Caput 5

CAPUT V. In quo de membris Ecclesiae Catholicae.

AEMBRA Ecclesiae vere Catholicae quam in Symbolo ApostoDlico confitemur, sunt soli electi ad vitam aeternam, vocationis: coelestis participes, Hebr. 3. v. 1. qui sunt sancti, habentes communionem cum Deo Patre, Filio & Spiritu Sancto & inter se, quorum est, remissio peccatorum, resurrectio carnis gloriosa & vita aeterna.

Bellarminus tomo primo, quarta controversia generali, quae est de Conciliis & Ecclesia militante, lib. tertio, cap. septimo, non solos praedestinatos seu electos (nam praedestinatorum nomine ipse solos electos intelligit, quanquam alias nomen latius patet,) sed etiam reprobos ad Ecclesiam pertinere posse, contra iclefum, & Hussum, & Calvinum probare nititur: idque parabolis, aliis Scripturae testimoniis, Patrum autoritatibus, exemplis, ratione & incommodis.

Parabolas adducit quinque: Primo, ait, comparatur Ecclesia Matth. 3. v. 12. arcae: [Permundabit aream suam, & congregabit triticum in horreum suum, paleas autem comhuret igni inextinguibi. di. ]Subjicit Bellarminus: Certe nomine areae non potest intelligi nis Ecclesia in qua tamen inveniuntur paleae, quae si comburentur igna inextingutibili, certe non significant electos

RESP. Argumentatio talis fuerit: Quod comparatur areae in qua inveniuntur paleae quae comburentur igni inextinguibili, ibi non sunt tantum electi, sed etiam reprobi

At Ecclesia comparatur areae, in qua inveniuntur paleae quae comhiirentur igni inextinguibili:

Ergo in Ecclesia non sunt tantum electi, sed etiam reprobi. At primo totum damus de particulari Ecclesia intellectum: in quae inveniuntur mistae cum tritico paleae, imo plures saepe paleae, quam triticum. Sic autem nihil ad rhombum argumentatio ista faceret, quum non de particulari aliqua, sed de universali omnium temporum Ecclesia jam controversia sit.

Secundo, si assumtio de Catholica omnium temporum Ecclesia ntelligatur, tum falsa est: nam in ea nullae inveniuntur paleae. Probatio autem ex parabola Johannis Baptistae, Matth. 3. v. 12. adducta est plane ἐξαγανιος. Per aream enim intelligit Johannes Baptistanon Ecclesiam Catholicam, sed particularem Ecclesiam Israelitis cam, seu populum Israeliticum: idque patet ex contextu. Nam quum vidisset Johannes Baptista multos ex Pharisaeis & Sadducaeis venire ad Baptismum suum, viperinam ipsis malitiam exprobrans, & admitans quis ipsis praemonstrasset, ut a ventura ira fugerent, quae paule post per Romanos excidium urbi Jerosolymorum & templo; ob noagnitum visitationis tempus, erat allatura, hortatur eos ad seriam D resipiscentiam, admonet ne superbiant nobilitate carnis, quod secundum carnem patre Abrahamo oriundi essent: minatur excidium illud, quod per Romanos isti genti postea illatum est. Comminationem illustrat duplici similitudine; quarum prior est sumpta ab hortulano, posterior ab agricola. Nam ut hortulanus infrugiferam atborem tandem excidit, & in ignem abjicit: ita minatur Johannes fore ut Deus incredulam Judaeorum gentem excidat & perdat: qua similitudine etiam de Judaeis Christus, Luc. 23. ver. 1. & Paulus Rom. II. usus est. Deinde, ut Johannes Baptista orationem suam gravi re prehensione coepit, ita & minarum severitate concludit, & similitur dine agricolae triticum suum purgantis, judicium Dei quod populo Judaico imminebat ob oculos ponit. Per aream enim intelligit populum Judaicum; per horreum, regnum Dei, per ventilabrum, sermonem regni; per purgationem, separationem & discriminationem credentium Judaeorum ab incredulis, per triticum, vere fideles Judaeos, veros Israelitas in quibus dolus non est, ut de Nathanaele Dominus testatur, Johan. 1. ver. 48. per paleam, externa tantum larva & nomine, vel titulo tenus Israelitas, sed reipsa reprobos & incredulos; er ignem, bellum a Romanis inferendum, quo penitus vastari de buit urbs Jerosolymorum cum templo, & deleri politia Mofaica i1 Palestina. Jam enim tempus advenerat probandi ac discernendi. Israelis, quod post Evangelij praedicationem factum est: per quam patefactum est, qui veri, qui falsi fuerint Israelitae. Ad quam respexit Simeon Luc 2. dicens, Hic positus est in ruinam & in resurrectionem multorum in Israel, & in signum cui contradicitur ut res velentur ex multis cordibus cogitationes. Hoc est quod Christus dixit, Luc. 12. v. 51. se non pacem, sed separationem afferre. Sic parabo lam hanc nobiscum explicat Augustinus septimo tomo, in Psalmi. contra partem Donati: Omnis qui Scripturas legit, novit quod vos lo aperire. Ioannes Baptista dixit tunc ad Iudaeos aperte, quod illo tanquam aream suam Christus posset ventilare. Misit in messem operarios discipulos praedicare: Per quos area collecta est, & ventilata ae cruce. Tunc Iusti tanquam frumentum Ecclesias impleverunt caste. Vendentes qui possidebant, & mundo dicentes vale. Illi tanquam semen erant, quod toto dispersum est orbe, Vt alia surgeret messis, quae ventilanda est in fine. Haec crescit inter zigania, quia sunt haereses ubique, Hujus palea sunt injusti, qui non sunt in unitate. Quum igitur Assumtio de Ecclesia Catholica intellecta falsa sit, falsa etiam est conclusio.

at locus ille agit de omnibus omnino hominibus qui unquam fueparatur sagenae misse in mare, ex omni genere piscium congreganti, quorum tandem aliqui mittuntur in caminum ignis, qui certe non erant de praedestinatios

RESP. Argumentatio talis erit Quod comparatur sagenae misse in mari ex omni genere piscium congreganti bonos & putres: ejus membra non sunt tantum electi, sed etiam reprobi.

At Ecclesia Catholica comparatur sagenae missae in mari, ex omnigenere piscium congreganti bonos & putres:

Ergo. At assumtio falsa est. Nam Christus non Ecclesiam Catholicam sagenae, seu verriculo comparat, sed praedicationem Evangelij. Haec gnim est rete Evangelicum & primarium piscationis Apostolicae inatrumentum. Ut enim ipsos Apostolos Christus nominat piscatores ominum Matth. 4. v. 17. Ita hoc loco docet, regnum coelorum, id est praedicationem Evangelij esse instar sagenae & retis, quo non tantum conii, si deciani mali vocantur & congregantur in mari, hoc est, non cantum in unius Judaeae angustiis, sed in universo orbo

Iuss.mtia: At vers. 47. regnum coelorum dicitur esse simile sagenae fect,. in mare. Ergo non praedicatio Evangelij, sed Ecclesia sagenae siFilis est. RESPON. Regnum coelorum, item Regnum Dei, δμωγυμως iι scriptura variis de rebus intelligitur: interdum de coelo, interdum de Ecclesia Dei post Christi plenam manifestationem sub Evangelio; interdum de Evangelij praedicatione per quam Christus regnum suum spiritualiter exercet in electis, & eosdem ad regnum coeleste seu gloriae praepatat, Matth. cap. 12. vers. 28. & cap. 13. vers. 11. & cap. 16. vers. 19. & cap. 19. vers. 12. & cap. 20. vers. 43. Hoc postremo significato etiam in hac parabola accipitur?

TERTIA parabola est Matth. 22. vers. 1. & sequentibus, ubi Ecclesia comparatur convivio nuptiali, ad quod introierunt boni & mali, & postea mali non habentes vestem nuptialem projiciuntur in tenebras exteriores, & ideo concludit Dominus: multi sunt vocati, paucielecti, id est, multi sunt in Ecclesia, quae est vocatio quaedam, sit ve coetus vocatorum, qui tamen non sunt de electis,

RESPON. Talis est argumentatioQuod comparatur convivio nuptiali, ad quod introiverunt bone & mali, &c. ejus membra non sunt tantum electi, sed etiam reprobi: At Ecclesia Catholica comparatur convivio tali: Ergo, &c.

Primo, Negatur assumtio: nam, non Ecclesia, sed gratia Evangelij comparatur convivio nuptiali. Ecclesia enim non sunt ipsae nuptiae; sed vocati ad nuptias, & venientes ad eas sunt Ecclesia, & quidem visibilis Ecclesia, in qua boni & mali sunt: Deinde, non sequitur, Mali sunt membra Ecclesiae adspectabilis: Ergo etiam Catholicae.

Instantia. At in Ecclesia sunt non habentes vestem nuptialem, & qui sunt ejiciendi in tenebras exteriores.

RESPON. sunt in Ecclesia visibili seu particulari: sed non in illa invisibili

Instantia alia. vers. 14. dicitur: Multi sunt vocati, pauci electi: Ergo non tantum electi sunt Ecclesiae Catholica membra.

RESPON. Propositio omissa est falsa, si universaliter accipiatur, nempe, omnes vocati sunt membra Ecclesiae Catholicae.,

I. Quia non omnes vocati sunt membra Ecclesiae particularis, quia multi vocati prorsus nolunt venire, ut haec ipsa parabola testatur: quomodo igitur sint membra Ecclesiae Catholicae, qui ne visibilis quidem Ecclesiae membra fiunt:

II. Non omnes qui vocationi externae forinsecus parent, & veniunt, fiunt meibra Ecclesiae Catholicae; quia multi non sunt induti veste nuptiali, ac propterea foras ejiciuntur; ut qui ad Ecclesiam minime pertineant. Nam si ad eam pertinerent, non ejicerentur, sicut ait Dominus Johannis 6. vers. 37. Quidquid dat mihi Pater, ad ne veniet, & eum qui venit ad me, nequaquam ejecerim foras.

QUA RTA parabola est Matth. 25. vers. 1. & seqq. ubi Ecclesia comparatur decem virginibus (ait Bellarminus,) quarum quinque prudentes intrabunt in die judicij cum sponso ad nuptias, quinque fatuae excludentur. Hinc colligit Ecclesiam Catholicam, non tantum electis, sed etiam reprobis constare

RESPONDEO. Negatur consequentia; quia aliud colligitur quam fert parabola a Christo adhibita. Christus enim de externa ac visibili loquitur Ecclesia, in qua alij sunt prudentes, alij fatui: non autem de Catholica, interna, invisibili, in qua quotquot sunt, sapientes sunt ad salutem. Christiani quotquot sunt in Ecclesia aspectabil. similes sunt decem virginibus, quarum aliae sunt prudentes, aliae fatuae. Lampades ipsarum, sunt corda: ellychnium ardens, est fides: oleum est Spiritus Sanctus qui fidem in corde accensam conservat. Etiam fatuae virgines sumunt lampades suas, id est, vasa cordium; sed quia carent Spiritu Sancto & fide, nihil ipsis vasa vacua prosunt

QUINTA parabola est itidem Matth. 25. vers. 32. Ecclesia ibidem comparatur ovili (ait Bellarminus) in quo sunt oves & hoedi: & il

RESPON. Enthymema erit: Ecclesia Matth. 25. vers. 32. comparatur ovili in quo sunt oves & hoedi: & illae, Domino ipso explicante, significant electos, isti reprobos.

Ergo Ecclesia Catholica constat electis & reprobis: At primo antecedens est falsum. Nam Ecclesia in illo Matthaeiloco non comparatur ovili. Hoc de suo Bellarminus addidit.

Secundo, locus ille prorsus alienus est a proposito. Nos enim jam agimus de jis hominibus qui sunt & erunt in Ecclesia Catholica: runt ab initio mundi, & erunt usque ad finem mundi, ac proinde agit etiam de hominibus, qui fuerunt, sunt, & erunt extra Ecclesiam, Nam omnes homines sistentur coram tribunali Christi, tum qui in Ecclesia, tum qui extra Ecclesiam fuerunt in hac vita. SECUNDA parabola exstat Matth. 13. vers. 47. ubi Ecclesia com¬

Tertio, contradicit ipse sibi Bellarminus: nam hoc capite omnes Gentes, quae in extremo judicio coram Christo cogentur, Ecclesiae nomine comprehendit: at capite secundo citati libri tertij de Ecclesia militante, nunquam fuisse in Ecclesia ait, Judaeos, Turcas, Paganos, non esse item in Ecclesia haereticos & apostatas

Quarto, Christus nunquam comparat Ecclesiam Catholicam ovili, in quo simul oves & hoedi sint; sed tantum in quo oves sint? quod caput decimum Johannis abunde probat. Ecclesia Catholicat ovile Christi dicitur, nusquam hoedile: Ergo ovium tantum est, non hoedorum. Hae sunt probationes adversarij ex parabolis falso ab ipso ex¬

plicatis desumptae: sequuntur probationes, quas ex

aliis Scripturae locis male detortis

exstruit. Primo, ait: 1. Cor. 5. v. 5. Paulus jubet expelli de Ecclesia incestuo¬ sum, & tamen non poterat illum facere reprobum ex praedestinato, imo nec volebat: nam ejecit illum, ut humiliatus rediret, & salvus fieret in die Domini.

RESPOND. Fortunatus sit oportet, qui Syllogismum hinc exstruere possit, opinionem adversarii confirmantem. Probandum est adversario, Ecclesiam Catholicam non tantum electis, sed etiam reprobis constare; at num istud Paulus in loco allegato dicit? num tale aliquid docet unde istud colligi possit? & quaeso, quo medio? nisi forte quia incestuosus ille fuerit reprobus? At negat hoc adversarius ipse, quum ait, Paulum non potuisse illum facere reprobum ex praedestinato, imo nec voluisse: nam eiecit illum (ait) ut humiliatus reditet, & salvus fieret in die Domini. Hinc necessario sequitur incestuosum illum, non fuisse reprobum. Sed illud multo magis liquet ex resipiscentia quam declaravit, ut patet ex 2. Corin. 2. 5. & seqq. Reprobi enim tam resipiscere possunt, quam mutare potest AEthiops cutem suam, aut pardus liventes maculas suas, Jerem. 13. 21.

Replicatio. Incestuosus ille erat membrum Ecclesiae: Incestuosus ilde erat reprobus, quia peccato conscientiam vastante contaminatus erat: Ergo reprobi quidam sunt membra Ecclesiae.

RESPOND. Primo, Major & conclusio dantur, si in illis Ecclesia visibilis & particularis intelligatur. Nam incestuosus ille erat membrum vilibilis seu particularis Ecclesiae Corinthiorum: & reprobi quidam sunt membra Ecclesiae visibilis seu particularis. Si vero Ecclesia invisibilis Catholica intelligatur, negantur: nam incestuosus ille nondum erat eo tempore membrum Ecclesiae Catholicae, quum nondum efficaci illa & interna vocatione vocatus esset, licet secundum externam vocationem in coetu Corinthiorum esset: quum nondum secundum Spiritum incederet, quum nondum Spiritu actiones corporis mortificaret: Quotquot enim Spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei Rom. 8. v. 14. Nec ullus reprobus membrum Ecclesiae Catholicae invisibilis esse potest.

Secundo, falsa est assumtio. Etsi enim incestuosus ille peccato conscientiam vastante contaminatus erat; propterea tamen in reprobis non erat: quia electi ob nativam infirmitatem in gravissima, atrocissima & tristissima peccata incidere possunt, ut David, ut Salomon, ut Petrus Apostolus, ut Saulus ante conversionem.

Triplicatio. Qui ejectus est ex Ecclesia, erat antea membrum Ecclesiae: Incestuosus ille ejectus est ex Ecclesia. Ergo: &c.

RESPONPEO. Conceditur minor intellecta de Ecclesia visibili particulari Corinthiorum: ex illa ejectus incestuosus ille fuit: at de invisibili negatur. Nam ex particulari Ecclesia potest etiam electus per excommunicationem eiici & tradi Satanae, ad interitum carnis, hoc est, ad mortificationem veteris hominis, ut spiritus salvus sit die illo Domini Jesu: atque ubi resipuerit & Ecclesiae satisfecerit, in communionem Ecclesiae recipi potest. At qui membrum factus est Ecclesiae Catholicae invisibilis, is ex ea eiici non potest: juxta promissionem Christi Johan. 6. ver. 37. Quidquid dat mihi Pater, ad me veniet: & eum qui venit ad me nequaquam ejecerim foras. Licet igitur incestuosus ille ex societate Ecclesiae Corinchiorum ejectus fuit: ex universali tamen invisibili Ecclesia ejectus non est, quia actu nondum illius meibrum erat.

Quintuplicatio: Qui excommunicatur, declavatur esse reprobus: At incestuosus ille excommunicatus fuit: Ergo declavatus esse reprobus.

RESPONP. Major est falsa. Nam excommunicationis finis non est, ut excommunicatus declaretur reprobus, sed ut sit medicina & cautela; Medicina quidem excommunicato, ut is agnoscat peccata sua & humiliatus resipiscat: Cautela vero Ecclesiae, ut ea aedificetur, ablatis scandalis, & metu injecto caeteris, ut sibi a similibus peccatis caveant.

Instatur. Incestuosus ille traditus est Satanae: Ergo erat reprobus. RESPONP. Major omissa universe intellecta, est falsa: Qui per excommunicationem traditur Satana, is est reprobus. Nam tradi Satanae, nempe per excommunicationem, non est detrudi in Gehennam, sed jus civitatis Christianae amittere, haberi sicut Ethnicum & publicanum, exterminati e coetu Ecclesiae, extra quam Satanas regnat. Sic autem non soli reprobi traduntur Satanae, sed interdum etiam electi, ut incestuosus ille, ut Imperator Theodosius Magnus.

Rursus instatur: Incestuosus ille fuit improbus: ut Paulus ait I. Corinth. 5. v. 13. Tollite igitur istum improbum ex vobis ipsis: Ergo & reprobus fuit.

RESPOND. Major omissa, nempe, Omnis improbus est reprobus, falsa est. Differunt τuinoos & aοixiμζ, improbus & reprobus. Omnis quidem reprobus est improbus, sed non omnis improbus continuo est reprobus, quia ab improbitate sua resipiscere, & a malo ad bonum, a diabolo ad Deum converti potest. Improbus erat Manasses rex Juda, sed non reprobus, quia resipuit. Improbus erat Saul Ecclesiam persequens, sed non reprobus, quia conversus est ad Christum.

Hec de primo loco. Alter locus a Bellarmino allegatus exstat 2. Tim. 2, v. 20. [In magna domo non tantum sunt vasa aurea & argentea, sed etiam lignea ac testaca: & alia quidem ad decus, alia vero ad dedecus.] Subiicit: Nec dubium esse videtur, quin vasa in gloriam sint electi; vasa in contumeliam, reprobi, etiamsi in eadem domo sint.

RESPOND. Argumentatio talis fuerit: In Ecclesia tanquam in domo magna sunt vasa in gloriam, & vasa in contumeliam:

Ergo Ecclesiae sanctae & Catholica membra sunt electi & reprobi. At si illa est vera Scripturae interpretatio, quam Patrum universalis consensus tradit, ut Papani contendunt, tum Bellarminus a vera hujus loci interpretatione aberrat. Nam Chrysostomus, Oecumenius, Theophylactus, Hieronymus per domum magnam hoc in loco, non Ecclesiam, sed mundum significari volunt. Sic enim Chrysostomus plane & aperte loquitur in commentariis super hunc locum, homilia sexta: Quemadmodum in majori domo, necessaria est magna differentia vasorum, ita & in orbe toto. Non enim eam similitudinem ad Ecclesiam refert, verum ad mundum universum. Quippe in Ecclesia nullum vult esse vas ligneum aut fictile, sed argentea omnia & aurea. Ibi enim est corpus Christi, virgo casta, non habens maculam neque rugam. Oecumenius vero sic explicat: dee el oixia μεγαη XXXX. Ut in magna domo vasa diversa sunt: ita in mundo varij ac diversi sunt homines. Similis est explicatio Theophylacti. Hieronymus tomo nono in commentario super hunc locum ait: Magnam domum, non Ecclesiam dicit, ut quidam putant, quae non habet maculam, neque rugam, sed mundum. Verum quia adversarii replicare possunt alios Patres hunc locum de Ecclesia interpretari, veluti sunt, Ambrosius in commentario super hunc locum tomo quinto: ubi Novatianum per magnam domum intelligentem mundum vocat insanum: At Augustinus tomo septimo, de Baptismo contra Donatistas libro septimo capite quinquagesimoprimo agit, & nos de illa interpretamur; & quidem nostro judicio rectius de Ecclesia quam de mudo. Verum ne sic quilem adversariorum causae patrocinabitur. Nam Paulus non loquitur de Ecclesia invisibili Catholica, de qua iam controversia est, sed de visibili.

Idque ex proposito eius est manifestum. Nam quoniam mentionem fecerat defectionis quorundam a vera doctrina, velut Hymenei & Phileti, & aliorum, quorum isti subverterant fidem: nunc offendiculo inde exorro medetur: docens primo, electos extra huiusmodi defectionis periculum constitutos, esse eo quod electio cum immutabili Dei amore sit coniuncta: Deinde docens, quo signo unusquisque Christianus de electione sua certus esse possit, nempe si serio studeat, pietati, versic. 19. Tertio, docens. Quemadmodum non cedit in dedecus patrisfamilias in magna aliqua domo, si in ea sint, non tantum vasa autea & argentea, sed etiam lignea ac testacea; & alia quidem ad decus, alia ad dedecus; ita non ad dedecus, sed potius ad Dei gloriam pertinere, quod in Ecclesia visibili reprobi electis, ac proinde hypocritae vere credentibus admixti sint. Quo ipso significat non esse contra hanc Ecclesiae constitutionem Deo obmurmurandum: utpote qui non solum vult patefieri suam misericordiam in salute electorum; sed etiam suam iustitiam & iram in exitio reproborum. Conferatur hic locus cum Romanorum 9. versic. 20, 21, 22, 23 ubi Paulus ait: Imo vero, ô homo, tu quis es qui adverso responsas Deo? num dicet figmentum fictori, cur me tale fecisti? An non habet potestatem figulus in lutum, ut ex eadem massa faciat aliud quidem vas ad decus; aliud vero ad dedecus? Quid si vero volens ostendere iram, & notam. facere potentiam suam, pertulit multa lenitate vasa ira, coagmetata ad interitum: Et ut notas faceret divitias gloriae suae erga vasa misericordiae, quae praeparavit ad gloriam?

Caeterum de externa Ecclesiae Dei societate domum hanc magnam interpretatur etiam Ambrosius tomo quinto commentario super hunc locum, ut liquet ex probatione seu inductione Ecclesiarum particularium: Ait Ambrosius: Hoc dicto significavit [Paulus] in Ecclesiae diversos esse homines. Quosdam bones & summos viros, quos in auro intelligi vult: Quosdam bonos tantum, quos in argento designat: Alios vero non bonos; quos vasa lignea & fictilia appellat, quod nulli ambiguum puto.

Quod vero Ambrosius non intelligat hic Ecclesiam Catholicam seu internam, sed externam coetuum particularium, id manifestum est ex subjecta inductione coetuum particularium. Nam, inquit Ambrosius, in Corinthiorum hoc Ecclesia probat frequens sermo objurgantis Apostoli: Nunc autem in Ecclesia nostra palam est, & in templo Hierosolymis, in quo typus erat Ecclesiae, manifestis lectionibus approbatur. Erant enim ibi Sadduceai, ex quorum radire erant Hymenaeus & Philetus. De quorum prava sententia quum Apostolus esset locutus, statim hoc subjecit, ut non esset mirabile in Ecclesia videri homines dissentientes. Nam & in Corinthiorum Ecclesia; ac qua dixi, quidum erant qui dissentientes resurrectionem negabant. Quod vero reprobi non sint membra Ecclesiae Catholicae invisibilis, & compagis illius sanctorum, Augustinus subscribit tomo septimo, de Baptismo contra de Donatistas libro septimo, capite quinquagesimoprimo. Quibus omnibus consideratis, puto me non temere dicere alios ita esse in domo Dei, ut ipsi etiam sint eadem domus Dei, quae diitur aedificari super petram, quae unica columba appellatur, quae sponsa pulchra sine macula & ruga, & hortus conclusus, fons signatus, puteus aquae vivae, paradisus cum fructu pomorum: Et mox: Haec domus etiam triticum dicitur sive tricenum, sive sexagenum, sive centenum fructum afferens cum tolerantia. Haec domus est in vasis aureis & argenteis, & lapidibus preciosis, & lignis imputribilibus. Huic domui dicitur, sufferentes invicem in dilectione studentes servare unitatem Spiritus in vinculo pacis: Et, templum enim Dei sanctum est, quod estis vos Heec quippe in bonis fidelibus est & sanctis Dei servis ubique dispersis, & spirituali unitate devinctis cadem communione sanctorum, sive facie noverint, sive non noverint. Alios autem ita dici constat esse in domo: ut non pertineant ad compagem domus, nec ad societatem fructiferae pacificaeque justitiae; sed sicut essepalea dicitur in frumentis: nam & istos esse in domo negare non possumus. Paulo Apostolo dicente, In magna autem domo, &c Augustinus Sellarmini sophisma perspicue refutat. Ecllarminus enim sic argunentatur: In domo Dei seu Ecclesia, sunt etiam vasa ad dedecus seu reprobi: Ergo reprobi sunt membra domus Dei, seu Ecclesiae. Augustinus vero negat consequentiam; & rationem hanc habet Etsi enim vasa ad dedecus sunt in domo Dei: tamen non pertinent ac compagem domus Dei: docetque bonos fideles & sanctos Dei servos, sic esse in domo Dei, ut ipsi sint domus Dei, sive ja spirituales sint sive adhuc parvuli lacte nutriantur, sed tamen ad spiritalem habitum intento corde proficiant, ut subiicit cap. quinquagesimo secundo. Clare idem asserit lib. tertio de Baptismo contra Donatistas capite decimonono; ubi de Pseudochristianis & Antichristis ait: Quum intus videntur, ab illa invisibili charitatis compage separati sunt, Et lib. sexto, capite tertio, ait de malis: Quos non pertinere ad sanctam, Ecclesiam Dei, quamvis intus esse videantur, ex hoc apertissime apparet, quia isti sunt avari, raptores, foeneratores, invidi, malevoli, & caetera ejusmodi: illa autem columba unica, pudica & casta sponsa sine macula & ruga hortus conclusus, fons signatus, paradisus cum fructu pomorum, & quae de illa similiter dicta sunt, quod non intelligi tur nisi in bonis, & sanctis & justis, id est, non tantum secundum operationes munerum Dei bonis malisque communes, sed etiam secundum intimam & supereminente Spiritus Sancti gratiam habentibus, &c.

Ex his patet quod neque ex testimoniis Scripturae Bellarminus probaverit; reprobos membra Ecclesiae Catholicae invisibilis esse,

Deinde Patrum autoritates adducit; & quidem tantum duorum: Cypriani nimirum & Augustini. De illo ait, Confirmatur hoc idem ex Cypriano lib. 3. epist, & lib. 4. epist. 2. qui apertissime docet in eadem Ecclesia esse triticum & zizania, & vasa aurea & lignea, quam certum sit zizania comburenda, & lignea vasa esse in contumeliam,

RESPOND. Cyprianus loquitur de Ecclesiis particularibus, ut Carthaginensi seu Romana, & reliquis hujusmodi: in iis cum triticosunt zizania: in iis vasa autea & lignea: at nunc non de particularibus Ecclesiis est quaestio, sed de sancta Ecclesia Dei, quae est sponsa Christiquae incorrupta est & pudica, ut eam describit Cyprianus libro de Unitate Ecclesiae, cap. 5.

Ex Augustino adducit duo loca: Prior locus exstat tractat. 45. in Joan. Secundum praescientiam & praedestinationem, quam multae oves foris, quam multi lupi intus? Ubi praedestinatos multos dicit esse extra Ecclesiam, & reprobos multos intra Ecclesiam:

RESPOND. Hinc non sequitur reprobos esse membra Ecclesiae illius Catholicae sanctae, quae est corpus Christi mysticum & spirituale, quod totum congruenter coagmentatum, & compactum peromnes suppeditatas commissuras, ex vi intus agente pro mensura uniuscuiusque membri, incrementum capit corpori conveniens ad sua ipsius exstructionem per charitatem: Ephes. 4. versic.16. Augustino enim aliud est, esse intra Ecclesiam, seu pertinere ad sanctam Ecclesiam Dei: quemadmodum nuper citato libro sexto de Baptismo, contra Donatistas, cap. tertio, de malis pronunciat, eos non pertinere ad sanctam Ecclesiam Dei, quamvis intus esse videantur. Non omnes qui sunt intra Ecclesiam, sunt protinus membra Ecclesiae; sicut nec omnia quae sunt intra corpus humanum, sunt protinus humani corporis membra: nam intra corpus sunt interdum apostemata, vitiosi & pravi humores, calculi & similia. Ita sunt supi intra Ecclesiam, qui tamen non sunt ipsa Ecclesia, nec membra Ecclesiae. Deinde lupi sum intra Ecclesiam externam seu visibiles coetus, nos autem de membris compagis illius invisibilis jam agimus;

Secundus Augustini locus exstat lib. 2. contra Cresconium, cap. 34. quem tamen Bellarminus non recitat: Verba sunt: Mali quum sint a bonis vita moribusque spiritualiter separati, corporaliter tamen cum iis in Ecclesia videntur esse permisti usque in diem judicij.

RESPOND. Primo Augustinus loquitur de Ecclesia externa seu quod ad externam ejus societatem attinet: nos autem nunc agimus de Ecclesia interna. Ergo locus Augustini impertinenter alle gatur.

Deinde, sacit contra Bellarminum: Nam, Quicunque spiritualiter separati sunt a bonis, illi non sunt membra ejusdem corporis spiri:ue alis cum bonis: At mali sunt spiritualiter separati a bonis: Ergo non sunt membra ejusdem corporis spiritualis cum bonis. Proinde Augustinus pro Papistis non facit. Quod autem nobiscum Augustinus sentiat, manifestum est ex locis supra allegatis ex tomo septimo, libris de Baptismo contra Donatistas. Illis addamus & haec. Tome octavo, in Psalmum quinquagesimum sextum, pag. trecentes. octoges. ait: Totus Christus caput est & corpus, quod bene vos nosse non dubito: caput est ipse Salvator noster; passus sub Pontio Pilato, qui nunc posteaquam resurrexit a mortuis, sedet ad dextram Patris. Corpus autem ejus est Ecclesia, non autem ista, aut illa, sed toto orbe diffusa: Nec ea quae nunc est in hominibus qui praesentem vitam agunt. sed ad eam pertinentibus etiam his qui fuerunt ante nos, & his quifuturi sunt post nos usque in finem seculi. Tota enim Ecclesia constans ex omnibus fidelibus, quia fideles omnes membra sunt Christi, habet. illud caput positum in coelestibus, quod gubernat corpus suum etsi separatum est a visione, sed annectitur charitate. Ita Augustinus Ecclesiam quae est corpus Christi, & toto orbe diffusa est, distinguit primo ab ista, aut illa, id est, a particulari Ecclesia: Deinde ait eam constare ex omnibus fidelibus qui omnes membra sunt Christi. Eodem tomo, in Enarratione Psalmi sexages. secundi pagina quadringentes triges. sex. Si ille caput est, nos membra sumus, tota Ecclesia ejus quae ubique diffusa est, corpus ipsius est, cujus est ipse caput. Non solum autem fideles qui modo sunt, sed & qui fuerunt ante nos, & qui post nos futuri sunt usque in finem seculi, omnes ad corpus ejus pertinent, cujus corporis ipse caput est, qui ascendit in coelum. Sic Ecclesia totoorbe diffussa, hoc est, Catholica, secundum Augustinum est corpuChristi ad quod pertinent fideles omnes qui fuerunt, sunt, & erunt. Malos vero aperte removet ab hoc corpore Christi, tomo septime, libro secundo contra literas Petiliani Donatistae, capit. centos. octav. pagina centes. decim. Nec ideo putandi sunt esse in Christi corpore quod est Ecclesia, quia Sacramentorum ejus corporaliter participes fiunt.

Illa enim & in talibus sancta sunt, & eis indignetractantibus & sumentibus ad majus judicium valebunt. Ipsi autem NON SUNI INILLA ECCLESIAE CHRISTI compage, quae in membris Christi per connexum & contactum crescit in incrementum Dei. Illa quippe Ecclesia in petra est, sicut Dominus dicit, Super hanc petram. aedificabo Ecclesiam meam. Illi autem in arend aedificant, sicut idem Dominus dicit, Qui audit verba mea, & non facit ea, similabo eum: viro stulto, qui aedificat domum suam super arenam. Augustinus aperte docet, malos licet verbum Dei audientes, licet Sacramentia Christi corporaliter participantes, non esse in Christi corpore, quod est Ecclesia, non esse in illa Ecclesiae Christi compage, de qua Paulus loquitur Ephes. quarto, versic. decimosexto, non esse Ecclesiam illam quae in petra est aedificata, de qua Matthaei decimosexto. Idem contra resconium Grammaticum ait libro secundo cap. vigesimoprimo. Damnati a Christo, jam in corporeChristi non sunt, quod est Ecclesia. quoniam non potest Christus habere membra damnata. Eant nunc Papani, & Augustinum pro se facere jactent

Tantum de testimoniis Patrum respondimus: sequi¬

tur de exemplis. Exempla affert Bellarminus duo; nempe Pauli, & Iudae. Sec prius nihil ad rem facit: posterius falsum est. Prius, inquam, nihil ac rem: nam Bellarminus probare debuit, Etiam reprobos esse mem bra Ecclesiae, quae est corpus Christi. At num ad hanc thesim probanlam exemplum Pauli Apostoli pertinet? quid? fuitne Paulus Apostolus reprobus? In caeteris, quae adversus Hussum disputat adversatius, αφεις τν υσιραν, τον ωοδα διακει omissa hypera, pedem insequi tur, quod ajunt. Aliam enim quaestionem nunc tractamus, aliam & navi delapsus insequitur Bellarminus, nempe, An Paulus qui electus est ad vitam aeternam, semper fuerit de Ecclesia? Johannem Hussum ait id affirmasse, & contra eum disputat. An hieromartyr Christi Johannes Hussus, quem patres Concilii Constantiensis, contra datam fidem publicam comburi curarunt, id affirmaverit, dubito. Nam in Concilio multa ipsi falsa hostes ejus affingebant, ut odiosum omnibus redderent: Sed etiamsi is affirmasset, Paulum semper fuisse de Ecclesia: tamen, si dextre accipiatur, non errasset. Semper enim Paulus fuit de Ecclesia, nimirum secundum aeternam praedestinationem, secundum decretum Dei: actu autem tum demum de Ecclesia fuit: postquam efficaciter vocatus & ei consociatus est. Atque hoc est, quod ipsemet Bellarminus antea ex Augustini tractatu quadragesimo quinto in Johannem citavit: Secundum praescientiam & praedestinationem, quam multae oves foris: Qui foris sunt dicuntur ab Augustino oves, quia tales sunt secundum praedestinationem: etsi actu de mum oves fiant, postquam vocati verbo Dei in ovile Christi sunt ad lucti. Dilemma igitur Bellarmini propter homonymias quibus F constat, vitiosum est.

Posterius exemplum falsum est, Judas enim proditor Christi, non fuit membrum Ecclesiae illius quae est corpus Christi spirituale, cujus caput est Christus. Bellarminus autem quatuor argumentis probare nititur, Judam Iscariotem fuisse Ecclesiae illius Catholicae membrum; Primum est: quia fuit Apostolus ex duodecim

RESP. Syllogismus hujusmodi erit: Quicunque fuit Apostolus ex duodecim, fuit aliquando membrum Ecclesiae Catholica quae est. corpus Christi: Iudas Iscariotes fuit Apostolus ex duodecim: Ergo, &c.

At primo, falsa est Major, quia peccatur elencho, sive πυρατό μι χίτιον ως αίτιον, secundum non causam, ut causam, sive adjuncti signi. Apostolatus enim nec causa est, cur quisquam fuerit membrum Ecclesiae Catholicae, quae est corpus Christi; nec signum est τεκμηριώδες ac infallibile, unde necessario illud colligi possit. Secundo, minor vera est, non ἀπλώς, simpliciter, sed tantum κατάτι, secundum quid. Judas scariotos fuit Apostolus ex duodecim; nimirum in muneris Apostodici communione, non in corporis Christi mystici unione. Fuit unus x duodecim Apostolis, sed quemadmodum Augustinus docet tomonono, tractatu sexagesimoprimo in Johann. pagina ducentesima septuagesimasexta. Vnus numero, non merito; unus specie: (id est, externa apparentia,) non virtute: commistione corporali, non vinculo spiritali: carnis adjunctione, non cordis socius unitate. Peroit Augustinus explicans verba Christi: [Unus ex vobis prodet me: [Proinde non qui ex vobis est, sed qui ex vobis exiturus est. Nam quomodo eriverum quod protestatus est Dominus, & dixit, unus ex vobis, si verum est quod ait idem ipse in epistola sua, cujus est hoc Evangelium Ex nobis exierunt, sed non erant ex nobis: nam si fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum? Non erat igitur ex illis Iudas, mansisse enim cum illis, si esset ex illis. Quid est ergotunus ex vobis tradet me nisi unus ex vobis exiturus est qui me tradat? Quia & ille qui ait. si fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum, jam dixerat, ex nobis exierunt: ac per hoc utrumque verum est, & ex nobis, & non ex nobis. secundum aliud ex nobis, secundum aliud non ex nobis: secundum communionem sacramentorum ex nobis, secundum suorum proprietatem criminum non ex nobis. Fuit igitur Judas Iscariotes in numero Apostolorum duodecim Apostolus unus, sed non in corpore Christa spirituali membrum unum, quia non fuit caeteris Apostolis vinculo spirituali unitus. Unus fuit inter illos, sed non unitus illis: & quamadmodum Bernatdus sermone tertio de coena Domini, verba Christiexplicans loquitur: Vnus ex vobis exiturus est & tradet me: unus ex vobis, sed non vinculo charitatis unitus, est me traditurus. Ex his apparet primi argumenti Bellarminiani inanitas Secundum est; quia Episcopus vocatus est a Davide Psalm. 108. RESPON. Syllogismus est: Quicunque Episcopus vocatus est a Davide, is fuit membrum Ecclesiae Catholicae: At Iudas Iscariotes Episcopus vocatus est a Davide Psalm. 108. nempe juxta numerationem Vulgatae versionis Latinae, & juxta supputationem Hebraeam Psalm. 109. vers. 8. Ergo: &c.

At primo falsa est propositio major propter elenchum adjunct igni. Nomen enim Episcopi alicui tributum, non est essentiale si gnum, ex quo concludi possit necessario aliquem esse de Ecclesia Ca tholica: Non enim magis vera est ista propositio, atque haec: Qui cunque ab Evangelistis nominatur Summus Sacerdos seu Pontifexis est de Ecclesia. Sic enim Hannas, & Cajaphas, & ipsorum similes de Ecclesia fuissent. Bellarminus observantissimus est praeceptorum. Aristotelicorum de Sophistica, e quibus etiam hoc unum est, locum a nominibus ad sophisticationem esse aptissimum. Nam quum pautiora sint nomina quam res; ac proinde unum idemque nomen ouaγυμως diversis rebus tribuatur: facit maxime ad artificium sophisticum, ut sub nomine eodem res confundantur, ne ab imperitis & incircumspectis distingui possint.

Deinde assumtio est infirma: nam Judas Iscariotes a Davide non fuit vocatus Episcopus. Verba Hebrea sunt: ITIN PIsP ITPIDB. ad verbum sonant, Visitationem, seu curationem functionem, munus ejus accipiat alter.

Petrus quidem Actor. 1. ver. 20. loquens de Juda Iscariote, & hunlocum allegans dixit Episcopatum, quum ait, Episcopatum ejus accipiat alter. At quis non videt, si sit attentus Petrum allegare locum, in quo de Doego Davidis proditore agitur? Atqui Doegus non fuit Episcopus Ecclesiasticus, sed praefectus bubulcorum, & opilionum: Itaque si argumentatio Bellarmini ex hoc loco valeat de Juda proditore Christi, valebit etiam de Doego proditore Davidis: nam hunc non minus Episcopum vocavit David, atque illum. Vanum igitur & hoc Bellarmini argumentum.

Tertium est: quia fuit filius Christi: ut loquitur Augustinus in salm. 3 RESPON. Argumentatio talis erit. Quisquis est filius Christi, est membrum Ecclesiae Catholicae: Iudas Iscariotes fuit filius Christi, ut testatur Augustinus in Psalm. 3. Ergo: &c.

Primo, )Major est ambigua. Filius enim Christi dupliciter dici iis potest: nimirum, vel κωτ ἀληθειαν, vel κγ δόζαν, κατ ἀληθειαι dicuntur filii Christi qui vere sunt justificati, & spiritualiter ab ipsoregeniti, quemadmodum paralyticus ille ad quem, ut est Matthaei 9. vers. 2. Christus dixit, Confide fili, remissa sunt tibi peccata tua, & δο Sαν filii Christi dici possunt, qui vel ob externam fidei Christi professionem videntur esse tales, quum revera non sint: quemadmodum filii regni dicuntur, qui tamen eiiciendi foras Matthaei 8. v. 12. vel ol perceptam a Christo externam institutionem, quemadmodum in veteri federe filij prophetarum dicuntur, quicunque a Prophetis instituebantur. Si prima significatione accipiatur in majore, vera est illa; sin posteriore, falsa est.

Deinde, Minor est falsa, si filius Christi intelligatur, qui a Christo est regenitus: hoc enim de Juda Iscariote dici non potest. Praeter ea in Scriptura sic non appellatur, sed ab Augustino. Ideo hoc argumentum non est petitum 8 δοχῶν oικειών, ex principiis propriis, sed ad lienis. Patres enim non sunt nobis principium disputandi de controversiis Theologicis, sed sola Scriptura Canonica: Igitur ex hac argumentum petendum erat. Quod vero ad Augustinum attinet, nominat ille Iscarioten filium Christi, non iδέως, proprie, sed κατα χρησκώς abusive: constituens Absalomum filium Davidis typum quendam Judae proditoris. Quam apte, non est necesse nunc dicere

Quartum Bellarmini argumentum est: quia Augustinus dicit, libro de Vnitate Ecclesiae cap. 13. Iudam in Ecclesia fuisse, in qua erant caeteri Apostoli.

RESP. Syllogismus hic erit: Quem Augustinus dicit in Ecclesia fuisse, in qua erant caeteri Apostoli, is fuit membrum Ecclesiae Catholica quae est corpus Christi: At Iudam proditorem Augustinus dicit in Ecclesia fuisse, in qua erant caeteri Apostoli,

Ergo: &c. At primo peccatur petitione principii: rursus enim probatio petitur ἔζ αρχν ἀλλονριον, σσκ σικειών, ex principiis alienis, non propriis, Deinde, Major universe intellecta est falsa. Minor est vera de Ecclesia externa, in qua Judas Iscariotes fuit: at nos jam agimus de memoris Ecclesiae internae, quae corpus est Christi mysticum & spirituale

Ex his constat, quam vana sint Bellarmini argumenta, quibus evincere conatus est Judam Iscariotem Christi proditorem, Ecclesia Catholicae membrum fuisse. Quod vero Jesuitae Judae Iscariotae patrocinium suscipiunt, & membrum Ecclesiae Catholicae fuisso cortendunt, in eo proxime ad veteres haereticos accedunt, qui Cainito dicti sunt: nam & illi Judam Iscarioten defendebant, ut testis est Irenaeus libro primo adversus haereses, capite trigesimo quinto: & Teltullianus libro de praescriptionibus adversus naereticos, capite quadragesimo septimo. Quis non videt, homines istos, non Jesu, sed Judae proditoris socios esse, quem suae Ecclesiae membrum fuisse profitentur. Hanc refutationem probationis ab exemplo Judae proditoris petitae concludo sententia huc faciente, quae exstat in concione quadam Ambrosii nomen praeferente: Qui debuerant esse vicarij Apogolorum, facti sunt socij Iudae,

Refutata est probatio ab exemplis ducta: sequitur probatio¬

a ratione, quam his verhis Bellarmi¬

nus proponit. Accedat quoque ratio: nam si sola praedestinatio facit hominem cis de Ecclesia, sequitur Turcas, Iudaeos, haeretices, & queslibet impies; si praedestinati sint, nunc esse de Ecclesia, & viva membra Christi, & contra, quoslibet sanctos & pios baptisatos, si non sint praedestinati, non esse de Ecclesia, nec de corpore Christi: at utrumque est falsissimum & contra expressas Scripturas. Nam quod non baptisati, & haeretici non sint de Ecclesia; supra ostendimus: quod autem impij non sint viva membra, dicitur Rom. 8. ]Qui Spiritam Christi non habet, hic non est ejus, Jnimirum vivum membrum. Quod autem impij nea habeant Spiritum Christi, sed spiritum diaboli, patet ex operibus corum. Non enim sunt patientes, casti, &c. quae sunt opera spiritus, sed sunt adulteri, homicidae, blasphemi, &c. quae sunt opera carnis ad Galat. 6

RESP. Multi sunt in hac ratione errores. Primus error est ignorationis elenclii: nam quum elenchus sit Syllogismus contradictionis: Bellarminus autem in hac ratiocinario ne non contradicat notrae Thesi, ignorat elenchum. Non contradicit autem nostrae Thesi, quia mutat quaestionem. Nam quaestio initio proposita, & quam nos tuemur, est; Solos praedestinatos ad vitam aeternam isse membra Ecclesiae Catholica quae est corpus Christi mysticum. At Bellarminus perinde in hac ratione disputat, ac si statueremus; Solam praedestina. tionem facere hominem esse de Ecclesia. Hinc absurda deducit qua nos non attingunt, quum non sint ex nostra sententia collecta, sed exmonstro quod ipse sibi adversarius confinxit Ideo rotam haunc ratiocinationem, tanquam extra oleas vagantem, jure reiicimus. Quod s quaestio vere controversa revocetur, sic argumentatio constituenda, erit: Si soli praedestinati ad salutem sunt membra Ecclesiae Catholicae: sequitur Turcas, Iudaeos, haereticos, & quoslibet impios, si praedestinati sint ad salutem, nunc esse de Ecclesia & viva membra Christi: & contra, quoslibet sanctos & pios baptizatos, si non sint praedestinati ad salutem, non esse de Ecclesia, nec de corpore Christi. At utrumque. posterius est falsissimum & contra excressas Scripturas. Ergo & prius

Ast ita secundus errorBellarminus erit περι τόἐποιῆι ον. Primum. enim confectarium, absurdum quod adversarius infiit, ex nostro dogmate non sequitur: quia etsi dicimus solos praedestinatos ad salutem esse membra Ecclesiae Catholicae quae est corpus Chsii, tamen nan simpliciter id dicimus de quibusvis praedestutatis, se le praedormutis, vocatis, justificatis, regeneratis. Idam quum Ecclesia sit coetuvocatorum, justificatorum, & sanctificatorum, nemo actu est merabrum Ecclesiae, nisi efficaciter vocatus, justilirates, & regeneratus. Proinde Turcae, Judaei, haeretici, & alii impi, duim tales manent, consunt Ecclesiae Catholicae membra, etiamsi sint ad vitam praedestinitiquum vero conversi sunt ad Christum, vocati, justificati, sanctificati, tum demum actu Ecclesiae Catholicae, ac proinde corporis Christi. vera membra fiunt, non ante. Secundum confectarium, quod tanquam absurdum infertur, quale a Bellarmino ponitur, vere est absurdum, non vitio nostri antecedentis, sed culpa Bellarmini, qui partimi ambigua, partim ἀπυσειτα profert, quum fingit quosdam sanctos & nios baptizatos, non esse praedestinatos ad salutem. Et hic tertius est; istius ratiocinationis error. Sancti enim αμανυμως dicuntur; proprii quidem soli sanctificati Spiritu adoptionis: improprie vero & enεχρήσικώς ij qui sanctam fidem Christi ore profitentur, licet non sint Spiritu Sancto sanctificati, Jam omnes proprie dicti sancti sunt praedestinati ad salutem; improprie vero appellati sancti, ad vitam prae destinati non sunt. Deinde quod pios quosdam baptizatos ait non esse praedestinatos ad vitam, est ἀτυσαlον & falsum. Omnes enim piipietatis quippe simulatores non pios, sed hypocritas nominamus sunt praedestinati ad vitam. Quod si inferatur: quoslibet baptizatos si non sint praedestinati, non esse de Ecclesia nec de corpore Christi. concedimus id sequi, sed absurdum esse negamus. Nam si soli praedestinati ad vitam sunt de Ecclesia & membra corporis Christi, tum quicumque 4, sunt praedestinati ad vitam, non erunt de Ecclesia & membra corporis Christi.

Pergit Bellarminus, & utrumque consectarium probat esse falsis. simum. Ait: Nam quod non baptizati & haeretici non sint de Ecclesiae supra ostendimus. Ita Quartus error Bellarmini in hac ratione est, quod falso universos non baptizatos negat esse de Ecclesia Catholis ca. At non est eadem omnium non baptizatorum ratio. Alii enim fi dem Christi pertinaciter contemnunt, & a religione divina prorsus. alieni manent; tales & nos negamus esse de Ecclesia Catholica. Alivero fide viva in Christum praediti sunt, etiamsi externo baptismo non sint tincti: ut fuerunt vere fideles ante institutum baptismum externum: ut fuit latro in cruce invocans Christum: ut multi olim Cater chumeni ante baptismum mortui: ut multi vi externa a baptismi sus ceptione prohibita.

Hos quis audet negara esse de Ecclesia CATHOLICA quae est corpus CHRISTI, nisi iste cum suis sociis adversus JESUM conturatis? Sed audiant saltem ipsummetJus Canonicum, quod de Consecrat. Distinct. quarta, capit. Baptismi vitem, in hunc modum prohunciat: Ettam atque etiam considerans invenio, non tantium passionem Christi id quod baptismo deerat posse supplere, sed etiam fidem confessionemque cordis, si forte ad celebrandum mysterium baptismi in angustiis temporum succurri non potest.

Et mox: Quartum itaque valeat, etiam sine visibili Sacramento baptismi, quod ait Apostolus, corde creditur ad justitiam, ore autem confessio sit ad salutem, in illo latrone declavatum est: sed nunc impletur invisibiliter, quum mysterium baptismi non contemtus religanis, sed articulus necessitatis excludit. Ex quibus verbis it colligo: Quicunque servantur, ii sunt de Ecclesia Catholica quae est, Augustinus vero negat consequentiam; & rationem hanc habeEtsi enim vasa ad dedecus sunt in domo Dei: tamen non pertinent ad compagem domus Dei: docetque bonos fideles & sanctos Dei servos, ic esse in domo Dei, ut ipsi sint domus Dei, sive ja spirituales sint sive adhuc parvuli lacte nutriantur, sed tamen ad spiritalem habitum intento corde proficiant, ut subjicit cap. quinquagesimo securdo. Clare idem asserit lib. tertio de Baptismo contra Donatistas capite decimonono; ubi de Pseudochristianis & Antichristis ait: Quum intus videntur, ab illa invisibili charitatis compage separati sunt. Et lib. sexto, capite tertio, ait de malis: Quos non pertinere ad sanctam Ecclesiam Dei, quamvis intus esse videantur, ex hoc apertissime apparet, quia isti sunt avari, raptores, foeneratores, invidi, malevoli, & caetera ejusmodi: illa autem columba unica, pudica & casta sponsa sine macula & ruga hortus conclusus, fons signatus, paradisus cum fructu pomorum, & quae de illa similiter dicta sunt, quod non intelligi tur nisi in bonis, & sanctis & justis, id est, non tantum secundum operationes munerum Dei bonis malisque communes, sed etiam secundum intimam & supereminentem Spiritus Sancti gratiam habentibus, &c.

Ex his patet quod neque ex testimoniis Scripturae Bellarminus probaverit; reprobos membra Ecclesiae Catholicae invisibilis esse

Deinde Patrum autoritates adducit; & quidem tantum duorum; Cypriani nimirum & Augustini. De illo ait, Confirmatur hoc idem ex Cypriano lib. 3. epist, & lib. 4. epist. 2. qui apertissime docet in eadem Ecclesia esse triticum & gizania, & vasa aurea & lignea, quam certum sit zizania comburenda, & lignea vasa esse in contumeliam,

RESPOND. Cyprianus loquitur de Ecclesiis particularibus, ut Carthaginensi seu Romana, & reliquis hujusmodi: in iis cum tritice sunt zizania: in iis vasa autea & lignea: at nunc non de particularibus Ecclesiis est quaestio, sed de sancta Ecclesia Dei, quae est sponsa Christi, quae incorrupta est & pudica, ut eam describit Cyprianus libro de Unitate Ecclesiae, cap. 5.

Ex Augustino adducit duo loca: Prior locus exstat tractat. 45. in Joan. Secundum praescientiam & praedestinationem, quam multae oves foris, quam multi lupi intus? Ubi praedestinatos multos dicit esse extra Ecclesiam, & reprobos multos intra Ecclesiam:

RESPOND. Hinc non sequitur reprobos esse membra Ecclesiae illius Catholicae sanctae, quae est corpus Christi mysticum & spirituale, quod totum congruenter coagmentatum, & compactum peomnes suppeditatas commissuras, ex vi intus agente pro mensura uniuscujusque membri, incrementum capit corpori conveniens ad sua ipsius exstructionem per charitatem: Ephes. 4. versic.16. Augustino enim aliud est, esse intra Ecclesiam, seu pertinere ad sanctam Ecclesiam Dei: quemadmodum nuper citato libro sexto de Baptismo, contra Donatistas, cap. tertio, de malis pronunciat, eos non pertinere ad sanctam Ecclesiam Dei, quamvis intus esse videantur. Non omnes. qui sunt intra Ecclesiam, sunt protinus membra Ecclesiae; sicut nec omnia quae sunt intra corpus humanum, sunt protinus humani corporis membra: nam intra corpus sunt interdum apostemata, vitiosi & pravi humores, calculi & similia. Ita sunt supi intra Ecclesiam, qui ta men non sunt ipsa Ecclesia, nec membra Ecclesiae. Deinde lupi sunt intra Ecclesiam externam seu visibiles coetus, nos autem de membria compagis illius invisibilis jam agimus

Secundus Augustini locus exstat lib. 2. contra Cresconium, cap. 14. quem tamen Bellarminus non recitat: Verba sunt: Mali quum int a bonis vita moribusque spiritualiter separati, corporaliter tamen cum ijs in Ecclesia videntur esse permisti usque in diem judicij.

RESPOND. Primo Augustinus loquitur de Ecclesia externa. seu quod ad externam ejus societatem attinet: nos autem nunc agimus de Ecclesia interna. Ergo locus Augustini impertinenter alie gatur.

Deinde, facit contra Bellarminum: Nam, Quicunque spiritualite separati sunt a bonis, illi non sunt membra ejusdem corporis spiritu alis cum bonis: At mali sunt spiritualiter separati a bonis: Ergo non sunt membra ejusdem corporis spiritualis cum bonis. Proinde Augustinus pro Papistis non facit. Quod autem nobiscum Augustinus sentiat, manifestum est ex locis supra allegatis ex tomo septime libris de Baptismo contra Donatistas. Illis addamus & haec. Tomo octavo, in Psalmum quinquagesimum sextum, pag. trecentes. octoges. ait: Totus Christus caput est & corpus, quod bene vos nosse non dubito: caput est ipse Salvator noster; passus sub Pontio Pilato, qui nunc posteaquam resurrexit a mortuis, sedet ad dextram Patris. Corbus autem ejus est Ecclesia, non autem ista, aut illa, sed toto orbe diffusa: Nec ea quae nunc est in hominibus qui praesentem vitam agunt. sed ad eam pertinentibus etiam his qui fuerunt ante nos, & his quicuturi sunt post nos usque in finem seculi. Tota enim Ecclesia constanex omnibus fidelibus, quia fideles omnes membra sunt Christi, habet illud caput positum in coelestibus, quod gubernat corpus suum etsi separatum est a visione, sed annectitur charitate. Ita Augustinus Ecclesiam quae est corpus Christi, & toto orbe diffusa est, distinguit primo ab ista, aut illa, id est, a particulari Ecclesia: Deinde ait eam constare ex omnibus fidelibus qui omnes membra sunt Christi. Eodem tomo, in Enarratione Psalmi sexages. secundi pagina quadringentes triges. sex. Si ille caput est, nos membra sumus, tota Ecclesia ejus quo ubique diffusa est, corpus ipsius est, cujus est ipse caput. Non solum autem fideles qui modo sunt, sed & qui fuerunt ante nos, & qui post nos futuri sunt usque in finem seculi, omnes ad corpus ejus pertinent, cujus corporis ipse caput est, qui ascendit in coelum. Sic Ecclesia totoorbe diffussa, hoc est, Catholica, secundum Augustinum est corpus Christi ad quod pertinent fideles omnes qui fuerunt, sunt, & erunt. Malos vero aperte removet ab hoc corpore Christi, tomo seprimo, libro secundo contra literas Petiliani Donatistae, capit. centos. octav pagina centes. decim. Nec ideo putandi sunt esse in Christi corpore quod est Ecclesia, quia Sacramentorum ejus corporaliter participes. fiunt.

Illa enim & in talibus sancta sunt, & eis indigne tractantibus & sumentibus ad majus judicium valebunt. Ipsi autem NON SUNT INILLA ECCLESIAE CHRISTI compage, quae in membri Christi per connexum & contactum crescit in incrementum Dei. Illa quippe Ecclesia in petra est, sicut Dominus dicit, Super hanc petram. edificabo Ecclesiam meam. Illi autem in arend aedificant, sicut idem Dominus dicit, Qui audit verba mea, & non facit ea, similabo eum viro stulto, qui aedificat domum suam super arenam. Augustinus aperte docet, malos licet verbum Dei audientes, licet Sacramenti Christi corporaliter participantes, non esse in Christi corpore, quod est Ecclesia, non esse in illa Ecclesiae Christi compage, de qua Paulus loquitur Ephes. quarto, versic. decimosexto, non esse Ecclesiam illam quae in petra est aedificata, de qua Matthaei decimosexto. Idem contra Cresconium Grammaticum ait libro secundo cap. vigesimoprimo. Damnati a Christo, jam in corporeChristi non sunt, quod est Ecclesia. quoniam non potest Christus habere membra damnata. Eant nunc Papani, & Augustinum pro se facere jactent.

Tantum de testimoniis Patrum respondimus: sequi¬

tur de exemplis Exempla affert Bellarminus duo; nempe Pauli, & Iudae. Sed prius nihil ad rem facit: posterius falsum est. Prius, inquam, nihil ad rem: nam Bellarminus probare debuit, Etiam reprobos esse mempra Ecclesiae, quae est corpus Christi. At num ad hanc thesim probandam exemplum Pauli Apostoli pertinet? quid? fuitne Paulus Apostolus reprobus? In caeteris, quae adversus Hussum disputat adversaεius, αφεις τυν υσκραν, τον ωυδα διακει omissa hypera, pedem insequitur, quod ajunt. Aliam enim quaestionem nunc tractamus, aliam e navi delapsus insequitur Bellarminus, nempe, An Paulus qui electus est ad vitam aeternam, semper fuerit de Ecclesia? Johannem Hussum ait id affirmasse, & contra eum disputat. An hieromartyr Christi Johannes Hussus, quem patres Concilii Constantiensis, contra datam fidem publicam comburi curarunt, id affirmaverit, dubito. Nam in Concilio multa ipsi falsa hostes ejus affingebant, ut odiosum omnibus redderent: Sed etiamsi is affirmasset, Paulum semper fuisse de Ecclesia: tamen, si dextre accipiatur, non errasset. Semper enim Pauus fuit de Ecclesia, nimirum secundum aeternam praedestinationem, secundum decretum Dei: actu autem tum demum de Ecclesia fuit, postquam efficaciter vocatus & ei consociatus est. Atque hoc est, quod ipsemet Bellarminus antea ex Augustini tractatu quadragesimo quinto in Johannem citavit: Secundum praescientiam & praedestinationem, quam multae oves foris: Qui foris sunt dicuntur ab Augustino oves, quia tales sunt secundum praedestinationem: etsi actu demum oves fiant, postquam vocati verbo Dei in ovile Christi sunt ad ducti. Dilemma igitur Bellarmini propter homonymias quibus constat, vitiosum est.

Posterius exemplum falsum est, Judas enim proditor Christi, non fuit membrum Ecclesiae illius quae est corpus Christi spirituale, cujus caput est Christus. Bellarminus autem quatuor argumentis probare nititur, Judam Iscariotem fuisse Ecclesiae illius Catholicae membrum. Primum est: quia fuit Apostolus ex duodecim

RESP. Syllogismus hujusmodi erit: Quicunque fuit Apostolus ex duodecim, fuit aliquando membrum Ecclesiae Catholica quae est. corpus Christi: Iudas Iscariotes fuit Apostolus ex duodecim. Ergo, &c. SAt primo, falsa est Major, quia peccatur elencho, sive πμρατό μι ετιον ως αίτιον, secundum non causam, ut causam, sive adjuncti signe Apostolatus enim nec causa est, cur quisquam fuerit membrum Ecclesiae Catholicae, quae est corpus Christi; nec signum est τεκμηριώδε ac infallibile, unde necessario illud colligi possit. Secundo, minor vera est, non ἀπλώς, simpliciter, sed tantum κατάτι, secundum quid. Judas Iscariotos fuit Apostolus ex duodecim; nimirum in muneris Apostolici communione, non in corporis Christi mystici unione. Fuit unus ex duodecim Apostolis, sed quemadmodum Augustinus docet tomo hono, tractatu sexagesimoprimo in Johann. pagina ducentesima setuagesimasexta: Vnus numero, non merito; unus specie: (id est, externa apparentia, non virtute: commistione corporali, non vinculo spiritali: carnis adiunctione, non cordis socius unitate. Pergit Augustinus explicans verba Christi: [Unus ex vobis prodet me: [Proinde non qui ex vobis est, sed qui ex vobis exiturus est. Nam quomodo eriverum quod protestatus est Dominus, & dixit, unus ex vobis, si verum est quod ait idem ipse in epistola sua, cujus est hoc Evangelium Ex nobis exierunt, sed non erant ex nobis: nam si fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum? Non erat igitur ex illis Iudas, mansisset enim cum illis, si esset ex illis. Quid est ergotunus ex vobis tradet meo, nisi unus ex vobis exiturus est qui me tradat? Quia & ille qui ait si fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum, jam dixerat, ex nobiexierunt: ac per hoc utrumque verum est, & ex nobis, & non ex nobis: secundum aliud ex nobis, secundum aliud non ex nobis: secundum communionem sacramentorum ex nobis, secundum suorum proprie tatem criminum non ex nobis. Fuit igitur Judas Iscariotes in numere Apostolorum duodecim Apostolus unus, sed non in corpore Christispirituali membrum unum, quia non fuit caeteris Apostolis vinculo apirituali unitus. Unus fuit inter illos, sed non unitus illis: & quemad modum Bernatdus sei mone tertio de coena Domini, verba Christiexplicans loquitur: Vnus ex vobis exiturus est & tradet me: unus ex vobis, sed non vinculo charitatis unitus, est me traditurus. Ex his apparet primi argumenti Bellarminiani inanitas. Secundum est; quia Episcopus vocatus est a Davide Psalm. 10 RESPON. Syllogismus est: Quicunque Episcopus vocatus est a Davide, is fuit membrum Ecclesiae Catholicae: At Iudas Iscariotes Episcopus vocatus est a Davide Psalm. 108. nempe juxta numerationem Vulgatae versionis Latinae, & juxta supputationem Hebraeam Psalm. 109. vers. 8. Ergo: &c.

At primo falsa est propositio major propter elenchum adjunct. signi. Nomen enim Episcopi alicui tributum, non est essentiale si gnum, ex quo concludi possit necessario aliquem esse de Ecclesia Catholica: Non enim magis vera est ista propositio, atque haec: Quicunque ab Evangelistis nominatur Summus Sacerdos seu Pontifex. is est de Ecclesia. Sic enim Hannas, & Cajaphas, & ipsorum similes. de Ecclesia fuissent. Bellarminus observantissimus est praeceptorum Aristotelicorum de Sophistica, e quibus etiam hoc unum est, locum a mominibus ad sophisticationem esse aptissimum. Nam quum pauciora sint nomina quam res; ac proinde unum idemque nomen oμω¬ γυμως diversis rebus tribuatur: facit maxime ad artificium sophisticum, ut sub nomine eodem res confundantur, ne ab imperitis & in circumspectis distingui possint

Deinde assumtio est infirma: nam Judas Iscariotes a Davide non fuit vocatus Episcopus. Verba Hebrea sunt: ITIN PID? ITPIDλ ad verbum sonant, Visitationem, seu curationem, functionem, munus ejus accipiat alter

Petrus quidem Actor. 1. ver. 20. loquens de Juda Iscariote, & hunc locum allegans dixit Episcopatum, quum ait, Episcopatum ejus accipiat alter. At quis non videt, si sit attentus Petrum allegare locum, it quo de Doego Davidis proditore agitur? Atqui Doegus non fuit. Episcopus Ecclesiasticus, sed praefectus bubulcorum, & opilionum, Itaque si argumentatio Bellarmini ex hoc loco valeat de Juda proditore Christi, valebit etiam de Doego proditore Davidis: nam hum non minus Episcopum vocavit David, atque illum. Vanum igitur & hoc Bellarmini argumentum

Tertium est: quia fuit filius Christi: ut loquitur Augustinus in Psalm. 3

RESPON. Argumentatio talis erit. Quisquis est filius Christi, est membrum Ecclesiae Catholicae: Iudas Iscariotes fuit filius Christi; ut testatur Augustinus in Psalm. 3. Ergo: &c.

Primo, JMajor est ambigua. Filius enim Christi dupliciter diequis potest: nimirum, vel κατ ἀληθειαν, vel κγ δδζαν κατ ἀληθειασ dicuntur filii Christi qui vere sunt justificati, & spiritualiter ab ipsolegeniti, quemadmodum paralyticus ille ad quem, ut est Matthaei 9vers. 2. Christus dixit, Confide fili, remissa sunt tibi peccata tua, & δe ζαν filii Christi dici possunt, qui vel ob externam fidei Christi professionem videntur esse tales, quum revera non sint: quemadmodum filii regni dicuntur, qui tamen eiiciendi foras Matthaei 8. v. 12. vel ob perceptam a Christo externam institutionem, quemadmodum in veteri federe filij prophetarum dicuntur, quicunque a Prophetis instituebantur. Si prima significatione accipiatur in majore, vera est illa sin posteriore, falsa est

Deinde, Minor est falsa, si filius Christi intelligatur, qui a Christo est regenitus: hoc enim de Juda Iscariote dici non potest. Praeter ea in Scriptura sic non appellatur, sed ab Augustino. Ideo hoc argumentum non est petitum & δξχών oἰκειών, ex principiis propriis, sed a lienis. Patres enim non sunt nobis principium disputandi de controversiis Theologicis, sed sola Scriptura Canonica: Igitur ex hac argumentum petendum erat. Quod vero ad Augustinum attinet, nominat ille Iscarioten filium Christi, non iἰδέως, proprie, sed κατα χρηστικώς abusive: constituens Absalomum filium Davidis typum quendam Judae proditoris. Quam apte, non est necesse nunc dicere.

Quartum Bellarmini argumentum est: quia Augustinus dicit. libro de Vnitate Ecclesiae cap. 13. Iudam in Ecclesia fuisse, in qua crancaeteri Apostoli.

RESP. Syllogismus hic erit: Quem Augustinus dicit in Ecclesia fuisse, in qua erant caeteri Apostoli, is fuit membrum Ecclesiae Catholicae quae est corpus Christi: At Iudam proditorem Augustinus dicit in Ecclesia fuisse, in quae erant caeteri Apostoli:

Ergo: &c. At primo peccatur petitione principii: rursus enim probatio petitur ἐζ αρχον ἀλλοτριον, σσκ oίκειών, ex principiis alienis, non propriis Deinde, Major universe intellecta est falsa. Minor est vera de Ecclesia externa, in qua Judas Iscariotes fuit: at nos jam agimus de mem bris Ecclesiae internae, quae corpus est Christi mysticum & spirituale,

Ex his constat, quam vana sint Bellarmini argumenta, quibus evincere conatus est Judam Iscariotem Christi proditorem, Ecclesiae Catholicae membrum fuisse. Quod vero Jesuitae Judae Iscariotae patrocinium suscipiunt, & membrum Ecclesiae Catholicae fuisse contendunt, in eo proxime ad veteres haereticos accedunt, qui Cainitae dicti sunt: nam & illi Judam Iscarioten defendebant, ut testis est Irenaeus libro primo adversus haereses, capite trigesimo quinto: & Tes tullianus libro de praescriptionibus adversus haereticos, capite quadragesimo septimo. Quis non videt; homines istos, non Jesu, sed Judae proditoris socios esse, quem suae Ecclesiae membrum fuisse profitem tur. Hanc refutationem probationis ab exemplo Judae proditoris petitae concludo sententia huc faciente, quae exstat in concione quae lam Ambrosii nomen praeferente: Qui debaerant esse vicarij Apogolorum, facti sunt socij Iudae. Refutata est probatio ab exemplis ducta: sequitur probatio

a ratione, quam his verhis Bellarmi¬

nus proponit. Accedat quoque ratio; nam si sola praedestinatio facit hominem es. se de Ecclesia, sequitur Turcas, Iudaeos, haereticos, & queslibet impies. i praedestinati sint, nunc esse de Ecclesia, & viva membra Christi; & contra, quoslibet sanctos & pios baptisatos, si non sint praedestinati, non esse de Ecclesia, nec de corpore Christi: at utrumque est faliissimum. & contra expressas Scripturas. Nam quod non baptisati, & haeretici: non sint de Ecclesia. supra ostendimus: quod autem impij non sint viva membra, dicitur Rom. 8. [Qui Spiritum Christi non habet, hic non est ejus,]nimirum vivum membrum. Quod autem impij ncuhabeant Spiritum Christi, sed spiritum diaboli, patet ex operibus eoum. Non enim sunt patientes, casti, &c. quae sunt opera spiritus. sea sunt adulteri, homicidae, blasphemi, &c. quae sunt opera carnis ad Galat. 6.

RESP. Multi sunt in hac ratione errores. Primus error est ignorationis elenchi: nam quum elenchus sit Syllogismus contradictionis: Bellarminus autem in hac ratiocinatione non contradicat nostrae Thesi, ignorat elenchum. Non contradicit autem nostrae Thesi, quia mutat quaestionem. Nam quaestio initio proposita, & quam nos tuemur, est; Solos praedestinatos ad vitam aeternam esse nambr Ecclesiae Catholicae quae est corpus Christi mysticum. At Eellarminus perinde in hac ratione disputat, ac si statueremus; Solam proedestinationem facere hominem esse de Ecclesia. Hinc absurda deducit qua nos non attingunt, quum non sint ex nostra sententia collecta, sed exmonstro quod ipse sibi adversarius confinxit Ideo totam hanc ratiocinationem, tanquam extra oleas vagantem, jure reiicimus. Quod s quaestio vere controversa revocetur, sic argumentatio constituenda erit: Si soli praedestinati ad salutem sunt membra Ecclesiae Catholicae, sequitur Turcas, Iudaeos, haereticos, & quoslibet impios, si praedestinati sint ad sulutem, nunc esse de Ecclesia & viva membra Christi: & contra, quoslibet sanctos & pios baptizatos, si non sint praedestinati ad salutem, non esse de Ecclesia, nec de corpore Christi. At utrumque posterius est falsissimum & contra ex:ressas Scripturas. Ergo & prius

Ast ita secundus errorBellarminus erit τeρι τό ἐπο ιsι ον. Primum. enim confectarium, absurdum quod adversatius infint, ex nostro dogmate non sequitur: quia etsi dicimus solos praedescimatus ad salutem esse membra Ecclesiae Catholicae quae est corpus Christi, camen noon impliciter id dicimus de quibusvis praedestinans, s1 P. lapraedestinutis, vocatis, justificatis, regeneratis. Nam quum Ecclesia sit coetu vocatorum, justificatorum, & sanctificatorum, nemo actu est merebrum Ecclesiae, nisi efficaciter vocatus, justisirares, & rgeneraiis. Proinde Turcae, Judaei, haeretici, & alii impii, duim tales manent, non sunt Ecclesiae Catholicae membra, etiamsi sint ad vitam praedestinati: quum vero conversi sunt ad Christum, vocati, justificati, sanctificati, um demum actu Ecclesiae Catholicae, ac proinde corporis Cristi. vera membra fiunt, non ante. Secundum confectarium, quod tanquam absurdum infertur, quale a Bellarmino ponitur, vere est absurdum, non vitio nostri antecedentis, sed culpa Bellarmini, qui partimi P ambigua, partim ἀουσειτα profert, quum fingit quosdam sanctos &

nios baptizatos, non esse praedestinatos ad salutem. Et hic tertius est; istius ratiocinationis error. Sancti enim αμανυμως dicuntur; propria quidem soli sanctificari Spiritu adoptionis: improprie vero & naπaχρκσιϰώς ij qui sanctam fidem Christi ore profitentur, licet non sint Spiritu Sancto sanctificati, Jam omnes proprie dicti sancti sunt praedestinati ad salutem: improprie vero appellati sancti, ad vitam praedestinati non sunt. Deinde quod pios quosdam baptizatos ait non esse praedestinatos ad vitam, est ἀτυσαlον & falsum. Omnes enim pipietatis quippe simulatores non pios, sed hypocritas nominamus sunt praedestinati ad vitam. Quod si inferatur: quoslibet baptizatos si non sint praedestinati, non esse de Ecclesia nec de corpore Christi. concedimus id sequi, sed absurdum esse negamus. Nam si soli praedestinati ad vitam sunt de Ecclesia & membra corporis Christi, tum quicumque eaissunt praedestinati ad vitam, non erunt de Ecclesia & membra corporis Christi.

Pergit Bellarminus, & utrumque consectarium probat esse falsis. simum. Ait: Nam quod non baptizati & haerotici non sint de Ecclesiae supra ostendimus. Ita Quartus error Bellarmini in hac ratione est quod falso universos non baptizatos negat esse de Ecclesia Catholica. At non est eadem omnium non baptizatorum ratio. Alii enim fidem Christi pertinaciter contemnunt, & a religione divina prorsus. lieni manent; tales & nos negamus esse de Ecclesia Catholica. Alii pero fide viva in Christum praediti sunt, etiamsi externo baptismo no sint tincti: ut fuerunt vere fideles ante institutum baptismum externum: ut fuit latro in cruce invocans Christum: ut multi olim Catechumeni ante baptismum mortui: ut multi vi externa a baptismi sus reptione prohibita.

Hos quis audet negar: esse de Ecclesia CATHOLIC A quae est corpus CHRISTI, nisi iste cum suis sociis adversus JESUM conturatis? Sed audiant saltem ipsummetjus Canonicum, quod de Consecrat. Distinct. quarta, capit. Baptiimi vicem, in hunc medum projunciat: Etiam atque etiam considerans invenio, non tantum passionem Christi id quod baptismo deerat posse supplere, sed etium fidem confessionemque cordis, si forte ad celebrandum mysterium baptismi in angustiis temporum succurri non potest.

Et mox: Quartum itaque valeat, etiam sine visibili Sacrament. baptismi, quod ait Apostolus, corde creditur ad justitiam, ore autem confessio sit ad salutem, in illo latrone declavatum est: sed nunc impletur invisibiliter, quum mysterium baptismi non contemtus religanis, sed articulus necessitatis excludit. Ex quibus verbis ita colligo: Quicunque servantur, ii sunt de Ecclesia Catholica quae est. corpus Christi: At non baptizati eo quod necessitate a baptismo sint exclusi, sed passione Christi redemti, & corde credentes ad salutem, pervantur. Ergo illi sunt de Ecclesia Catholica quae est corpus CHRI STI.

Quintus error Bellarmini in hac ratione est ωριιεγεια; dum absque necessitate probat haereticos non esse de Ecclesia: Impios item non esse viva membra Christi: quum nemo nostrum contrarium affirma verit.

Sextus error est, quod impios quidem negat esse viva corporis Christi membra, at interea statuit esse mortua membra corporis Christi. At primo ambiguitate luditur: nam membra corporis Christi vel κατ ἀληθειαν sunt vel δοζαν. Deinde si de membris Christcατ ἀληθειαν sermo sit, falsa est distributio, quaedam membra Christi esse viva, quaedam mortua. Ut enim in vivo corpore naturali, santate & valetudine bona praedito, omnia membra vivunt, & ex capit, vim sentiendi & movendi participantes, sentiunt & moventur; (nam fingere vivum corpus naturale sanum, quod tamen mortua plurima membra habeat, est plusquam absurdum;) ita omnia membra corporis Christi mystici viva sunt, quia spiritus Christi per totum ejus corpus fusus omnia membra vivificat: Nam ut Paulus docet Ephes. capite quarto versic. decimosexto. Ex quo, scilicet Christo, TOTUM. corpus congruenter coagmentatum & compactum per OMNES suppeditatas commissuras, ex vi intus agente pro mensura UNIUS CU US QUE membri, incrementum capit corporis conveniens ad suiipsius exstructionem per charitatem.

Septimus error est ψδδοερμηνείια & malitiosa depravatio dicti Paulini Roman. 8. v. 9. [Qui Spiritum Christi non habet, hic non est ejus nimirum vivum membrum: ait Bellarminus. Atqui non est haec Apostoli sententia: nec ex ea colligi debet, impium non esse vivum

cE loco firmissima consequentia colligimus:

membrum.

At qui impius est Spiritum Christi non habet: Ergo qui impius est non est actu membrum Christi.

habent Spiritum Christi, sed spiritum Diaboli: hoc adversus ipsummet facit: sic enim hinc colligo:

Qui non habent spiritum Christi, sed spiritum Diaboli, ii non sunt actu membra Christi:

At impii non habent spiritum Christi, sed spiritum diaboli. Ergo impii non sunt actu membra Christi. Progreditur Bellarminus, & alterum confectarium falsum esse. probans ait: E contrario autem, quod omnes pij baptizati sint mem bra Christi, habetur I. Cor. 12. Omnes nos uno spiritu in unum corpus baptizati sumus. Et Gal. 3. Omnes enim filij Dei estis per fidem in Christo Iesu; quicunque enim in Christo baptizati estis, Christum induistis. Et tamen non est credibile omnes Corinthios & Galatas fuisse praedestinatos. Denique Augustinus in Epistola ad Dardanum: In compagem, inquit, Christi tanquam in vivam structuram templi Dei, quae est Ecclesia, nati homines, non ex operibus justitiae, quae fecerint. sed renascendo per gratiam transferuntur, tanquam demissa ruina ad aedificij firmamentum. Et lib. 2. contra Cresconium, cap. 21. ostendens impios non pertinere ad membra viva Christi: Absit, inquit, ut intrare possint limites horti conclusi, cujus ille custos est, qui non potest falli: qui tamen si confitentur, & corriguntur, tunc intrant, tunc mundantur, tunc in arboribus horti conclusi, tunc in membris unicae columbae numerantur.

RESP. DDe Poenit. Distinct. 4. Peccatum JEtsi in aliquibus communia omnibus sunt omnia Sacramenta, sed non communis gratia, ita & nunc baptismus est communis, sed non virtus baptismi

Ultimam probationem ducit Bellarminus ex incommodis. Nam (ait;) Si soli praedestinati essent de Ecclesia, omnia essent incerta. nam nemo tunc cognosceret fratres suos, & nec pastores cognoscerent oves suas, nec ab illis cognoscerentur, cum nemo sciat, qui sint praedestinatis & praeterea nemo sciret, quae sint verae Scripturae, quae vera Sacramenta, quae vera fides, &c. omnia enim pendent ex testimonio verae Ecclesiae. RESP. In ista etiam probatione Bellarminiana multi sunt erincommodorum ex nostra sententia sequitur. Nam etsi soli praedestinati ad salutem sint de Ecclesia Catholica quae est Christi corpus: tamen cognoscunt se mutuo fratres, pastores item & oves, & sciunt quo sint verae Scripturae, quae vera Sacramenta, quae vera fides. Secundi erronea est connexi probatio ista: Si nemo scit, qui sint praedestinati, si soli praedestinati essent de Ecclesia; nemo cognosceret fratres suos, nec pastores & oves se mutuo cognoscerent, &c. At verum est antecedens: Ergo & consequens. Error enim est in antecedente ex homonymiaNam quod dicit Bellarminus, Neminem scire qui sint praedestinatis dupliciter intelligi potest, vel quod nemo sciat aut eo modo quo Dei scit, de quo dicitur 2. Tim. 2. v. 19. Novit Dominus eos qui sunt suis aut eo modo quo unusquisque scit de seipso ex interno testimonioSpiritus Sancti testantis una cum spiritu nostro nos esse filios Dei, Rom. 8. v. 16. vel quod nemo, qui praedestinati sint, sciat ullo modo Prioribus duobus modis intellectum antecedens concedimus: atpostremo modo acceptum, negamus. Etsi enim praedestinati ad vitam se non cognoscant mutuo tali notitia qualis est Dei, nec tali qua lis est uniuscuiusque de sua propria electione: tamen ex fructibus exjudicare qui sint praedestinati, ac de illis confidere. Ex quo enim coternis fidei & praedostinationis posfumus aliquo modo cognoscere & gnoscimus qui sint vere discipuli Christi, qui item vere filii Dei: ex eodem cognoscere possumus qui sint praedestinati ad salutem; qui ver Adiscipuli Christi & vere filii Dei sunt ad salutem praedestinati. At ex¬

charitate & vitae puritate fideles agnoscunt qui sint vere discipuli Christi: ut Dominus ipsemet testatur Johan. 13. vers. 35. Ex hoc omnes cognoscent vos esse discipulos meos, si charitatem habueritis alij in alios, & dilectus ejus discipulus Johan. 1. Epist. cap. 3. v. 9, 10. Quisqui natus est ex Deo, peccato non dat operam, quoniam semen ipsius in eomanet: nec potest peccare, eo quod ex Deo natus est. Per hoc manifest. sunt filij Dei. Ergo etiam ex charitate eadem & vita sancta cognoscere possumus aliquo modo fratres ad salutem praedestinatos. Nec minus pastores cognoscere possunt oves suas; an sint in electorum numero. Ita enim Apostolus Paulus, Silvanus & Timotheus, Thessalonicenses esse electos collegerunt ex eorum fide efficaci, charitate indefatigabili & spe patientissima & ex efficacia Spiritus Sancti, exspirituali energia conjuncta praedicationi Evangelii & sese exserenter in auditoribus: sicut ajunt I. Thess. 1. v. 2. & sequentibus, Gratias agimus Deo semper de omnibus vobis mentionem vestri facientes in procibus nostris: Indesinenter commemorantes efficacem vestram fidem, & laboriosam charitatem & tolerantem illam spem in Domino nostro Iesu coram Deo & Patre nostro. Vt qui sciamus, fratres dilectia Deo, electionem vestram. Quoniam Evangelium nostrum constitit. apud vos non locutione duntaxat, sed etiam virtute & in Spiritu Sancto, & in multa certa persuasione. Sic igitur electio Dei quae per se nobis abscondita est, certis notis & testimoniis patefit, nempe cum efficax est Evangelii praedicatio apud eos quibus annunciatur & in illis gignit fidei constantiam, charitatis fervorem, spei tolerantiam aliaque dona Spiritus Sancti & regenerationis argumenta infallibi lia. Hinc pastores fidi non dubitant de se & aliis fidelibus profiter cum Johan. 1. epist. cap. 3. vers. 2. Charissimi, nunc filij Dei sumus; sed nodum patefactum est quod erimus: scimus autem fore, ut quum ipso patefactus fuerit, similes ei simus: quoniam videbimus cum sicuti est. Nec obstat quod mundus non cognoscat electos Dei: sicut 1. Johan3. v. 1. dicitur, mundus non novit nos, quia non novit eum; quia satis est si electi vere credentes se inter se agnoscant. Ex his patet, falsum esse quod Bellarminus ait, Neminem scire qui sint praedestinati, si simpliciter intelligatur: nam Christus dicit, cognoscent vos esse discipulos meos. Johannes dicit, per hoc manifesti sunt filij Dei: Paulus, Silvanus & Timotheus dicunt, scimus fratres dilecti a Deo electionem vestram.

Quartus error est, quod asseverat, ex testimonio verae Ecclesiae pendere, quae sint verae Scripturae, quae vera Sacramenta, quae vera fides. Ex istis enim vera Ecclesia pendet, non ista ex testimonio Ecclesiae. Nullo modo cognoscitur quae sit vera Ecclesia, nisi tantummodo per Scripturas; ait Chrysost, secundo Commentario in Matth. homil. 49. pag. 722. editionis Froben. Anni 1530. In Scripturis didicimus Christum, in Scripturis didicimus Ecclesiam, scribir Augustinus epistolam centes, sexages. sexta. De Sacramentis ait Augustinus in epist. centes. decimaoct. quae est ad Januarium: Sacramentis numero paucissimis, observatione facillimis, significatione praestantissimis societa. tem novi populi Salvator colligavit. Ecclesia ibi est, ubi fides vera est. Ecclesia vera illic erat, ubi vera fides erat: ait Hieronymus Romano. Ecclesiae presbyter in Psalm. centes. triges. tertium. Per quod Ecclesia cognoscitur, per quod Ecclesiae societas colligatur, per quod cognoscitur ubi sit Ecclesia, illud nequaquam pendet ex testimonio Ecclesiae. At per Scripturas Ecclesia cognoscitur, per Sacramenta societas Ecclesiae colligatur, per veram fidem cognoscitur ubi sit vera Ecclesiat Ergo Scripturae Sacramenta, & fides vera nequaquam pendent. ex testimonio Ecclesiae. Sed de hoc fusius actum primo libro

Ex his quae dicta sunt evidenter patet, probationes qiibus Bellarminus confirmare conatus est, etiam reprobos membra esse Ecclesiae Catholicae quae est corpus Christi, vanas & nullas esse

Videamus nunc quid ad nostra quaedam argumenta, quibus probamus Ecclesiae illius Catholicae membra solos electos esse, respondeat. Primum argumentum nostrum quod Bellarmin, refellere nititur, est depromtum ex cap. 4. Canticor. vers. 12. Vt hortus clausus es, soror mea sponsa: ut scaturigo clausa, fons obsignatus. Sensus est: Ecrores. Primus est παρα τό ἐπόμδνον in connexo: nullum enim istorum

clesia Catholica quae per hortum conclusum, scaturiginem clausam? & fontem obsignatum intelligitur, optima fide castam se conservat: Christo & suos fructus integros; estque conceptaculum salutaris illius doctrinae, quam omnes horti Christi partes, areolae & plantae irriantur: est conceptaculum quod nemini extero pervium est, quia nemo ingreditur illuc nisi per Christum. Hinc talem demonstrationem exstruimus.

Si Ecclesia Catholica clausa & obsignata est illis qui alieni sunt a Christo Ecclesiae sponso: tum profecto membra illius sunt soli elect n Christo ad vitam aeternam. Verum est antecedens teste ipso Christo in loco ex Canticis allegato. Verum igitur & consequens. Hoc argumentum etiam est Cypriani, Augustini, Gregorij Magni. Cyprianus enim scribit in Epist. septuag. sexta quae est ad Magnum: Si hortus conclusus est sponsa Christi, quae est Ecclesia, patere res clausaalienis & profanis non potest. Augustinus vero tomo 7. lib. 5. de Batismo contra Donatistas, cap. 27. ait: Quod in Cantico Canticorum Ecclesia sic describitur, Hortus conclusus soror mea sponsa, fons signa tus, puteus aquae vivae, paradisus cum fructu pomorum, hoc intellige re non audeo nisi in sanctis & justis. Et mox: In quantum ergo lilium, in tantum & hortus conclusus & fons signatus, in illis videlicet justis, qui in occculto Iudaei sunt circumcisione cordis. Omnis enim filie legum pulchritudo intrinsecus, in quibus est numerus certus sanctorum praedestinatus ante mundi constitutionem. Et mox: Numerus ergo ille justorum, qui secundum propositum vocati sunt, de quibus lictum est, Novit Dominus qui sunt ejus, ipse est hortus conclusus, fons signatus, &c. Et paulo post: Ex illis ergo omnibus qui ut ita dicam, intrinsecus & in occulto intus sunt, constat ille hortus conclu¬ sus, fons signatus, puteus aquae vivae, &c. Item lib. 6. de Baptismo contra Donatistas cap. 3. ubi ait de malis: Quos non pertinere ad sanctam Ecclesiam Dei, quamvis intus esse videantur, ex hoc apertissime apparet, quia isti sunt avari, raptores, foeneratores, invidi, malevoli & caetera ejusmodi: Illa autem columba unica, pudica & casta, sponsa si me macula & ruga, hortus conclusus, fons signatus, paradisus cum fructu pomorum & quae de illa similiter dicta sunt, quod non intelligitur nisi in bonis & sanctis & justis, id est, non tantum secundum operationes munerum Dei bonis malisque communes, sed etiam secundum intimam & supereminentem Spiritus Sancti gratiam habentibus. quibus Dominus dicit, Si cui dimiseritis peccata, dimittuntur ei, & si cui tenueritis, tenebuntur. Gregorius Magnus Episcopus Roma. nus in Comment. in Cantic. Ganticor. similiter ait: Hortus sancta Ecclosia exsistit, quia dum populos multos in fide gignit, quasi flore: pulchros bona terra emittit. Qui hortus conclusus bene esse dicitur quia charitas vallo circumquaque munitur, ne intra numerum electorum reprobus aliquis ingrediatur:

Respondet Bellarminus dupliciter. Primo, saepe Scripturam per figuram intellectionis attribuere aliquid toti, quod solum convenit. parti, sicut Matth. 27. dicuntur latrones qui erant cum Domino crucifixi, blasphemasse contra eum, cum tamen constet ex Luc. 23. unum tantum eorum blasphemasse: & Philipp. 2. 21. Omnes quae sua sunt quaerunt: Et tamen tales non fuerunt permulti sancti, qui tunc vivebant, & praecipue Philippenses. Secundo dico quae dicuntur in Canticis de sponsa, non necessario intelligenda de Ecclesia quidam enim ea intelligunt de Ecclesia, quidum de B. Virgine, quidum de qualibet inima perfecta, quod probabilius videtur. nam cap. 6. dicitur: Sexaginta sunt reginae, & octoginta concubinae, & adolescentularum non est numerus, una est columba mea, perfecta mea, una est matri suae electa genetrici suae. Quo loco si per unicam illam sponsam intelligas. Ecclesiam, quid intelliges per reginas, concubinas & adolescentulas, quas omnes fovet sponsus & diligit? igitur per matrem intelligitus Ecclesia, per reginas, concubinas & adolescentulas intelliguntur animae imperfectiores, fideles tamen & bonae. Dicitur enim cap. 1. Propter rea adolescentulae dilexerunt te, at per unicum perfectam, sponsam & columbam intelligitur anima perfecta. Sic etiam in eo quod dicitur: cap. 2. Sicut lilium inter spinas: sic anima mea inter filias. Si per ami am intelligas Ecclesiam, quid intelliges per caeteras filias? num congregationem infidelium? absit, loquitur igitur de anima perfecta, quo inter multas peccatrices in eodem horto Ecclesiae commoratur. Augustinus epist. 48. Dicuntur, inquit, spinae, propter malignitatem morum; dicuntur filiae propter communionem Sacramentorum.

REPL. Summa responsionis Bellarminianae est: Esse prime Synecdochen quam ille figuram intellectionis vocat, in loco Cant corum: quia toti tribuatur, quod solum convenit parti. Deinde quae in Canticis dicuntur de sponsa, non esse necessario de Ecclesia intelligenda, sed posse intelligi vel de B. Virgine, vel de qualibet anima perfecta; ac ut de qualibet anima perfecta intelligantur, probabilius videti

Ad utramque responsionem replico primum communiter, eas s mutuo evertere: nam prima concedit, hunc locum intelligendum deEcclesia, sed esse in eo Synecdochen: altera vero negat intelligendum de Ecclesia: quomodo haec conveniunt? cur respondet tam asystata; Disputatoris veritatem amantis est, unam certam responsionem afferre, non plures dissentietes & se mutuo destruentes. Deinde ad qualibet responsionem distincte replico. Prima responsione Bellarmi, nus principium petit: Synecdochen in loco citato statuens, sed id non probans, imo nequidem declarans. Exempla vero Synecdoches duo quae adducit plane sunt aliena, quia cum praesente loco convenientia. & analogiam nullam habent. Nam quum plures sint species Synec. doches, si in hoc loco Canticorum esset Synecdoche (quod tamen non concedimus, Jesset Synecdoche integri, quia Ecclesiae Catholicae non sunt multae species, sed unum est ejus corpus pluribus constans mem bris: at in locis illis duobus si itidem est figura intellectionis, est Syrecdoche generis, quam id quod generatim dicitur, speciatim de uno vel quibusdam intelligitur. Verum nec in priore exemplo necesse est. Synecdochen statuere. Nam ersi Lucas affirmet, unum latronem blasphemasse, tamen nihil impedit quo minus initio uterque latronum Christum blasphemarit, ut Matthaeus scribit plurali numero diserte διλησαι ωνείδιςον: deinde vero alter resipuerit & Christum pro Serva. tore mundi agnoverit, de quo Lucas commemorat. Hoc Theophyaperte ait, docens hos duos latrones fuisse typos duorum populorum, Ethnici & Judaei: utrumque populum primo multis contumeliis Christum affecisse, sed Ethnicum postea resipuisse, Judaicum in sua contumacia perstitisse. Hugo Cardinalis de S. Charo explicans Matthae locum ait: Hic ponitur plurale pro singulari. Vel potest dici & melius. quod primo conviciatus est cum alio latrone: sed Christo Domino miserate visitatus est & poenituit. In loco vero Pauli Philip. 2. 21. Synecdoche est generis: omnes enim intelligit Paulus scil. quos tunc coudjutores in praedicando Evangelio secum in contubernio suo habebat; illi enim ad sua commoda attentiores erant, quam par esset, excepto Timotheo¬

Secunda responsione triplicem affert interpretationem eorum quaede sponsa in Canticis dicuntur. Quosdam ait intelligere de Ecclesiae quosdam de B. Virgine, quosdam de qualibet anima perfecta. Primi interpretationem, quae est Orthodoxorum veterum Patrum Cyprian& Augustini, imo etiam Pontificis Romani Gregorii Magni, reiicit; ita discedit a consensu patrum, quem tamen alibi normam interpretationis Scripturarum Si constituit, imo dissentit a capite suo vel Ecclesiae Romanae, nempe Papa, & tamen consensionem cum Pontifice Romano audet statuere notam verae Ecclesiae: viderit jam utrum ipse sit membrum Ecclesiae, cum a capite suo dissentiat. Dissentit etiam ab¬ aliis Papistis: nam Eccius in Enchiridio per sponsam in Canticis, intelligit Ecclesiam: item Turrianus Jesuita in disputationibus adversus Antonium Sadeelem. Secunda interpretatio est nonnullorum superstitiosorum Papistarum qui Mariae divinos attribuunt honores, & ad eam accommodant quae ei nequeunt aptari. Tertia interpretatio ciprobabilior videtur: Ait, quidam de anima perfecta intelligunt: Isto rum interpretationem confirmat hoc argumento. Quia si per sponsam intelligatur Ecclesia, & quaecunque in Canticis de sponsa dicuntur de Ecclesia sint accipienda, quorundam locorum absurdus evadet sensus. Duos vero locos adducit: Prior est c. 6. v. 5, 6. Sexaginta sunt. reginae, & octoginta concubinae, & adolescentularum non est numerus: UVna est columba mea, perfecta una est matri suae electa genetrict suae. Ex hoc loco sic argumentatur: Si per unicam illam sponsam in telligas Ecclesiam, quia intelliges per reginas, concubinas, & adolescetulas, quas omnes fovet sponsus & diligit? Igitur per matrem intelligitur Ecclesia, per reginas, concubinas & adolescentulas intelliguntur animae imperfectiores, fideles tamen & bonae. Dicitur enim cap. 1. Propterea adolescentulae dilexerunt te; at per unicam, perfectam. sponsam & columbam intelligitur anima perfecta¬

REPL. Aut ἀσυλλδγισον est, aut Syllogismus sic formandus erit Per sponsam unicam in Canticis intelligitur vel Ecclesia, vel anima perfecta: Non Ecclesia: quia alioquin incertum foret, quid esset intelligendum per reginas, concubinas, & adolescentulas: Ergo anima perfecta, &c.

At primo, propositio non est vere disjunctiva: quia non constat membris immediate oppositis. In omni autem enunciato disjuncto bimembri contraria membra esse oportet, hoc est, quorum unum uni tantum vere opponitur. At Ecclesia & quaelibet anima perfecta nount vere contraria: quia Ecclesia illa Catholica ex animab. perfectis velut ex partibus constat & componitur, ut corpus e membris: anime perfectae sunt materia Ecclesiae Catholicae. Tum non potest intelligi una tantum anima perfecta, sed omnes & singulae animae perfectae: ea autem nihil sunt aliud quam ipsa Ecclesia. Eandem propositionem non concedent alii Papistae qui negabunt disjunctionem esse ἀμοσον, quum tertium dari possit; & contendent per sponsam illam intelligen dam potius B. Virginem: Disceptet igitur prius Bellarm litem suam cum illis Papistis. Secundo, falsum est assumtum: & dissentit in eo Bellarminus, ut nuper dictum, ab Orthodoxis patribus & ab ipso Poncifica Romano; ab aliis etiam Papistis velut Eccio & Turriano. Tertio, probatio assumti vitiosa est παρα τόἐπόμυον. Non enim sequitur: Si per sponsam intelligatur Ecclesia, incertum futurum quid sit intelligendum per reginas, concubinas, puellas. Nam sive literalite interpretemur, sive allegorice, certum erit quid sit per illas intellis gendum.

Siliteralem sensum requiras, per reginas, concubinas & puellas intelligentur proprie reginae, concubinae, & puellae quales sunt in regnis mundanis: & sententia erit: Haec sponsa & columba, quae est Ecclesia Christi, longissime praestat quibuscunque reginis, & concubinis cum toto comitatu puellarum quas habent: spiritualis haec sponsa & columba omnes corporales antecellit: Propterea omnes Regina & concubinae Regum hujus mundi & puellae quae sunt inearum conitatu beatam praedicabunt & laudabunt Ecclesiam, cam admira buntur & honorabunt; quemadmodum praedixit & Jes. Proph. c. 49. 23. Et erunt reges nutricij tui, & foeminae principes eorum nutrice. tuae, vultu in terram demisso incurvabunt se honorem habentes tibi, pulveremque pedum tuorum lingent: ut experiaris me esse Iehovam, non erubescere eos qui exspectant me. Haec igitur sponsa & columba, ut hoc Canticorum loco appellatur, est Ecclesia, interprete quoqui Cypriano, qui epist. septuaμ. sexta quae est ad Magnum, juxta edit. Pamelianam sect. 2. ait: Quod autem Ecclesia una sit, declavat in Cantico Canticor. Spiritus Sanctus ex persons Christi dicens: Unescolumba mea, perfecta mea, una est matri suae, electa genitrici sus. Et in lib. de Unitate Ecclesiae Catholicae sect. 3. Quam unam Ecclesiam in Cant. Cantic. Sparitus Sanctus ex persona Domini designat e dicit, Vna est columba mea, &c. Interprete etiam Ccegorio Magno Pontifice Romano qui tomo 2. in Exposit. cap. 6. Cantic. super haeperba ait: Mater nostra est regeneratrix gratiae, apud quam una coumba eligitur, quia illos solos colligit, qui in simplicitate permanent, & ab anitate non scinduntur. Multi quippe fideles dum in id ipsum intendunt: dum uno desiderio Christi se invicem nutriunt, dum habentes cor unum & animam unam in charitate se uniunt, ex multis membris unum corpus efficiunt; Omnesque in unitatis simplicitate &: unitate viventes, una columba exsistunt. Similiter & Bernatdus pehanc columbam intelligit Ecclesiam Sermon. sexages. secundo super Cantica: Ecclesiasinquit) columba est & ideo requiescit. Columbaquia innocens, quia gemens. Columba inquam, quia in mansuetudinesuscipit insitum verhum.

Et requiescitin verbo, hoc est, in petranam petra est verbum. Hietonymus tomo &homidl. 1. in Cant. Cantic. per sponsam jubet intelligere Ecclesiam: Ait enim; Christum sponsum intellige, Ecclesiam sponsam sine macula & rugn. Epiphanius contra haereses haeres. triges. tert. hunc ipsum Cantieorum locum allegans ait: Columba mea, perfecta mea, noc est, ipsa suncta sponsa Catholica Ecclesia; columbaquidem propter mansdeiudinem, innocentiam at vitae puritatem perfecta vero, quia perfectam ex Deo accepit aratiam acscientiam abipso Salvatore per Spiritum Sanctum. Rursum bernatdus Sermone sextages. octavo super Cantic. ait: Quae est sponsa, & quis est sponsus. Hic Deus noster est: & illa, fi audeo dicere, nes sumus, cum reliqua quidem multitudine captivorum quos ipse novit. Et paulis post: Ipso est enim Ecclesia electorum: de quibus Paulis: Omnia, inquit, propter electos. Et rursum paulo post: Quid est sponsae, nisi congregatis justorum? Per hanc unam colambam & purfectam, intelligit Ecclesiam & Eccius in Enchiridio. Sic iterum dissentit Bellar. ab Orthodoxis Patribus, a Pontifice Romano, ab aliis Papistis

Si vero allegorice interpretemur hunc locum: per reginas, concubinas & puellas intelligi possunt vel particulares Ecclesiae in urbibus regiis, in civitatibus regiarum urbium aemulis, in oppidis & pagis tanquam puellis illarum: vel possunt intelligi per reginas anime sanctorum, per concubinas praedicatores falsi, per adolescentulas anime vagae, ut interpretatur Gregorius Magnus.

Hec de priore loco. Posterior locus est Cantic. 2. vers. 2. Vt lilium inter spinas, ita es amica mea inter filias. Ex hoc loco sic argumentatur adversarius: Si er amicam intelligas Ecclesiam, quid intelliges per caeteras filias num congregationem infidelium? absit. Loquitur igitur de anime perfecta, quae inter multas peccatrices in eodem horto Ecclesiae commoratur. Et citat locum Augustini ex epist. 48. Dicuntur spinae propter malignitatem morum, dicuntur filiae, propter communionem sacramentorum.

REPL. Quale artificium fuit prioris argumentationis, tale est & stius posterioris. Nam vel Syllogismus nullus est, velhoc modo erit, formandus:

Per amicam cap. 2. Cant. intelligitur vel Ecclesia, vel anima per fecta. Non Ecclesia; Ergo anima perfecta.

Non esse Ecclesiam intelligendam probat hoc modo Si per amicam esset intelligenda Ecclesia, tum per filias intelligi deberet congregatio infidelium.

At per filias non debet intelligi congregatio infidelium, sed anima fideles, verum peccatrices, exponente Augustino:

Ergo per amicam non est intelligenda Ecclesia. At primo propositio non est vere disjunctiva, ut in superioris locvindicatione est dictum. Secundo falsum est assumtum. Nam locum illum Cant. 2. vers. 2. de sancta Ecclesia dictum esse, omnem Christianum agnoscere docet Augustinus septimo tomo, libro de Unita. te Ecclesiae, cap. 13. Verba Augustini sunt: Est in Canticis Cantico rum, quod de sancta Ecclesia dictum omnis Christianus agnoscit, sicut lilium in medio spinarum, ita proxima mea in medio filiarum. Tertio etiamsi concederetur, animam perfectam intelligi debere per a micam sponsi Christi: non tamen sequeretur, Ecclesiam non esse intelligendam. Nihil enimampedit quo minus de tota Ecclesia rectu dici possit, quod de anima perfecta dicitur, quum omnium vere credentium sit cor unum & anima una. Sicut enim totus Oceanus est aqua & quaelibet gutta Oceani est aqua; sicut tota massa auti est aurum & quaelibet pars auti est autum: ita tota Ecclesia illa Catholica quae est corpus Christi est amica Christi & quaelibet anima perfecta quae est pars corporis illius mystici est amica sponsi Christi. Nam qui sunt communia, possunt de toto & de partibus praedicari. Privilegia cujusque animae perfectae, sunt privilegia totius sanctae Ecclesiae Catholicae. Quaelibet anima perfecta amatur a Christo: & tota Ecclesia Catholica amatur a Christo. Quaelibet anima perfecta est gloriosa sine macula & ruga in Christo: & tota Catholica Ecclesia est gloriosa sine macula & ruga in Christo. Proverb. 8. versic. 17. dicit Christus de qualibet anima perfecta: Ego amantes mei amo: & de discipuli, suis Johan. 3. vers. 1. dicitur: Quum dilexisset suos illos qui erant in mudo, usque ad finem dilexit eos, & de tota Ecclesia Paulus ait Ephes¬. 5. vers. 25. Christus dilexit Ecclesiam & semetipsum exposuit pro ea Ut eam sanctificaret, postquam eam purgasset lavacro aquae per Verbum: Vt sisteret eam sibi gloriosam, Ecclesia non habentem maculam. aut rugam, aut quicquam ejusmodi, sed ut esset sancta & inculpata. Quaelibet anima perfecta in Christo, quae non est inquinata impietate, idololatria, superstitione, injustitia, scortatione, luxu, est virgo: u dicitur Apoca. 14. vers. 4. Hi sunt qui cum mulieribus (nimirum imjudicis, scortantibus, meretricibus, id est, urbibus idololatricis, a quibus idololatria & abominatio varia ad alios quoque propagata, cuusmodi sunt Babylon, Roma, &c) non sunt inquinati: virgines enim sunt: hi sequuntur Agnum quocunque ierit: hi emti sunt ex hominibus primitiae Deo & Agno sacrae. Et quaelibet particularis pura ac vera Ecclesia est sponsa Christi propter electos qui sunt in ea: sicut Paulus dicit de Ecclesia Corinthiaca 2. Corinth. 11. versic. 2. Ambio vos Dei Zelotypia: praeparavi enim vos quos uni viro, ut virginem pura sistam, nempe Christo. Et ipsa tota Ecclesia Catholica est virgo & sposa Christi, ut dicit Johannes Apocalyp. 21. versic. 2. Et ego Iohannes vidi sauctam illam civitatem Hierusalem novam, descendentem. Deo e coelo, paratam ut sponsam ornatam viro suo. & vers. 9. dixit Angelus Johanni: Veni, ostendam tibi sponsam uxorem Agni. Et Apocal 22. versic. 17. Et Spiritus & sponsa dicunt, Veni. Quarto in prosyllogismo seu probatione Minoris concedo propositionem: at nego assumtionem. Nam per filias alias intelligit Salomon alios omnes coetus sive aperte infidelium,; sive clam, velut hypocritatum: hi enim collati cum Ecclesia, sunt spinae. Sic ut sententia sit: Tam superat Ecclesia. alios omnes coetus dignitate, praestantia, bonitate, quam lilium spinas: caeteri omnes coetus sunt spinae, si cum Ecclesia comparentur: ut optime interpretantur Tremellius & Junius. Quod autem Bellar minus negat per filias alias intelligi debere congregationes infide lium: ex eo sequitur, sententia ejus esse intelligendos etiam fideles. Nam inter fideles & infideles nullum est medium. Jam vel vere fideses sunt intelligendi, vel externa tantum professione. Non vere fideles: hi enim sunt animae perfectae, sunt lilium: ergo externa tantum professione fideles.

At isti sunt hypocritae, sunt improbi, qui non sunt Ecclesia, etiamsi in illorum medio sit Ecclesia, sicut spinae non sunt lilium, etsi inter spinas sit lilium. Atque hanc ob causam reprobos: filias dici censet Augustinus epist. 48. quem locum ipsemet Bellarminus citavit. Causam Aeandem repetit Augustinus libro de unitate Ecclesiae capite decimo¬

tertio: Unde appellat spinas, nisi propter malignitatem morum? Et easdem unde filias, nisi propter communionem Sacramentorum: Quem locum si inspexisset Bellarminus, reperisset immediate praecedere, locum in Canticis de quo jam agimus de sancta Ecclesia dictum ab omnibus Christianis agnosci. Ita Bellarminus in hujus et iam loci explicatione ab Augustino, imo ab omnibus Christianis dissentit. Etsi enim Gregorius Magnus & Bernatdus etiam de anima perfecta eum exponunt, non negant tamen de Ecclesia sancta intelligendum, cum haec non pugnent: imo si quis recte verba eorum perpendat tam de Ecclesia sancta quam de anima perfecta accipiunt. Ac revera lilium inter spinas sunt & singuli & universi fideles in ha cvita versantes. Undique enim septi sunt spinis tentationum & tribulationum; suos aculeos hinc inde intendentibus.

Ergo spinae, tentationes sunt: spinaetribulationes sunt: Quin etiam spinae, peccata sunt: spinae poenae peccatorum sunt, spinae falsifratres sunt: spinae, mali vicini sunt, increduli, subversores, persocutores, hostes: spinae, pravi sunt & malignantes. Singuli proinde & S universi vere fideles, siquidem sponsa & amica Christi esse volunt, vi¬

iles & soliciti esse debent super custodia sui. Ut enim nec vel levissi mam spinae punctionem sustinet lilij teneritudo, sed mox ut modice premitur, perforatur: ita fidelis, nisi cum timore & tremore suam, ipsius salutem operetur & ab improbis sibi caveat, facile perforatur.

Hactenus de primo argumento. SECUNDUM argumentum, quod adversarius nostrum esse dicit, & sibi refutandum proposuit hoc est: Arca Noe figura fuit Ecclesiae, ut Augustinus docet libro quinto de Baptismo, capite ult. At in Arca non fuerunt nisi qui salvandi erant ex aquis, ergo in Ecclesiae; non sunt nisi praedestinatis

Respondet Bellarminus duo: Primum est, similitudines non in omnibus convenire, alioquin omnis baptizatus esset etiam praedestinatus, quia I. Petr. 3. comparatur Baptismus cum Arca Noe, & non solum boni, sed etiam mali salvarentur, quia in Arca salvata sunt animalia munda & immunda. Alterum est, in eo Arcam convenire. cum Ecclesia, quod sicut extra Arcam nemo salvari potuit, ita neextra Ecclesiam, ut Augustinus loco notato, Cyprianus libro de Vnitate Ecclesiae, & Hieronymus in Epist. ad Damasum de tribus hypostasibus docent, nec esse quaerendam aliam similitudinem

REPLICATIO nostra: Annotare Bellarminus debuit, qui nostrorum doctorum hoc argumento vsi sint. Nam cum argumenta vere Theologica & δπρδεικτικα, unanimi consensu statuant ducenda non esse ex ipsis allegoriis, nisi allegoriarum illarum interpretatio locis expressis Scripturae nitatur: tum magni Theologi ex nostris non concedunt, a Petro Ecclesiam cum Arca Noe comparatam, ut Antonius Sadeel in disputat, adversus Turrianum: sed docent, nostrum. Baptismum ἀνπτυπον dici Baptismo Noe, id est, correspondentem fine seu usu; ut patet ex Commentariis Johannis Calvini in locum 1. Pet. 3. Nostrum Baptismum & liberationem Noe in Arca per medias aquas, adumbrasse Ecclesiae sanctificationem & emersionem a peccati & mortis gurgite ut explicat Th. Beza in majoribus Annctationibus. Si vero Arcae Noe veritas sit explicanda, rectius dicitur Arcam Noe fuisse figuram CHRISTI. Nam ut extra Arcam Noc non erat ulla salus, pereunte mundo in diluvio: ita credimus extra Christum, qui se electis in Ecclesia fruendum praebet, nullam esse salutem certam, ut loquitur Confessio Helvetica posterior in capite, sede Ecclesia. Proinde reiicere poteramus argumentum, & ejus defensionem omittere, cum non sit nostrum. Verum quia Cyprianus epist. septuages. sext. ad Magnum; sect, secunda, Augustinus item, Hieronymus, Cyrillus, Nazianzenus Ecclesiam cum Arca Noe compararunt, item Arcam Noe typum & figuram Ecclesiae esse docuerunt, aliquid dicendum. Argumentum ex allegoria Patrum tale uffert adversarius:

Arca Noe fuit figura Ecclesiae: At in Arca Noe non erant nisi qui salvandi erant ex aquis: Ergo in Ecclesia non sunt nisi praedestinatis ad vitam.

Si quis hoc argumento usus est, non observavit ambiguam esse onclusionem. Nam etsi praedestinati ad vitam ita sint in Ecclesia, ut ipsi etiam sint Ecclesia super petram aedificata: tamen & reprobi possunt dici esse in Ecclesia, sed ita ut non pertineant ad compagem Ecclesiae; quod discrimen explicat Augustinus tomo septimo, de Baptis mo contra Donatistas lib. sept. cap. quinquages. prim. Hinc est illuc tritum: Non omnes qui sunt in Ecclesia, sunt de Ecclesia.

Sed videamus exceptionem Bellarmini. Respondet, similitudines non in omnibus convenire. Hoc libentissime damus, & adversus ipsum usurpare possumus in refellendis plurimis argumentis ejus alilegoricis. Suam responsionem, luabus confirmat rationibus ab absurdo ductis. Prima est: quia alioquin omnis baptizatus esset etiam praedestinatus, quoniam 1. Petr. 3. comparatur Baptismus cum ArcaNoe. Haec ratio partim adversatur Bellarmino, partim falsa est. Adversatur in eo, quod docet, non omnem baptizatum esse praedestinalum ad salutem: Cur igitur omnibus baptizatis alibi tribuit, quoc cantum est electorum? Adversatur etiam in eo, quod ait 1. Pet. 3. comparati Baptismum cum Arca Noe: falsum igitur est quod in tomipri, part. tert. libro pri,cap. nono ait, Ecclesiam comparati 1. Petr. 3. Arcae Noe, ut inde probet Monarchicum regimen in Ecclesia esse de bere. Fieri enim non potest, ut in uno & eodem loco disparata cum re eadem comparentur. Praeterea neutrum ex loco Petri colligi potest. Falsum vero in hac ratione est, quod dicit, Baptismum cum ArcaNoe comparatis Etsi enim Petrus meminit Baptismi versic. 21. tamen non dicit eum esse αυτίτυπον Arcae Noe: nec id ferunt verba contextus: καλασκώναζο μδθησ κιζωτο, εις κν ολιγασ στθιεσιν δκια) ψυχαι διισοθησαν δι ψδειος, & κημασ αυτθπον να σωζει δαωιισμα ζα σαρκος λοθεσις ρυπα, αλα¬ σνειθεσεως αγαθη: επερἀτημα εις θεόν)διαναςάσεως Ιήσοχρισς. Relativum masculinum dversic. 21. (sic enim legit codex Complutensis, cum mendose in aliis legatur neutrum δ) non potest referri ad κιζα¬ los, quod est generis seminini: sed ad totam tem praecedentem. Quod vero ad Ecclesiam attinet, ejus ne quidem meminit Petrus hoc locorsic ut παρείσακlον sit, quod de Ecclesia Jesuita alibi dicit

Altera ratio est, quia non solum boni, sed etiam mali salvarentur, quia in Arca servata sunt animalia munda & immunda, adde, in arcaNoachi non tantum Sem & Japhet fuerunt, sed impurus etiam Chamus, qui non minus servatus est in Arca atque fratres alii. At istuo absurdum nihil nos attingit: quia Ecclesiam Catholicam nos ArcaNoe non comparamus, quum Scriptura Sacra id nusquam faciat. Tum data hac comparatione, ex sensu Patrum illorum qui ea utuntur explicanda erit, & ex illa adversus Papaeos sic argumentandum. Omnes in Arca Noe servati sunt: Ergo omnes in Ecclesia servantur. Ut salus temporalis erat communis omnibus in arca exsistentibus: ita salus aeterna est communis omnibus qui sunt membra Ecclesia Catholicae; ac proinde membra Ecclesiae Catholicae sunt soli praedestinati ad salutem aeternam. Collatio hic instituitur salutis: haec enim est sententia Petri; Ut octo animae in Arca Noe servatae sunt per a quam, id est, in aqua diluvii Arcam illam sustinente: sic qui interne baptismo baptizantur, ii omnes servantur. Interno autem baptisme baptizati sunt, qui stipulationis bonae conscientiae apud Deum sunt observantes, atque hinc colligit Augustinus, nullos reprobos ad Ecclesiam vere Catholicam pertinere. Sic enim septimo tomo, libr quinto de Baptismo, cap. ult. ait: qui seculo solis verbis, non factis renunciant, quomodo pertinent ad hujus Arcae mysterium, in quibus non est conscientiae bonae interrogatio;

Tantum de secundo argumento. Tertium argumentum nostrum quod Bellarminus conatur refelere, sumitur ex loco Pauli Ephes. 5. 23. Christus est caput Ecclesiae, & is est qui salutem dat corpori: unde talem argumentationem exstrui. mus:

Quicunque pertinent ad corpus illud cujus caput est Christus, illis sunt membra Ecclesiae Catholicae: At soli praedestinati ad salutem pertinent ad corpus illud cujus caput est Christus: Ergo soli praedestinati ad salutem, sunt membra Ecclesiae Catholicae. Major per se patet: minor ex dicto Pauli manifesta est.

Respondet Bellarmin. per distinctionem in hunc modum: Cum dicitur; Christus non est caput, nisi ejus Ecclesiae, quam salvabit: illud. Ejus Ecclesiae, potest significare, ejus partis Ecclesiae, quam salvabit, & tunc propositio est falsa: Nam est caput totius corporis sui, licet, quaedam membra desitura sint esse membra, & in aeternum peritur. Potest etiam significare illud; Ejus Ecclesiae, totam Ecclesiam, ut distinguitur ab aliis congregationibus infidelium, & tunc propositio es vera, sed consequentia est mala. Quamvis enim aliqua membra hujus Ecclesiae non salventur, non propterea sequitur, Christum non salvare Ecclesiam suam, cujus est caput.

Replicatio nostra. Primo, resposio Bellarmini est ἀλογος: nam distinctio ista diserte excluditur propositione exclusiva: quorsum igitur distinctio adhibetur? Deinde negamus, falsam esse propositionem: nostram exclusivam: nam Christus est caput formaliter tantum servandorum, ut ex verbis Apostoli luculentissime apparet: Christus est caput Ecclesiae: & is est qui salutem dat corpori. Si enim quis interroget, cujus Ecclesiae caput est Christus? respondet Apostolus; illius quae est corpus Christi: sicut Ephes. 1. 22, 23. ait: eum esse datum caput super omnia ipsi Ecclesiae, quae est corpus ipsius. Si quis rursus interroget, An Christus omnia membra corporis sui mystici servet? affirmate respondet Apostolus, dicens de Christo, dat salutem corporiChristus dilexit Ecclesiam & semetipsum exposuit pro ea; ut eam sanctificaret, ab eo purificatam lavacro aquae per verbum: ut sisteret eam sibi gloriosam, Ecclesiam non habentem, maculam aut rugam, aut quicquam ejusmodi, sed ut sit sancta & inculpata. Et mox: Nullus unquam suam ipsius carnem odio habuit: imo enutrit & fovet. eam, sicut & Dominus Ecclesiam, Quoniam membra sumus corporiejus, ex carne ejus & ex ossibus ejus. Patiunturne verba Apostoli, statui aliqua membra corporis Christi mystici, quae sint in aeternum peritura? Nequaquam. Apostoli argumentatio talis est: Quicunque sunt membra corporis Christi, ex carne ejus & ex ossibus ejus, illis Christus dat salutem, dilexit eos ita ut pro eis se exposuerit in mortem, enutrit ac fovet eos: At nos sumus membra corporis Christi, ex carne ejus & ex ossibus ejus: Ergo nobis Christus dat salutem, &c. Eodem modo quilibet maritus erga uxorem suam affectus esse debet. Propositionem majorem universaliter veram esse necesse est, quum ex meris particularibus nihil sequatur. Unde Augustinus se ptimo tomo, libro secundo contra Cresconium Grammaticum, cap. vigesimoprimo ait: Non potest Christus habere membra damnata

Tertio, quaedam membra corporis Christi mystici desitura esse membra illius, & peritura in aeternum, neutiquam concedimus. Christus enim ipse ait Johan. 6. 39. Haec est uoluntas ejus qui misit. me Patris, ut quicquid mihi dederit, non perdam ex eo, sed suscitem illud in ultimo illo die

Quartum argumentum quod nostrum Bellarminus esse dicit, tale est: Corpus mysticum simile est corpori ejus vero: sod totum corpus Christi verum cum omnibus suis partibus salvum, & gloriosum est, igitur etiam corpus mysticum in omnibus suis membris & partibus salvari debete

RESPON. primo, similitudines non in omnibus consentire. Se¬

mnes partes formales, non tamen quoad omnes materiales: fluebant enim & mutabantar in Christo partes materinles, ut in nobis fiert videmus: ita etiam corpus mysticum salvum futurum est, quoad omnes partes formales, quae sunt Apostoli, Prophetae, Pastores, Doctores. &c. ex omni enim genere hominum aliqui salvantur, non tame quoad omnes partes matoriales, quae sunt homines singulares.

REPLICATIO nostra. Primo an ullus nostrorum antecessorum argnmento isto usus sit, ego quidem ignoro. Deinde si quis eo usus est, aut aliter loquutus est, aut perperam sententia ejus intellecta Nam corpus Christi mysticum non est ἀντιδιηρημδυως distinctum a corpore Christo vero: quia etiam mysticum corpus Christi est verum; non enim est falsum corpus. Verum quippe opponitur falso, non autem mystico & spirituali. Tertio si quis arguimento hoc usus est, sententia ejus talis fuit; Quemadmodum omnes partes naturalis corporis Christi salvae sunt & gloriosae: ita quoque omnes partes mystici corporis Christi servantur & glorificantur. In utraque autem parce comparationis huius intelliguntur partes verae, propriae & forma les, & hactenus similitudo ista consentit. Similia non conveniunt. 6.

quidem in omnibus sed in iis tamen rebus ea consentire necesse est, quarum causa fuerunt adhibita. Jam simile istud huius ipsius rei cauSa usurpatur, ut declaretur, nulla vera membra Ecclesiae Catholicae terire, non autem cuiusquam alterius. Quarto illudere conatur Bellarminus aequivocatione partium formalium & materialium. Aë¬ sane fecisset recte si explicasset definitione formales partes naturalis corporis Christi: nam materiales quidem partes eius aliae sunt similares, numero decem, videlicet ossa, ligamenta, fibrae, arteriae, curos cartilago, membranae, nervi, venae, cutis: aliae dissimilares; quae in ventres & artus distribuuntur. Specialem omnium explicationem Physici & Medici tradunt. Earum partium aliquam e naturali corpore Christi periisse negamus: nec Bellarminus affirmaverit. Interillas non sunt humores & spiritus, qui tamen nomine partis late sumto partes materiales dici possunt, quoniam iis demtis totum anima non fuerit, qua de re Julius Caesar Scaliger ad Cardanum de subtilitate, exercitatione ducentesima octogesima, sectione secunda. Miriautem si asserere Bellarminus audeat, sanguinem Christi qui e corpore effluxit, periisse, quum ignorare non possit, ipsos Papistas scribe re, imo & pingere, sanguinem a corpore Christi fluentem ab Angelis exceptum, ne in terram deflueret atque ita periret. Quinto partet Ecclesiae formales & materiales inepte assigat: formales esso Apostolos, Prophetas, Pastores, Doctores, &c. materiales partes esse homines singulares. Si per formales partes intelligantur propriae partes. non minus quilibet laicus ad vitam aeternam electus est formalis, id est, propria pars Ecclesiae Catholicae, quam verbi Dei praecones. Sinvero formales partes intelligantur quae formam Ecclesiae constituat, illa non sunt homines, sed vocatio illa divina & gratiosa efficax ad communionem gloriae & beatitudinis aeternae in Christo, per quam efficacem vocationem Ecclesia Catholica informatur. Tum singuli Prophetae, Apostoli, Pastores, Doctores nonne sunt homines singulares? Adhaec nullus est singularis homo in mystico Christi corpore,

ui non salvus fiat, propterea quod quisque per Spiritum Sanctum & fidem unitur Christo Capiti a quo vitam & salutem haurit. An fortie partes formales sunt illa universalia nomina, quibus Ecclesiae mempra varia designantur? Sed istud sophistarum proprium est, sub vocum obscuratum & ambignarum involucris latitare

Quintum argumentum nostrum quod Bellarminus conatur refutare sic proponit: Ecclesia est unum ovile, Ioh. 10. At oves non sum nisi praedestinati, ut Augustinus docet tractatu 45. in Iohannem: igitur soli praedestinati sunt de Ecclesia.

RESPONDET, nomen ovis in Scripturis interdum significare solos praedestinatos, ut Matth. 21. ubi separantur oves ab hoedis, & Ioannis. 10. Oves meae vocem meam audiunt. Interdum tamen significare omnes in genere tam bonos, quam malos, qui sunt in Ecclesia, ut Ioh. ult. Pasce oves meas. Et Psalm. 73. Iratus est furor tuus super oves pascuae tuae. Et Ezech. 34. describuntur oves Dei, aliae pingues, alia macilentae, aliae sanae, aliae agrotae, &c, & quidem secundum hanc significationem argumentum non habet ullam vim. At secundum priorem respondemus, in ovili non esse solas oves, sed etiam hoedos, ut patet Matth. 25. ubi separantur oves ab hoedis, quum antea simufuissent in eodem ovili. Ovile autem dicitur, etsi non solas oves contineat, a meliore parte: Quemadmodum Roma dicitur civitas, licet etiam multos non cives complectatur

Replicatio nostra. Argumentum nostrum sic formamus; Qui cunque in unicum illud ovile Christi per Christum intrant, illi sum nembra Ecclesiae illius Catholicae: At solum oves, id est, praedestinati ad salutem aeternam, in unicum illud ovile Christi per Christum intrant: Ergo solum oves, id est, praedestinati ad salutem aeternam. sunt membra Ecclesiae illius Catholicae. Major per se manifesta est: nam illi certe qui non ingrediuntur per ostium in caulam ovium, sed adscendunt aliunde, non sunt membra Ecclesiae illius Catholicae, sed fures & latrones. Minor patet ex testimonio Christi qui ait Joh. 10. 9. Ego sum illud estium: per me si quis introierit, servabitur: & ingredietur & egredietur, & pascua inveniet. In hoc argumento oves ubique uno & eodem significato dicuntur soli praedestinati ad salute aeternam. Ad hoc argumentum responsio Bellarmini non congruit: nam neque consequentiam, neque ullam praemissarum vel negat vel distinguit; sed thesin tantummodo suam probat isto modo: In ovile Christi non sunt tantum oves, sed etiam hoedi: Ergo Ecclesiae Catholica membra non sunt tantum electi ad vitam aeternam, sed etiam reprobi. Antecedens firmare conatur ex Matth. 25. ubi dicuntur separatum iri oves ab hoedis, quum antea simul in eodem ovili fuissent Enthymematis istius antecedens negamus: nam in ovili Christi quo¬ ad internam ejus formam, sunt tantum oves; etiamsi in externa aspectabilique conversatione in hac vita ovibus hoedi permixti sint. Deinde antecedens minime probatur ex Matthaei loco, in quo non dicitur, hoedos & oves simul fuisse in uno illo ovili, sed omnes omnino homines ex omnibus partibus mundi ab Angelis coram tribuna; Christi coactum iri, ac tum Christum separaturum oves ab hoedis Ne fando quidem auditum est, omnes omnino homines qui tunc a se invicem separabuntur, in uno illo ovili Christi in terra fuisse

Sextum argumentum quod nobis Bellarminus tribuit, sic proponit Iohan. 10. Alias oves habeo quae non sunt ex hoc ovili. Et Ioh. 11. JESUS moriturus erat pro gente, & non solum pro gente, sed etiam ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum. In quibus loci praedestinati dicuntur oves, & Filij Dei, etiam quum in erroribus. gentilitatis versarentur, quare praedestinati semper sunt de Ecclesia. Item 2. Timoth. 2. Firmum Dei fundamentum stat habens signaculum hoc, novit Dominus, qui sunt ejus. Et I. Iohan 2. Ex nobis exict runt, sed non erant ex nobis: nam si fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum. Igitur etiam antequam exirent; non erant ex nobis, sed videbantur esse. Et confirmatur ex Augustino libro de corrept. & gratia, cap. 9. ubi tractans loca citata, sic ait: Quida, inquit, Filii Dei, propter susceptam vel temporaliter gratiam, dicuntur a nobis, nec sunt tamen Deo. Et infia: Ex nobis, inquit, exierunt, sed non erant exnobis, hoc est, & quando videbantur in nobis, non erant ex nobis. Itemnon erant filii, etiam quando videbantur in professione, & nomine filiorum. Et infra: Quia ergo non habuerunt perseverantiam, sicut non vere discipuli Christi, ita nec vere Filii Dei fuerunt, etiam quan: do esse videbantur, & ita vocabantur. Praeterea lib. 3. doctr. Christ. c. 32. arguens Ticonium, qui vocaverat corpus Domini mysticum, id isi, Ecclesiam, corpus bipertitum: Non ita, inquit, debuit appellari, non enim revera Domini corpus est, quod cum illo non erit in aeternum.

RESP. autem duplici distinctione. Prima est, hominem posse dicChristi ovem, filium, membrum, duobus modis, uno modo secundum praedestinationem, altero modo secundum praesentem justitiam. Altera est, posse aliquem dici vere filium Dei aut membrum corporis Christi duobus modis, uno modo veritate essentiae sive formae, altero modo veritate finis, vel ut alij dicunt, veritate permanentiae. Et secundum hus distinctiones postea declavat quomodo sive electi sive reprobi sint. aut non sint oves, filij & membra Christi.

REPLLC. nostra. Primo Bellarminus magno studio elenchi ignoratione peccat: Non enim tantum nobis tribuit argumentum quod nostrum non est & quod a quaestione jam controversa aberrat: non enim affirmamus, praedestinatos esse semper actu in se de Ecclesia; quum praedestinatio sola non faciat ut quis actu de Ecclesia Catholis ca sit, sed ad hoc requiratur vocatio efficax, & sic fides salvifica i1 Christum, justificatio & regeneratio: sed ipsemet etiam ita respondet. ut a quaestione jam controversa discedat. Quaestio enim quae jam con trovertitur haec est: Soli ne praedestinati ad salutem, sint vere membra Ecclesiae illius Catholicae: Proinde argumentum ut ad tem facia: tale proponimus.

Quicunque sunt vere oves a Christo adductae in ovile illud unum, qui sunt vere filii Dei a Christo congregati in unum, quos Dominu novit quod sint ejus, qui non exeunt ex vere fidelibus sed perpetuo cum illis manent; illi vere sunt membra Ecclesiae illius Catholicae.

At soli praedestinati ad salutem efficaciter vocati, sunt vere oves a Christo ad ductae in ovile illud unum, sunt vere filii Dei a Christo congregati in unum, illos Dominus novit quod siut ejus, non exeunt ex vere fidelibus, sed perpetuo cum illis manent:

Ergo soli praedestinati ad salutem efficaciter vocati, sunt vere menpra Ecclesiae illius Catholicae.

Hoc argumentum firmissimum est & non titubat, nec metuit. quicquam. Distinctiones Bellarmini illud non attingunt: neutra ad causam hanc pertinet, quam in manibus habemus. Ac praeterea distinctio secunda est vitiosa, quia membra distinctionis inter se non differunt, sed semper simul sunt & αυτσροσα sunt: quia omnes qui sunt filii Dei & membra corporis Christi veritate essentiae sive formae, id quoque sunt filii Dei & membra corporis Christi veritate finis set permanentiae. Haec enim duo sunt ordine conjuncta & necessario un cidemque subjecto competunt & inter se reciprocantur.

Ista argumenta sunt quae Bellarminus refellere conatus est; sed I frustra. Itaque fixum & firmum manet, solos electos ad vitam aeternam, coelestis vocationis participes, esse membra Ecclesiae Catholice invisibilis.

Sed de iisdem tamen electis quaestiones adhuc sunt, An Catechus meni nondum baptinati, item excommunicati, sint re & actu membra Ecclesiae Catholica invisibilis? De utrisque distincte respondebi mus.

Catechumeni nondum baptismo externo tincti, quicunque fide salvifica a Deo donati & baptismo interno baptizati sunt, Ecclesiae Catholicae invisibilis meibra sunt re & actu; non voto tantum & potentia: ut ex his argumentis liquet:

I. Omnes qui aeternum servantur, sunt re & actu membra Ecclebaptismo interno baptizati, aeternum servantur: Ergo Catechumeni lli, sunt re & actu membra Ecclesiae Catholicae invisibilis. Major propositio certissima est: quia extra Ecclesiam nulla est salus. Assumtio patet, quia omnes qui fide salvifica praediti sunt, aeternum servantur, ut liquet ex illis testimoniis quibus vita aeterna promittitur olum exceperunt, dedit eis hoc jus ut filij Dei sint facti, nempe us quo credunt in nomin eius. Et cap. 3. versic. 15,16, ut quisquis credit in eum, non ferent sed habent vitam aeternam. Bellarminus excipiens dicit, Catechumenos vera fide praeditos, est in Ecclesia voto & potentia: & posse aliquem servari qui voto tantum & potentia sit in Ecclesia: Utrumque falsum est. Nam Catechumeni vera fide praediti, non tantum in Ecclesia, sed etiam de Ecclesia Catholica invibili sunt re & actu, non tantum vono & potentia. & nemo servatur qui re & actu non est membrum Ecclesiae Catholicae invisibilis. Tum quicunque re & actu sunt membra Christi, ii quoque re & actu sunt membra Ecclesiae Catholicae: Jam Catechumeni vera fide praediti, re & actu sunt membra Christi; quia servantur; at nemovivit, nisi per fidem Christo insitus, ut palmes viti: Catechumeni ergoevera fide praediti, re & actu sunt membra Ecclesiae Catholicae,

II. Latro conversus in cruce & nondum baptizatus, multi marvres nondum baptizati, Valentinianus Imperator, de quo Ambroius in oratione de obitu illius, fuerunt re & actu membra Ecclesia Catholicae invisibilis: Ergo, &c. Abrecedens ex eo manifestum est, quia salutem aeternam adepti sunt. Latroni qui externo baptismo non erat baptizatus, dixit Christus, Hodie mecum eris in Paradiso: de martyrum salute dubitare nefas.

Haec de Catechumenis nondum baptizatus, sed vera

fide praeditis. Excommunicatorum duo sunt genera: alii juste, alii injuste excommunicati. Qui juste excommunicati sunt, illi ex particulari Ecclesia ejecti sunt, non autem proprie ex Ecclesia Catholica:

I. Quia excommunicatio non Ecclesiae Catholicae invisibilis, sed Ecclesiae particularis censura est:

II. Quia excommunicatio justa est medicina spiritualis excommunicatorum, non autem praecisio a corpore servandorum, alioquin hoc non esset sanare, sed perdere.

III. Quia excommunicatus Ecclesiae Catholicae invisibilis menbrum nondum actu esse potest, ut incestuosus ille Corinthius, de quo I. Cor. 5. ergo ab Ecclesia abscissus non fuit.

Qui injuste excommunicati sunt, illi nec ex visibili Ecclesia jure; nec ex Catholica invisibili, jure aut facto ejecti sunt, & nihil prorsus amittunt, non sunt traditi Satanae, sed Christo adhuc adhaerent, nec sunt in deteriori statu quam ante excommunicationem fuerunt, sed lli potius a quibus excommunicati sunt.

Exemplum est Johan. 9. versic. 22. Iudaei constituerant, ut si quiIESVM Nazarenum profiteretur esse Christum, synagoga moveretur, id est, excomunicaretur. Iidem ejecerunt foras & excommunicarunt eum qui coecus natus fuerat & a Jesu donatus visu, v. 34. 35. Hic excommunicatus quidem suit a Pontificibus Maximis & Sacerdotibus & ejectus ex Ecclesia particulari & visibili, sed nequaqua ex Ecclesia Catholica invisibili: & qui eum excommunicaverant, deteriore conditione fuerunt, quam excommunicatus.

Deinde, quicunque servantur, ii sunt actu membra Ecclesiae Gatholicae invisibilis: At quicunque injuste excommunicati sunt, nihile ominus servantur; ut exemplum ostendit illius qui caecus natus fuerat, Stephani item protomartyris, Jacobi Apostoli & aliorum qui abEcclesia Judaica iniuste ex communicati fuerant: Ergo quicunque in iuste excommunicati sunt, actu membra sunt Ecclesiae invisibilis

Certum igitur manet, solos praedestinatos ad salutem, postquam efficaciter vocati sunt & coelestis vocationis participes redditi, esse membra Ecclesiae Cathalicae invisibilis, etiamsi nondum sint baptizati externo baptismo, non propter infidelitatem & contemtum, sed propter incapacitatem sive aetatis, sive professionis fidei, aut propter impedimenta ab hostibus fidei objecta: etiamsi etiam excommunicati sint, verum resipiscant

Contra, reprobi non sunt membra Ecclesiae Catholicae invisibilis

Neque etiam magni & grandes peccatores, qui peccandi quas quandam artem factitant & in peccatis suis computrescunt, Ecclesiae Catholice invisibilis membra sunt; etsi magni peccatores, etiam manifesti, Ecclesiae Catholicae invisibilis membra actu in posterum fiere & esse possunt, si vere & ex animo resipuerint, ut Paulus qui antea persecutor fuerat, ut incestuosus ille Corinthius,

Neque membra Ecclesiae Catholicae invisibilis, sunt infideles oc culti, qui neque fidem internam nec ullam Christianam virtutem habent, sed exterius tantum propter temporale aliquod commodum si dem Catholicam profitentur, & communione Sacramentorum veris fidelibus permiscentur

Multo minus sunt Catholicae Ecclesiae membra aperte infideles. haeretici, schismatici, apostatae.

Quanquam autem ex iis quae hactenus dicta sunt, abunde constet nostra sententia: tamen haec etiam argumenta adiungimus.

Quicunque sunt lapides vivi in aedificio illo spirituali quod Christus ipse aedificat super petram, quodque portae inferorum non superabunt, ii sunt membra Ecclesiae Catholicae invisibilis: At soli electi ad vitam aeternam efficaciter vocati, non autem reprobi, non aperte flagitiosi, non occulti infideles; lapides sunt vivi in aedificio illo spirituali, quod Christus ipse aedificat super petram, &c. Ergo, &c. Maior manifesta est ex Matth. 16. v. 18. Ephes. 2. v. 20, 21, 22. Matth. 7. v. 24, 15. 1. Petr. 2. v. 7.

Quicunque sunt corpus illud mysticum, culus caput est Christus, uodque est complementum eius qui omnia implet in omnibus; illunt membra Ecclesiae invisibilis: At soli electi ad vitam aeternam est. ficaciter vocati, non autem reprobi, non magni peccatores, non occulti infideles sunt corpus illud mysticum, cuius caput est Christus, uodque est complementum eius qui omnia implet in omnibus. Ergo, &c. Maior est Ephes. 1. versic. 22. & cap. 4 Coloss. 2. 19. Ephes. mnibus vere credentibus in Christum, ut Johan. 1. v. 12. Quotquo R

5, 23. & seqe

Quicunque sunt sponsa Christi, ii sunt membra Ecclesiae Catholicae At soli electi ad vitam aeternam efficaciter vocati, non autem reprov. 7. & cap. 6. vers. 8. Apocal. 21. v. 19, 10. Ephes. 5. v. 31, 32. bi, non alijs sunt sponsa Christi: Ergo, &c. Major patet ex Cantico. 4.

Quicunque sunt vere sancti, illi sunt membra Ecclesiae Catholicae, invisibilis: At soli electi ad vitam aeternam vocationis coelestis participes sunt vere sancti, non autem reprobi, non magni peccatores, non oceulti infideles. Ergo soli electi ad vitam aeternam coelestis vocationis participes, non autem alii, sunt membra Ecclesiae invisibilis Hactenus ostensum est solos electos ad vitam aeternam, voca¬

tionis coelestis participes esse membra Ecclesiae

vere Latholicae, Illi autem sunt tum ex Iudaeis, tum ex Gentibus. Et utrique vel in coelis sunt, vel in terra, Ephes. 1. v. 10. Illi comprehensores appellantur, hi autem viatores.

In coelis sunt, qui in fide Christi ex hac vita translati sunt in Paradisum coelestem, velut in patriam

In terra sunt, qui in Christum credentes adhuc in terra vivunt, inchoata in ipsis communione Christi & Spiritus ejus, & adhuc sunt invia qua in coelestem patriam contendunt. Hi sunt ros juventae Christi, Psalm. 110. v. 3. Hi ostia sunt seculi per quae ingreditur Rex gloriae, Psalm. 24. v. 7.

Hi in Ecclesia foti cum infantibus in utero matrum, versantibus comparantur: nam ut infantibus in utero matrum alimentum sub ministratur umbilico ad intimas etiam partes confirmandas: sic pii inEcclesia fide, agnitione, reverentia & obsequio Dei pascuntur atque educantur, Prov. 3. v. 8.

Iique vel firmi sunt fide, vel infirmi Firmi fide, sunt fideles in cognitione doctrinae Evangelii, constabiliti, Rom. 15. 1. Iidem appellantur spirituales, Galat. 6. 1,. & perfecti, Heb. 5. 14. Infirmi fide, sunt qui nondum sunt confirmati & corroborati in cognitione doctrinae Evangelii, sed egent solidiore institutione, Roman. 14. v. 1. Eum qui fide est infirmus assumite, non tamen ad certamina disceptationum. Hebr. 5. v. 12. ubi etiam appellantur infantes

Haec Ecclesia Catholica hominibus vocatis constans, si partes e jus spectes, vel militans est, vel triumphans. Ephes. 1. v. 8. & 3. vers. 15. Coloss. 1. 18. Ecclesiae Catholicae nequaquam sunt multae species quia unum est tantum corpus mysticum, non plura corpora specie distincta. Sed hac distributione partes ejus duntaxat, seu membra distinguuntur ex effectis.

Ecclesia militans, est fidelium adhuc in terris agentium, & adver sus diabolum, mudum & carnem suam spiritualibus armis sub Christi vexillo perpetuum bellum gerentium Psalm. 110. v. 3. Dicitur etiam Ecclesia viatorum seu eorum qui adhuc in via sunt, Psalm. 105. v. 12, 13.

Ecclesia militans in his terris est sub cruce continua: oppugnatur indesinenter a Satana & angelis ejus, sed non superatur, verum inviucibilis manet, ut ex his argumentis liquete

Quia ejus Deus est Jehova exercituum 2. Quia aedificata est super petram firmissimam, & portae inferos rum non superabunt eam, Matth. 16. v. 16

3. Quia est instar pelvis soporifere, qua hostes ejus poti soporem tur, ademta eis mente & incussa caecitate, Zach. 12. 2. 4. Est instar lapidis onerosissimi omnibus populis, quem qui tollere e medio conatur nervos rumpunt, super quos vero ceciderit, eos conterit Zachar12. v. 3. est instar foculi ignis invadentis & consumentis ligna, Zacha12. vers. 6. est instar taedae ignis invadentis & exurentis manipulum Zacha. 12. versic. 6. est instar incudis quae quidem continue tunditur, sed mallei quibus tunditur franguntur, una cum fabris qui eam tundum

Ad ejus aedificationem, conservationem & propagationem Deo. servire oportet saepenumero ipsos etiam infideles, imo ipsos etiam praecipuos hostes: veluti Gamaliel Actor. 3.

Haec est lychnuchus ille auteus totus, Zach. c. 4. cujus lecythus sit pra summitatem eius est, & septem lucernae eius in eo, septemque infundibula, septem illis lucernis quae sunt in summitate illius

Eaque similis est lilio inter spinas sito, Cant. 2. v. 2. Ut enim lilium illud spinarum aculeis pungitur, sed non extinguitur: ita Dei Ecclesia circumstantium adversariorum machinis premi potest, sed non opprimi

Similis est myrteto sito in profundo, Zach. 1. v. 8. id est, in loco fluctibus & procellis exposito.

Similis est vineae, Jes. 5. Haec est sponsa illa, quae Christi sponsa amplexum expetit, nomer eius commendat & ad nuptias Christi in ultimo die ingressura est: de qua in Cantico Canticorum Salomonis multa, in Apocalypsi cap. duobus ultimis

Haec columba illa degens in salebris petrae, in latibulo praerupto Cantic. 2. v. 14. id est, pulcherrima, integerrima, & castissima amica. & sposa Cbristi, quae ante jacta fundamenta niundi in sempiterno decreto ac electione Dei, tanquam in rupe inaccessa & immota, delis tuit, nunc etiam delitescit & in aeternum ibidem conquietura est.

Similis est oleae, cui Deus Gentiles; qui olcastri erant, insevit, Reman. 11. v. 17.

Ecclesia triumphans, est quae in coelis glorioso Dei conspectu perfruitur, devicto Satana, suo & Dei adversario, Deumque adorat & celebrat, Apoc. 4. v. 8. usque ad finem, & cap. 5. v. 9. & sequentibus.

Proinde sancti in Domino mortui, fruuntur iam visione Dei & beatitudine coelesti; abiiciunt coronas suas ante thronum, Apocal. A vers. 10. id est, agnoscunt solum Deum autorem victoriae suae

Et triumphus in animis ipsorum iam coepit, in ultimo autem die, post universale illud judicium vivorum & mortuorum perficietui, esa. 66. v. ultimo, Triumphans & militans Ecclesia una nunc est, vinculo fidei, charitatis & spei; olim una erit consortio aeternitatis: Sancti enim mortui, sunt nobiscum coniuncti una fide, non quatenus illam Apostolus adspectui opponit, 2. Corinth. 5. v. 7. sed quatenus adhuc super est quiddam quod non vident, & interim dum non vident, credunt, Heb. II. v. 1. & videre cupiunt, carnis nempe resurrectionem & supremam. Dei & Christi gloriam implendam & manifestandam die iudicii, quando satiabuntur adspectu vultus Dei, Psalm. 17. v. 15. Unde etiam spe adhuc nobis sunt coniuncti, quatenus sperant futuram corporum suorum gloriam, ut Bellarminus ipsemet fatetur de Ecclesia triumhante primo libro, cap. 4.