Caput 46

CAPUT XLVI.

UUM de perfectione Scripturae Sacrae tractatur, tres praecipue Qquaestiones agitantur. I. An Scriptura Sacra sit perfectus II. An jam sint aliquae traditiones vere divinae non scriptae: III. An illae jam sint necessariae praeter Scripturam? Ad primam quaestionem de qua in hoc capite rractabimus, haec est responsio. Scripturam Saeram perfectam esse dicimus

Ut autem recte mens nostra percipiatur, non hoc volumus, omnes conciones Prophetarum, Christi & Apostolorum, totidemque verbis, quibus habitae sunt, esse consignatas, aut omnia facta Prophetarum, Christi & Apostolorum esse perscripta; quia repugnarent locae, Johan. 20. v. 30, 31. Multa vero etiam alia signa edidit Iesus in discipulorum suorum conspectu, quae non sunt scripta in hoc libros Haec autem scripta sunt, ut credatis Iesum esse Christum Filium illum DEI, & ut credentes vitam habeatis per nomen ejus. Et cap. 21. v. 25. Sunt autem & alio multa quo fecit Iesus, quae si scribantur sigillaetim, ne mundum quidem ipsum opinor capturum eos qui scriberentur libros. Neque etiam hoc volumus, totam doctrinam fidei & morum EXPRESSE, hoc est, diserte & totidem verbis in Scriptura proponiut in Symbolis & Confessionibus Ecclesiae exponitur; quia multa recte creduntur & fiunt, quae non expresse & totidem literis & verbis in Scriptura Sacra exstant, sed quae tamen ex iis quae expresse haben tur, necessario & bonam consequentia colliguntur & concluduntur: exempli gratia, Deum esse unum essentia, trinum personis: Filium Dei esse consubstantialem Patri: Credendam esse sanctam Ecclesiam Catholicam. Etsi enim haec & similia totidem literis & siyllabis non exarata sunt in Scriptura Prophetica & Apostolica: tamen quoad sensum in illis exstant & ex iis quae expresse scripta sunt cosequuntur bonam ac necessaria consequentia. Sed haec est nostra seutentia: Sacram Scripturam esse sufficientem ad reddendum hominem supientem ad salutem, sufficienter continere & tradere omnia dogmata quae nobis ad salutem aternam, sunt necessaria, tum quoad fidem tum quoad bona opera; & plurima quidem continere & tradere expresse totidemque verbis, quaedam vero bonam & necessaria consequentia. Et ut nostram sententiam exprimam dicto AUGUSTINI, quod exstat libro secundo de doctrina Christiana capite nono; In his quae aperte in Scriptura posita sunt, inveniuntur illa OMNIA quae continent fidem moresque vivendi: In quo dicto aperte non significat expresse seu totidem verbis, sed idem valet quod perspicue, clare, manifeste non obscure.

Dogmata ad aeternam salutem necessaria, sunt quae Deus vult do ceri omnes absque exceptione, ita ut ignoratio illorum sit damnabiis: cujusmodi sunt principia religionis, item articuli fidei, praecepta Legis Moralis; quibus praescribitur quid credendum nobis sit ad sautem & quid faciendum ad colendum Deum secundum ipsius vountatem.

Sacram Scripturam esse perfectam, sequentibus argumentis stabilimus:

PRIMUM: Quia scripta est per publicos fidelesque Dei & Ecclesiae actuarios, notarios & tabelliones, qui certe pro fide sua per Spiritum Sanctum sufficienter, perfecte & integre voluntatem Dei ergia nos, & officium nostrum erga Deum exposuerunt, & universae Ecclesiae in omnem posteritatem monumentis literarum consignatum tradideruntque. Si non fecerunt, quae in illis fides? si fecerunt quae fides in illis Christianis, qui in Scriptura notatiorum a Deo ipso electorum & inspiratorum non acquiescunt:

SECUNDUM: Quicquid potest divino modo & infallibiliter tanquam prima veritas a Deo revelata hominem sapientem reddere ad salutem, id est perfectum: At Scriptura Sacra id potest, 2. Tim. 3. v. 15. Ergo est perfecta

TERTIUM: Quicquid est divinitus inspiratum & utile ad doctriperfectus sit homo Dei ad omne opus bonum instructus, id certe est perfectum. Nam quod ipsum perfectum non est, illud nullum homi nam, ad redargutionem, ad correctionem & ad institutionem, ut nem perfectum reddere potest. At Sacra Scriptura est divinitus inspirata & utilis ad doctrinam, &c. ut Paulus Apostolus testatur, 2. Tim. 3. v. 16, 17. Tota Scriptura, &c. Et ipsa igitur est perfecta ExCIPIUNT Papani communiter, locum hunc Pauli mala versione Bezae esse depravatum: nam in Graeco esse πάσα χραφη: vertendum igitur, Omnis Scriptura. Deinde Paulum loqui hoc in loco tancum de Veteri Testamento: Non igitur de tota Scriptura Sacra¬

REPLIC. Primo ista exceptio neque coelum neque terram attingit: nam neque adversus formam, neque adversus materiam argu mentationis quicquam facit. Quid enim ista exceptio vel negat vel distinguit? consequentiamne? an praemissarum aliquam? neutrum certe. Videtur ea responderi ad probationem assumtionis: Atqui as sumtio est Pauli Apostoli, nec probatione eget apud Christianos, sed tantum indicatione loci ubi exstet. Deinde negamus, locum Pauli depravatum esse versione Bexae. Nomen enim Graecum πῶς, πασα, πον, interdum universalitatem significat, interdum integritatem. Quum universalitatem significat, recte vertitur Latine omnis, omne ut quod legitur, Johan. 3. v. 15. ἵνα τάσ ἐ πισευον εἰς αυον, μη δτολητα, ιm εχη ζωυν αιἰονιον, recte vertitur. Vt omnis qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. Quum vero integritatem designat, redditur Latine totus, tota, totum: veluti in adagio isto, aios naισθ παντος: nam vertitur Latine, Dimidium plus toto, id est, integro. Sic Ephes. 4. v. 6. πῶν τό σιμα, recte exponitur, totum corpus, ut habet vulgata versio Latina: Et Matth. 8. vers. 32. πάσα ἡ αγίλη, totus grex. Sic etiam hoc loco, πάσα χραφη, idem est quod δλη δραφη: idcirco recte vertitur, tota Scriptura; quia non vult Paulus, omnem. id est, quamlibut scripturam, veluti est Platonis, Aristotelis, &c. esse θεόπνσυστον. Quod si reddatur, omni, restringi debet ad Propheticam? & Apostolicam Scripturam

Adhaec falsum est, Paulum loqui tantum de Veteri Testamento, sed de tota Scriptura agit, ac proinde & Novum Testamentum inrelligit, ut manifestum est tum ex verbis vers. 15. Per fidem quae est i1 Christo Iesu: Nam Novum Testamentum docet, ut credamus Jesum esse Christum, de quo Vetus Testamentum praedixit: Tum quia plerique libri Novi Testamenti jam exstabant; Paulus enim hoc scripsit, instante migrationis suae tempore, ut patet ex capitis sequentis versus sexto: Tum quia suas epistolas Paulus e numero Sacrarum Scripturarum minime exclusit.

Dato autem, sed non concesso, Paulum loqui tantum de Veteri Testamento? tamen argumentum nostrum valet, imo multo firmius evadit. Nam si Vetus Testamentum potest hominem Dei perficere: multo magis id faciet tota Scriptura. Item, si Scriptura potest perficere hominem Dei, id est, ministrum verbi Dei, Doctorem Christianum; tum multo magis sufficiet laico, eumque perficiet,

Bellarminus duo respondet: primo concedit, quod Scriptura sufficienter instruat & perficiat hominem Dei; sed id concedit cum restrictione, quia multa expresse contineat; & quae non continet, ostendit unde sint petenda: Deinde quod concesserat cum restrictione, mox iterum negat & aufert totum: Dico, inquit, Paulum eo loco ne hanc quidem sufficientiam Scriptura tribuere.

REPLICATIO nostra: Primo restrictionem concessioni additam negamus, quia restrictio est falsa: nam Scriptura omnia continet ad salutem necessaria, alia expresse scripta, alia ut necessario consequentia ex iis quae expresse scripta sunt: Perinde autem sunt ea quae exScriptura necessario colliguntur, & ea quae expresse scribuntur. Tum testrictio oblique concessionem perimit & tollit: Nam si multa solum Scriptura continet, non autem omnia, tum Scriptura sufficiem ter non instruit, nec hominem Dei perficit. Perficit autem: perfecta est igitur. Secundo quod per restrictionem oblique Bellarminus tol lit, idem mox directe facit, & sufficientiam etiam restrictam adimit Scripturae, contradicens Apostolo expresse docenti, esse utilem Scri¬

turam, UT ἀιλος, id est, PERPECTUS SIT HOMO DEI, An OMNEOPUS EONUM iζnρτισμδιος, id est, PEREEGTE INSTRUCTUS

DUPLICAT & negationem suam firmare Sophista conatur sequentibus sophismatibus, quae ex confusa & ἀλόγῳ ejus disputatione colliguntur

I. Si singuli libri Scripturae sunt utiles ad doctrinam, &c. & tamen singuli non sufficiunt: tum nec tota Scriptura sufficit; etiamsi sit utilis ad doctrinam, &c. At prius est ut fatetur Chemnicius: Ergo & posterius.

TRIPLICATIO nostra. Negamus sumti consequentiam, quia ludit Sophista homonymia. Sufficientia enim est duplex, sua totius, sua partis. Tota Scriptura est sufficiens essentiali sufficientia per libros singulos fusa; singuli vero libri sunt sufficientes sufficientia partium ad quam ordinatae sunt: Quemadmodoum totus homo suam essentialem habet sufficientiam per partes singulas modo ipsis convenienti permeantem, & singuli etiam hominis partes particula. tem suam sufficientiam habent in toto, singulae exnibentes perfecto usus suos ad quos illae sunt ordinatae. Singuli libri non sufficiunt nimirum sufficientia essentiali totius: iidem tamen sufficiunt particula. ri sua sufficientia ad quam a Deo ordinati sunt. Quae autem Logicat docet, ex eo quod singulis partibus sufficientia totius non competit, toti ipsi sufficientiam totius adimere? Si peritus Medicus praescripserit aegroto pro remedio sufficienti ad justam purgationem tres uncias potionis alicujus, si drachma una seu uncia una non sufficiat ad perficiendam purgationem, num inde recte concluseris, nec totas tres uncias sufficeret

II. Sicut qui dicit, cibus utilis est ad nutriendum hominem, dicit quidem cibum ad hoc esse institutum, ut nutriat, sed non dicit sufficere solum cibum: nam si calor naturalis deficiat, aut aliquod instrumentum corporis ad nutritionem necessarium, cibus non nutriet. Itaque Apostolus non dicit: solam Scripturam sufficere ad docendum arguendum, &c. & proinde ad hominem perficiendum & absolvendum, sed tamen ad haec omnia prodesse & juvare

TRIPLICATIO nostra. Primo fallacia divisionis conatur Sophista eludere argumentationem nostram quae in aeternum firmamanebit: arripit enim media duntaxat dicti Apostolici verba & ea dividit a praecedentibus & sequentibus, quum nos ex tota sententia. Apostoli argumentemur, non ex media solummodo ejus parte Docet Apostolus Scripturae divinitus inspiratae finem esse ut hominem Dei perficiat: media autem ac veluti officia quibus Scriptura hominem Dei perficit, proponuntur ab Apostolo quatuor, doctrina coargutio, correctio, & institutio sub qua & consolatio comprehenditur, quae alibi expresse nominatur. Quis autem adeo insanit, ut Scripturam divinitus inspiratam asserat nec officium perfecte face re, nec finem assequi? Secundo frustra consequentiam argumentationis nostrae negat instantia seu objectione exempli a cibo sumti: nam exemplum est plane dissimile. Nam Scriptura Sacra instrumentum est perfectum & solum divina ordinatione destinatum, ut per illud credamus quod Jesus sit Christus Filius ille Dei, & ut credentes vitam illam perfectam habeamus in nomine ejus, Johan. 20. vers. 31. Cibupero instrumentum est imperfectum ac non solum, ad alendum corbus nostrum ad miseram hanc & imperfectam vitam. Vitam corporis continent tum res insitae nobis, tum externae: insitae, ut anima, calor naturalis, humor radicalis, instrumenta corporis plura; externae ut cibus & potus, aer, somnus, quies & alia. Vita spiritualem continent alia indita per gratiam, nempe Spiritus Christi, donum Spiritus capori naturali simile, fides salvifica tanquam instrumentum internum aliud vero instrumentum externum est verbum Dei, per quod Deus fidem in nobis gignit Rom. 10. v. 17. quod primo praedicatum, deinde scriptum Ecclesiae est traditum, ut fidei firmamentum esset. Hoc autem solum est externum instrumentum, ex cujus auditu est fidesa oc solum quum dicimus, alia omnia quae ab homine confingi possent, excludimus.

Thomas Aquinas in explanatione hujus loci refutat Bellarminum: Ostendit (nempe Apostolus) quod sacrae literae sunt viae ad salutem, & tria ponit: Nam commendat Scripturas ratione principi ratione effectus utilis & ratione ultimi fructus & profectus. Si enim consideres ejus principium, habet privilegium super omnes: quia aliae sunt traditae per rationem humanum: Saera autem Scriptura est divina ac diuvinitus inspirata, 2. Petr. 1. Non enim uoluntate humano allata est aliquando Prophetia: Sed Spiritu Sancto inspirati loquut sunt Sancti Dei homines Iob. 32. Inspiratio omnipotentis dat intelligentiam. Sed dices, quomodo omnis Scriptura diuvinitus inspiratur. cum secundum Ambrosium omne verum a quocunque dicatur a Spiritu Sancto est? Dicendum est, quod Deus dupliciter aliquid operatur, scilicet immediate ut proprium opus sicut miracula. Aliquid mediantibus causis inferioribus: ut opera naturalia Iob. 10. Manus tuae, Domine fecerunt me, &c. Quae tamen fiunt operatione naturae Et sic in homine instruit intellectum, & immediate per sacras literas, & mediate per alias Scripturas. Effectus hujus Scripturae est duplex, scilicet, quia docet cognoscere veritatem & suadet operari justitiam, Iohan. 14. Paracletus Spiritus Sanctus docebit scilicet cognoscenda: suggeret operanda. Et ideo utilis est ad cognoscendam verita tem: & utilis est ad dirigendum in operatione: Est enim ratio speculativa, & est etiam rati opractica: Et in utroque sunt duo necessaria. scilicet, quod veritatem cognoscat & errores refellat. Hoc enim opus est opus sapientis, scilicet non mentiri & mentientem refellere. Quan tum ad primi, dicit: Vtilis est ad docendum, scilicet veritatem: Psalmus. Bonitatem & disciplinam & scientiam doce me, &c. Item ad arguendum quantum ad secundum, Tit. 1. Vt sit potens exhortari in doctrina sana, & eos qui contradicunt arguere. Item, quantum ad practicam sunt: duo necessaria, scilicet ut reducat a malo & ad bonum inducat: Psalmus. Dei lina a malo & fac bonum, &c. Quan:um ad primum, dicit: Ad corris tendum, quod est, cripere a malo, Matthaei decimooctavo: Si peccave. rit in te frater tuus, vade & corripo eum interte & ipsum solum, &c. Jeb quinto: Beatus homo qui corripitur a Domino. Quantum ad secundum, dicit: Ad erudiendum in justitia. Et haec omnia Sacra Scriptura facit Jesatae octavo. In manu forti erudivit me, &c. Sic ergo quadruplex est effectus Sacrae Scripturae: scilicet, docere veritatem, arguere falsitatem quantum ad speculativam: cripere a malo & inducere ad bonum, quar tum ad practicam. Ultimus ejus effectus est, ut perducat homines ad perfectum. Non enim qualitercunque bonum facit, sed PERTICIT: Haebraeorum sexto: Ad perfectionem feramur. Et dicit, ut perfectus sit home Di,quia non potest homo esse perfectus, nisi sit homo Dei. Perfectum enim est cui nihil deest. Tunc ergo homo est perfectus: quando est paratus ad omne bonum.

Cum hoc consentitq BASILIUS MAGNUS in Quaestionibus compendio explicatis, quaestione nonagesimaoctava ait: Quali animo ac prudentia praeditus esse debet praefectus in his quae praecipit auconstituit.

RESPONSIO. Erga Deum quidem velut minister Christi, & discensator mysteriorum Dei, timens ne quid praeter uoluntatem Dei in Scripturis confessam, aut dicat aut disponat, & inveniatur f. Isus testis. DEI, aut sacrilegus, in eo quod aut alienum quid a Domini doctrina introducat, aut aliquid complacens Deo relinquat. Quapropter GRE GORIUS MAGNUS in Jobum libro decimooctavo, capite decimoquarto ait: Qui ad verae praedicationis verba se praeparat, necesse est ut causarum origines e Sacris Scripturis sumat: ut omne quod loquitur, ad divinae autoritatis fundamentum revocet atque in eo aedificium locutionis suae firmet

Sic est tertium argumentum nostrum pro Scriptu¬

rae Sacrae perfectione. QUA RTUM: Quicquid solum nos perducit ad sufficientiam illam qua nulla potest esse melior nobisque salutarior, id certe est

perfectum. Sufficientiam autem quam aliam quaerimus, quam ut Deum recte agnoscamus & possideamus, & quem ille misit Jesum Christum, qui sibi ipse sufficit, nedum caeteris omnibus unus

At Scriptura divina sola nos perducit ad hanc sufficientiam; ut dicitur Jesa. octavo: Ad legem & ad testimonium: si quis non dixerit, secundum verbum hoc, non erit ei matutina lux Lucae decimosexto, versiculo vigesimonono: Habent Mosen & Prophetas, audiant illos. Et versiculo trigesimoprimo: Si Mosen & Prophetas non audiunt ne si quidem quispiam ex mortuis resurgat, persuadebantur, quasi dicat: Hoc unicum est externum instrumentum, per quod ad Dei um & salutem aeternam adducentur. Johannis decimoquarto, vigesimotertio, dixit Jesus: Si quis diligit me, sermonem meum objevabit, & Pater meus diliget eum, & ad eum veniemus, & apud cum habitabimus.

Ita externum instrumentum, per quod ad communionem. cum Deo & Servatore nostro Jesu Christo perducimur, est sermoChristi, certe non alius, quam qui in Scriptura Sacra perscriptus est

QUINTUM: Cuicunque nihil est addendum a nobis, imo ne quidem ab Angelis ipsis; id certe est perfectum: Sacrae Scripturae nihil est addendum a nobis, imo ne quidem ab Angelis: Ergo est perfecta.

Assumtio probatur ex sequentibus testimoniis, quibus Deus prohibet nobis, ne quid Scripturae ipsius addamus. Deuteronomii quarto, v. secundo: Ne addite ad verbum illud quod ego praecipiovobis. Proverbiorum trigesimo, versiculo quinto, sexto. Totus sed mo Dei pargatissimus est, scutum est recipientibus se ad ipsum. Ne adijcito ad verba ejus, ut non corripiat te, & efficiaris mendax. Galatarum primo, octavo, nono: Etiamsi nos aut Angelus e coelo evangelizet vobis PRAETER id quod vobis evangelizavimus, anathema esto. Ut ante diximus etiam nunc i erum dico, Si quis vobis evangelizaverit PRRTER id quod accepistis, anathema esto. Apocalyps ultimo, ver siculo decimooctavo: Testor cuivis audienti verba Prophetiae librihujus: si quis adjecerit ad haec, imponet ei Deus plagas scriptas in libristo.

Excipit Bellarminus ad testimonia adducta pleraque: exceptiones. videbimus & ad singulas replicabimus

Ad primum testimonium excipit, in eo non agi de verbo scripto, sed cradito viva voce, quia non dicat, Ne addite ad verbum, quod scripsi sed quod ego praecipio. Deinde sensum ejus esse, integre servanda Dei mandata, & nullo modo depravanda interpretatione falsa quiaalioqui peccassent Prophetae & Apostoli, qui tam multa postea addide ru.

REPLICATIO nostra: Primo agitur in testimonio primo deverbo Dei considerato quoad substantiam, quae semper una ea demque est & manet, sive viva voce dicta, sive scripta: unum enim idemque verbum Dei quod initio viva voce traditum fuit, poste a Mose comprehensum est scripto. Proinde inconsequens est argumentatio, quum uno modorum verbi Dei affirmato, negatur alter qui prioris est consequens, nec alter tollat alterum, sed conjuncti esse possint, ac proinde diversi tantum sint, non autem ad versi. Agi autem in testimonio allegato de verbo Dei quoad sub stantiam, tam scripto quam viva voce tradito: manifestum est in de quia non alium Decalogum Deus ipse scripsit, quim antea vi va voce promulgaverat: nec aliud verbum Moses populo tantopere commendavit, quam quod scriptum complexus est in libro Legis tradito Levitis, Deuteronom. vigesimo primo, versiculo vigesimoquarto, vigesimoquinto, vigesimosexto: Ridicula vero est ratio Bedarmini, quod Moses non dicat, ad versum quod scripsi, sed quod ego praecipio. Nam decem praecepta quae Deus suo digito scripsit, nonne sunt verbum quod ipse praecepit? Idem sentiendum de reliqua Lege. Deinde verba Mosis depravat Sophista interpre catione falsa: nam hoc praeceptum, Ne adde ad verbum restringit ad observationem integram praeceptorum Dei & fugam depra vationis illorum per interpretationem falsam: quum manifestum sit prohiberi etiam quamcunque additionem humanam

Quod ad Prophetas & Apostolos attinet, non addiderunt illiquicquam verbo Dei, sed Deus ipse cujus verbum illi literis condignarunt: si de suo quicquam addidissent, tum peccassent. Deus autem nobis legem tulit, non sibi. Deinde Deus nihil addidit libris Mosis quoad substantiam doctrinae, sed doctrinam in libris Mosis traditam illustravit tantum & declaravit in libris aliis Propheticis & Apostolicis

Ad testimonium Pauli adGalatas primo, versiculo octavo excipit Bellarminus duo: prius, Paulum non loqui de solo verbo scripto, sed de omni verbo sive scripto sive tradito viva vote: posterius PRAETERidem esse Apostolo quod CONTRA, ac proinde non prohibere nova dogmata, modo non sint contraria jam traditis.

REPLICATIO nostra: Primo, etsi Paulus loqueretur de omni verbo sive scripto, sive tradito viva voce; tamen manet interea certum, illud idem verbum esse scriptum ab Apostolo Panlo & aliis Apostolis, quod viva voce iidem praedicarunt. Quod s aliud Evangelium praedicassent, aliud scripsissent; tum Deus squod absit fefellisset & notarii ejus fefellissent. Ideo nulla al a dogmata fidei praeter ea quae Scripturis continentur, docenda sunt, Chrysestomus ex professo exponens Pauli hunc locum in enarratione e pistolae ad Galatas hanc esse sententiam Pauli ostendit, cum ait; Paul. Iporro quum Paulum dico, ipsum Christum dico, hic enim erat, qui mentem illius agebat) tiam Angelis e coe o descendentibus praeponiScripturas, idque valde congruenter: siquidem Angeli quamlibet magnitamen se vi sunt ac ministri: Caetetum omnes Scriptus ae non a servis, sed ab universorum Domino Deo venerunt ad nos.

Secundo PRAETER & CONTRA non aequivalent: nam PRATER patet latius quam CONTRA, ut videre est ex his verbi Bernatdi quae exstant libro secundo de Consideratione ad Eugenium: Contra salutem propriam cogites nihil. Minus dixi, CONTRA PRAETER dixisse debueram. Ne ipsi quidem Apostoli alia dogi mata quoad substantiam postea docuerunt, quam initio docue cant & postea scripto comprehenderunt: etsi plures epistolas, plures libros Sp. 8. per illos deinde adhuc addiderit prioribus Idem Evangelium est in scriptis posterioribus Apostolorum q in prioribus pra ter illud non annunciarunt, non scripserunt aliud. Istud praeclare xplicat Vneentius Lerinensis libello adversus prophanas herescor. novationes capite duodecimo: Cum ergo tales quidam circumeunte provincias & civitates, atque errores venalicios circumferendo etiam ad Galatas devenissent: umque his audiris Galatae nausca quadam veritatis adfecti, Ap stolicae Catholicaeque doctrinae manna revomentes, haereticae novitatis srdibus oblectarentur ita sese Apostolicae potestatis exercuit autoritas, t summa cum severitate decerneret: Sed licet aut nos, inquit, aut angelus de coelo evangelixet vobis praeterquam quod evange lizavimus; anathema sit. Quid est quod ait, Sed luet nos? Cur non potiis, sed bcet ego? Hoc est, etiamsi Petrus, etiamsi Andreas, etiamsi lohannes, etiamsi postremo omnis Apostelorum chorus evangelizet vobis, praeterquam quod Evangelizavimu; anathema sit. Tremenda distri. ctio propter adserendam primae fidei tenacitatem, nec sibi, nec cateris coapostolis pepercisse: Parum est Etiamsi Angelus, inquit, de coelo evange lizet vobis, praeterquam quod evangelizavimus: anathema sit. Non susfecerat ad custodiam traditae semel fidei, humanae conditionis commemorasse naturam, nisi angelicam quoque excellentiam comprehendisset; Licet nos, inquit, aut Angelus de coelo. Non quia sancti, coelestesque Ange li peccare jam possint, sed hoc est quod dicit: Si etiam, inquit, fiat quod non potest fieri, quisquis ille traditam semel fidem mutare tentaverit: anathema sit, &c.

Ad testimonium Apocal, ultimo, versiculo decimooctavo: excipit Bellarminus, Johannem ibi prohibere corruptionem libri illius, non autem ne alii libri scribantur aut elia dogmata tradantur, alioqui ipse se cum pugnasset, qui scripsit Evangelium post Apocalypsin Replicatio nostra. Primo prohibitio corruptionis pertinet communiter ad omnes & singulos libros sacros Quod autem omnibus libris commune est, ita de uno aliquo affirmatur, ut de aliis minime negetur. Deinde Johannes Apostolus, qui postremus vixit Apostolorum omnium, Canonem Scripturae Sacrae clausula Apostolis ca ac plane divina obsignavit, & alia omnia exterminavit, ne cuvel Concilio, vel Ecclesiae, vel Angelo, vel toti mundo liceret divina specie quicquam verbo Dei addere vel adimere. Proinde Cano nem divinum & a Johanne ultimo consignatum, nemo homo, mo nemo Angelus augere, minuere aut mutare potest. Haec sacradenunciatio v. 18. & 19. est signaculum commune omnium libro rum: unde Scripturae perfectio & plenitudo colligitur a Tertuutano libro adversus Hermogenem, capite vigesimosecundo: Adoro Scripturae plenitudinem. Et mox: An autem de aliqua subjaceti materia facta sint omnia, nusquam adhuc legi. Scriptum esse, doceat Hermogens officina. Si non est scriptum, timeat vae illud adja: catibis aut detrahentibus destinatum. IOHANNES DUNS SCOTUS Prolog. Sententiarum quaestione tertia, folio decimo, columna secunda, editionis Venetae, Anni millesimi quingentesimi sexti: "Sicut Theologia beatorum habet terminum, ita & nostra ex uoluntate Dei revelantis": terminus autem praefixus a uoluntate divina quantum ad revelationem generalem est eorum quae sunt in Sacra Scriptura; quoniam sic habetur in Apocalyrsi ultimo: Qui apposuerit ad haei, &c. Ideo Theologia nestra de facto non est nisi de his, quae continentur in Scriptura, & de his quae possunt elici ex ipsis.

Sic fuit quintum argumentum pro Scripture

Sacrae perfectio¬

ne. SEXTUM: Ex Sacra Scriptura potest quis integram & firmamregulam veritatis suscipere, ut est in ipsomet Jure Canonico dist. 37. cap. Relatum

SEPTIMUM: Sacra Scriptura est substantia summi Sacerdotii: Dist. 32. cap. Omnes psallentes. OCTAVVM: Ex Sacra Scriptura sola Christus, Apostoli & eos secuti veri Christiani in institutione ndelium depromserunt. testimonia ad dogmata fidei & cultus Dei confirmanda, Lucae vigesimoquarto, versiculo vigesimoseptimo, trigesimosecundo quadragesimoquarto: Et exorsus a Mose & omnibus Prephetis, interpretabatur illis in omnibus Scripturis quae de se scripta erant. Tum alter ad alterum dixerunt. Nonne cor nestrum ardebat in nobis, dum loqueretur nobis in via & dum adaperiret nobis Scripturas? Dixuque eis,H sunt sermones quos loquutus sum vobis quum adhuc essem vobiscum, e portere impleri omnia quae scripta sunt in lege Mosi, & Prophetis, & e salmis de mi. Actorum vigesimosexto, versiculo vigesimosecundo Sed auxilium, quod est a Deo nactus, perstiti in hunc usque diem, testificans ista tum parvis tum magnis, nec quicquam dicens extra ea quae Prophetae ac Motes futura praedixerunt. Petrus Apostolus & alii Apostola nihil absque Scriptura Sacra dixerunt, ut refert Clemens Alexandrina Stromatum libro sexto. Augustinus tomo septimo, libro de unita. te Ecclesiae, capite tertio ait: Auferantur illa de medio, quae adverjus nos invicem, non ex diuvinis Canonicis libris, sed aliunde recitamus

NONUM: Ad Sacram Scripturam solam fideles exigebam doctrinam omnem de religione, Actorum decimoquinto, versic. 15. 16

DECIMUM: Sacra Scriptura est instrumentum federis inteDeum & homines initi: est testamentum Dei. Jam si est imperfectum, vel a Deo tale est, vel a Prophetis & Apostolis notariis ejus publicis. Non a Deo: quia nequaquam probabile est, voluisse Deum imperfectas nobis tabulas federis & testamenti sui tradere. Non a Prophetis & Apostolis, quia bona fide egerunt, nec quio quam dissimularunt eorum, quae Deus illis mandavit & inspi ravit.

UNDECIMUM: Si ipsius Catholici Symboli brevis & perfecta confessio, quae duodecim. Apostolorum totidem est signata. sententiis, tam instructa est munitione caelesti, ut OIiNES haereti corum opiniones Soro ipsius possint gladio detruncari, vt scribit Leo Mugnus epistolam ad Pulcheriam Augustam quae est numero tredecima in primo tomo Conciliorum: multo magis omne haereticorum opiniones solius Scripturae Sacrae gladio poterum detruncari. Si talis est Symboli Apostolici plenitudo, qualem Leo Magnas praedicat: quanto magis est Scripturae Sacrae, e qua Symi bolum Apostolicum depromtum est vte penu instructissima:

His argumentis accedunt Patrum orthodoxorum testimonia, quae in tympho via nostea Catholica videantur, capite primo, thesi secunda, tertia & octava. Recitata sunt aliquot argumenta nostra, quibus confir¬

mamus Scripturae Sacrae perfectionem &

sufficientiam. PAPISTARUM objecta quibus perfectionem & sufficien tiam Scripturae S. oppugnant, nunc videnda & refellendasunt. PRIMUM: Vel totus Canon Scripturarum simul sumtus est sufficiens: vel singuli bibri per se sunt sufficientes. At singuli libri non sunt sufficientes, tum quia singult non cortinent omnia; nam Iohannes nihil scripsit: de Annunciationo, Natiuitate, Circumcisione, Epiphania Domini, & S aliis multis rebus; idem de aliis dici potest: cum si vnus liber continet susut ficie ter omnia, quid opus fuit tet libris? Nec totus Canon simul sumtus, est sufficiens, quia multi libri vere sacri canonici perierunt. Ergo Scriptu¬

ra Sacra non est perfecta ac suffitiens

RESPON. Dilemma istud est vitiosum. Primo laborat fallacia homonymiae in disjunctione: nam sufficientia sua est Canc nis totius, sua librorum singulorum in Canone; sicut in omni recomposita ex pluribus partibus sua est sufficientia totius, sua est sufficientia parium in toto. Proinde distinguimus: Singuli libri non sunt sufficientes, nimirum sufficientia totius Canonis, sed habent tam en sufficientiam suam in toto Canone. Sufficientes sunt perfectione sua essentiali, quamvis quatenus sunt partes integrales Canonis, non habeant totius Canonis sufficientiam, sed suam Non continent singuli libri omnia illa secundum totum in quantitate, quae totus Canon simul sumtus continet: istud libenter damus.

Secundo falsum; est, Jnec totum Canonem simul sumtum esse sufficiente: u Tertio negatur multos libros vere Sacros & Canonicos, id est qui a Deo ad religionis autoritatem dati fuerunt, periisse

REPLICAT Bellarminus & multos libros periisse ex Veteri Te tamento, probare vult testimonio Chrysostomi, & enumeratione aliquot librorum quae exstat 1. Paral. ultim. versiculo vigesimo, ubnentio ficubri Nathanis Prophetae, & Gadis videntis. Et 2. Paralip. 9. versiculo vigesimonono, mentio sit librorum Ahiae Silonitae & vsonis Aado. Et 3. Regum quarto, versiculo trigesimosecundo dici tur Salomon loquutu: esse tria millia parabolarum & fuisse carminum ejus quinque miuin. Ex Novo Testamento ait certum esse periisse episto. lam Pauli ad Lacdicinses, cujus ipse Apostolus meminit Colossen. 4. 16. & forte aliam ad Corinchios, cujus mentio fieri videtur I. Corinth. 5. v. 9in illis verbis, Scripsi vobis in epistola: & facile fieri potuisse, adhuc aliqua alia peruisse

RESP. Primo Chrysostomi testimonium non est in hac causa idoneum, quia id quod affirmat de amissis, incensis, concisis multis libris Propheticis a Judaeis, nullus ante ipsum affirmavit autor vetustus qui id vere scire potuerit: nec vero dictum Chrysostomi ex aliis vetust oribus probari potest. Quis autem de rebus ante aetatem Chrysostomi gestis testari poterit verius & certius, quam qui ante illam vixerunt? Deiude quod attinet libros quorum mentio sit 1. Paralip. seu Chronic. 29. versiculo vigesimonono. Et 2. Chrone 9. versiculo vigesimonono, illi nequaquam perierunt, sed per libros Nathanis & Gadis intelligitur Sacra historia primi & secundi libri Samuelis, quae partima Samuele, partim: Nathanc, partim a Gade contexta est. Certum est enim, non fuisse ambos libros Samuelis seu I. & 2. Regum ut in vulgata Versione nominantur ab uno Samuele conscriptos, quia Samuel mortuus est ante finem primi libri. Per prophetiam autem Achijae Schiluntini & visionem siddonis significatur historia quae habetur in primo libro Regum; seu tertio libro juxta vulgatam editionem. Quod attinet Salomo, nis parabolas & carmina, de quibus 1. Regum quarto, versiculo 32. vel juxta vulgatam editionem 3. Regum 4. vers. 32. scripta illa non fuerunt Canonica fidei & religionis sed hypomnemata rerum. voliticarum, physicarum & medicarum: nunc vero quaeritur de libris ad Canonem fidei & Cultus Dei pertinentibus. Ut autem non omnia quaecunque notatius aliquis scribit, sunt authentica, sed quae ut notarius ex officio scribit: ita etiam non omnia quae Salomon scripsit, sunt Canonica fidei & bonorum operum, sed tantum ea quae ut notarius Spiritu Sancto dictante ad religionis certitudinem scripsit, Discrimen enim perpetuum est inter scripta θεότνουσα & mere humana: alioquin etiam epistola Davidis ad Joabum de Urija gladio hostium objiciendo esset θεοπνδυσος, quod nemo pius dixerit.

Coloss. 4. 16. nulla sit mentio ullius epistolae Pauli ad Laodicent ses. Apostolus enim loquitur de epistola scripta non ωρος Aoδικεις, sed ἐn Αοαδικειας, hoc est, ex Laodicea nempe ad Paulum scripta. Et sic quidem Oecumenius aperte scribit in Commentariis ad hunc locum: Θυκ εἰπι τυν ωρος Aαοδικεις, αλλα ταν εκ λαοδικειας γρα¬ pεισαν, κ τκον λν Παυλη ωρος λαοδικειας, αλλα τλον γο λαοδικεων, προς παθλον, κν γαρ τπαντος εν αυ τῆ δφελοο Xολσσαις. Atque haec ex Chrysostomo desumsit Oecumenius. Idem sentit Catharinus Papista in Commentariis in hunc locum I. Cor. 5. v. 9. non intelligit Paulus epistolam aliquam aliam quaeinterierit, sed hanc ipsam primam ad Corinthios. Dicit enim in Graeco textu, ἐγαα ψ αεν τῆ ἐπισολῆ, id est, scripsi in hac epistola, nimirum hoc ipso capite quinto, versu secundo. Nec aliter Chrysosu Oecumenius, Photius, Patres alii interpretati sunt,

Addic Bellarminus, facile furi potuisse, & videre haereticos jubet, unde resarciant tam insignem defectum: Nos vero negamus fieri facile potuisse, negamus factum. Bellarmini enim dictum in Deum, in sanctos illos viros & in priscam Ecclesiam totam contumeliosum:& quo tandem modo fuisset factum, Ecclesiis toto orbe, etiam extrmnes imperii Romani sparsis? Viderit Bellarminus, unde judicii sua defectum resarciat: nam libri quidem vere Canonici defectus est nullus.

Alii adjiciunt, Num. 21. 14. mentionem fieri libri bellorum Domini: Jos. 10. vers. 13. libri justorum, ut & 2. Sam. 1. v. 18. Hos libros ajunt peroisse & concludunt, Canonem non esse integrum.

RESP. Pet librum bellorum Domini aut intelligitur liber non inspiratione divina ad religionis autoritatem, sed diligentia humana ad ubertate cognitionis rerum politicarum & bellicarum scriptus, ut distinctionem sequamur Augustini lib. 18. de Civ. Dei, c. 38. aut quis pertinaciter contendat fuisse librum ad religionis autorita tem scriptum, intelligitur recensio bellorum Jehovae exstans in his ipsis libris Mosis: nam HHDid est, liber, Hebraeorum idiotismo non semper significat volumen certum sed saepe etiam recensionem, narrationem, commemorationem quamvis brevem, sicut Gen. 5. 1. Matth. 1. v. 1. Nehem. 7. v. 7.

Liber justorum seu ut alii vertunt liber recti fuit volumen forensium annalium sive actorum publicorum, non scriptus ad religionis autoritatem, sed ad cognitionis rerum politicarum uberta. tem: qui etsi intercidit, ut alii multi forenses, quorum Scriptura meminit, velut in libro Ezrae, & Estherae, tamen liber ad Canonem fidei & bonorum operum pertinens non periit. Ad haec Jo¬ sto non alia historia ali egatur quae in libre instorum sit, quam illa quae hoc ipso ro. cap. Josuae commemoratur Sic fuit primum objectum Papistarum contra perfe¬

ctionem & sufficientiam Scripturae,

Sacrae SECUNDA petitur ex discrimine, quod est inter praedicationem & Scripturam Apostolorum. Nam si Christo & Apostolis fuisset propositum verbum Dei coarctandi & restringendi ad Scripturam, in primis remtanti momenti, Christus aperte praecepisset, & Apostoli alicubi testarentur, se ex Domini mandato scribere: quemadmodum ex Domini mandato in toto orbe docuerunt: At id nusquam legimus: Deinde ad praedicandum viva voce non exspectarunt Apostoli oblatam occasionem, vel necessitatem, sed sponte sua & ex proprio instituto perrexerunt: At ad scribendum non nisi necessitate quadam concti animum applicuerunt.

RESP. Longe rectius pronunciat Ireneus Martyr libro tertioad versus haereses, capite primo. Non enim per alios dispositionem salutis nostrae cognovimus, quam per eos per quos Evangelium pervenit ad nos, quod quidem tunc praeconiaverunt, postea vero per Dei uoluntatem in Scripturis nobis tradiderunt fundamentum & columnam fidei nostra futurum: Et Augustinus de consensu Evangelistarum libro secundo, capite ultimo. Quum Evangelistae & Apostoli scripserunt, quae Deus ostendit & dixit, nequaquam dicendum est, quod pse non scripserit. Quicquid enim ille de suis factis & dictis nos legere voluit, hoc scribendum illis tanquam suis manibus imperavit. Et Gregorius Magnus Exposit. Morali in Jobum libro vigesimosecundo, capite decimoter tio ait, quod Redemtor Testamentum Novum per Apostolos scripserit. Mandato autem Dei scripsisse Apostolos, liquet ex2. Timoth. 3. ver. 16. ubi tota Scriptura dicitur θεοτυδυςος, divinitus inspirata: & Johanni duodecies in libro Apocalypseos mandatum, ut scriberet. Et quum Christus jussit praedicare Evangelium, jussit etiam scribere: praedicatio enim sit non tantum sermone, sed etiam scripto. Sic enim LEG MAGNUS epistolam illam celeberrima ad Flavianum Episcopum Constantinopolitanum; Audiat & beatum Petrum Apostolum, praedicantem, quod sanctificat: o Spiritus, per adspersionem fiat sanguinis Christi. Hoc autem non exstat in verbo aliquo tantum viva voce praedicato & non scripto, sed in scripto Dei verbo, nimirum in epistola Petri prima, capite primo. Falso igitur restringit Bellarminus praedica tionem ad solum vivam vocem. CHRTSOSTOMUS in Matthae caput vigesimumtertium, homilia septuagesimaquinta ait de Apostolis: Non enim mortui sunt, sed vivunt & PRAEDICANT. Ergo adhuc praedicant Apostoli per Scripturas. Porro Apostoli quibus summa lex semper fuit gloria Dei & salus populi, ad scribendum adducti sunt & necessitate imposita a Deo, & voluntate sua, & aliena occasione simul. Communicandi cum aliis Evangelii necessitas voluntate conjuncta semper imposita ipsis fuit I. Corinth. nono, versic. de cimosexto, prudentia vero Christiana occasiones sibi oblatas arripuerunt, ut gloriam Dei & salutem hominum omnibus modis procuratent. Ver ex anno tollit, qui res conjunctas adeo inscite disparat.

INSTAT Bellarminus: Si Apostoli doctrinam suam literis consignare ex prosesso voluissent, cerse Catechismum aut similem librum confecissent. At hoc non est;. Ergo nec illud.

RESPON. Primo sumti consequentia non est necessaria. Deinde epistolae Pauli quaedam, maxime ad Romanos, Ephesios, Thessalonicenses, sunt justae Catecheses; quas mallent hodierni Roma. nenses non exstare, quid ergo cavillis Bellarmini facias

INSTAT amplius: Si Apostoli voluissent scribere doctrinam Evangilii vel singuli illam edidissent cum singuli haberent curam alicuqus provinciae, vel cerre omnes simul congregati, antequam discederent in suas provincias, communem aliquem librum edidissent. Sed hoc non fecerunt: ergo nec illud.

RESPOII. Primo negamus connexi consequentiam. Deinde negamus singulos habuisse curam alicujus provinciae: nam Christi mandato non fuerunt adstricti ad unam aliquam provinciam, sed o mnes & sinnuli ex aequo jussi sunt praedicare Evangelium in munde universo. Tertio non debuerunt ante dispersionem suam simul congregati communem aliquem librum scribere, tum ne viderentur ex composito fabellas aliquas mundo obtrudere, tum ut divinitas Evangelii de Jesu Christo omnibus magis innotesceret ex eo etiam quod omnes Apostoli eadem praedicarent, licet locis disiunctissimi & nullo libro ex composito antea conscripto, tum quia non erat verendum, Apostolos in doctrina dissensuros, quibus omnibus idem Spiritus Christi idem Evangelium inspirabat. Quarto Apostoli fuerunt universales orbis doctores, non autem provinciales, ut sunt Jsuitae, quibus est opus communi aliquo Regularum societatis Jesu libro, quo doceant, quocunque modo, aperta vi vel fraude occulta licere e medio tollere Reges & Principes Romanum Pontificem pro capite suo non agnoscentes.

TERTIA objectio Bellarmini: Si multa non continentur in Scriptura Sacra, quae ignorari non possunt; tum non est perfecta ac sufficiens. Antecedens est: Ergo & consequens. Assumtionem probat inductione dogmatum, quae in Scriptura non continentur, quorum enumerat duodecim, ita ut duodecim sint prosyllogismi assumtionis:

Prosyllogismus I. Si in Scriptura nusquam extat, quo remedio feminae a peccato origi: nali fuerint purgatae; tum Scriptura non continet omnia. At prius est: Ergo & posterius.

RESP. Negatur assumtio: quia Scriptura docet, quod omnes credentes sauguis Jesu Christi purget ab omni peccato: ergo etiam feminas Veteris Testamenti ab originali peccato: sicut dicitur 1. Joh. 2 v. 2. Et ipse est propiciatio pro peccatis nostris: nec pro nosris solum, sed etiam pro totius mundi peccatis. Et Jesa. 53. 5. & sequentibus: Ipse dolore afficitur eb defectiones nestras, atteritur ob iniquitates nostras: castigatio pacis nostrae imponitur ei, & iumice ejus sit curatio nobis, &c. Ephes. 2. 16. Et utrosque in uno corpore reconciliares Deo per crucem. Roman. 5. 19. Sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt. multi: ita per unius obedientiam, justi constituentur multi. Hebr. 9. versic. 26. Christus nunc semel in consummatione seculorum, ad peccatum per immolationem suipsius abolendum patefactus. & 10. 14. Unica oblatione consecravit in perpetuum cos qui sanctificantur. Hebr. 13. 8. Iesus Christus heri & hodie idem est, & in secula. Apoc. 13. 8. Agnus mactatus est a jactis mundi fundamentis. Ex his constat, omnes credentes tam in Veteri, quam in Novo Testamento sanguine Christ. mundatos esse a peccatis: Ergo etiam credentes mulieres, de quibus non minus intelligenda sunt dicta allegata, quam de viris

INSTAT Bellarminus: At pro masculis instituta erat Circumcisio, qua tanquam remedio a peccato originali purgarentur: quid autem esset pro feminis, nusquam habet Scriptura

RESP. Instantiae prius membrum est ambiguum, posterius vero falsum. Prius est ambiguum dupliciter: primo enim accipi potest veexclusive vel inclusive. Si exclusive intelligatur nempe pro masculi. SOLIS institutam circumcisionem, negatur. Etsi enim signum expernum in solis masculis erat, pro utrisque tamen faciebat, si finem & usum spectes, & veritas seu res signata citcumcisionis tam ad feminas, quam ad masculos pertinebat. Deinde circumcisio non erat proprie remedium, quo purgarentur viri a peccato originali; purgati enim sunt proprie sanguine & spiritu Christi ab omni peccato, ac pronde etiam a peccato originali: sed erat citcumcisio illius remedit Sacramentum, quo significabatur & obsignabatur credentibus, tam vere corda ipsorum circumcidi & ab illis peccata auferri, quam vere praeputii pellicula e corpore auferretur. At si Bellarminus ita sentit de circumcisione, quasi illa proprie & quidem ex opere operato remedium fuisset adversus peccatum originale, errat. Posterius membrum alsum est, nempe nusquam haberi in Scriptura quale sacramentum esset pro feminis institutum. Nam primo baptizatae sunt ipsae quoque nube & mari: ederunt & ipsae manna: biberunt & ipsae aquam e petra profluentem; circumcisionis vis ad ipsas quoque pertinuit, vi federis cum patribus ipsarum inititita ut non tantum ipsi circumcisi mares, sed etiam semen eorum ad fedus gratiae pertineret, juxta formulam federis: Ero Deus tuus & seminis tui: ergo etiam femellarum. Hinc non modo viri Esraelitae, sed etiam feminae incircumcisis opponuntur; ut Gen. 34. 14. Non possumus facere rem istam, dare sororem nostram viro, cui est praeputium. Hinc enim filiae Abrahami appellantur, Luc. 13. 16. Hanc autem filiam Abrahami, quam vinxera: Satanas ecce decem & octo annos, non oportuit a vinculo isto solvi die Sabbathi? Praeterea Sacramenta ipsis erant, sacrificia & oblationes, quibus ad Christum ducebantur: & denique Agnus Paschalis

Prosyllogismus II. Si in Scriptura nusquam exstat, quod fuerit remedium pro masculi morientibus ante octavum diem, quo solo poterant circumcidi; tum non continet omnia. Sed prius est;. Et go & posterius.

RESP. Assumtionem primo negamus. Nam ut adulti & circumcisi: ita etiam infantes electi ad vitam aeternam, ante diem octavum morientes, sanguine & spiritu Christi exhibendi, a peccatis fuerunt mundati: sicut dicitur Jesa. 53. 5. tumice ejus sit curatio nobis. & versic. 10. exponebat seipse sacrificium pro reatu. Quae dicta non tantum de adultorum, sed etiam infantum curatione sunt accipienda. Deinde est ambigua: nam per remedium intelligi potest vel meritum Christi vel Sacramentum: sed Jesuita potius Sacramentum in telligit, vt colligi potest ex verbis illis, quo solo poterant circumcidi. Si demerito Christi exhibendi intelligas, falsa est: sin de Sacramentis, vera quidem erit assumtio, nullum videlicet Sacramentum commemoari, quo infantes ante octavum diem essent usi: sed ineptum est, neato solo instrumento, negare rem quae citra instrumentum effic otest & a Deo revera efficitur in electis ad vitam aeternam hominibus. Qualis enim est ista ratiocinatio: Sacramento caruerunt: ergo remedio quo a peccatis mundarentur caruerunt? Salus quippe non pendet a Sacramentis, sed a solo Christo, sanguine & spiritu suo nos abomni peccato purgante. Infantum ante octavum diem mortuorum post institutam circumcisionem, & eorum qui prius erant mortuuam circumcisio fuisset instituta, ratio est eadem. Gratia enim sint digno gratiae in utrisque aeque fuit efficax: hi enim Dei fedus non faciebant irritum.

Prosyllogismus III. Si de Gentilium in Veteri Testamento justificatione a peccatis nihil in Scriptura habetur: tum illa non omnia continet. Sed illud est: Ergo & hoc

RESPON. Assumtio negatur. Nam fide in Messiam futurum tam proselytos quam Judaeos justificatos fuisse Scriptura docet. Sicenim de Rahab dicitur Hebr. 11. versicul. 31. Per fidem Rahab meretrix illa non periit una cum iis qui non obedierant, cum pacifice oxcepisset hospitio exploratores. In genere vero de omnibus dicitur Hebr. 11. versicul. 6. Feri non potest ut sine fide quisquam ei placeat Hinc promtum est colligere, proselytos quoque, quicunque Deo accepti fuerunt, fide placuisse. Deinde quod ad externa media, hoc est Pascha, sacrificia & oblationes attinet, eadem lex erat Judaeis & proselytis. Numer. 9. 14. & 15. 15. 29. 30. & 35. 15. Unde sequitur etiam ad ea, quae per sacrificia significabantur, eandem utrisque legem fuisse.

Prosyllogismus IV. Si ex Scriptura nullo modo haberi potest, exstare libros aliquos vero divinos; tum non omnia continet. At prius est;. Ergo & posterius.

RESP. Assumtio negatur. Nam diserte dicitur 2. Tim. 3. 16. Tota. Scriptura diuvinitus est inspirata, Et 2. Petr. 1. vers 21. Non enim libisa hominis allata est olim prophetia, sed acti a Spiritu Sancto loquuti sunt: sanei. Dei homines. Ita Apostoli testantur libros Propheticos esse vere divinos. Et de Epistolis Pauli testatur Petrus 2. Petr. 3. 15. Dominio nesiri nacientiam, salutem ducite, sicut & charus frater noster Paulus pro sili DAT A sapientia scripsit vobis.

INSIANTIA I. Etiamsi Scriptura dicat, libros Prophetarum & Apostelorum esse divinos; tamen non certo id credam, nisi prius credideto. Scriptaram, quae hoc dicit, esse divinam. Nam etiam in Alcorano Maehumeti passim logimus, ipsum Alcoranum de coelo a Deo missum, & tamen ei non credimus

RESP. Impia est haec instantia dupliciter. Primo quia Apostolis testantibus, Propheticos & Apostolicos libros esse divinos, fidem improhe derogat. Ac mirandum profecto, Jesuitam qui autoritatem sedis postolicae defendendam suscepit, Petri Apostoli autoritatem enervate, a qua reliquorum Pontificum Romanorum autoritatem pendere gloriantur. Et quae haec est improbitas, Papae Romano ho¬c die aliquid pro divino proferenti, certo credere: Petro Apostolo autem non certo credere? Deinde impium est, Scripturae & nominatim Petri & Pauli Apostolorum asseverationem comparate asseverationi Alcorani: & utramque aequalem facere: nec magis Petro & Paulo credere, quam Alcorano. Quid his hominibus facias ad versus Principia disputantibus? Sacra Scriptura, oraculum per Apostolos prolatum a Deo, est principium, hujus qui principium postulat, jeημαχει. Exemplum Alcorani pro instantia objectum, dissimillis mum est. Res nobis cum Christianis est, non cum Mahumetanis: aliis oculis, alia luce Christianus videt, quam Mahumetanus. Quid tu mihi Mahumetanum agis, ut principium Christianae religionis: non Christiane labefactes? Apage impietatem

INSTANTIA II. Cur fides nitatur verbo Dei, nisi habeamus verbum Dei non scripium, nulla nobis erit fides.

RESP. Negatur hoc connexum, quia repugnat Scripturae asseveranti fidem ex Scriptura hauriri. Actor. 17. v. 11, 12. Berocenses receperunt sermonem cum omni alacritate, quotidie scrutantes Scripturas an haec ita se haberent: Multi igitur crediderunt ex eis. Hinc Christus ubet serutari Scripturas, ex quibus quid sit credendum discimus, Johan 5. 39. Scrutamini Scripturas, quia vos videmini vobis in ipsis vitam aeternam habere: & illae sunt quae testantur de me. Imo qui Scriptura non credunt, nullam fidem habent: sicut ait Christus Joh. 5. 46, 47. Si crederetis Mosi, crediretis mihi: nam ille de me scripsit. Quod si scriptis illius non creditis, quomodo verbis meis credetis? Et Abrahamus Luc16. 31. Si Mosen & Prophetas non audiunt, ne si quidem quispiam ex mortuin resurgat, fidem ei habebunt. Subscribunt Patres: Nam Augustinus libro decimonono de Civitate Dei, cap decimooctavo ait: Civitas Dei credit Scripturis Sanctis, quas Canonicas appellamus, unde fides ipsa concepta est, ex qua justus vivet. Et libro primo de doctrina Christiana, cap. triges. septimo. Titubabit fides, si divinarum Scripturarum vacillet autoriias. Et tractatu secundo in epistolam Johannis Contra insidiosos errores Deus voluit ponere firmamentum in Scripturis, contra quas nemo audet loqui, qui quoquo modo se vult videri Christianum. Ex his liquere potest, an ullam fidem habeant, an Christiani sint Jesuitae, qui Scripturae aliquid affirmanti non credunt. Notanda enim sunt verba Bellarmini supra allegata: ETIAMSI SCRIPTU RADICAT, lipros Prophetarum & Apostolorum esse divinos: TA. MENNON CERTO ID CREDAM, nisi prius credidero, Scripturam quae hoc dicit, esse divinam. Adeone parum fidei merentur Paulus & Petrus apud Jesuitas, asseverantes scripta Prophetica & Apostolicat esse divina, nisi ex traditionibus non scriptis persuadeantur boni ist? scilicet Catholici, Scripturam Pauli & Petri esse divinam: Quis non videt, Jesuitas plus autoritatis traditionibus non scriptis attribuere quam scriptis Pauli & Petri Apostolorum: ut quibus credere non possint, nisi habeant verbum non scriptum, quo persuadeantur ut Apostolis credant Oegregie fideles Catholicos.

Prosyllogismus V. Si nullo modo potest haberi ex Scriptura, quae sit illa Scriptura divina tum nan omnia continet. Sed illud est;. Ergo & hoc.

RESP. Assumtio negatur. Nam Scripturam Propheticam ex qua pasiim testimonia citantur in Novo Testamento, ait Paulus est divinitus inspiratam, Illa autem est Scriptura Veteris Testamenti. E Scripturam: Novi Testamenti essedivinam inde patet, quia aeque est fun: amentum Ecclesiae, atque Scriptura Prophetica, Ephes. 2. 20. Superstructi suser fundamentum Apostolorum ac Prophetarum. Ecclesiam vero non nisi super divinum fundamentum superstrui necesse est.

Assumtionis probatio duplex. Prima, Quomodo enim colligemus ex Scripturi, Evangelia Marci & Lucae esse vera, Evangelia Thomae & Bartholomai esse falsa? cum ratio potius dictet, magis crodendum libr praeferenti titulum Apostoli, quam non Apostoli

RESPON. Falsum est, ex Scriptura colligi non posse, Evangelia Marci & Lucae esse vera. Nam ipsa Evangelia Marci & Lucae suo testimonio se comprobant: omnia in idis coelestem doctrinam redolen:: manifeste in illis divinae sapientiae dispensatio elucet: in admirationem rapiunt, rerum magis d gnitate, quam verborum lenociniis: vivide afficiunt legentium animos admiranda harmonia cum aliorum Evangelistarum libris & scriptis aliis Propheticis & Apostolicis congruunt, & ut alia omittam, ostendunt vere & perfecte modum ad piscendi aeternam salutem, & ab Ecclesia semper fuerunt recepta. At Evangelia, quae sub Bartholomaei & Thomae nominibus falso cit cumferuntur, vera non sunt: quia in eis plurima sunt, quae Apostolica fidei regula & sana doctrina condemnat, ut loquitur de iis Augustinus libro primo, de consensu Evangelist. capite primo. Mutuatus est autem hoc argumentum Bellarminus ab Eccio, qui tamen asystata scribit: Nam ait quod Marcus & Lucas nunquam viderint Chri¬ stum: & nihilominus affirmat illos e numero septuaginta discipuia rum fuisse, quos Christus hinc inde praedicatum in oppida Judaeae ablegarat

Probatio secundae Et unde colligam, epistolam ad Romanos esse vere Pauli, epistolam ad Laodicenses, quae nunc circumfertur, non esse Pauli? cum utraque praefcrat itulum Pauli: & cum Paulus in epistola ad Colossenses, cap. ult. dicat, se scripsisse ad Laodicenses, nusquam autem dicat, se scripsisse ad Romanos RESP. Epistolam ad Romanos, esse vere Pauli, colligitur ex ipsa epistola ad Romanos, in qua prima ejus pars, Exordium videlicet, autorem epistolae diserte ostendit: Paulus servus Iesu Christi, eo Dei vocatione Apostolus, separatus ad praedicandum Evangelium Dei. &c. Quod autem Jesuita asseverat, Apostolum nusquam dicere, se scripsisse ad Romanos, in eo tum impudentiam, tum supinam negli gentiam suam declarat. Nam an non dicit, se scripsisse epistolam, qui se ejus autorem ὑπεγραφῳ sua profitetur, ut Paulus mox initio epistoae ad Romanos facit? An non dicit Roman. 15. v. 15. Audaculescripsi vobis, fratres, aliquatenus, &c.

Epistola deinceps ad Laodicenses quae vere Pauli sit, nulla extat Nam quae nunc circumfertur, Apostolico nomine plane est indigna sicut alt Hieronym, in catalogo in Paulo: Legunt quidam ad Laodicem ses, sed ab omnibus exploditur. Et Patris Nicenae Synodi secundae Actor. 5. Inter epistolas (inquiunt) Apostoli quaedam fertur ad Laodicenses. quam Patres nostri, tanquam alienam reprobaverunt. Quod vero ait Jesuita, Paulum in epistola ad Colossenses cap. ult. v. 16. dicere, se scripsisse ad Laodicenses, falsum est. Non enim ait ibi, se ad Laodicenses. scripsisse, sed jubet tantum Colossenses legere epistolam scriptam Laodicea. Epistola igitur illa non est scripta ad Laodicenses: quia est scripta ex Aωρδιϰειας. Nec Pauli est illa ex Aαοδικειας epistola: sed Laodicensium ad Paulum, ut Chrysostomus & Oecumenius aperte scribunt.

Prosyllogismus VI. Si ex Scriptura haberi non potest in particulari, libros Canonicos quisunt in manibus, esse vere illos, qui a Prophetis & Apostolis scripti sunt exempli gratia, Evangelium Marci, quod nunc legimus, esse illud verum & incorruptum, quod scripsit Marcus; tum Scriptura non omnia continet. At primum;. Ergo & postremum.

RESPON. Assumtio negatur. Nam ex Scriptura in particular: habetur, libros illos qui nunc sunt in manibus, vere esse illorum quibus adsciibuntur: ut Evangelium Marci quod nunc legimus, vere est Marci: quia id testatur titulus libri divina inspiratione scriptus non minus ac ipse liber. Quod si cui hoc non satisfacit, pari ratione omnes omnium antiquorum, Ecclesiasticorum, Philosophorum & Historicorum libros in dubium vocet: an vere siat illorum, quibus sunt adscripti: atque ita Pyrrhonicam de omnibus dubitationem introducat. Sed quae haec est perversitas, credere libros Platoni adscriptos, vere esse illos quos scripsit Plato, quia Platonis nomen prae seferunt: Marci vero Evangelium non credere esse verum illud MarciEvangelium, licet nomen Marci tot jam ordine labentibus seculis ab Apostolorum usque tempore habuerit praefixum, nullis vere fidelibus contra disputantibus, praeter istos improbos Jesuitas cum impuris Manichaeis, Cerdonianis, Marcionitis & Ebionaeis:

Prosyllogismus VII. Si intellectus Scripturae non potest haberi ex Scriptura: tum non emnia continet. At primum. Ergo & postremum.

RESPON. Assumtio negatur: Ut enim quisque est optimus interpres suorum verborum: ita etiam Spiritus Sanctus in Scriptura loquens est oprimus interpres Scripturae. Hinc Beroenses non extra Scripturam, sed in Scriptura scrutati sunt sensum scripturarum Paulo allatatum, Actor. 17. 11. qui nihil dixit extra ea quae Propheta. ac Moses futura praedixerunt. Actorum 26. 22. Hinc Paulus ait 2, Tim. 3. 15. Sacras literas hominem sapientem reddere posse ad salutom: ergo etiam sensum Scripturae suppeditant, sine quo sapientia ista ad salutem consistere nequit.

Sed probat Jesuita assumptionem hoc modo: Saepissime Scriptura ambigua & perplexa est, vt nisi ab aliquo, qui erzare non possit, explicetur, non possit intelligi Epilogismus est talis

Ex Scriptura ambigua & perplexa non potest haberi ejusdem intellectus:

At Sacra Scriptura est ambigua & perplexaErgo ex ea non potest haberi ejusdem intellectus RESPON. Primo Propositio non est universaliter vera. Est enim vera tantum de illa Scriptura, quae in se & ab autore suo & prorsus tota est ambigua & perplexa, ita ut nihil in ea sit certi & perspicui. Al Sacra Scriptura nec in se nec ab autore Spiritu Sancto est ambigua& perplexa: sed tautum hominibus non assequentibus, aut etiam non scrutantibus sensum Spiritus Sancti.

Secundo assumtio laborat elencho παρα το μῆ ἐλον ας δλον, que elenchum ipsemet Jesuita prodit, cum fatetur, sapissime Scripturam esse ambiguam & perplexam: Non igitur tota est ambiqua & perplexa. Atque haec confessio satis est ad ipsum refutandum: Hinc enim colligitur, declarari ambigua & perplexa nobis loca ex illis quae non sunt ambigua & perplexa

INSTAT: Nisi Scriptura Sacra ab aliquo, qui errare non possit, explicetur, non potest intilligi: Sela igitur non sufficit. Exempla sunt plurima, nam aequalitas divinarum personarum, processio Spiritus Sancti a Patre & Filio, ut ab uno principio, peccatum originis, descensus Christi ad in¬ feros, & multa similia deducuntur quidem ex sacris literis, sed non adeo facile, ut si solis pugnandum sit Scripturae testimoniis, nunquam lites cum protervis finiri possint.

RESP. Antecedens, quod ambiguum est, distinguimus. Interpres Scripturae Sacrae qui errare non possit est tum Spiritus sanctus in Scriptura loquens: tum ipsi Prophetae & Apostoli per spiritum Sanctum loquentes. Alii vero interpretes Ecclesiastici omnes, nullo excepto, errate possunt, & errant quoties ab analogia fidei in suis interpretationibus recedunt. Falsum igitur, Scripturam solam non sufficere: aut certe ambiguum est. Nam sola Scriptura non sufficit sine DEI Spiritu: sola vero sufficit, sine humanis interpretationibus.

Exempla autem quae Bellarminus adducit, videlicet de aequalitate divinarum personarum, de processione spiritus Sancti a Patre & Filio: &c. prorsus sunt ἀποροσδιόνυσα: Nec enim illa probant, Scripturam esse ambiguam & perplexam: sed non omnia totidem literis & syllabis in Scriptura exstare, quae credimus: cum multa tantum bona consequentia ex ea deducantur.

Quod denique infert; Si solis pugnandum sit Scripturae testimoniis, nunquam lites cum protervis finiri possint: non est necessaria consequentia. Nam cum protervis, φιλονείκοις & contentiosis nunquam finiri possunt lites: siquidem etiam post Apostolicum Concilium de quo Actor. 15. fidelibus controversia continuata fuit de ceremoniarum Mofaicarum observatione necessatia. Si negotium sit cum protervis & contentiosis, finis est silentium nostrum, 1. Corinth. 11. v. 16. Quod si quis videtur contentiosus esse, nos ejusmodi consuetudinem non habemus, neque Ecclesiae Dei. Praefracte contentiosis ad ultimum opponendum est Ecclesias Dei alienas esse a contentionibus: & silentio utendum: exemplo Jeremiae cui Chananja proterve contradicebat, Jerem. 28.

Prosyllogismus IIX. Si nullum in Scriptura est testimonium, Beatam Mariam semper fuisse virginem, tum illa non omnia continet. At illud est;. Ergo & hoc. RESP. Negatur assumtio, sive tempus ante partum, sive post parttum spectes. Ante patium Mariam fuisse semper virginem, expresse tradit Scriptura, Jes. 7. 14. Matth. 1. 23. Ecce virgo concipiet & pariet Filium. Luc. 1 34. Dixit Maria ad Angelum, Quomodo erit istud, quandoquidem virum non novi? Matth. 1. 18. Quum mater ejus Maria desponsa esset Iosepho priusquam ipsi convenissent, comperta est praegnans esse e Spiritu Sancto, & 25. Sed non cognovit eam, quousque peperisset filium illum suum primogenitum. Post partum Mariam mansisse virginem bonam consequentia colligitur ex Scriptura. Nam primo Scriptura nusquam affirmat, eam fuisse cognitam a Josepho, aut alios liberos peperisse. Deinde Dominus in cruce pendens matrem Johanni commendavit, & Johannes eam recepit domum suam: Joh. 19. 27. Ergo Maria non habuit tum matitum & liberos. Tertio idem colligit ex Matthaei 1. versic. 25. Basilius in concione de Nativitate Domini: Vt ne eorum qui Christum amant, aures suscipiant, quod Deipara aliquando virgo esse desiit, illa testimonia sufficientia putamus, ad hoc quidem: Non cognovit eam DONEC peperisset filium suum. Quod particula DONEC in multis quidem locis quandam temporis determinationem significare videtur: revera autem indefinitum indicat. Quale est illud, Ecce ego sum vobiscum usque ad consummationem seculi. Quarto Hieronymus contra Helvidium idem multis Scripturis docet. In Scriptura ergo ἀειπαρθείνα Mariae traditur.

Prosyllogismus IX. Si in Scriptura non exstat, in Novo Testamento Pascha esse celebrandum die Dominico; tum non omnia continet. At prius est: Ergo & posterius.

RESP. Propositio connexa negatur. Nam etsi in Scriptura non exstaret, in Novo Testamento Pascha esse celebrandum die Dominico: tamen Scriptura omnia dogmata ad salutem necessaria contineret. Distinctio enim dierum non est ad salutem necessaria, juxta sequentia dicta, Roman. 14. vers. 5, 6. Alius quidem aestimat diem prae dio: alius autem peraeque aestimat quem vis diem. Vnusquisque in animo suo plene certus esto. Qui curat diem, Domino curat: & qui non curat diem, Domino non curat. Galat. 4. vers. 9, 10, 11. At nunc quum cognoscatis Deum, imo potius cogniti situ a Deo, quomodo convertitis vos retrorsum ad infirma & egena elementa, quibus ad superiora regressi, servire vultis? Dies observatis & menses & tempora & annos. Metuo de vobis, ne frustra fatigatus sim apud vos. Colossens. 2. v. 16. Ne quis igitur vos damnet ob cibum vel potum, aut respectu festi aut novilunii, aut Sabbathorum. Praeterea Pascha fuit typus & ceremonia: cessavit igitur rigida ejus observatio exhibito Christo Coloss. 2. 16, 17. Hebr. 10.

INSTANTIA. Haeretici habiti sunt ab Ecclesia antiqua Quartadecimani, hoc est, qui Iudaeorum exemplo Pascha decimoquarto die primi mensis celebrare solebant. Ergo celebratio Paschatis die Dominico, est ad salutem necessaria.

RESPON. Negatur propositio connexa, quae sophistice omissa est. Causa negationis est, quia Quartadecimani primo non a tota Ecclesia, sed tantum a Romana, eique adhaerentibus: deinde illegitime pro haereticis sunt habiti: quod ex sequenti historicae commemoratione patebit. Veteres non eodem die celebrabant Pascha; & Orien| tales quidem Ecclesiae decimoquarto die mensis primi: Occidentales vero die Dominico, decimumquartum diem proxime sequente, Euseb libro 5. capit. 23. vers 24. Socrates libro 5. cap. 22. Eratque eo tempore liberum, ut diversis diebus Pascha haberetur. Polycarpus enim servabat morem, quem Iohannes tradiderat, & Anicetus servabat ritum, quem a superioribus acceperat. Interea tame inter se concordiam custodiebant, Euseb. libro 5. capite 24. Sed VICTOR Episcopus Romanus, cum vix aliquantulum sedata fuisset persecutionum procella, primus fuit qui pacem Ecclesiae instigante Satanam turbavit. Ut enim Papalem ostenderet animum, decretum fecit, ut propter memoriam resurrectionis Domini, Pascha die Dominica a quartadecima die mensis Martii usque ad vigesimamprimam ejusdem mensis celebraretur. Scripserat etiam ad Polycratem Episcopum Ephesinum, qui praesidebat inter Episcopos Asiaticos, & pro autoritate mandaverat, ut Episcopi Asiatici consuetudinem Romanae Ecclesiae in celebrando Paschate sequerentur. Qua arrogantia Victoris omnes Episcopi Asiatici vehementer offensi decreto ipsius contradixerunt. Hinc sex concilia provincialia celebrata esse propter diem Paschae, refert Eusebius lib. 5. capit. 23. & 24. Multi Orientis ac Ægypti praesules decreto Victoris assensum praebebant. Qdiose diu decertatum est. Victor Asiaticos Episcopos ab Ecclesiae communione excludere decrevit, tanquam reos haereseωs, quod de Paschate Romanae Ecclesiae consentire nollent: quo nomine graviter fuit reprehensus etiam a suae factionis Episcopis, nominatuim vero ab Irenaeo Lugdunensi Episcopo, qui per literas eum monuit, ut ageret potius quae pacis essent: indignum esse dicens, propter rituum & ceremoniarum dissonantiam, Ecclesiae concordiam rumpere: utens etiam hoc argumento, quod diversitas jejuniorum nunquam unionem Ecclesiarum dissolvisset. Eusebius libro 5. capit. 24. Hoc pacto res sedata: quaelibet pars suam retinuit, quam receperat consuetudinem: donec in Concilio Niceno constitutio facta est ut Pascha die Dominico celebraretur: quam in hodiernum usque diem observat Ecclesia. Hoc schismate quod Romanus Episcopus excitavit, turbata fuit tranquillitas Ecclesiarum & doctrina de libertate Christiana in ceremoniis adiaphoris obscurata: & Asiatici qui Pascha cclebrabant decimaquarta Lunae, fuerunt appellati Quartadecimani haeretici damnati, ut Nicephorus refert libro 4. capit. 39. Sed cum injuria haereseωs crimen ipsis impositum: cum non sint haeretici, qui ab aliis in ceremoniae alicujus observatione variant, sed qui pertinaciter nulla habita ratione admonitionum factarum Ecclesiam distrahunt & dividunt disseminatione & propugnatione erroris ejusmodi, qui vel aperte pugnat cum sacrae doctrinae fundamento, vel ex quo sequitur partis alicujus fundamenti eversio. Roman. 16. 17. 1. Tim. 6. 3. 2. Timoth. 3. 13.

Secundo, assumtio non est simpliciter vera. Etsi enim expressis verbis in Scriptura non exstat, Pascha esse celebrandum Dominico die: tamen colligi id potest ex illis locis, in quibus dicitur, Apostolos convenisse primo die hebdomadis Johan. 20. 1, 26. Alios item fideles. 1. Corinth. 16. 2.

Prosyllogismus X. Si Paedobaptismus ex Scriptura probari non potest: tum ea non omnia continet. Antecedens est verum. Ergo & consequens.

RESP. Assumtio negatur. Nam infantes Christianorum esse baptizandos ex Scriptura probari potest. Illa enim testatur, infantes fidelium federi gratiae insertos, Genes. 17. v. 7. Ero Deus tuus & seminis tui post te. Testatur eorum esse regnum coelorum Matth. 19. 14. Testatur ad ipsos pertinere promissionem, Actor. 2. 39. Vobis & liberis veris est facta promissio. Testatur eos sanctos esse. 1. Cor. 7. 14. Liberi vestri sancti sunt. Hinc bona consequentia colligimus, fidelium infantes esse baptizandos. Similiter judicavit antiquitas, Paedobaptismum esse dogma ἔτιραφον: ut Cyprian. lib. 3. Epist. 8. August. contra Donatist lib. 4. cap. 23 & 24.

Prosyllogismus XI. Si purgatorium est, & tamen ex Scriptura probari non potest: tum ea non omnia continet. At prius est: Lutherus enim in Assertionibus artic. 37. ait; Ego tamen & credo Purgatorium esse, & consulo suadeoque credendum: & ibidem asserit, purgatorium non posse probari ex Sacris literis. Ergo erit & posterius.

RESP. Primo, Propositio negatur. Quid enim, si fictitium purgatorium in Scriptura non traditur, propterea illa non continet omnia dogmata ad salutem necessaria? Simile est: Si donatio illa a Constantino Magno facta est Romano Papae, & tamen ex Scriptura probari non potest: tum ea non omnia continet. Secundo etiam assumtionis pars prior, qua asseritur Purgatorium esse, falsa est; quia Scripturae e diametro repugnat. Tertio, altera assumtionis pars, qua dicitur, purgatorium non posse probari ex Sacris literis, adversatur ipsis Jesuitis. Nam si Purgatorium non potest probari ex Sacris literis; cur igitur testimonia ex Sacris literis ad purgatorii defensionem Jesuitae adducunt?

REPLICATIO: At Bellarminus ex Lutheri tantum, non ex suo sensu loquitur.

RESP. Cum Lutheri testimonium alleget, vel assentitur ei vel non assentitur. Si assentitur, tum concedit, Purgatorium non posse ex Sacris literis probari, atque ita se & alios Jesuitas mendacii arguit, qui alibi ex Sacris literis purgatorium defendere conantur. Si non assentitur, cur igitur ne verbulo quidem unico indicavit, sibi Lutheri sententiam falsam videri? Ac si ei non assentitur, purgatorio patrocinium ex Scriptura deneganti: nos quoque non obstricti sumus assentiri, Purgatorium suadenti. Qua enim ipse autoritate teneri non volet, ea quoque nos devinciri non est aequum: cum disputandi principia utrique parti communia & ab utraque parte approbata esse oporteat, aut certe approbata & recepta ab ea parte adversus quam disputatur Nos autem Lutheri opiniones pro fidei & cultus divini principio non agnoscimus, non habemus: frustra ergo adversus nos adferuntur. Quin etiam Lutherus postea purgatorium non credidit, quum ex Scripturis melius didicisset.

Prosyllogismus XII. Si in Scriptura nusquam invenitur, nullum esse Verbum Dei, nisi scri¬ ptum, tum ea non omnia continet. Antecedens est verum: Ergo & consequens.

RESP. Primo, propositionis connexio non est necessaria. Necessatia autem esset, si praeter Scripturam Propheticam & Apostolicam hoc tempore exstaret Verbum aliquod Dei non scriptum. Quis autem est tam praesumtuosus, qui sine ullo testimonio divino affirmet hoc vel illud quod in Divinis Scripturis non comprehenditur, certo esse Verbum Dei? aut si audeat affirmare, unde hoc probabiti Quibus non afferentibus Scripturam, licet asserere, ea quae proponunt, Deum dicere, nisi Prophetis & Apostolis? Deinde assumtio est: ambigua. Nam nullum esse verbum Dei nisi scriptum, si simpliciter accipiatur, falsum est: quia praeter verbum Dei scriptum, est aeternum. illud Verbum Dei Patris, nimirum Filius Dei: Joh. 1. v.1 & sequenti bus. Est & verbum potentiae divinae, de quo dicitur, Non ex solo panevivet homo, sed ex omni verbo quod procedit ex ore Dei, Deuter. 8. 4. Matth. 4. v. 4. Heb. 1. 3. Est & verbum Dei ωρφορικεν quo compellacreaturas suas; est & verbum Dei nobis ἔμφυτον, insitum per Spiritum Sanctum Jac. 1. 25, quod reipsa idem est cum verbo scripto, modo conmunicationis tantum ab eo differt. Sin vero κατα τ intelligatur, inhunc modum, nullum esse verbum Dei nisi scriptum, nempe ex quo nunc doctrina fidei & cultus Dei haurienda nobis & confirmada, vere dicitur. Nam si praeter Scripturam est nunc aliud Verbum Dei non scriptum, ex quo religionis veritas petenda, quare igitur Apostolus ad Verbum non scriptum non aeque fideles ablegat atque ad Scripturas: quare dicit, Sacras literas posse hominem sapientem reddere ad salutem 2. Tim. 3. 15? Cut dicit, Scripturam esse utilem ad perfecte reddendum hominem Dei, ad omne opus bonum perfecte instructum? Cur ista soli Scripturae attribuit. Verbi non scripti prorsus oblitus? Proinde concludi mus his prosyllogismis probatum non esse, Scripturam Sacram non omnia dogmata necessaria ad salutem continere ac propterea etiam probatum non esse, Scripturam Sacram non esse perfectam ac sufficientem.