Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in Libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sit possibile intellectui viatoris habere notitiam evidentem de veritatibus theologicis

Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologicarum sit scientia proprie dicta

Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliqua scientia proprie dicta distinguatur ab ea realiter

Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de subiecto primo

Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione diffinitio sit medium demonstrandi

Quaestio 6 : Utrum sola propositio per se secundo modo est scibilis proprie dicta

Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta

Quaestio 8 : Quaestio 8

Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae

Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis

Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguuntur per fines, vel penes obiecta

Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit practicus vel speculativus

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum tamen omni alio a Deo sit utendum

Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis

Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas distincta realiter a delectione

Quaestio 4 : Utrum solus deus sit debitum obiectum fruitionis

Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona et econtra

Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter, et libere fruatur ultimo fine

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : De identitate essentiae divinae cum attributis

Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sit realiter divina essentia

Quaestio 3 : Utrum aliquod reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali

Quaestio 4 : Utrum illud, quod immediate, et proxime denominatur ab intentione universalis, et univoci sit aliqua res vera extra animam intrinseca, et essentialis illis, quibus est communis, et univoca distincta realiter ab illis

Quaestio 5 : Utrum universale et univocum sit vera res extra animam ab individuo cui inest realiter distincta et ad multiplicationem individuorum realiter multiplicata et variata

Quaestio 6 : Utrum aliquid quod est universale et univocum sit realiter extra animam ex natura rei distinctum ab individuo quamvis non realiter

Quaestio 7 Utrum id, quod est universale, et commune univocum sit quodcumque realiter a parte rei extra animam

Quaestio 8 : Utrum universale univocum sit aliquid reale alicubi existens subiective

Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum deo et creaturae

Quaestio 10

Quaestio 11

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia

Quaestio 2 : Utrum essentia divina sit a nobis cognoscibilis

Quaestio 3 : Utrum de Deo possumus habere plures conceptus quidditativos

Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit per notum

Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis

Quaestio 6 : Utrum prima notitia intellectus primitate generationis sit notitia intuitiva alicuius singularis

Quaestio 7 : Utrum singulare potest distincte cognosci cognitionem entis, vel cuiuscumque universalis

Quaestio 8 : Utrum ens quod est commune ad decem praedicamenta, et ad deum et creaturam sit obiectum adaequatum et primum intellectus nostri

Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis

Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imag trinitatis

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: deus generat deum

Quaestio 2 : An haec sit vera: Deus est pater, et filius, et spiritus sanctus: et per totam questionem

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : An essentia generet, vel generetur

Quaestio 2 : Utrum filius generetur de substantia patris

Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit terminus formalis generationis

Praeambulum

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuit filium natura vel voluntate

Praeambulum

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in patre sit aliquod absolutum, vel respectivum

Quaestio 2 : Utrum absolutum sub ratione essentiae, vel ratione attributali sit potentia genetandi

Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari filio a patre

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum divinae simplicitati repugnet esse in genere praedicamentali

Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere

Quaestio 3 : Utrum omne genus dividatur in suas species per differentias divisivas generum et constitutivas specierum

Quaestio 4 : Utrum genus et differentia important eamdem rem primo

Quaestio 5 : Utrum deus possit diffiniri diffinitione non data per additamentum

Quaestio 6 : In omni diffinitione completissima debent poni omnes differentiae essentiales cum suo genere generalissimo

Quaestio 7 : Utrum solus deus sit immutabilis

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum filius vere generetur a Patre

Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca

Quaestio 3 : Utrum generatio in divinis sit univoca

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principiun productivum spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus libere producatur

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedit a patre et filio

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a filio, si non procederet ab eodem

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum pater et filius sunt unum principium spiritans Spiritum Sanctum

Quaestio 2

Quaestio 3 : Utrum pater et filius spirant omnino uniformiter Spiritum sanctum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum generatio filii sit spiratio

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio temporalis et aeterna

Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus detur in persona proprie, vel tantum secundum dona sua.

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona divina visibiliter mittatur

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum praeter Spiritum Sanctum necesse sit ponere charitatem absolutam creatam animam formaliter informantem quo sit cara Deo et accepta

Quaestio 2 : Utrum aliquis actus potest esse meritorius sine caritate formaliter animam informante

Quaestio 3 : Utrum de facto omni actui meritorio creata caritas praesupponatur

Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri

Quaestio 5 : Utrum caritas praeexistens maneat in fine augmentationis

Quaestio 6 : Utrum augmentatione caritatis aliquid realiter differens a priori sibi adveniat

Quaestio 7 : Utrum illud quod in caritatis augmentatione additae sit eiusdem speciei specialissimae in caritate praecedente se parata ab ea

Quaestio 8 : Utrum donum dicat proprietatem personalem per totam quaestionem

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia per circumincessionem

Distinctio 20

Praeambulum

Queaestio 1

Distinctio 21

Praeambulum

Questio 1 : Utrum haec sit concedenda, solus Pater est Deus

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad significandum distincte divinam essentiam

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum nomen persona sit terminus primae vel secundae intentionis

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquis additum Deo

Quaestio 2 : Utrum persona in divinis dicatur secundum substantiam ut relationem

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis secundum substantiam vel relationem

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis

Quaestio 2 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes sub ratione relationis vel alia

Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates

Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera

Quaestio 3 : Utrum solus filius sit verbum in divinis

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit constitutiva patris proprietas

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum principium univoce dicatur de omnibus illis in Deo, de quibus praedicatur

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omni auctoritate seculsa, facilius negari possit omnis relatio esse aliquid a parte rei quomodocumque ab absoluto, vel absolutis distinctum

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit sex principia importare respectus extrinsecus advenientes absolutis distinctos

Quaestio 3 : Utrum de intentione philosophi fuit ponere quemcumque respectum a parte rei distinctum ab omnibus absolutis

Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem sit ponendus aliquis respectus ab absolutis distinctis

Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creaturam sit relatio realis

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo, et aequalitas in divinis sit relatio realis

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum pater sit sapiens sapientia genita

Quaestio 2 : Utrum pater et filius diligant se Spiritu Sancto

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 34

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter essentia divina

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei

Quaestio 2 Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte

Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit primum obiectum intellectus

Quaestio 4 : Utrum ad hoc quod Deus intelligat alia a se distincte requirantur necessario in eo distinctae relationes rationis ad sua intelligibilia

Quaesito 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas earum

Quaestio 6

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum perfectiones creaturarum in Deo contentae ab aeterno distinguantur inter se realiter et a divina essentia

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum esse ubique et in omnibus rebus per essentiam, praesentiam, potentiam, sit proprium soli Deo

Distinctio 38

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam, et necessariam omnium futurorum contingentium

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit plura scire quam scit

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari

Distinctio 41

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in praedestinato sit aliqua causa suae praedestinationis et in reprobato causae suae reprobationis

Distinctio 42

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura

Distinctio 43

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliqua facere, quae non fecit, nec faciet

Quaestio 2 : Utrum plus conveniat Deo non posse facere impossibile, quam impossibilia non posse fieri a Deo

Distinctio 44

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere mundum meliorem isto

Distinctio 45

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit causa immediata, et prima omnium rerum, quae fiunt

Distinctio 46

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina possit impediri per quamcumque potentiam creaturae

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit quod voluntas divina semper impletur

Distinctio 47

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri

Distinctio 48

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum creatio passio distinguitur a creatura.

Quaestio 2 : Utrum deus sit prima, et immediata causa omnium effectuum

Quaestio 3 : utrum deus et potuit mundum creasse ab aeterno

Quaestio 4 : VTRVM creare repugnet creaturae

Quaestio 5 : Utrum deus sit causa finalis omnium

Quaestio 6 : Utrum angelus, et anima intellectiua distinguantur specie

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum tempus sit mensura et angelorum

Quaestio 2 : Utrum et angelus sit in loco per suam substantiam

Quaestio 3 : Utrum angelus possit moueri localiter

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes angeli inter et se personaliter discreti, essentiali specie sint distincti

Quaestio 2

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum angeli boni, et mali in sua cratione fuerunt donis gloriae, gratiae, et naturae perfecti

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum angelus meruit suam beatitudinem in instanti creationis, aut in mora temporis, posterioris

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum primum peccatum primi angeli pertinens ad speciem superbiae fuerit simpliciter irremediabile

Distinctio 7

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum obstinatio diaboli in malo, stare possit cum libero eius arbitrio

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum angeli naturaliter incorporei possint assumere corpora, et in eis exercere opera uitae

Quaestio 2 : Utrum demones humana corpora possidentes illabantur animabus, et suis praestigiis illudant humanis sensibus

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum nouem angelorum ordines in hierarchia triplici scilicet dona gratuita, et officia sunt distincti

Quaestio 2 : Utrum per actus hierarchicos superiorum ordinum; angeli possunt inferiores illuminando mentaliter eis loqui

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes spiritus intellectuales a solo deo mittantur ad homines uiatores

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum cuilibet homini deputatur angelus bonus a natiuitatis suae principio usque ad praesentis uitae terminum, eius custodiae assignatus

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum materia prima sit aliqua entitas positiua a forma distincta

Quaestio 2 : utrum caelum habeat materiam eiusdem rationis cum materia illorum inferiorum elementorum, et mixtorum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum lux a nocte prima distinguens diem causat lumen, tanquam distinctam a se qualitatem

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum aquae superiores per firmamentum ab inferioribus diuisae dic secunda sint de caelesti, uel elementari natura.

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum elementa, ex quibus constant animantium corpora, realiter manent in eis substantialiter

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sicut anima inĀ¬ tellectiua, sensitiua, et uegetatiua in eo dem homine: ita eiusdem animae potentiae in ter se, et ab anima sint distinctae

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum anima rationalis sit ex tradue ce, et educta de potentia materiae

Quaestio 2 : Utrum paradisus sit corporalis uoluptatis locus a deo a principio plantatus

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in costa Ade fuerat ratio seminalis, peret quam de ea productum sit corpus mulieris

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo prostatu innocentiae habuit cor pus immortale

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum tantummodo electi fuissent in statu innocentiae geniti: et hi sta tim post generationem in gratia confirmati

Distinctio 21

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omne peccatum hominis oriatur ex tentatione daemonis

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum per protoplastum Adam conmissum non tantum pctonEuae, sed omnium sit grauissimum

Quaestio 2 : Utrum peccatum Adae fuit per ignorantiam excusabile

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum deus facere posset uoluntatem rationalis creaturae per naturam impeccabilem

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum portio animae superior, et portio inferior sint potentiae aliquo modo ad inuicem distinctae

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium sit aliquid a ratione, et uoluntate distinctum

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum operans. et cooperans gratia distinguantur realiter a charitate infusa

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum anima per actum elicitum a uoluntate, et gratia, qua informa tur: praemium aeternum de condigno mereatur

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum hominis liberum arbitrium possit sine gratia actum bonum moraliter eligere: peccata mortalia cauere, et diuina praecepta ad implere

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo in statu naturae integrae gratiam habuit, qua aeque efficaciter, sicut post lapsum mereri potuit

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum iustitia originalis in primo parente fuit donum supernaturale

Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit aliquid positiuum in anima, uel in carne

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum originale in anima prolis lege propagationis genite, contrahatur ab anima uel a carne

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum per sacramentum baptismatis tollatur reatus culpae originalis

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sicut et in prolem non transeunt proximorum parentum peccata: ita transfusi peccati poena in prole sit leuissima

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum malum, quod non est ab aliquo efficiente: sit a bono sicut a causa deficienti

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum ab S Augu. et Amb. diffinitum sufficienter sit entitas positiua, uel tantum priuatio boni formaliter

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omne peccatum, et omnis culpa sit alicuius peccati poena

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum deus sit causa efficiens immediata actualis culpae quantum ad actum importatum propctum subiectiue

Distinctio 38

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum uoluntatis finis, et intentionis sit distinctio realis, aut tantum rationis

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum synderesis, quae rationis scintilla dicitur, et conscientia, sint in intellectu, aut effecti

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum ex sola intentione finis attendatur bonitas operis

Distinctio 41

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum inter humanos actus, aliquis indifferens sit dicendus

Distinctio 42

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum actus exterior, qui a uoluntate imperatur, habet bonitatem uel malitiam propriam, propter quam magis, quam solus interior uoluntati imputatur

Distinctio 43

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum omne peccatum ex malitia commissum, sit peccatum in spiritum sanctum

Distinctio 44

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccandi potentia sit a deo creatura rationali concessa

Liber 3

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 7

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 21

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 34

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 38

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1

Liber 4

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sacramenta legis novae sint causae effectivae gratiae.

Quaestio 2 : utrum congruebat institui sacramenta in cuiuslibet legis tempore pro lapsi hominis reparatione

Quaestio 3 : utrum cerimoniae ueteris legis quae dicuntur sacramenta generali uocabulo: contulerunt gratiam rite utentibus ex opere operato

Quaestio 4 : Utrum circumcisionis sacramentum masculis currente lege necessarium, institutione baptismi factum sit mortiferum

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : UTRVM sacramenta nouaelegis in septenario numero a christo instituta, sint sacramentis caeteris perfestiora

Quaestio 2 : Utrum baptismate Ioannis baptizati, erant baptismo christi iterum baptizandi

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum baptismiChristi sit una eademque materia, et forma ad eius effectus consecutionem necessaria

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum effectus baptismi in non indigne suscipiente sit infusio uirtutum, et gratiae, ac remissio culpae, et poenae

Quaestio 2 : utrum omnes suscipientes baptismum aequaliter accipiant sacramentalem eius effectum

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccet mortaliter, qui a malo ministro verum baptisma suscipit scienter

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum ad veritatem baptismi ex parte baptizantis requiritur certus gradus, conditio, et qualitas ministrantis

Quaestio 2 : Utrum characteris impressio sit in iterabilitatis baptismi causa, uel ratio

Praeambulum

Distinctio 7

Quaestio 1 Vtrum confirmatio sit sacramentum noualegis irreiterabile, a solis episcopis dispensabile

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum eucharistia nouae legis sacramentum conuenienter fuerit a christo post coenam ultimam institutum

Quaestio 2 : utrum cum figurarum praecedentium pluralitate salue tur unitas sacramenti eucharistiae

Quaestio 3 : utrum a christo instituta sit certa uerborum forma ad essentiam eucharistiae: uel eius consecrationis necessaria

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum manducatio eucharistiae sacramentalis, aut spiritualis sit de necessitate salutis

Quaestio 2 : Utrum solum mortale peccatum reddat accedentem huius sacramenti indignum

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes proprietates corpori christi inexistenres in caelo conueniant eidem in eucharistiae sacramento

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum substantia panis, et uini in corpus, et sanguinem christi conuersa, maneat cum eisdem sub sacramenti forma

Quaestio 2 : utrum materia eucharistiae sit panis triticeus, et naturalis liquor vini

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum accidentia, quae sine subjecto subsistunt in eucharistia: agant et patiantur tanquam subjecto inhaerentia

Quaestio 2 : utrum ad consequendum eucharistiae fructum frequenter sit conicandum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2 : utrum haeretici ab haeresi condemnata nominati: sint in ecclesia catholica tolerandi

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum sine paenitentia possit deseri peccatum post baptisma conmissum

Quaestio 2 : Utrum per poenitentiae sacramentum deleatur mortale peccatum

Quaestio 3 : utrum poenitens post uerum paenitentiam possit recidiuando in peccatum cadere: et quoties ceciderit, per ueram paenitentia a peccatis resurgere

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum existens in pluribus peccatis mortalibus: de aliquibus possit uere poenitere, ita quod non simul de omnibus

Quaestio 2 : Utrum restitutio, qua alienum iniuste occupatum suo domino redditur: sit aliquid poenitentiae; per quam peccatum remittitur

Quaestio 3 : utrum omnes fures raptores, ac eorum participes teneantur ad restitutionem rerum singularum a suis dumis alienatarum

Quaestio 4 : utrum inbello acquisita sint suis dominis restituenda

Quaestio 5 : Utrum habentes temporale dominium in subditos, omnia teneantur restituere, in quibus inueniuntur subditos tam suos, quam alienos aggrauasse

Quaestio 6 : Utrum ministri iustitiae exacta a partibus propter actus iudiciales, uel ad iudicium requisitos, teneantur restituere: et iustitiam: partibus gratis ministrare

Quaestio 7 : Utrum praeficientes ad officia, dignitates, uel beneficia personas minus idoneas teneantur recompensare damna, et negligentias per huiusmodi personas commistas

Quaestio 8 : Utrum beneficiati, aut prae bendati in ecclesia intrantes sinistre: uel negligentes onera eis imposita perficere: teneantur subleuata restituere

Quaestio 9 : Utrum falsarius acquirens aliquid per dolum falsitatis teneatur ad restitutionem taliter acquisiti damnificatis

Quaestio 10 : Utrum fraudans proximum in negotio, mercantiis, uel labore teneatur fraudato damna restituere

Quaestio 11 : Utrum possidens aliqua per usurariam acquisitionem teneatur de necessitate salutis ad eorum restitutionem

Quaestio 12 : Utrum habentes census, uel redditus annuos temporales, uel perpetuos teneantur ad restitutionem huiusmodi uendentibus, seu donantibus

Quaestio 13 : Utrum acquisitum per turpe lucrum sit de necessitate salutis restituendum

Quaestio 14 : Utrum titulo praescriptionis acquisita sint restitutioni in foro conscientiae ob noxia

Quaestio 15 : Utrum damnificans proximum in bonis corporis: teneatus ad damni restitutionem de necessitate salutis

Quaestio 16 : Utrum damnificans alium in fama, teneatur restituere damna hac occasione illata

Quaestio 17 : utrum damnificans proximum in spiritualibus bonis teneatur ad eorundem restitutionem damnificatis

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum partium paenitentie: quad sunt contritio cordis: confessio oris: et opis satisfactio: principalior sit interna contritio

Quaestio 2 : Utrum satisfactio paenalium operum requiratur ad perfectam remissionem peccatorum

Quaestio 3 : Utrum ieiunium ecclesiae trasgredientes obliget ad mortale

Quaestio 4 : utrum etet eleemosyna, quae est pars satis factionis: sit de consilio, aut de necessitate salutis

Quaestio 5 : Utrum uenialium peccatorum paenitentia sit ad salutem necessaria

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confiteri peccata sacerdoti sit necessarium ad salutem mortaliter peccanti

Quaestio 2 : Utrum quilibet obnoxius peccato mortali teneatur confiteriproprio sacerdoti

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum potestas clauium data ecclesiae extendat se ad remissionem reatus, et culpae

Quaestio 2 : Utrum virtute clauium ecclesiae, homo possit hominem exconmunicare

Quaestio 3 : Utrum omnis participans ex communicato maiori excommunicatione in diuinis, et humanis, sit excommunicatus, et peccet mortaliter in casibus non exceptis

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum cuilibet, et solieuangelico sacerdoti conferantur claues in susceptione. sacerdotii

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum poenitentia peccatori ad uitam necessaria, ptedatur usque ad terminum uiae in hac praesenti uita etc

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.

Distinctio 23

Praeambulum

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 2

1

QVAESTIO. II. QVAERIIVR secundo utrum uerbum, & quaelibet persona & diuina indifferenter debeat ge assumere naturam quamlibet suppositaliter.

2

Ā¶ Circa materiam huius quaestionis sunt duae opin. contrariae, qua rum neutra est demonstratiue improbabilis. Vna est Scoti, & Ockam, & communiter modernorum tenentium partem affirmatiuam. Alia opinio est Hentici de Gandauo xiij quodli. q. ij. ad quam (ut refert Ioannes Picus in apologia sua q. iiij.) dimissa priore opinione in senio declinauit, tanquam ad opin. maĀ¬ gis probabilem. Videtur etiam aliquibus esse opinio Alexandri de Hales par. iij. art. i. mem. j. q. xi. & q. xii. tametsi ibidem solum de gratia unionis in Christo disuuter iĀ¬Ā¬. e: re opinio tenet partem negatiuam. Volo ambas prosequi solum recitatiue, sine omni assertione, lectoris iudicio relinquens, quae probabilior sit iudi canda. Et secundum hoc duo erunt articuli in q. quibus addetur tertius de quorundam dubiorum solutione.

3

Ā¶ Quantum ad primum supponendum ex dicti in praecedenti quaestione, quod aliquid personari, siue assumi ad unitatem personae non est ipsum fieri persona: alioquin na tura humana non personaretur a uerbo, nec assumeretur ad unitatem personae uerbi: quia natura humana assumpta non est persona: nec simpliciter nec persona uerbi: sed personari est (ut supra patuit q praecedente.) dependentia suppositalem ab aliqua persona terminari: quo supposito est haec conclusio responsalis huius conclusionis.

4

Ā¶ Omnis entitas positiua, siue accidens, siue sub. stantia, assumi potest suppositaliter persona diuina. Ista conclusio sic probatur. Cuiuscunque naturae dependentia suppositalis potest terminari ad per sonam diuinam, ipsa potest ab eo assumi: sed talis est omnis entitas positiua tam substantia, quam accidens: ergo. Consequentia nota cum maiore. Minor probatur: quia cuiuslibet sentitatis positiuae dependentia suppositale terminari ad personam diuinam, non dicit imperfectionem in deo, nec repugnantiam in deo, aut creatura: ergo posse terminari eius dependentiam talem a diuina persona, non est negandum. Consequentia nota. Antecedens patet: quia non dicit imperfectionem in termino: licet assumptum siue dependens sit res insimae perfectionis: non enim importat maiorem imperfectionem, quam terminare dependentiam causalem, quae est producti ad producens: aut conseruati ad conseruans: sed haec terminatur ad tota trinitatem: ergo & illa. Nec impedit uilitas, aut indignitas causati: cum nec diabolus, nec infernus, nec peccati actus positiuus esse possit, deo non copseruanter aut potentialiter, aut esse nre.

5

Ā¶ Praetereali sentialiter non praeiseicet natura rationalis dignior sit irrationali: tamen ita infinite distat dignitate a perfectione diuinae personae, sicut ultima creatura: igitur si indignitas creaturae impediret, nulla creatura esset assum ptibilis: cum omnes aeque distant puta infinite a dignitate diuina.

6

Ā¶ Quod etiam non dicat repugnantiam aliquam in deo, patet: quia apud deum non est impossibile omne uerbum, id est omne conceptibile. Nunc autem ita conceptibile est deum assumpsisse creaturam irrationalem, sicut intelligibile est deum assumpsisse creaturam rationalem.

7

Ā¶ Itemuerbum est independens dependentia suppositali: ergo potest omnem talem dependentiam terminare: hoc enim sus ficit, ut dictum est in quaestione praecedenti.

8

Ā¶ Quod etiam non dicat aliquid repugnans creaturae: quia nulla creatura habet in se entitatem positiua repugnantem illi dependentia specialiad personam diuinam, siue repugnantem eius communicabilitati, ut non communicetur suppositodiuino. Nec etiam natura rationalis: cum illa sit assumpta, nec irrationalis. Nam natura non rationa lis non habet perfectiorem rationem suppositi, quam natura intellectualis: ergo non habet aliquod repugnans, propter quod non posset dependere ad uer bum huiusmodi dependentia suppositali plus, quam naturam intellectualis: sed natura intellectualis non habet repugnans: ergo nec illa.

9

Ā¶ Item omnis creatura est im aequali potentia obedientialidei, nec una plus, quam alia. quia omnia quaecunque noluit, fecit in caelo, & in terra, in mari, & in omnibus abyssis: ergo si unam creaturam assumere potest uerbum: potest quamlibet assumere.

10

Ā¶ Item si aliquam non posset assumere, maxime accidens: quia non potest terminare eius inhaesionem. Sed hoc non: quia licet inhaesiuam dependentiam terminare non possit: cum illa dicat potentialitatem in termino, & ita imperfectionem: non tamen ideo repugnat uerbo terminare. dependentiam suppositalem, quae nullam dicit imperfectionem: quia illae dependentiae sunt ab inuicem separabiles. Non nadem habitudo informare, & enim c edependere ad suppositum: ut dictum enq. praecedenti. Et dependere non dicit perfectionem in termino.

11

Ā¶ Item in triduo mortis Christi, caro Christi mortua, dependebat hac dependentia ad uerbum: quia fuit hypostatice unita uer bo in sepulcro: & tamen caro Christi est natura non intellectualis simpliciter, & maxime separata anima: ergo cuilibet naturae non intellectuali posset uniri. Consequentia tenet: quia non est maior ratio de una, quam de alia. Nec refert, quod prius fuit unita animae rationali: quia alia unione caro unita est animae, & uerbo: etiam alia unione uerbum sibi uniuit animam, & alia carnem, quae abinuicem sunt separabiles.

12

Ā¶ Item sicut in triduo uniuit sibi carnem sine anima, ita facere potuit abinitio: & unionem illam conseruare in perpetuum: quia quicquid uerbum potest ad tempus, potest perpetuo.

13

Ā¶ Corollarium quod sequitur ad hanc conclusionem. Illae sunt possibiles, deus est lapis, deus est asinus, deus est homo danatus: deus est diabolus. Patet: quia eadem ratione, qua illa conceditur: deus est homo crucifixus, mortuus, sanctus, beatus: etiam istae sunt concedendae per communicationem idiomatum: ut infra dicetur. Vnde est regula: quamcunque denominationem natura aliqua tribueret proprio supposito praecise ratione huius dependentiae suppositalis: hanc etiam tribuit supposito assumenti. Ex quo sequitur primo, quod si uerbum assumeret accidens: propter hoc uerbum non esset accidens: nec informans, aut inhaerens. Patet: quia has denominationes accidens non dat suo supposito: quia subjectum accidentis non est accidens: nec inhaerens, saltem non oportet. Secundo sequitur, si deus assumeret albedinem modo, non ideo diceretur albus: quia albedo non denominat suppositum album, disi inhaeĀ¬ reat. Sic licet assumeret actum peccati, non tamen diceretur peccator: quia peccator non importat tantum subsisten tem in actupeccati: sed importat quandam deformitatem uerbo non conuenientem. Sed contra hoc uidetur: quia omnis actio naturae assumptae attribuitur assumenti: ideo uerbum dicitur ambulasse, comedisse praedicasse, nobis meruisse: similiter depassionibus: ideo uidetur concedere oportere in casu, uerbum uel deus peccat: & uerbum est peccator. Sicut concedere oportet secundum hanc opinionem, deus est damnatus: posito, enim quod deus assumeret naturam humanam sine gratia, quid concedere oportet. si potest assumere lapidem gratiae non capacem: posset etiam assumere naturam humana peccatricem originali, uel actuali peccato. Similiter natura assumpta posset de nono peccare, & esse peruersissimus hominum. In omnibus his casibus concedere oportet, dus est peccator, deus potest peccare, deus potest odire deum, deus potest esse peior Antichristo, uel diabolo: & multa alia, quae sunt piarum autium ossensiua.

14

Ā¶ Quantum ad se cundum articulum recitanda est alia opin. praedictae contraria, quam quidam magnidoctores tenent: ut refert Tho. de arge. dist. ij. tertij q. i. art. i. hanc opinionem solum recitatiue ponam: ut praemisi. Itaque supponendum est primo ex praecedentiq. unio suppositalis est quaedam entitas positiua recepta in natura assumpta, siue sit relatio ab omnibus absolutis distincta, siue qualitas quaedam absoluta. qua formaliter sit huiusmodi assumptio, qua posita in natura assumpta ipsa est unita, & ea remota desinit esse unita. Quam entitatem positiuam doctores, & sancti nominant gratiam unionis. Est enim donum ex summa charitate datum, nul lis meritis prcedentibus, secundum illud Io. iij. Sic enim deus dilexit mundum: ut filium suum unigenitum daret. Dedit autem per eius incarnationem, siue naturae humanae assumptionem.

15

Ā¶ Pro cuius intellectu aduertendum, quod secundum Alex. de Hales parte iij. q ij. triplex ponitur gratia in Christo: scilicet gratia singula ris personae, gratia capitis, gratia unioĀ¬ nis. Gratia singularis personae, est gratia gratum faciens, animam Christi perficiens: qua homo Christus secundum naturam assumptam excellenter, & singulariter placuit deo: secundum illud Mat. iij. & xvij. Hic est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui. Per hanc quoque gratiam opera Christi secundum humanitatem meritoria fuerunt, & patriaccepta ad nostram redemptionem: ut infra dicetur.

16

Ā¶ Gratia capitis, de qua latius inf. dist. xiij. est, qua tanquam caput ecclesiae gratiam influit membris: de qua ad Eqhes. i. Ipsum dedit caput super omnem ecclesiam, quae est corpus ipsius. Et Aug. ad Dardanum. In Christo habitat omnis plenitudo gratiae: sicut in capite omnes sensus. Et Hugo de sacramentis. Sicut spiritus hominis mediante capite descendit ad membra uiuificanda: sic spiritus sanctus per Christum uenit ad christianos. Cuius plenitudo est in capite: participatio uero in membris. Verum hoc dictum Hug. Alexand. ubi sup. q. xij. membro j. art. ij. intelligit de gracapitis, & unionis increata, quae est spiritussanctus, & non de creata gra. Ponit enim duplicem gratiam: creatam, & increata: ut patet ibidem.

17

Ā¶ Gratia uero unionis creata secundum Alex. ubi sup. q. xij. membro. i. ar. i. est dispositio, quae ab increata gra relinquitur, quoi disponit ad hanc unionem ex parte humanitatis. Et secundum eunde non est aliud, quam deiformitas, uel diuina assimilatio: & forte posset illud facilius sic dici.

18

Ā¶ Gratia unionis est illud, quo natura humana formaliter unitur deo, hoc est unio ipsa, siue sit relatio, siue qualitas absoluta,. de illa posset intelligi dictum beati Aug. Quicquid conuenit filio dei per naturam, conuenit filio hominis per gratiam. Hinc ait idem Alex. memb. iii. q. ii. In Christo, enim fuit gia singularis sanctitatis, secundum quam fuit sanctus homo: ita quod nihil deesset sibi de gratia, quae posset haberi ab homine.

19

Ā¶ Item fuit hodeus: & ideo necessaria fuit in eo. graunionis: quia quod sit homo dus, habet per unionem.

20

Ā¶ Item ipse mediatore fuit dei, & hominum, & ideo fuit gratia in ipsa secundum quam esset caput ecclesiae: ut esset medium influentiae gratiae in nobis: sicut caput ad alia membra. Et subiungit ibi dem, quod haec gratia multiplicata in Christo est una secundum essentiam: non tamen est una quantum ad actum, uel operationem: quia alius actus est unire humanitatem diuinitati: alius influere gratiam: & esse exemplar ad omnes animas sanctas. Secundum primum attenditur in Christo gratia unionis: secundum secundum gratiam capitis: secundum tertium gratia singularis personae: quo non obstante potest dici, quod harum gratiarum semper posterior maior est priore, & praesupponit eam: unde gratia unionis omnium creaturarum gratiarum est maxima: praesupponens in subjecto utranique gratiam scilicet gratiam capitis, & gratiam singularis sanctitatis. Et de hoc dicit Alexan. par. iij. q. xij. membro. i. arti. i. Debemus praetereaintelligere gratiam creatam unionis in Christo, in tanta perfectione, & consum. matione, & excellentia: ut non solum disponat ad amorem, & cogitationem dei creatam, & talem qualis competit homini deo: sed ulterius ad unitatem personalem cum deo: ita disponendo, quod quicquid conuenit filio dei per natura, conueniat filio hominis per gratiam: sicut dicit Aug. & sic gratia unionis creata est perfectissima assimilatio creaturae rationalis ad deum, quaepossit esse, aut intelligi. haec Alex. De hoc est innuit Aug. xiii. de trini. c. xix & allegat magister Cum ego, uerbum caro factum est, & habitauit in nobis. in uerbo intelligo uerum dei filium, in carne agnosco uerum hominis filium: & utrumque simul in una persona dei, & hominis, ineffabili gratiae largitate coniunctum. Et infra. "In rebus, enim per tempus ortis, illa summa gratia est, quod homo in unitate personae coniunctus est deo, in rebus uero aeternis summa ueritas recte attribuitur dei uerbo". Et secundum hoc, quod Io addit. Vidimus gloriam eius gloriam quasi unigeniti a patre, plenum gratiae, & ueritatis. Plenum gratiae refertur ad naturam assumptam: & ueritatis, ad personam assumentem. Hac enim gratia creatura eleuatur super statum creaturae: nedum ad perfectissima dei uisionem, & fruitiouem, quod omnium beatorum est, sed ad personalem cum diuina natura unionem, qua sit, ut ille homo temporaliter natus ex uirgine, situere, & realiter unigenitus patris, natus ex eius substantia in aeternitate: qua eleuatione creaturae maior excellentia in creatura cogitari non potest.

21

Ā¶ Quibus praemissis est conclusio prima secundum hanc. Nulla natura non gratificabilis est a filio dei immediate assumptibilis. Probatur: quia nulla creatura, quae non est capax gratiae unionis, est immediate assumptibilis a uerbo ad unitatem suppositi. Et omnis creatura non gratificabilis est creatura, quae non est capax gratiae unionis: ergo nulla talis est immediate assumptibilis. Consequentia nota in secunda primae cum maiore. Minor probatur: quia natura, quae propter sui imperfectionem non est capax gratiae imperfectioris: non est etiam capax gratiae perfectioris. Sed gratia gratificans minor est gratia unionis, ut dictum est in notabili: ergo natura, quae non est capax gratiae gratum facientis propter sui imperfectionem, non erit capax gratiae unionis, quae est in termino perfectionis gratiae creatae.

22

Ā¶ Se cunda conclusio. Gratia unionis inhaeret soli parti portionis animae superio ris. Probatur, quia nobil ori formae debetur subjectum nobilius: sed gratia unionis est forma accidentalis nobilissima nata conuenire animae rationali: ergo erit in nobilissima eius parte.

23

Ā¶ Item gratia gratum faciens est in portione superiore: ergo & gratia unionis. Tenet consequentia: quia gratia unionis praesupponit gratiam gratificantem in subjecto. An tecedens patet: quia gratia gratificans est, in eo subjecto, in quo potest habere suam operationem naturalem, quae est inclinare in bonum aeternum, tamquam infinem ultimum. Solius autem portionis superioris est tendere in bonum summum, & aeternum tanquam in finem.

24

Ā¶ Tertia conclusio. Per gratiam unionis inhaerentem solianimae tota natura humana, & partes eius, & proprietates uerbo sunt unitae. Probatur conclusio: quia tota naturam humanam, & partes eius, animam scilicet & corpus cum proprietatibus suis assum psit uerbum: ut dicit Dam. & allegat magister dist. ij huius tertij. Iotam hominis naturam, & animam, & carnem, & harum proprietates, siue accidentia assumpsit. Omnia, inqua, quae in nostra natura plantauit dei, uerbum assumpsit: scilicet corpus & animam intellectualem: & horum idiomata. Totus enim totum assum psit me: ut tota mihi salutem gratificet, quod enim est inassumptibile, est incurabile. Haec ille. Et non uniuit sibi sine unionis gratia: quae non inhaeret nisi soli animae: ut dicit conclusio secunda: ergo.

25

Ā¶ Item quod unitunum coniuncto rum, unit & reliquum: & quicquid terminat dependentiam suppositalem unius naturae, terminat etiam dependentiam omnium illi inexistentium, & coniunctorum: sicut persona Petri terminat dependentiam suppositalem animae eius, & corporis, & omnium accidentium eis inhaerentium: omnia enim illa suppositaliter dependent ad aliud: ut habitum est. q. i. & non nisi ad personam Petri. Ita & natura humana, cum dependet ad uerbum per gratiam unionis, quae soli animae in haeret, per eam ad idem dependet, quicquid est ei coniunctum. Et est simile: nam gratia gratificans inhaeret soli animae, & tamen hominem totum deo gratificat: nam non solum animam: sed & corpus cum suis proprietatibus ipsum perficientibus acceptum reddit ad uitam aeter nam: sic & gratia unionis, quaesoli animae inhaeret: quia sola anima eius capax est: & tamen animam, & corpus formaliter uerbo unit.

26

Ā¶ Haec opinio respondet rationibus prioris opinionis. Ad primanm, quae est primae suae conclusionis probatio: dicitur, quod terminari dependentia suppositalem creaturae irrationalis repugnat tam deo assumeti, quam naturae assumendae irrationali. Deo: quia infinitae potentiae dei repugnat qequid est indecens, incogruum: secudum illud Ansel. Cui deus homo Minimum inconueniens est deo impossibile: nam posse inconueniens admittere, posse peccare, posse deficere, posse mori; non est posse: sed fragilitatis, & impoten tiae. Ouinis autem fragilitas, & impotentia repugnat diuinae potentiae infinitae: sed summum uniri personaliter naturae non beatificabili est inconueniens: quia inconueniensi esti summum uniri perfectissima unione illi naturae imperfectae, cui propter suam imperfectionem non potest uniri unione minus perfecta: non autem potest uniri naturae non intellectuali unione gratifica, nec beatifica: ergo nec excellentiori, puta personali: illu, enim post unionem diuinarum personarum in essentia est perfectissima: sed secundum beatum Ber. lib. v. de consideratione ad Fugenium papam, & in aliis pluribus locis: tribuit enim nobilissimam denominationem concreto creaturae, qua uere, & realiter deus dicitur: ut apostolus Phil. ij. propter quod scilicet fuisse obedientem patri usque ad mortem crucis, dedit illi nomen super omne nomen &c. Nomen illud est, quod ille obediens homo usque ad mortem crucis, uere dicitur, & est deus: hoc autem non conuenit nisi per illam unionem personalem naturae humanae cum uerbo. Et nisi illa unio esset maxima, & opus maxime gratuitae uoluntatis maioris, quam beatificationis: quomo dicit Augu. inter omnia opera ex temporeorta, opus incarnationis est maximae gratiae: & ita maioris, quam opus beatificationis.

27

Ā¶ Et quid magnum esset deum humanati: sietiam sic posset creaturae uilissimae uniri. Vel potius quid per hanc unionem tantum exaltaretur rationalis creatura: etiam super angelos (quam exaltationem non satis magnificare sufficiunt omnes sancti: immo & apostolus ad Heb. i. pe totum capitulum) si etiam conueniret naturae tan imperfectae, quae nec gratificari: nec beatificari posset. Et qumodo humana natura in Christo esset exaltata super angelos pereius assumptionem: cum illa etiam conueniret craeaturae irrationali, quae etiam assum pta per impossibile non aequaretur perfectioni angelicae, etiam accidentali. Semper enim excelleret angelus ipsa beatitudine, cuius talis natura itrationalis non esset capax.

28

Ā¶ Repugnat etiam naturae non intellectuali: quia ei repugnat gratia unionis, sine qua impossibile est eam perso naliter assumm: nam aei repugnat gratia graĀ¬ tificans, & gloria propter suam imperfectionem, quae tamen gratia, & gloria sunt minoris perfectionis, quam gratia unionis: & per hoc etiam implicat contradictionem naturam non gratificabilem assumi. Nam sequitur, est assumptibilis. ergo gratificabilis, & est natura non in tellectualis: ergo non gratificabilis: & sic erit gratificabilis, & non gratificabilis. Et uocatur hic gratificabile ordinatum ad dei uisionem, & fruitionem, quod naturae non intellectualisimpliciter repugnat, eo quode talis natura.

29

Ā¶ Ad secundum dicitur, quod propter distantiam praecise naturae irrationalis a diuina in dignita te non repugnat ei assumi: sed quia eirepugnat gratia gratificans, quam praesupponit gratia unionis insuo subjecto: licet non sit aequa distantia: infinite distantium a deo: sicut in magnitudine si esset infinita tota maior esset parte sua infinita. Nec ualet haec republica: si dicitur, quod exceditur, in ea parte ubi exceditur, ibi finitur: quomodo ergo uerum est, quod non sit aequa distantia &c. Respondetur, ut supratactum fuit in secundo dist. j. quaest. iij. quod maius, & minus sumuntur dupliciter. Vno modo ut maius dicitur, quod excedit aliud in certa, & determinata quantitate: & sic non attribuitur infinitis: nec unum est maius alio. Alio modo largius, ut maius dicitur, quod continet omnia, quae continet aliud, uel sibi correspondens: & cun hoc alia, & sic conceditur unum infinitum esse maius alio. & minorem esse medietate totius, quam totum. Et si dicitur: ubi exceditur, ibi finitur: hoc negarihabet ubi infinitas exceditur, sic, enim excessum non finitur: conceditur uero de excessu finitorum, ubi excessus incipit a certa quantitate excessi: uide latius in secundo loco praeallegato.

30

Ā¶ Ad tertium dicitur quod additur. Non est omneuerbum impossibile apud deum. dicitur uerum est. Omne uerbum non implicans, possibile est apud deum. Non enim, omne conceptibile est deo possibile. Possum enim concipere aliquid, quod est simpliciter impossibile, siue quod implicat: sicut multis imponitur opiĀ¬ nio, quae implicat: sed omneuerbum simplex, quod scilicet simplici cognitione concipitur, possibile est deo propter quod non dixit: omnia uerba: sed non est impossibile omne uerbum.

31

Ā¶ Ad quartum dicitur, quod independentia suppositalis requiritur ad terminandum suppositalem dependentian; sed non sufficit: quia cun hoc requiritur in assumptibili a uerbo, qdsit gratificabile, & beatificabile, aut pars eius, uel proprietas.

32

Ā¶ Ad quintum dicitur, quod non repugnat personari a uer bo naturae non beatificabili: propter aliquod sibi repugnans super additum: sed repugnat sibi: quia est talis natura, quae non est capax gratiae, quam assumptio personalis ad uerbum praesupponit. Has duas rationes expresse in effectutam git Henticus Ganden. respondendo opinioni oppositae: quam tamen olim tenuit: ut refert Io. Picus in sua apolog.Ā¬ quaest. iiij. unde de corpore Christi in triduo dicit. Naturam hanc assumpsit inquantum ad animamgordinabatur, in telligibilem, ratione cuius ordinationis etiam ipsum corpus potest dici intellectuale, ministerialiter scilicet & dispositiue. Haec Henricus. Extendit Picus dicens. Cum dicitur non posse assumi a deo nisi natura intellectualis: intelligitur, quod praeter illam nihilsit, potest assumi, quod sit primo assumptum, & totum ac adaequatum assumptibile. Sic corpus in triduo non fuit assumptum primo: sed ut pars naturae rationalis primo, & immediate assunptae. Et ceclaram consonantiam cum illo, quod habetur in solutione quartae rationis infine: scilicet, quod sit gratificabile aut pars eius: uel proprietas, & ante hoc dicit Henricus: quanuis omnis ratio suppositandi plenissime reperiatur in deo: haec tamen non est causa sufficiens: sed concausa: sed ultra hoc in assumendo requiritur ratio imaginis: & finaliter aptitudo supernaturalis eleuationis ad beatificam operationem, quae non conuenit naturae irrationali. Rationabile, enim uidetur, quod creatura, quae non potest eleuariad actum, secundum non possitetiam eleuari ad actum primum. Ecce effectum rationis quintae: ubi pro causa ponitur non defectus omnipotentiae dei: sed diuinae naturae excellentia, & irrationalis naturae difformis deficientia Haec ibi in Io. Pici mirandulae apologia. q. iiij.

33

Ā¶ Ad sextum negetur consequentia: quia licet omnis creatura sit in aequali potencia obedientiali &c. tamen ex carne, & C hxminem, & anima rationali deus racissc. csestietnon asinum. Sunt ergo omnia in aequali potentia dei: ubi nulla est repugnantia, & implicatio sicut in proposito.

34

Ā¶ Ad septimum dicitur: quod non potest assumere accidens separatum a substantia assumptibili. Non quia accidens praecise: sed quia tale non est capax oratiae: nec pars aut accidens eius, quod est capax gratiae.

35

Ā¶ Adoctauum dicitur: concedendo, quod caro Christi in sepulchro est unita personaliter uerbo: ut infra dicetur distin. xxij. & patet ex dictis. quaest. j. E. Non tamen per unionem sibi inhaerentem: sed per giatiam utionis inhaerentem animae christi. Eo enim, quod anima Christi separata est unita suppositaliter uerbo: etiam caro in sepulchro personaliter fuit unita uerbo. Nam caro Christi mortua in sepulchro: quia non fuit alia forma sub stantialispecifica informata: adhuc dependebat immediate ad animam inclinatione naturalis appetitus, quo materia inclinatur ad formam; & mediante anima ad suppositum diuinum, cui anima fuit unita non minus, quam si fuisset animae coniuncta. Verum si gratia unionis tolleretur ab anima, non tantum anima: sed etiam corpus in sepulcro fuisset derelictum. Et ne illud uidea tur quasi confictum, placet adducere uerba Alexan. parte. iij. quaest. xj. membroj. unde ait. In triduo mortis uniebatur diuinitas corpori mediante anima: quam uis etiam esset separata a corpore. Nam anima, ex quo unitur corpori, relinquit in corpore dispositionem, quae remanet. in corpore, separata anima ab ipsa. Et illa dispositio est ipsius aiae, sicut effectus quidam. Et propter hoc quicquid sit per illam dispositionem, uel mediante illa, sit mediante anima: quia mediante effectuanimae tanquam suae causae proximum. & per longum declarat in fine subdens. In corpore Iesu Christi manet dispositio ad diuinam unionem separata anima, per quam dispositionem manet uniocorporis ad deitatem: quia quaelibet materia sortitur proprietatem a dispositio ne suae formae. Et ita anima Christi separata a corpore, illud, quod ex anima etatis cerpore, scilicet impressio fuit medium, uel dispositio unionis corporis ad diuinitatem. Quod sic intelligendum puto: quod propter illam impressionem, uel dispositionem in corpore derelictam, psum dependebat ad animam tanquam ad formam, ad quam naturaliter inclinabatur; & per eam ad suppositum animae, quod est uerbum Non quod illa impressio fuerit gratia unionis: nec per illam immediate unitum fuerit uerbo: sed quod per illam immediate dependebat ad animam: licet separatam, & mediante anima per gratiam unionis animae mediate ad uerbum. Et cum consequenter arguitur: non refert, quod prius unita fuit animae rationali, negetur: & similiter neoetur, quod uerbum alia unione uniuerit sibi animam, & alia carnem: sed eadem gratia unionis uniuit sibi animam, & carnem, & totam naturam humanam. Nam sicut una gratia existente in anima beati Petri in caelo, acceptat pulueres suos siue corporis remunerandi ad gloriam, quae est quaedam unio gratuita: & nisi gratia animam Petri informet, non acceptarentur eius reliquiae ad gloriam. Totus denique dicitur sanctus, & beatus secundum corpus, & animam: licet diuersimode. Ita in proposito propter gratiam unionis in anima Christi corpus separatum fuit hypostatice uerbounitum.

36

Ā¶ Ad nonum negetur: quod in triduo uniuit corpus sine anima. licet sine anima informante corpus. Consequenter dicitur: quod corpus nunquam informa tum anima non posset uerbum assumeresicut nec lapidem: sed iam unitum pe animam, potest sic unitum conseruatiseparata anima a corpore, sed non a uerbo. Nam eo ipso, quod anima separaretur, suppositaliter a uerbo per unionis ablationem, etiam corpus separaretur. Posset ergo perpetuo conseruare unionem corporis manente unione animae etiam separatae. Non autem illa sublata: sicut perpetuo potest conseruare ignem calefacientem manente calore in igne: sed i non absato calore.

37

Ā¶ Qui uult tenere opinionemprimam, potest respondere ad rationem secundae opinionis, quae in hoc fundatur: una quod gratia unionis est sum ma, & praesupponit gratiam gratum facientem &c. Ad hanc dicitur: quod gratia unionis dupliciter consideratur. Vno modo, ut de facto coniuncta gratiae gratum facienti, & beatifice: & sic loquuntur de ea sancti, cum dicunt eam esse summam gratiam: quoduerum est proutincluditalias gratias. Alio modo consideratur, ut separata ab aliis de possibi li. Sic ergo considerata cum praecisione, seu separatione a gratia beatifica, non est perfectissima: quia unio hypostatica, ut dicit Scotus est secundum rationem notionalem. Beatifica uero unio seu gratia est secundum rationem essentialem, Vnde perfectius est esse beatum simpliciter, & non unitum: quam esse unitum hypostatice, & non beatum, cui uidetur consonare illud beati Augustinui de sfancta uiduitate. Beatior fuit uirgo Maria concipiendo filium dei mente, quam corpore. Prima conceptio est per gratiam gratificantem; secunda per gratiam unionis. Licet illa auctoritas beati Augustini non uidetur satis ad propositum: quia non loquitur de natura unita: scilicet humanitate Christi. Huius enim gratiam beatificam non praefert gratia unionis: sed loquitur de matre domini, quae non est hypostatice unita uerbo: sed duntaxat materiam corpulentam ministrauit. Et in illa magis fuit gratia unirideo: quam solam materiam uniendam uer boministrare: quia illam ministrare quaecunque materialis creatura potuit. Potuit enim eanassumere undecunque uoluit, sicut primum hominem de terra plasmauit. Est enim materia in omnibus eiusdem rationis.

38

Ā¶ Vel dicitur: uounio illa est summa gratia: id est ex condescentia summae gratuitae uoluntatis dei. Vel dicitur, quod neutra gratiarum est maior altera: quia sunt alterius generis, & neutra necessario in cludit aliam.

39

Ā¶ Ad aliud, quod cofncedenda secundum illam opinionem sint piarum aurium offensiua. Diceretur, quod illa concessa non offendunt aures pias intelligentes, & discretas: sed possunt oftendere autes indoctas, & rudes, quae praprie non sunt aures prae: cum pietas, que thensebiadicitur, cognitionem praesup. ponat, & fidem. Sic etiam aures multorum infidelium iudeorum, & gentilium offendit dicere: quod deus factus sit morta lis, feminae filius, crucifixus, mortuus, depultus &c. quae nihilominus uera sunt, & ab omnibus fidelibus concedenda.

40

Ā¶ Ad aliud cum quaeritur. Quid magni esset assumere hominem, si quamlibet na turam etiam irrationalem potest aeque assumere. Dicerent, quod simpliciter assumere creaturam sine eius gratificatione, non esset ualde magnum faltem super caetera opera eius, sicut & conferuare creaturam, uel producere creaturam. Sed assumere creaturam rationalem tali modo, cum plenitudine gratiarum, & charismatum: sed quod ab ea in caeteras fluit; & ex causa omnis gratiae gratificantis creaturae humanae concessae: sic magnum est, & maximum: quia sic ab hac assumptione dependet lalus caeterorum. Haec de articulo secundo.

41

Ā¶ Quantum ad tertium dubitatur primo. Vtrum uerbum sit unitum naturae humanae assumptae una unione, aut pluribus. Respondeturaliter secundum opi. duas praemissas: nam secundum opi. secundam tenentem, solam naturam gratificabilem esse suppositabilem a uerbo, & d unioest res absoluta, non entitas relatiua: quia formaliter sit unio. dicendum, quod ibi est dumtaxat una uniofor malis, quae inest animae tantum subjectiue ratione cuius anima primo, & per se unitur uerbo: & corpus mediante anima: ut supra declaratum fuit. F.

42

Ā¶ Sed secundum opinionem prima potest dici: tot sunt uniones realiter distincte, quot sunt unita realiter distincta: ita quod alia unione unita est caro: alia anima. Ideo posset manere unio unius, solutaunione alterius: sicut enim unio numeratur secundum unionem terminorum, ut dictum est q. praecedenti: ita etiam nuĀ¬ neratur secundum numerum unitorum; ergo ubi sunt plura unita: plures sunt uniones: & totuniones, quot unita. I

43

Ā¶ Secundo dubitatur: utrum persona diuina possit assumere personam creatam: & uidetur quod sic: quia quaecumque sunt, idem, quicquid conuenit uni, conuenit & alteri: sed natura, & suppositum sunt idem praecise: & natura creata potest assumi: ergo & persona.

44

Ā¶ Similiter quando aliqua omnino supponunt pro eodem: impossibile est, quod esse assumptum uerificetur de uno, & non de alio: sed natura, & suppositum supponunt proeodem: ergo si natura est assumpta: etiam persona est assumpta. ergo impossibile est, quod haec sit. uera. Haec natura est assumpta: nisi etiam illa sit uera: hic homo est assumptus.

45

Ā¶ Praeterea, etiam omnino eodem modo conuenit naturae humanae: quod sit singularis, & quod sit. suppositum: quia posita sola natura; uerum est dicere, quod sit singularis: similiter sit suppositum. ergo sicut contradictio est, quod sit natura & quod non sit singularis. Ita & contradictio est, quod sit, & non sit suppositum: ergo si natura assumitur, etiam suppositum assumitur. Item aut natura humana est in potentia neutra ad dependendum, & non dependendum ad personam extrinsecam: aut non: sed plus determinatur ad non dependendum, quam ad dependendum. Nullum horum dici pott: ergo natura non potest assum non plus, quam suppositum. Consequentia nota: & assumptum probatur: quia non in potentia neutra: quia tunc non plus per naturam conueniret sibi non dependere. quam dependere: quod falsum est: quia natura humana si sibi derelinqueretur, non dependeret. Nec secundum: quia si plus determinatur naturaliter ad non dependendum, quam dependendum: tunc dependet a uerbo uiolenter, quod falsum est, quia sic per hanc dependetiam imperficeretur. Ad illa respondet Guiliel. Ocham. iiij. quodlib. q. xj. quod suppositum humanum potest assumi a uerbo: sicut album potest essenigrum. Et tamen haec est impossibilis: album est nigrum: haec tamen est possibilis: hoc est nigrum demonstrando album. Sic & illa est possibilis: hoc est assumptum: demonstrando naturam sortis, quae est suppositum: & ideo illa suppositum potest assumi: sic debet poni in esse: hoc assumitur demonstrando suppositum. Nihil enim aliud importat iila, suppositum potest assumi: nisi quod ens, quod nunc est suppositum, potest aliquando assumi: sed quando assumitur, desinit esse suppositum.

46

Ā¶ Ad rationes, quae sunt tantum uerbales. Ad prima dicitur, cum arguitur. Quaecunque sunt idem &c. quod implicat falsum saltem in creaturis: quia ubi est identitas, ibi non est pluralitas: nec est ibi unum, & alterum. Sed si ita argueretur. Natura est suppositum: ergo si natura assumitur, suppositum assumitur: negetur consequentia: quia antecendens est particularis: & assumi non conuenit subjecto. ilicet natura pro illo supposito, pro quo sibi conuenit praedicatum. Et est simile argumentu, si argueretur. Animal est homo: ergo si animal est asinus: homo est asinus. Quis enim natura, & suppositum sunt idem: non tamen uniuersaliter omnis natura est idem upposito: & quicquid conuenit naturae, quae est suppositum, conuenit etiam supposito. Assumi autem non conuenit naturae, quae est suppositum. Sed posse assumi hoc conuenitt im naturae, quam supposito: sal tem per praedicationem: sed non assumi.

47

Ā¶ Adillud, quod additur. Similiter quando aliqua supponunt pro eodem &c. Dicitur, quod uerum est, si supponunt, pro eodem conuertibiliter. Nunc autem natura, & suppositum non supponunt conuertibiliter pro eodem. Nam natura superius est ad suppositum. Et cum infertur. Impossibile est, quod haec sit uera: haec natura est assumpta: nisi illa sit uera: hic homo est assumptus: conceditur, si idem in utraque demonstratur: quia si demonstratur natura, quae est homo, tunc illa non est uera: haec natura est assumpta, quia si esset assumpta: ia non esset homo: quia homo est nomen suppositi.

48

Ā¶ Ad secundum omninoeodem modo conuenit naturae &c. Distinguendum est de hac determinatione eodem modo: quia uel dicit modum realem, uel modum rationis: ut primo modo sit sensus. Eodem modo id est per idem reale super additum: & sic nec singularitas, nec sup. positalitas conuenit rei per aliquod superadditum: quia natura seipsa est singularis, & suppositum: & sic posset concedi eodem modo: quia per nihil superad ditum. Nec ex hoc sequitur: quod sicut contradictio est temesse, & non esse singularem: ita etiam contradictio est rem es se, & non esse suppositum: quia contra dictio non est rerum, sed suppositionum. Si uero dicit modum rationis: eodem modo idest eadem ratione: sic negetur assumptum. Alia est enim ratio singularis, alia suppositi, propter quas rationes differentias nominibus correspondentes unum includit contradictionem, & non aliud.

49

Ā¶ Ad tertium dicitur post Ockam. iiij. quodlibe. quaest. xj. quod esse in potentia neutra dupliciter intelligitur. Vno modo, quando non plus inclinatur ex natura sua actiue ad unum, quam ad aliud: & sic natura assumpta; & quaecunque alia, est in potentia neutra ad de pendendum ad suppositum extrinsecum, uel ad non dependendum: quia neutrum sibi conuenit ex natura sua actiue. Aliomodo dicitur esse in potentia neutra: quia si derelinqueretur potentiae suae non plus praedicaretur de eo unum, quam aliud: & sic natura assumpta non est in potentia neutra: quia si derelinqueretur suae naturae: tunc non dependeret ad suppositum extrinsecum: & in hoc sensu procedit argumentum. Sic ergo admisso, quod natura assumpta non est in potentia neutra. Negetur, quod infertur, quod tunc dependeret a uerbo uiolenter: quia non inclinatur per naturam suam effectiue ad oppositum: scilicet ad propriam personalitatem. Ita dimissum suae naturae effectiue faceret se non dependere; sicut graue uiolenter detinetur sursum: quia dimissum suae naturae causat motum deorsum: & talis inclinatio effectiua non est aliquod positiuum. Personalis autem propria nihil addit super naturam rei: sed connotat tantum negationem dependentiae. Ad negationem autem nihil effectiua inclinatur: & ideo natura non plus inclinatur ad propriam personalitatem, quam affirmatio inclinatur ad negationem: ut dicit Ockam. quaest. ij. huius tertijĀ¬

50

Ā¶ Quarto dubitatur. Vtrum suppositum diuinum possit simul plures naturas numero, & specie differentes suppositare. & uidetur, quod non: quia tunc contraria praedicarentur de eodem. Similiter & dispara ta. Consequens falsum. Probatur consequentia: quia si assumat uerbum naturam Ioannis albi: & naturam Petri Ethiopis nigri: tunc album esset nigrum: & Ioannes esset Petrus. Album autem, & nigrum sunt contraria: Ioannes, & Petrus disparata. Probatur consequentia: quia in casu, uerbum est album, & uerbum est nigrum. Similiter est Ioannes, & est Petrus: ergo album estnigrum, & Ioannes est Petrus: expositorie in tertia figura. Item incasu nec essent plures homines, nec unus homo. Non plures homines: quia non plures personae. Sola enim est una persona scilicet uerbi. Nec unus homo: quia plures naturae humanae realiter distinctae non constituunt unum hominem. Item unus homo habet unam figuram: est etiam in uno loco: sed in casu; homo ille haberet distinctas figuras: quia qua ratione haberet figuram Ioannis, eadem ratione haberet figuram Petri. Similiter esset in distinctis locis, Petriscilicet & Ioannis: & ita non unus homo. Item quaeritur quam figuram haberet homoille. Et an. emper essent simul Petrus, & Ioannes: an in distinctis locis: an essent simul penetratiue: an essent sibi iuxta positi.

51

Ā¶ In oppositum arguitur, quia non est maiorratio, quare assumere possit unamplus, quam aliam: ergo uel ambas, uel nullam. Respondetur post Sco. quaest. iij. quod suppositum diuinum potest assumere plures naturas suppositaliter simul: immo omnes assumptibiles. Probatur, quia non est repugnantia ex parte naturarum: cum uniones illae siue dependentiae adinuicem non repugnent: ut patet in simili in dependentijs effectiuis & finalibus. Omnes enim tales simul terminat trinitas. Nec est repugnantia ex parte suppositi diuini: quia per hoc qd terminat suppositalem dependentia unius naturae: non euacuatur eius terminatiuitas; sicut nec in creatura. Nam eadem anima terminat dependentiam pluĀ¬ rium scientiarum, uirtutum, habituum, & actuum: & generaliter subjectum pluriun formarum. Item tota trinitas terminat omnes relationes reales creaturarum ad ipsam, quia est causa, & finis omnium: & secundum ponentes relationes una albedo terminare potest infinitas similitudines, si essent infinita alba. Non enim oportet ad multiplicationem fundamenti, & relationem multiplicare terminos. Nec ad multiplicationem formarum, multiplicare supposita: siue inhaesionis, siue denominationis.

52

Ā¶ Ad rationes ante oppositum. Ad primam conceditur, quod concreta, contraria, & disparata de eodem, & de seinuicem praedicantur: ut deducit argumen tum. Et similiter si uerbum etiam assumeret angeli naturam, uera esset illa: homo est angelus. Verum in abstractis non contingit: quia in casibus positis humanitas Ioannis, non est humanitas Petri: & humanitas non est natura angeli, siue angeleitas: quamuis enim contraria repugnent respectu agentis naturalis: non tamen respectu agentis supernaturalis. Nec contraria inferunt contrarietatem in terminis materialiter contrariis, sed bene propositiones contrariae, uel termini formaliter contrarij: ut omnis, nullus. Verum repugnam tia realiter contrariorum est rospectu eiusdem subjecti: ita quod naturaliter non possunt esse in eodem subjecto: in casu autem nostro non sunt in eodem subjecto. Non enim albedo est in natura Petri: nec nigredo in natura Ioannis: licet Ioannes, & Petrus in casu sunt idem suppositum.

53

Ā¶ Ad secundum dicitur: quod in casu Ioannes, & Petrus sunt unus homo, & non plures homines: quia sunt una persona, scilicet persona uerbi. No mina enim concreta non plurificantur nisi propter pluralitatem suppositorum. Quamuis enim in Ioanne sunt multae scientiae: non tamen dicitur plures scientes. Sunt ergo unus homo, id est una persona subsistens in natura humana

54

Ā¶ Ad tertium, quod arguit de sigura illius unius hominis. Dicitur, quod homo ille haberet plures figuras, omnium scilicet naĀ¬ turarum assumptarum. Est etiam in pluribus locis secundum naturas assumptas: licet secundum naturam propriam, & diuinam sit ubique. Vnde si plures naturae humanae assumantur a uerbo non oportet, quod ille naturae assumptae sint in eodem loco: licet sint indistantia a uer bo. Non enim oportet assumptum esse in quolibet loco, in quo est uerbum sicut nunc humana natura non est ubique, quamuis uerbum sit ubique. Potest ergo assumere naturam Ioannis: Ioanne existente Romae: & naturam Petri existen tis Parisijs: & quaelibet natura seruat suam formam nec confunduntur figurae, sicut nec ipsae naturae assumptae. Verum in casu concedendum est, quod Ioannes est Parisiis, & Petrus Romae: similiter Ioannes habet figuram Petri: & Petrus habet siguram Ioannis: quia idem sunt in casu Petrus, & Ioannes: licet na turae sint diuersae. Similiter ubicunque esset Petrus, ibi esset Ioannes: & alicubi esset Ioannes, ubi non esset natura Ioannis. Vbique enim esset Ioannes & Petrus, sicut ubique est uerbum. Nam unum est Ioannes, & Petrus, & uerbum: sed non est ubique natura Ioannis, aut Petri sicut ubique est Christus homo: sed non ubique est humanitas Christi. Possent tamen naturae illae assumptae esse simulpenetratiue, & habere unam figuram, quam uellet eas habere uerbum: sed hoc non oportet ratione assumptio nis: & sic satis patent illa & similia: si, praepositiones resoluantur. Nam ualent: suppositum sustentans naturam Petri, sustentat etiam naturam Ioannis, & asini, & lapidis secundum opinionem praemissam. Licet natura humana Ioannis non esset natura humana Petri, nec asineitas &c. Quod si admittitur opinio, quod uerbum potest omnem naturam suppositare: forte concedere oportet: quod idem indiuiduum potest contineri sub diuer sis speciebus specialissimis substantiae, & accidentis. Sic enim conceditur, uerbum est homo, uerbum est lapis, uerbum est album, est dulce, logum idest est suppositum sustentans humanitatem, naturam lapidis, albedinem, dulcedinem, longitudinem citra inhaesionem. Sic ait. Oyta in suo tertio. Possibile foret aliquem esse hominem, angelum, seonem, capram &c. absque desitione, uel uariatione facta in natura alicuius indiuidui, uel speciei. Patet, si deus simul assumeret illas naturas &c. Sic secundum eundem, impossibile foret tantum unum esse hominem absque hoc, quod aliquis homo qui nunc est, esse desinat, uel destruatur. Et iterum tot esse homines, quot nunc sunt absque hoc, quod aliquis homo de nouo esse incipiat, uel producatur. Pater si una persona diuina omnes naturas humanas omnium hominum assumeret hypostatice: & postea iterum dimitteret &c.

55

Ā¶ Quinto dubitatur. Vtrum suppositum creatum possit assumere aliam naturam creatam; & terminare eius de pendentiam suppositalem.

56

Ā¶ De hoc dubio sunt opiniones contrariae Sco quaest. siiij. & Ockam. quaest. i. tertij: tenent par tem affirmatiuam. Praemittentes quod cum quaeritur. Vtrum suppositum creatum posset sustentare alia naturam creatam hypostatice. Sussentare naturam potest accipi effectiue, uel terminatiue siue formaliter. Primo modo tota trinitas sustentat naturam humanam in Christo, id est facit eam sustentificatam. Secundo modo solum uerbum sustentat unionem naturae creatae ad ipsum. Primo modo non est possibile suppositum creatum sustentare aliam naturam a sua effectiue. Patet: quia ad talem unionem natura non est in potentia naturali; sed est solum in potentia obedientiali. Sicuti tactum fuit in dubio secundo, quod natura assumpta est in potentia neutra ad dependendum, uel non dependendum suppositaliter ad supppositum extrinsecumeo, quod hoc non conuenit sibi per na turam suam actiue: sicut graue sua grauitate effectiue & naturaliter inclinatur deorsum. Et ergo ad talem unionem natura non est in potentia nisi obedientia li: alioquin in proprio supposito subsisteret uiolenter, si esset in potentia aptitu dinali ad suppositari ab extrinseco: sicut lapis uiolenter est sursum: quia est in potentiaaptitudinali ad esse deorsum: potentia autem obedientialis est solun respectu primi efficientis: & non respicit aliam potentiam actiuam.

57

Ā¶ Secundo modo, creatura potest terminare dependentiam suppositalem alterius creaturae: quia nulla reperitur ratio impossibisitatis: deo tamen efficiente illam dependentiam in natura sic unita, & sustenta ta. Notanter dicitur. Deo efficiente illam dependentiam: & non agente creatura. Per hoc etiam tollitur replica, que fieri posset: quae sunt unibilia, unum est in potentia ad aliud, sed creatura non est in potentia obedientiali ad aliam creaturam, ut patuit: nec naturali, quia haec unio est impossibilis. Solutio: creaturam esse in potentia obedientiali ad unionem hypostaticam cum alia dupliciter intelligitur. Vno modo in potentia obedientiali reducibili ad actum uirtute creaturae cui unitur: & sic falsus est intellectus. Alio modo uirtute agentis infiniti: scili cet dei: & sic uerus est intellectus: quod quae sunt unibilia, unum est in potentia ad aliud: & sic potentia obedientialis est, solum respectu primi efficientis. Sed quod non sit ratio impossibilitatis: deo tameauctore clare habet Ockam. quaest. i. tertij cum inquit. Credo, quod illud, quod est simpliciter dependens potest terminare dependentiam alterius naturae. Potest etiam deus facere, quod una naturacreata dependeat ad aliam: tanquam ad naturam sustentificantem. Et probatur, non enim est impossibilitas ex parte dei agentis, cui omnia subijciuntur. Vnde potest creare huiusmodi unionem in natura creata ad aliam creaturam: nec ex parte creaturae assumentis: quia talis assumptio non ponit creaturam extra statum creaturae. Non enim requirit in assumente perfectionem infinitam: cum persona diuina terminat huiusmodi de pendentiam ratione proprietatis relatiuae, quae non dicit perfectionem simpliciter secundum illum doctorem. Itenuidetur, quod terminare dependentia causalem, sit maioris perfectionis: quod tamen conuenit uni creaturae respectu alterius. Nec est impossibilitas ex parte natura assumendae: quia tali non repuĀ¬ gnat desuppositari alias non posset uniri uerbo. Igitur desuppositata potest dependere ad aliam creaturam: dum in ea deus huiusmodi dependentia, seu unionem producat.

58

Ā¶ Alia opinio aliquorum, quam etiam recitat Scotus q. iiij. huius dist. dicentium, quod natura creata non potest sustentare suppositaliter aliam naturamcreatam in se suppositabilem. Ratioillorum est: quia suppositum potens alia naturam sustentare necessario includit totam perfectionem naturae assumendae: hoc autem nonfacit nisi suppositum illimitatum, & infinitum: quialicet unum finitum sit. eminentius alio: non tamenunum continet totam perfectionem alterius; quia entia ordinata essentialiter tamen uidentur distingui per negationem, qua inferius deficita superiori. Hanc soluit Sco. per hoc, uerbum non est infinitum secundum rationem personalitatis: & tamen secundum illum terminat suppositalitatem naturae humanae. Sed haec Sco. solutio facile excluditur dicendo ut q. i. iuxta finem, quod ratio fonmalis terminandi dependentia persona lem non est praecise essentia: nec proprietas relatiua: sed totapersona, quae est formaliter infinita: ut habitum est q. i. N. & habet Ockam q. i. tertii. Item qui sunt de illa opinioneper Scotum recitata ubi sup. sic arguunt per confirmatione. Solus deus potest illabi creaturae illapsu generali: ergo etiam solus potest illabi illo illapsuspeciali. Tenet consequentia: quia illa unio specialis post illam unionem personarum in essentia est maxima secundum Bernard. lib. v. ad Eugenium: ergo si creaturae non conuenit minorunio: nec conueniet maior. Illa ratio solueretur sicut praecedens: si uerum esset, quod termina re secundum suppositalem dependentia non diceret perfectionem in termino: alioquinnon conueniret uni persone sine alia. Illapsus denique generalis includit primitatem efficientis causae in illabente: uel pmitatem causae exemplaris, aut finalis; uel etiam summam simplicitatem, quae sunt perfectiones simpliciter: ideo soli deo conueniunt: & sic ratio illa non concludit Nec ualet illa ratio, cui non potest communicari minus, nec potest commuĀ¬ nicari maius. Diceretur enim: quod illa non est uera, nisi quando maius, & minus sunt eiusdem rationis: non diuersa rum rationum: uel quando minus includitur sub maiore. Volare enim minus est, quam intelligere: & tamen non conuenit homini, quod potest intelligere. Praeterea beatus Bernar. in illa unione personali includit unionem beatificam, & hypostaticam &c. cunm illapsu generali: & sic est perfectior solo illapsu: sed sic non est ad propositum.

59

Ā¶ Sed arguunt illi fortius. Suppositum terminans illam dependentiam oportet esse indaepedens, & incommunicabile contradictoriae: ita quod ipsum dependere includat contradictionem: solum conuenit supposito diuino. Nam si creatura suppositas potest dependere ad aliud suppositum: quomodo potest ultimate terminare talem dependentia alterius. Nam propter hoc: etsi creatura potest terminare dependentiam causalem causae efficientis, uel finalis alterius non tamen ultimate: sic enim solum terminat causa prima, & finis ultimus. Vnde nulla creatura sufficienter dependet causaliter ad aliam: donec per illam terminetur ad causam primam simpliciter independentem. Cum ergo natura in sesuppositabilis non dependet ad suppositum mediante alio supposito: oportet, qdimmediate dependeat ad suppositum simpliciter independens: quid est tantum suppositum diuinum. Et si diceretur, quod subjectum terminat dependentiam formae: & tamen ipsum non est simpliciter independens: quia subjici, potest esse subjectum. Opponerent illi, quod nihil ultimate terminat dependentia formae subjectalem: nisi subjectum non potens inhaerere alii subjecto: quod est uel totum compositum, uel materia prima. Vnde omnis dependentia subjectalis in generabilibus, & corruptibilibus terminatur finaliter per materiam primam, mediate, uel immediate: quia est independens simpliciter tali dependentia subjectali. In proposito autem: si natura assumitur a supposito extrinsecocreato: dependentia eius ibi ultimate terminatur: nec per illud suppositum ultra tendit ad suppositum simpliciter independens diuinum. Et ideo opoitet illud terminans esse simpliciter independens tali dependentia suppositali; quod soli supposito diuino conuenit, quid simpliciter independens est: eo quod non potest ad aliud suppositaliter dependere. Illa secunda opinio bene concordat secundae opinioni dae principali quaesito huius, quaestionis. Et prima concordat primae: & possunt hic oia dubia superius mota de uerbo respectu naturae assumptae innouari de supposito creato sustentante, & natura sustentata secundum opinionem sic dicentium: scilicet an unum suppositum potest sustentare plures naturas: an plura supposita unam naturam possint suppositare: & an eadem simul a supposito creato, & increato possit suppositari. Item: anilla sit concedenda: angelus est seo, lapis, arbor &c. Item: utrum imperfectior natura potest suppositare perfectiorem, ut asinus hominem: homo angelum: in qua denique specie talis asinus appareret, an tudiret &c. Quorum solutio potest formarihoc casu posito secundum praemissa de naturae humanae a uerbo suppositatione. Et tantum de illa quaestione.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2