Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in Libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sit possibile intellectui viatoris habere notitiam evidentem de veritatibus theologicis

Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologicarum sit scientia proprie dicta

Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliqua scientia proprie dicta distinguatur ab ea realiter

Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de subiecto primo

Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione diffinitio sit medium demonstrandi

Quaestio 6 : Utrum sola propositio per se secundo modo est scibilis proprie dicta

Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta

Quaestio 8 : Quaestio 8

Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae

Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis

Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguuntur per fines, vel penes obiecta

Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit practicus vel speculativus

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum tamen omni alio a Deo sit utendum

Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis

Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas distincta realiter a delectione

Quaestio 4 : Utrum solus deus sit debitum obiectum fruitionis

Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona et econtra

Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter, et libere fruatur ultimo fine

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : De identitate essentiae divinae cum attributis

Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sit realiter divina essentia

Quaestio 3 : Utrum aliquod reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali

Quaestio 4 : Utrum illud, quod immediate, et proxime denominatur ab intentione universalis, et univoci sit aliqua res vera extra animam intrinseca, et essentialis illis, quibus est communis, et univoca distincta realiter ab illis

Quaestio 5 : Utrum universale et univocum sit vera res extra animam ab individuo cui inest realiter distincta et ad multiplicationem individuorum realiter multiplicata et variata

Quaestio 6 : Utrum aliquid quod est universale et univocum sit realiter extra animam ex natura rei distinctum ab individuo quamvis non realiter

Quaestio 7 Utrum id, quod est universale, et commune univocum sit quodcumque realiter a parte rei extra animam

Quaestio 8 : Utrum universale univocum sit aliquid reale alicubi existens subiective

Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum deo et creaturae

Quaestio 10

Quaestio 11

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia

Quaestio 2 : Utrum essentia divina sit a nobis cognoscibilis

Quaestio 3 : Utrum de Deo possumus habere plures conceptus quidditativos

Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit per notum

Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis

Quaestio 6 : Utrum prima notitia intellectus primitate generationis sit notitia intuitiva alicuius singularis

Quaestio 7 : Utrum singulare potest distincte cognosci cognitionem entis, vel cuiuscumque universalis

Quaestio 8 : Utrum ens quod est commune ad decem praedicamenta, et ad deum et creaturam sit obiectum adaequatum et primum intellectus nostri

Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis

Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imag trinitatis

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: deus generat deum

Quaestio 2 : An haec sit vera: Deus est pater, et filius, et spiritus sanctus: et per totam questionem

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : An essentia generet, vel generetur

Quaestio 2 : Utrum filius generetur de substantia patris

Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit terminus formalis generationis

Praeambulum

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuit filium natura vel voluntate

Praeambulum

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in patre sit aliquod absolutum, vel respectivum

Quaestio 2 : Utrum absolutum sub ratione essentiae, vel ratione attributali sit potentia genetandi

Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari filio a patre

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum divinae simplicitati repugnet esse in genere praedicamentali

Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere

Quaestio 3 : Utrum omne genus dividatur in suas species per differentias divisivas generum et constitutivas specierum

Quaestio 4 : Utrum genus et differentia important eamdem rem primo

Quaestio 5 : Utrum deus possit diffiniri diffinitione non data per additamentum

Quaestio 6 : In omni diffinitione completissima debent poni omnes differentiae essentiales cum suo genere generalissimo

Quaestio 7 : Utrum solus deus sit immutabilis

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum filius vere generetur a Patre

Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca

Quaestio 3 : Utrum generatio in divinis sit univoca

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principiun productivum spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus libere producatur

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedit a patre et filio

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a filio, si non procederet ab eodem

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum pater et filius sunt unum principium spiritans Spiritum Sanctum

Quaestio 2

Quaestio 3 : Utrum pater et filius spirant omnino uniformiter Spiritum sanctum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum generatio filii sit spiratio

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio temporalis et aeterna

Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus detur in persona proprie, vel tantum secundum dona sua.

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona divina visibiliter mittatur

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum praeter Spiritum Sanctum necesse sit ponere charitatem absolutam creatam animam formaliter informantem quo sit cara Deo et accepta

Quaestio 2 : Utrum aliquis actus potest esse meritorius sine caritate formaliter animam informante

Quaestio 3 : Utrum de facto omni actui meritorio creata caritas praesupponatur

Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri

Quaestio 5 : Utrum caritas praeexistens maneat in fine augmentationis

Quaestio 6 : Utrum augmentatione caritatis aliquid realiter differens a priori sibi adveniat

Quaestio 7 : Utrum illud quod in caritatis augmentatione additae sit eiusdem speciei specialissimae in caritate praecedente se parata ab ea

Quaestio 8 : Utrum donum dicat proprietatem personalem per totam quaestionem

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia per circumincessionem

Distinctio 20

Praeambulum

Queaestio 1

Distinctio 21

Praeambulum

Questio 1 : Utrum haec sit concedenda, solus Pater est Deus

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad significandum distincte divinam essentiam

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum nomen persona sit terminus primae vel secundae intentionis

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquis additum Deo

Quaestio 2 : Utrum persona in divinis dicatur secundum substantiam ut relationem

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis secundum substantiam vel relationem

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis

Quaestio 2 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes sub ratione relationis vel alia

Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates

Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera

Quaestio 3 : Utrum solus filius sit verbum in divinis

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit constitutiva patris proprietas

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum principium univoce dicatur de omnibus illis in Deo, de quibus praedicatur

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omni auctoritate seculsa, facilius negari possit omnis relatio esse aliquid a parte rei quomodocumque ab absoluto, vel absolutis distinctum

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit sex principia importare respectus extrinsecus advenientes absolutis distinctos

Quaestio 3 : Utrum de intentione philosophi fuit ponere quemcumque respectum a parte rei distinctum ab omnibus absolutis

Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem sit ponendus aliquis respectus ab absolutis distinctis

Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creaturam sit relatio realis

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo, et aequalitas in divinis sit relatio realis

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum pater sit sapiens sapientia genita

Quaestio 2 : Utrum pater et filius diligant se Spiritu Sancto

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 34

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter essentia divina

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei

Quaestio 2 Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte

Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit primum obiectum intellectus

Quaestio 4 : Utrum ad hoc quod Deus intelligat alia a se distincte requirantur necessario in eo distinctae relationes rationis ad sua intelligibilia

Quaesito 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas earum

Quaestio 6

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum perfectiones creaturarum in Deo contentae ab aeterno distinguantur inter se realiter et a divina essentia

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum esse ubique et in omnibus rebus per essentiam, praesentiam, potentiam, sit proprium soli Deo

Distinctio 38

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam, et necessariam omnium futurorum contingentium

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit plura scire quam scit

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari

Distinctio 41

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in praedestinato sit aliqua causa suae praedestinationis et in reprobato causae suae reprobationis

Distinctio 42

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura

Distinctio 43

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliqua facere, quae non fecit, nec faciet

Quaestio 2 : Utrum plus conveniat Deo non posse facere impossibile, quam impossibilia non posse fieri a Deo

Distinctio 44

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere mundum meliorem isto

Distinctio 45

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit causa immediata, et prima omnium rerum, quae fiunt

Distinctio 46

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina possit impediri per quamcumque potentiam creaturae

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit quod voluntas divina semper impletur

Distinctio 47

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri

Distinctio 48

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum creatio passio distinguitur a creatura.

Quaestio 2 : Utrum deus sit prima, et immediata causa omnium effectuum

Quaestio 3 : utrum deus et potuit mundum creasse ab aeterno

Quaestio 4 : VTRVM creare repugnet creaturae

Quaestio 5 : Utrum deus sit causa finalis omnium

Quaestio 6 : Utrum angelus, et anima intellectiua distinguantur specie

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum tempus sit mensura et angelorum

Quaestio 2 : Utrum et angelus sit in loco per suam substantiam

Quaestio 3 : Utrum angelus possit moueri localiter

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes angeli inter et se personaliter discreti, essentiali specie sint distincti

Quaestio 2

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum angeli boni, et mali in sua cratione fuerunt donis gloriae, gratiae, et naturae perfecti

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum angelus meruit suam beatitudinem in instanti creationis, aut in mora temporis, posterioris

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum primum peccatum primi angeli pertinens ad speciem superbiae fuerit simpliciter irremediabile

Distinctio 7

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum obstinatio diaboli in malo, stare possit cum libero eius arbitrio

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum angeli naturaliter incorporei possint assumere corpora, et in eis exercere opera uitae

Quaestio 2 : Utrum demones humana corpora possidentes illabantur animabus, et suis praestigiis illudant humanis sensibus

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum nouem angelorum ordines in hierarchia triplici scilicet dona gratuita, et officia sunt distincti

Quaestio 2 : Utrum per actus hierarchicos superiorum ordinum; angeli possunt inferiores illuminando mentaliter eis loqui

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes spiritus intellectuales a solo deo mittantur ad homines uiatores

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum cuilibet homini deputatur angelus bonus a natiuitatis suae principio usque ad praesentis uitae terminum, eius custodiae assignatus

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum materia prima sit aliqua entitas positiua a forma distincta

Quaestio 2 : utrum caelum habeat materiam eiusdem rationis cum materia illorum inferiorum elementorum, et mixtorum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum lux a nocte prima distinguens diem causat lumen, tanquam distinctam a se qualitatem

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum aquae superiores per firmamentum ab inferioribus diuisae dic secunda sint de caelesti, uel elementari natura.

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum elementa, ex quibus constant animantium corpora, realiter manent in eis substantialiter

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sicut anima inĀ¬ tellectiua, sensitiua, et uegetatiua in eo dem homine: ita eiusdem animae potentiae in ter se, et ab anima sint distinctae

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum anima rationalis sit ex tradue ce, et educta de potentia materiae

Quaestio 2 : Utrum paradisus sit corporalis uoluptatis locus a deo a principio plantatus

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in costa Ade fuerat ratio seminalis, peret quam de ea productum sit corpus mulieris

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo prostatu innocentiae habuit cor pus immortale

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum tantummodo electi fuissent in statu innocentiae geniti: et hi sta tim post generationem in gratia confirmati

Distinctio 21

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omne peccatum hominis oriatur ex tentatione daemonis

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum per protoplastum Adam conmissum non tantum pctonEuae, sed omnium sit grauissimum

Quaestio 2 : Utrum peccatum Adae fuit per ignorantiam excusabile

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum deus facere posset uoluntatem rationalis creaturae per naturam impeccabilem

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum portio animae superior, et portio inferior sint potentiae aliquo modo ad inuicem distinctae

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium sit aliquid a ratione, et uoluntate distinctum

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum operans. et cooperans gratia distinguantur realiter a charitate infusa

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum anima per actum elicitum a uoluntate, et gratia, qua informa tur: praemium aeternum de condigno mereatur

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum hominis liberum arbitrium possit sine gratia actum bonum moraliter eligere: peccata mortalia cauere, et diuina praecepta ad implere

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo in statu naturae integrae gratiam habuit, qua aeque efficaciter, sicut post lapsum mereri potuit

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum iustitia originalis in primo parente fuit donum supernaturale

Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit aliquid positiuum in anima, uel in carne

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum originale in anima prolis lege propagationis genite, contrahatur ab anima uel a carne

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum per sacramentum baptismatis tollatur reatus culpae originalis

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sicut et in prolem non transeunt proximorum parentum peccata: ita transfusi peccati poena in prole sit leuissima

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum malum, quod non est ab aliquo efficiente: sit a bono sicut a causa deficienti

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum ab S Augu. et Amb. diffinitum sufficienter sit entitas positiua, uel tantum priuatio boni formaliter

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omne peccatum, et omnis culpa sit alicuius peccati poena

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum deus sit causa efficiens immediata actualis culpae quantum ad actum importatum propctum subiectiue

Distinctio 38

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum uoluntatis finis, et intentionis sit distinctio realis, aut tantum rationis

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum synderesis, quae rationis scintilla dicitur, et conscientia, sint in intellectu, aut effecti

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum ex sola intentione finis attendatur bonitas operis

Distinctio 41

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum inter humanos actus, aliquis indifferens sit dicendus

Distinctio 42

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum actus exterior, qui a uoluntate imperatur, habet bonitatem uel malitiam propriam, propter quam magis, quam solus interior uoluntati imputatur

Distinctio 43

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum omne peccatum ex malitia commissum, sit peccatum in spiritum sanctum

Distinctio 44

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccandi potentia sit a deo creatura rationali concessa

Liber 3

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 7

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 21

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 34

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 38

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1

Liber 4

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sacramenta legis novae sint causae effectivae gratiae.

Quaestio 2 : utrum congruebat institui sacramenta in cuiuslibet legis tempore pro lapsi hominis reparatione

Quaestio 3 : utrum cerimoniae ueteris legis quae dicuntur sacramenta generali uocabulo: contulerunt gratiam rite utentibus ex opere operato

Quaestio 4 : Utrum circumcisionis sacramentum masculis currente lege necessarium, institutione baptismi factum sit mortiferum

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : UTRVM sacramenta nouaelegis in septenario numero a christo instituta, sint sacramentis caeteris perfestiora

Quaestio 2 : Utrum baptismate Ioannis baptizati, erant baptismo christi iterum baptizandi

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum baptismiChristi sit una eademque materia, et forma ad eius effectus consecutionem necessaria

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum effectus baptismi in non indigne suscipiente sit infusio uirtutum, et gratiae, ac remissio culpae, et poenae

Quaestio 2 : utrum omnes suscipientes baptismum aequaliter accipiant sacramentalem eius effectum

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccet mortaliter, qui a malo ministro verum baptisma suscipit scienter

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum ad veritatem baptismi ex parte baptizantis requiritur certus gradus, conditio, et qualitas ministrantis

Quaestio 2 : Utrum characteris impressio sit in iterabilitatis baptismi causa, uel ratio

Praeambulum

Distinctio 7

Quaestio 1 Vtrum confirmatio sit sacramentum noualegis irreiterabile, a solis episcopis dispensabile

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum eucharistia nouae legis sacramentum conuenienter fuerit a christo post coenam ultimam institutum

Quaestio 2 : utrum cum figurarum praecedentium pluralitate salue tur unitas sacramenti eucharistiae

Quaestio 3 : utrum a christo instituta sit certa uerborum forma ad essentiam eucharistiae: uel eius consecrationis necessaria

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum manducatio eucharistiae sacramentalis, aut spiritualis sit de necessitate salutis

Quaestio 2 : Utrum solum mortale peccatum reddat accedentem huius sacramenti indignum

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes proprietates corpori christi inexistenres in caelo conueniant eidem in eucharistiae sacramento

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum substantia panis, et uini in corpus, et sanguinem christi conuersa, maneat cum eisdem sub sacramenti forma

Quaestio 2 : utrum materia eucharistiae sit panis triticeus, et naturalis liquor vini

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum accidentia, quae sine subjecto subsistunt in eucharistia: agant et patiantur tanquam subjecto inhaerentia

Quaestio 2 : utrum ad consequendum eucharistiae fructum frequenter sit conicandum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2 : utrum haeretici ab haeresi condemnata nominati: sint in ecclesia catholica tolerandi

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum sine paenitentia possit deseri peccatum post baptisma conmissum

Quaestio 2 : Utrum per poenitentiae sacramentum deleatur mortale peccatum

Quaestio 3 : utrum poenitens post uerum paenitentiam possit recidiuando in peccatum cadere: et quoties ceciderit, per ueram paenitentia a peccatis resurgere

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum existens in pluribus peccatis mortalibus: de aliquibus possit uere poenitere, ita quod non simul de omnibus

Quaestio 2 : Utrum restitutio, qua alienum iniuste occupatum suo domino redditur: sit aliquid poenitentiae; per quam peccatum remittitur

Quaestio 3 : utrum omnes fures raptores, ac eorum participes teneantur ad restitutionem rerum singularum a suis dumis alienatarum

Quaestio 4 : utrum inbello acquisita sint suis dominis restituenda

Quaestio 5 : Utrum habentes temporale dominium in subditos, omnia teneantur restituere, in quibus inueniuntur subditos tam suos, quam alienos aggrauasse

Quaestio 6 : Utrum ministri iustitiae exacta a partibus propter actus iudiciales, uel ad iudicium requisitos, teneantur restituere: et iustitiam: partibus gratis ministrare

Quaestio 7 : Utrum praeficientes ad officia, dignitates, uel beneficia personas minus idoneas teneantur recompensare damna, et negligentias per huiusmodi personas commistas

Quaestio 8 : Utrum beneficiati, aut prae bendati in ecclesia intrantes sinistre: uel negligentes onera eis imposita perficere: teneantur subleuata restituere

Quaestio 9 : Utrum falsarius acquirens aliquid per dolum falsitatis teneatur ad restitutionem taliter acquisiti damnificatis

Quaestio 10 : Utrum fraudans proximum in negotio, mercantiis, uel labore teneatur fraudato damna restituere

Quaestio 11 : Utrum possidens aliqua per usurariam acquisitionem teneatur de necessitate salutis ad eorum restitutionem

Quaestio 12 : Utrum habentes census, uel redditus annuos temporales, uel perpetuos teneantur ad restitutionem huiusmodi uendentibus, seu donantibus

Quaestio 13 : Utrum acquisitum per turpe lucrum sit de necessitate salutis restituendum

Quaestio 14 : Utrum titulo praescriptionis acquisita sint restitutioni in foro conscientiae ob noxia

Quaestio 15 : Utrum damnificans proximum in bonis corporis: teneatus ad damni restitutionem de necessitate salutis

Quaestio 16 : Utrum damnificans alium in fama, teneatur restituere damna hac occasione illata

Quaestio 17 : utrum damnificans proximum in spiritualibus bonis teneatur ad eorundem restitutionem damnificatis

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum partium paenitentie: quad sunt contritio cordis: confessio oris: et opis satisfactio: principalior sit interna contritio

Quaestio 2 : Utrum satisfactio paenalium operum requiratur ad perfectam remissionem peccatorum

Quaestio 3 : Utrum ieiunium ecclesiae trasgredientes obliget ad mortale

Quaestio 4 : utrum etet eleemosyna, quae est pars satis factionis: sit de consilio, aut de necessitate salutis

Quaestio 5 : Utrum uenialium peccatorum paenitentia sit ad salutem necessaria

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confiteri peccata sacerdoti sit necessarium ad salutem mortaliter peccanti

Quaestio 2 : Utrum quilibet obnoxius peccato mortali teneatur confiteriproprio sacerdoti

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum potestas clauium data ecclesiae extendat se ad remissionem reatus, et culpae

Quaestio 2 : Utrum virtute clauium ecclesiae, homo possit hominem exconmunicare

Quaestio 3 : Utrum omnis participans ex communicato maiori excommunicatione in diuinis, et humanis, sit excommunicatus, et peccet mortaliter in casibus non exceptis

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum cuilibet, et solieuangelico sacerdoti conferantur claues in susceptione. sacerdotii

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum poenitentia peccatori ad uitam necessaria, ptedatur usque ad terminum uiae in hac praesenti uita etc

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.

Distinctio 23

Praeambulum

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

1

QVAESTIO VNICA. CIRCA hanc distinctionem quaeritur. Vtrum beata uirgo Maria dei, & hominis christi fuit mater uera.

2

Ā¶ Praemis sis notabilibus pro articulo primo: subiungentur conclusiones pro secundo; & mouebuntur dubia pro tertio.

3

Ā¶ Qua tum ad primum supponenda sunt illa, quae breuiter dicta sunt dis. ij. de instantanea formatione corporis Christi: & considerandis in ea, quae omnia faciunt ad intellectum huius quaestionis.

4

Ā¶ Secunm do notandum, quod ad inuestigandum, an uirgo Maria fuerit uera mater Christi secundum humanitatem, nosse oportet, quid requira tur ad rationem uerae maternitatis naturalis: & quomodo se habeat mater naturalis respectu prolis ex ea generandae. Vbi duae sunt opi. philosophorum. Dicunt quidam, quod mater respectu prolis se habet tantum passiue: ministrando materiam, & nihil agendo ad formae substantialis edumctionem. In semine autem patris tamen est uis eductiua forme substantialis prolis. Allegat ad hoc philosophum. xv. animalium conparantem uirtutem in semine pris arti: & materiam ministrata a mieligno, de quo artifex facit scannum. Ait enim philosophus. Vir dat aiam, formam, & principium motus: foemina dat corpus, & materiam: sicut accidit in lacte coagulato: quod corpus erit ex lacte: & coagulatio ex coagulo, & post pauca subdit Manifestunest, quod mase operans: & soemina patiens: sicut erit scanĀ¬ num ex carpentario, & ligno.

5

Ā¶ Et in proposito idem probatur specialiter de btam uirgine: quia uirtus finita agit in tpe, & non potest agere in instanti: sed corpus Christi formatum fuit in utero uirginis in instanti. ergo &c.

6

Ā¶ Praeterea nisi sic: tunc Christus descendisset de Adam secundum rationen seminale; quia creatura non inducit formam substantiale, nisi per uirtutem seminale: ergo si beata uirgo egisset ad inductionem forme substantialis, secundum rationem seminalem egisset. Consequens est contra Beatum Aug. super Gen. ubi dicit Christum non descendisse de parentibus secundum rationen seminale.

7

Ā¶ Sedilla opinio doc. non placet: licet adhuc diuersimode loquuntur, quam actionem habeat mater respectu prolis: tamen quantum hic sufficit: tenet hic sanctus Bona. Scotus, & Ockam. q. iij. & Oyta. q. i. ar. i. quod mater aliquando se habet actiue respectu prolis generandae, sicut causa actiua partialis cum patre, quae cum matre integrant unam causam totalem. Tum quia formas eiusdem speciei sequuntur potentiae natura les eiusdem rationis. Mas, & faeminasunt eiusdem speciei. x. Metaphy. Item in generatione uniuoca forma substantialis inducens formam: & forma inducta sunt eiusdem rationis. Cum ergo in generatione prolis, non sit alia forma substantialis cum forma inducta nisi forma matris: quia in inductione formae substantialis prolis, pater nullam habet actionem cum pro tunc pater potest non esse: ergo formamatris habet se actiue.

8

Ā¶ Praeterea: pater non est appropriatus passo, immo non plus facit quam unus ignis in tertio igne generato: puta si, ignis gnaret alium igne: & secundus tertium: sic pater non plus facit, nisi quod descindit de se semen: & postea semen est causa actiua. Et ideo uidetur, quod mater quantum ad inductionem formae prolis, habeat se actiue, ut sit gnatio uniuoca.

9

Ā¶ Praeterea: potentia uegetatiua est potentia actiua. ij. de anima. ergo cum opus prolificandi sit potentiae uegetatiuae, sequitur, quod potentia uegetatiua in uirgine actiue se habuerit: nisi diceretur, quod in nutritione, & augmentatione habeat se actiue: non autem in generatione sibi similis in muliere. Sed tunc uegetatiua in uiro, & muuere haberent se ut actiua, & passiua: & ita essent omnino alterius rationis. Itenmproles quandoque assimilatur matri. Assimilatio autem sit a causa actiua, quae in tendit assimilare sibi passum: ergo mater habet aliquam act iuitatem respectu prolis.

10

Ā¶ Praeterea si mater non haberet se aliter ad prolis formationem, quam sisicut uas, uel locus conueniens generationi prolis, de cuius aliquo, ut de mate ria generaretur proles, non plus attribue retur matri, quam terrae in generatione minerae, si de aliquo eius generaretur minera: immo nec plus, quam hominirespectu generationis uermis, qui in eo generatur ex aliquo humore putrefacto) in loco conuenienti generationi suae: & ita nihil deficeret: quin esset mater illius uermis: nisi quod non esset eiusdem speciei. Sed hoc non tollit rationem maternitatis, si equus dicitur pater muli, & asina mater. Ista opinio respondet ad ronem prioris opinionis.

11

Ā¶ Ad prima dicitur, quae est philo. xv. animalium, quod philouult, quod uirtus seminis paterni habet pricipalitatem in agendo respectu uirtutis seminis materni: non uult simpliciter negare actiuitatem: cum secundum eum, & omnes philosophos potentia uegetatiua sit actiua respectu omnium sua rum operationum. Et etiam in hoc similitudo ad artem, & lignum: quia mater ministrat paene totam materiam corpori prolis, & non pater, habet ergo in ministrando materiam se pr, ut ars, & mater, ut lignum respectu scani producedi.

12

Ā¶ Ad senduum cundiur: quod uirtus finita non agit in instanti. Dicendum, quod qumoque effectus pot produci i instanti, puta quamo potest, produci totus simul, & sic uirtus finita agit in instanti sicut in tempore. Nam & secundumphilo. uisio sit in instanti: & si lux aliqua in instanti produce retur: in eodem instanti naturaliter produceret lumen.

13

Ā¶ Ad tertiam de ratione semina li patebit infra in dubijs.

14

Ā¶ Dicitur ergo secundum hanc opinione, quod in matreest potentia actiua respectu corporis prolis ipsum nutriendo, fonuendo, augmentando: etiam respectu formae substanĀ¬ tialis speciuoce naturaliter eductae: uerum respectu illius formae potentia actiua miis est subordinata uirtuti actiuae seminis patris, qua agente, inferior necessario cooperatur: quia est causa naturalis. Et dico notanter respectu formae naturaliter eductae, propter animam intellectiuam, respectu cuius nulla creatura habet uim actiua: quia solum a deo infundendo creatur, & creando infunditur: ut dictum est in secundo Sed in generatione hoins, uirtus actiua patris, & matris agit ad organizationem corporis, & productionem formarum substantialium praeuiarum animae intellectiuae: ut corpores tas sensualitati, si ponuntur: aut formarum accidentalium, si illae formae substan tiales non ponuntur: ad omnia enim ibiperducta (sunt substantiae, uel accidentia) agunt usque ad ultimam formam, quae est anima intellectiua. Et ita ad rationem maternitatis requiritur, & sufficiunt qua tuor: scilicet ministrare materiam corpori prolis. Secundum actiue concurrere ad productionem prolis, quantum ad formam ultimam eductam de potentiama teriae. Tertium: prolem productam in utero conseruare. Quartum: ipsam prolem usque ad quantitatem certam: & tempus partus nutrire, aut augmentare. Istud clarius habet Heinticus de Oyta. ar. j. q. unice, cum inquit. Vbi est uera filiatiua productio quatuor requiruntur: materiae praeparatio, carnis organizatio, & formatio, localis conseruatio, conceptae prolis nutritio. Hinc concludit uirginem gloriosam quo ad Iesu conceptionem, & corporalem augmentationem usque ad natiuitatem ex utero se habuisse actiue in materiae praeparatione: locali conserua tione: & naturali nutritione. Et licet potuit coegisse spiritui sancto etiam ad corporis formationem: hoc tamen non fuit necesse: sed spiritus sanctus potuit solus omnia illa in instanti agere. Praeterea: non est necesse ad ueram productionem filiatiuam Christi, matrem concurrere ad corporis formationem actiue: alia enim sufficiunt. haec ille. Tho. de Ar gentina, quem pro parte sequitur Oyca: ponit, quod uirgo gloriosa habuit se aĀ¬ ctiue quantum ad primum, tertium, & quartum: sed non quo ad secundum. uide ibi dist. psenti: sed rationes eius soluit Ovta.

15

Ā¶ Quantum ad secundum aaticulum haec est conclusio prima. Beatissima uirgo Maria fuit uera mater dei Christi, & uerbi, secundum naturam hominis assumpti Ista conclusio est necessitatis fidei: nam Maria est uera mater eius quod ex ipsa natum est, incarnatum, & ex eius substantia homo factum. Talis est Christus deus, & uerbum. igitur Minos probatur ex symbolis. Consequentia cun maiore nota est. Item. Io. xix. Stetit iux ta crucem Iesu mater eius. Item Mat. ij. Accipepuerum, & matrem eius, & similia multa. Item Dam. Dei genitricem uere sanctam uirginem praedicamus. Sicut enim deus uere ex ipsa genitus est: ita ipsa uere dei genitrix dicitur. Deum enim aimus ex ipsa genitum, non ut deitate uerbi ex ipsa principium accipiente: sed dei uerbo ex ipso incarnato, & genito. Non enim hominem mundum genuit sancta uirgo: sed deum uerbum: non nudum, sed incarnatum. Genuit enim suppositum, nam secundum eundem, generatiohypostasis est: sed non est ibi suppositum, nisi uerbum deus, quod est Christus: uerum illud genuit non secundum naturam diuinam: sed secundum naturam humanam quae est, natura hominis assum pti. Ex hac auctoritate patet conclusioquantum ad omnes sui partes. Sed dicit Dam. ubi supra lib. iij. cap. xij. Christotocon idest genitricem Christi, nequaquam dico beatam uirginem: ergo non de bet dici mater Christi. Rndetur cum Thode Argen. & Oyta quod Dam. loquitur contra Nestorium haereticum, qui sub illo uoca bulo Christotocon, uoluit negare eam esse matrem dei. Posuit namque Christum purum esse hominem, un eam dicit Theo foroni. i.t Christum ferentem: non autem deum. Non ergo negare uoluit uirginem esse matrem Christi, sed in homine in quo haereticus uenenum abscondit, noluit conicare, prout clare in textu causam dicti ostendit: eanquoque manifeste dei genitricem consitetur. Posset etiam haec conclusio probari quoad eius primam partem, quia oisratio maternitatis perfectae in ea locum habuit, ministrauit enim materiam proli: coegit ad corporis formationem: localiter conseruauit, & nutriuit &c.

16

Ā¶ Secunda conclusio. Mariae uerius conuenit maternitatis ratio respectu filij sui, quam cuicunque matri plem secundum conem naturae cursum generanti. Probatur: quia ratio maternitatis consistit in ministratione materiae corporis prolis: & in cooperatio ne ad formationem corporis, organizationem, & formae inductionem: ac formati corporis nutritionem, & augmentationem: & quod utrunque ministrans, & per ductum sint uiuentia uita sensitiua eiusdem speciei: materiam autem uirgo Maria sola ministrauit. de nulla enim alia materia, quam de corpore, aut sanguine uirginis collecta est substantia mate rialis corporis christi, quod in sola uirgine inuenitur. Nam in caeteris matribus etiam concurrit semenpatris: quod est, extrinsecum substantiae matris. & ideo corpus Christi de sola matre, & non aliquo sumpto ex patre formatum est. Fuit ergo ex hac parte uerius mater Christiquam quaecunque alia mater sui filij naturalis. Ipsa etiam quo ad uirtutem actiuam cooperata est productioni prolis, plus caeteris matribus: quia in caeteris est tantum uirtus naturalis. In uirgine autem fuit uirtus actiua naturalis, & supernaturalis. Quia in ea fuerit uirto naturalis ad generationem prolis sicut in alijs mulieribus, patet quia non fuit sterilis: sed naturaliter saecunda: quia exuirili commixtione potuisset generare. Fuit enim perfecta in naturalibus sine aliquo uitio naturae. Sterilitas autem uitium est naturae. Habuit, & uirtutem supernaturalem eam ad diuinae prolis generationem disponentem. Nam secundum Dam. & allegat magister distin. iij. huius. Spiritus sanctus dedit ei uirtutem susceptiua, simul & generatiuam: copulat hic uirtuti susceptiuae generatiuam: quia unam scilicet susceptiuam dedit ei, non miraculose, sed naturaliter: quia naturaliter faecunda fuit potens prolem suscipere: sed generatiuam sine uirili admixtione dedit supernaturaliter, & miraculose: quia potentia actiua causae inferioris, eausa superiore non agente, est causa remota: ita quod nunquam est causa propinqua ad effectum, nisi causa superiore agente. Secundum communem autem naturae ordinem, uis actiua matris inferior est, & subordinata ui actiue patris: & apatre confertur potentia propinqua ad generandum. Haec autem potentia propinqua non est collata a patre naturali: sed immediate a spiritu sancto habenteuim principalis causae agentis. Sic ergo spiritus sanctus dedit ei uim generatiua hoc est potentiam propinquam secundum illam uim naturalem remotam, qua erat naturaliter foecunda. Vnde quia in generatione naturali: primo procedit motus localis materiae corporis generam di prolis ad locum generationi conuenientem: hinc sequitur figuratio, condensatio, & organizatio, quae etiam non siunt sine locali motu. No enim sit mutatio talis sine motu locali: & in ultimo instanti illius alterationis, quo corpus illud est dispositum ad suscipiendum formam uitalem speciuocam, educitur forma ipsa, si non praeuenitur, puta cum fuerit anima intellectiua. In proposito omnia illa facta sunt in instanti. Vnde subito in eodem instanti consensus uirginis dicentis. Ecce ancilla &c. spiritus sanctus collegit guttulas sanguinis in corpore uirginis dispersas ad matricem. In eodem instanti condensauit, sigurauit in corpu sculum, organizatum animauit, & uerbo uniuit.

17

Ā¶ Ad omnes illas operationes praeterquam ad animationem anima in tellectiua: & unionem uerbi: etiam secun dum quosdam praeterquam ad mutationem localem, cooperata est uis genera tiua uirginis etiam in instanti. Quod probatur: quia omnis uis actiua habens uirtutem respectu alicuius effectus: & non praeuenta ab aliquo causante totaliter illum effectum in eodem instanti, quo producitur: agere potest ad eius productionem: talis uis actiua fuit in Maria, igitur consequentia nota. Maior probatur: quia si non ageret in instanti maxime ex eo: quia agit per media, quorum unum succedit alteri propter ordinem agendi institutum. Sed hoc non impedit, quia spiritus sanctus, qui ordinem agendi instituit, libere instituit, & mutare potest. Et quae secundum ordinem institutum sibi succederent: potest simul inducere: & per hoc potest sibi uis creata cooperari: sicut enim posito certo medio ad certam formam inducendam statim inducitur forma illa sine medio temporis: quia posita causa sufficiente, ponitur effectus etiam per causas naturales: itasi subito producitur primum medium id est forma praeuia sit accidentalis, uel substantialis: ponitur secunda, & tertia: hoc est simul condensatio, figuratio, organizatio, & formae speciuocae inductio. In proposito autem spiritus san ctus hunc successionis ordinem mutauit: & uirgine secum agente omnia illa in in stanti formauit: ex quo enim spiritus sanctus, & uirgo fuerunt agens totale perfectius, qua naturalis pater, & mater non indiguerunt his medijs successiuis. Minor rationis probata est in ratione opinionis se cundae. Ex quo patet, quod per uirtutem supernaturalem uirgo Maria perfectius operabatur ad formationem corporis Christi, quam alia mater naturalis ad prolem suam: quare uerius conuenit Mariae maternitatis ratio: quam cuicunque alteri matri respectu prolis suae.

18

Ā¶ Tertia conclusio. Intemerata dei genitrix Mariamater Christi est naturalis, simul & miraculosa. Probatur: quia potentia generandi in ea fuit naturalis: quia naturali ter soecunda, quam actuata per spiritum sanctum actuitatem pateri seminis supplen tem naturaliter cooperata est ad corporis formationem. Sicut si oculo caeco super naturaliter daretur potentia uidendi: iam data potentia per illam uideret naturaliter. Ita data uirgini potentia gnandi per spum sanctum: ia ilico operata est naturaliter ad supradictas opationes: nomminus, immo pefectius, quam si data fuisset sibi ex actua tione per uim seminis patris. Ex hac parte dicitur, & est mater naturalis. Est & miraculosa secundum Ansel. inde conceptu uirginali. c. xj. & hoc quantum ad modum reducem di potentiam naturalem Mariae ad actum: non per causam determinatam scilicet per uimĀ¬ actiuam patris naturalis. Fuit & miraculosa quantum ad modum producendi, qui erat omnino subitus: qualis non est processus naturalis in generatione hominis. Fuit quoque naturalis inquantum ministrabat humorem sufficientem de naturali sua substantia ad conceptum: sed fuit supernatura inquantum sola ministrabat: quantum alia mater commixta uiro: ut dicit sanctus Bonau.

19

Ā¶ Quantum ad tertium articulum. Dubitatur primo circa prima conclusionem. Ex quo conclusioloquitur primo cum specificatione. Maria est uera mater dei secundum naturam assumpta. Vnde concedendum sit simpliciter sine specificatione, Maria est mater dei, siue Christi. Et arguitur, quod nec concedendum sit cum specificatione, nec simpliciter. Primum probatur: quia Maria est uirgo intacta, & perpetua: ergo non est mater. ultra ergo nec mater Christi secundum humanitatem. Vltima consequentia nota. Prima probatur: quia uirginitas, & maternitas opponuntur: ergo non possunt inesse eisdem secundum idem.

20

Ā¶ Item Christi secundum humanitatem nullus est pater: ergo nec mater. Tenet consequentia: quia pater, & mater sunt. correlatiua: & posito uno relatiuorum, ponitur & reliquum: sunt enim simul natura.

21

Ā¶ Tertio maria non est mater humanitatis Christi: igitur nec est mater Christi secundum humanitatem. Tenet consequentia: quia propter quod unumquodque tale & ipsum magis: ergo a contrario sensu, si id, quod magis inesse uidetur, non inest: neque inest illud, quod minus. Itembene sequitur: album non dicitur de dentibus: e: go nec de homine secundum dentes.

22

Ā¶ Secundum, quod non est simpliciter dicenda mrdei, nec Christi, probatur: & ne multiplicentur uerba: me exponendo, dico: quod ide uo lo intelligi: siue dicam dei, siue Christi, siue uerbi; satis ergo est quodcumque ex illis ponat. Primo sic: filiatio respicit hypostasim: sed in Christo est tantum; una hypostasis aeterna: secundum quam Christus non en a btam uirgine: igit non est filius. eius per consequens nec ipsa miu eius. Secundo omnes tres personae sunt unus deus: ergo si est mater dei, est mater trium personarum diuinarum: & ita mater patris, & spiritus sancti. Tertio sic deus non est genitus ex Maria rpaliter: ergo non est mater dei. Cosequentia patet: quia non est mater dei secundum generationem aeternam: ergo si non secundum gnationem tpalem nullo modo erit mater dei. Antecedens probatur: quia nullum aeternum est temporaliter genitum, deus est aeternus, ergo non est temporaliter genitus. Itemquarto. Quod generatur temporaliter, recipit esse simpliciter post non esse: deus non recipit esse post non esse; igitur. Consequentia nota cum minore, quia deus semper est, nunquam non est: igitur non recipit esse post no esse. Maior probatur: quia in hoc distinguitur generatio ab altera tione. Item quinto. In Christo est tantum unum esse, quod consequitur filiatio scilice esse suppositale: & illud non est receptum, nec genitum ex uirgine: quia fuit ab aeterno ex patre: ergo Christus, quae est suppositum, no est filius uirginis. Antecedens patet: quia filiatio solum denominat suppositumut supra, patuit: alioquin in Christoessent plures filij sendm plura esse in eo. Quautem sic sit tamen unum esse suppositale, patet: quia tantum una persona: seu suppositum est Christus. Praeterea sexto. Maria non est mater deitatis: igitur nec dei. Tenet consequentia: uia idem omnibus modis est deus, & deitas. Antecedens probatur, quia si esset mater deitatis, eadem ratione esset mater patris, & spiritus sancti, sicut & filij: quia ita dei tas est pater, & spiritus sanctus, sicut filius.

23

Ā¶ Pro illorum, & dubij solutione, notandum est, quod generatio, & alteratio in hoc differunt, quantum hic sufficit: quia per generationem alicui acquiritur esse simplciter, id est esse substantiale tanquam terminus illius mutationis. Sed per alterationem communicatur alicui esse secundum quid idest esse accidentale: sicut ergo ad hoc, quod aliquid alteretur, non oportet, quod ipsum de neuo sit, postquam non fuit: sed sufficit, quod recipiat de nono aliquod accidens, quod prius non habuerit: si de per se ratione generationis, non est, quod illud, quod generatur de nono, incipiat esse, postquam non fuit: sed sufficit, quod de nono recipiat aliĀ¬ quod eem simpliciter id est aliquam substantia, qui prius non habuit. Recipiat, inquam, tanquam sui partem essentialem: uel tanquam naturam, in u subsistit, qud dicitur propter materiam, quae non generatur proprie, licet incipiat habere nouam formam: quia forma non est eius pars essentialis, nec materia subsistit in ea tanquam suppositum in materia. Et quamuis naturaliter quiequid nouam recipit substantia, tanquam partem sui essentialem. uel tanquam naturam, in qua subsistit: et simpliciter incipit esse post non esse (siquidem solum compositum incipit habere substantia, tanquam partem essentiale, & illud non potest esse sine sua parte essentiali: nec suppositum sine natura, in qua subsistit) non tamen hoc est de ratione generationis. Vnde si suppositum manens in suaspecie, posset assumerealiam formam speciuocam: suppositum illud generaretur: licet prius fuisset: immo toties de nono generaretur, quoties posset nouam formam substantialem recipere. Quoduero dicitur, idem non possebis generati, uerum est naturaliter, & secundum idem.

24

Ā¶ Secundo aduerten dum, quod non est idem generari, aut nasci ex una, & esse filium ex parte altera, etiam in eadem specie uiuentium uita sensitiua. Nam haec noina, filius, pater, mater, dumtaxat denominant supposita. Nam non supponunt, nisi qpor supposito, & connotant gnationem actiuam, uel passiuam cum sexus discre tione &c. Generari aute, & nasci denominant quodcunque productum per generationem, aut natiuitatem, siue sit suppositum, siue natura, siue pars suppositi. Ratio diuersitatis huius, non est: nisi impositio terminorum, quam ex communi usu loquendi colligimus. Non enim admittit loquendi usus animam prolis esse filiam matris, nec manum, aut caput, alioquin mater una generatione generaret multos filios, aut filias. Concedit autem loquendi usus manum infantis primo nasci, aut generari, uel caput.

25

Ā¶ Ex illis sequuntur aliqua corollaria, quibus apparet, quae propositiones in hac materia sunt concedendae, & quae negandae.

26

Ā¶ Primum. Licet natura humana in Christo nata est, & genita de uirĀ¬ I gine: non tamen est filia uirginis. PriĀ¬ ma pars patet, quia producta est de sub. stantia uirginis: ergo ex ea genita siue nata. Seda pars patet: quia natura humana in Christo non est suppositum: sed sup positata.

27

Ā¶ Secundo sequitur, quod non omne natum de uirgine est Chrisius. Patet de natura humana Christi, quae nata est de uirgine: & tamen non est Christus.

28

Ā¶ Tertio sequitur, od si uerbum dimitteret na turam humanam: & consei uaret dimissam: ipsa esset de nono filius uirginis sine noua generatione, & natiuitate. Patet: quia demissa est suppositum genitum a uirgine: ergo filius eius: & tamen non de nono genitus.

29

Ā¶ Quarto sequitur, quod in casu raemisso Maria haberet plures filios suc cessiue non simuli & tamen una generatione natos: quia uerbum primo Christum: & post naturam humanam dimissam, non autem simul: quia uerbum non est filius Mariae natura humana dimissa. Nec natura humana est filius, quamdiu fuerit a uerboassumpta. Secunda pars patet: quia Maria una generatione genuit naturam humanam: & suppositum, cui natura huma na fuit unita: hoc autem erat uerbum. Non tamen concedendum est, quod uirgo peperit duos filios: propter appellationem illorum terminorum peperit & duos filios, qui quia sunt conotatiui; & ponuntur a parte eiusdem extremi, important sua formalia simul adiacere: non autem fuerunt: duo filij, cum peperit. Peperit autem duas res, quarum quaelibet qua doque erat filius eius.

30

Ā¶ Quito sequitur, quod in casu uirginis filius alius a Christo fuit passus: quia humana natura est passa, quae nunc est alius filius a Christo. Similiter illa esset concedenda. Duo filij Mariae pependerunt incruce, quiahumana natura, & sup. positum Christi pependerunt in cruce, qui fuerunt duo filij Mariae successiue.

31

Ā¶ Sexto sequitur, quod si uerbum nunc dimitteret na turam humanam, eamque conseruaret: uerum esset, quod homo. M.cccc. Ixxxviij. annorum inciperet eem naturalis filius Mariae: tot enim anni fluxerunt a natiuitate Christi usque ad diem, dum haec scribimus.

32

Ā¶ Sed forte diceres: in casu illa non est uera, iste homo fuit genitus ex uirgine demonstrando naturam humanam dimisĀ¬ sam: quia illa de psenti nunquam fuit uera: ille homo generatur ex uirgine. Rndetur, quod eius de psenti non est illa: ille homo gnatur, sicut illius hoc album fuit nigrum: illa album est nigrum: non est eius de praesenti: sed illa: hoc est nigrum. Sic in pposito haec de praesenti: hoc generatur ex uirgine: est eius de praesenti demonstrando naturam humanam: & haec fuit uera. Est enim Iy homo concretum, sicut Iy album. Etideo dicendum est eodem modo de duabus odictis propositionibus.

33

Ā¶ Sed quid siuerbum assumeret naturam dudum genitam ab Adam: utrum esset filius Adam: Respondit Oyta, quod non: quia non recepisset humanitatem ab Adam per generationem ab Adam, sed eam, quae prius fuisset genita. Verbum, enim non dicitur genitum perassumptionem: nisi quia natura e genita unita uerbo, quod non est in calu. Et per haec ad dubium randetur, quod haec simpli citer sine specificatione uera est Mariaest mater dei. Patet ex probatione conclusionum, quae loquuntur sine specificatione. Item Maria est mater alicuius suppositi, & non nisi dei: quia nullum aliud suppositum est genitum a uirgine nisi deus.

34

Ā¶ Si dicis suppositum humanum, siue homo est genitum, aut genitus ab ea. Dico illud suppositum est suppositum diuinum, & deus.

35

Ā¶ Ad rationes probantes, quod nec cum specificatione concedendum sit Mariam esse matrem dei.

36

Ā¶ Ad primam dicitur, quod uirginitas, & maternitas non opponuntur: quiauirginitas non dicit integritatem corporis, & mentis siest uirtus moralis: & maternitas dicit actionem causae inferioris subordinatae causae superiori ad conceptionem prolis: siue illa superior agat modo naturae, siue supernaturaliter, illa autem non repugnant.

37

Ā¶ Si dicis: uirginitas repugnat artui. Respondetur, uerum est naturaliter: sed non supernaturaliter, naminpartu fuit speciale miraculum: scilicet penetratio dimensionum, quae deo est possibilis.

38

Ā¶ Adsecundum dicitur negando consequentiam. Ad probationem dicitur quod pater, & mater non sunt correlatiuum: sed correlatiuum patris est filius uiri. Correlatiuum matris proles soemiĀ¬ nae.

39

Ā¶ Si dicitur, pater, & mater habent sein generatione, ut actiuum, & passiuum: sed actiuum, & passiuum dicuntur adin uicem correlatiue. Respondetur admisso, qui assumitur gratia argumenti. Non sequi tur, quod pater, & mater sunt adinuicem conrelatiua, sicut non sequitur: Tacharias, & Ioannes habent se, ut pater, & filius. & pater, & filius sunt correlatiua: ergo Ioannes, & Xacharias sunt correlatiuaĀ¬

40

Ā¶ Ad tertium negetur consequentia. Ad probationem de regula philosophi dicitur, quod loquitur de existente tali propter aliud esse tale. Nunc autem Marianon est mater Christi propter hoc, qui: est mater humanitatis Christi: sed quia genuit humanitatem unitam ChristoNec filiatio magis inest humanitatiquam Christo, immo humanitatipoenitus non inest: inest dico denominatiue, quia non denominat humanitatem: licet insit humanitati inhaesiue: si ponitur re spectus distinctus ab absolutis. Et si arguitur: bene sequitur, album non dicitu de dente &c. illo concesso, quod sequitur materialiter: non tamen in consequentia fon mali. Vnde hic non sequitur: quia non est simile, quia aliquis dicitur albus propter dentes esse albos: saed Christus non dicitur homo propter humanitatem esse hominem: sicut aliquis dicitur sciens secundum habitum: no tamen sequitur: ergo habitus est sciens: non enim dicitur sciens propter habitum esse scientem: sed propter habitum sibi inhaerentem &c.

41

Ā¶ Ad rationes probantes, quod non est simpliciter concedendum sine specificatione &c.

42

Ā¶ Ad primum conceditur, quod filia tio sit hypostasis ex notabili. ij. & secundum illam aeternam hypostasim est a uirgine temporaliter genitus homo in mundum, id est haec aeterna hypostasis facta est homo: ut habet sanctus Tho.

43

Ā¶ Adsecundum negetur consequentia: quia deus in antecedente stat essentialiter: sed in con sequenter personaliter. Cum enim Maria dicitur mater dei, stat personaliter pro filio, & non essentialiter: ita quod potest dici singulatim de singulis personis: prout fides habet. Ex consequentinegetur, qd est mater patris, aut spiritus sancti: liĀ¬ cet sit mater dei, quia ex usu loquendi ecclesiae, cuim dicitur Maria esse mater dei, restringitur ly deus per nomen master ad standum rantum pro filio in diuinis: quia ualet: Maria genuit deum, gigni uero filio conuenit: ergo ualet, genuit deum filium, uel est mater dei filij: & non patris, aut spiritus sancti: ita habet fides.

44

Ā¶ Ad tertium negetur, quod deus non est genitus ex Maria. Ad probationem: nullum aeternum est genitum: falsa est illa tam in diuinis, quam in huma nis: licet in diuinis nihil sit temporaliter genitum, est tamen aliquid aeternaliter genitum. Et quia sequens ratio uidetur illam probare. Ad sequentem cun arguitur: quod generatur temporaliter recipit esse simpliciter post non esse. negetur illa sicut iacet: nam secundum esle ibi distribuitur, sed quod temporali ter generatur recipit aliquod eem de no uo, non curando an recipiens, uel receptum, uel utrumque prius fuerit, uel non Sed in hoc generatur temporaliter, & de nouo, quia de nono recipit aliquid ese simpliciter, quod esse receptum prius non habuit: licet prius habuit aliud esse simpliciter: quia ergo in Christo sunt duo esse diuinum, & humanum: & utrumque est esse simpliciter, quia esse substantiale recipit esse humanum simpliciter post non esse humanum, licet non post non esse: quia non post non esse diuinum: & patet quomodo distinguitur generatio ab alteratione.

45

Ā¶ Ad quintum conceditur: quo in Christo est tantum unum esse suppositale: sunt tamen in eo duo esse simpliciter. Et cum arguitur: filiatio consequi tur esse suppositale, uerum est consequi tur, id est importat, uel requirit: sed non tantum esse suppositale, unde filius supponit pro supposito connotando recepisne esse simpliciter siue suppositale, siue non per gnationem a parente.

46

Ā¶ Adultimum: Maria non est mater deitatis: conceditur illa secundum praedicationem forma lem: quia deitas non est formaliter suppositum. Filatio autem, & maternitas conueniunt tantum supposito: licet non semper secundum esse suppositale: licet secundum praedicationem identicam uiĀ¬ detur concedenda: quia Maria est mater uerbi, quid est idem deitati: & ita est mater alicuius, quod est deitas. Et cum arguitur, idem est omnibus modis deus, & deitas, negetur illa, capiendo deus personaliter: distinguuntur enim formaliter. Et quando arguitur: si esset mater dei, esset mater patris, negetur consequentia: quia in simili non sequitur: conmunicabile est proprietas deitatis: ergo est proprietas patris. Nec sequitur: filius habet deitatem patris: ergo habet paternitatem patris: & tamen idem realiter sunt deitas, & paternitas. Non ergo concedendum est, quod Maria sit ma ter patris, aut spiritus sancti etiam secundum praedicationem identicam: quia personae diuinae habent esse suppositalia realiter distincta: licet eandem essentiam.

47

Ā¶ Ex illo sequitur, quod Maria est mater alicuius, quid non genuit. Patet: quia est mater deitatis hypostaticae: & tamen non conceditur, quod genuit deitatem: quia uerbum genuit, non praedicatur nisi formaliter. Sicut non conceditur, quod essentia diuina generat, uel generatur: quanuis illud, quid est, diuina essentia generat scilicet pater, & filius, qui est essentia generatur: quia uer bum generat, & generatur, non praedicantur hypostatice: sed tamen formaliter,

48

Ā¶ Secundo dubitat: utrum spiritus sanctus uere, & propriepossit dici pater Chrit: & Christus filius spiritus sanctis & uidetur uo sic, quia uirgo Maria est uere Christi mater: ergo spiritus sanctus est uere eius pater, Consequentia probatur per locuma maiori: quia cum esse patrem, & matrem conuenit personae habenti actionem circa generationem prolis: magis conuenit principalius agenti, quam agenti subordinato: sed spiritus sanctus fuit principalius agens in generatione humanitatis Christi, quam Maria. Suppleuit. nmomnem actiuitatem patris, qui est agens principalius in generatione: ergo magis debet dicipater, quam Maria mater. Item Christus est natus spiritus sancti: ergo filius Consequentia tenet: quia omnis natus est filius eius, cuius est natus. Ans probatur, quia Christus est natus de spiritus sancto: ut dicitur Mat. i. ergo est natus spiritus sancti. Respondetur ad dubium breuiter, quod spiri tus sanctus non potest dici pater Christi: sed nec pater humanitatis Christi, nisi transsumptiue: quo modo trinitas dicitur pater creatione omnium existen tium: sic posset dici pater humanitatis Christi quam creauit. Nec solus spiritussanctus: ded & pater: immo & Christus: quia humanitas Christi a tribus personis aeque creata est, & producta: non tamen potest sic dici spiritus sanctus pater Christi: quia non creauit Christum: non enim dicitur Christus creatura, ut infra dicitur: posset tamen sic dici pater Christi secundum humanitatem: licet illa propositio in usu loquendi non est: ne detur occasio errandi: ut crederetur spiritum san ctum de sua substantia genuisse Christi humanitatem: Sed capiendo pater proprie, non potest spiritus sanctus dici pater Christi: licet habuit actiuitatem principalem in formatione humanitatis Christi: quia ad rationem patris requiritur, quod produtat aliquod uiuens de sua substantia in eadem specie: nunc autem spiritus sanctus non produxit Christum secundum deitatem, sed pro ductus est ab eo. Secundum humanitatem uero non produxit eum de sua substantia, quia nihil substantiae deitatis sc ililicet in gressum est substatiam humanitatis Christi: nec humanitas Christi est eiusdem speciei cum spiritus sancto. Hinc ait Qyta in. q. unica. Nooportet, quod etsi uirgo gloriosa dicat mater, eo, quod ei conueniut omnes conditiones uerae maternitatis, ut supra. C. patuit. non opertet ex hoc spiritum sanctum dicere patrem. & item eandem de nominationem habere cum matre, seu filio patiente, cum ipsi spiritus sancto non conueniunt omnes conditiones ueri patris hominis alicuius. Vn secundum sanctu Tho. spussctus fecit illas actiones: non mediante se mine ex se dciso: quid ad patrem prtinet: sed quasi artifex operando in materiam exteriorem. Et per hoc patet raunsio ad prima roionem: quialicet spiritus sanctus fuit principalius agens in formatione corporis Chriti: hoc tamen non sufficit, ut dictum est, alioquin esset uerr prcuiuslibet hons: quia in omni actione prima cam principalius agit, & spiritussam ctus est prima cam simpliciter.

49

Ā¶ Ad secundum negetur illa: Christus est natus spiritus sancti: conceditur tamen, quod est natus de spiritu sancto: nam in prima capitur nominaliter: quia mutat regimen participij. sic enim natus capitur pro filio. In secunda accipitur participaliter: & sic accip.Ā¬ tur generaliter pro uiuente producto de aliqua materia, siue uiuente, siue non uiuente. Sic dicimus uermes nasci de cadauere. Sic conceditur Christum essenatum de spiritu sancto: prout dicit circunstantiam causae actiuae non materialis. Non inm natus est de spiritus sancto, sicut de materia: sicut natus est de uirgine: sed de spiritus sancto natus est, tamquam de opifice, siue de causa efficiente.

50

Ā¶ Tertio dubitat: utrum beata uirgo Maria suis meritis dhmicam incarnationem impetrauit: & mater dei esse meruit: Et arguitur quod sic: nam patres dui incarnationem meruerunt: ergo multo magis uirgo Maria. Consequentia tenet: quia pro omnibus ipsa in uenit gratiam apuddumm. Lucae. i. Ans probatur: quia glos. superillud Psal. Fiat misericordia tua domine super nos: quem ad modum sperauimus in te. dicit. Hic insinuatur prophetaedesiderium de incarna tione, & meritum impletionis.

51

Ā¶ Praetereapatres meruerunt beatitudinem: ergo & incarnationem, sine qua beatitudo non confertur: quia quicunque meretur aliquid, meretur etiam omne illud, sine quo ipsum haberi non potest.

52

Ā¶ Praeterea per fidem operantem per dilectionem, qua credimus uitamaeternam, quam expectamus, meremur eam: ergo patres antiqui qui habebant fidem per dilectionem operantem de incarnatione, merebantur eam: ergo multo magis btam uirgo. Cui Elizabeth. Beata quae credidisti: quia perficientur in te, quae dicta sunt tibi a damno. Item frequenter canit ecclesia de beata uirgine, quod meruit Christum portare.

53

Ā¶ Pro solutione notandum, quod nullum meritum est sine gratia: ut patuit in. ij. dist. xxvij. Christus autem in carne omnibus meruit prima gratiam. Vn Christi incarnatio, & passio est causa gratiae in nobis: secundum illud Io. i. Gratia, & ueritas per Iesum Christum facta est, Et ideo respectu incarnationis Christinullum esse potuit meritum. Non Christi: quia priusquam homo esset, mererinon potuit: quia mereri praesupponit esse: non autem mereri potuit, nisi inquantum homo siue secundum naturam humanam: ion Christum mereri praesupponit Christum esse hominem: non autem fuit homo ante incarnationem. Nec alius homo potuit mereri incarnationem: quia incar natio, & passio est causa gratiae omnibus hominibus: & ita causa meriti: & per consequens non potest esse ex merito: alioquin meritum praecederet causam suam. Vnde dicit Sco. in. iiij. dist. ij. q. i. qu in operibus dei non fuit aliquod opus merae gratiae, nisi sola incarnatio filij dei. Et licet tempore conceptionis praecesserunt aliqua merita bona Mariae: tamen non erant merita absolute respectuincarnationis: sed forte respectu accelerationis: ut impleretur incarnatio praeordinata.

54

Ā¶ Prae terea nullum opus inimici acceptatur, ut meritum respectu cuiuscunque doni: meritum dico de condigno quod proprie dicitur meritum. Sed totum genus humanum fuitinimicum deo, donec per mediatoris satis factionem, & meritum reconciliaretur. Mediatoris autem Christi meritum, & satis factio praevidebatur ab aeterno: & acceptate fuerant, ut aliquid boni conferret electis in ratione illius satis factionis, antequam exhiberetu: ut eis, qui illam precesserunt exhibitam remitteret originale. & gratia conferretur, perque mereripossent. Vnde manifestum est, quod omne meritum hominis praesupponit satis factionem mediatoris, ut praeuisam, uel exhibitam: ideo respectu illius non praecesserunt merita reconciliandorum. Hinc dicit beatus Augu. & allegat magister in textu dist. praesenti. Modus iste, quo natus est Christus de Maria, sicut filius: & de spiritus sancto, non sicut filius: insinuat nobis gratiam dei, qua humanitas nullis meritis praecedentibus in ipso exordio naturae suae quo esse cepit uerbo dei copularetur in tantam personae unitatem: ut idem esset filius dei qui filius hominis: & filius hominis qui filius dei: & sic in naturae humanae susceptione fieret quo dammodo ipsa gratia illi homini natura lis: qua nullum posset admittere peccatum

55

Ā¶ Per haec patet responsio ad primam partem dubij, quod beatissima uirgo suis meritis non meruit, neci impetrauit filium dei incarnari: sed in uirtute illius, ut praeuise gratia merendi alia collata est: & in uirtute eiusdem ab originali praeseruata est.

56

Ā¶ Sed de secunda parte dubij: utrum meruit esse mater dei. dicit sanctus Bonauen. q. iiii. huius dist. quod merito congrui meruit concipere. filium dei: & ita esse mater dei: quia per suam nimiam puritatem, & humilitatem: immo & charitatem, disposuit se ut esset idonea mater. Non autem merito condigni hoc meruit: quia concipere filium dei excedit omne meritum: & erat fundamen tum meriti gloriosae uirginis.

57

Ā¶ Sed uidetur, quod probabiliter sustimeri posset, quod beata uirgo etiam merito condigni meruit esse mater dei, & filium dei concepisse: & hoc per gratiam, & opera uirtuosa: unde & eam ab originali preseruauit ut esset idonea mater dei. Quia probabile est, quod deus pater post uirginis sanctificationem, quam non meruit: eius bonaopera acceptauerit ad hoc: ut de ipsa formaretur corpus assumendum a filio. Nec excedit illud meritum humanum, sicut excedit ipsa incarnatio: quia maius, uel non minus est beatum esse, quam esse corporalem matrem dei: sicut carnali maternitati uidetur dominus praetulisse spirituale, quae est per obedientia uoluntatis dei: ut dixit Mat. xii. Quicunque fecerit uoluntatem patris mei, qui in caelis est: ipse meus frater, soror, & mater est. Maxima autem conformitas uoluntatum cum diuina est in beatis. Beatitudinem autem meruit beata uirgo de condigno sicut & caeteri sancti: ut con muniter tenent doctores: ergo & meruit esse mater dei. Nec eam esse matrem dei est causa gratiae in se, uel in alijs sicut incarnatio, & passio. Nihil ergo uidetur impedire, quin meruerit esse mater dei.

58

Ā¶ Per hoc ad rationes dubij. Ad primam dicitur, quod glos. sic habet. Incarna tionem impleri desiderat: ut possit perfectius esse. Vnde non dicit patres meruisse incarnationem secundum impletionem incarnationis: hoc est acceleĀ¬ rationem.f Non enim petebant, ut incarnaretur aliquando, quod ex diuina promissione certum habebant: sed petierunt, ut ueniret, & incarnationem non differret, Vnde est illud Esa. Ixiiii. Vtinam dirum peres caelos, & descenderes: ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis. & similia. Et si dicitur. Gratio nibus suis aliquid meruerunt: & non nisi incarnationem dei. Responsum est modo: hoc meruerunt, quod petebant, id est accelerationem incarnationis: & maxime uirgo gloriosa.

59

Ā¶ Ad secundum negetur consequentia: quia sic argueretur, quod meruissent prima gratiam sine quabeatitudo non confertur: unde quaedam sunt concomitantia beatitudinem; ut gaudium, securitas &c. & illa meruit, qui meruit beatitudinem, Quaedam uero antecedentia, & beatitudinem inducentia: & de illis no oportet, quod merens beatitudinem mereatur antecedentia. Haec enim sunt ipsa merita: & gratia meriti principium: quae non cadunt tanquam praemium sub merito.

60

Ā¶ Ad tertium dicitur negando consequentia: & ratio est, quia beatitudo, & uita aeter na non est principium meriti: sed praemium: ideo cadit sub merito. Sed incar natio est principium, & causa omnis: meriti nostri, quae praesupponitur merito nostro: ideo ipsa cadere non potest sub merito: sicut effectus non potest esse causa suae causae siue sui principij.

61

Ā¶ Ad quartum dicitur: quod potest dici probabiliter, quod beata uirgo meruit portare, & concipere Christum: sed per hoc non meruit incarnationem Christi: quia potuit Christus de alia matre incarnari: & ideo incarnationem non meruit. Sed quod de ipsa incarnaretur supposita incarnatione ailquumo fienda hoc meruit per gratiam, & opera, ex praeuiso incarnationis, & passionis Christi merito sibi collatas.

62

Ā¶ Quarto dubitatur: utrum caro Christi: quae in patribus peccato fuit obnoxia: de semine Dauid secundum rationem seminale sit producta. Et uidetur, sic quantum ad ambas partes. Primam. enim partem expsse ponit magi dist. iii. dicens, Credi oportet carnem prius peccato fuisse obnoxiam: sicut reliqua uirginis caro, Sed secunda probatur: quia corpus Christi formatum est de carne uirginis ipsa cooperante, non autem cooperata est nisi per uirtutem generatiua: ut patet per Dam. ut sup. allegatum est. Virtus autem generatiua est uirtus seminalis. Sed oppositum huius patet: quia si Christus descendisset a uirgine, & a patribus secundum rationem seminale, fuisset decimatus in lumbis Abraae: sicut & Leui &c. Dubium illud concernit, praesentem, & praecedentem distinctionem: ideo pro intellectu responsionis notandum: cum dicimus carnem Christi, uel alterius obnoxiam esse, uel fuisse peccato: non est intelligendum, quod caro aliquando fuerit subjectum peccati: eo modo, quo peccatum conceditur habere subjectum. Sicut enim caro non potest esse subjectum gratiae: ita nec peccati. Idem quippe est subjectum oppositorum: gratia uero, & peccatum opponuntur. Sed caro dicitur obnoxia peccato, quae est subjectum peccatricis animae. Vnde quaerere, an caro Christi fuerit obnoxia pec- cato in patribus: est quaerere, an caro Christi fuerit aliquando caro patrum: dum animae carni huiusmodi inhaerenti infuit. peccatum.

63

Ā¶ Videndum est ergo, quomodo caro Christi fuerit in patribus. Vbi aduertendum, quod carne fuisse in patribus dupliciter intelligitur. Vno modo secundum designatam materiam id est secundum certam, & signabilem sui materiam: ita eadem materia carnis secundum numerum fuit in parentibus. Alio modo, quod fuit in parentibus, tanquam in quodam principio: hoc est, in parentibus fuit aliqua uirtus eis communicata a suis parentibus, per quam poterat caro ista propagari, seu in matris utero formari. Quod breuius sic dici potest, quod caro aliqua fuisse in parente intelligitur: uel ut in principio materiali: ita quod materia huius carnis fuit pars anima ta parentis. Vel ut in principio actino id est quod in parente fuerit uis aliqua generatiua huius carnis.

64

Ā¶ Consequenter notandam, quod de eo quomodo caro prolis fuerit in parentibus duae fuerunt: opiniones. Vna magistri, quam recitat lib. 13. dist. xxx. quod quicquid materiale est de ueritate humanae naturae in quocunque homine, fuit realiter in Adam: transmisit enim Adam modicum quid de substantia sua in corpora filiorum, dum eos procreauit. De quo per illius multiplicatione in se sine alicuius rei extrinsecae adiectione format corpus prolis: & de illo augmentato aliquid inde separatur, unde formantur posterorum corpora: & ita progreditur procreationis ordo lege propagationis usque ad finem humani generis. Sed illa opinio uidetur contraria philosopho lib. xv. de animalibus. Nam homines non descendunt a suis parentibus nisi mediante semine. Semen autem in animalibus non est aliquid decisum de substantia animalis, nec fuit actu pars animalis: sed est superfluum alimenti tertiae digestionis. Alimentum autem extrinsecus sumptum, no est: nec fuit pars: aut de substantia animalis: sed post completam digestionem conuertitur in substantiam corporis animalis. De illo autem sic conuerso nihil descinditur sub ratione seminis.

65

Ā¶ Praeterea, generatio secundum naturam in infinitum possibilis est: ita quod semper ex homine generetur alius homo: cum ergo anima hominis certa requirit corporis quantitatem; sequitur, quod infinitae quantitates tantae corporum fuissent in Adam: quia omnium corporum generabilium ex Adam. Consequens impossibile: nisi diceretur, quod quaelibet portio substantiae decisa in se multiplicata constitueret corpus debitae quantitatis. Et ab illo corpore descinditur iterum pars in generatione illius hominis, quae in alio homine generato in se similiter multiplicatur usque ad debitam quantitatem: & ita consequenter in infinitum. Sed hoc stare non potest: quia quaero, aut illa portio sic in se multiplicata est eadem in diuersis membris, & hominibus sicut anima intellectiua est eadem in omnibus partibus corporis: & tunc partes corporis: immo diuersi homines essent idem secundum materiam, & idem esset in diuersis locis commensuratiue. Idem etiam in caelo, & in inferno, in beatitudine, & in miseris: quae omnia sunt absurda. Aut non esset eadem: & ita minor in filio, quam in patre: & sic dudum defecisset. Aut esset minima pars corporis animalis, & penitus insensibilis, & unde tunc caeterae animalis partes, quae omnia sunt innaturaliter dicta. Ideo est alia opinio communis, quod nihil, quod est in corpore prolis, fuit de substantia parentum: sed corpus prolis formatur de sanguine a semine parentum, qui sunt humores quidam non animati, tamen formati in corpus prolis per uim generatiuam tam patris, quam matris: quae uocatur uis seminalis: producta seu trans fusa in semine parentum: & ita non aliter proles est in parentibus, quam effectus in sua causa efficiente: quae de materia extrinsecus sumpta ipsum per uirtutem suam naturalem produxit: & ita proles secundum corpulentam substantiam dicitur esse, seu fuisse in Adam: quia corpus eius formatum est de materia nutri menti digesti, & praeparati a parente, acformati in corpus per uirtutem genera tiuam parentum transfusam in parentem a suo parente: & ita ascendendo usque ad Adam. Sicut aliquo modo ignis tertiogenitus dicitur fuisse in primo igne: quia primus ignis producendo secundum ignem, dedit ei uirtutem producendi igne tertium: & sic de alijs. Non in eadem: sed in alia, & alia materia. Verum de corpore christi fuit quorundam opinio: ut recitat Hug. lib. 13. de sacramentis par. j. c. v. quod peccante Adam deus praeseruauit aliquid ineo: non in essectum, per quod humana natura sanari posset, quod ita trans fusum est ab Adam, & custoditum ab omni infectione mundum usque ad beatam uirginem, & inde formatum est corpus christi: & sic caro christi nunquam neque in Adam fuit ob noxia peccato.

66

Ā¶ Sed hanc opin. Hugo dicit catholicae determinationi esse contrariam: unde erronea reputatur. Tum quia nulla scripturae auctoritate suffulta. Tum quia tunc non fuisset de communimassa generis humani incarnatus: sed de aliquo quasi extraneo omnibus aliis ab Adam: quomodo ergo descendisset de semine Abrae, aut Dauid.

67

Ā¶ Praeterea quicquid a patribus descendit usque ad uirginem per commixtionem, & libi dinosum coitum originem accenit: per quem semen trans fusum inficitur. Nec uidetur (cum seminis nihil sine libidine descinditur) quomodo in eo aliquid ab infectione praeseruetur.

68

Ā¶ Ideo illa opindimissa respondetur ad dubium. Primo, quod caro Christi in patribus obnoxiafuit peccato, ad hunc sensum, quod caro christi formata est de sanguinibus, ex nutrimento de foris assumpto, digesto, & praeparato: uirtute suscepta in propagatione patribus, qui fuerunt obnoxiipeccato. Sic etiam dicitur fuisse in Adam secundum corpulentam substantia: quia uirtus digerendi nutrimentum, & conuertendi in semeum, uel sanguinem: unde formatum est corpus christi, descendit in uirginem ab Adam per seminis propagationem: & sic fuit in Adam tanquam in principio effectiuo mediato, & remoto. Hoc quo ad primam partem dubij.

69

Ā¶ Secundo dicitur, quod Christus descendit ex semine Dauid: sed non secundum rationem seminalem. Prima pars patet ex dictis: quia corpus uirginis, de quo corpus Christi formatum est, descendit a Dauid per seminis propagationem. Pro secunda parte probatur: quia illud dicitur descendere secundum rationem seminalem ab aliquo, ad cuius generationem concurrit uirtus seminis uirilis, & foeminci commixtorum: sic autem non est formatum corpus Chriti sti: ergo non descendit secundum rationem seminalem a quocunque: licet secundum praemissa ad formationem corporis Christi in uirgine concurrebat uis generatiua uirginis secundum praemisia: sed defecit uirtus paterni seminis. Per haec ad rationem in principio dubij, cuius prima pars conceditur. Ad aliam eius partem dicitur: quod etsi uirgo peruirtutem generatiuam cooperata est: defecit tamen semen paternum, ac mo dus naturalis commixtionis utriusque, quae implicat ratio seminalis. Et tantum de illa quaestione.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1