Quaestio 8

CIrca octauum arguitur quod deus aliquo nomine proprie nominari possit, Primo sic. illo nomine proprie nominatur aliquid quod significat rem quae proprie habet esse in illo. verbi gratia: Risus quia proprie habet esse in homine, ideo ridere quod est nomen significans risum: cum praedicatur de homine, dicendo homo ridet, proprie significat actum quendam hominis, quare cum proprie immo propriis sime habeant esse in deo res quas significant ista nomina deus sapiens iustus potens & caetera huiusmodi: quae aliquid dignitatis simpliciter sunt in creaturis: ergo omnibus istis nominibus proprie nominatur id quid est in deo. Quicquid autem est in deo est deus. ergo & caetera.

⁋ Secundo sic. illo nomine quod significat rem quae est in solo deo, proprie nominatur deus: quia res non dicitur nominari aliquo nomine improprie nisi quia illud nomen proprie significat aliquid quod est in alio, puta slorere prati non nominatur proprie ridere nisi quia ridere significat id quod proprie est in homine. sed hoc nomen deus significat rem quae est in solodeo. dicente Augustinus i de do ctrina Christiana. Omnes linguae latinae scios cum aures eorum sonus iste tetigerit, mouet ad cogitandum excellentissimam quandam immortalemque naturam vt aliquid quo nihil sit melius: atque sublimius illa cogitatio conatur attingere. & constat quod tale quid in solo deo est. ergo &c.

⁋ Tertio a sic iuxta idem medium. illo nomine quod significat rem quae est in solo deo, non solum proprie sed etiam propriissime nominatur deus. sed hoc nomen esse vel essentia quod dicitur ab ipso esse, propriissime significat rem quae est in deo: quia deus propriissime est, secundum superius determinata. ergo &c.

⁋ In contrarium est quod dicit Augustinus libro contra Adimantium ca. vii. In illa maiestate quicquid dictum fuerit incongrue dicitur: quoniam omnes appellationes linguarum omnium ineffabiliter sublimitate praecedit. & cap. xi. loquens de his verbis ira & zcelo in deo, dicit sic. Licet verba horrescunt qui nondum viderunt ineffabili maiestati nulla verba congruere. Spiritus autem infinuans intelligentibus quam ineffabilia sunt diuina, his vti voluit quae apud homines in vitio solent poni, vt inde admo nerentur & illa quae cum aliqua dignitate dei se putant dicere, indigna esse maiestati. & cap. xii. Quia nihil dignum de deo dici potest, propterea ad ista verba peruentum, quae cum homines indi gna esse putauerint, cogitarent etiam verba illa quae conuenienter de ineffabili diuina essentia se di cere aestimant, indigna esse maiestati. Si autem nihil de deo congrue digne aut conuenienter dici po test: quia quicquid congruenter digne aut conuenienter dicitur, proprie dicitur. ergo &c

⁋ Dico secundum superius exposita de appropriatis, quod proprie dicitur tripliciter aliquid de aliquo. Primo quia solitarie. sic commune proprium proprie dicitur de eo cuius est pro prium: sicut omne commune dicitur communiter de eo cui est commune. Secundo modo quia appropria te. sic commune in diuinis proprie dicitur de illo cuius proprio assimilatur. Tertio modo quia prae rogatiue. sic commune proprie dicitur de illo cui conuenit excellenter. Loquendo de proprie primo modo, dico quod loquendo de origine impositionis verbi siue nominis ad placitum, hoc nomen deus conuenit deo proprie: vt procedit secunda obiectio. Loquendo autem de origine impositionis verbi naturali & principal scilicet per similitudinem rei significatae & vocis vel in seipsis vel in suis proprieta tibus secundum modum expositum supra in quaestione prima huius articuli: dico quod deus nomine nullo proprie nominari potest. Loquendo etiam de origine verbi naturali non principali, scilicet per similitudinem rerum significatarum, aut per vicinitatem, aut per contrarietatem: dico quod talis impositio nominis & origo aut intelligitur fieri per deriuationem nominis a nomine secundum aliam vocis terminationem, vt a capite capillus: a luce lucus: a cruce crus: aut per translationem eiusdem nominis a creaturis quibus primo esset impositum, ad deum: quemadmodum inferens terrorem dici tur terror. Primo modo dico quod deus nullo nomine proprie nominari potest: quia nomen illud deri uaretur a nomine primo imposito vel per contrarium: sicut nemus dicitur lucus per contrarium a luce: quia vmbrosum est, & minime lucet. Nunc autem nullum nomen deriuari potest deo a crea turis per contrarium propter infinitam distantiam ab illis: & contraria debent esse conuenientia in genere. Vel per vicinitatem effectus scilicet ad causam, secundum quod capillus dicitur a capite. Vel per similitudinem rerum, sicut crus a crucae, quod similiter non potest fieri naturaliter propter eandem in finitam distantiam. Secundo autem modo dico quod deus nominatur omnibus nominibus sumptis a creaturis & omnibus nominibus creaturarum: secundum modum quo omnes res omnium praedica mentorum deo possunt attribui. prout determinatum est supra articulo. xxxii. praecipue quaestione. ii. sed hoc transumptiue: & ideo nullo modo proprie, sed omnino improprie: & hoc improprienta te translationis: qua exigente nomen translatum ad deum a creaturis non significat ipsum deum mo do quo est in seipso: sed modo quo per similitudinem & vicinitatem ad rem a qua est translatum, concipit ipsum intellectus ex notitia qua de illa re est informatus. & adhuc minus perfecte significat quam concipit, vt declarabitur in x. quaestione sequente. Vnde si aliquo nomine proprie nominaretur, oporteret quod illud nomen significaret eum sicut est in seipso: quod est impossibile de alio nomine quam de illo quod est verbum diuinum personale increatum: quia nullum aliud nomen quod deus est in se siue nomen illud sit verbum vocis siue mentis, comprehendere potest vt significatiuum illius: sed tantummodo aliquod eius. Propter quod nihil proprie & vere perfecte de deo significatur cum significatum per talia nomina de deo praedicatur. dicente de diuina natura Diony. ca. ii. cael. Hierar. Non esse secundum quod eorum quae eum vere deum &c. vt infra in fine quaestionis secundae articuli sequentis. Et sic talia nomina improprie significant deum improprietate translatio nis. Quod dico propter alios tres modos dicendi aliquod improprie. Prio scilicet quia incongruenter illi de quo dicitur: quemadmodum diceremus improprie in diuinis loqui illum qui diceret quod ptir est cam filii: quia cam non dicitur proprie ni si in creaturis: sed proprie diceretur loqui qui diceret, Pater est principium filii: & tamen principium in diuinis non omnino proprie: sed translatiue, & ita improprie dicitur. Secundo quia inusitate: quemadmodum in arte logi ca siquis omissis verbis vsitatis in illa vteretur verbis in illa non vsi gica subiectum & praedicatum nominaret suppositum & appositum: quae in grammatica sunt vsitata: improprie diceretur loqui. Tertio: quia non principal cidens dicitur improprie ens respectu substantiae: & creatura respectu dei. Et tia dicitur ens proprie respectu accidentis: sic deus posset dici ens proprie respectu creaturae: pro cedit tertium argumentum. Et hoc modo dicit Commentator super. xii. metaphysiy. quod v de deo. Sed hoc non pertinet ad nominis significationem, sed potius ad quandam nominis communis appropriationem. de habitum est supra loquendo de appropriatis: sumendo scilicet proprie pro appropriate per proprie pro appropriate per similitudinem ad proprium eius cui appropriatur, quod proprie dicitur appropriate: dico qui nullo modo nomen aliquod potest dici proprie de deo: nec deum proprie. i. appropriate si le appropriatum non esset nisi commune deo cum creaturis. Tale autem commune prout convenit creaturae propter infinitam distantiam illius a deo, nullo modo habere posset conuenientem similitu prium dei. Propter quod nulla appropriatio eius quod convenit deo & creaturis, inquantum convenit creatu ris deo fit per similitudinem, sed per excellentiam tantum.

⁋ Quod ergo arguitur primo quod res significatae per nomina diuina proprie immo pro riissime habent esse in deo: immo proprie immo propriissime nominant illas: Dico secund ne quinta praecedente, quod bene verum est aspiciendo ad significatum dignius sub nomine. Aspiciendo tamen ad id quod famosius significatur ipso nomine, & ad primam nominis impositionem: non est ita. Et quo ad hoc attenditur principalis improprietas in nominibus diuinis scilicet quia primo imposita sunt rebus creatis & illis quae sunt in creaturis: quae idcirco famosius per huiusmodi nomina ab audientibus concipiuntur quam do proferuntur: & ab illis sunt translata ad significandum in diuinis correspondentia: quae vt s nis, ex se & in se nobis non sunt cognita, sed solummodo cognita ex illis & in illis quibus correspondent in creaturis: ad quae primo & immediate mens nostra se conuertit intelligendo aliquid statim cu nomina proferuntur. Et ideo ipsa per aliquam improprietatem translationis diuina significant. Sicut cum ridere transfertur ad significandum foritionem prati, dicendo pratum ridet. Aut per aliquam similitudinem rerum significatarum. vt cum dicitur vox alba per aliquam similitudinem vocis in mouendo auditum, & coloris albi in mouendo visum. Aut per vicinitatem causae ad effectum, quod magis valet ad propositum. Quemadmodum enim dicitur terror a quo terror procedit in hominibus: sic sapientia dicitur notitia dei, a qua procedit sapientia in hominibus: & bonitas dei a qua procedit in hominibus bonitas. Sed est aduertem dum quod translatio ista nominum a creaturis ad deum sit tripliciter. Primo per contrarietatem: licet mixtim per aliquam similitudinem, vt dictum est supra de zelo cum dicitur deus zelans. Secundo per similitudinem: vt cum dicitur deus leo. Tertio per vicinitatem: vt cum dicitur deus sapiens. Et est prima trans latio summe impropria, inquantum fit per contrarium. propter contrarium enim eius quod illa nomi na inquantum transferuntur per contrarium ad diuina significant in creaturis, maxima improprieta te transferuntur nomina per contrarium a creaturis ad diuina. Quibus scripturae tamen vtuntur loquendo de deo & de diuinis: & hoc non tam ad significandum aliquid quod est in deo correspondens illi quod significatur in crea turis inquantum per similitudinem transfertur ad deum: quam ad indicandum per id quo per contra rium transferuntur ad deum. Quia manifestum est talia non significare aliquid propriae in deo aut de deo: quod nec aliquod aliorum diuinorum nominum proprie de deo dicitur: aut ipsum significat, vt praedictum est secundum Augustinus contra Adimantium in vltimo argumento. Secundum illud etiam quid dicit Diony. ii. ca. cael. Hierar. Obscuritatis arcanorum magis aperta est per dissimiles formationes manifestatio. Secunda autem translatio quae est per solam similitudinem, est minus impropria quam prima: quia minus est repugnans & absurda deo creaturae substantia quam morum ipsorum peruersitas. Tertia autem translatio quae est per vicinitatem, minus improprietatis habet: quia ista est per conuenientiam inter se eius a quo nomen trans fertur ad id ad quod transfertur. Illa vero est non per convenientiam illorum inter se, sed in aliquo quoid quadam coni tate convenit ambobus. Et quia ista tertia sit per maiorem convenientiam, ideo respectu secundae vocatur per proprie tatem: quia. scilicet est per minorem improprietatem. Sed adhuc minor est improprietas in hoc nomine deus: in hoc quod si gnificat absque omni translatione vocis, vt iam dicetur. Sed & nomina illa quae maxime improprie dicuntur quo ad nominis translationem, alia ratione propriissime dicuntur de deo, vt infra articulo sequenti quaestione secundua & tertia patebit.

⁋ Ad secundum quod deus nominatur proprie nomine illo quid significat rem quae soli deo convenit, cu iusmodi est hoc nomen deus secundum Augustinus Dico secundum iam dicta quod in nominibus coconibus deo & creaturis deus improprie significatur propter nominis translationem ad significandum illud quod est in deo ab eo quod est in crea turis: cui proprie & principaliter est impositum vt signum illius: & hoc non absque notitia rei illius aliqua praecedente in imponente: qua postquam illud imposuit ad significandum illam rem, illo nomine proposuit vti in loquendo vt signo ad indicandum alteri cum quo loquendum esset rem illam cui ad significandum eam illud imposuit: vt sic quia res quas ostendere possemus vel indicando illas nutu vel signo digiti vt parietem, vel seipsas vt si a te quaererem quid sit ambulare: surgensque id ageres: non semper praesentes habemus: nominibus siue verbis vteremur pro rebus, prout determinat Philosophus in principio libri Elenchorum. Quae quidem nomina alteri cum quo loquendum esset signa esse non possent secundum superius determinata, nisi ipse similiter prius rem significatam cognosceret quoquo modo: & nisi esset prius ei indicatum quoquo modo: & tale nomen talis rei signum indicatiuum esset: & sic per consuetudinem quasi ex pactione inter se omnium qui sunt eiusdem linguae talis vox talem rem significaret. Et per hoc talis vox talem rem proprie significat: & illa est propria eius significatio: quae si propter vocabulorum penuriam alteri rei consimiliter cognitae imponeretur: & sic fieret aequiuoca (Eo enim quod plures sunt res quam nomina opor tuit eandem vocem plura significare vt dicitur in principio Elen. tunc illa vox plura significaret aeque proprie, & esset aequiuoca casu secundum praedeterminata. Ex hoc ergo dicitur nomen proprie rem significare, quod ipsi vt cognitae in seipsa principaliter imponatur: & per impositionem signum reme moratiuum existat ei qui talem rem prius in seipsa cognoscit: & cum hoc etiam quod tale nomen ad significandum eam impositum fuit. Et econtra nomen dicitur aliquam rem signitur care improprie eo quod ipsi non imponitur principaliter prius cognitae in seipsa: sed per similitudinem rei alterius aut vi cinitatem aliquam ad illam rem nomen ab illa transfertur ad illam indicandam vt incognitam in seipsa: & solummodo cognitam in alia ex similitudine aut vicinitate ad illam. & per hoc solum signum rememoratiuum illius rei existit ei qui talem rem hoc modo in alio nouit: & non in seipsa. Quia si forte nouit eam in seipsa: hoc accidit tali significationi per translationem. verbi gratia, quidam actus hominis proprius & cognitus proprie significatur secundum dictum modum per hoc nomen ridere: quod secundum dictum modum etiam est rememoratiuum illius. Aquo tamen per similitudinem aut vicinitatem nomen illud ridere transfertur ad indicandum actum proprium prati cum abundat fioribus, vt incognitum in seipso: sed solum cognitum per similitudinem aut vicinitatem in illo actu qui est proprius hominis. Et hoc modo cum transfertur ad commemorandum illum actum prati sic & non aliter cognitum: tunc illud nomen ridere improprie dicitur significare actum prati aut esse signum rememoratiuum illius: & hoc quia indicando & rememorando solum insfinuat aut rememoratur actum similem aut vicinum actui hominis inesse prato: nullam autem propriam notitiam de veritate illius rememorando per auditum ad mentem perducit. Et si perducit, hoc accidit quia scilicet illum actum floritionis prati in seipso prius nouit: pu ta videndo pratum abundare fioribus: ex qua notitia potuit illi primo nomen illud imponere quod est florere: quod idcirco illum actum prati proprie significat: & est signum rememoratiuum eius quem improprie significat illud nomen ridere: & improprie est signum rememoratiuum eius secundum dictum modum. Et est iste modus improprie significandi diuina in omnibus nomi nibus translatis a creaturis ad deum: licet secundum plus & minus, vt dictum est supra. Et habet ista impropria significatio duo in se. Quorum primum est quod nomen transfertur ab illo quod proprie si gnificat ad illud quod improprie significat. Secundum vero est quod nomen quod per rememorationem primo perducit audientem ad concipiendum notitiam claram rei quam proprie significat: etiam secundo perducit per rememorationem audientem non ad percipiendum claram notitiam rei in seipsa quam proprie significat: sed solummodo ad percipiendum notitiam eius obscuram: & hoc per similitudinem aut vicinitatem ipsius ad rem quam pro prie significat id ad cuius notitiam claram in seipsa rememorando perducit. & hoc quia hoc nomen quod prius signi ficabat vnum proprie: quia est scilicet vt signum quod primo ad rei claram notitiam per seipsam & in seipsa reme morando perducit: postmodum significat illud improprie: quia. scilicet vt signum quid secundo ad obscuram notitiam illius per aliud & in alio rememorando perducit. Et est determinatio horum nominum in significam do modo ad illa quae significant proprie, modo ad illa quae significant improprie, per subiecta de quibus talia nomina praedicantur, secundum quod dicit Boethius de triniitate. ca. v. & eius commen. Decem praedicamenta quae de rebus omni bus &c. vt supra in tertia quaestione praecedente huius articuli.

⁋ Primum autem istorum duorum non habe tur in significatione huius nominis deus: quia est nomen supremae maiestati primo & principaliter inpositum, non ab alio translatum. Nec etiam secundum: & hoc propter idem quo ad hoc quod non primo perducit ad rememorationem audientem ad percipiendum claram notitiam alicuius rei quam proprie significat: & secun do ad percipiendum per rememorationem obscuram notitiam eius quod improprie significat: quia nulli alii in positum est ad ipsum primo significandum & proprie. Sed illud secundum habetur in significatione huius nominis deus quo ad hoc quod perducit ad commemorationem audientem ad percipiendum obscuram notitiam summae maiestatis & hoc per similitudinem aut vicinitatem ipsius ad res, non quas significat vllo modo, scilicet primo aut secundo proprie aut improprie: aut ad quorum notitiam aliquo modo perducit: sed quorum notitiam intellectus humanus per rememorationem ductus aliorum nominum proprie illas signi ficantium, in creaturis percepit: & hoc siue nominum mentalium solummodo ductu naturalis rationis: siue mentalium & vocalium ductu disciplinae. Intellectus enim humanus ex ordine causarum & causatorum percipiens quod sit vnum principium primum & causa omnium caeterorum: & quod quicquid dignitatis & nobilitatis est in causatis, supereminentius est in omnium causa: & quod quicquid est defectus in illis, nequaquam est in illa: per similitudinem & vicinitatem causae omnium ad causata sua percipit licet notitia obscura & quasi generali attributo, non vnico, sed omnibus simul quasi in vno aggregatis, quod causa omnium omnibus causatis supereminet in omnibus illis quae ad dignitatem sim pliciter pertinent. Vnde sicut illa quae ad dignitatem simpliciter pertinent in creaturis sigillatim quo ad singula significantur istis nominbus sapiens bonus iustus & aliis nominibus in creaturis: quae quo dem nomina per similitudinem & vicinitatem transferuntur ad significandum diuina illis correspondentia translata secundario ab illis quae significant in creaturis primo: sic illa quo ad omnia simul significantur hoc nomine deus: & hoc nomen deus primo imponitur ad significandum rem continentem in se omnia illa in summa & euidenter. Et sic quia per similitudinem & vicinitatem a significatis quae ad perfectionem simpliciter pertinent significatis diuersis nominibus in creaturis hoc nomen deus imponitur ad significandum illa in summa & eminentia licet in obscuritate quadam: & sic per qualencunque translationem secundum rem licet non secundum nomen: idcirco etiam hoc nomen deus per aliquam improprietatem deum significat: licet per minorem quam nomina translata a creaturis ad deum quasi particulariter. Propter quod Augustinus comparans improprietatem nominum translatorum a creaturis in significando diuina: & huius nominis deus, insinuando minorem improprietatem in illo, dicit primo de doct. Christia. ca. 4. Est trinitas vna summa res: & ideo rerum omnium cau sa: si tamen & causa. Non enim facile nomen quod tantae excellentiae conueniat potest inueniri: nisi quod melius ita dicitur vnus deus. Ecce quod melius dicitur trinitas est deus quam res aut causa: & hoc non nisi propter minorem improprietatem in significando summam maiestatem hoc nomine deus quod est im mediate illi impositum, quam hoc nomine res aut causa, quae sunt translata a creaturis. Et quia hoc nomine deus nihil significatur de summa maiestate nisi in summa & obscure & per quandam similitudinem aut vicinitatem rerum, licet eminenter: & non absque omni nominis translatione: & tamen sicut voluntatis humanae est perfecta notitia & clara percipere de summa maiestate quid est si posset: sic etiam humanae voluntatis est ipsam perfecte & clare exprimere alteri per nomen si posset: quod etiam nititur quantum potest hoc nomine deus: Ideo praedictis addit Augustinus dicens. Diximus ne aliquid & sonuimus aliquid digne deo: q. d. nihil. secundum illud quod dicit contra Adim. ca. A Non potest ali quid de deo digne dici: quod ideo iam indignius est quod potuit dici. Et hoc quia non nisi improprie & obscure & in generali aliquid de deo diximus & sonuimus: quemadmodum obscure & in generali naturali nomine deum cognoscimus: quod non est dignum deo: quia non digne deus dicitur nisi verbo quo clare & in speciali significetur & intelligatur: quod intendit ille qui dicit, trinitas est deus. Propter quod continue sequitur: Immo vero me aliud quam dicere voluissem dixisse sentio. Si autem dixi (supple aliquid) sequtur: non est quod dicere volui: quia. scilicet obscurum & generale dixi: & clarum & speciale dice re volui. vnde sequitur continue. Vnde scio quia deus ineffabilis est: quod autem a me dictum est si in effabile esset, dictum non esset: ac per hoc nec ineffabilis quidem dicendus est deus: quia & hoc cum dicitur, aliquid dicitur. Eit nanque quaedam pugna verborum. de qua pugna ostensum est supra quod non est pu gna. Et continue reuertitur declarans quomodo hoc nomen deus significat aliquid de summa ma iestate: licet obscure: subdens. Et tamen deus cum de illo nihil digne dici possit, admisit humanae vocis obsequium: & verbis nostris in laude sua gaudere nos voluit. nam inde est & quod dicitur deus. Non enim in strepitu istarum duarum syllabarum ipsum cognoscimus scilicet perfecte in significato aliquo de summa maiestate hoc nomine deus: aut per aliquam similitudinem aut per vicinitatem ad creaturam: aut per aliquam similitudinem ipsius maiestatis summae ad hanc vocem deus: sed tamen (vt sequ tur continue) omnes latinae linguae scios &c. vt dicitur in argumento. Sed tamen in hoc cognoscendo & cogitando de deo scilicet quod est quo nihil melius & sublimius: nihil de deo nisi imperfecte obscure & in generali & improprie aut per similitudinem aut vicinitatem cognoscimus: & hoc a creaturis via remotionis & eminentiae, prout expositum est supra de diuinis attributis. Et hoc est quod Augus stinus subdit dicens. Illi autem qui per intelligentiam pergunt videre quid deus est, omnibus eum na turis non solum visibilibus & corporalibus: sed etiam intelligibilibus & spiritualibus omnibusque mutabilibus praeferunt: omnes certatim pro excellentia dei dimicant: nec quisquam inueniri potest qui hoc deum credat esse quo est aliquod melius. ltaque omnes deum esse consentiunt quod rebus caeteris an ponunt. Et quoniam omnes quid de deo cogitant, vnum aliquod cogitant: illi soli possunt se absurda & indigna estimare de deo qui ipsam vitam cogitant, & vinentem non viuenti anteponunt. Deinde vitam ipsam pergunt inspicere, & si eam sine sensu vegetantem inueniunt, qualis est arborum, praeponunt sentientem qualis est pecorum, & huic rursus intelligentem qualis est hominium: quam cum mutabilem viderint, etiam huic aliquam immutabilem coguntur anteponere. Quod ergo dicitur in argumento quod illo nomine quod significat id quid est in solo deo, proprie nominatur, cuiusmodi est deus: Dico quod verum est sumendo proprie a proprio, vt tactum supra. Sed sic non sumitur hic significare proprie, sed significare rem nomine primo & principaliter ei imposito non per vicinitatem aut similitudinem ad rem aliam siue eodem nomine siue alio significatam per se. Tali autem modo hoc nomen deus significat improprie deum quantum est ex parte rei significatae & conceptae, quia per translationem intellectus in impositione hu ius nominis deus, pergit a re cognita in creaturis clare & in speciali, ad rem per similitudinem & vicinitatem cognitam in deo obscure & in vniuersali, licet non quantum est ex parte nominis vocalis hoc nomen deus a re illa translatum est, quia illam non significabat prius. Vnde non est generaliter verum illud assumptum in argumento scilicet quod res non dicitur nominari aliquo nomine improprie, nisi quia illud nomen significat proprie aliquid quid est in alio. Et non est differentia de significatione huius nominis deus in significando deum sub ratione qua est praeminens omnibus in omnibus quae dignitatis sunt sim pliciter, & in significando deum aliquo nomine quod significaret eum praeminentem sapientia: quod nomen esset aliud ab hoc nomine sapientia, quid per translationem significat eum sapientem simpliciter: nisi quod for te illud nomen quo nominaretur supersapiens sapientia aut bonitate aut aliquo talium compositum esset ex nomine imposito simpliciter creaturae, & aliquo quid esset nota praeminentiae. Tunc enim quo ad alterum componentium aut etiam quo ad vtrumque imponeretur deo per similitudinem aut vicinitatem prae minentem solummodo a sapientia significante nomen sapientiae in creaturis simpliciter cum nota praeminentiae quam importat haec praepositio super in nominibus quibus vtitur Dionysius cum dicit quod deus non est sapiens sed supersapiens, non bonus sed superbonus. Hoc autem nomen deus imponitur deo per similitudinem aut vicinitatem praeminentem in sapientia aut bonitate aut in pulchritudine & in omni bus simul quae sunt aliquid dignitatis simpliciter.

⁋ Ad tertium quod hoc nomen esse vel essentia proprie di citur de deo, quia res significata propriissime est in deo: Dico quod verum est sumendo proprie pro appropriate. Esse enim communiter conuenit deo & creaturae: appropriate per principalitatem conuenit so li deo. dicente super illud Exo. iii. Ego sum quid sum. gloss. interli. Nemo alius. & glosm marginali. Hierony mus scribens ad Marcellum de. x. dei nominibus sexto loco ponit vere quod in Exodo legitur, Qui est. Deus enim solus qui exordium non habet: vere essentiae nomen retinuit, quia in eius comparatione qui ve re est, quia immutabilis est, quasi non sunt quae mutabilia sunt. Et per eundem modum nomen eius est doins in Psal. lxxxii. Et cognoscant quia nomen tibi domins. Augustinus Tanquam non vero nec suo nomine nuncupentur quicumque alii domini nominantur, quia seruiliter dominantur, & vero domino comparati nec domini sunt, sicut dictum est Ego sum qui sum. Sed de hac proprietate non est hic sermo: sed solum de alia: quan do scilicet res significata per nomen de deo non est in notitia accepta per similitudinem aut vicinitatem a re existente in creatura, siue significetur nomine vocali siue non, sed solummodo nomine mentali, quod etiam in mentis conceptu, secundum quod nullius linguae: sed est accepta in notitia immediate a re quae est deus, si ue quae soli deo convenit, & similiter vox ipsam significans, qualis forte est vox nominis tetragramma ton. Et talis res diuina non significatur nomine esse vel essentiae de deo, quia per translationem ab illo quid prius significat in creaturis, similitudine aut vicinitate significat in generali & obscurae quod est in deo sicut significant hoc nomen sapientia & hoc nomen bonitas, & caetera huiusmodi. licet hoc nomen esse in ter alia translata secundum vocem sit principalius, quia inquantum significat pelagus quoddam infinitum diuinae substantiae (vt dicit Dam. comprehendit quasi indefinite illud quod significat illud nomen deus, inquantum dicit summam eorum quae sunt dignitatis simpliciter. Vnde & secundum Dionysius. esse est dignior diuinarum participationum, prout expositum est supra loquendo de attributis. Vnde aspiciendo ad dictam improprietatem siue sub nomine translato, siue sub nomine non tramslato nullum nomen impositum ab homine viatore significat deum aut aliquid quod est in ipso congrue & digne, aut proprie ipsum aut aliquid quod est in ipso significat seu dicitur de illo: vt procedit & bene ex dictis Augustinus vltimum argumentum: quod ideo concedendum est.