Quaestio 2

QVAESTIO II QVAERITVR secundo utrum peccatum originale sit aliquid positiuum in anima, uel in carne. Primo ponentur notabilia; secundo conclusiones; tertiodubia.

¶ Quo adprimum notandum, quod de materia originalis peccati, eius cilicet quidditate, causa, contractione, ac remissione: & haec concernentia sunt duae opiniones extremae solennes; quarum utraque habet plurimos mitatores: & tertia quasi media. Vna magistri: altera beati Ansel. in libro deconceptu uirginali id est de conceptu, qua uirgo concepit Christum, quem edidit ad probandum Christum originale peccatum non contraxisse.

¶ Opinio magistri haec uidetur esse, quod uoluntas Adae peccans in carne sua causauit quandam qua litatem morbidam, consequentem curnitate uoluntatis; quae uariis nominibus nominatur. Diciturenim fomes peccati, concupiscentia, uel concupiscibilitas: lex membrorum; languor naturae; tyram nus in membris; lex carnis: & est sicut pondus quoddam in carne; excitas motus sensuales, & inclinans animam ad condelectandum carni; & itaretardans, & reprimens a delectationibus spiritua libus: secundum illud. Sap. ix. Corpus, quiamdo corrumpitur, aggrauatanimam. aggrauat propter istam qualitatem morbidam in carne. Et secundum quosdam illa qualitas non remittitur in essentia sua licet in effectu minuatur, hoc est licet gratia tanta possit esse in anima, quod magis inclinet ad superiora, quam fomes ad in inferiora, non tamen remittit fomitem quo ad essentiam: quia non contrariatur fomiti, qui est in carne. Gratia autem est in anima: quemadmodum si lapillus alligaretur alis auis quantumcunque cresceret uis motiua in ala: nunquam minueretur grauitas lapis: licet quantum ad effectum minus posset deprimere, & uolatum auis impedire: quia uirtus con traria uinceret in effectu.

¶ Consequenter in ppagatione prolis ex feruore ac libidine in seminatione inficitur ipsa caro seminata, cui carni seminate, cum anima ex sua creatione munda infunditur: in instanti creationis animae & infusionis, maculatur aia a carne infecta. Ita quod licet infectio carnis non fuerit cuspaformaliter: sed sequela culpae primi parem tis, est tamen occasio culpae in anima carni unita, quae per eius coniunctionem cum carne infecta, & maculata contrahit maculam, siue culpam. Exemplificatur de pomo mundo dato: & a manum recipientis faedato. Vnde secundum haec ponuntur duae qualitates morbidae. Vna in carne prolis libidinosae seminata ex infecta carne parentum causata: quia in fectum producit infectum Et illa non est peccatum, aut cuipa: quia non est in anima: sed in semine priusquam infundatur anima, quae manet in carne prolis. Nec tollitur per quamcunque muta tionem seminis, cuius multae praecedunt transmutationes etiam substantiales infusionem animae. Non igitur est peccatum: quia in sola anima est peccatum. Ab illa autem morbida quantate carnis in infusione animae causatur alia qualitas morbida in anima, quae est uitium in clinans animam ad effrenate concupiscendum. De quo dicit August. quod facit paruulum habilem ad concupiscedum, adultum uero actu concupiscentem: & utraque qualitas uocatur concupiscentia, seu concupiscibilitas somes &c. Et ista concupiscibilitas in anima est peccatum originale: non illa qualitas morbida in carne, quae est effectus peccati idest pena, & peccati originalis causa. Et licet sine qualitate sua aut carnis uoluntas naturaliter esset prona ad concupiscendum, & condelectandum sensui: ut praecedenti quaestione probatum est: non tamen adeo effrenate, & generaliter sicut nunc.

¶ Et ita patet secundum hanc opinionem quid sit peccatum originase secundum rem: quia est qualitas morbida animae: uitium scilicet concupiscentiae. Et quomodo contrahitur a parentibus, qua causatur a qualitate morbida carnis, quam caro contraxit ex libidinosa concupiscentia siue ardore parentum cocuntium in prolis seminatione.

¶ Alia est opinio Beati Ansel. quam prosequitur in allegato li. de conceptuuirginali, quam sequitur Sco. distin. xxxij. & Ockam. quaest. ix. tertij quodlibet. q. ulti. secundi sententiarum. Grego. dist. praesenti cum sequacibus. Haectenet, quod peccatum originale non dicit aliquod positiuum; sed est carentia iustitiae originalis debitae, ut acceptae in primo parente, & in ipso ami ae Cam enimpeccatum formaliter est iniustitia. In iustitia autem non est nisi carentia iustitiae debitae: ut ibi declarat Ansel & in de ca su diaboli. c. xvj patet, quod peccatum originale est carentia, & priuatio origina¬ lis iustitiae debitae in esse. Sunt enim omnes filij, & filiae Adae secundum legen propagationis genitae debitores originalis iustitie: quia Adam accepit iustitia originalem pse, & tota natura, quae tunc erat in eo. Adam. nio. accipiente iustitia originalem, data est ipsa filio eius, uoluntate dei antece dente id est quantum est ex parte dei: sine speciali gratia, & merito filij: dumodo non esset impedimentum hoc est, statuit deus dando Adae iustitia originalem, etiam uelle cuilibet filio Adae dare iustitia originalem, & ita accepit eam Adam pro se, & tota posteritate sua. Ex illa aut collatio ne, & Adam, & tota posteritas sua factisunt debitores iustitiae originalis, quam deus statuit quasi naturaliter dare propagatis: dum non poneretur obex. Non sic, quod pater eams transfunderet: quia est donum supernaturale. Sed quod deus naturae cooperaretur regulariter dando iustitiam propagato. Sicut modo animam intelle ctiuam creat corpore perfecte organixato. Nam datio eiusdem rationis sufficit ad hoc, quod uoluntas sit debitrix, qualis sufficit ad hoc, quod donum sit debitum. Sed ad hoc, quod donum sit debitum; sufficit datio uoluntate antecedente, qua datur donum uirtualiter: licet non formaliter. Sed quando data est uoluntati Adam formaliter, data est uirtualiter, & uoluntate antecedente toti posteritati, si non poneretur obex: ergo omnes filij Adam, qui sic acceperunt in Adam facti sunt debitores eius: omnes autem sic acce- perunt. Cum autem pater Adam transgressus est praeceptum peccato suo personali, nudauit se, & posteritatem suam iustitia debita. Omnis ergo posteritas rea tenetur ex iustitia originali, quam habere debet, & ea caret Ex quo elicitur, quod dupliciter potest esse iustitia debita. Vno modo, quia in se accepta, & actione accipientis amissa. Alio modo, quia accepta in alic & actione alterius amissa. Primo modo peccatum actuale est carentia iustitiae, secundo modo originale. Vnde magis comparatur peccato, quasi quiescenti in animo postactum transeuntem, quam peccato actuali, quod elicitur a uoluntate peccante. Et potest dari exemplum declaratiuum praedictorum, conformiter ad beatum Anilicet ponentensimise exemplum. Si princeps castrum daret militi pro se & pro suis haeredibus, ut illo uteret, & custodiret ad honorem suum. Hac datione, & acceptatione castri a milite, ipse & omnis sua posteritas debitor esset, ut conseruaret castrum ad propriam utilitatem, & ad honorem principis. Si miles sua sponte traderet castrum inimicis, non solum miles, sed & tota sua posteri tas incideret in indignationem principis: & esset peccatrix in principem: non habendo castrum, quod habere tenerentur. Et ideo excludendi a curia principis: nisi reconciliarentur.

¶ Tertia est opinio Alex. parte ij. q. cxxij. quae est quasimedia inter illas, secundum quem possent aliquo modo concordari duae praedictae opiniones magistri & Ansel. Hanc sequitur beatus Thom. prima secundae. q. Ixxxij. Et sanctus Bonauent. in secundo scripto praesentis dist. Haec opinio tenet, uod in originali peccato duo considerantur. Vnum tamquam materiale scilicet concupiscentia, quae est qualitas quaedam morbida, maxime illa, quasi inhaeret animae. Aliud est formale, & est carentia iustitiae originalis debitae:: sicut in peccato actualiumiliter duo sunt. Gratia exempli. In homicidio est aliquid positiuum in anima scilicet quidam actus elicitus a uoluntate, quiest uelle occidere. In exteriori uero ipse actus occidendi. Bormale est priuatiolicet carentia iustitiae debitae inesse illi actui, quae si inesset actui interiori siue exteriori, non esset peccatum. Hoc est dictum secundum nostrum modum loquendi: peccatum originale supponit pro uitio concupiscentiae: & connotat carentiam iusti tiae originalis debitae. Debitae dico non inesse concupiscentiae: sed debitae inesse animae lege propagationis a primo parente descendenti. Et haec uidetur esse intentio Alex. loco allegato dicentis, quod originale peccatum habet utrumque; culpa, & poena. Culpa est carentiaiusti tiae seu deformitas quaedam, qua ipsa ani¬ ma deformatur. Concupiscentia est ipsa pena: & infra cum dicitur peccatum originale est ipsa concupiscentia materialis est praedicatio. Bormalis autem cum dicitur macula, uel difformitas ex origine primorum parentum contracta. Et sequi tur. originale secundum aliquid est paena: secundum aliquid est culpa. Ratione. carentiae iustitiae est culpa, ratione concupiscentiae est poena.

¶ Beatus Tho. ubi supra art. j. dicit. Peccatum originale habet priuationem originalis iustitiae: & cum hoc inordinatam dispositionem partium animae. Vnde non est priuatio pura: sed est quidam habitus corruptus: non tamen habitus infusus, aut acquisitus: sed habitus per uitiorum originem innatus. Et articulo iij. dicit. Peccatum originale materiali ter quidem est concupiscentia, formaliter aut est defectus originalis iustitiae,

¶ Videtur itaque, quod per hoc possunt opiniones magistri, & Ansel. concordari, quod magister dicendo peccatu originale esse concupiscentiam siue uitium concupiscibilitatis, loquitur de materiali, quod est in peccato originali. Beatus Ansel. dicens ipsam esse carentiam iustitiae originalis debitae inesse, loquitur de formali in peccato originali. Et ita uidetur, quod in re nulla sit repugnantia. Nonn. excludit magister priuationem iustitiae originalis a peccato originali. Nec negatbeatus Ansel qualitatem morbidam scilicet concupiscibilitatem contrahi in filijs a catne infecta parentis: licet sub illis uocabulis non exprimat. Dicit. nio stat im post principium libri deconceptu uirginali. Adam & Eua si iustitia seruassent origina le, qui de illis nascerentur, originaliter sicut illi iusti essent. Quoniam autem perso naliter peccauerunt: cum originaliter incorrupti haberent potestatem seruandi sine difficultate iustitiam: totum qud erat, in firmatum, & corruptum est. Corpus quidem quia tale postpeccatum fuit, qualia sunt brutorum animalium corruptioni & carna libus appetitibus subiacentia. Anima uero, quia ex corruptione corporis, & eiusdem appetitibus, atque indigentia bonorum, quae perdidit, carnalibus affecti bus est inserta. Et quia tota natura humana erat in illis, & extra illos: de illa nihilerat, tota infirmata, & corrupta est. Remansit igitur in ea debitum iustitiae integrae sine omni iustitia, quam accepit: & debitum satis faciendi: quia eam deserunt cum ipsa corruptione, quam propter peccatum incurrit. Sicut itaque; si non peccasset, qualis facta est a deo: talis propagaretur: ita postpeccatum qualem se peccando fecit, talis propagatur. haec Ansel. Ecce ubi expresse Ansel. trium facit mentionem, scilicet infirmitatis, & corruptionis corporis, carnalium affectuum animae ex corruptione corporis. Quod intelligere oportet non de actuali efse ctu: alioquin non esset in paruulis: sed aptitudinali. Et tertio debitum iustitiae & satisfactionis pro eius desertione. Po nit ergo aliquid in corpore, aliquid in anima: & cum hoc iustitiae debitum, quaem tria dicit manere in propagato. Non ergo negat positiuum aliquod sequi peccatum primorum parentum, tam in cor pore, quam in anima propagati. Nullum autem horum dicit esse peccatum originale, quia probat per longum iniustitiam non esse rem aliquam: sed solam absentiam iustitiae. Peccatum uero originale iniustitia est. Inde concludit, quod originale peccatum nihil aliud est, nisi absentia debitae iustitiae. Et propefinem libri. Peccatum inquit, quod originale dico: aliud intelligere nequeo in ipsis infantibus: nisi ipsam, quam supposui factam per inobedientiam Adae: iustitiae nuditatem, per quam omnes sunt filij irae. Vnde uidetur, quod magis sit disputatio de nomine, quam de re¬

¶ Sed forte diceres contra opinionem primam, & tertiam. Si originale peccatum supponit pro uitio concupiscentiae, sequeretur, quod sic in corpore paruuli non produceretur tale uitium concupiscentiae siue fomes, neque in mente: quia deus non concurret. Et tunc sublato debito originalis iustitiae: quia caret, non esset in eo peccatum originale. Consequens falsum: cum talis esset debitor iustitiae; quam non haberet: & ideo pec¬ cator, & non personali peccato, ergo originali. Igitur uidetur, quod peccatum originale non importat nisi nudam priuationem iustitiae originalis cum debito habendi.

¶ Item si peccatum origitale supponit pro positiuo uitio concupiscentiae: in casu non esset ibi peccatum originale. Sisupponit propriuatione: tunc falsum est, quod concupiscentia est peccatum originale: cum non sit nuda priua tio.

¶ Ad illud posset dici, quod opi. prima, & tertia loquutur secundum, quod res numc se habent. Et secundum impositionem terminorum communiterusitatam. Et quia secundum cursum rerum non separatur carentia iustitiae debitae a uitio concupiscentiae; licet bene econuerso. Ideo saluatur illa impositio termini, qua subtractiuem significat uitium concupiscentiae, & formaliter importat carentiam iustitiae originalis. Si uero cursus rerum mutaretur: ut ponit casus: usus termini consequenter mutaretur. Vnde cum forma importat priuationem iustitiae originalis cum debito habendi: ubicunque; illud inuenitur, ibi est peccatum: siueuitium concupiscentiae adsit, siue non. Sed quia secundum cursum rerum, priuatio iustitie cum debito habendi non inuenitur sine fomite: ideo sustineri potest ille ulus termini peccati originalis: quod ilicet supponit pro uitio concupiscentiae, & connotat priuationem &c. Et quod Ansel. dicit, quod nihil aliud intelligit per peccatum originale nisi nuditatem iustitiae siue eius absentiam: intelligendum est quantum ad eius formale: non quantum ad mate riale.

¶ Quantum ad secundum articulum est prima conclusio. Omnis propagatus ab Adam per seminum commixtionem contrahit originale peccatum generaliter, nisi fuerit ex priuilegio praeseruatus specialiter. Et debenuerba in hac conclusione absolui a tempore. Prima pars conclusionis est omnium orthodoxorum, & ecclesiae eausa determinantis contra haeresim pelagianorum: & sufficien in eadem parte ex seminum conmixtione, pr macularitam originali quam actuali. Nam & beatus Aug. infectionem illam non attribuit propagationi: sed libidinis ardoriin seminu comixtione. Ex quo patet, quod si homo produceret miraculose de aliqua parte corporis humani sine conmixtione sexuum: sicut Eua de costa Adae: non contraheret sic productus peccatum originale. Secunda pars probatur: quia potest deus animae gratiam concreare, & eam corpori lege propagationis formato infundere. Gratiam quoque in anima tali conseruare: ergo talis anima peccatum originale non contraheret: ergo secunda pars uera. Consequentia nota. Antecedens pro prima parte nullus fidelis, dubitat: cum hoc nullam includat contradictionem, aut impossibilitatem. Sicut. no. post instans creationis, potest gratiam infundero animaepeccatrici: & infundendo peccatum remittere: ita multo magis pot gratiam simulcum anima creare: & per hoc unimam a peccato praeseruare. Nulla. n. hic est repugnantia nec ex parte dei, nec animae, nec gratiae. Secunda pars antecedentis probatur. Quia gratia ita repugnat originali peccato sicut actuali: ergo neutru stat cum gratia. Consequen tia nota. Antecedens patet. Quia gratia facit dignum beatitudine, & filiu regni. Pctum tamen originale quam actuale mortale facit indignu, & filiu gehenne: illa autem repugnant.

¶ Secunda conclusio. Originale pctu non tamen est paena: sed est iniustitia, iniqtas siue culpa. Hanc conclusionem magisterpbat aptis auctoritatibus bri Aug. in lib. de eccl. dog. Probat est Ansel. reducendo ad inconueniens. Nam cum paruulus non baptixa tus popter originale damnatur: si non esset pctu & culpa: deus danaret aliquem sine pcto & iniustitia. Hoc aut est inconueniens, quod mundus a pctondanaret.

¶ Item sequtur, quod non solus filius uirginis inter homines in utero matris & nascens de matre fuisset sinepcto: quid est inconueniens saltem naturaliter & sine speciali priuile gio: cum dicat scriptura. Nemo mundus a orde nec infans, cuius est uita unius diei super terram.

¶ Item omnis catens iustitia, quam habere tenet, est peccator: sed omhis concupiscibiliter genitus aliAdam tenetur habere iustitiam originasem: ut probatum est priori articulo, & ea caret, ergo est peccator: ultra ergo habet peccatu, non actualem, ut suppono: ergo originale.

¶ Tertia conclusio. Peccatum originale non dicit rem positiuam quantum ad suum formale: sed originalis iustitiae priuationem debitae inesse. Patet pars prima: quia id dicit formaliter quo circun- scripto non dicitur aliquis peccator, & posito eo alijs circunscriptis dicitur peccator. Sed nullum positiuum est tale, ergo. Prima pars uera. Consequentia nota cum maiore. Minor uero probatur simulcum secunda parte conclusionis: quia posita priuatione iustitiae origina lis debitae eomodo, quo priuatio dicitur poni: alijs puta fomite ac qualitate morbida, & quaecunque talia sunt circum scriptis: priuatus originali iustitia est peccator: quia debitor eius, quo caret. Aliis autem positis, sublata carentia de biti talis non est peccator: ut patet post baptismum: ubi manet quidem fomes, & non manet peccator: quia iam non caret iustitia debita: eo quod per baptismum sublatum est debitum.

¶ Quarta conclusio. Peccatum originale de facto non est sine fomite: quae est lex carnis, ad inordinatas concupiscentias inclinante contra dictamen rectae rationis. Probatur conclusio per illud apost. Rom. vij. Video aliam lege in mebris meis repugnantem legi mentis meae: & captiuantem me in lege peccati, quae est in mebris meis. Glosanterli. Legem in membris id est fomitem. Et gloilice mar ginalis. Recte fomes peccati lex dicitur. quia legitime factum est: ut qui non obediuit suo superiori: ei non seruiat suum inferius.d est caro. Ad idem adducit magister auctoritates in textu. In his. iiij. coclusionibus omnes doctores catholici concordant. Sed an fomes ille sit de ratione peccati originalis, siue originale peccatum ibi dissentiunt: ut patuit in opinioni bus primo articulo recitatis.

¶ Estigitur conclusio quinta. Vtrumque; & fomitem includi in ratione peccati originalis tamquam materiale: & ipsum non includi: sed esse annexum de facto: est probabile. Patet conclusio: quia utramque partem tenentuiri sacti, & doctores famosissimi. Neutraque pars est ab ecclesia reprobata: ut patet: arti. j. Quod uero de facto ita sit, quid fomes annexus sitoriginali peccato: patet: quia nusquam inuenitur originale sine fomite: licet fomes sit in baptixatis, sine originali: & ita est de facto: secus de possibili, ut articulo primo ostensum est.

¶ Sexta conclusio: tenendo opimagistri: duae qualitates morbidae sunt ponendae: una in anima: alia in carne. Quod una in anima magister probat: quia in sola anima est peccatum. Qualitas autem illa seu fomes est peccatum originale secundum magistrum: ergo erit in anima. Quod autem sit in carne, probatur: quia qualitas illa est in semine, & corpore seminato priusquam infundatur anima. Alioquin quomodo contralhieretur a parente: cum omnis actio parentum cessauit ante animae infusionem. Et cum anima infunditur: nihil de nouo a parentibus contrahitur. Item plane dicit magister, quod excarne infecta animadum infunditur, in ficitur, & maculatur. Ponens exemplum de panno mundo ex macula manus recipientis maculato.

¶ Septima conclusio: tenendo opi. beati Ansel. Vna qualitas morbida uidet sufficere, qua subiectatur in ipsa carne. Probatur conclusio: quia illa qualitas ponitur propter inclinationem uoluntatis effroenata ad concupiscedum quam experimur. Sed ad hoc saluandum sufficit qualitas carnis absque hoc, quod talis ponatur in anima, & eius parte. Et cauenda est pluralitas: ubi non urget necessitas.

¶ Quod illa in carne, quam debet ponere ex conclusione praecedenti sufficit: probatur: quia ita experimur, quod qualitas corporalis, ut grauitas corporis inclinat appetitum sensitiuum: & mediante co estt uoluntatem ad descensum. Propter grauitatem. n. corporis uoluntas crassi magis uult descendere, quam ascendere: aut qescere, quam ambulare. Sic calorincentiuus (qui est inmenbris) ad libidinem, & humor coporis super ssus inclinant uoluntatem mediante actu appeitus sesitiui ad actus incontinentiae nec ui¬ detur necessitas ponendi ad haec saluanda, qualitatem in appetitu sensitiuo, aut uoluntate: quia nec esset actus, nec habitus. Non actus: quia fomes est in hone, & manet etiam dum nullus fuerit actus in appetitu sensitiuo, aut intellectiuo: ut patet in homine dormiente. Nec habitus: quia habitus non causatur naturaliter nisi ex actibus. Eomes autem praecedit actus. Nec potest dici, quod sit actus infusus: quia deus talem morbidam qua litatem non infundit.

¶ Quantum ac tertium articulum est dubium primum: quae illarum opi. sit probabilior. Respondetur, quod omnes sunt probabiles: nec aliqua earum potest euidenter improbari. Prima quidem magistri magis saluat conmunes auctoritates in illa materia currentes. Sed non uideo quomodo saluet, quod peccatum originale esse, potest sine fomite: quod tamen possibile est, quia iniustitia originalis carentia scilicet originalis iustitiae, potest stare absque fomite; ut supra argutum est. Difficile etiam erit saluare, quod deus non causet peccatum: quia quicquid positiuum est in fomite, quem ponit illa opinio esse peccatum origina le: deus causat, qui est causa omnis esse ctus positiui. Et si non ponitur priuatio esse de ratione peccatioriginalis: deus causat originale peccatum, & quicquic in eo est. Et possent applicari rationes probantes peccatum actuale non esse quid positiuum, quantum ad rationem peccati formalem: de quo infra dicetur, Opinio beati Ansel. pauciores habet instantias: quelicet etiam ponat fomitem ut uisum est: non tamen ponit eum esse de ratione peccati originalis: uel aliquid tius esse.

¶ Tertia opinio uidetur magis tolerabilis ad hominem, quae medians in ter primas duas facile soluit auctoritates utriusque opinionis: quia quodanmodo amplectitur ambas. Verum non apparet, quo saluet, quod posset esse peccatum originale sine fomite: quo & si deficiente connotato qpeor terminum, deficit & suppositio: non tamen econuerso existente connotato necessario, ponit suppositio id est materiale illud, cui inhaeret dispositio, ut iargutum est.

¶ Secundo dubitatur quae, sit qualitas illa quae dicitur fomes in carne: an sit qualitas prima, uel secunda: & unde causatur. Ad hoc respondet Ockam iij. quodl. q. x. quod fomes est qualitas carnis inordinata: inclinans appetitum sensitiuum ad actum deformem, & uitiosum in habente iudicium rationis. Quod sit inordinata patet: quia non inclinat nisi post peccatum: non enimerat in primis parentibus ante peccatum. Caeterae particulae patent ex praemissis. Quod. n. non sit substantia pater: quia non est in beatis nec in christo, in quibus tamen est: quicquid est de substantia humanae naturae. Quod aut sit qualitas patet: quia est accidens cum non sit substantia disponens subiectum ad peius: ideo erit de prima uel secunda specie qualitatis. Quod sit in carne patet ex praemissis, alioquin non contrahaeretur a parentibus quorum actio posertim patris, quae est principalior, cessat ante infusio nem animae.

¶ Quibus praemissis respondet Ockam, quod potest dici de fomite sicut de infirmitate corporali: quia infirmitas causat quomque ex improportione humorum: immo est ipsa improportiohumorum. Aliquamdo ex putrefactione ipsorum causat aliqua qualitas distincta ab humoribus. Eo dem modo potest dici, quod ille fomes, siue qualitas est aliquis humor, uel humores, uel qui causantur a causis naturalibus: puta quando deus propter peccatum relinquit hominem suis naturalibus. Vel forte est improportio humorum: uel aliqua qualitas distincta ab humoribus. Sed nullum illo rum potest probari, uel improbari per rationem euidentem. Haec Ockam. Ex quo patet ad primam dubij partem, quod utrumque; potest dici scilice quod sit qualitas prima, uel qualitates primae. Potetiam dici, quod est qualitas secunda causata a qualitatibus primis, & carumcon mixtione adinuicem. Et sic patet rainsio ad secundam parten dubij: quod causat a causis naturalibus, dum relinquunturs ue naturae a deo propter peccatum hominis.

¶ Sed Greg. de arim. dicit, quod in primis parentibus causata sit a uenenoso flatu serpentis in quoeos diabolus tentauit. Ab illo inquit sibilo caro illorum deo se propter eorum in¬ obedientiam seu peccatum ab eorum custodia auertente: seu eos non praeseruante qua liter si non peccassent praeseruasset: talimala qualitate infecta est. Nec mirum: cum etiam ex sibilo quorundam serpentum aliquando hones afflati subito intereant, sen ad interitum grauiter urgeantur. Allegat ad hoc beatu Aug. lib. iiij. contra Tulianum. c. xxxvj. dicentem. Sibilo uenenoso serpentis, cuius callidis deceptisunt blandimentis: hanc inquieta & mortiferam peste eorum corpora conceperunt, & per legitimum usum postea quam de paradiso proiecti sunt, inposteros transmiserunt. Reprobat ex eadem auctoritate opinionem Adae: quitenet, quod cibus ueritus, quem comederunt, alterauit, & intoxicauit carnem eorum ad corruptionem miseram, quam nunc sentimus: allegans aliam auctoritatem Augustini. Consequenter dicit, quod ab illa qualitate in corporibus Adae, & Euae causata, similis causata in carne prolis siue semine concurrente feruore coitus, & ardenti libidine, quae per nullam transmutationem naturalem tollitur, aut consummatur.

¶ Tertio dubitatur quomo qualitas illa in anima generat: & in parte illa aiae; in qua sola est peccatum secundum opi. magistri, & eorum qui ponunt fomitem esse peccatum originale: non.n. a deo infunditur, manifestum est: nec ab acti bus proprijs, sicut habitus acquiritur: quia praecedit omnes actus uoluntatis. Nec a qualitate morbida carnis: quia corpora le non agit in spiritum. Respondetur ad hoc dubium secundum opinionem tenentium originale peccatum esse fomitem in anima: quod causatur a morbida qualitate carris: ut dictum est arti. primo. Consequenter negatur, quod corpus non agat in spiritum: nam obiectu producit sui cognitionem intuitiuam in intellectu: ut dicit Aug. Acognoscente, & cognito paritur cognitio.

¶ Et si dicitur, quod hoc sit mediante sensucoagente. Respondetur, quod licet nunc in statu isto anima cognoscat mediante sensu: non tamen sic in statu post resurrectionem: similiter & anima separata. Talis n. cognoscit intelligibile praesens intuitiue non concurrente ministerio uirium sen¬ sitiuarum. Sicut in proposito dicit, quod qua litas corporalis in carne generat qualitatem morbidam in anima immediate. Et licet difficile sit sic dare exemplum extra positum: non tamen ideo negandum: cum & sancti haec dicant: & oppositu non posset sufficienter probari.

¶ Quarto dubitat. Vtrum qua litas illa sit intensibilis, & remissibilis. Et uidetr, quod sic: nam per causas naturales potest homo fieri pronior ad concupiscentias carna les, etiam potest pronitas illa minui. Cum autem pnitas illa sit ex fomite, sequitur. quod sit intensibilis, & remissibilis in sua essentia. Antecedens pro prima parte patet: quia quibusdam medicinis incitat homo ad libidi nem, & quibusdam medicinis infrigidantibus, remittitur stimulus carnis. Secunda pars antecedentis patet ex dictis: quia fomes est concupiscibilitas, quae nihil aliud es, quam pnitas ad concupiscedum.

¶ Respondetur: quod sunt opiniones de dubitato. Ockandicit loco allegato: quod fomes est qualitas carnis intensibilis, & remissibilis: quoniam secundum eum causatr a qualitatibus seu causis naturalibus suae naturae deo non phibente dimissis: & quia causae huiuimodi sunt intensibiles, & remissibiles: etiam fomes queest effectus eorum, potest intendi, & remitti. Et haec opinio concordat cum sententia magistri distinctione sequentidicentis ex auctoritate Aug. quod remitti potest, & intendi.

¶ Alia est opi. qet supra tacta est, quod non intenditur. uel remittit in sua essentia: licet bene quo ad effectum. Cuius rationem assignat Greg. quod quia fomes ille non est ex naturali dispositione carnis, pueniente ex cibis, autaliis alterantibus rebus: ex qubus conmuniter in homibus & dispositiones, & complexiones corporum uariantur. Cuius euidens pbatio est: quoniam cum qualibus¬- libet dispositionibus corporis, & quantumcunque; diuersis uel contrarijs stat, pnitas illa. Nam cum tali qlibet naturaliter conceptus nascitur: & in nullo donec in mortali uiuit corpore: nisi per gratuitum & singulare beneficium consummatur. Sicut ergo qualitas illa in anima non est generabilis ex aliquibus corporalibus qua litatibus: nisi ex his, quae in semine ex feruore coitus & ardetilibidine causan¬ tur: sic non est ex alijs augmentabilis: nec ex eorum contrarijs diminuibilis.

¶ Et conse quenter ad rationem, quae arguit, quod pnitas illa ex medicinis, & naturalibus causis augetur. Respondetur, quod hoc non est: quia ex illis immediate intendatur fomes: sed quia ex eis intenduntur, uel causantur aliae qualitates corporales, quibus etiam coadiuuantibus anima tralitur ad similes passiones. Sic etiam per augmentum fellis, aut cholerae facilius, & uehententius homo iracundus excitatus ad iram: & tam en habitus iracundiae non augetur immediate per tales corporales qualita tes & earum extrinsecas causas absque uitali animae actu. Pronitas ergo illa non ex solo fomite: sed etiam ex complexionis qualitate. Et ideo licet corpora les qualitates cooperantur pronitati: non tamen ideo uel fomes ponendus non est: uel ex eis augmentatur: alioquin etiam probaretur, quod in anima non esset habitus iracundiae, aut luxurie, aut accidie temperantiae: aut alius inclinans ad passiones, ad quas etiam per corporalia alimenta experimur nos magis disponi: quod est contra omnes.

¶ Verum ad motiua huius opinionis facile respondet opiprima Ockam dicens, quod licet fomes manet a conceptione usque ad instans motis non ideo sequitur, quod non possit augmentari per qualitates, aut causas naturales, quia ita argueretur de calore naturali hominis, qui tamen conceditur posse intendi, & remitti per causas naturales, licet non posset extingui manen te hominis uita: nam si extinguitur, homo moritur. Ita diceretur de fomite, quod per nullam dispositionem corporis statem cum uita, potest extingui: sed si extinguitur fomes, uita simul extinguitur. Non n. extinguitur, nisi totus calor naturalis extinguatur. Et per haec patet, responsio ad formam argumentorum. Et tantum de quaestione.

¶ Circa tertiam conclusionem textus, quiloquitur de his, que sunt de ueritate humanae naturae: posset moueri quaestio, quae differenda est ad librum quartum ad materiam de resurrectione: ubi pertinentius tractatur.