Caput 15

CAPUT XV. In quo de assumtione humanae naturae

OESUMTIO HUMANAE NATURA, est qua λόγος naturam ve¬ ro corpore humano & vera anima humanam constantem, a Spiritu Sancto formatam & sanctificatam & cum ea omnes proprietates & naturales infirmitates defectusque nostros, ut & omnes. naturales passiones excepto peccato assumere per gratiosam illam oeconomiam dignatus est, ut haberet quod offerret Deo pro nobis & ut naturam nostram totam & infirmitates defectusque ejus curaret, & nobis Dei amicitiam conciliaret, Hebr. 8. vers. 3. Omnis enim summus Pontifex qui adstat altari, adstat ut offerat oblationes & victimas: propterea conventens etiam erat huic, ut esset ei aliquid quod offerret. Philipp. 2. v. 7. Ipse sese inanivit, forma servi accepta. similis hominibus factus. Hebr. 2. v.16. Non enim utique Angelos assumsit, sed semen Abrahami assumsit.

Ergo aeternus Filius Dei assumsit naturam nostram humanam? I. Ut in ea ipsa natura perfectam causa viceque nostra obedientiam Deo praestaret ad delendam inobedientiae culpam in qua inobedientia illa commissa & culpa contracta fuerat. Proinde Filius Dei illam ipsam carnem, quam a nobis accepit, obtulit Deo Patri in sacrificium; ut reatum nostrum deleret.

II. Ut nos assumeremur a Deo & consortes divinae naturae fieret mus. Nostra natura a Filio Dei assumta, pignus est nostrae cum Filio Dei societatis.

III. Ut quia naturam nostram diabolus deceperat & vicerat, de ipsa diabolus vicissim vinceretur & sub pedibus etiam nostris conteperetur. Vide Theodoreti Sermonem decimum de Providentia, pag. 622. tom. 2.

Assumsit perfectam naturam humanam tum quoad substantiam tum quoad accidentia ejus, excepto peccato & accidentibus illis quaecum peccato connexa; sic ut non tantum perfectus sit Deus, sed etiam perfectus homo,

Si substantiam naturae humanae consideremus, totam illam assumsit, omnesque partes essentiales ipsius, corpus & animam, & utriusque etiam partes essentiales & integrales omnes; ut sequentia argumenta evincunt.

I. Quia veram naturam humanam assumsit: vera autem non est set, si perfecta non esset. Dignum etenim fuit, ut in mysterio redemtionis hominum, nec voritas deesset perfectioni, nec perfectio veritati.

II. Quia utriusque partis naturae humanae attributa & proprietates adscribuntur Christo in Sacris literis, ut Luc. 2. v. 40. Puerus lus crescebat, & corroborabatur spiritu, implebaturque sapientia: & v 52. Iesus vero proficiebat sapietia, & statura, & gratia apud Deum & homines. Sicut corporis est crescere & statura proficere, sic anima est sapientia impleri & proficere. Tum anima sapientia nequaquam proficeret, si naturalem intelligentiam, quae hominibus rationis cauSam concessa est, non haberet. Luc. 23. v. 43. dixit Jesus latroni converso; Hodie mecum eris in Paradiso: & vers. 46. Quum clamasset vocemagna Iesus, ait, Pater in manus tuas depono spiritum meum. Clamor organis corporis factus est, corpusque in cruce mansit: anima autem in Paradisum pervenit.

III. Quia Christus est perfectus Mediator inter Deum & homines; perfectus autem Mediator non esset, si perfectus homo non est set: imo ne homo quidem esset. Quomodo autem verum maneret, quod Paulus ait 1. Tim. 2. v. 5. Vnus enim est Deus, unus etiam Mediator Dei & hominum, homo Christus Iesus? Qui ergo salutis aeternae esse participes cupiunt, eos tenere oportet, non alium hominem esse mediatorem inter Deum & homines quam qui totam in se suscebit substantiam humanitatis, qui totam in se habet substantiam Dei. tatis.

IV. Quia Christus est Pontifex nonter apud Deum: ergo perfectus homo, corpore & anima rationali constans. Quod si homo imperfectus est, Pontifex non est: si e fectam non habet naturam humanam, nec personam gerere Pontificis & pro peccatis nostris sacrificium offerre potuit; sicut in Lege sacerdotio fungi non poterat, si quis vel corpus parte aliqua mutilum haberet

V. Quia Christus factus est victima Deo Patri pro nobis: victi ma autem nisi perfecta esse non potuit; quemadmodum in Lege imperfectum aut vitiosum pecus ad sacrificium offerre non licuit,

VI. Quia tota natura humana redimenda ac salvanda fuit, quae tota perierat: sicut Redemtor ipsemet ait Luc. 19. v. 10. Venit Filius hominis ut quaerat & servet quod perierat. Attendamus quid perierit in hominis lapsu, ut cognoscamus quid quaesitum & servatum fuerit hominis coelestis adventu. Consideremus quid in se peccando saendiderit servus: & apparebit quid suscipiendo redemerit Dominus. Attendamus quid serpens ille antiquus veneno suo in hominis seductione infecerit: ut clareat quid Medicus in hominis susceptione sa naverit. Nonne ex carne simul animaque compositus, praeceptum Dei homo primus accepit? Quod si in utraque praeceptum Dei cognoscitur. accepisse, in utraque debuit obedientiam praecepti servare. Si autem in utraque fuit parendum praecepto, ab utraque admissa est transgressio. Quoniam sicut est inchoatum animae cupiditate peccatum, sic est carnali comestione perfectum. Et ideo quod totus homo reatum trans gressionis admisit, totum sibi diabolus captivavit. Quod si totus tenebatur captivitatis vinculo, totus eguit liberationis auxilio. Si autem totum debuit liberare pietas, totum debuit suscipere divina majestas. Totius ergo fuit hominis a Deo suscipienda natura, quoniam in toto fuit captivitas captivanda, ut tota simul acquireretur de captivata captivitate victoria, ut Fulgentius ait libro primo de My sterio Mediatoris ad Trasimundum Regem.

Totam igitur substantiam naturae humanae Christus assumsit. Quod ad partes naturae humanae attinet per se, corpus humanum verum atque organicum a Sermone illo aeterno est assumtumI. Quia Scriptura Sacra aperte id testatur, Hebr. 2. v. 13, 14. Ecce igo & pueri quos mihi Dedit Deus. Quoniam igitur pueri participe sunt carnis & sanguinis, ipse quoque consimiliter particeps factus est, eorundem. & cap. 10. v. 5. Quapropter ingrediens mundum dicit, Sarificium & oblationem noluisti, corpus autem adaptasti mihi. Mat26. v. 12. Quod haec unguentum hoc injecit corpori meo, ad funerandum me fecit: & cap. 27. v. 58, 59. Iosephus Arimathaeensis adijt Pilatum, & petit corpus Iesu. Tunc Pilatus jussit reddi corpus. Et Iosehus cum accepisset corpus, involuit illud sindone pura. Unde Coloss I. v. 22. nominatur corpus carnis, id est, carneum, ut intelligamus non fuisse imaginarium

II. Quia Christo tribuuntur ea quae soli corpori vero competunt; ut passio, mors, resurrectio ex mortuis, palpabilitas, visibilitas, &c.

III. Quia in vero corpore humano, vere passibili & mortali satisfieri pro nobis judicio Dei oportuit. Veritas satisfactionis pro nobis hominibus postulat veritatem humani corporis.

IV. Quia corporis Christi symbolum est panis Eucharisticus; qui est substantia: sacramentum autem ejus esse non posset, si corpus ipsum substantia non esset

V. Quia lues peccati non extra corpus haesit, sed corpori agnata coalitaque fuit, necessum erat amota corruptione vitam ei indi, ut quemadmodum in corpore mors exstitisset, ita in eodem vita exsister ret. Quod si igitur extra corpus mors fuisset, extra corpus etiam oportuisset vitam ei subsistere: sin vero in corpore coaluit consertaque mors fuit, ac veluti cohaerens ei dominabatur: necessum quoque fuit vitam cum corpore coalescere conserique, ut ita corpus imbutum vita, corruptionem extruderet. Alioqui, si extra corpus Verbum Dei constitisset, neque inibi haesisset, mors quidem ab eo maxime pro rei natura superata fuisset, utpote cui contra vitam nullae vires suffecissent, in corpore tamen prior illa corruptio aeque adhaesisset. Quaproter non immerito Salvator noster corpore amictus fuit, corporique itam inseruit, ut id non ulterius mortale per mortem remaneret, sed indutum immortalitate, in posterum perse veraret immortale. In duta quippe semel corruptione, nunquam resurrexisset nisi vitam in duisset. Quia mors per se nonnisi in corpore apparere aut exsistere poterat, ideo ipse corpus induit, ut mortem ibi inventam aboleret. Quomodo enim Dominus ex toto vitam se esse demonstrasset, nis id quod mortale erat, vivificasset? Et quemadmodum stipula, quae naturaliter ab igne consumitur, si ab ea ignem depellas, non combucitur quidem, sed tamen ut stipula fuit, ista stipula permanet, obnoxia igni, ignisque comburendi vim male sibi metuit, ac suspectam habet: Natura enini ejus appetens est ignis. Hic, si quis stipulam copioso Amianto vestiat, cujus natura dicitur igni resistere, nihil jam cinde igneum metuet, utpote munita re, quae comburi nequeaty Idem quoque de corpore nostro & morte sentias. Quod si solo prae cepto mors ab eo depulsa fuisset, nihilo tamen minus mortale & corruptibile pro ratione suae naturae remansisset: sed ne hoc fieret, induit corpus incorporalem omnipotentis Dei rationem, neque jam inde corruptionem aut mortem exhorrescit, quum habeat vitam pro indumento, & per id corruptionem amoliatur. Necessatio ergo Dei Sermo corpus assumsit, & humano instrumento usus est, quo corpus vivificaret: ut quemadmodum in rerum natura ex operibus cognoscitur, ita quoque in homine operaretur, & seipsum undecunque ostenderet, nihil desertum destitutumque relinquens a sua divinitate & cognitione.

Assumsit corpus mortale, ut id quod mortale erat, indueret immortalitatem

Contra Cerdoniani, Marcionitae & Manichaei, negarunt, verum corpus a Filio Dei assumtum, sequentibus usi argumentis:

I. Quali corpore olim Filius apparuit Patribus, tale & ultimis temporibus ab eo assumtum talique Apostolis aliisque ejus temporibus hominibus apparuit: At non vero corpore, sed duntaxat in specie set phantasmate corporis humani olim apparuit Patribus: Ergo non verum corpus, sed duntaxat species seu phantasma corporis humani abeo ultimis quoque temporibus assumtum, & non vero, sed phantasticos corpore Apostolis aliisque ejus temporis hominibus apparuit. RESP. Primo negatur minur propositio. Nam Filius Dei, quum Patribus in veteri Testamento apparuit, quanquam nondum home esset, tamen verum sibi formabat corpus in quo apparebat; idque ex actionibus & attributis corporis veri liquet, quia ambulabat, edebat, contrectabatur, sedebat. Postea peracto officio cujus causa a Patre. mittebatur, corpus illud deponebat: non ergo in corpore phantat matico apparebat. Deinde dato, sed non concesso, Filium Patribus olim in corpore phantasmatico apparuisse, non tamen sequeretur, illum in simili corpore cum Apostolis versatum esse: quia cum Apostolis versans jam factus erat caro, Joh. 1. v. 14. Repertus est ut homo? Philipp. 2. v. 8. habens corpus visibile oculis corporis, contrectabile manibus, sicut Johannes dicit 1. epist. 1. v. 1. quod vidimus oculis nostris, quod spectavimus, & manus nostrae contrectarunt, &c.

II. Spiritus Sanctus apparuit in specie columbae, vel etiam in corpore verae columbae, nec tamen fuit vera columba. Ergo & Christus. apparuit tantum in specie hominis, vel etiamsi in vero corpore apparuit, propterea tamen verus homo non fuit.

RESP. Argumentum est a dissimili. Nam alio modo apparuit Spiritus Sanctus, alio Filius Dei; Spiritus Sanctus κατ ἔμφασιν, nam Johannes Baptista vidit eum descendentem quasi columbam super resum Matth. 3. v.16. Joh. 1. 32. Filius Dei κατ ενσαρκωσιν, quia caro factus est Johan. 1. v. 14. Alio quippe fine apparuit Spiritus Sanctus, quam Filius Dei: Spiritus Sanctus quidem, ut specie illa columba aliquandiu super Jesu manens, certo dosignaret Johanni, hunc Jesum esse Filium illum Dei & Christum illum Johan. 1. v. 31, 32, 33, 34. non autem ut servaret columbas; propterea etiam Spiritus Sanctus non est factus vera columba: at Filius Dei aeternus eo fine apparuit, ut homines redimeret & tum Judaeos tum Gentes in uno corpore reconciliaret Deo per crucem, peremtis inimicitiis per eam, ut dicitur Ephes. 2. v.16. Propterea verum corpus humanum assumsit, verusque homo factus est.

III. Angeli apparuerunt tantum in putativis & imaginariis, corporibus: Ergo & Filius Dei tantum in putativo & imaginario corpore apparuit homo:

RESP. Primo negatur antecedens; nam Angeli non apparue runt putativis & imaginariis corporibus vel phantasmatibus, quemidmodum Marcion putavit: sed veris & solidis corporibus, & talibus, qualia ab hominibus recte sentientibus & judicantibus esse credebantur, hoc est, vere humanis, ut evincit Tertullianus lib. 3. adver sus Marcionem & libro de carne Christi adversus Apellem: & Augustinus tertio tomo, de Agone Christiano cap. 22.

Replicabant: Si Angeli apparuerunt in veris humanis corporibus, tum facti sunt veri homines. At hoc non est: Ergo nec illud. Pariratione non sequetur, Filium Dei factum verum hominem, etiam; verum corpus humanum assumsisset.

RESP. Non sequitur a dissimili. Nam corpora ab Angelis assumta non fuerunt ejusdem generis, cujus Christi Servatoris nostri corpus est; quia Christi corpus natum est, corpora ab Angelis assumt: nata non fuerunt, ut recte definivit Tertullianus libro tertio adversus Marcionem, & libro de carne Christi adversus Apellem. Non fuerunt, inquam, nata generatione animali aut humana: quia An gelis moriendum non erat; quod pulchre explicat Tertullianus libro de carne Christi, quum ait: Nullus unquam Angelus ideo descendit, ut crucifigeretur, ut mortem experiretur, ut a morte resuscitaretur. Si nunquam ejusmodi fuit causa Angelorum corporandorum, habes causam, cur non nascendo acceperint carnem. Non venerant mori, ideo nec nasci. At vero Christus mori missus, nasci quoque necessario habuit, ut mori posset. Non enim mori solet, nisi quod nascitur. Mutuum debitum est inter se, nativitati cum mortalitate. Forma meriendi, causa nascendi est. Et libro 3. adversus Marcionem: Angeli neque ad moriendum pro nobis dispositi, brevem carnis commeatum non debuerunt nascendo sumsisse, quia nec moriendo deposituri eam fuerant

Sed fuerunt vel ex nihilo a Deo creata: Nam quum relatum non sit, unde Angeli sumserint carnem, relinquitur intellectui nostro, non dubitare, hoc esse proprium Angelica potestatis, ex nulla materia corpus sibi sumere, ut eodem libro tradit Tertullianus: ubi etiam pauli. post subjicit: Quod non est, quum fit, ex nihilo est.

Vel si de materia necesse fuisset Angelos sumsisse corpora, credibilius utique est, de terrena materia sumsisse; quam de ullo genere coelestium substantiarum: quum adeo terrenae qualitatis exstiterint, ut terrenis pabulis pasta sint, ut manibus contrectata, ut aquis abluta: quemadmodum eodem libro disputat Tertullianus

Deinde corpora ab Angelis assumta substantiam Angelicam non constituebant. Constat enim, ait Tertullianus eodem libro, Angelos carnem non propriam gestasse, utputa natura substantiae spiritualis & si corporis alicujus, sui tamen generis, in carnem autem humanam. transfigurabiles ad tempus, ut videri & congredi cum hominibus. possenti.

Ea etiam corpora Angeli non uniebant sibi hypostatice, ideo ipsi non fiebant homines: sed ut Augustinus ait, tanquam vestes sumebant & deponebant, & retinebant tantisper dum cum hominibus familiariter colloqui, & suum ministerium, ad quod missi erant a Deo. perficere debebant

IV. Christus factus est tantum in similitudine carnis & hominum: Ergo non assumsit verum corpus humanum. Assumtionem probant inde quod Dan. 7. v. 13. dicitur similis filio hominis. Rom. 8. vers. 3. quod Deus ipsum miserit ἐν αμοιώμαλι σαρκος αμαρlιας, insimilitudine carnis peccati: & Philipp. 2. vers. 7. ἐαυον εκενώσε μορφσ δολς λαζών, εν ὀμοιωμαιι ανθρωπον γυοομοτ, ipse sese inanivit, forma servi accepta, in similitudine bominum factus. Et Apocal. 1. v. 13: In medio septem candelabrorum aureorum vidi quendam similem Filio hominis, indutum talari veste, & praecinctum ad mamillas X, na aurea. Et cap. 14. v. 14. Aspexi autem, & ecce nubes candida & super nubem sedebat similis Filio hominis habens impositam capiti suo. coronam auream, & in manu sua falcem acutam.

RESPON. Ad assumtionem probandam dissimilia loca adducuntur: nam partim aliena sunt a Thesi quam tractamus, partim ex ambiguo struitur fallacia. Danieli Filius Dei apparuit similis filio hominis: quia nondum factus erat homo, sed incarnandus praefigura patur. Alia vero ratione Paulus Roman. 8. vers. 3. missum dicit in similitudine carnis peccati: quia tametsi nullo peccato contaminata fuit caro Christi; peccatrix tamen in speciem visa est, quatenus debitam sceleribus nostris poenam sustinuit. Si Apostolus dixisset simpliciter, missum esse Christum in similitudine carnis, aliquid haberent coloris haeretici: nunc quia dicit, missum in similitudine carnis PECCATI, docere hoc tantum voluit; Christum sine peccato conceptum & natum, carnem tamen habuisse similem carni peccati, quia peccatum nostrum ipsi imputatum propter poenas peccati quas in se suscepit, visa fuit & ipsa caro peccati, quamvis non esset: & ita inter pec catores reputatus est Christus, & victima pro peccato nostro factus. Idem docet Paulus 2. Corinth. 5. vers. 21. His de causis vera caro Christi vocata est similitudo carnis, non simpliciter, sed carnis peccati.

Hoc scite explicat TERTULLIANUS libro de carne Christi, capise sedecimo, pagina trecentesimaseptima, editionis Franeclteranae, ibi ait: In similitudinem carnis peccati fuisse Christum Paulus dicit, non quod similitudinem carnis acceperit, quasi imaginem corporis & non veritatem, sed similitudinem peccatricis carnis vult intelligi Quod ipsa non peccatrix caro Christi ejus fuit par, cujus erat peccatum, genere non vitio Adae, quando hinc etiam confirmamus, eam fuisse in Christo, cujus natura est in homine peccatrix. Et libro quinto adversus Marcionem capite decimoquarto, pagina quadringenresima septuagesima. Hunc si Pater misit in similitudinem carnis pec- cati, non ideo phantasma dicetur caro quae in illo videbatur. Peccatum enim carni suprae asscripsit, & illam fecit legem peccati habitantem in membris suis, & adversantem legi sensus: ob hoc igitur missum Filium in similitudinem carnis peccati, ut peccati carnem similisubstantia redimeret, id est, carnea, quae peccatrici carni similis esset, quum peccatrix ipsa non esset, nam & haec erit Dei virtus, in substantia pari perficere salutem. Non enim magnum, si Spiritus Dei carnem remediaret, sed si caero consimilis peccatrici, dum caro est, sed non peccati. Ita similitudo ad titulum peccati pertinebit, non ad substantiae mendacium. Nam nec addidisset, peccati, si substantiae similitudinem vellet intelligi, ut negaret veritatem. Tantum enim carnis posuisset, non & peccati. Quum vero tunc sic struxit, carnis peccati, & substantiam confirmavit, id est carnem, & similitudinem ad vitium substantiae retulit, id est, ad peccatum. Puta nunc similitudinem substantiae dictam, non ideo negabitur substantiae veritas Sur ergo similis vera? Quia vera quidem, sed non ex semine de statu simili, sed vera de censu, non vero dissimilis. Caeterum similitudo in contrariis nulla est. Spiritus non diceretur carnis similitudo, quia nec caro similitudinem Spiritus caperet, sed phantasma diceretur, sid id quod non erat videbatur. Similitudo autem dicitur, quum est quod videtur. Est enim, dum alterius par est. Phantasma qua hoc tantum est, non est similitudo

Quod vero Philipp. 2. vers. 7. dicit Paulus, Christum in similitus dine hominum factum, intelligit similitudinis nomine, non ipsam naturam humanam, sed conditionem abjectam, vilem & infirmam, qua aliis hominibus CHRISTUS similis fuit factus. Non enim quade sibi corpus Christus sumserit, vult docere: sed quum jure Deitatem suam exserere posset, nihil prae se tulisse, nisi quod erat abjecti contemtique hominis. Nam ut ejus exemplo nos hortetur ad subnissionem, ostendit, quum DEUS esset, potuisse mundo gloriam suam conspicuam statim proponere: cessisse tamen jure suo & sponte seipsum exinanisse: quia scilicet formam servi induit & ea humilitate contentus, carnis velamine suam Deitatem abscondi passus est, Hic certe non docet, quid fuerit Christus quoad naturam hominis sed qualiter se gesserit. Tantum autem abest, ut hinc naturae humanae veritas destruatur, ut potius ex similibus naturae nostrae perpessionibus Christus verus homo esse ostendatur, quemadmodum JUSTI IUS MARTXR, in Expositione fidei de recta confessione, pagina trecentesima prima ait; θεός μόο γουυδος τῆ τῶν τερασιαν ενεργειαᾳ, ἄνθρωπος δι δεικνυυδος τῆ της φυσεως ομοιοπαθεια, id est, Deus quidem esse intelligitur ex prodigiorum operatione: homo autem ostendi. tur ex aequalibus naturae nostrae perpessionibus. TERTULLIANUS, libro quinto adversus Marcionem capite vigesimo, pagina quadringentesima septuagesimaoctava, acute hoc dissolvit. AEque non eriDEUS Christus vere, si nec homo vere fuit in effigie hominis constitutus. Utrobique enim veritas necesse habebit excludi, si effigies & similitudo & figura, phantasmati vindicabitur (id est, pro phantasnate habebitur) quod si in effigie & in imagine, quam Filius Patris vere Dei praedicatus est, etiam in effigie & imagine hominis, qua filius hominis, vere hominem inventum, nam & inventum ratione posuit, id est, certissime hominem: quod enim invenitur constat esse¬

Uterque hic locus Roman. 8. vers. 3. & Philipp. 2. vers. 7. explicatur per illum Hebr. 2. vers. 14. Quoniam pueri participes sunt carnis & sanguinis, ipse quoque consimiliter particeps factus est eorundem. & vers. 17. Debuit per omnia fratribus similis fieri, ut miseri cors esset & fidelis Pontifex in iis quae apud Deum agenda forent, ad expianda peccata populi. Et Hebr. 4. vers. 15. Non enim habemus Pontificem qui non possit affici sensu infirmitatum nostrarum, sed dentatum in omnibus similiter, absque tamen peccato. Ergo Christus veram carnem assumsit, sicut & nos veram carnem habemus assumsit carnem affectiones habentem similes cum nostra carne: sed nssumsit carnem absque peccato, quanquam similem carnis peccat:

coca Apocal. I. vers. 14. & cap. 24. vers. 14. describunt visiones in ecstasi intellectui & spiritui Johannis oblatas, quae fiunt κατ ἔμφασιν, non κατ κόρςασιν. Visus est ergo Johanni similis filio hominis, quia in visione Prophetica: nam Christus corpore suo non in terra tum erat, sed in coelo, unde prius non descendet quam veniat judicatum vivos & mortuos

Ex his quae dicta sunt certum est, verum humanum corpus a Christo assumtum esse.

Sed & vera humana rationalis anima a Christo assumta est, constans intelligentia & uoluntate humana & diversa ab intelligentia & voluntate divina, ut ex subjectis argumentis patet

I. Quia Christo in Scriptura Sacra tribuitur vera anima humana, id est, spiritus seu essentia spiritualis quae est prima entelechia corporis physici, organici, potentia vitam habentis, constans duabus facultatibus essent alibus seu partibus, intellectu & voluntate. Matth. 26. vers. 38. dicit Iesus, Undiquaque tristis est anima mea usque ad mortem. Idem dicit Marc. 14. vers. 34. Johan. 12. v. 27. Nunc anima mea turbata est. Matth. 27. vers. 50. Iesus quum rursum clamasses voce magna, emisit spiritum. Luc. 23. vers. 46. Quum clamasset voce magna Iesus, ait; Pater, in manus tuas depono spiritum meum. Joh. 19. vers. 30, & inclinato capite tradidit spiritum. Luc. 2. vers. 52. Iesus proficiebat sapientia: Ergo assumsit animam cujus intelligentia diversa est a divina quae non proficit utpote increata: proficere enim sapientia est proprium creatae intelligentiae. Matth. 26. vers. 39. ait Christus, Pater mi, si possibile est, abeat a me poculum istude verum tamen non ut ego volo, sed ut tu: Ergo assumsit Christus animam habentem voluntatem vere humanam & diversam a voluntate divina¬

II. Quia Christus habet veram humanam naturam: ergo etiam animam rationalem, sine qua veritas naturae humanae non constat: quia per animam rationalem est humana & ab aliorum animalium naturis essentialiter distinguitur.

III. Quia Christus est factus fratribus similis PEROMNIA Hebr. 2. vers. 17. id est, tum quod ad naturam; tum quod ad qualitates attiner

IV. Quia Christus venit ut etiam animam nostram redimeret & servaret; & revera eam redemit & servavit: Ergo eam etiam assumsit. Hoc enim in nobis salvavit, quod pro nobis accepit: illam natu tam fecit participem salutis aeternae quam sibi conjunxit in unitate personae. Nam nec caro ipsa fuit a Filio Dei assumenda, nisi divina fuisset assumtione salvanda. Quod si Filius Dei carne non eguit, sed ut eam salvaret accepit: ita nec anima rationali eguit; sed eam salvandam cum carne suscepit.

V. Quia Christus etiam cum anima adscendit in coelum: quia non aliud est in corpore regnantium, quam quod in Capite praecessit in coelum. Ideo etiam conversatio nostra in coelis est Philipp. 3. Coloss. 3. licet adhuc in terra corpore simus. Ibi fidelis animam suam, conversari non ambigit, ubi humanam animam in Christo regnati confidit.

VI. Quia Christus est animarum nostrarum pastor 1. Petr. 2. non esset autem, nisi animam ipse suscepisset,

VII. Quia in anima tentatus est Christus: ergo animam humanam assumsit. Tentatus autem ideo est in anima: ut & nostris animabus cum tantantur succurreret. Si enim in eo quo tentatus est tentatis auxilium donat: profecto in quo tentatus non est, tentatis auxilium non exhibet. Quo conficitur, ut hi qui Christo solam carnem humanam assignant, & animam denegant, in sola carne quaerant auxilium Christi, in anima vero remaneant illo destituti. Filius Dei namque hoc adjuvat in homine, quod suscepit pro homine. Quod si & in anima & in carne consequi Christi expetunt auxilium, fateantur necesse est (sicut veritas habet) & in anima pariter & in carne tenratum. Et anima igitur humana & caro simul est in Christo tentata: Quod si simul est in Christo & anima & caro tentata, simul est ab eo utraque suscepta. Et si utramque dignatus est suscipere, utramque dignatus est sine dubitatione salvare. Dignum namque fuit, nostraeque faluti conveniens, ut Deus verus ex vero Patre solus substantialiter natus, veram hominis, quam ipse fecit, animam carnemque susciperet, in utraque cum tentatore pugnaret, in utraque vinceret, ac dein ceps in utraque tentatis subministraret auxilium, cum in utraque infirmis ac morituris victoriae praeberet exemplum

Doctrinam hanc prolixe tractat Fulgentius de mysterio Mediato. ris ad Trasimundum Regem, libro primo,

Contra Apollinaris & Arius objiciunt quod dicitur Johan. 1. v. 14. Verbum caro factum est: Hinc colligunt carnem sed vivam a Christo assumtam, non autem animam rationalem seu mentem, quae nomine carnis non significatur

RESP. In dicto Johannis est synecdoche in Scripturis usitatissima ut caro pro toto homine accipiatur; sicut Gen. 6. v. 12. Corruperat omnis caro viam suam, id est, omnis homo. Sic Psal. 65. v. 3. O qui ex audis orationem, ad te usque omnis caro ventura est. & 145. 21. benedicat omnis caro nomini sancto ejus. Jesa. 40. v. 5. Videant omnis caro pariter, os Iehovae loquutum esse: & cap. 49. 26. ut agnoscat omnis caro, me Iehovam esse servatorem tuum. Luc. 3. ver. 6. Videbit omnicaro salutem Dei: & passim in Scriptura. Sicut & anima per Synec- dochen pro toto homine ponitur, ut Ezech. 18. v. 20. anima quae pec- caverit, ipsa morietur. Esse autem Synecdochen patet inde, quo Christus alibi in Scriptura homo esse dicatur Sic probatum est, quod Filius Dei tetam substantiam naturae, humanae, omnesque partes ejus esentiales assumserit. Verum non solam substantiam naturae humanae assumsit, sed etiam accidentia ejus, nempe tum omnes proprietates & affectiones. tum defectus & infirmirates animae & corporis, excepto peccato, una assumsit: quia perfectam naturam humanam & formam servi assumsit. Differunt quippe θτια, φυσις κι μρφη, substantia, natura & forma, ut declaratum secundo libro, capite quinto. Substantia est nuda, essentia, constans in rebus compositis materia & forma. Natura preper essentiam complectitur proprietates essentiales & naturales. Forma complectitur praeter essentiam & proprietates etiam alia accidentia quae naturam sequuntur & quibus substantia & natura veluti, lineamentis conformatur

Proprietates humanae quas filius Dei assumsit, quaedam sunt communes naturae totius, quaedam propriae alterutrius partis. Communes. sunt, esse creatum, esse finitum, &c. Propriae alterutrius sunt quae vel ad nimae vel corpori soli conveniunt.

Rursus proprietates vel essentiales sunt vel accidentariae. Essentiales proprietates, sunt sine quibus essentia esse nequit citra ejus destructionem, ut in anima sunt facultates, intelligendi, volendi, amandi, &c. nam sine istis anima humana nullo modo esse potest. In corpore vero sunt, esse organicum: habere distincta membra, caput, brachia, pectus, pedes: habere partem extra partem, caput extra pedes, pedes extra caput: esse quantitate definitum, loco citcumscriptum, visibile, contrectabile: his enim proprietatibus corpus humanum carere nunquam potuit, aut poterit unquanm; siquidem etiam in corporibus, glorificatis beatorum manebunt, ut planum est ex 1. Corinth. 15.

Essentiales proprietates humanae ab essentia naturae humanae nequeunt reipsa separari: nam sine illis natura humana desineret esse humana, sicut recte dicitur, Negatis essentialibus proprietatibus, ne gantur natur.

QIICITURI. Si ab igne in fornace Babylonica potuit abesse proprietas essentialis, salva ignis essentia: tum etiam a corpore Christi. possunt abesse proprietates essentiales, salva manente essentia. At primum est verum: Verum idcirco est & extremum.

RESP. Assumtum est falsum, nequaquam enim ab igne in fornace Babylonica separata fuit proprietas ejus essentialis. Ruit ergo conclusio¬

Assumti probatio: Vstio separata fuit ab igne: Vstio est proprieta. essentialis ignis: Ergo proprietas essentialis ignis fuit separata ab igne

RESP. Primo falsa est Major. Ustio enim non fuit separata, sed duntaxat potentia ditina intra ignem cohibita ac repressa & quidem non universaliter cohibita respectu cujusvis subjecti, sed tantum respectu sociorum Danielis, ne in ipsorum corpora vel vestimenta saeviret. Nec enim ignis ille destitutus fuit vi καυτκις & urendi: imo eodem illo momento, quo sanctis viris pepercit, egit in ligna eaque combussit, & cremavit regios satellites, qui sanctos viros in fornacem projiciebant

Secundo falsa est etiam Minor: nam ustio non est proprietas esentialis ignis; sed duntaxat effectum ignis. Essentialis autem proprietas ignis est δυναμις καυσικη, facultas urendi. Haec igitur vis urendi ab igne separari non potuit salva essentia ignis. Quin eνiργεια etiam seu actus urendi impediri potuit, reprimi, cohiberi, coerceri potuit; separati & tolli non potuie

Instantia: Ignis mansitignis, etsi non esset calidus: Ergo proprietas essentialis ignis abesse potest salva substantia.

RESP. Antecedens est falsum: Nam ignis si non sit calidus, sed vidus non est ignis: sicut Sol si lucem non habet, non est Sol fris

Exceptio: Si ignis non erit ignis, nisi sit calidus, tum calor erit forma ignis: At posterius est absurdum. Ergo & prius.

RESP. Fallax est connexum: Etsi enim calor non sit forma ignis: tamen forma ignis nunquam est sola nudaque, sed semper armata calore tanquam qualitate per quam agit. Imo si Deus subtraxisset illis igni calorem suum, nullum profecto esset miraculum, corpus non calidum non adurere objectum: ac statuendum, ignem ardentissi me calidum mansisse, eνεργειαν autem urendi exseruisse in ea objejecta quae uri Deus volebat, ut vincula quibus colligati socij Danieis fuerant, ut ligna, ut satellites: martyrum vero & corpora & vestimenta aσριστινα reddidisse. Ex his colligitur, quia ab igne proprietas

ejus essentialis in fornace Babylonica sublata non fuit: nec a corpore Christi proprietates ejus essentiales auferri

Oujrerrus II. Quicquid non constituit essentiam, id potest ab separari: Proprietates essentiales non constituunt essentia. Ergo: &c. ta.

RESP. Quicquid non constituit essentiam, id potest ab ea sepaera ri, scilicet intellectu tantum. Si autem quis statuat, posse reipsa sepatari, tum major negatur. Nam accidens quidem separabile potest. abstrahi & reipsa & per intellectum, linseparabile & accidens potest tantum abstrahi intellectu, reipsa ab essentia divelli non potest: muli to minus potest proprietas essentialis reipsa ab essentia separati.

Accidentariae proprietates humanae, sunt quae naturam quidem consequuntur, sed non inseparabiliter; ideo remotis ipsis natura non lestruitur. Proprietates illae Synecdochice appellantur naturales; quia essentiales sunt etiam naturales: sed accidetatiae sunt simpliciter naturales, essentiales autem non sunt tantuinm naturales

Accidentariae proprietates humanae sunt duplices: aliae convenientes tantum statui humilitatis, ut corporis gravitas, opacitas, &c. aliae permanentes etiam in gloria, ut notitia innata, sapientia, scientia, virtus omnis innata voluntati CHRISTI, laetitia & quicquid ad perfectionem & beatitudinem naturalem naturae humanae pertinet. Notandum enim est, nos hic non loqui nisi de iis, quae in nostra natura & ex nostra natura, quam Apostolus vocat formam servi Chri¬ stus suscepit: non autem de illis bonis & donis habitualibus aut actualibus, quae porro accepit anima Christi a λόγῳ, quibus fuit ornata, & quibus natura les defectus instauravit atque perfecit. Illa enim bona ac dona, quae natura Christi humana a λόγῳ cui unita est accepit, pertinent ad ea, quae unionem naturarum consequuta sunt. Ergo hic tantum de assumtis a Filio Dei in nostra & ex nostra natura agimus.

Quod utrasque proprietates humanas naturales tum essentiales, tum accidentarias Christus assumserit, manifestum est ex omnibus illis locis in quibus naturales proprietates animae humanae & corporis humani Christo tribuuntur

Praeter proprietates naturae humanae, Christus etiam omnes defectus, infirmitates & affectus nostros, passionesque naturales omnibus. hominibus communes, sed inculpabiles, eorumque necessitatem suscipere non recusavit, commotus sua φιλανδρωπιαᾳ, & misertus nostrae imvers. 15. becillitatis & mortalitatis

Defectus & infirmitates quas Christus assumsit, non appellamus absentiam alicujus partis vel proprietatis naturae humanae; sed miset rias, calamitates ac poenas, quae toti naturae humanae, perfecta anima integroque corpore constanti, accidunt in omnibus hominibus propter peccatum originale quod ipsis inhaeret: in Christo autem propter nos, utpote cui peccatum nostrum imputatum, quum ipse sine peccato originali conceptus & natus sit. Hujusmodi defectus & infirmitates sunt, pati frigus, aestum, famem, sitim, laborem, defatigationem, somnum, dolores, & iis similes humanas infirmitates, & denique mortem.

Defectus vero & infirmitates naturales non quasvis suscepit Christus, sed omnibus hominibus natura communes & inculpabiles. Nam defectus & infirmitates hominum discerni debent.

Primo enim defectus vel negative dicuntur, vel privative Defectus negative dicti; sunt earum rerum quae nec per naturam adesse possunt, nec per officium adesse debent: atque hi perfectionem potius naturae arguunt, quam imperfectionem; exempli gratia, defectus uolandi: ignoratio negativa, qualis etiam in Sanctis Angelis & beatis hominibus est semper; non enim sciunt, neque unquam scient omnia quaecunque scit Deus. Tales defectus non sunt peccat: iisque nulla substantia creata vel integerrima caret: quia nulla veintegerrima creatura potest habere omnia quae habet Deus. Ideo defectus negative dictos habuit etiam Adamus in statu integritatis

Defectus privative dicti, sunt earum rerum quae ex officio adesse debebant & per naturam adesse poterant.

Suntque vel naturales, vel non naturales. Natur ales omnibus hominibus communes sunt, & ex communipeccato totius naturae in singulis consequuntur, ut fames, sitis, defatigatio, mortalitas corporis, &c.

Non naturales defectus & infirmitates procedunt a causis particularibus, sive a principio singulari generante & a virtute (ut vocant) formativa, ut lepra, epilepsia, &c. sive a culpa ipsius particulari, ut quum ex crapula aut ingurgitatione innascuntur mala, veluti febres podagra: sive ex peculiaribus Dei judiciis proficiscuntur, ut lepra Ueziae Regis, innata fatuitas, mania, & alia id genus, quae non sunt omnium communia mala, ac proinde non sunt naturales universe sed personales aut particulares, nec omni, nec semper contingentes.

Secundo defectus & infirmitates humanae naturae nostrae vel cul pabiles sunt, vel inculpabile.

Culpabiles defectus & infirmitates, sunt qui per se vitiosi & peccata sunt: Damascenus δαοληοως, damnabiles & detestabiles dicit.

Inculpabiles, qui sine ullo peccato & vitio sunt; Augustinus vocat, miserabiles simpliciter: Damascenus aδαολητuς: quales sunt naturalis ignorantia negativa, seu nescientia plurimarum rerum, &c.

Infirmitates seu defectus humanos privatos seu peculiares qui busdam, & culpabiles Christus non suscepit, nec suscipere debuit: quia perfectioni naturae humanae repugnant, & redemtioni nostrae ob fuissent. Quomodo enim Christus peccata nostra expiare potuisset. si naturam ullo modo vitiosam assumsisset:

Defectus autem & infirmitates naturales animae & corporis, omnibus hominibus communes & inculpabiles Christus unam cum natura humana assumsit, ut & paulo ante dictum: quia nec perfectioni scientiae & gratiae ipsius, nec redemtioni nostrae erant impedimento.

Revera autem Christus illas assumsit. I. Quia debuit per omnia fratribus similis fieri, Hebr. 2. vers. 17. sed absque peccato, Hebr. 4.

II. Quia puerulus crescebat, & corroborabatur spiritu, implebat turoue sapientia: Luc. 2. v. 40. Nam in Graeco non est τaupns plenus. sed Participium τληρθμδος, quod praeteriti imperfecti significati cnem habet,

III. Quia sapientia proficiebat una cum aetate, Luc. 2. vers. 52. a6 proinde aliquid discebat, quod antea naturaliter nesciebat,

IV. Quia ignorabat ficus non esse in arbore donec sensu cognosceret, Marc 11. v 13. Ignorabat diem horamque judicij, Marc. 13. v. 32. Ideo Christi humana natura in sese ut forma servi considerata quaedam naturaliter ignoravit. Agnovit & docuit hoc ipsum vetus. orthodoxa Ecclesia, cujus testimonia videantur in Symphonia Catholica, capite nono, thesi septima.

V. Quia Matth. 26. v. 39. precatio Christi: Pater mi, si possibili est, abeat a me poculum istud, verumtamen non ut ego volo, sed ut tuprofecta fuit ex infirmitate naturae humanae exhorrescentis iram Dei: unde & ἐπανορεώσει seu correctione Christus usus est,

VI. Quia in lucta cum horribili ira Dei adversus peccata nostra conspectus est ei Angelus e coelo corroborans eum, Luc. 23. vers. 43. Virterdivina non egebat corroboratione, sed humana infirmitas. Ex his certum est, quod Christus naturales infirmitates animae nostrae assumserit.

Quod corporis infirmitates & defectus naturales assumserit, pater inde, quia patibilitate & mortalitate nostra citcumcinctus fuit; fatigabatur item ex itinere, Joh. 4. v. 6. famem & sitim passus est, sed omnia haec absque peccato.

Fines & usus propter quos infirmitates nostras naturales Christus assumserat, hi sunt:

I. Ut etiam per illas veritatem naturae humanae omnibus exhiberet & testatam faceret.

II. Ut etiam illas suscipiendo satisfaceret pro peccatis nostris, ut que & naturam & infirmitates illius curaret in persona sua & nostraomnium. Mihi prodest scire, quia propter me suscepit Christus meas. infirmitates, ait Ambrosius libro secundo de Fide ad Gratianum Augustum, capite quarto, circa medium capitis

III. Ut consolationem adversus infirmitates nostras naturales in Christo haberemus & cum robore erigeremur & gloriari possemus cum Paulo, Omnia possum per fortificantem me Iesum Christum.

Sententiam nostram de assumtione omnium naturalium & inculpabilium infirmitatum, vetus orthodoxa Ecclesia tenuit, quam Damascenus exponit lib. 3. Orthodoxae fidei, cap. 20. ἐμολογοον οη πανζα ζα φυσικακαδαοληζα παθε ανθρωπα ανιηαωεν. ολον φο τ ἀνθρ ω¬ πον κπανζα ζα γ ανθρωπα ανιλαβε, σλκι γ ωμαριιας: Confitemur, Christum omnes naturales & quae sine crimine sunt passiones hominis assumsisse: totum enim hominem & omnia quae sunt hominis assumsit, excepto peccato. Eodem facit sententia Ambrosij paulo ante allegata.

Doctrinam hanc verissimam & plenam consolatione Bellarminus improbe oppugnat, in Controversia de Christo libro quarto qui est de Christi anima, capite primo & sequentibus, in quibus tum argumenta aliquot, quibus probamus Christum naturales infirmita; tes animarum nostrarum assumsisse, refellere; tum contrariam sententiam asserere conatur.

In locis Hebr. 2. ver. 17. & cap. 4. v. 15. Bellarminus particulam universalem omnia restringit ad ea quae ad perfectionem naturae perinent vel ad redemtionem conducunt. Sed primo falsa est restrictio & non conveniens textui Apostolico, ex quo constat omnes infirmitates naturales nostras a Christo susceptas, praeterquam eas quae redemtioni nostrae fuissent adversaturae. Deinde falsum est, quod in nobis statuit aliqua ad redemtionem conducentia, quorum nos nihile habemus plane: quomodo ergo in eis Christus nobis assimulatus esset:

In loco Luc. 2. v. 40. male approbat Bellarminus vitium vulgati interpretis, a quo participium τληρυυδνος redditur plenus: quum ex participio Graeco manifestum sit, in puerulo Christo paulatim crevisse sapientiam experimentalem & acquisitam

Locum Luc. 2. v. 52. Iesus proficiebat sapientia, interpretando plane depravat, cum ait, Jesum profecisse opinione hominum, quibus un dies magis aperiebat sapientiam suam. Atqui revera proficiebat sa pientia in humanitate sua tum effusione spiritus, tum experimentali & acquisita scientia.

De loco apud Marcum de ignoratione diei & hore judicij dicit varie sentire Patres: quomodo ergo interpretatio Patrum quae tam varia est, regula verae interpretationis Scripturarum erit? Deinde istam interpretationem ad propositum hujus loci esse dicit, quod Filius dicatur nescire diem & horam judicij, quia non sciebat ad dicendum aliis & quia eos nescientes faciebat. Sed ista interpretatio & falsa in se est & a consilio Christi aliena. Recte exposuit hunc locum Cyrillus Alexandrinus libro nono Thesauri, capite quarto, ubi inter alia ad dit; Oportet misericordiam Dei Verbi admirari, quod non recusaverit propter nos ad tantam humilitatem descendere, ut omnia nostra & ipsam etiam ignorantiam humanam susciperet.

Ad locum Matth. 26. v. 39. respondet, impiam esse blasphemiam, quod Christus sine spiritu oraverit, aut correxerit vel revocaverit orationem suam. Atqui Christum sine spiritu orasse, nemo nostrum dixit, ac ne cogitavit quidem: falsum igitur crimen nobis impingi ur. Dicere vero Christum usum correctione aut revocatione quaeest figura Rhetorica, non est blasphemia: quia correctio seu revocatio Rhetorica non est peccatum, sed ad ornatum & evidentiam orationis facit, ut exempla ostendunt, etiam in Scriptura. Nonne ἐπα¬ γορθευσει seu correctione usus est Christus Joh. 16 32. Ecce veniet tempus, & jam venit, quum dispergemini unusquisque ad sua, meque solum relinquetis? Certe in precatione Christi Matth. 26. vers. 39. veteres. Patres infirmitatem naturae humanae Christi & figuram Rhetoricam agnoverunt. Origenes tractatu trigesimoquinto in Matthaeum in hujus procationis Christi expositione ait: Secundum quod coepit pavere & tristari, secundum illud & orat calicem passionis transiri a se, sed non sicut vult, sed sicut vult Pater. Suscipiens enim naturam carnis humanae omnes proprietates implevit, ut non in phantasia habuisse carnem existimaretur, sed in veritate: secundum quod in hoc loco orat calicem passionis transire a se, sed non sicut vult ipse, sed sicut vult Pater. Quoniam proprium est omnis hominis fidelis. primum quidem nolle pati aliquid doloris, maxime quod ducit usque ad mortem, quia homo est carnalis: si autem sic voluerit Deus, acquiescere etiam contra uoluntatem suam, quia fidelis est, ne plucvideatur in se desperare, quam in Deum sperare. Nam sicut multum confidere non debemus, ne nostram virtutem videamur profiteri: sic. multum pusillanimiter agere & diffidere non debemus, ne Dei adjutoris nostri impotentiam videamur pronunciare. Haec ergo voluntas quam dicit: Si possibile est, transeat calix iste a me, sed non sicut ego volo, sed sicut tu: non est secundum substantiam ejus divinam & impassibilem, sed secundum naturam humanam ejus & infirmam. Etpaulo post: Pater si possibile est transeat calix iste a me. Rursus revocans desiderium suum, & videns quanta vtilitas mundi totius essset futura per passionem ipsius, dicebat: Sed non sicut ego volo, sed sit ut tu. Videbat adhuc propter illum calicem passionis, & etiam Iudam qui ex duodecim unus erat, filium fore perditionis. Rursus intelligebat per illum calicem passionis, principatus & potestates trium phandas in corpore suo. Propter hos ergo quos in passione sua nolebat perire,, dicebat: Pater si possibile est transeat calix iste a me. Propter salutem autem totius humani generis quae per mortem ejus Deo fuerat acquirenda, dicebat quasi recogitans: Sed non sicut ego volo, sed sicut tu. Et Hieronymus Commentariis ad eundem locum Matthaei Attamen revertens in semetipsum: quod ex hominis persona trepidanter renuerat, ex Dei Filijque confirmas: Verumtamen non sicut egovolo; sed sicut tu. Non, inquit, hoc fiat, quod humano affectu loquor sed propter quod ad terras tua uoluntate descendi.

Cyrillus item Alexandrinus libro quarto in Johannem cap. primo: Ea enim ratione qua Verbum Dei Deus est, & ipsa naturaliter vita, nemo ambiget quod nullo modo mortem formidavit: Caro autem factus, permittit carni ut sua patiatur: & ideo ut vere homo prae sentem jam in januis mortem timescit, ac dicit: Si possibile Pater est, transeat a me calix iste: verum quoniam aliter fieri non potest, fiat non vt ego volo, sed ut tu. Vides quemadmodum natura humana etiam in ipso Christo sua patitur & formidat? Sed a conjuncto sibi Verbo ad convenientem Deo fortitudinem & robur reducitur, doceturque ne quod sibi videtur, sed divinam uoluntatem sequatur: & illo semper tendat, quo voluntas Dei perducit

Sic Augustinus secundo tomo, epistolam centesima vigesimaprima capite decimoquarto: Hujusmodi exemplum praebuit nobis ille Mi diator, qui cum dixisset: Pater si fieri potest, transeat a me calix iste humanam in se uoluntatem ex hominis susceptione transformans, continuo subjecit, Verum non quod ego volo, sed quod tu vis Pater.

Ut ergo in Christi humana natura fuit infirmitas & formido ira Dei absque peccati labe; ita etiam oratio infirmitatis & formidinis illius index, cujus correctio & revocatio non erat sui ipsius peccantis correctio & revocatio. Est enim quaedam correctio & revocatio sint peccato antecedente, nempe revocantium se non a malo, sed a bono uno ad alterum bonum, aut etiam melius bonum. Ita bonum naturale erat nihil pati doloris, non mori: bonum autem melius erat, passione & morte sua placare iram Dei & genus humanum redimere. Bonum naturale Christus voluntate naturali volebat, non simpliciter, sed cum conditione, si possibile esset: sed considerato consilio Dei & vocatione sua volebat potius voluntate electiva quod volebat Pater. κγ φυσιν volebat a se transire calicem illum quem bibere debebat, sicut naturaliter humana natura aversatur sui destructionem: κο ωροαιρισιν vero subjiciebat se voluntati Dei Patris ad patiendum & moriendum pro nobis. Sic Christus a naturali voluntate naturae suae humanae sese evexit ultro ad voluntatem electivam & deliberatam officij sui perficiendi.

Manet igitur fixum & firmum, Christum omnes nostras natura les infirmitates ἀδαολητος, inculpabiles, una cum natura humaassumsisse, ut & illas Medicus bonus curaret, inter quas est ignoram tia negativa aliquarum rerum.

Suam e contrario sententiam Bellarminus sequentibus argumentis asserere nititur: I. Cujus anima ab ipsa sua creatione sapientia & gratia fuit plenissima, is ignorantiam non assumsit: At Christi anima ab ipsa sua creatione sapientia & gratia fuit plenissima, Jes. 11. 2. &c. Ergo Christus ignorantiam non assumsit

RESP. Conceditur totum recte intellectum: nam Christus ignocantiam non assumsit, videlicet privativam, quia illa est peccatum Est enim ignorantia duplex: negativa & privativa. Ignorantia no gativa, est earum rerum quas scire ex officio non tenemur, aut non possumus per naturam quamvis integram: qualis ignorantia in Adamo integro fuit; quam multa enim ille ignoravit, quae Deus omnia novit? Certe ignoravit Adamus, sibi insidias strui a Sataffi, se seductum iri & innumera alia: quam ignorantiam Scholastici nescien: tiam dixerunt δαϰριτιϰώς. Haec certe peccatum non est. Ignorantia. priuntiva, est earum rerum quas quis debet ex officio scire & per naturam poterat. Haec habet rationem poenae secundum se, culpae ver & peccati secundum causam vel effectum ipsius. Jam ignorantiam negativam Christus assumsit, non autem privativam, quae plenitu dini sapientiae & gratio: repugnat.

II. Qui in ipsa conceptione sui accepit scientiam sine mensura, id non assumsit ullam ignorantiam: Christus in ipsa conceptione sui accepit scientiam sine mensura: Ergo non assumsit ullam ignorantiam. Mssumtio probatur, quia unctus est Spiritu Sancto, ut dicitur Psal 45. 8. Unxit te Deus tuus, & Jes. 61. 1, Spiritus Domini super me eoquod unxerit me Actor. 4. 27. Convenerunt vere adversus sanctum uerum tuum Iesum quem unxisti, &c. 10. 38. Unxit cum Dominus Spiritu Sancto & virtute: videlicet in ipsa conceptione solummodo ut patet ex Jes. 11.1. & quia natus est Christus, id est, unctus Luc. 2. & quia Verbum caro factum est plenum gratiae & veritatis Joh. 1. 14. non autem anno demum trigesimo aetatis. Et aliter unctus est quam Iohannes & alij homines quia potuerunt proficere: ipse autem sicut non potuerit proficere. Nam illi acceperunt gratiam cum mensura, ipse sine mensura Joh. 3. 34. Non enim secundum mensur a dat Deus Siritum Filio suo. Joh. 21. 17. Domine tu omnia nosti. Et Col. 2. v. 3. In quo sunt omnes thesauri scientiae & sapientia Dei.

RESP. Distinguenda est propositio major. Qui in ipsa conceptione sui accepit scientiam, videlicet omnino omnem, sine mensura, is non assumsit ullam ignorantiam. Est enim duplex scientia, divina & humana. Divina est increata & solius Deitatis: humana est creata & humanitatis. Humana autem triplex est: beaia, infui acquisita. seu experimentalis. Scientia beata seu potius beatifica, est actus quo Deus videtur per essentiam. Scientia infusa seu indita, est habitus a Spiritu Sancto infusus, quo homo res cognoscit per species intelli gibiles ipsarum in intellectu possibili cum naturali tum divino motuScientia acquisita seu experimentalis, est habitus quo homo res cognoscit secundum naturam agente intellectu, sive per inventionem. mtus, sive per apprehensionem foris.

am quod ad minorem attinet, Christum in ipsa conceptione sui accopisse scientiam sine mensura, si de scientia omnino omniintelligatur, negatur. Nam divina scientia non est reali transfusione communicata cum natura humana; sic enim natura humana facta esset omniscia ac conversa in divinam naturam; qui error est Eutychis. De humana autem scientia distincte respondendum. Nam beatam, & infusam scientiam inde a conceptionis suae primordio in natura humana sua possedit Christus per gratiam unionis personalis. Primum enim qua Deitate est unita humanitas Christi secundum personam, anima Christi per lumen immediate adeoque personaliter participatum a Deitate & in Deitate, in qua subsistit, suit lenissima scientia beata illa, idque supra naturam & modum nostrae animae rationalis. Secundo praeter scientiam illam beatam, praedita. fuit eadem anima Christi, scientia infusa seu indita per Spiritum Sanctum quo in ipsa conceptione uncta fuit, idque in summo fine quem natura humana assequi nunquam potest, secudum rationem intellectus, quem vocant possibilem. De nac duplici scientia, beata & infusa minorem concedimus, quia est gratiae ob unionem personalem: debuit igitur utraque esse plenissima inde a primordio. Sed quod ad scientiam acquisitam & experimentalem attinet, de eo minor negatur. Nam scientia acquisita & experimentalis secundum naturam & rationem intellectus agentis humano modo, successive per incrementa sua procedit, non solum ex parte recipientis animae, verum etiam ex parte agentis causae, cujus species intellectu agente in anima informatur: atque hac scientia acquisita & experimentali Jesum Christum credimus affirmamusque revera profecisse, ut Lucas testatur ca. 2. v. 52. Eaque prout efficitur ab intellectu agente, qui non simul totum agit (hoc enim solius Deitatis est,) sed successive singula, semper quidem fuit perfecta in Christo secundum tempus & modum ipsius, omni imperfectione carens; at non semper fuit perfecta secundum naturam simpliciter. Tum enim demum fuit perfecta secundum natutam simpliciter, quum natura ejus ad perfectionem suam evecta est & collocata ad dexteram Dei in coelis. Ac certe cum scientia acquisi ta & experimentalis in nobis gradatim augescat, quid verat quo minus & in Christo in statu humilitatis incrementa acceperit, quum nobis secundum naturam debuerit similis fieri per omnia excepto peccato Quod ad probationem minoris attinet, illa partim aliena est, partim peccat fallacia secundum plura interrogata. Aliena est probatio minoris, quia congerit dicta de unctione Christi ac proinde de scienia per Spiritum Sanctum in animam Christi infusa, de qua nulla est nter nos controversia, ut nec de beata scientia: ad scientiam autem acquisitam illa dicta non pertinent, & quia dictum Joh. 21. v. 17. de divina scientia Christi agit; dictum denique Coloss. 2. v. 3. de omni scien ia ex quo Christus in gloriam evectus est, consummato mysterio re. ntionis nostrae. An vero inde sequitur, omnem scientiam omnin nfuisse humanitati Christi inde a conceptu ipsius? Fallacia secundum plura interrogata dupliciter a Bellarmino committitur: Primquia non distinguit unctionem Christi duplicem, quarum una est donorum, altera vocationis respectu: & una posita alteram tollit, impe rite an sophistice? Nam unctio donorum respectu facta est in conceptione Christi de Spiritu Sancto: unctio vocationis respectu completa est, quum anno aetatis trigesimo Christus solemniter de coelo inauguratus est ad officium docendi Spiritu Sancto descendente supereum specie columbae; atque tum vere completa est prophetia Jesaiae 61. 1. ut Christus ipse docet Luc. 4. v. 17, 18, 19, 20, 21. Secundo quia non distinguit in humanitate Christi naturam a gratia; & naturam omittit, solum de gratia agit. Christus autem natura profecit & gratia: & naturae ordinem non evertit gratia. Gratiae quidem quod scientia Christi attinet, gradus est triplex: primus est unionis per quam scientia divina & increata est unita humanitati Christi, ita ut scientiilla sit hominis Christi in persona. Secundus gradus est beatitudini in unione, per quam scientia beata est humaitatis Christi. Tertius tradus est donorum infusorum animae per Spiritum Sanctum ad obus Mediatoris ab unione, unde scientia infusa est personae Christi secundum humanitatem ejus. Restabat natura, cujus ordo ab imperfecto solet ad perfectionem contendere pro mensura sua. Gratiam ergo sine mensura accepit Christus: sed naturae mensuram ordinemque servavit proportionaliter, gratia plenus a principio, natura vero proficiens. Sua est gratiae; sua naturae ratio. Ad gratiam solum Dei opus supervenit: ad naturam & scientiam experimentalem seu acquisitam ejus, opus hominis cooperante Dei gratia & virtute intervenit. Quapropter hine minime sequitur, Christum ignorantiam nostram naturalem ac non percato conjunctam, non assumsisset Huic quippe ignorantiae scientia acquisita seu experimentalis opponitur

III. Argumentum Bellarminus sumit ex testimoniis Patrum quae omnia impertinenter allegat. Nam quaedam illorum de scientia beata, quaedam de scientia infuia agunt, de quarum neutra jam discepratur: quaedam de sapientia personae: de qua itidem non agitur: quaedam de patefactione sapientiae Christi apud homines, quam pater tactione posita, non negatur profectus & augmentum sapientiae acquisitae in humanitate Christi. Utrumque enim verum est, & innotuisse sapientiam Christi magis magisque hominibus aliis, & sapientiam acquisita in illius anima continuis profectibus auctam esse. So¬ phisticatur qui horum uno affirmato alterum negat: ut nihil addam de mutilatione testimoniorum. IV. Sianima Christi est anima propria Dei per unionem persona. lem, tum simuleffudit in illam omnia dona quorum capax erat. A prius est: Ergo & posterius.

RESP. Conceditur totum recte intellectum. Nam omnia dona quorum capax erat anima Christi, in quibus scientia beata & infuscontinetur, simul effudit in illam; Deitas cui unita est: sed scientia acquisita non est proprie donum gratiae, quia natura acquititur. Profecit ergo Jesus non scientiae donativae incremento, nisi κ φανιρωσι ut Patres orthodoxi statuunt; sed bonorum naturalium, in quibus est, scientia acquisita seu experimentalis.

Instat: Sed ita anima Christi aliquando insipiens fuisset, quod est absurdum.

RESP. Negatur consequentia: nam qui sapientia illa privatus est qua ex officio debebat & per naturam esse poterat praeditus, & in quo positivum est contrarij habitus nempe insipientiae, is proprie loquen do est insipiens. Sed in anima Christi nunquam fuit ignorantia privativa: ergo nec insipientia. Posita autem ignorantia negativa non sequitur insipientia;

Rursus instat: Damascenus ait, eos non credere incarnationem, qui credunt, animam Christi paulatim profecisse

RESP. Conceditur recte intellectum, nempe qui credunt animam Christi profecisse scientia donativa, nempe beata & infusa: noautem hoc non credimus: nec jam controversia est inter nos de donata scientia, sed de acquisita.

V. Si sapientia & gratia Christo homini fuit naturalis, id est, quae non demum post incarnationem accessit, sed statim in ipsa incarnatione ex una Christi natura in alteram abundantissime manavi. tum ea non profecit Christus. Antecedens verum est: teste Augustino in Enchirid. cap. 40. Ergo & consequens.

RESP. Primo fallere conatur Bellarminus aut seipsum fallit hoc monymia. Nam naturale aut communiter dicitur, aut singulariter: sicut natura alia communis est, alia singularis. Naturae communis i1 Christo est, quod homo est; singularis, quod θεαγορωπος, Deus- homo. Sapientia & gratia homini Christo naturalis est natura singulari: sed ex natura communi illud est, quod Christus profecit acquisit: seu experimentali scientia. Secundo ad probandam assumtionem testimonium Augustini impertinenter allegatur: non enim aut de tota gratia, aut de hac ipsa loquitur Augustinus; sed de gratia sanctificationis ex eo consequente quod conceptus est Christus de Spiriti Sancto.

VI. Christus homo in incarnatione coepit esse Filius Dei, ergo tum debuit repleri omnibus donis. RESP. Conceditur totum: sed scientia acquisita non est donum gratiae, sed bonum naturae

VII. Christus homo in irsa incarnatione factus est caput, non solum hominum, sed etiam Angelorum, ut omnes concedunt: Ergo debuit tunc repleri sapientia, gratia, & ipsa etiam beatitudine. Neenim conveniebat, ut caput esset minus ornatum, & minus sapiens, quam sint membra

RESP. Conceditur totum: nam nos hoc ipsum etiam credimus. Scientia autem acquisita & experimentalis de qua proprie controversia est, non est in illis donis quibus anima Christi in ipsa incarnatione repleta fuit.

VIII. Adam creatus est sapientissimus, ut ex eo colligitur, quod mox a creatione imposuit nomina omnibus animantibus, Gen. 2. Ergo multo magis secundus Adam debuit in ipsa conceptione sapientissimus fieri.

RESP. Conceditur totum recte intellectum. Nam omnino secundus Adamus in ipsa conceptione sapientissimus factus est: nam sapientia beata & infusa statim plenissime repletus fuit. At nunc de scientia acquisita & experimentali agimus, quam qui Christo homini detrahit, is negat illum per omnia fratribus fimilem factum in natura.

IX. Fuit haeresis antiqua ACNOITARUM, qui, autore Themistio Diaecono, ut referunt B. Liberatus in Brevario c. 19. & B. Gregorius lib. 8. epist. 42. docebant, Christum ignorasse diem judiciij, neque vero divinitati Christi, sed animae eam ignorantiam tribuebant, ut planum est ex eorum argumento. Sic enim colligebant, Verbum accepi corruptibile corpus, ut moriendo pro nobis, nos a morte liberaret, Ergo acce it etiam nostram ignorantiam, ut nos ab ignorantia liberaret. Hanc haeresin sequuntur omnes, qui asserunt Christi animam paulatim didicisse, quae vere innorabat, &c.

RESP. Primo melius dixisset Bellarminus Agnoetarum, ut Graeci dixerunt αγιοητίν. Deinde Bellarminus vel ex malitia vel ex imperitia haeresin Agnoetarum nobis impingit. Nam Agnoetae, ut referunt Damascenus & Isidorus de haereticis & Nicephorus lib. 12. cap. 30 & lib. 19. ca. 49. & 50. Gregorius lib. 2. epistola 42. Liberatus in Breviario cap. 19. fuerunt Eutychiani, qui Christum ex Deo hominem, mutatione Deitatis suae in humanitatem, & rursus ex homine Deum factum esse fingebant, reversione humanitatis in Deitatem. Atque hanc humanitatem, id est, Deitatem Verbi, mutatam in carnem, volebant ignorasse diem judicij tempore carnis seu humilitatis, & alia multa, ac non tantum ignorantiae, sed omnibus etiam infirmitatibis, & passionibus humanis obnoxiam fuisse. Adhaec Agnoetarum haeresis dissimiliter ab autoribus refertur: confusionem illam Bellarminus sequitur. Nam Eutyches primum naturam unam in Christo affirmavit ex duabus confusis esse: ab eo Eutychiani. Hunc sequutus Theodosius naturam esse corruptam & corruptibilem i1 Christo dixit: ab eo dicti Theodosiani, & Phthartolatrae, sive (ut Liberatus vocat) Corrupticolae. Hunc vero Themistius Diaconus excopit, dicens ergo & animam Christi ignorantem esse: ab eo Themi¬ stiani seu Agnoetae priores. His denique Agnoetae posteriores succet serunt, qui & Agnoetae simpliciter dicti, etiam secundum divinita; em ignorantiam tribuentes Christo. Rabanus lib 1. de institutione cleric. cap ultimo, Agnoetae & Tritheitae, inquit, a Theodosianis exori sunt: ex quibus Agnoeiae ab ignorantia dicti, quia perversitati aqua exorti sunt id adjiciunt quod Christi diuvinitas ignoret futura. quae sunt scriota de die & hora novissima, &c. Contra vero nos dicimus; Christum hominem omnia scivisse & scire semper sine ulla mutatione, secundum Deitatem suam: tempore autem humilitatis suae, secundum humanitatem suam, multa ignorasse propter nos, quorum in gloria sua nihil ipsi est ignotum

Ex his quae dicta sunt, planum est, Christum defectus & infirmitates nostras naturales quae sunt absque peccato assumsisse.

Sed insuper etiam affectus animi naturales omnes assumsit absque: tamen peccato, nempe laetitiam & tristitiam, admirationem, comniserationem, iram, gelum, metum, &c. ut testimonia sequentia ostendunt: Joh. 11. v. 15 Et gaudeo propter vos (ut credatis) me illic non suisse: sed eamus ad eum. Matth. 26. v.:8 & Marc. 14. v. 54. Dicit ex lesus: undiquaque tristis est anima mea usque ad mortem, Joh. 11. v: 3. Infremuit spiritu & turbauit seipsum. Matth. 2. 10. Haec quum audivisset Iejus, miratus est: & dixit iis, qui sequebantur, Amen dicet vobis, ne in Israele quidem tatam fidem inveni: Admiratus est Christus secundum animam humanam in sese consideratam, cui res nova fuit, quod tantam sidem in homine Gentili & milite videret. Secundum Deitatem certe id ei ignotum & novum non erat: sed anima per se & sua natura illud antea ignorabat: inde admiratio Luc. 7. vers. o. Matth. 9. 36 Quum autem vidisset turbum, commiseratione intime commotus est, uper eis, quod essent dissipati & disjecti quasi oves non habentes pastorem. Et cap. 15. v. 32. Iejus autem advocatis discipulis, suis, dixit, Miseret me hujus turbae, quia ecce tres dies perseveraverunt. apud me & non est illis quod edant. Hebr. 2. v. 17. Vt misericors esset & fidelis Pontifex. Marc. 3. v 5. Et intuitus est eos cum ira, quum doleret ei propter duritiem cordis eorum, & dixit illi viro, Extende manum tuam. Joh 2. v. 10. Recordati sunt autem ejus discipuli, scriptum esse: Lelus domus tuae exedit me. Marc. 14. 35. coepit expavescere & gravissime angi. Et Hebr. 5. v. 7. Qui in diebus carnis suae, deprecationibus & supplicationibus oblatis cum clamore valido & lacrymis apud eum qui poterat ipsum servare a morte, & exauditis precibus liberatus ex metu. Ex his manifestum est, affectus animi veluti gaudium, tristitiam, &c. a Christo una cum natura humana assumcos esse.

Affectus autem illos animae, qui in nobis sunt naturales, assumsit Christus propter has causas: I. Ut ex illis etiam innotesceret, ipsum esse verum hominem, nobis per omnia similem demto peccato. Hanc causam indicat Paulus Apostolus quum ait Philipp. 2. vers., 8. quod Christus factus sit hominibus similis: & habitu inventus ut homo. Et Hebr. 2. 15. Debuit per omnia fratribus similis fier

II. Ut non tantum in corpore, sed etiam in anima pro nobis pater retur, & patiendo nostra peccata expiaret: sicut praedictum fuit Jesa. 53. v. 4, 5. Morbos nostros ipse pertulit, & dolores ipsos nostres ba ulavit: quamvis nos aestimemus eum plaga affectum, percussum a Deo, & afflictum. Nam ipse dolore afficitur a defectionibus nostris, atteritur ab iniquitatibus nostris, castigatio pacis nostrae imponitur ei, & tunice ejus sit curatio nobis.

III. Ut inde fiduciam conciperemus, Dominum Jesum nobis compassurum & succursurum, cum variis calamitatibus tentamur & turbamur; ac proinde ad thronum gratiae cum fiducia accederemus. Hanc causam tradit Paulus dicens ad Hebraeos 2. vers. 17. 8. Debuit, per omnia fratribus similis fieri, ut misericors esset & fidelis Pontifes in iis quae apud Deum agenda forent, ad expiandum peccata populi. Nam ex eo quod perpessus fuit quum tentatus est, potest & iis qui tentantur succurrere. Et cap. 4. vers. 15, 16 Non enim nabemus Pontificem qui non possit affici sensu infirmitatum nostrarum, sed tentatum in omnibus similiter, absque tamen peccato. Accedamus igitur cum loquendi libertate ad thronum gratiae, ut consequamur misericordiam, & gratiam inveniamus ad opportunum auxitium

IV. Ut exemplum nobis praeberet patientiae in tolerandis malis omnibus propter gloriam Dei & proximi salutem. Huc facit quod legitur 1. Pet. 2. v. 2.. quoniam & Christus passus est pro nobis, relinquens nobis exemplar, ut subsequeremini vestigia ipsius. Hebr. 12. vpers. 3. Etenim reputate quis ille sit qui talem jusunuit a peccatoribus adversus sese contradictionem, ne vestris animabus fracti fatiscatis

V. Ut exemplum nobis praeberet recte utendi affectibus animae; illosque moderandi ne ab ordine justitiae div nitus praescripto nos transversos agant: ut Paulus ait Philipp. 2. vers. 5. is sit assectus in vobis, qui fuit & in Christo Iesu. Conspiciens Christus perversitatem & malitiam hominum, irascebatur & gelo commovebatur, cupiens mala emendare: faciendum idem nobis quoque. Sic dicitur de eo Johan. 11. v. 38. Iesus ergo rursum fremens apud semetipsum, venit ad monumentum. Misericordia erga alios commotus est: decet & nos idem facere. Idem de aliis affectibus statuendum, ut in illis etiam Christo capiti nostro conformes fiamus, quorum alioquin affectus ab affectibus Christi ob nativam nostram vitiositatem non parum discrepant

Triplex enim est praecipue differentia, quam affectus in nobis & inChristo differunt:

I. Sumitur a principio diverso unde oriuntur. Nostri affectus proveniunt a carne corrupta & praeveniunt judicium rationis & rationi non semper obtemperant: in Christo autem erant quidem in appetitu sensitivo, sed quia sine peccato erat & semper obtemperabarectae rationi, ideo a recta potius ratione quam ab appetitu sensitivo excitabantur. Huc facit quod legitur Johan. 11. 33. Infremuit spiritu & turbavit seipsum, recta nimirum ratione, & sine peccato.

II. Sumitur ab objectorum diversitate. Nostri affectus feruntur plerunque in objecta illicita & mala: Christi autem affectus nunquam ad malum ferebantur, sed semper ad bonum.

III. Sumitur a defectu & repugnantia. Nostri affectus saepe deficiunt a recta ratione, ei repugnant eamque ad se trahunt: at in Christo sicut a recta ratione excitabantur, ita etiam rectae rationi semper obtemperabant.

Sic ratum firmumque maneto, quod non tantum substantiam naturae nostrae totam omnesque ejus partes, verum etiam omnes proprietates, infirmitates, defectus, affectusque animae & corporis, absque peccato Christus assumserit: ac proinde naturam humanam non qualem Adamus in creatione acceperat; sed qualem ille ad posteros propagavit, nimirum infirmam, afflictam & mortalem, peccati tamen expertem assumserit, quia poenas omnium peccatorum nostrorum ipse perferre & luere debuit. Nec magis refugit infirmitatem & ignorantiam nostram, quam mortem: nec magis in Christo infirmitas & ignorantia, quam mors vitiosa fuit.

Assumsit Filius Dei naturam humanam in unitatem personae, non in unitatem naturae seu essentiae, neque in unitatem realemque communicationem essentialium proprietatum ejus; reipsa enim illae nil sunt aliud, quam ipsa divina essentia.

Porro Assumsit Filius Dei formam servi propter sequentes causas: I. Ut nos a servitute diaboli, peccati & mortis liberaret, sicut dicitur Luc. 1. v. 71. Fore ut nos servaret ex inimicis nostris, & e manu omnium qui oderunt nos. Hebr. 2. v. 15. Et solveret eos qui in metu mortis per omnem vitam suam obnoxii erant servituti. Fulgentius epist. 2. quae est ad Gallam de statu viduali, pag 24. 27. ait, a Domino pro liberatione nostra humilitatem formae servilis acceptam.

II. Ut nos servos Dei faceret, Luc. 1. v 74, 75. Vt sine metu, e manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus ipsi, Cum sanctitate & iustitia in ipsius conspectu, cunctis vitae nostrae diebus.

III. Ut nos dominii sui regalis faceret participes. Apoc. I. v. 6. Fecit nos reges & Sacerdotes Deo & Patri suo.

IV. Ut servitutis humilitate ipsi Christo qui pro nobis formam servi accepit, placere studio haberemus, Daniel. 7. versicul. 14. Rom. 14. 17, 18.

V. Ut Christi exemplo alii aliis cupide serviamus ad Gloriam Dei & mutuam aedificationem. Rom. 15. v. 7. Assumite alii alios, sicut & Christus assumsit nos in gloriam Dei. Et paulo ante v. 2. 3. Unusquisque nostrum placeat proximo in bonum, ad aedificationem. Etenim Christus non placuit sibiipsi, sed, sicut scriptum est, Convicia eorum qui conviciantur tibi, inciderunt in me. Philip. 2. v. 4, 5, 6, 7, 8. Ne sua quisque spectate, sed unusquisque etiam quae sunt aliorum. Itaque is sit affectus in vobis qui fuit & in Christo Iesu: Qui cum esset in forma Dei, non duxit esse rapinam, parem esse cum Deo: sed ipse sese inanivit, forma servi accepta, &c.

Assumsit, inquam, naturam humanam, non autem personam seu ὑφιστάμηνον: & naturam assumsit, non ut ideam extra omnia individua, nec solam cogitatione comprehensam, neque ut in omnibus hominibus pariter exsistentem, sed ἐν τῶ ἀτόμῳ, id est, quae in individuo certo exsistat, quod tamen nunquam per se, & nusquam nisi in assumente λόγῳ exstiterit.

Explicatio. Non assumsit personam, id est, naturae rationalis individuam perfectamque substantiam, quae non in alio sustentata, sed per se sua propria subsistentia subsistens, ad aliud etiam dependentiam non habet: haec enim est definitio personae. Corpus & anima rationalis non sunt persona, sed partes naturae humanae in quibus persona subsistit: homo autem compositus ex corpore & anima rationali & in iis per se suaque propria substantia subsistens, est persona.

Sed assumsit naturam non ἐν ἰδέᾳ, non ἐν ψιλῇ θέορίᾳ consideratam, nec ἐν τῶ εἴδει, sed ἐν τῶ ἀτόμῳ. Natura enim consideratur aut extrasubjecta, aut in eis. Extra subjecta rursus dupliciter, vel tanquam idea Platonica, vel tanquam exsistens in animo. Neutro horum modorum assumsit Filius Dei humanam naturam. In subjectis consideratur natura etiam dupliciter vel communiter ut est in omnibus individuis eiusdem speciei: vel singulariter ut est in uno individuo. Priore modo non assumsit Filius Dei humanam naturam, sed posteriore, nempe singulariter in uno certo individuo consideratam. Natura singularis etiam duobus modis consideratur, vel prout jam exsistit in subjecto, vel non exsistit sua propria subsistentia in subjecto. Priore modo Filius Dei humanam naturam non assumsit, sed posteriore, ut quae nunquam per se & sua propria subsistentia extra personam Filii Dei substiterit, sed eodem momento quo creata est, statim in persona Filii Dei in quae exemta fuit, exsistere coeperit: sic ut ne cogitandum quidem sit, humanam Christi naturam vel per unicum momentum antea substitisse qua assumta est a λόγῳ.

Quod Filius Dei assumendo naturam humanam, non assumsit personam, ex sequentibus argumentis planum evadet:

PRIMUM: Si natura humana Christi, non est persona: tum Filius Dei eam assumendo, non assumsit personam. Antecedens verum est; Ergo & consequens. Assumtio probatur primo ex testimonio Pauli Philipp. 2. 7. Forma non est persona. Ratio est evidens; quia forma communius est quiddam & latius patet, quam persona. At natura Christi humana est forma, teste Paulo, qui ait, Christum assumsisse formam servi. Ergo natura Christi humana non est persona.

Deinde probatur assumtio ex definitione personae. Persona est naturae rationalis individua perfectaque substantia, que nοn in alio sustentata, sed per se suaque propria subsistentia subsistens,

ad aliud etiam dependentiam non habet. At humana Christi natura est naturae rationalis individua perfectaque substantia talis quae in alio sustentatur (nempe in λόγῳ a quo assumta est,) & per se suaque propria subsistentia nunquam subsistit (sed tantum subsistentia τοῦ λό¬ γου in quo est concepta,) & ad aliud dependentiam habet, (nempe ad λόγον.) Ergo humana Christi natura non est persona. Rationis huius prosyllogismus I. Si natura humana fuisset concepta extra personam aeterni Sermonis & prius exstitisset quam assumeretur; tum Sermo ille non esset caro factus, sed praeter Sermonem illum aliquis alius. Atqui Sermo ille est caro factus, ut diserte dicitur Joh. 1. v. 14. non autem praeter & extra Sermonem illum quispiam alius. Ergo natura humana non fuit concepta extra personam Sermonis illius, nec prius exstitit quam assumeretur.

Prosyllogiimus II. Si natura humana Christi fuisset concepta extra personam Sermonis illius & prius exstitisset quam assumeretur; tum Jesus Christus Filius Dei unigenitus non esset conceptus de Spiritu Sancto. At Jesus Christus Filius Dei unigenitus est conceptus de Spiritu Sancto, ut in Symbolo profitemur, Ergo, &c. SECUNDUM ARGUMENTUM: Si Filius Dei assumendo naturam humanam assumsisset personam; tum aut personam divinam deposuisset & amisisset, aut persona divina conversa esset in carnem, aut esset duae personae. Sed neque personam divinam deposuit & amisit; quia id quod erat mansit, & quod non erat assumsit. Nec persona divina est conversa in carnem; quia Deus increatus, infinitus & immutabilis non potest mutari in carnem creatam & finitam. Nec Filius Dei est duae personae, quia hoc prorsus est ἀδυνάτον, ut unus idemque Filius sit duae personae. Ergo assumendo naturam humanam non assumsit personam.

TERTIUM ARGUMENTUM: Si Sermo ille assumendo naturam humanam assumsisset personam; tum Sermo ille non esset homo, nec vere diceretur homo. Nam est prorsus impossibile ut persona una sit altera, aut ut una persona praedicetur de altera, aut unum suppositum de altero: Abrahamus enim non est Melchisedech: lignum non est lapis. At Sermo ille est homo & vere dicitur homo: quod fieri nequaquam posset, si Sermo esset persona alia, alia vero persona homo. Ergo Sermo ille assumendo naturam humanam non assumsit personam. QUA RTUM ARGUMENTUM: Si Filius Dei assumendo naturam humanam assumsisset personam, ac proinde in Christo duae essent personae, divina & humana; tum de persona divina non possent dici quae sunt propria hominis, nec de persona humana possent dici quae sunt propria Dei. Neque enim Deus, qui non sit etiam homo, dici potest nasci ex matre, pati, crucifigi, mori, sepeliri, resurgere ex mortuis: aut homo, qui non sit Deus, esse ab aeterno, fuisse in principio, omnia facere, mortuos vivificare, dare vitam aeternam. Atqui de uno & eodem Filio Dei praedicantur & quae Dei sunt propria & quae hominis sunt propria. Nam de eodem Filio Dei dicitur quod sit natus ex Virgine, passus, crucifixus, mortuus, sepultus, &c. & quod sit ab aeterno, primus ille & ultimus ille, quod in initio caelum & terram & omnia creaverit, quod mortuos vivificet, quod det vitam aeternam. Ergo non sunt duae personae in Christo, sed una tantum quae & Deus & homo est: Ergo Filius Dei assumendo naturam humanam non assumsit personam.

QUINTUM ARGUMENTUM: Si Filius Dei ipse assumendo naturam humanam assumsisset personam, tum alia esset persona quam Christus homo; tum Deus SUO PROPRIO sanguine non redemisset Ecclesiam, & proprius Filius Dei non esset pro nobis traditus in mortem. Atqui Deus suo proprio sanguine redemit Ecclesiam, Actorum 20 vers. 28. & Deus proprio Filio non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum, nempe in mortem, Rom. 8. 32. Ergo &c.

SEXTUM ARGUMENTUM: Si Filius Dei assumendo naturam humanam assumsisset personam, tum Jesus Christus non esset unus Dominus. Nam duae personae diversissimarum naturarum, & quarum altera est creata, altera increata; altera finita, altera infinita; &c. non sunt UNUS DOMINUS. At Filius Dei Jesus Christus est unus Dominus, I. Corinth. 8. vers 6. Ergo, &c.

SEPTIMUM: Si unus idemque est Filius Dei, qui descendit de caelo & qui etiam adscendit in caelum; qui est Deus benedictus in secula & ex Patribus quod ad carnem attinet; qui in forma Dei exsistens, formam servi assumsit similis hominibus factus: tum certe assumendo naturam humanam non assumsit personam. Quod antecedit verum est, ut patet ex his testimoniis. Ephes. 4. v. 10. Qui descenderat, ipse est qui etiam adscendit longe supra omnes caelos, Roman. 8. vers. 5,6. Optarim ego ipse anathema esse separatum a Christo pro fratribus meis, qui sunt Israelitae, quorum sunt Patres, & ex quibus est Christus quod ad carnem attinet, qui est supra omnes Deus benedictus in secula. Philipp. 2. vers. 6, 7. Christus Jesus ὑπάρχων exsistens in forma Dei, non duxit esse rapinam, parem esse cum Deo: Sed ipse sese inanivit, forma servi accepta, similis hominibus factus, & habitu inventus ut homo, &c. Ergo Filius Dei assumendo naturam humanam non assumsit personam: ac per consequens, Filius Dei idemque Filius hominis Jesus Christus una tantum est persona, non duae.

Contra Nestoriani haeretici contendebant alium esse Filium Dei, alium Christum Filium hominis & Mariae; ac proinde aliam personam Filii Dei, aliam vero personam Christi filii hominis & Mariae; idcirco Mariam non esse θεοτίκον, id est, Dei genitricem, sed tantum χριστοτίκον, id est, Christi genitricem, atque a Judaeis non Deum, sed hominem tantum crucifixum. Argumenta, quibus ad defensionem haereticae suae opinionis utebantur, ista erant:

I. Si Maria vere fuit θεοτόκος, id est, Dei genitrix, sequitur animam & corpus quod genuit, esse Deum, atque ita fieri Deum bimembrem aut trimemhrem. At consequens est absurdissimum: Ergo & antecedens At Propositionis consequentiam sic conabantur probare: quia cum genuerit hominum tantum, non autem essentiam divinam, consequitur animam quoque & corpus quod genuit esse Deum, &c.

RESP. Negatur connexi consequentia: nam hoc tantum sequitur, Jesum Christum quem Maria genuit, non esse tantum hominem, sed etiam verum Deum in una persona: sicut in Symbolo profitemur, nos credete in Jesum Christum Filium Dei unigenitum Dominum nostrum, qui conceptus est de Spiritu Sancto, natus ex Maria Virgine, passus sub Pontio Pilato, crucifixus, &c. Probatio consequentiae evertit ipsam propositionem: nam si Maria non genuit es. sentiam divinam, quod nos ultro concedimus, tum anima aut corpus Christi non est Deus.

II. Inhabitans & templum quod inhabitatur non sunt una persona, sed duae. At Sermo est inhabitans, natura humana est templum i1n quo sermo habitat: ut dicitur Joh. 2. v. 9. Solvite templum hoc: & Coloss. 2 v. 9. In ipso habitat omnis plenitudo Deitatis corporaliter. Ergo Sermo & natura humana non sunt una persona, sed duae,

RESP. Major propositio negatur. Inhabitans enim & templum quod inhabitatur non sunt una natura, sed duae; aliud enim est Sermo habitans in natura assumta, aliud natura humana in qua tanquam il templo proprio Sermo ille habitat. Sermo quippe inhubitat in natu ra assum: a non tanquam in al a persona, sed tanquam in alia naturain qua idem Sermo subsistit. Et istud habitate nihil est aliud quam subsistere

III. In quo diversissimae sunt actiones, in eo duae sunt personae: At in Christo diversissimae sunt actiones, uti sunt pati & miracula edere: mor vivificare. Ergo in Christo duae sunt personae. Majoris probatio: quia actiones sunt suppositerum & personarum.

RESP. Mojor est falsa: & probatio ejus exclusive intellecta, quasi actiones sint tantum suppositorum & personarum, est itidem falsa Nam actiones ut & passiones sunt & personarum & naturarum: per sonarum ut suppositorum operantium & patientium; naturarum vero ut princip orum intrinsecorum & energeticorum & formalium secundum & per quae supposita aut personae agunt & patiuntur. Pet. sona est suppositum agens & patiens: naturae in persona sunt princi pia interna ac formalia, secundum quae & per quae persona agit & patitur. Naturae sunt principia actionum singularium: persona est principium commune actionum conmunium & singularium, secundum utramque naturam. Ergo actiones sunt quidem personarum, sed non tantum personarum quia etiam sunt naturarum. Una igitur petsona ex duabus naturis composita diversissimas actione: edit prodiversitate naturarum: ut in quolibet homine est manifestum. Nam in quolibet homine sunt diversissimae actiones: animae quidem intelligete, ratiocinari, semper moveri: corporis edere, bibere, dormire: neque tamen sequitur in quolibet homine duas esse personas seu dua ὑφιτάμηνο: sed unum idemque ὑφιστάμηνον utrasque actiones edit, verum secundum diversas naturas. E diversitate igitur actionum, diversitas quidem naturarum concluditur, sed minime pluralitas personarum. Ac proinde & ριαιον argumentum retorquemus. In quo cunque sunt diversissimae actiones, is est una persona in diversis & subsistens & operans naturis. Atqui in Christo Jesu sunt diversissimae actiones: Ergo Christus Jesus est una persona in diversis & subsistem & operans naturis. Hoc est quod LEO Magnus scribit in episto la illa celeberrima ad Flavianum Episcopum Constantinopolitanum: Acit utra que forma cum alierius commuione, quod proprium est, Verbo scilicet operante quod Verbi est, & Carne exsequente quod Carnis est.

V. Si corpus & anima rationalis simul unita in Christo non sunt, persona: tum minoris sunt virtutis qua in sint aliis hominibus. At hoc non est: Ergo nec illud

RESP. Negatur sumti consequentia & datur instantia. Anima sensitiva in homine, licet per se non sit forma aua ab anima rationali exsistens, sicut in bi utis: non inde tamen sequitur, eam in homine mnoris esse virtutis & dignitatis, quam in bruto. Imo nobilius habet esse in anima rationali, quam in bruto & quam si per se ab illa separata subsisteret. Unaquaeque enim res nobilius habet esse, cum unitur rei nobiliori, quam cum per se exsistit. Ita corpus & anima ra tionalis id est, natura humana in Sermone illo aeterno subsistens lon ge nobilior est & potentior & dignior, quam si per se subsisteret extra personam Srmonis illius.

V. Corpus & autma coniuncta in quolibet homine sunt persona. Ergo etiam in Christo.

RESP. Negatur antecedens. Nam corpus & anima rationalis etsi conjuncta, non sunt persona in ullo homine: sed homo ex utroque compositus est persona subsistens. Corpus & anima sunt ea in quibus homo subsistit, & ex quibus tanquam partibus natura humana constat Sic in Christo corpus & anima sunt partes naturae humanae, & in quibus persona subsistit τοῦ λόγῳ

II. S humana Christi natura non est persona, tum Christus non est: factus fratribus similis per omnia. Atqui factus est fratribus similis per omnia. Ergo humana Chrsti natura est persona.

REPON. Negatur consequentia: nam Christus factus est nobis si milis per omnia ματαφυην, secundum naturam, & de hac loquitur Apostolus.

VII. Si humana Christi natura non est persona, tum homo praedicaetur aequivoce de Christo & de nobis. Posterius est absurdum: ergo & prius

RESP. Negatur sumti consequentia: quia aequivocatio non in ducitur ex diversitate suppositorum de quibus nomen aliquod prae dicatur, sed ex diversitate significationis juxta quam praedicatur, seu ex diversitate formae ac naturae per nomen illud significatae. Atqui nomen hominis cum praedicatur de Christo, oandem piane significat naturam humanam, quam significat cum de quocunque alios homine praedicatur. Non igitur aequivoce de Christo & de nobia praedicatur

His refutatis manet, Filium Dei assumendo naturam humanam, non assumsisse personam.

Si qualitatem spectes, assumsit Filius Dei naturam humanam, expertem omnis peccati semper, tam originalis, quam actualis.

OBIICITURI. Quiceunque fuerunt in Adamo, in illo etiam peccarunt. Roman. 5. versicul. 12. Per unum hominem peccatum in nundum introiit ac per peccatum mors: & ita in omnes homines mors pervasit in quo omnes peccarunt

At Christus quoad carnem fuit in Adamo, ut patet ex Genealogit quae Luc. 3. deducitur usque ad Adamum. Et Hebr. 2. v. 11. Et qui sandificantur ex uno sunt omnes.

Ergo & Christus ipse in Adamo peccavit. RESP. Major negatur. Nam non omnes qui fuerunt in Adamo, in illo peccarunt, sed tantum illi, qui fuerunt in illo tum quoao substantiam seu carnem, tum quoad modum carnalem per quem ordinarie homo ex homine generatur. Sed Christus fuit quidem in Adamo quoad substantiam naturae humanae, sed non quoad modum ropagationis per ipsum, quia sine semine virili natus est. Non ergo peccavit in Adamo,

II. Caro Adami est caro peccatrix. Caro Christi est caro Adami: Ergo caro Christi est peccatrix

RESP. Distinguendum est. Caro Adami est caro peccatrix, per accidens, non autem per se & quoad naturam ipsam & substantiam. Caro Christi est caro Adami, non quoad illud accidens, sed tantum quoad naturam & substantiam. Ergo caro Christi non est peccatrix.

HI. In quem mors pervenit seu pervasit, is peccavit: In Christum, mors pervenit seu pervasit: Ergo peccavit. Major probatur ex Rom. 5. versicul. 12. In omnes homines mors pervenit seu pervasit in quo omnes peccarunt.

RESP. Negatur minor: nam in Christum mors non pervenit, non pervasit vi & autoritate sua: est enim stipendium peccati, quod in Christo non fuit: sed Christus sponte mortem adiit & in se suscepit, ut nos a peccato & morte liberaret Sic enim dicitur Jesa. 53. oblatus est quia voluit: & Joh. 10. v. 17, 18. dicit Christus ipse: Ego depono animam meam ut eam rursus assumam. Nemo tollit eam a me; sed ego depono animum meam per meipsum. Potestatem habeo deponendi eam, & potestatem habeo rursus eam assumendi.

Sic expositum est quid Filius Dei assumserit, &

quale illud sit. Si ordinem consideres, Filius Dei ita naturam assumsit humanam ut licet animam simul & corpus eodem temporis momento induerit: animam tamen rationalem immediate, & per animam corpus assumserit.

Quod ad tempus attinet, eodem momento assumsit Filius Dei humanam naturam, quo secundum illam conceptus fuit de Spiritu Sancto. Natura quippe nostra non sic assumta est, ut prius creata, post assumeretur, sed ut ipsa assumtione crearetur, ait Leo Magnus apistola undecima quae est ad Julianum Episcopum Coensem.

Haec de assumtione naturae humanae: sequitur.