Table of Contents
Syntagma Theologiae Christianae
Liber 1
Caput 2 : An Theologia vera sit, quid sit, et quod subiectum eius.
Caput 3 : In quo de Theologia archetypa
Caput 4 : In quo agitur de theologia ectypa
Liber 2
Liber 3
Liber 4
Liber 5
Liber 6
Caput 22
Caput 23
Liber 7
Liber 8
Liber 9
Liber 10
Caput 5
Xmalo culpae & afflictionis evidenter cognosci potest, qualis sit status naturae corruptae hominis, infelix nimirum, in que homo per tristissimum lapsum incidit & in quo displicet Deo. Nominatur etiam stitus defectionis, status peccati, status corruptus, statucorruptionis, status in carne, Rom. 7. 5. illum nos diligenter considerare decet. ut intelligamus quae bona amiserimus in Adamo primo & que receperimus in Adamo secundo. Quemadmodum autem doctrina de integro statu hominis est Theologica φυσεολογικη: ita doctrina de statu hominis corrupto est Theologica παθεληγικη
STATUS CORRUPTI haminis, est conditio hominis illa, quam homo aversus a Summo Bono. avertit a se bonum & sibi accersivit malum quo totus periit, miser factus tum anima tum corpore tum externis bonis.
Si anima spectemus, horribiliter destructa est in ea DEIimago a quam conditus fuerat Adamus, ita ut illa prope sit deleta, ac vix tenuia ejus vestigia sint relicta.
Nam anima, quae prius & naturaliter & spiritualiter immortalis fuerat, spiritualiter est mortua, separata nimirum a vivifica commumone cum Deo, Ephes. 2. 1 & 4. 18. etsi naturali vita immortaliter vivat necesse est, at qualis vita, in qua satius fonet non nasci, quam non ab ea moriiut ait Bernardus Serm. 81. super Cantica. Vitae etiam beneficium suo corpori jam non sufficit vendicare, ut idem Bernatdus inquit, Serm. 82.
Quod ad ratiorem seu mentem attinet, plane vitiata est & intellicentia & voluntas. Intelligenti pars animi nobilissima, extincta luce sua, est obtene brata, & densissima ignorationis caligine obscurata, ac in ratiocinationibus suis vana facta, Eph. 4. 18. Rom. 1 21. quumque a bono aversa & ad malum conversa sit, falsum pro vero, malum pro bono ponit & judicat.
Unde conscientiae lux illa naturalis quae in homine pure υχικας qualis quilibet est a natura, residua est, sola & adventitio e caelis lunine destituta, tenebris deputanda est: quapropter homines in Scripturis Socris tenebrarum nomine indigitati sunt, Joh. 1. v. 5. & in tenebri: umbraque mortis jacere dicuntur
Quod ti illum ipsum oculum mentis nostrae & lucem conscientiain tenebratum numero poni necesse est: quantae, obsecro, tenebra (ut Christus argui: Matth. 6. v. 23 ffutura sunt,
Porro ut bonum distinctum est: ita etiam hominis corrupti intelligentia diversimode se ad iliud habet. Nam bonum naturale & bonum morale humanum aliquatenus cignoscit: Rom. 1. 19. & c. 2. v. 14. 15. sed cognitio illa non est vera, quia errat in modo veri & aberrat a fine suo vero. Supernaturale autem bonum. id estrres divinas, nempe Deum & quicquid est Dei, vera ac salutari cognitione non cognoscit nec potest cognoscere: Sed ut est συχιιος, id est, animalis, est stultus & demens, & intelligentia salvifica destitutus rerum divinatum, Ps. 14. v. 1. Prov. 9. 4. 1. Cor. 2. v. 14.
Non cognoscit verum & summum bonum, quodnam & quale sit & quae ejus consequendi ratio, etsi universe & bruto quodam instinctu bonum desideret, Ps. 4. v. 7. Multi dicunt, quis efficiat ut fouamur bono:
Voluntas spoliata nativa rectitudine, est aversa a sanctimonia & justitia ad impuritatem & injustitiam per obduratiouem cordises deceptiices cupiditates, unde affectus paulatim ad malum assuefacto;, tandem amisso judicio oportet ad turpissima quaevis praec pites ferti. Ephes. 4. v. 28, 19, 22. Rom. 2. 21. Ps. 5. v. 10. & 10 a v. 3. usque ad 2. & 14. 1. & 53. 2. & 36. 2, 3. 4, 5. & 140. 3. 4. Jesa. 59. v 3. & seqq ali¬
uot, Rom. 3. a v. 9. usque ad 19. Eadem orbata est libertate eligendi bonum, & captiva & serva facta peccati atque miseriae, Rom. 7. 14 Joh. 8 34. Voluitas nim est sait Bernatdus) quae se, quum esset libera servam fecit peccati, peccato asse ntiendo, voluntas nihilominus est, quae se sub peccato tenet uoluntarie serviendo, Rom. 6. 16, 17, 26.
Mansit quidem libertas a coactione quum volun ati sit essent alis & ab ea separati non valeat, quin essentia voluntatis destruatur: sed amisit libertatis illius rectitudinem; amisit libertatem ad bonum, in-primis spirituale & caeleste; amisit libertatem a servituter quum homo culpa sua, seipsum peccato illiusque tyrannidi mancipaverit; amisit libertatem ab onere miseriae peccatum comitantis:
Ergo post Adami lapsum, in statu peccati habemus quidem & retinemus tum intelligentiam, tum voluntatem per quas tanquam esseutiales formae seu animae humanae partes a brutis & lapidebus differimus: sanam tamen inteliigentiam & bonam voluntatem ad misimus, Manserunt sane in nibis post pec atum κοναι εογυιαι, ex quibus quid verum, quid falsum sit homines in rebus humanis pletunque dijudicant & certis praeceptis confirmant: sed quandam veri & alsi a natura s:ientiem, justique & injusti conscientiam duntaxat in nobis a lumbratam, ac non expressam eorum forniam, reipsa obtinemus: sic ut in rudibus iilis crassisque scientia nostrae & conieentia lineamentis, Deus in mentibus nostris (ut ita dicam) μόνογραμμαςο tanquam vestigia & reliquias tenues priscae illius suae imaginis conervari voluerit,
praeterea etiam possibilitas omnis seu capacitas recte intelligendi & bene volendi non perut in nobis per pccatum non enim est nobis prorsus adem: a ut diabolis, sed aliqua remansit: ea tamen nullo modo a nobis ipsis in actum deduci potest, perque eam actu & reipsa res pirituales & caelestes vere cognoscere & opera pietatis velle nequaquam possumus, nisi a Spiritu Dei regenerati & ad utrunmque cap ces. & idonei redditi simus: sic ut vere affirmemus, naturalem possibilitatem ad bonum per peccatum amissam esse.
Quod ad gloriam primaevam attinet, & illa homo post lapsum excidit perdito jure filiationis. & ex filio Dei factus est servus peccati, imo & filius mancipiumque diaboli: Quisquis enim operam dat peccat: servus est peccati, ut Dominus ait Joh. 8. 34. Et ibidem v. 41. dicit ad Judaeos: Vos facitis opera patris vestri, & v. 44. Vos ex patre diobolo etis, & cupiditates patris vestri vultis exsequi1 Joh. 3. 8, 9, 10. Qui dat operam peccato, ex diabolo est: quoniam a principio diabo, us poceat. Ad hoc patefactus est Filius Dei ut dissolvat opera Diaboli. Quisquis notus est ex Deo, peccato non dat operam: quoniam semen ipsius in ro manit: nec potest peccare, ro quod ex Doonatus est. Per hoc manfesti sunt fli Dei & filii diaboli: qui, quis non dat operam justitiae, non est ex Deo, & qui non deligit fratrem suum. Ex his planum est quid imaginis Dei residuum sit in homine corrupto. Remansit enim substantia animae; remanserunt essentiales animae facultates, intellectus & voluntas: remanserunt proprietates ssentiales, ut naturalis aliqua notitia, ratiocinatio, judicium & intellectus, libertas a coactione in voluntate, remansit taturalisvita & immortalitas animae Itaque imago naturae non est penitus deleta per pec- catum Adami & Evae, quod misericordiae Dei erga humanum genus acceptum ferendum: attamen er parte est amissa, & quicquid residus um est, misere corruptum atque deformatum est.
Rectitudo autem omnis, id est, sanitas & integritas intelligentiae atque agnitionis Dei & rerum divinarum, justit: a & sanctitas origina is, quibro praecipue divinae naturae homo consors erat, penitus est deeta, extincta atque amissa; ex gratia autem Dei restituitur electis perSpiritum Sanctum regeneratis:; unde &ago gratiae nominatur Homini quidem integro naturalis fuit, id est, cum natura hominis creata: sed per peccatum amissa, & per regenerationis gratiam in hominibus electis instaurata merito imago gratiae vocatur. Si vero corpus in ueamur illius membra sunt serva impuritatis & niquitatis ad patrandam iniquitatem: tum secundum illud homo obnoxius est variis calamitatibus, morbis, morti denique ipsi
Proinde naturalia quaedam amissa sunt peccato. veluti justitia originalis, libertas & possibilitas naturalis ad bonum, immortalita. corporis, &c. & nequaquam post lapsum manserunt aut pura sunt:
Praeter bona naturalia amissa est etiam supernaturalis gratia & favor Christi & supernaturalis splendor Spiritus Sancti irradians animam, ut & supernaturalis vita animae.
Si externa bona spectes, amissa nuditate primaeva, multis rebus homo jam eget ad tegendam nuditatem pudendam nec ssariis. forma corporis vel leviculo morbo, aut quocunque alio calu corrumpi tur, & robur debilitatur; ejectus est homo Paradiso, & dum hic ret satur, est in exsilio & peregrinatur a Domino: besuas. in qua comi nium acceperat, & quae i lum metuissent, nunc ipse neiui, horre & fugit: peccato suo & defect one a Deo totum naturae ons num pervertitin caelo & in terra, sic ut omnes cieaturae ingem: icunt corruptioni obnoxiae, non volentes, Rom 8 22. nec ampius ita ferviunt & prosunt homini corrurto, ut integro serviisset & profuissent, in cujus ulum conditae fuerat: haec pars est poenae & miseriae quam homo promeritus est. Sed quis omnia mala enumeret, quae homo per inobedientiam adversus Deum sibi accersivit? Haec quae sentimus, prostrata omni gloria ac fiducia humana, nos pudore obrutos vere humiliare debebant, & nostri odium ac displicentiam in nobis gignere & novum studium quaerendi Deum accendere.
On this page