Quaestio 1

QVAESTIO I VTRVM confiteri peccata sacerdoti sit necessarium ad salutem mortaliter peccanti.

¶ Tribus articulis quaestio hoc soluetur: declaratione terminorum, subiunctione conclusionum: & solutione dubiorum.

¶ Quantum ad primum notandum: quod secundum beatum Auguin de uerbis euangelii homel. viij. circa prin. Duplex est confessio, scilicet confessio laudis, & confessio fraudis. Confessio laudis est attestatio diuinae perfectionis: ut cum deum praedicamus omnipotentem, pium, bonum, misericordem, iustum: sic filius confessus est patrem Mat. xi. Confitebor tibipater &c. Con fessio fraudis est accusatio, qua peccator seipsum accusat: & hoc modo hic ac cepta: & prout est pars facramenti sic de scribitur. Confessio sacramentalis est secreta delinquentis accusatio suorum conmissorum peccatorum coram sacerdote iurisdictionem in eum habente speueniae consequendae.

¶ Dicitur in diffinitione confessio sacramentalis: quia illa diffinitio non datur de confessione cordis, quae sit coram deo in cubiculo cordis, neque de illa, quae sit in iudicio contentioso: sed de ea, quae sit in foro animae secreto.

¶ Dicitur in diffinitione secreta, ad excludendum confessionem generalem, quae sit in publico: haec enim non est sacramentalis: licet ex ea sic conlitens consequi possit remissionem uenialium peccatorum.

¶ Dicitur accusatio: quia qui se coram sacerdote excusant, non confitentur: sed magis se laudant, exemplo Pharisaei bona sua annumerantis.

¶ Dicitur suorum peccatorum: quia non debet esse accusatio aliorum.

¶ Dicitur coram sacerdote: ad excludendum illam, quae sit sodali: quae licet quandoque; sit utilis: non tamen est sacramentalis: quoniam per illam non sit remissio peccatorum uirtute clauium eccle- siae.

¶ Dicitur iurisdictionem in eum habente: quia si fiat coram alieno non suo iudice: non est sacramentalis: ut supra dictum est distin. xiiij. q.eii.

¶ Dicitur speue niae consequendae: ubi tangitur causa finalis confessionis, quae est remissio peccati. Excluditur etiam confessio ficta propter falsitatem, & mendacium confitentis, aut desperationem, aut infidelitatem se accusantis, quae proprie non ex sacramentalis: eo quod talem nunquam sequitur effectus satramentalis. Quaestio itaque quaerit de confessione fraudis sacra mentali.

¶ Secundo notandum; quod confessionem esse necessariam ad salutem dupliciter potest intelligi, scilicet in uoto & in actu, & utraque esse necessariam mortaliter peccandi ad salutem concors est sententia o mnium doctorum: licet non pro semper. Et quidem: quod sit necessaria in uoto idest in proposito depedet ex necessitate eius aliquando inactu: nam si nunquam esset necessaria in actu, non esset necessaria in uoto, seu pro posito. Quod autem sit necssaria in actu; uarij uarijs modis ostendere nituntur: licet plerique insufficienter, & quidem non potest sufficienter ostendi ex necessitate remissionis peccati: quamuis remissio peccati sit necessaria ad salutem. Nullus enim peccato obnoxius potest intrare illud regnum, quod nihil inquinatum intrabit. Apoc. xxj. Non tamemn ex hoc in ferri potest, quod confessio, de qua loquimur, sit necessaria ad salutem: tum quia ad remissionem pcti est alius modus sufficiens sine confessione in actu scilicet contritio cor dis, perquam pctamen remittit, prius quam pctor facerdori confiteat: ut ostendit magister in textu. Tum quia confessioscum probabiliorem opinionem praeexigitremissionem peccati per contritionem praeuiam: ut dictum est sup. dist. xiiij. q.ij. & per hoc nunquam perconfessionem remittitur pctum: sed eam praesupponit.

¶ Et si diceres: confessio in uoto requirit ad remissionem pcti: ergo etiam quandoque in actu: quia sicut frustra est potentia, quae numquam deducitur ad actum: sic frustra est uotum, seu ppositum, quod numquam deducitur ad actum. Antecedens patet: quia contritio requiritur ad confessionem pcti secundum praedicta: sed contritio includit confessionem in uoto. Respondetur: quod ista probatio pecit principium: nam licet coniter dicant doctores: & uerum est: quod contritio includit confessionem in uoto: hoc autem sufficienter non probatur. Videtur enim: quod quis potest habere perfectam contritionem, & sufficientem ad peccati remissionem absque; uoto confessionis: potest enim alicui intense displicere pctamen propter hoc: quia est dei offensiuum: absque hoc, quod tunc cogitet de confessione: & per consequens absque uoto confessionis: & tamen illa displicentia est contritio sufficiens: quia sufficienter circumstantionata circunstatia finis, & alijs. Si ergo quaeris: quomodo confessio in uoto includitur in contritione: potest dici, quod implicite, seu uirtualiter. nam contritio displicet omne peccatum inquam tum dei ossensiuum: & per consequens omnis inobedientia praeceptorum: & hoc placet obedientia praeceptorum: nam cui placet antecedens: placet & con¬ sequeis: & cuidisplicet antecedens: displicet omne consequens: & placet omne contrarium. placet dico, naturaliter: quia habet in se, unde formaliter deducitur tale esse consequens ad antecedens: quodeducto placebit, aut displicebit forma liter: sic contrito displicet uirtualiter omne peccatum: & placet omnium praeceptorum obedientia, quatenus sunt pcepta: sicut in simili dictum est de connexione uirtutum lib. iij: distinct. xxxvi- Vt ergo contrito placet confessio inuoto: oportet deducere confessionem esse praeceptam, & necessariam ad salutem. Et illa deductio quaeritur. Praesupponit itaque illa probatio, quod probare intendit: & ergo perit principium. Igitur alij necessitatem confessionis ostende re nituntur ex necessitate praecepti: siquidem necessaria est obseruantia praeceptorum ad salutem: secundum illud Mat. xix. Si uis ad uitam ingredi, serua mandata. Sed quale sit mandatum, an naturale, diuinum, uel humanum diuersificantur. Et satis certum uidetur: quod praeceptum de confessione sacramentali no est de iure naturali. Nam ut dicit Scodist. praesenti; illud uerum est de iure naturali, cuius ueritas nota est ex terminis aut ex sic noto in consequentia necessaria deducibilis: sicut conclusio ex principiis in speculabilibus. Sic & in practicis nihil est de lege naturae, nisi principium sit euidens: aut conclusio ex talidemonstrata: stricte loquendo de legenaturae. Sed tamen extendendo nomen quandoque illud dicitur de lege naturae, quod est uerum practicum, consonum principijs, & conclusionibus legis naturae, intantum, quod statim notum est omnibus illud conuenire tali legi, idest principiis sic notis, aut conclusionibus ex eis demonstratis. Et satis patet: quod confessio, de qua loqmur, non est sic de lege naturae: quia tunc obligatio eius fuisset pro statu cuiuscunque; legis: quod patet falsum: quia nec pro statu innocentiae: nec naturae lapsae ante legem: nec pro statu legis Morsaicae: licet confessio facienda fuerat deo omnium cognitori pro quacunque lege naturae lapsae. Et hanc confessionem requisiuit dominus ab Adam primo transgressore, cum dixit. Adam ubi es: ut dicit glol. Genesiij. Sic etiam licet pro statu legis Morsiconfessio de peccatis occultis fiebat deo tantum: de quibusdam tamen irregularitatibus, & defectibus publicis, & non ob seruantia legis fiebat confessio uniuscuiusque; quando obtulit pro tali delicto sacrificium: sic etiam fiebat generalis confessio per sacerdotem pro populo: ut peccauimus, iniuste egimus, iniquitatem fecimus, & huiusmodi. Sed hae non sunt confessiones, de quibus nunc quaeritur: & ita etiam omnes auctoritates ueteris testamenti loquentes de confessione ( sicut illa. Tustus prior accusator est sui: & similes) loquuntur de confessionibus praedictis: non de sacramentali, de qua quaestio.

¶ Et sic diceres: haec est nota in lege naturae. Quilibet reus debet iudicari per alium: eo quod nullus est iudex in propria causa: non autem potest iudica ri per alium, nisi accusetur illi: nec potest de occultis accusari nisi per seipsum: ergo debet per seipsum accusari ei, a quoiudicetur. Et magis consonum est rationi; quod in secreto fiat accusatio, quam in publico, si peccatum fuerit secretum, & nulli rationabilius, quam sacerdoti: ergo uidetur confessionem facere esse de sege naturae. Respondetur: quod etsi notum sit in lumine naturali: uel saltem ualde consonum propositioni notae, quod reus est iudicandus: quia nullum delictum relinquendum est impunitum in uniuerso, si est unus rector uniuersi iustus: quod est notum naturaliter, uel consonum notis naturaliter. Quodque reus sit iudicandus ab alio: tamen quis sit ille alius: non est notum per rationem naturalem: nec per aliquod ei consonum: nisi de deo, qui est retributor meritorum, & punitor peceatorum. Ille autem non indiget accusatione rei: cum omnia sint sibi nota, antequam fiant sine accufatione: etiam siteneretur reus se accusare deo uniuersaliiudici: non sequitur, quod peccator debet confiteri nisi deo: & hoc esse de lege naturae a pluribus concessum est. Sed haec confessio non est de illa, de qua quaestio, puta quae sit homini: quod enim homini facienda sit de oc cultis: nulla naturali ratione: nec aliquo illi consono probatur. Haec Scor.

¶ Cum itaque sacramentalis confessionon est de lege naturae: oportet quaerere legem positiuam. Et quia haec est duplex. diuina, & humana.

¶ Circa hoc sunt diuersae opiniones. Vna est, quod sit de legepositiua ecclesiae, quam tenet glol. de poenit. distinct. v. capit. j. ubi post diuersas opiniones recitatas subdit. Melius dicitur eam institutam a quodam generali, siue uniuersali ecclesiae traditione: potius quam ex noui, uel ueteris testamenti auctoritate. Et hanc opinionem sequitur Panormit. in capit. omnis. de poenit. & re. & assumit tam gloil. quam Panor. pro firmamento quoddam magis dubium scilicet: quod Graeci non peccant non utendo confessione. Confitentur enim soli deo in secreto: quia apud eos non emanauit haec constitutio: & ideo eos non obligat: sicut nec constitutio continentiae quo ad existentes in ordinibus facris: quia eam non acceptarunt.

¶ Sed contra hanc opin. communiter sunt theoogi. Et arguit contra eam Scot. primo: quia non uidetur; quod ecclesia tam onero sum, & arduum praeceptum imponeret omnibus christianis (contra illud Matth. xi. Iugum meum suaue est: & onus meum leue) nisi esset praeceptum diuinum. Nam & August. ad Ianuarium epistola. exviij. Dominus noster Iesus Christus: sicut loquitur: leui iugo suo nos subdidit, & sarcinae leui: unde sacramenis numero paucissimis, obseruatione. facillimis, significatione praestantissimis, societatem nouipopuli alligauit. Et in alia epistola ad eundem loquens contra grauantes fideles multis, grauibusque obseruantiis ait. Ipsam religionem, quam paucissimis, & manifestis simis celebrationem sacramentis mise- ricordia dei esse liberam uoluit: seruilipus oneribus praemunt: ut tolerabilior sit conditio Iudaeorum, qui etiam si tempus libertatis non agnouerunt: legalibus tamen sarginis non humanis pra sum¬ ptionibus subijciuntur. Quanti autem oneris, ac seruituris sit humanae infirmitati, secreta sui cordis manifestare contra seipsum similimortali: non sine uitae suae periculo quis ignonrat. Nec aliquod tantae grauitatis praeceptum in tota ueteri historia reperitur: unde non est probabile, quod ecclesia mater tantum onus imponeret filiis suis: nisi fuisset a deo praeceptum. Praeterea non inuenitur: ubi ab ecclesia hoc praeceptum institutum sit, nam glol. allegata tenens quod alecclosia sit praecepta confessio, non alle gat locum, uel canonem aliquem: sed nec Panor. imitans in hoc glos. Sed turpe est dicere aliquid esse traditum ab ecclesia: & non posse ostendere: ubi, uel quando: sicut turpe esset theologo dice re aliquid contineri in biblia: & non posse demonstrare locum. Et sic allegatur cap. omnis de poenit. & remis. patet: quod illud cap. est Inno. iij. in concilio Lateranen. quod celebratum est annos domini. meciiij. Ante autem illud tempus per multos anmos plusquam. decc. annos fuit beatus August. qui praedicauit, & scripsit confessionem esse necessa riam: ut patet in lib. de uera, & falsa ponitentia: & in alio libello de paenitentia: cuius dicta aliqua magister recitat dist. praesenti: & Gratianus de poenitentia distinct. v. & vj.

¶ Item magister sententiarum praecessit Inno. in cl.t annis: a quo Inno. edita est constitutio omnis: & tamen magister determinauit confessionem esse necessariam, cuius etiam doctrinam Inno. contra abbatem Ioachim approbauit: ut habetur de sancta trin. & si. cap. c. damnamus. Haec ergo decretalis, omnis. longe postillam determinationem magistri edita est: & ideo decre talis non instituit confessionem: nec praecepit tanquam prius non praeceptam: sed tempus quoddam simitat, in quo omitti non debet: & quaedam alia circa confessionem determinat. Et ad illud, quod adducit glol. alleg. de graecis: respondet Scor. quod antecedens scilicet quod confessio non sit necessaria apud graecos. non est notum: sed magis oppositum: nam sicut apud eos necessarius est baptismus ssuminis tanquam tabula prima post naufragium: ita & sacramentum penitentiae, quod est tabula secunda: licet forte constitutio omnis eos non liget. Quod uero apud eos non sit consuetudo confitendi, non est notum, nec certum: nec hoc alicubi aliquis doctor contra eos scribens, & abusiones eorum reprobans exprimit: cum tamen esset notabilis discordia ab ecclesia romana, si in hoc discordarent: notabilior scilicet quam conficere in fermentato: uel ista forma. Baptixetur seruus christi: de quibus non tacent latini. Et si uerum esset: quo non haberent confitendi consuetudinem: non hoc eos excusaret: nec propositum probaret: quoniam illam consuetudinem non solum laudabilem: sed etiam necessariam potuerunt omittere: sicut etiam in alijs errauerunt.

¶ Ideo aliter dicunt conmuniter theologi: quod confessio est de lege positiua diuina: sed a quo, & ubi instituta sit: non similiter sentiunt. Sanctus Bo na. dicit, quod sit a christo insinuata: ab apestolis instituta: & a Iacobo hierosolymo rum episcopo promulgata: ubi ait in sua canon. Confitemini alterutrum peccata uestra capit. v. Sed hoc reprobat Scot. nam sacramenta institui non possunt nisi a solo christo: quia nemo potest instituere sacramentum, nisi quipotest dare efficaciam, & certitudinem sacra mento: ut sup. dictum est dist. ij. q. j. & hent Scor. qeiii. dist. j. hoc autem solius deiest. Numc aut confessio pars est sacramentipaenitentise, uel de necessitate eius: ut suphabitum est dist. xiiij. q.ii. Quod uero Iacobus ait. Confitemini &c. non ibi loquitur de confessione sacramentali: non. n. exprimit, cui fiat an sacerdoti, uel non facerdori: sed intelligenda sunt uerba ista, sicut sequentia: & orate pro inuicem &c. q. sunt quaedam persuasio ad humilitatem, per quae generaliter nosipsos esse pctores fatemur; & orationes mutuas expetimus. Denique; nihil ibi addit beatus Iacobus ut colligi posset) ut loquatur tanquam prae cio christi: quod tamen necessarium esset in tanecessario sacramento: siper haec uerbainsinuare uellet praeceptum: sicut Paulus, dum ponit praeceptum de non dimittenda uxore, ait. His, qui matrimonio iuncti sunt, praecipio non ego: sed dicumes: uxorem a uiro non discedere: & cum con suluit unumquemque; habere uxorem suam: & mulierem habere uirum suum. sub dit. Hoc autem dico secundum indulgentiam, non secundum imperium: & infra. Caeteris dico ego: non dimns. j. Cor. vij.

¶ Ideo aliter propositum probat Rich. dist. praesenti: quod confessiosacramentalis est de iure diuino expresso in euangelio. nam Io. xx. ait christus. Accipite spiritum sanctum: quorum remiseritis pcta, remittuntur eis &c. Quibus uerbis dedit discipulis, & eorum suc cessoribus potestatem iudicandi, & remit tendi ministerialiter peccata. Quibus aunt datur potestas iudicandi: datur etiam potestas cognoscendi. Cognitio autem pctiremittendi fierinon potest nisi per accusa tionem pctorum, quae est confessio.

¶ Et sidicetur: quod per haec uerba bene datur potestas arbitraria sacerdotibus iudicandi, & cognoscendi: sed non imponitur necessitas peccatori se accusandi: sed tunc tantum sacerdos potest exequi suam potestatem dum peccator se subijcit suo iudicio. Randet Rich. quod haec obiectio friuo la est: nam nullus est iudex meus in re aliqua, in qua non teneor facere, nisi quantum uoluero: cum ergo christus constituit facerdores esse iudices peccatorum: tenentur peccatores de necessitate salutis seeis submittere peccata confitendo.

¶ Sed haec solutio non excludit replicam: quam frequenter constituitur partibus iudex arbitrarius, qui potest discernere, & iudi care in causa earum, dum partes se submiserint: & iudicium ab eo petierint: & tamen per hoc non imponitur necessitas partibus se submittendi. Nec frustra datur potestas: quam efficax est, dum se submiserint: tunc. no.e non est in ptante partium recedere a snia: licet fuerit in earum potestate se non submittere. Ideo aliter ex eodem nititur declarare propositum Sco. Nam quicumque amisit gratiam, tenetur (necessitate praecepti dilectionis diuinae, & sui) facere, quod in se est ad eius recuperationem: haec autem recuperatio sit per facramen tum pniae: ergo tenetur ad suscipiendum ip sum, & per consequens ad consitendum

¶ Et si dicitur: quod argumentum illud effi¬ cax esset: si haec esset unica, & sola uia re cuperandi gratiam: nunc autem est alia uia: ut puta contritio, per quam remittitur etiam pctiunt sine confessione: & sufficit altero modorum recuperare gratiam Rndet idem: quod quia uia ista recuperandi gratiam per sacramentum paenitentiae facilior est, & tutior: tenetur quilibet ad illam uiam: quoniam si omissa illa attentaret difficiliorem, & minus certam: expo neret se periculo salutis suae. Qui autem amat periculum, in illo peribit. Ecclesiij. quia uidetur contemptor salutis suae¬

¶ Sed haec responsio satis appareret: si uera esset opi. Scot. quod per sacramentum paenitentiae sine contritione solo obice remoto, peccatum remitteretur. Sed opinio opposita s scilicet quod sine contritione sacramentum poenitentiae non confert gratiam, communior est, & sanctorundi ctis conformior, ut habitum est supra dist. xiiij. q.ij. Et secundum istam patet: quod illa uia non est facilior: neque certior: quia aliam praesupponit scilicet contritionem: saltem ut concomitantem, sine qua sacramentum paenitentiae non sufficit ad remissionem pcti.

¶ Et propter hoc uidet finaliter dicendu; prout etiam idem Sco. tangit: quod praeceptum de confessione sacramentali promulgatum est a christo apost. Et peripsos aposto. promulgatum est ecclesiae uerbo, & facto sine omni scriptura. Sicut & multa aliatenet ecclesia oretenus per apostolos sibi publicata sine scriptura. Vnde Io. xx. Multa quidem, & alia signafecit Tesus in conspectu discipulorum suorum, quae non sunt scripta in libro hoc. Sicut & uerba consecrationis eucharistiae non dubitantur a christo instituta: & tamen illa formaliter non habentur in aliqua scriptura canonica: nec in euangelijs: nec in epistolis. de celeb. mis.c. cum marthae. Et August. in libro ex dictis Balilij. & habetur dist. xj. ecclesiasticarum. ait. Ecclesiasticarum institutio num, quasdam in scriptis: quasdam uero apostolica traditione per successores in ministerio confirmatas accepimus &c. Et ad hoc seruit, quod christus curatos a lepra ad sacerdotes misit: ut eorum iudicium mundi decernerentur¬ Et Laxanrum resuscitatum apostolos soluere iussit, in quibus opere ostendit peccatorem suo peccato mortuum: diuina mise ricordia ad uitam reuocatum: a sacerdotibus soluendum. haec autem solutio non sit nisi per sacramentalem absolutionem: quae praeexigit confessionem. Ad idem multae figurae utriusque testamenti adduci possunt: & rationabiles persuasiones. Et tantum de articulo primo.

¶ Quantum ad secundum articulum est haec prima conclusio. Confessio sacramentalis a christo instituta lege diuina, uiuificandis peccatoribus est praecepta. Prima pars patet: quia facramenta no. legis a solo christo sunt instituta: ut ostensum est supra dist. ii. q. i. sed consessio sacramentalis pars est sacramenti paenitentiae. aut ei inse parabiliter annexa: quia ut dictum est dist. xiiij. huius. Sacramentum penitentiae nihil aliud est, quam absolutio cofitentis facta a fsacerdote iurisdictionem in eum habentae: haec autem absolutio praerequirit confessionem: ergo &c. Secunda pars satis patet ex praecedenti articulo: nam confessio talis peccatori a deo longe positopraecepta est, ut appropinquet: & non se ge naturali, nec lege positiua humana tantum: ergo diuina. Consequentia tenet a sufficienti diuisione. Antecedens quantum ad omnes sui partes, patet ex artic. j.

¶ Corollarium: confessio sacra mentalis est peccanti mortaliter de necessitate salutis. Probatur: quia obser uantia praeceptorum est de necessitate lalutis Matth. xix. Si uis ad uitam ingredi: serua mandata. sed confessio est praece- pta mortaliter peccanti ex praecedenti conclusione: ergo est eius saluti necessaria.

¶ Secunda conclusio. Soli peccato res usum rationis habentes in mortale peccatum lapsi tenentur sacramentaliter confiteri. Haec conclusio est exclusiua habens duas exponentes. Prima: peccatores in peccatum mortaliter lapsi, tenentur sacramentaliter confiteri: & patet ex conclusione praecedenti. Secunda est: nulli, qui non sunt peccatores usum rationis habentes in mortale prolapsi, tenentur sacramentaliter confiteri. Haec sic probatur: habens ea, quae sufficiunt ad salutem: ad alia non tenetur: sed non habens mortale habet ea, quae sufficiunt ad salutem: ergo. Conse quentianota cum maiore. Minor pater: quia non habens mortale peccatum, habet in se gratiam: haec autem sufficit ad salutem: quia ipsa discernit inter filios regni, & carceris secundum Aug. Prima pais patet: quia gratia, & mortale peccatum sunt immediate opposita stante lege: ergo mutuo se expellunt circa subiectum iusceptibile: & uno non inexistente, aliud inest.

¶ Corollarium: habens sola uenialia ad confessionem sacramentalem non tenetur. Probatur: quia omnis talis est in statu salutis: quia ingratia: & coniunctus siueunitus deo gratuite: ergo non indiget sacramento longe a deo positis necessario, quale est penitentia secundum Hiero, & est in tex. dist. xiiij. huius. Idem habet de paenit. dist. praesenti. q.ii. artic. iiij.

¶ Item per ueniale nullus periclitatur extra nauem ecclesiae: quia ueniale siat cum perfecta charitate, quae est nauis saluans: & ideo ex institutione paenitentiae tanquam secundae tabulae post naufragium non oportet aliquem confugere ad eam propter ueniale. Sidicis: licet ex prima institutione penitentiae quis non teneatur ad uenialium confessionem: tenetur tamen ad eam ex staturo ecclesiae. c. omnis utriusque cui si se non conformat, mortaliter peccat. praecipit enim ibi concilium, quod quilibet adultus ad minus semel in anno omnia sua peccata confiteaturproprio sacerdoti: ut ergo satisfaciat huic staturo, tenetur confiteri: non solum mortalia: sed & uenialia: quia omnia. nam quam dicit omne: nihil excludit.

¶ Hinc fuerunt, quidixerunt, quod licet ratione peccati uenialis, & primae institutionis paenitentiae, quis non teneatur ad confessionem uenialium: tamen ratione praecepti ec. clesiae semel in anno omnes tenentur etiam peccata uenialia. Huius opin. fuit sanctus Bonauent. Alij tenent, quod habens mortalia satis facit staturo ecclesiae confitendo mortalia: nec tenetur ad confessionem uenialium. Si tamen non habet mortalia: tenetur ad confessionem uenialium semel in anno ad satisfacien¬ dum staturo ecclesiae. Hanc opi. recitat san. Tho. in suo scrip. dist. praesenti. Et fatis approbare uidetur Richar. dist. praesenti. Sed contrarium huius tenent ScoDuran. & Pe. de pal. q.ij. ar. iiij. consentientes conclusioni positae, & eius corollario. Ad staturum ecclesiae dicunt: quod loquitur solum de mortalibus: & non est intelligendum de uenialibus. Tum quia aut Iy omnia, distribuit nomen peccata cum in staturo ecclesiae dicit oia sua pcta, tam pro mortalibus, quam pro uenialibus: aut solum pro mortalibus. Non primum: quia tunc aeque obligaretur ad confessione uenalium habens mortalia, sicut non habens: quod illi negant. Et rationabiliter: quia esset nimis onerosum confiteri omnia uenialia tam confessori, quam confitenti perper nimiam eorum multitudinem, & memorie labilitatem. Et patet consequentia: quia staturum dat generaliter: & concernit omnes habentes peccata quaecunque; ex his, pro quibus Iy peccata distribuit: nec colligipotest ex uerbis staturi, cur inter habentes uenialia unum obliget, & non alium Si autem peccata solum, distribuitur quo mor talibus: manifestum est; quod non concernit uenialia. Praeterea nullus tenetur confiteri pcta, ad quorum contritionem non tenetur: sed ad contritionem uenialium: nullus tenetur: quam plurimis modis alijs dimittuntur in praesenti, & in futuro: ut sudictum est dist. xvj. q.v. Maior satis manifesta esse uidetur: cum confessio sedm probabiliorem opi. praesupponit contritionem. Tum etiam; quia ut dicit Pe. de pal. ubi supra per hoc staturum, omnis. ecclesianon uoluit nouumonus fidelibus imponere: sed periculum dilationis amputare eis, qui alias tenentur. Dicit idem; quod papa siuellet, non posset fideles obligare ad confessionem uenialium: quia hoc esset mutare materiam sacramenti scilicet de uenia libus facere materiam paenitentiae necessariam: quod deus non fecit. Vnde secundum Sco. simpliciter innocens a mortali, & ueniali tenetur non confiteri: unde sibeata uirgo fuisset confessa post ascensionem christi, confitendo peccasset. Siuero innocens quis fuerit a mortali, non ueniali: potest confiteri uenialia: non tamen te¬ netur: & ideo potest non confiteri. Sidi Quocis: quo ergo confessor constitutus co¬ confesgnoscet uultum pecoris sui. Respondet sor coScot. & concordant Thom. & Rich. cognoscet, si subditus dicat se non habere uultum conscientiam mortalis peccati: nam in sui peforo conscientiae credendum est cuili coris. bet de se loquenti: & qupod se, & contra seIdeo sicut credere debet sacerdos confitenti peccata: ita credere debet attestanti innocentiam suam: nec plus scire posset ex confessione uenialium tantum nisi (per uerba confitentis) eum esse innocentem a mortalibus. Subditus itaque dicendo suo pastori sic. Gratia dei non s umihi conseius de mortali: latisfacit prae cepto ecclesiae.

¶ Dicitur in conclusione notanter usum rationis habentes: quia carentes rationis usu ad confessionem non tenentur: sicut nec ad peccatorum contritionem: sicut pueri ante annos discretionis, & naturaliter fatui. Sic & amentes, & phraenetici. Et propter hoc notanter additur in constitutione, omnis. Postquam ad annos discretionis peruenerint. Haec autem rationis discretionon determinatur tempore tantae, uel tantae aetatis: sed in quacumque atate cognoscit peccatum, quod commisit tanquam in iustu contra lege dei, tenetur ad confessionem. Nam ut ait Sco. in multis ante consuetam aetatem malitia supplet aetatem: & non tantum in malis (quia forte habentcitius prudentiam ad malum: unde dicitur doli capax) sed etiam in bonis. Et ad hoc cognoscendum subdit regulam. Qunaliquis instructus, & ordinate interrogatus percipit distincte: quid iustum, & quid iniustum in lege diuina: quod faciliter potest cognosci: si ad ordinatas interrogationes ordinate respondeat: sicut alter perfecte adultus ad similia responderet. Sed dicis, frustra additur haec clausula in conclusione: quia carens usu rationis non potest peccare: cum non minor discretio requiritur ad peccandum, quam ad merendum: & ideo sicut non potest mereri propter defectum rationis: ita nec demereri. Qua propter sicut alius innocens non tenetur ad confessionem: eo quod non habet pcta, quam confiteatur. Rfidetur: quod licet replica haec locum habet in pueris, & naturaliter fatuis, & quantum ad illos, additur non necessario: sed pro maiori declaratione: ramen sunt, quaod aliquando usi sunt ratione: & postea per infirmitatem, aut aliam causam priuantur rationis usu: & isti durante priuatione rationis non tenentur ad confessionem mortalium, quae ante commiserunt: ita quod non confitendo, non iudicantur praecepti transgressores, nec peccant nouo peccato mortali. Si uero pergis quaerere, quid si imped: mentum rationis fuerit prpetuum: nunqud dam nabuntur. Rn detur distinguendo: quia aut habuerunt contritionem pctorum mortalium conmissorum, priusquam inciderunt phraenesim, peo quam pectam eis sunt remissa: & tunc excusantur pruper impossibilitatem a praecepto confessionis: & per contritio nis gratiam saluabuntur. Siuero nulla praemissa contritione, post mortalia conmissa in peccatis depraehensi inciderunt phraenesim: idem iudicium est, ac si in illo instanti fuissent mortui: quoniam in illo instanti priuationis usus rationis: clausus est eis terminus uiae quantum ad meritum, & demeritum. Et completum est in eis illud Eccles. xj. Lignum si ceciderit ad austrum, aut ad aquilonem: in quocunque loco ceciderit: ibi erit. Et illud uulgatum: qualem te inuenio: talemte iudico.

¶ Tertia conclusio. Quilibet lapsus in mortale peccatum tenetur confiteri omnia sua mortalia peccata, quorum memoriam habere poterit debita adhibita diligentia nisi, excusauerint legitima impedimenta. Probatur conclusio manifeste ex staturo ecclesiae in c. omnis, ubi dicitur. Ois utriusque sexus fidelis postquam ad anos discre tiois peruenerit: omnia sua solius pctam: saltem semel inanno fideliter confiteatur proprio sacerdoti. Vbi onia distribuit pr omnibus mortalibus: non pro generibus singulorum: sed pro singulis generum. Et probatur ratione: quia omnium pctonrum confessio requiritur: de quibus habenda est contritio. Nam confessionem in uoto includit contritio; ut dictum est. Sed omnium morta lium contritio necessaria est ad salutem: ut dictum est supra distin. xiiij. q. i. & ij.

¶ Praeterea non est maior ratio de uno, quam de alio: cum quodlibet tollit gratiam: nec unum potest remitti sine alio: imonec conteri de uno alio: ut sup. dist. xv. q. i.

¶ Ex illo etiam sequitur: quod omnia peccata, quorum habetur memoria, unifecerdori sunt confitenda. Nec diuidenda est confessio: ut una pars uni: alia alteri sacerdoti confiteatur. Tum quia finis confessionis est remissio peccatorum, quam consitens consequitur per sacramentalem ab solutionem, ad intellectum supra dist. xiiij. expressum. Sed unum mortale sine alio non remittitur: ergo necesse est omnia simulremitti: & per con sequens est necesse omnia simul uni confiteri. alioquinsi confessionem diuidit: neuter confessorum absoluit. Tum quia ut Aug. ait in de uera, & falsa paenitentia: & est in tex. distinct. xvj. Celare uni, quod alteri manifestandum reseruatur: est selaudare, & ad hypocrisim tendere: & senper uenia carere: ad quam per frusta putat peruenire.

¶ Nec tamen extra confessionem tenetur peccator requirenti suam culpam agnoscere: nec tacendo ostendit se innocentem: neque hypocrisim in currit. Sed quando tacet illi, cui, & quan do debet illi dicere: sicut i confessioe: ubi tenetur consitens se reum oltendere omnium peccatorum, quorum desiderat remissio nem.

¶ Et quod dictum est de confessione non diuidenda: intelligendum est, dum confessor est sufficienti auctoritate munitus ad absoluendum ab omnibus peccatis sibi confitendis, quia ut dicit Gerson in regulis moralibus de poenitentia: diuisio confessionis si ad hypocrisim. aut pronimio pudore fiat, impedit uirtutem ab solutionis. Secus ubi auctoritas superiorum in casibus reseruatis excusat: aut ubi confessor praesumeretur scandalixari ex pcton confessi: & non haberetur per tunc confessor alius discretus, cui absque; probabili scandalo pecta omnia reuelaripossent. de hoc est infra in secundo dubio.

¶ Dicitur notanter: quorum memoriam &c. quia non solum tenetur ad confessionem eoru, quorum actu habet memoriam: sed et quorum actu memoriam habere potest: adhibita debita diligentia reuocandi come missa ad memoriam secundum possibilita tem fragilitatis humanae. Siquaeris quam tam diligentiam. Respondet Sco. tanta diligentiam, quantam apponeret ad inquirendum aliquid multum arduum, quod sibi multum esset cordi. Cui consonat illud Aug. ubi sup. de uera, & falsa paenitentia. c. xv. Paratus sit facere pro recipienda animae uita quaecunque faceret pro uitanda corporis morte. Sequitur. Cum gaudio enim debet facere immortalis futurus: quod facere: prodifferenda morte moriturus. Additur etiam in conclusione: nisi excusauerint legitima impedimenta: quoniam si defuerit copia sacerdotis absoluere potentis: aut affuerit impossibilitas loquendi: durante impedimento, non tenetur confiteri sacerdoti: sed sufficit confessio facta soli deo. Quoniam confessio non est maioris necessitatis, quam baptismus. Vnde cum ibi sufficit desiderium suscipiendi, quando articulus necessita tis sacramentum excludit: non contemptus religionis: ut sup. dctum est dist. iiij. q.ij. Non ni. tenetur quis confiteri perscriptum: neque per interpretem, seu nuntium: secundum Aug. de uera, & falsa paenitentia: quoniam secretissimus esse debet paenitentiae forus. Et ideo ad nihil tenetur peccator, per quod peccata sua possent in publicum deuenire: dum autem adhibetur interpres, per interpretem, & confessorem posset peccatum publicari. Et propter eandem causam, non potest confessio simul pluribus fieri. Sic etiam quia scriptum de natura sua est patulum: quia omnibus loquitur legentibus intelligentibus: per scriptum ad confessorem missum non debet fiericonfessio. Verum confitens potest uti scriptura prosui memoria. Quod uero dicitur xxx. q.v. qualis, quod penitentia per scripturam recipienda est: intelligendum est praesente confitente secundum gloil. uelloquitur ibi Leo papade confessione adulterae in foro exteriore, cuius confessio in scriptis redigenda est. Immo secundum Sco. talis confessioper nuntium, uel scripturam non est sacramentalis: quia non sit per signa idonea. Non enim sunt signa idonea, perquae confessio potest uenite in publicumn. Verum per scriptum, & nutus, aut signa si aliqua talia essent communia confessori, & consitenti) per illa facienda esser confessio ipso praesente, qui confitetur: quia illa possunt fieri secrete: & nullo aliointerueniente. Vnde mutus sciens scribere debet per scripturam praesens confiteri: eamque; statim facta confessione laniare: ne deueniat in manus alterius. Haec sententialiter Sco.

¶ Conclusio quarta. Non solum mortalia peccata: sed etiam peccatorum circumstantiae in aliud genus mortalis peccati trahientes sunt necessarioconfitendae.

¶ Pro declaratione huius conclusionis supponendum est: quod proprie actus eliciti nullae sunt circunstantiae: ed illa quaed dicuntur circunstantiae, sunt obiecta actus primaria, uel secundaria: ut diffuse tracta tumn est lib. iij. dist. xxiij. q. i. Sed actus exte rioris sunt circunstantiae: uel interioris imperati. Sunt aunt huiusmodi circunstantiae quadruplices. Quaedam, qtrabunt actum peccati in aliud genus peccati: quales sunt, quam speciali, phibitione phibent. Sicut in furto circustantia loci consecrati, aut rei sacrae: haec enim tralit, furtum in sacrilegium, quod speciali prohibitione prohibitum est. Et luxuriae circumstantia est: quod persona sit coniugata: consanguinea, uel affinis, uiolenter oppressa, aut rapta: propter quas luxuria alia, & alia fortitur nomina: ut puta dicitur adulterium, incestus, oppressio, stuprum, raptus: quae singularibus prohibitionibus prohibentur.

¶ Aliae sunt circumstantiae, quae non trahunt in aliam speciem per nominis mutationem: sed tamen in eadem specie aggrauant: ut est libido, & intensio actus peccati: praecedens delibera tio: mociuum seu tentatio inducens ad pctum: conditio prsonae peccantis quo ad statum, aetatem, prudentiam, qualitatem. Conditio personae; in qua peccatur: danum perpeccatum illatum: ut in furto: si multum: subtractum est pauperi, uel infirmo multas proles habenti.

¶ Tertiae sunt impertinentes. quae neque aggrauant: nec excusant, seu alleuiant: ut quod peccatum commissum est in feria secunda, uel tertia: dum neutra est festiua. Aut qud factum est in stuba: aut in cubili, uelces¬ lario &c.

¶ Quartae sunt alleuiantes peccata: ut ignorantia crassa, indeliberatio tentationis, magnitudo, infirmitas, timor, & huiusmodi. Siquidem grauius peccat, qui ex certa malitia sciens pec¬¬ cat: quam qui peccat ex ignorantia, in firmitate, uel timore.

¶ Circumstantiae primi generis necessario sunt confitendae: quia illae inducunt quasi nouum mortale: pro quanto speciali prohibitione. sunt prohibitae. Omnis enim actus con tra prohibitionem commissus est mortalis. Si ergo contra unam prohibitionem tantum est simplex mortale. Si uero contra duas: est duplex uirtualiter. Et cum oniamortalia sunt confitenda: necesse est cir cumstantiam peccatum quasi duplicantem, specifice confiteri. Inter has est cir cumstantia dici festi. Nam omnis peccans in dic festo (puta qui furatur duplex praeceptum transareditur: scilicet tertium: quia sabbatum uiolat: & sextum in eo, quod furatur: & ita dupliciter peccat. Similiter frequentia, seu numerus commissorum peccatorum necessa rio est confitenda: quia hic simpliciter ponit aliud peccatum: quia quoties peccatum iteratur: toties nouum peccatuncommittitur. Et si confitens numerum certum ignorat commissorum mortalium. saltem exprimat numerum, quem putat propinquiorem frequentiae peccatorum.

¶ De circumstantia secundi generis non est ita certum: quia aliquando satis dubium est, an grauet mortaliter. Et ideo cautum est, & satis tutum, & ut ile illas confiteri: praesertim quando multum grauant: aut sunt occasiones sequentium peccatorum in se: uel alijs. Quando autem certum est: quod non aggrauant mortaliter: non est necessarium eas confite ri.

¶ Circumstantiae autem tertij generis confitendae non sunt: quia confitens non debet historiam texere: sed cum dolore, & uerecundia se de suis peccatis accusare. Et secundum haec intelligenda est auctoritas Augu. de uera, & falsa paenitentia cap. xiiij. ubi enumeratis multis peccatorum circumstantiis infert. Omnis illa uarietas confitenda est, & dessenda: sed discernendum, quae sint confitendae de necessitate: & quae de congruitate. Nam simulaggregat utrasque: quia loquitur de penitentiae, & confessionis perfectione: quae tanto est perfectior: quanto singuia peccata aggrauantia clarius exprimuntur, & dessentur.

¶ Quartae circumstantiae regulariter non sunt confitendae: quia non est ibi locus se excusandi: sed accusandi.

¶ Dicitur regulariter: quoniam si circumstantia excusaret actum a mortali peccato: ut ignorantia inuincibilis: surreptio toliens deliberationem: illae essent confitendae: ut confessor intelligere posset speciem peccati: & in suo iudicio non errare.

¶ His praemissis probatur conclusio: quia quilibet tenetur consiteri illud, quo obligatur ad penam aeternam: sed per circunstantiam primi generis peceator obligatur ad penam aeternam: ergo. Nam si actus dese non est peccatum ad imagina tionem: tamen propter circumstantiam talem sit mortalis.

¶ Quinta conclusio. Ita regulariter consitendae sunt complcum circumstantiae: ut tamen non manifestentur compeccantium personae. Patet conclusio; quia semper cauenda est diffamatio proximi, quantum cum iustitia fieri potest: ergo complices non sunt manifestandi: immo, & confessor si sentit, quod consitens manifestare uult personas, cum quibus, aut quarum inductione peccauit: praeuenire debet: & consitentem informare, ut non manifestet personam, ut uult sanctus Bonauen. dist. xxj. par.ij. artic. j. qeiii.

¶ Dicitur regulariter: quoniam in duobus casibus persona compeccans potest reuelari. Primus: quando propter circumstantiam personae mutatur genus peccati: & non potest exprimi genus peccati, nisi specificetur perso na, per quam specificationem confessor deuenit in notitiam personae: nec potest haberi alius confessor, ut si quis conmisit incestum cum matre: uel cum unica sorore, quae nota est confessori: si alium habere non potest, qui personas has non nosceret: praeferenda est salus propria famae personae. Quaerendus est tamen in hoc casu (accepta licentia) alius confessor. ignorans personas, si haberi possit, quisi haberi non potest: fiat, ut dictum est alioquin raro coniugatae in suis parochijs confiteri possent: eo quod ut in pluribus plebanis suis notae sunt: & frequenrer inter eas occurrunt circunstantiae necessario confitendae. Secundus casus est: quando confessor talis est, qui possit prodesse, & non obesse eis, qui deteguntur: neque per hoc diffamatur persona detecti. Ita sentit sanctus Bonauen. ubi supra: quoniam confessor tenetur hoc habere secretum apud se: sicut caetera peccata sibi confessa. Nam & extra con fessionem crimen occultum potest reuelari ei, qui prodesse potest, & non obesse ppter correctionem, & salutem fratris: multo magis in confessione. Consulit tamen sanctus Bonauen. quod in casu fiat reuelatio extra confessionem. Dicit tamen hic Gerson, quod magna cautela requiritur apud confitentem, & confessorem: ne xelo proficiendi indiscreto fallatur. Sufficit etiam talis expressio circumsta tiarum talibus uerborum circumlocutionibus, per quam confessor de magnitudine peccatorum confitentis, pro absolutione, & paenitentijs discrete conferendis instruatur.

¶ Quantum ad tertium articulum dubitatur primo. Ex quo praeceptum de confessione est affirmatiuum: & ideo licet semper obliget: non tamen pro semper: quando obligatur peccato mortali obnoxius confiteri: nam innocens a mortali simpliciter non tenetur confiteri: ut dictum est.

¶ Pro responsione ad dubium notandum: quod ut pater ex priore articulo: peccator tenetur ad confessionem duplici praecepto: diuino, & etiam ecclesiae. Et ratione utriusque praecepti tenetur peccator in duobus casibus ad confessionem in actu: si idoneum consessorem habere poterit: cessante legitimo impedimento. Nam ad confessionem tenetur toties in uoto: quoties tenetur ad contritionem: eo quod contritio includit confessionem in uoto: ut supra dctum est.

¶ Et sic simulcolliguntur quatuor casus, in quibus tenetur peccato mortali obnoxius ad confessionem in actu. Primus secundum Sco& alios doctores communiter. Cum im¬ minet iudicium damnationis, uel misericordiae: tunc enim tenetur se praeparare ad misericordiam, quantum potest ex charitate, qua diligit seipsum. Etiam ex charitate dei, qui uult omnes saluos fieri. j. Timo. ij. Cuius uoluntati tenetur quilibet se conformare. Nam in eodem casuteneretur suscipere baptismum, si baptixatus non esset. Istud autem iudicium imminet in articulo mortis: secundum illud apostoli ad Heb. ix. staturum est hominibus semel mori: post hoc iudicium: Et hic articulus non solum accipiendus est, cum mors certa imminet: sed etiam cum aggreditur actus arduos, in quibus ut plurimum, aut uerisimiliter imminet mors, siue mortis periculum: ut in bellomortali: & nautragio: aut in transitu per loca infidelium: latronum: aut nauigatione per aquas periculosas, aut in acuta, graui, & periculosa infirmitate. Vnde & medici tenentur infirmos, priusquam ministrant medicinam corporalem, monere, ut medicos aduocent animarum: ut in cap. cum infirmitas. de paeniten. & remis. Verum si opin. Scot. Vera est, qua tenet; quod per confessionem, & sacra mentalem absolutionem non ponens obicem absoluitur: & exhoc ostendit confessionis necessitatem: ut in primo articulo recitatum est, tunc uidetur; quod peccans mortaliter, statim tenetur, ad confessionem quamtocius poterit habere confitendi opportunitatem. Nam ut ipse arguit. Quicunque primam gratiam amisit; tenetur necessitate praecepti illius. Dilt gens dominum deum tuum: & illius. Diligens teipsum: facere quod in se est ad eius recuperationem. Tenetur etiam ad illam uiam; quae facilior est, & certior: necommittens se periculo pereat in eo. hoc autem per sacramentum paenitentiae: ut ibi declarat: ergo infero. Tunc tenet ad sacramentum paenitentiae: quando tenetur puiam faciliorem, & certiorem agere ad recuperationem gratiae. Ad hoc aut scilicet gratiae recuperationem, tenetur quamtocius poterit, ergo tenetur ad consessionem quantotius poterit postgiae amissionem, qua sit per mortale peccatum.

¶ Sed quia teneo oppositam opinionem esse uerio¬ rem: huic non insisto. Sed haec terigi, ut uideant, qui dictam opi. Scot. tanquam pian, & certam amplectuntur: quid ex ea sequatur.

¶ Secundus casus est: quando uuit exercere actus aliquos, quibus debetur reuerentia specialis: ut quando uult communicare. Nam ad digne conicandum secundum omnes doct. non sufficit solacontritio; sed requiritur sacramentalis confessio: ut ostensum est in expo. cano. lec. vij. In alijs uero sacramentis dispensandis, congruum est praemittere confessionem: ut Pe. de pal. dist. praesenti. q.ij. arti. v. Quia sicut baptismus, qui est prima tabula post naufragium: est ianua aliorum sacramentorum: ita paenitentia, quae est secunda tabula, & ianua ad alia sacramenta recidiuanti post baptismum Addit tamen; quod non mortaliter peccat suscipiendo, uel ministrando alia sacramenta: si non praemittit confessionem post mortale: si tamen fuerit conexitus: quia per contritionem deo est iunctus.

¶ Ratione staturi ecclesiae similiter tenetur in duobus casibus. Primus est, cum aduenerit tempus pascale, quo tenetur suscipere eucharistiae sacramentum. Secundus, dum occurrit copia confessoris ipsum absoluere potentis, de quo non est spes, quod iterum occurrat ante tenpus staturum ab ecclesia. Quoniam iitunc non confitetur, cum consiteri potuit: est culpabiliter in mora. Concordat Rich.

¶ Quintum casum addunt ratione conscientiae: ut dum habuerit conscientiam se teneri adconfessionem licet non teneatur secundum ueritatem: quoniam qui facit contra conscientiam etiam erroneam: aedificat ad gehennam. Sed in hoc casu non tenetur ad confessionem: sed magis ad deponendum conscientiam erroneam: iuxta illud Eccle- fastici. xvij. Non demoreris in errore, Quam si non deponit: & contra eam agit, peccat: quia contra conscientiam agendo contemnit deum, cuius mandatu: ut credit: temere trans greditur.

¶ Ad ditur etiam casus: dum quis ex staturo suo ordinis, uel uoto sua sponte emisso: tenetur ad certo tempore confitendum: quod uerum est, dummodo staturum ordi¬ nis habet uim praecepti.

¶ Secundo dubi tatur: utrum quis teneatur eadem peccata pluries confiteri. Respondet Rich. post. beatum Tho, sententialiter. Nemo tenetur peccatum semel rite confessum, & remissum, idem numero: de necessitate salutis iterum confiteri. Probatur: quia nemo tenetur ad id de necessitate saluris, ad quod nulla lege obligatur: sed ad iteratam confessionem eiusdem peccati: nec diuina: nec naturalis: nec humana lex peccatorem obligat: ut patet satis ex praemissis. Praeterea finis confessionis est remissio peccati: illo ergo fine adepto, frustra assumeretur medium ad hunc finem. Nam secundum Pe. habitibus existentibus in materia cessat motus.

¶ Dicitur notanter rite confessum: quoniam si non esset rite confessum, tenetur illud rite confiteri: ut patet ex conclusione. iij.

¶ Consitetur autem rite, quiconfitetur ei, qui habet potestatem absoluendi cum: & consitendo non ponit obicem gratiae remissiois peccati: unde quad confitet ei, qua absoluere non nouit: neque potest: tenetur qurere eum, qui potenst, & nouit, Hinc eliciuntur duo casus particulares, in quibus necesse est confessionem iterari eorundem peccatorum ratione confessoris. Primus: quando confessor non habet auctoritatem absoluendi confitem tem: uel simpliciter: ut quia non est proprius eius sacerdos: nec commissarius. Cum enim confitens tali non consequitur absolutionem (quoniam etsi hmoi facerdos de facto absolutionem legit: nulla est absolutio, & irritum sacramentum: ut dictum est supra. dist. xiiij. q.ij. circa pricipium: & dicetur. q. seq.) Et ideo tanquam non confessus in hoc casu necesse est totam confessionem iterare coram eo, qui absoluendi habet potestatem. Vel, quia licet sit pprius sacerdos: tamen non habet facultatemabsoluendi incasibus reseruatis: & confitens habet aliquos casua reseruatos. In quo casu confessor absoluere debet subditum in calibus non reseruatis: & quantum ad casus reseruatos, eum remittere ad superiorem: & tunc non erit necesse omnia peccata confiteri superiori: quia non illa, a quibus ab solutus est ab inferiore: sed sufficit illa dumtaxat confiteri superiori, pro quorum absolutione remissus est: dum tamen etiam illud peccatum, pro quo remissus est ad superiorem: etiam inferiori cum caeteris non reseruatis fuerit confessus: alioquintenebitur omnia peccata superiori confiteri. Est intentio Sco. Thom. Bonauen, & aliorum communiter. Cum enim propter cauendum hypocrisim: & ut in notescat uultus pecoris suo pastori necesse est omnia peccata uni confiteri oportet, quod talis habens calus reseruatos omnia peccata sua mortalia reseruata, & non reseruata, uni confiteatur siue superiori, siue inferiori: quia eadem ratiomilitat hic, quae apud beatum Aug. qua probat confessionem non esse diuiden dam. Quod si inferioriintegre confessus fuerit: sufficit illud solum confiteri superiori, pro quo remissus fuit. Haec est sententia Rich. dist. praesenti. arti. ij. q. viij. Et est hic communis ritus ecclesiae. Et addit Rich. quod dum talis remittitur: debet praecedere absolutio superioris: sed hoc secundum alios honestatis est: non necessitatis.

¶ Sed contra hocquis diceret. Cum nullus absoluit ab uno morta li sine alio: sed uel ab omnibus: uel a nullo; ut habitum est supra dist. xv. q.i Aut facerdos inferior ab omnibus absolui tam reseruatis, quam non reseruatis: uel a nullo. Si ab omnibus; tumc frustra remitit confitentem ad superiorem in reseruatis iam absolutum. Si secundum: tunc inaniter impendit absolutionem in non reseruatis: immo mendaciter dicit; absol uo te &c. quia non absoluit.

¶ Ad huius replicae solutionem Pet. depalu. dis. praesenti. q.v. ponit opi. seu modos respondendi quinque. Sed illis dimissis dicitur breuiter, & probabiliter sequendo opi. com munem supra distin. xiiij. recitatam: quem est. b. Aug. magistri, & communiter doc. praeter Sco. & sequaces suos. Praemitten do; quod duplex est absolutio peccatorum Quaedam reconcilians peccatorem deo: & haec non potest fieri de uno mortalis & non de alio, alias idem simultempore esset deo reconciliatus, & inimicus: ut arguit Augu. haec absolutio sit adeo in instanti contritionis, qua etiam peceator poeniteus absoluitur, priusquam confiteatur sacerdoti tam inferiori, quam superiori. Alia est absolutio quo ad ee¬¬ clesiam: scilicet quae remouet causam separationis ab ecclesia. Nam omnis, qua mortaliter peccat, separatus est, & exconmunicatus quantum ad se ab ecclesia, & a communione sanctorum. Et sicut exconmunicatus pluribus exconmunicationibus potest ab una absolui manente alia: sic quantum ad ecclesiam, sacerdos potest absoluere ab uno mortali, & non ab alio: sicut potest iniungere satisfactionem pro uno mortali, & non pro alio. Haec absolutio nihil aliud est, quam iudicium siue sententia prolata a sacerdote, quod confessus non est separatus ab ecclesiapropter haec certa peccata: licet forte separatus sit propter alia. Vnde si funditus attendimus uirtutem confessionis, ipsa non est instituta (saltem in actu) tanquam necessaria remissioni peccatorum: sed hanc praesupponit, ut loco allegato dictum est. Sed propter tria instituta est: scilicet ut peccator innotescat ecclesiae tanquam absolutus: ut dicit magister: Vt certa satisfactio, perquam poena peocati tollitur, a confessore imponatur. Et ut poenae pars uirtute sacramentalis absolutionis remittatur. Sunt & aliae causae: puta peccatorum instructio: meritum obedientiae: & magua satisfactio propter penalem uerecundiam confitentis: sed tres primae sunt ad propositum. Et quantum ad illa potest fieri separatio ab solutionis: ita quod unus sacerdos absoluat ab uno peccato, pronuntias scilicet peccatorem propter illud peccatum quantum ad iudicium ecclesiae, non esse separatum: & alius absoluit quoad aliud: sicut & potest remittipoena uni peccato debita, manente reatu paenae, quoad aliud, uel alia. Et per hoc patet responsio ad replicam: quia procedit de absolutione reconciliante deo, quae diuidi non potest: secus de absolutione peccatorum quoad ecclesiam. Huic solutioni concordat Ang. in sum. in uer. confessio. v. dicens eam esse ueriorem: & allegat ad hoc Henri. de Gan. in quodlibet quaest. xxx.

¶ Secundus casus est secundum Richar. quando quis confitetur peccata sua sacerdoti idiotae, & paenitus ignaro nescien ti discernere inter lepram, & non leptam saltem in communibus, & ulitatis: & per hoc nescienti soluere, & ligare. In quocasupeccator tenetur quaerere sacerdo tem discretum, scientem soluere, & ligare: de quo August. in de uera, & fal sa paenitentia. c. x. & allegat magister in textu. Quaerat sacerdotem scientem ligare, & soluere: ne cum negligens circa se extiterit: negligatur ab eo, qui eum misericorditer monet, & perit: ne ambo in foueam cadant, quam stultus euitare noluit. Quanta autem requiratur scientia in confessore: dicetur quaestione sequenti. Et quamuis sit ualde congruum, ut quae ratur sacerdos discretus, & quod confessiofacta ignaro sacerdoti sit iteranda facer dori discreto: & propter confessi informationem: & imponendae satis factionis moderationem: tamen non uidetur necessarium, praesertim si confitens non magnopere indiget informatione. Non enim moderatio satisfactionis iniungendae est necessaria ad peccati remissionem: quia minor satisfactio (immo nulla iniuncta, uel assumpta) non impedit remis sionem caeteris patibus: quoniam paena, quae hoc non soluitur, soluetur in futuro: sient quoque tales salui, sed non nisiper ignem: nisi quis uellet in praesenti sa tisfacere, & futuras poenas purgatorij redimere. Isti necessarius foret confessorsciens satisfactionem iustam imponere secundum canones paenitentiales. Similiter illis uidetur in casu necessaria itera tio confessionis, qui credunt tantam esse sacerdotis ignorantiam: quod nesciat, a quibus peccatis habeat absoluendi potestatem. Nec ipse confitens hoc nouit: quia confitendo tali scienter se submit tit periculo irritae absolutionis: quod quam libet tenetur uitare ea tentione, qua tenetur per confessionem peccatoruluorum absolutionem quaerere. Et dicitur notanter in casu, scienter: quoniam siignorat sacerdotem esse sic ignarum: habet praesumere de meliore: hoc est, quod facerdos non ignoret necessaria sui of¬ ficij.

¶ Eliciuntur etiam duo casus, in q. bus necessarium est iterare confessione ex parte confitentis. Primus: dum confitens ex hypocrisi, aut uerecundia confessionem diuidit: aliqua mortalia uni: & alia mortalia alteri confitendo: de quo supra conclusio. iij. dictum est. Est ratio: quia sic diuidens peccat: & non consequitur absolutionem peccatorum: ideo tenetur iterum confiteri eadem peccata uni, ut absolutionem consequatur. Secundus casus, in ordine quartus, dum confitens non est capax absolutionis: quia excommunicatus, uel fictus, puta, quia ponit obicem per complacentiam commissorum, uelcommittendorum: ita quod nollet se non peccasse: aut habet propositum peccata iterandi. Nam cum confessio ordinatur ad absolutionem sacra mentalem. nulla est confessio, ubi irrita est absolutio. In casu autem irrita est carens suo effectu: & ideo tenetur ad iteratam confessionem, perquam consequatur absolutionem. Et notat hic Pe. de palu. q. v. dist. praesentis. artic. iij. quod si huiusmodi excommunicatus, qui prius peccata sua exposuit suo facerdori, remittitur ad superiorem proabsolutione a censuris: rediens ad priorem facerdorem, qui eum misit, & cui prius peccata sua detexit: non tenetur illi iterum priora peccata confiteri, seu dicere explicite, & in specie, sed solum in genere, & implicite dicendo, do mereum: seu dico me cuipabilem in omnibus, quae pridem uobis exposui: & pero absolutionem. &c. Et ista absolutio dilata per mul tos dies, iam potest impertiri: etiam siille oblitus fuerit: dum tamen prius taxauit emendam iniungendam absoluendo, quam tamen non debet prius imponere (peccatorem ligando) quam fuerit absolutus. Si uero prius non taxauit emendam: & peccata confitentis deciderunta memoria: tunc necesse est secundum illum doc. peccata reducere iterum in memoriam confessori: ut iuste iudicare possit. Ex illo dicto huius doct. uidetursumi: quod in certo casu dilata absolutio non obest peccatorum absolutionm fiendae: ut si quis habito confessore, uult sese diligenter pluribus diebus recolligere: & omnia peccata integre consiteri: dum occurrunt pro tempore non nimis extenso: & tandem unam recipere absolutionem: sicut sit nonnumquam tem pore indulgentiarum plenariarum. Verum quoad exconicationem casus patitur scum aliquos epibeixantes piam modera tionem. Nam si exconicatus non fuerit rebellis, & pertinax: sed desideret absolui: & proponat laborare pro absolutione: debet sacerdos talem sibi omnia morta lia consitentem absoluere a peccatis: & quantum ad exconicationem remittere ad ex conicatorem: ut absoluatur ab exconicatio ne. Ita sentit Ange. in sum. confessio. v. S. x. allegans ad hoc Richar. in iiij. dist. xviij. arti. ix. qeiiij. & Rhodo ti. de sentem. excommu. xxviij. Respondet denique ad quasdam obiectiones. Sed salua reueren tia oppositum sentit Richar. ubi supra dicens. Credo: quod tales a peccatis non possint absolui ab homine: quamuis absoluantur, si uere paenitent in iudicio deiConcludens tandem; quod etiam exconicatus minori exconicatione non potest ab solui a peccatis manente minori exconicatione. Ita uidetur etiam sentire Pet. de pal. dist. xviij. q.v. Et si respicitur effectus excommunicationis: est manifesta implicatio: quod quis possit absolui a peccatis manente excommunicatione. De ficte accedentibus similiter est opi. sun. Thocui concordat Rich. in aliquo. qui dicit; quod confessio secundum quod est pars sacra menti, potest esse in eo, qui non est contritus, qui potest peccata sui sacerdoti in notescere: & clauibus ecclesiae se subijce re. Et quamuis tunc non percipiat absolutionis fructum: tamen recedente fictione percipere incipiet: sicut etiam est in alijs sacramentis: unde non tenetur iterare confessionem, qui ficte accedit; sed tenetur postea fictionem suam consiteriHaec Thom. Sed hoc non uidetur posse stare. Tum quia aut consitetur suam fictio nem, qua actualiter peccat mortaliter: aut non confitetur. Siprimum: non erit absoluendus: immo si absolueretur, fieret inreuerentia sacramento: tam a sacerdore absoluente, quam a confitente absolutionem recipiente: & ita uterque peccaret: & absolutio eent cassa, & nulla: & per consequens tenetur quaerere aliam absolutionem: & ita denuo cofiteri: quia aut non absolutus simpliciter: si absolutio subtrahitur, sicut feri debet; aut non rite absolutus: si absolutio, quae nulla es, impeditur. Si secundum: tunc confessionon est integra: quia non omnium peccatorum, quia non illius fictionis: & perconsequens (ut idem sequentis quaestiuncula determinat) reiteranda. Tum est quia nilmanet huius sacramenti suscipienti ipsum: unde postea posset sequi effectus cessante fictione: sicut in sacramentis imprimentibus characte, remiputa baptismate, confirmatione, & ordine. Haecenim, quia characterem imprimunt, & sunt initerabilia: necesseest, ut cessante fictione, habeant effectus suos, alio quin non esset salus ficte accedentibus: nec eis sufficienter prouisum, dum peniterer fictionis. Ideo non est simile de sacramento paenitentiae, quod characterem non imprimit: & aliis sacramen tis characterem imprimentibus: sed est bene simile de paenitentia, & eucharistia. Nullus autem dicit; quod accedens ficte, idest cum mortali, scienter ad eucharistiam: consequatur gratiam uigore eucharistiae cessante fictione; sed magis sic accedens iudicium damnationis sibi acquirit, factus per hoc reus corporis, & sanguinis domini. j. Corint. xj. Ita etiam ficte suscipiens sacramentum paenitentiae, reus efficitur tanquam irteuerentiam exhibens sacramento. Nec obstat hic: quod etiam impeenitentes recipiendi sunt ad confessionem. iuxta. cap. quod quidam. de paeniten. & rem is. quia et confessio eorum admittenda est: non sunt tamen absoluendi: sed crebris, & salutaribus monitis est eis paenitentia indicenda. Et per hoc non sit irreuerentia sacramento: quia cum non absoluantur: non est ibi sacramentum paenitentiae: quia in absolutione sacerdotali consistit sacramentum: ut supra dictum est. distin. xiiij. q.ij. Et ideo dicitur in allegato cap. quod non est illa uera penitentia: quia deficit id, in quo conustit essentia sacramenti: scilicet absolutio: ut etiam arguit Rich. distin. xvij. arti. ij. quaest. viii. Et si quis diceret pro opi. Tholicet sacramentum penitentiae non iniprimat characterem: imprimit tamen quen dam ornatum spiritualem, qui habet uimcharactetis in hac parte. Respondetur. qu. ponere huiusmodi ornatum in sacramen tis iterabilibus, est omnino uoluntarium: nulla auctoritate scripturae neque ratione probabile. & supra distin. j. q. j. impugnatum. Tum etiam tertio. Si confitetur fictionem, & impeditur absolutio: non tenebitur cessante fictione de ipsa fictio ne consiteri plus, quam de aliis peccatis prius confeslis: quia eadem ratio est de illo peccato fictionis, & aliis: quod ipse negat. Intelligendum est tamen calus iste secundus: quando mutat confessoremQuoniam dicit sanctus Bonauen. si ad eundem confessorem redeat, qui adhuc habeat memoriam peccatorum sibi prius confessorum: non oportet iterare particulariter omnia prius sibi confessa: sed sufficit tangere in genere, & confessorem conmonefacere prioris confessionis: ut etiam sentit Pe. uni, supra loco immediate allegato. Si uero confessor non habuerit memoriam prius confessorum: ite randa est confessio, sicut heri debet coramn confessore mutato.

¶ Ponuntur etiam a quibusdam alijs calus. Vnus: quando obliuiscitur paenitentiae iniuctae. Et hunc sancti Thom. dicit esse de necessitate. Sed ille casus non est simpliciter de necessitate salutis, sicut nec ipsa satisfactio: quoniam si quis post confessionem, perquam consecutus est remissionem pectorum: statim prius quam satisfecerit, moritur: nihilominus saluatur: licet quasi per ignem. Item si quis contritus confitet cum proposito cauenda peccat, nolens tamen acceptare satisfactionem imponendam a sacerdote: sed eam uelit differre adpurgatorium, absoluendus est: ut supra dictum est. distin. xvj. quaest. ij. Non est ergo necessarium oblito satis factionis impositae, iterum confiteri, ut nouam satisfactionem a sacerdote imponendam suscipiat. Sed ei, qui uult conseq perfectam remissionem peccatia culpa, & pena per condignam satis factionem a confessore imponendam, si oblitus fuerit impositae: necesse habet iterum confiteri omnia sua peccata: ut suscipiat de nouo satisfactionem condignam. Et huic consentit Pet. de palu. dist. praesenti. q.v. arti. iij. Et secundum hoc dicta eiusdem slatim allegata de remisso ad suum facerdorem a superiore &c. sunt moderam da. Et multo minus tenetur negligens paenitentiam, quam nouit, itcrare priorem confessionem: sed sufficit confiteri negligentiam suam, per quam omisit paenitentiam iniunctam, tenetur quoque neglectam implere: nisi fuerit mutata confellorem. Alius casus ponit scilicet si iniuncta satisfactio facta sit a recidiuante in peccatum mortale. Sed de hoc satis dictum est supra dist. xvj. q. ii. Vbidictum est: quod satisfactio talis: licet non reconciliet peccatorem deo: tamen a pena peccato prius dimisso debita liberat. Ideo sufficit peccatum, in quod recidiuauit confiteri: & non oportet peccata prius confessa iterum confiteri: nisi forte peccata prius confessa in tantum aggrauarent illud peccatum recidiue per modum circumstantiae; quod ipsum traherent in aliud peccati genus. Aut quod non posset sufficienter exprimi: nisi etiam peccata prius confessa recitarentur: ut dicit Ric.

¶ Alium casum ponunt quidam: ut recitat sanctus Thom. quando quis alicuius mortalis peccati oblitiprius: & ideo non confessi, recordatur, tunc tenetur ille id peccatum oblitum cum omnibus prius consessisiterum confiteri: nisi forte eidem confiteretur, cuiprius confessus est, qui adhuc haberet memoriam peccatorum prius sibi confessorum. Sed ab hac opinione sanctus Thom. recedit, & alii doct. communiter. Vnde quantum ad hunc casum notanda est distinct. Richar. dist. praesenti, arti. ii. q.vi. quia. aut confitens adhibuit debitam diligentiam, quam tenetur ad reducendum peccata ad memoriam: de qua supra dictum est conclusione. iii. aut non. Sed habuit tenpore confessionis ignorantiam crassam: aut affectatam peccati tunc obliti. Si secundum: tuc tenetur de nouo facere integram confessionem prius confesso rum cum isto post oblito uni sacerdorti eum absoluere potenti: eadem necessitate, qua tenetur non diuidere confessionem. Nam ignorantia talis non excusat eum quantum ad peccatum oblitum: unde idem est, ac si scienter peccatum id omisisset. Nec absolutio prioris confessionis fuit efficax, sicut nec diuisa confessione: nisi posset habere eundem confessorem, cui prius confessus fuerat, qui adhuc memor esset peccatorum prius confessorum, tunc sufficeret cum generali rememoratione prioris confessionis confiteri peccatum prius oblitum: & negligentiam suam in rememorando, ac recolligendo se. Si primum, sufficit consiteri peccatum prius oblitum eidenm confessori, cui prius confessus est, uel al teri auctoritatem super eum habenti. Et licet prius absolutus sit a peccato oblito quoad deum per contritionem, & quoad ecclesiam per sacramentalem absolutionem, quia (ut dicit Richar. sacerdos absoluit de confessis, & praedicto modo oblitis) tamen ista absolutio intelligenda est subhac conditione, ut scilicet quam do reducta fuerint ad memoriam, confiteantur sacerdoti absoluere potentiVel melius dici potest: quia absolutionon debet esse conditionalis: nec dependet a futuro: quia simpliciter est absolutus ab oblitis hoc modo sicut a confessis. Sed si reducta fuerit ad memoriam: illa tenetur confiteriea obligatione, qua tenetur omnia sua peccata mortalia confiteri, quod si non facit tempore debito, peccat nouo peccato mortali. Sicut perfecte contritus: licet uigore contritionis absoluitur ab omnibus peccatis adeosimpliciter, & sine conditione. tenetur tamen omnia illa confiteri ex praeceptodiuino, & ecclesiae: quod si negligat in tempore suo, peccat nouo peccato mor tali: ut supra dictum est.

¶ Et est hic aduertendum: quod secundum Pe. de palu. siprimus confessor habeat auctoritarem hesoluendi ab omni excommunicatione, & casibus: & sic intendebat absoluere eum, cum confessus fuerat: licet peccatum oblitum tali modo esset casus reseruatus, aut excommunicatio: poterit nihilominus secundus confessor eum absoluere: quia cumiam a primo confessore est absolutus a confessis: & hoc modo ab oblitis similiter ab excommunicatione etiam in foro paenitentiali ecclesiae: non mansit excommunicatio: nec casus reseruatus: sed simplex peccatum solum: licet secundus confessor non haberet auctoritatem absoluendi in casibus reseruatis: sed tantum in non reseruatis. Quod bene notandum est, & ualet pro illis, qui confitentur eis, quos eligunt uigore confessionalium: quibus conce- ditur fecultas absoluendi ab omnibus censuris, & casibus reseruatis: dummodo tales intendant confitentes absoluere ab omnibus censuris; & peccatis confessis, & obiitis iuxta facultatem sibi concessa: quod etiam intendere debent, dum absoluunt. Similiter uidetur dicendum: dum quis omittit confitendum peccatum mortale, ex eo quod ignorat ipsum fore motale, quod distinguendum est de ignoram tia: si non fuerit affectata crassa, uel supina: non tenetur nisi illud peccatum confiteri, quod ignorauit esse mortale: post quam instructus fuerit, & cognouerit ipsum esse mortale: secus si fuerit affectata, uel crassa: licet hic Ange. simpliciter respondeat: quod in casu non tenetur peccata prius confessa iterare.

¶ Dubitatur tertio de effectu confessionis. Ad quod respondetur: quod multi sunt effectus, ac ut ilitates confessionis rite factae. Vnuest remissio paenae totius, uel partis. Nam remissa culpa per contritionem praeuiam, uel concomitantem, manet anima debitrix penae temporalis, quae in toto, uel in parte dimittitur secundum dispositionem consitentis. Et tam ex uirture clauium, qua confessor habet facultatem aliquid remittendi, quam etiam ex merito consitentis. Nam cum pena uoluntarie assumpta confitens meretur tanquam per satis factionem condignam remissionem paenae: ut supra dictum est. confessio facta homini uice dei, est ualde paenalis propter annexam uerecundiam: sequitur: quod sit pars satis factionis. Secundum opinionem autem Sco. etiam confert remissionem culpae eius, qui attritus accedit non ponens obicen: ut sup. dictum est dist. xiiii. q.ij. Alius fructus est meritum praemij beatifici propter obedientiam, quam exhibet obediendo legi diuinae, & eccle- siae. Quod tanto maius est: quanto difficilius, & magis contrarium est humanae uerecundiae naturali. Tertius est instructio confitentis particularis, quae multo fructuosior est, quam generalis, quae inpraedicationibus fieri solet. Item quartus: taxatio satisfactionis facta a confessore. que propter potestatem clauium reddit satisfactionem efficaciorem ad poenae remissionem; quam si solo confitentis arbitrio assumpta foret. Item quintus, est meritum obedientiae in seruando, & explendo satis factionem iniunctam: quia iniuncta: & plures alij fructus numerari possent. Et propter hos fructus consequendos uberius, utile est eadem peccata saepius, & pluribus confiteri: dummodo tamen confitens hoc non a git ex quadam diffidentia remissionis aut inefficaciae sacramenti prioris: scilicet semel factae confessionis. Nam scrupulolis, & nimium timidis non expe dit: quia secundum regulam Gersonis, talibus expedit contra scrupulos ad consilium dictamemn boni uiri. Augetur enim nonnunquam ex repetita confessione. diffidentia. Augentur scrupuli, & uixre mediabilis inquietudo cordis.

¶ Quarto dubitatur: utrum papa possit cum aliquo dispensare; ut non teneatur confiteri. Re spondetur post Rich. & pal. q. ij. art. vi. quia confiteri est de iure diuino: ut dictum est: papa, qui subditus est iuri diuino, non potest dispensare cum aliquo, ut non teneatur confiteri in mortis periculo: & in caeteris calibus spectantibus ad ius diuinum. Tempus uero determinatum scilicet pascale: & modus est de iure positiuo, supra quod est papa: nec eo ligatur quoad se: neque quoad alios. Et quantum ad illud, posset dispensare. Ex quo sequitur: quod etiam papa tenetur confiteri: licet forte non secundum formam cap. omnis utriusque; sexus.

¶ Dubitatur quinto: utrum consitens non paenitens, nec contritus, satisfaciat praecepto ecclesiae. Petrus de palud. hoc du¬ bium late prosequitur dist. praesenti. q. vii. ponens quinque modos respondendi: pertractans simul: utrum ecclesia possit praecipere actum interiorem. Sed breuiter potest dici: quod consitens omnia peccata sua semel in anno: licet fictus: satis facit praecepto quantum ad literam: licet non quantum ad ecclesiae intentio nem. Ecclesia praecipiens confessionem praecipit actum exteriorem, quem ille facit: & per hoc liberat se a pena adiecta. Intentio uero ecclesiae est: ut sic fiat, quatenus proficiat ad salutem confitenti: & hoc modo non implet: nec talis confessio est sibi fructuosa: ut patet ex supradictis. Et tantum de hac quaestione.