nullamque mutationem ponunt in Deo, sed tantum in creaturis. Ratio est, quia creaturae realem habent ad Deum relationem: Deus autem nullam ad creaturas realem, sed rationis duntaxat relationem nabet, idem semper manens, & extra ordinem creaturarum sem¬ per exsistens. Proinde etiam Deus ad nullam creaturam refertur: omnes vero creaturae ad Deum referuntur, & ad eum, ut ad suam gausam. suum etiam habent ordinem:

AXIOMATAde perfectione Dei, I. Deus est in se absolute & undequaque perfectus ab aeterno in aeternum, omnis defectus aut profectus expers. Rom. 11. 35. Quis prio dedit ei, & reddetur eis

II. Deus nulla perfectione potest carere, noc privative nec negative: seu, Nulla perfectionis privatio, nulla negatio in Deum potest cadere.

III. Perfectiones omnes Deo competunt secundum unam & simplicem formam, quae est ejus essentia

IV. Deus est omnium in aliis rebus perfectionum causa, Rom. II. 36. Nam ex eo, & per eum & in ipsum sunt omnia.

V. Omnes perfectiones, quae in rebus a Deo conditis reperiuntur, in Deo prius fuerunt perfectissimae, modoque perfectissimo. Imo Deus ea ratione quam prima causa est, omnem perfectionem possibs lem in se continet. Omnes perfectiones simpliciter simplices sunt i Deo, quia in suo formali conceptu nullam imperfectionem, sed puraperfectionem habent, neque inter se repugnantiam involvunt. Deus ratione suae perfectionis emin, ater continet perfectiones creatura. rum. Eminenter: ontinere perfectionem alicujus, est habere talem per Fctionem superioris rationis, quae virtute contineat quicquid est in inferiori perfectione: unde quia etiam continet eminenter, potest illam efficere. Omnes enim effectus sunt in causis efficientibus virtute, quam sit ut causae tales esse dicantur, quales ipsarum effectus; & vicissim, effectus tales, quales ipsorum causae¬

Sufficientia DEI & efficacitas differunt, ita ut illa absque hac esse possit. Nam sufficientia Dei est aeterna, & est naturae aternae actus perpotuus in possessione, ut vocant, positus; denique est ipsa essentia Dei: Effica. citas vero est in tempore; & est uoluntatis utentis sufficientia sua, non autem naturae; & est operatio non essentia ejus. Falsum igitur est, nihile magis requiri ad sufficientiae veritate quam efficacitatem. In Deo quippe estveritas sufficientiae ab aterno, cujus efficacitatem prodit in tempore. Itaque sufficietia sine efficacitate & usu illius inveniri potest, efficacita. vero sine sufficientia minime. Non cadit in rerum naturam, ut idem sint δα Xεργον. Exemplo sitvir bonus, in quo potentia praecedit habitur hubitus efficacitati & operationi. Potentia autem & habitus ad sufficie tiam pertinent suo in genere: & ipsae quidem sine efficacitate constare poffant, sed efficacitas sine illis minime. Nam (ut ajebant illi Iudic. 8. qualis est vir, tale est robur ejus: & quantitas virtutis ex quantitate quidem operationis cognoscitur, sed ante est virtus tamen quam operatio ipsius

Quaeritur I. An ratiocinatio sit in Deo? Et videtur quod sit, quum atiocinatio in creaturis rationalib. videatur esse quaedam perfectio¬. n. RESP. In Deo non est ratiocinatio seu discursus Syllogisticus proprie loquendo, ut nec consultatio. 1. quia ratiocinatio & discurius Syl logistieus, ut & consultatio sunt de rebus dubiis & obscuris. At Deo nihil est dubium, nihil obscurum; sed certa, perspicua & clara omnia. 2. quia ratiocinatio & discursus Syllogisticus & consultatio imperfectionem manifestam semper includunt: sunt enim tantum via ad perfectionem seu perfectam cognitionem competens solis creaturis, quae non possunt omnia una simplici intellectione seu apprehensione cognoscere 3. quia in Deo nulla est compositio & divisio: ac proinde nodiscursus, sed simplex intuitus, quo simpliciter videntur quae composita sunt & invariabiliter quae variabilia sunt, & simul quae necessaria. 4. quia Deo non sunt alia aliis notiora, sed una simplici intellectione

ia cognoscit. uaeritur II. An in Deo sit potentia intellectiva? quum illa videaesse quaedam perfectioRESP. Potentia intellectiva, si proprie loquamur, in Deo non est. 1. quia potentia intellectiva formaliter dicit vim seu facultatem elici endi & recipiendi intellectionem: in Deo autem non est intellectio plicita aut recepta, sed ex se necessaria ac per se subsistens. 2. quia potentia intellectiva non dicit perfectionem simpliciter, sed imperfectionem includit: quare non est in Deo formaliter sed eminenter tantum Quaeritur III. An in Deo sit fides qua aliquid credat? Causa quaestionis est, quia fides in nobis videtur esse quaedam perfectio¬

s. 15P. Non est in Deo. 1. quia omnis obscuritas repugnat infinit claritati Dei. At fides qua aliquid creditur, obscura est cognitio. 2. quia nulla est autoritas, cui Deus credere possit: nam sibi non credit, cum loquutio, qua secum loqui potest, sit perfectissima sui & rerum omnium comprehensio: inferior vero autoritas, quae ex se fallibili est, non potest Deum ad assensum movere, sed ipse evidenter videt quid ponderis habeat uniuscujusque testimonium, ut humanum vel angelicum intellectum possit ad assentiendum movere.

VSVS perfectionis Dei. Discimus hine primo, Deum nostrum, quem colimus, esse verum Deum: quia est perfectissimus. Nam qui perfectissimus non est, vetus Deus esse non potest.

Sicundo, in divinis esse generationem & processionem unius personae ab alia. Nam perfectio Dei non in eo tantum consistit, quocd nulla re opus habeat, sed in hoc quoque, quod potest seipsum communicare. Tum quicquid est boni & perfectionis in nobis, illud multo magis est in Deo Atqui generatio Filii sibi per omnia aequa lis, est res maximae perr ctionis in nobis: nihil enim generat, nisi qua tenus est actu Idem de spiratione dicendum.

Tertio, Deum esse simplicissimum: quia quo quid est perfectius. ed simplicius. Quario, Deum dare dona perfecta. Jacob. 1. 17. Omne perfectumdonum est superne descendens a Patre luminum.

Refellitur hinc error eorum, qui statuunt in Deo compositionem: aliquam: compositio enim imperfectionem significat. Unde essentia divina non componitur ex personis, sed tantum distinguitur personis: nec persona divina ulla est composita ex essentia & modo subsistendi proprio, quia modus subsistendi non componit, sed tantum distinguit. Similiter relatio in divinis hoc perfectionis habet, quod distinguit unum correlativuum ab altero, non autem componit.

Perfectionis Dei consideratio nostram imperfectionem nobis ob oculos ponit: Nam ex quo in Adamo lapsi sumus, perfectionem, in qua creati eramus, amisimus. Eadem superbiam nostram contundit: nam (quae ingenita est omnibus nobis superbia) perfecti nobis semper videmur, nisi manifestis documentis imperfectionis nostrae convincamur. Non autem convincimur, si in nos dunta; xat ipsos respicimus, & non in Deum quoque, qui unica est omnis perfectionis regula. Exemplum est Matth. 19. v. 20. in illo qui ad Chricstum dicebat; omnia haec observavi a juventute mea: quo adhuc deficior? Ideo Christus ei respondit: Si vis perfectus esse, abi, vende quae tiibi suppetunt & da pauperibus, & habebis thesaurum in caelo: & vini, sequere me. Ad haec hypocrisin detegit: Quia enim ad hypocrisin natura propensi sumus omnes, ideo inanis quaedam perfectionis ipecies pro perfectione ipsa nobis abunde satisfacit. At si cogitationem ad Deum erexerimus & expenderimus. qualis sit & quam exacta ejus perfectio, ad cujus amussim nos conformati oportet; quod antea in

arguetur: adeo divinae integritati male respondet, quod videtur in nobis vel absolutissimum.

Praeterea accusat insaniam & ingratitudinem hominum, qui perectionem alibi quaerunt, quam apud solum Deum: veluti qui eam quaerunt apud creaturas, item in usu Sacramentorum externo, ex opere, ut vocant, operato, quod non potest sine maxima Dei injuria ficri¬

Perfectionis Dei meditatio excitat nos ad siduciam in solo Deo. collocanda, ad eum solum invocandum, ab eo solo omnia exspectanda,

Deinde excitat nos, ut Deum pro exemplari totius vitae nostrae ad imitandum nobis proponamus, sicut Christus ait Matth. 5. vers 48. Estote igitur vos perfecti, sicut Pater vester, qui in caelis est, perfectus est. Quibus verbis Patris caelestis benevolentiam & beneficentiam erga quosvis, & perfecti perfectionem nobis imitandam poponit. Quum enim in eo omnes sint perfectiones numeris omnibus absolutissimae; aequum est, ut is nobis sit forma vivendi. Sicuti qui Oratores fieri volunt, Demosthenem & Ciceronem, tatquam omnium.

perfectissimos oratores sibi imitandos suscipiunt: ac insmma, in omnibus artibus perfectissimi quique a nobis deliguntur, qui s imitemur: Multo magis Deus, qui archetypum & perfectissimum est exemplar perfectionis nobis imitandus. Eadem perfectio Dei excitat nos, ut pareamus Deo conditori nostro: nam perfectio summa in creatura rationali est parere Creator.

Denique perfectio Dei nobis est solatio contra nostram imperfectionem. Nam etsi in hac vita multis imperfectionibus subjecti sinus; perfectio tamen in altera illa vita nos manet, quam non isresti tuet is, ex quo, per quem, & in quo sunt omnia, Rem. 11 36. & qui erit omnia in omnibus. 1. Cor. 15. v. 28. Tunc implebitur quod Paulus ait 1. Cor. 13. 10. Postquam advenerit quod perfectum est, tunc quod ex parte est abolebitur.