Quaestio 1

QVAESTIO I QVAERITVR primo cir& ca primam conclusionem. & Vtrum omnes angeli inter & se personaliter discreti, essentiali specie sint distincti. quaestio supponit, quod angelus sit persona. Quaerit an omnes distinguuntur specie; an aliquisolo numero.

¶ Pro utroque notandi id et primo; quod licet nomen angelus secundum uocis proprietatem nomen sit officij: ut uult Greg. de quo infra distinix. tamen in proposito accipitur, ut dicit substantiam, siue materiam angelicam. Et sic acceptum describitur angelus a Damasce. Angelus est substantia icorporea, intellectualis, seper mobilis arbitrio libera, deo ministrans, gratia non natura immortalitatem suscipiens.

¶ Substantia incorporea ponitur progenere, & accipitur incorporea stricte pro substantia, quae neque est cor pus in se, neque corpori unibilis, ut forma. & per hoc includitur anima intellectiua tam coniuncta, quam separata.

¶ Dicitur intellectualis: ad excludendum quamcunque naturam non cognoscentem. Posset enim deus de nouo producere substantiam spiritualem non cognoscentem, quae per hoc non esset angelus. Dicitur semper mobilis, & hoc quantum ad motum localem: quia tali motu infatigabilis est. Perhoc etiam innuitur, quod non determinat sibi locum naturalem, in quo naturaliter quiescat; quia est de se indifferens ad omnem locum corporalem.

¶ Dicitur arbitrio libera; quantum ad motum affectionum.

¶ Dicitur deo ministrans: ubi tangitur causa finalis: de cuius mysterio infra tractatur distin. ix.

¶ Dicitur suscipiens immortalitatem non natura, sed gratia diuina; quia angelus; sicut quaelibet creatura; de se habet uertibilitatem in nihil. Eoipso enim, quod de nihilo creatus est; potest redite in nihil; & rediret in nihil nisi adeo conseruaretur. quod ergo perpetuus est; non habet ex se; sed ex dono condito ris conseruantis. Et ideo licet non sit corruptibilis ex principiis intrinsecis: cum sit substantia simplex; nec habet contraria extrinseca sicut elementa; tamen ner subtractionem conseruationis est annihilabilis. Conseruatur autem benignissima, & gratiosa dei uoluntate; & ita dono gratiae. Et licet breuius posset describi dicendo, creatura intellectualis incorporea, tamenreliquae particulae non supersluunt: quia eis exprimitur causa finalis, operatio, & duratio angelorum.

¶ Aliam ponit angelorum commendatoriam Beatus Dionisius de diuinis nominibus scilicet; Angelus est imago dei, manifestatio occulti, suminis speculum purum, splendidissimum, immaculatum, incontaminatum incoinquinatum recipiens totam (si iustum est dicere) speciositatem bene formatae deiformitatis: & pure declarans in seipso, sicut possibile est; bonitatem, quae est in abditis. Hanc per singula uerbalate prosequitur Alexan. de ales. parte ij. quaestio. xx. men. iij. arti. ij.

¶ Secundo supponitur ex his, quae distinctio ne xxiij. lib. j. Ockam ponit, quod persona est summum intellectuale. Est autem summumens completum, non constituens aliquod ens unum; non natum inhaerere: nec ab alio sustentatum. Per¬ primum scilicet ens completum, excluditur omne, quod potest esse pars alterius essentialis, siue actu componat, siue non. Per secundum scilicet no constituen &c. excluditur diuina essentia: & similiter relationes diuinae, quae non sunt forma liter persona; sed constituunt personas. Pet tertium non natum inhaerere; excluduntur omnia accidentia. Per quar tum; nec ab alio sustentatum: excluditur natura humana a uerbo assumpta.

¶ Huic diffinitioni concordat diffinitio Boet. Persona est rationalis naturae indiuidua substantia. Per indiuiduam substantiam intelligitur summum substantiale. Per rationalem naturam, natura intellectualis. Concordat Rich. de sancto uictore personam sic diffiniens: Est intelligibilis naturae incommunieabilis existentia. Intelligens per incommunicabilem existentiam, omne illud, quod non communicatur alteri: uel ut pars, seu constitutiuum aut accidens, aut sustentatum. Ex illo sequitur: quod persona ultra naturam, uel essentiam rei, nullam aliam rem positiuam importat: sed dumtaxat connotat negationem quadruplicis communicabilitatis, quae dicta est. Ex queo sequitur secundo, quod res non personatur per aliquam entitatem positiuam, sed eoipso, quod res est: & non est pars alterius; nec constituit aliud: nec natum est inhaerere; nec ab alio sustentatur; est summum. Et si fuerit natura, intellectualis est persona.

¶ Sequitur tertio, quod personalitas non est aliquic distinctum a persona; quo res, quae est summum formaliter dicatur persona; sed est ipsa res non communica bilis modis supradictis, Et de hoc latius uidendum erit in tertio lib. distinctio. j. quaestio. j.

¶ Tertio supponendum secundum mentem phi. j. To pic. c. v. dicentis. Eadem specie sunt. quae eadem specie continentur, per oppositum diuersa specie. Supponendum itaque, quod illa differunt specie essentiali: quae continentur sub diuersis speciebus absolutis. Est autem species absoluta conceptus hominis abstractus a conue- nientia essentiali aliquorum, quae habent supra se genus. Illa uero sunt eiusdem speciei essentialis; quae sub eadem specie specialissima continentur. Et illa continentur sub eadem specie specialissima absoluta: quae sunt similia in essentialibus: ita quod non possunt dare aliqua similiora; ut petrus, & pausus ita sunt similes in essentialibus: ut non possunt dari aliqui similiores tam ex parte materiae, quam formae: quia aeque similes sunt omnes materiae essentialiter: similiter omnes animae in tellectiuae. Nec potest assignari maior conuententia inter has animas intellectiuas, quam illas: secus de petro, & hoc asino.

¶ His praemissis est prima conclusio responsiua ad summum. Omnes angeli sunt inter se personaliter discre ti. Probatur; quia quilibet angelus est distinctus a quolibet alio; & quilibet est persona; ergo conclusio uera. Consequentia nota cum maiore. Et minor patet ex diffinitione personae: quia quilibet angelus est summum intellectuale, quia nullus angelus est pars, uel constituens; nec forma alicuius: nec ab alio supposito sustentatum; & est natura intellectualis; ut patet perdiffinitionem angeli praemissam.

¶ Secunda conclusio responsiua ad quaesitum: Possibile est esse plures angeos in eadem specie. Probatur; quia deus potest creare duos angelos simillimos in essentia, & uni infundere maiorem gratiam, & cognitionem quam alteri; & illi essent eiusdem speciei ergo. Consequentia nota. Et minor patet ex ultimo notabili. Maior probatur: quia esse duos angelos simillimos nullam includit contradictionem; ergo deus potest illos creare. Item omnes animae intellectiuae sunt eiusdem speciei specialissimae. ergo & angeli aliquipossunt esse eiusdem speciei specialissimae. Tenet consequentia, quia non uidetur, unde hoc plus repugnet angelis, quam animabus: cum animae intellectiuae ita sunt spus in se simplices, sicut ingelus; nec impedit, quod animae intellediuae possunt informare materias. Et ideo possunt esse plures animae in eadem specie propter diuersitatem materiae. Non sic de angelis; quia materia est penitus extrinseca animae; & non est de essentia animae si identitas, iel diuersitas speciuoca non conuenitanimae per materiam: immo si omnes animae creatae essent extra materiam; ut tenuiterror Origenis. etfi nunquam informarent materiam: adhuc conuenitent specie. Item animae intellectiuae sunt in seipsis quaedam aentitates omnibus alijs circumscriptis; ergo in seipsis sunt eiusdem speciei, uel diuersarum, Non secundum: ergo primum. Tenet consequentia: quia quaecunque duae res signatur omnibus alijs circumscriptis, sunt res duae: uel ergo tantum numero, uel specie. non est dare medium: quia quaecunque differunt non tantum numero; differunt plusquam numero, & ita specie.

¶ Tertia conclusio: Probabi tle est multos angelos eiusdem hicrarthiae, & ordinis de facto esse eiusdem spetiei, & solum numero differre. Probatur: quia probabile est nullam speciem naturae intellectualis totam esse damna am; sed multi angeli sunt damnatis ergo nulli constituerunt totam speciem. Consequentia est in festino: sic formando: Nulla tota species naturae intellectualis est damnata, aliqui angeli sunt damnati, igitur aliqui non sunt tota species; & per consequens sunteiusdem speciei cum alijs non dam natis, cum quibus constituunt totam speciem. Minor nota. Maior probatur per illud Augustini in ench. c xxiiij. Placuit uniuersitatis creatori, & moderatori deo; ut cum non toia multitudo angelorum deum deseiendo perierat; ea, quae perietat in perpetua damnatione remaneret. Quae autem cum deo illa deserente perstiterat, de sua certissima cognita semper futura felicitate secura gauderet. Alia uero creatura rationalis; quae in hominibus erat, quoniam peccatis, & supplicijs, & originalibus, & proprijs tota perierat: ex eius parte reparata. quod angelicae societati certatim iungeretur; quod ruina illa diabiolica minuerat, suppleretur illa totali, & partialitas in angelis non uidetur esse rationalis; nisi ponatur, quod nulla species angelica quantum ad omnia indiuidua) totaliter perierat. Et ita de quacunque specie angelorum, aliqui perstiterunt, aliqui ceciderunt. Multa hic moueri possent: quae in distinctio. ij. primi latius sunt tractata. Tantum de illa quaestione. De simplicitate angelicae naturae uidebitur infra viij. distinctio. Et de libertate arbitrij distinctione. vj.