Quaestio 8

QVAESTIO VIII. VTRVM uniuersale uniuocum sit aliquid reale alicubi existens subiectiue.

¶ Circa hanc quaestionem auctor recitat iiij. opi. tenentes: quod uniuersale est aliquid existens subiectiue in anima.

¶ Prima, quod est conceptus id est res, quae concipitur. Et de hoc dicunt, quod est realiter ipsa intellectio confusa rei: qui habet se indifferenter, & communiter ad omnia singularia: quia ipsa non plus intelligitur unum singulare, quam reliqua.

¶ Secunda opinio dicit: quod uniuersale est spens aliqua in aia aequaliter respiciens omne singu¬ lare, quae in essendo est singularis: sed uniuersalis in repsentando.

¶ Tertia opiquod uniuersale est aliqua uera res, sequens actum intellectus, quae est similitudo reiaequaliter respiciens singularia.

¶ Quata opi. quod nihil est uniuersale ex natura sua: sed solum ex institutione: sicut uox significans communiter ex institutione. est uniuersalis.

¶ Has opi. iiij. auctor reputat falsas: licet magis probabiles: quam priores.

¶ Ponit adhuc duos modos, quos reputat aeque probabiles: committens lectori, quem ex his uoluerit ample cti.

¶ Primus: quod uniuersale non est res aliqua: neque habet esse subiectiuum id est esse reale siue actuale: neque extra animam, noque in anima: sed est quoddam fictum abintellectu, habens tamen esse obiectiuum in anima, cuius esse non est aliud nisi cogitari, uel intelligi ab intellectu.

¶ Ad cu ius intellectum sic opinantes consequem ter dicunt: quod intellectus noster uidens renaliquam extra fingit in se eius similitudinem, quae talis est inesse obiectiuo qua lis est res extra, qua fingitur inesse subit ctiuo: sicut artifex uidens domum extra: similem fingit intra: similem non realiter: quia illud fictum nihil reale est: sed ideo similem: quia tale est in esse obiecti uoid est in interiori apparentia, uel repraesentatione: qualis est domus extra in esse subiectiuo: & si omnia haberent uimproductiuam sicut fictiuam produceret domum realem in esse subiectiuo a priori solo numero distinctam.

¶ Et est aliquo modo simisle de imagine in speculo apparente: quae non ast aliquid in speculo. in quo apparet, est tamen simillima in esse appatente imaginato, & id fictum est ob iectum intellectus, terminas immediate actum intelligendi: quod non generatur: sed abstrahitur & fingitur: & uocatur proprie conceptus participialiter. i obiectum, quod tamen concipitur, & propter illam similitudinem in esse obiectiuo naturaliter repraesentat rem extra, & supponit proea: & cum se haber indifferenter ad singularia, quae reprae sentat, dicitur uniuersale: & illud est unum, quod inuariatum praedicatur de multis: de quo etiam uerificantur prae¬ dicata ueras res significantia non acce- pta pro se: sed pro rebus singularibus, pro quibus supponunt: & illud fictum a beato Aug. uocatur similitudo, imago, & uerbum rei: a qua abstrahitur. Hanc opinionem probat, & modum loquendi ratione, & auct. firmat: & praesertim beati Augu. dubia quoque circa ipsam mota soluit.

¶ Secundus modus aeque probabilis est, tenens, quod uniuersale est uera res, & qualitas existens in mente: quae ex natura sua est significatiua rerum extra: sicut uox est signum conmune plurium ex uoluntaria institutione: & quodlibet tale etiam genus generalissimum, est res realiter existens in anima, & accidens animae productum ab anima, & res certigeneris. Sed est uniuersalis in praedicando, & supponendo non pro se: sed aeque pro pluribus singularibus: quibus subordinantur uoces ad placitum institutae in significando: & scripta, & quaecunque signa extra animam.

¶ Et hic modus posset dupliciter teneri: uel quod illa qualitas sit realiter ipsa intellectio: uel quod esset aliquid posterius intellectione: ut innuit doc. iuxta finem quaestionis. Potest etiam dici conceptus nominaliter, non participialiter: & cuilibet uoci impositae, cor respondet huiusmodi conceptus in mente, tam cathegorematice, quam syncathegorematice.

¶ Vlterior prosecutio ex alijs dictis auct. colligi potest: in alijs quaestionibus praecedentibus, & sequentibus. Sed contra istam opinionem de fictis potest argui primo: quod talia ficta non sunt ponenda: secundo: & si ponerentur, non essent uniuersalia.

¶ Contra primum arguitur: quia si poneretur huiusmodi fictum: maxime propter hoc, ut esset obiectum cognitum actu intelligendi: ut patet per aucto. beati Auguin litera: sed hoc non: ergo. Maior pater. Minor probatur: quia obiectum praecedit actum: sed hoc fictum non praecedit: ergo. Prima pars assumpti patet: quia actus praesupponit potentiam, & obiectum secundum beatum August. a cognoscente, & cognito paritur cognitio. ix. de trini. Causa autem praecedit effectum ad minus na¬ turaliter. Secunda pars patet: quia hoc fictum fingitur ipsa intellectione: quia esse eius obiectiuum nihil aliud est, quam intelligi: ergo intellectio est causa eius eo modo, quo potest habere causam. Praeterea actus intelligendi uniuersalis obiectum est res extra: ergo non huiusmodi fictum. Tenet consequentia. quia eiusdem actus non sunt plura obiecta saltem, quorum unum non est pars alterius: cu actus distinguitur arguitiue perobiecta. Antecedens probatur: quia alias non haberemus uniuersalia de rebus ex tra animam. Et confirmatur: quia obiectum intellectionis est id, quod intelligitur actu intelligendi: sed actu intelligendi intelligitur res extra. Nam dicendo homo est animal: homo est rationalis: homo est substantia: homo currit &c. non intelligitur:, quod fictum sit animal ra tionale: nec quod homo fictus sit animal fictum: quia tunc species specialissima esset genus: ergo non fictum: sed realis homo qui currit comedit &c. est obie ctum actus intelligendi: cum ista in menteformatur homo est animal, currit, co medit &c.

¶ Item quaero formata hac mentali: homo est animal aut actus intelligendi terminatur ad realem hominem tantum: aut ad fictum tantum: aut ad utrunque. Si primum: habetur propositum, quod fictum non est obiectum terminans intellectionem. Si secundum: tunc haec ualebit: fictus homo seu conceptus homo est fictum animal, seu conceptum animal: quod est manifeste falsum: quia conceptus speciei non est conceptus generis. Si tertium: erit sensus, quod realis homo & conceptus hominis est reale animal, & conceptus animalis, qui iterum est falsus.

¶ Item aut in illa: homo est animal: conceptus hominis, & similiter animalis supponit personaliter: & sic non supponit pro ficto: & per consequens non terminat actum intelligendi: quia illud terminat actum intelligendi, pro quo fictum supponit: quia hoc solum intelligi tur. Si supponunt simpliciter: tunc supponunt per fictis tamen: & ita ficta terminant non res, & sic praedicte sunt false, & nunquam posset aliquid uere concipi, uel prae dicari de re: nec potest dici: quod supponunt pro utroque simul: quia tumc conceptus eent aequiuocus.

¶ Item quaero, an id fictum scilicet conceptus hois, sit similitudo naturalis rei uel suiipsius: quia non potest esse similitudo naturalis duorum maxime dissimilium: qualia sunt ens reale, & ens rationis. Si primum: tunc reprae. entabit se. Si secundum: non repraesentabit rem.

¶ Item quaero, dum intelligo rem extra & conceptum. aut uno conceptu, aut pluribus. Si secundum: erunt duo obiecta diuersarum cognitionum. unius qua cognosco rem: & alterius, qua cognoscoconceptum rei: & primae cognitionis ob iectum erit res, & non fictum. secundae fictum, & non res & per consequens fictum a re non erit obiectum: sed res ipsa a qua fingitur.

¶ Contra secundum scilicet quod fictum, siponeretur non esset uniuersale, arguit fictum seu conceptus repraesentat rem, a qua fingitur, siue abstrahitur: sed non ab strahitur nisi a re singulari: quia res non est nisi singularis: ergo repraesentat praecise rem singularem: & per consequens erit singularis.

¶ Confirmatur: quia fictum est tale in esse obiectiuo, qualis est res in esse subiectiuo: sed res in esse subiectiuo est singularis: ergo & fictum erit singulate in esse obiectiuo.

¶ Item fictum aut importat praecise rem illam singulariter, a qua fingitur aut non: sed sibi simile. Siprimum: habetur propositum: quod fictum est singulare: non secundum: quia tunc non esset fimilitudo rei, a qua fingitur: sed alterius rei simillimae: nam est similitudo rei, quam importat.

¶ Item de reintuitiue, & singulariter cognita possumus habere notitiam abstractiuam singularem puta memoratiuam. Quaero de obiecto, an sit res, an conceptus rei fictus. Non res: quia stat rem non esse, & obiectum debet esse praesens intellectui ad minus in esse cognito: & ita illud esse cognitum, quod est conceptus fictus erit obiectum. Si secundum: habetue propositum: quia cognitionis singularis est obiectum singulare.

¶ Item non experimur in nobis nisi fictum alicuius rei singularis. Vnde & si fingimus conceptum rei prius non cognitae: ut ciutatis Alexandriae, quam non uidimus: ut sup¬ pono: fingimus nihilo ninus unam ciuitatem singularem ex alijs ciuitatibe prius notis, cui imponimus nomen singulare Alexandria: nec experimur in nobis alia ficta uniuersalia. Volens seruare hanc opinionem potest respondere ad illlas rationes.

¶ Ad primum dicendum praemittendo, quod duplex est obiectum terminans. Quoddam ultimatè terminat actum intelligendi: in quo, scilicet intellectus uasi quiescit suo actu, non tendendo ultra in aliud: & illud potest dici obiectum mouens: & hoc praesupponitur actui: & est causa partialis cognitionis secundum beatum Aug. Aliud est obiectum immediatè terminans: quod est quasi medium quoddam, quo intellectus per actum cognoscendi tendit in obiectum ultima tum: & illud obiectum non mouet ad formationem actus intelligendi: sed actu intelligendi constituitur in esse suo obiectiuo: & illud non praecedit actum intelligendi: sed natura sequitur non tem pore: quia eius esse non est nisi intelligiEt ita eo, quod actus intelligendi est: intelligitur huiusmodi fictum: & hoc intelligi est suum obiectiuum esse: & ita sunt simul tempore. Et per hoc patet solutio primi, quod beatus Aug. loquitur de obiecto mouente ab illo: & potentia causatur actus intelligendi.

¶ Sed diceres. Sic ergo fictum est obiectum actus: ergo distinctum ab actu: & per consequens utrunque; potest conseruari sine alio. Igitur poterit esse conceptus sine actu intelligendi: & per consequens absque hoc, quod intelligatur, quod implicat: quia suum esse est intelligi: & si actus conseruatur sine conceptu: & tunc quaero, an adhuc habeat obiectum mediatum, uel ultimatum. Sisic frustra ponitur conceptus tanquam obiectum mediatum: cum sine eo intellectus tendat in obiectum ultimatum bi secundum: tunc actus esset sine obiecto, & tunc quis intelligeret, & tamen nihil intelligeret: haberet enim actum in telligendi: & ita intelligeret: nam hoc est intelligere, habere in se actum intelligedi: & tamen nihil intelligeret: quia nullum esset obiectum huiusmodi intentionis. Ad hanc replicam dicitur, quod conceptus, & actus intelligendi dicitur sicut ens rationis, & res: quia conceptus est ratio tansum: quia fictus actus cognoscendi est ens reale tantum in anima: quia qualitas inhaerens animae. Consequenter dici potest: quod separari non possunt: quia implicat ut deducit ratio, quae uidetur euidens: maxime quo ad primam partem: quia sequitur conceptus est: ergo intelligitur. Et consequenter dicitur: quod ista maxima quaecunque sunt distincta, possunt separari &c. intelligitur de rebus realiter distinctis: non de re, & ratione: & siplacet dicere: quod saltem actus intelligendi, qui prior est, potest conseruari sine conceptu. Dicitur: quod in casu actus intelligendi esset sine obiecto: & quod illo actu nihil intelligeretur: & quod qualitas ista potest conseruaria deo in intellectu absque hoc, quod intellectus per eam in aliquid tenderet: nec hoc implicat contradictionem. Et cum quaeritur: tunc aliquis intelligeret: & tamen nihil intelligeret: negetur antecedens: quod tumc intelligeret: nam illo actu nihil intelligeret Et ad probationem intelligere est in se habere intellectum: negetur illud: sed ultra requiritur tendentia in obiectum: unde intelligere est actu intelligendi tendere in obie ctum modo licet sit actus intelligendi id es. qualitas illa, qua intellectus non impedius posset intelligere: tamen quia non tendit per eam in obiectum: non intelligit per eam.

¶ Ad secundum conceditur: quod actus cognoscendi uniuersaliter obiectum, est res extra: sed negetur conse- quentia: quoniam eiusdem actus possunt esse plura obiecta non eiusdem ordinis, scilicet mediatum, & immediatum; actus autem distinguuntur per obiecta eiusdem rationis.

¶ Confirmatio prima probat, quod actus intelligendi uniuersalis est obit ctum, extra quod conceditur: ut sufficienter probatur.

¶ Ad secundam confirma tionem dicitur, quod actus intelligendi cor respondens subjecto in illa: homo est animal, terminatur ad utrunque diuersimode: ad rem tanquam ad obiectum uitimate, & principaliter terminans, ad conceptum tanquam ad obiectum mediatum.

¶ Consequenter dicitur: quod non ua¬ lebit illa propositio: homo est animal, ihomo realis & conceptus sunt animal: quia terminus propositionis non supponit pro obiecto mediato: sed rantum pro obiecto principali, & ultimatè terminante, quod in dicta propositione est realis homo. Et per hoc patet solutio sequentium confirmationem usque ad ultimam. unde patet: quod in praedicta extre ma supponunt personaliter tantum prorebus, & dum supponunt simpliciter: supponunt tantum pro conceptibus.

¶ Ad ultimam confirmationem potest dici: quod rem extra & conceptum rei intelligo diuersis conceptibus: quia diuersis actibus: quia rem extra actu recto, & conceptum actu reflexo, & quemlibet actum sequitur suus proprius conceptus siue propria fictio: & si simul utrunque cognoscitur, simulerunt plures conceptus, & actus intelligendi: nec hoc uidetur inconuentens praesertim de actu recto, & refsexo: immo necesse est quandocunque intuitiue cognoscitur actus proprius intelligendi actu rest exo: quod sint simulduo actus intelligendi in intellectu. Et si argueretur consequenter, quod sic esset processus in in finitum: quia actus rest exus etiam intelligitur & non seipso, sed per alium, & sic alius intelligitur &c. in infinitum. Dicitur: quod status erit in secundo actu: ut dicit auctor. q. i prologi

¶ Siquaeritur quomodo tunc uniuersale est obiectum cognitum, cum dum supponit personaliter, non supponit pro se, sed prore: & tunc non dicitur actus ressexus: sed solunmdum supponit simpliciter. Borte dici posset, quod existente uniuersali in intellectu: semper intuitiue cognoscitur: & ita semper est simulcum actu recto refsexus: licet praedicatum propositionis non dicitur de actu reflexo, sed tantum de actu recto. Vel si non placet, dicatur quod uniuersale est obiectum cognitum aptitudinaliter: non semper actu. i quod est cogno s scibile.

¶ Ad rationes contra secundum dicitur.

¶ Ad primam dicitur secundum doct. dist. xxv. q.iij. quod inter rem intuitiue cognitam, & actum cognoscendi in tuitiue, non ponitur fictum quasi medionterminans cognitionem intuitiuam: sed cognitio intuitiua primo, & immediate terminatur ad rem ipsam singularem in tuitiue cognitam. Similiter nec inter notitiam abstractiuam singularem immediate intuitiuam sequentem, quia idem omnino, & sub eadem ratione est obiectum intuitiue, & abstractiue notitiae immediate sequentis: sed cognira reintuitiue intellectus fingit conceptum similimum in esse obiectiuo rei intuitiue co gnitae, repraesentans ipsam rem & omne sibi simile: sicut non est simillimus soli reicognitae: sed etiam cuilibet sibi simillimaequod est obiectum primo cognitum intellectione communi.

¶ Per hoc ad argumentum dicitur, quod illud fictum, siueconceptus abstractus, non repraesentat praecise rem singularem, a qua abstrahitur: sed illam & quodlibet sibi simile, quaem possunt plura esse: sicut declarat auctor. q. sequenti.

¶ Ad confirmationem dicitur, quod fictum est tale in esse obiectiuo non quantum ad singularitatem repraesentandi: sed quantum ad habitudines reprae sentatas, quas repraesentat easdem non numero tantum, sed specie: quia omnia similia.

¶ Per hoc ad confirmationem secundam dicitur, quod est similitudo rei, a qua fingitur: & cuiuslibet sibi similis sicut statua regis licet fingatur a figulo secundum singulatem faciem regis: repraesentat tum aeque regem, & omnem sibi simillimum.

¶ Ad tertiam confirmationem patet ex dictis, quod conceptus fictus non est obiectum cognitionis intuitiuae nec abstractiuae immediate sequentis: quia illas praesupponit: sed est obiectum cognitionis communis bstractae. Quid autem sit obiectum cognitionis intuitiuae, & abstractiuae immediate sequentis dictum est: nec oportet obiectum esse praesens quo ad abstractiuam: sed sufficit, quod aliquando fuerit praesens.

¶ Ad quar tam confirmationem dicitur: quod experimur in nobis fictum importans rem singularem: sed non illam tantum, a qua sit fictio: sed omnium sibi similium, & ideo est uniuersale ut dictum est: nec tantum ab una re singulari abstrabimus uniuersale: sed etiam apluribus singularibus in ter se conuententibus abstrahitur uni¬ uersale: quid est similitudo quaedam onum sic conuenientium: & obiectum terminas actum intelligendi conmune. Et quod additur: cum fingimus ciuitatem Alexandriae; fingimus aliquod singulare: negetur id: nam illa imago, quam a pluribus prius sensatis fingimus, de se est vniuersalis: quia aequa liter est omnium: quad sunt: uel esse paesent similia huic fictionilicet forte de facto nihil reale est huic simile: & ita patent solutiones.

¶ Sed adhuc contra hunc modum arguitur. illa opimode fictis uidetur omnino superflua: quia omnia in hac materia saluantur per solum actum intelligendi, sine simodoi ficto habente tantum esse obie ctiuum: & multo facilius, quam ponendo huiusmodi fictum cum actu intelligendi: quem tamen oportet ponere ex rationi bus distin. sequenti ponendis. Cum ergo non sit ponenda pluralitas sine necessitate: uitanda est huiusmodipluralitas. Antecedens patet: quia si ponitur huius modi fictum: adhoc ponitur, ut cognitio uniuersalis habeat obiectum uniuer sale: sed ob hoc non oportet ponere: quia sufficienter saluatur ueritas cognitionis per plura obiecta singularia, aeque prime per cognitionem uniuersalem significata: quae tamen oportet ponere, etiam fificta ponantur: alia nulla esset cognitio uniuersalis rerum singularium: quod ex supradictis patet esse falsum.

¶ Nec oporter ponere huiusmodi ficta habentia tamen esse obiectiuum propter declarare generationem uerbi in diuinis: ut infra patebit: quae magis declaratur per productio nem notitiae abistractiuae immediate sequentem notitiam intuitiuam: quam per fictionem huiusmodi uniuersalis, aut est singularis.

¶ Nec propter saluare aucto. beati August. aut alia inducta in rationibus pro illa opinionqueper auctorem adductis in quaestione praessenti iuxta principium: ut patebit ex earum solutionibus. Vnde ad eas secundum ordinem respondendo.

¶ Ad primam, qua arguitur. quod secundum philosophum ens diuiditur primaria diuisione in ens in anima: & ens extra animam. Dicendum: quod non est diuisio entis accepti pro ter mino primae impositionis: sed pro term ino secundae imppsitionis: ut sit sensus entium id est terminorum significantium entia: aliqui significant entia extra animam: aliqui entia in anima: & intelligit per entiam anima entia, quae sunt signa: sicut illud supra expositum est. Rerum aliae uniuersa les: aliae particulares id est signorum aliud uniuersale: aliud particulare. Et est similis diuisio ei, quam ponit beatus August. j. de doctri. christiana, & magister dist. i. Omnis doctrina uel rerum est, uel signo rum: hoc est terminorum significantium res, uel signa. Est ergo diuisio philosophi(si tamen est philosophi)haec in sententia. Terminorum entia significatium: quidam sunt primae impositionis: quidam secundae impositionis. Neque illa diuisio entis in ens in anima &c. ualeret: si perens in anima intelligeretur huiusmodifictum: quia tale fictum non estens, uel res: sed tantum fictum uel ratio, quod distinguitur contra ens & rem: nisi dicere tur: quod esset diuisio aequiuoci in sua aequiuocata.

¶ Ad secundam de figmentis dicitur: quod intelligendo illam similitudinem, quam anima fingit id est abstrahit arebus: sic figmenta sunt actus intelligendi, qui habent esse uerum, & subiectiuum in anima. Sunt enim qualitates animae inhaerentes: & hi actus sunt naturales similitudines rerum, a quibus formantur, quae sunt obiecta eorum: nec oportet ponere aliquod obiectum medium inter cognitionem intellectiuam actus, & reale eius obiectum. Dicuntur autem huiusmodiactus figmenta: quia talia sunt in repraesentando rem: quales sunt res repraesentatae. Non autem talia in existendo id est in qualitatibus realibus: quia sunt qualitates spirituales: obiecta uero frequenter res materiales: sunt autem naturaliter similes in repraesentando: quia repraesentant res distinctaecum suis habitudinibus sicut sunt realiter: non autem sunt similes in essendo, idest: quod actus haberent esse reale: aut qualitates reales eiusdem speciei cum suis obiectis. Quod additur de chumera: patet: quod aliter chumera dicitur sigmentum: & aliter cognitio rei possibilis. Verum conceptus chumerae, idest actus cognoscendi correspondens huic uoci chumerae, est uera qualitas in mente: tamen illud, quod significat, nihil est.

¶ Ad tertium de propositionibus, sullogismis &c. dicitur: quod habent esse sub iectiuum in anima: nec eorum esse est tantum cognosci: licet dum sunt cognoscuntur: sunt enim aggregata, & comple xa ex pluribus conceptibus, & actibus, quod sunt qualitates in anima. Verum notitia adhaesiua propositionum est simplex qua litas mentis terminata ad complexum pro positionale.

¶ Ad quartum de artificibus dicitur: quod artificialia in mente artificis sunt cognitiones, quae sunt uerae qualita tes conceptus scilicet qui sunt naturales similitudines rerum artificiatarum extra. Secus tamen de mente diuina, cuius cognitio non est qualitas: sed ipsa essentia. Non tamen est concedendum proprie loquendo: quod artificialia extra habent esse quasecunque in mente artificis. Nec creaturae in mente diuina: nisi esse capiatur abusiue pro cognosci: de quo inf. dist. xxxvAd quintum de respectu rationis dicit,. quod talis non est ponendus distinctus a rebus: tamen conceptus relatiuus sicut conceptus connotatiuus est uera qualitas mentis, qui potest dici respectus rationi: quia portat operationem intellectus.

¶ Ad sex tum dicitur: quod ens, quod est uniuocum deo, & creaturis, est conceptus & quali tas mentis, & non res aliqua extra animam realiter comunis deo, & creaturis: sed est communis repraesentatiue: sicut uox eius, de quo. q. sequenti.

¶ Ad septimum dicitur: quod intentiones secundae sunt uerae qualitates in anima, & conceptus significantes signa per modum signi & non tantum ficta. Consequenter dicitur quicquid beatus Aug. de isto ficto dicit: conuenit conceptui, qui est actus intelligendi, & quomodo intellectio est obiectum cognitiuum non suimet: sed actus refsexi. dicatur proportionabiliter sicut supra responsum est de ficto.

¶ Ad ratio nem primam contra secundam opin. in principio. q. quae etiam uidetur militare contra hanc opi. dicitur, quod actu intelligendi uniuersali nihil intelligitur nisisingulare: quodlibet singulare sub eo contentum aeque primo negatiue. Nec est inconueniens: quod infinita in potentia possunt intelligi confuse: secus si intelligitur quodlibet seorsum distincte.

¶ Ad secundam contra eandem opi. dicitur quod conceptus dupliciter accipitur: participialiter: & nominaliter. Participialiter est res, quae concipiti. it res quae actu cognoscendi intelligitur: & sic conceptus est obiectum intellectionis: & est res ex tra terminans actum intelligendi, scilicet res cognita, sed nominaliter capiendo est ipsa cognitio, qua res cognoscitur, & sic est actus intelligendi. Et uerum est: quod cognitio non praeciscterminat se ipsam, ut significatum per se naturaliter proprie: sed bene terminat seipsam ut significatum per se mediante alio conceptu. hoc est dictu: quod nullus conceptus si gnificat seipsum praecise naturaliter proprie, & ultimate: sed bene significat seipsum praecise naturaliter comuniter, uel non ultimate, & hoc mediante alio conce- ptu refsexo naturaliter proprie significante.

¶ Ad rationes contra secundam opinionem inquantum faciunt contra illam: dicitur: quod uniuersale non est species, sed cognitio siue actus cognoscendi communiter. Et consequenter dicitur: quod illud uniuersale non primo intelligitur: sed res singularis: sed est, quo intelligitur. potest tamen intelligi alio conceptu, qui dicitur refsexus: nec proceditur in infinitum: sed est status secundum auctor. in secundo ut dicit in prologo. q. i.

¶ Dicitur etiam: quod conceptus uniuersalis abstrahitur, & generatur. Ab strahitur a conuententia singularium, & generatur: quia realiter in anima producitur. Aliae rationes non sunt contra istam opinionem.

¶ Propterillas rationes factas contra opinionem de fictis: uidetur secunda opinio probabilior, quod uniuersale est conceptus mentis .d ist actus cognoscendi: qui est uera qualitas in anima: & res singularis: signisicans uniuoce plura singularia aeque primo negatiue naturaliter proprie: quorum singularium est naturalis similitudo: non in existendo: sed in reprae: sentando: propter quod dici potest fictum, similitudo imago uel pictura rei etiam obiectum cognitum: sed non seip so: sed alio conceptu reflexo. Est etiam uniuersale: uox uel scriptum, aut quodcunque aliud signum ex institutione, uel uoluntario usu significans plura singularia uniuoce. quod tamen signum est res aliqua singularis, & sicut conceptus, ita & ipsum solum repraesentatiue est uniuersale: ita quod esse uniuersale nihil aliud est, quam repraesentare, uel significare plures res singulares uniuoce. Et secundum hunc modum omnia faciliter possunt solui, & intelligi: quam opinionem in sequentibus prosequi propono: sicut & doc. quodlib. iij. qeij. eam acceptat dicens: quod non sit paruus mundus continens huiusmodi entia ficta. Vnde secundum eum ibi qud nulla res est nihil est omnino. Item. iiij. quodlib. q. xix.

¶ Ad Au gu. dicentem possum fingere talem hominem: dicit, quod illa fictio est intellectio communis hominibus &c. Item. v. quod lib. q. xij. & xiij. Ite. iiij. quodlib. q. xix.