¶ Tribus articulis expedietur solutio quaestionis. Quantum ad primum notandum primo, quod ad ueritatem baptismatis aliqua dupliciter in telliguntur requiri. Vno modo necessario, siue de necessitate sacramenti, sine quibus non esset sacramentum, neque baptismus. Secundo modo de congruo: & sic illa requiruntur, sine quibus non seruaretur debita honestas: aut impediretur aliquis fructus, & utilitas sacramen ti: & utroque modo aliqua requiruntur ex parte sacramenti in se, quae respiciunt materiam, & formam sacrantenti. Aliqua ex parte suscipientis baptismum: aliqua ex parte ministrantis sacramentum: de primis duobus dictum est: de alio nunc dicendum.

¶ Secundo notandum, quod cum baptismus sit ablutio facta in aqua sub certa uerborum forma, ad necessitatem sacramentibaptismatis ex parte ministri requiritur actio, qua corpus b. ptixandi contingatur ab aqua: & hoc uel per motionem corporis ad aquam, ut pote immergendo: uel per motionem aquae ad corpus, puta ipsum perfunden do, uel aspergendo: quam actionem dicimus lotionem: uide Palu. distin. iij. q. iij. Et ideo ut dicit Sco. necessario requiritur in baptixante uirtus motiua, qua potest aliquo illorum modorum actiueabluere.

¶ Et quia ad substantiam baptismatis requiritur forma uerborum: necesse est ministrum posse loqui. Et quia locutio est actus naturae rationalis requirens intentionem in eo, qui loquitur: ut sit perfecta, & intelligibilis locutio: necesse est baptixantem habere rationem, per quam possit intendere agere ea, & proferre, quae ad baptismum requiruntur.

¶ Sunt autem uarij gradus rationalis creaturae. Est enim quaedam pure spiritualis: ut natura angelica, extendendo ad angelos apostaticos. Et quaedam composita ex spirituali, & corporali: ut homo. Et horum quidam uiatores: quidam extra uiam. Item uiatorum quidam in ordinibus constituti: quidam non habentes ordinem. Hoc quo ad gradum.

¶ Quoadconditionem baptixantis est intentio: sicut ad qualitatem respicit modus baptixandi.

¶ Igitur de intentione notandum tertio, quod cum intentio est actus potentiae liberae, quo fertur in aliqd. Dupliciter potest ferri in aliquid: uel ut in ob iectum: uel ut in terminum, aut finem: ut dictum est in secundo dist. xxxviij. sic intentio baptitantis potest ferri in actum baptirandi sicut in obiectum, & sic nihil aliud est, quam uelle actum istum perficere.

¶ Potest etiam ferri in aliquid ut in finem scilicet in illud, propter quod uult baptixare, ut uelle fieri illud, popter quod baptismus est institutus. Et haec in tentio est duplex scilicet specialis, qua intendit, ut baptixatus fiat filius regni, quiest finis remotus, uel propinquus, qui est remissio peccatioriginalis, ac gratiae in fusio: aut quod fiat Christianus, & membrum ecclesiae militantis. Vel generalis: ut fiat, quod ecclesia intendit: licet non cogitetur, aut ignoretur: uel etiam non credatur id conferri per baptismum quod ecclesia intendit.

¶ Et quaelibet harum intentionum est triplex secundum Sco. ut in secundo dist. xli. tactum est, scilicet actualis, uirtualis, & habitualis. Actualis est dum intendens habet actunelicitum respectu eius, quod intendit. Gratia exempli Qui actualiter uultbaptixare, in se habet actum uolendi baptixare. Habitualiter intendit, qui habet habitum inclinantem ad talem actum.

¶ Intentio uirtualis est, quando aliquis ex uirture intentionis actualis praeuiae procedit ad aliquos actus: non intendens actualiter ad illud, ad quod primo intendebat. ita quod ad tales actus non procederet, nisi praecessisset prior intentio actua lis. Exempli gratia: ut quicunque intendit aliquid actualiter, ad cuius executio nem requiruntur aliqua media in processu ad ista media: quamuis non actualiter intendat ad illud, ad quod media ordinantur: tamen in mediis illis manet intentio eius uirtualis: unde qui primo actualiter intendit finem aliquem, adquem consequendum ordinat media: in omni bus illis manet intentio uirtualis finis: eo quod intentio finis actualis primo habita est principium, & radix omnium intentionum actualium mediorum. Vnde uolens ire adlimina apostolorum, habet intentionem actualem eundi Roman: ex qua intentione disponit uestes, &c. arripit uiam: in omnibus his manet uirtualis intentio eundi Romam: quia ex illa in tentione eundi Romam: omnia illa media sunt sumpta: nec aliquod eorum fieret; si non actualis intentio eundi Romam praecessisset.

¶ Vnde si queritur: cur praeparas uestes, pecunias &c. respondet: uolo, seu intendo ire Romam: licet in di¬ sponendo huiusmodi media non semper actualiter cogitet de roma: & per consequens, nec actualiter illo ire intendat: siquidem intentio cum sit actus uoluntatis, praesumit appraehensionem eius ab intellectu, quod intenditur. Et haec uir tualis intentio est quasi media inter a ctualem, & habitualem: quia est imper fectior actuali, & perfectior habituali respectu finis. Nam habitualis intentio ex indormiente actu nihil nec finem, nec media cogitante, uelintendente. Actua lis est in eo, quiactu uult finem. Virtua lis est in eo: qui non habet actum uolendi finem: uult tamen actu media ad finem prius actualiter intentum.

¶ Corollarium Omnis intentio uirtualis est etiam intentio actualis: sed non respectu eiusdem: quia est actualis respectu medij: & uirtualis respectu finis, quem actu non intendit. Stat tamen eandem intentionem esse actualem utriusque; medij scilicet, & finis: ut dum quis simulutrunque apprae hendit: & actu uult medium propter finem appraehensum. Ille actus uolendi potest esse unus, siue una uolitio: termina tus: uel terminata ad medium, & finem, sicut dictum est in j. dist. j. q. i. quod unus, idemque actus potest esse usus, & fruitio: possunt etiam esseplures.

¶ Quarto notandum circa qualitatem, quae respicit Imodum operandi, & maxime in proposito unitatem, uel simultatem concurrem tium ad baptismum: quia alij modi non uariant unitatem. Dico autem operis, aut baptixantis, aut baptismum suscipientis. Potest enim esse unitas, uel pluralitas in ipsa lotione, semel, uel pluries demergendo, super fundendo, uel asper gendo. Item in baptirante, si unus tantum baptixet, aut plures simul. Et si plures, utrum actum baptixandi inter se partiantur, ut unus lauaret, alius uerba pro ferret: puta si mutus immergeret; & mamcus uerba proferret: aut quilibet plurium totum faceret: ut si duo simullauarent, & quilibet uerba integre intentione baptixandi proferret.

¶ Potest etiam esse unitas, uel pluralitas ex parte baptixari: ut si unus tantum, uelplures simulbapticarentur sub hac forma. Baptito uos in nomine patris, & filij &c. Et si plures aut personaliter, & localiter distincti, aut loco in distincti, & personaliter, distincti, uel dubij: ut in monstro habeute duo capita, & caetera membra simplicia: aut omnia membra duplicia, ut dorso tenus continuata.

¶ Item respicit est qualitas simultatem, uel separabilitatem materiae; formae, & intentionis: quia possunt illa simultempore concurrere: ita ut nullum perfecte plene perficiatur sine alio: aut quod facta lotione uerba proferantur. Aut primo uerba proferantur: & deinde baptixandus immergatur. Et secundum omnes has uarietates ponendae sunt conclusiones, praeterquam de unitate, & pluralitate immersionum: de quibus supra dictum est: ideo non repetitur.

¶ Quantum ad secundum articulum est prima conclusio. Omne suppositum naturae intellectualis potest uere bapticare: quod sub debitis materia, & forma, & intentione ualet baptitandum ab luere.

¶ Dicitur in conclusione naturae intellectualis: quod includit angelos, demones, animas separatas, & honines uiatores, & cumpraehensores: licet capiendo suppositum stricte: ut distinguitur cotra naturam: animae saeparatae non sunt supposita: ut habitum est in tertio. Probatur primo de hominibus uiatoribus: quia christus instituendo baptismum, ab eius ministerio nullum hominem uiatorem exclusit: quod ex eo patet: quia discipuli priusquam in ultiia caena in sa cerdotes fuerut ordinati, adhuc laicibaptixabant: ut habetur Io. iiij. & non nisi ex commissione christi: & per consequens primo commisit ministerium haptitandi laicis. Sic & post christi ascensionem Philippus diaconus baptikabat, ut habetur Act. viij. & ita uidetur, quia nullum uiatorem exclusit.

¶ Et congrui tatem ostendit Tho. q. iiij. dist. v. Nam baptismus inter alia sacramenta est maximae necessitatis. Tum quia pueris non potest aliter subueniri. Tum etiam quia nec adultis quantum ad remissionem totius poenae: igitur quae ad necessitatem sacramenti requiruntur, debuerunt esse communissima. Et ex parte materiae scilicet aquae, quae ubique haberi potest: & ex parte ministri, ut quilibet ho baptixare possit.

¶ Probatur etiam quoad angelos bonos, & malos, & homines, & animas: quia deus sicut potestatem baptixandi concessit hominibus (quod certum est ex scriptura) ita potest eam dare cuilibet creaturae intellectuali: nam sicut potentiam suam quantum ad effectum sacramenta lem causandum sacramentis non alligauit: ita nec potentiam suam ministrandi sacramenta aliquibus ministris alligat: quinpossit potestatem conferendi sacramenta concedere, cuiuoluerit. Et tamen probabile est, quod illam de facto non concessit nisi hominibus ulatoribus. Tum quia christus, qui instituit, homo fuit: & congruum est, quod minister sacramentorum conueniat cum uerbo incarnato, a quo sacramenta fluxerunt in natura assumpta. Tum quia in sacramentis est aliquid sensibile, & aliquid spirituale: & per hoc magis congruum est eius dispensationem committisensu, & intellectu utenti, quam naturae pure intellectuali. Tum quia persusceptionem baptismi adscribitur aliquis, ut membrum ecclesiaemilitanti: hoc autem congruit fieri per aliquem in illa ecclesia. Tum quarto: quia ad necessitatem non proficeret potestas eis concessa: quia non sunt in prompto hominibus ad eos fieri posset recursus, ut baptixarent in necessitate. Tamen si bonus angelus baptixaret in corpore assumpto cum debitis forma, & intentione, ac aqua elementari: supponendum est uerum esse baptismum: quia non faceret, nisi de praeceptodei, cuius uoluntati discordare non potest. Nec si baptixatus esset ab homine iterum baptixandus: dumtamen sufficienter constaret baptixantem fuisse angelum bonum. Sic angelus Michaesprohibuit episcopo dedicare ecclesiam suam in monte Gargano, asserens eam a se suisse dedicatam.

¶ Sietiam malus angelus in corpore assumpto baptixaret: & constaret, quod hoc faceret de praecepto dei: quia oportet angelum malum etiam inuitum obedire deo: talis habendus esset probaptixato: nec iterum baptixandus: sed non esset sinc certa re¬ uelatione credendum, quod malus angelus uere baptixaret. Tum quia deus non ministrat sacramenta salutis per exclusos finaliter a salute. Tum quia si non esset arctatus praecepto diuino ad oppositum: supponendum esset ipsum fraudulenter agere, nec complete ea agere, quae essent necessaria ad salutem bapticati: quia odit salutem hominum.

¶ Nec existimandum esset, quod tantum bonum spiritualis regenerationis procuraret homini: nisi forte ex fallaci nequitia, ut baptixatum post ad grauiorem lapsum deijceret, qui propter magnitudinis circumstantiam grauius peccaret, quam si baptiratus non fuisset.

¶ Et quod dictum est de angelis bonis: similiter est dicendum de animabus, & hominibus beatis. Et quod dictum est de daemonibus, locum habet de animabus, & hominibus damnatis: si aliqui damnati essent in anima, & corpore.

¶ Corollarium. Nec mutus: nec mancus: nec usu carentes rationis, possunt esse ministri sacramenti baptismalis. Patet: quia prinio deficit potentia proferendi: secunde lauandi: tertio intendendi.

¶ Corollarum secundum. In haptixante non requirit lexus certus nec fides, nec baptismus. Quod patet: quia quicunque potest bapticandum intingere, seu lauare uerbaformalia proferre: & intentionem baptixandi habere: siue sit uir, siue mulier, facerdos, siue laicus: baptixatus, siue carens baptismate: fidelis, siue infidelis, uel haereticus, uere poterit baptitare: ut etiam habet Pal. dis. v. q.ij. ar. i. Patet ex conclusione: quia nulli horum deficit aliquid, quo non possit ministrare omnia ad uerum baptismum necessaria. Hinc dicit Augu. ad Bortunatum. In necessita te cumepiscopi, aut praesbyteri, aut quilibet ministrorum non inueniuntur: & urget periculum eius, quae perit: ne sine isto sacramento hancuitam finiat: etiam laicos solere dare lacramentum, quod acceperunt: solemus audire: de conse. dist. iiii. in necessitate. Item ex concilio carthaginensi. Mulierquamuis docta, & sancta uiros in conuentu docere: uel aliquos bapticare non praesumat, nisi neces fitate cogente. eadem dist. mulier. Item Isido. Romanus pontifex non hominem iudi cat, qui bapticat: sed spiritum dei sulb: nistrare gratiam baptismi: licet paganus sit, qui baptixar. ea. dist. romanus. Simile habetur de Iudeo baptixante.c. seq

¶ Secunda conclusio. Extra casum necessitatis nulli licet baptixare, quinon habet ministerium sacerdotale.

¶ Dicitur notanter nulli licet baptitare: quia si alius a sacerdote baptitat, uerus est baptismus, sed baptitans peccat. Vn de Richar. dist. v qeiiij. arti. j. dicit. Casunecessitatis excepto non debet baptixare nisi sacerdos: nec nisi in aqua sanctificata: si tamen tunc non ordinatus baptixaret siue in aqua sanctificata, siue non sanctificata, uerum baptisma conferret: sed mortaliter peccaret. Ordo enim ministri, & sanctificatio aquae alia ab illa, quae in actu baptixandi sanctificatur per inuocationem trinitatis: non requiritur de necessitate ad essentiam sacramenti. Nec ad hoc, ut ille, qui baptixatur, recipiat effectum sacramenti. Et dicit Ange. in sum. quod non sacerdos sine necessitate baptixans efficitur irre gularis. Contrarium tenet Palu. dist. v. q.ij. ar. j. & allegat Ange.c. i de cleri: nen ordi. min. ubi. Ormisda Papa dicit. Siquis baptixauerit, aut aliud de diuinis osficijs exercuerit non ordinatus: propter temeritatem suam abijciatur de eccle- sia: & nunquam ordinetur. Probat hanc conclusionem Sco. quod soli sacerdoti congruit baptixare, & illi praesertim, cui incumbit ex officio praesidere. Quia perbaptismum recipitur haptixatus in collegium ecclesiae militantis: receptio autem alicuius in collegium pertinet ad praesidentem, & habentem auctoritatem in collegio. Et ideo quanto aliquis habet maiorem auctoritatem in ecclesia: tanto magis pertinet ad eum recipere: & introducere in ecclesiam. Et per con sequens baptixare uidetur magis competere episcopo, quam simplici sacerdo ti: si sufficere possent episcopi. Sed pro- pter ratitatem episcoporum, & pluralitatem baptixandorum regulariter conceditur omnibus sacerdotiba. Haec Sco.

¶ Probatur etiam conclusio auctoritate canonis de conse. dist. iiij. constat. & xciij. distin. diacones ubi dicit Pelagius papa: & Isidorus. Constatbaptismum a solis sacerdor bus esse tractandum: eiusque; ministerium nec ipsis diaconibus exple re est licitum absque presbutero, uel episcopo: nisi his procul absentibus ultima ianguoris necessitas cogat: quod & laicis fidelibus plerunque permittitur. Et dicit gloilic. absque presbytero, idest licentia, uel auctoritate presbuteri, uel episcopi: nam in praesentia sacerdotis etiam si necessitas exigat, nisi iussus a presbytero: puta conmulti sunt, qui indigent baptismo: & presbuter non potest omnibus satisfacere, uel sufficere. Et dicit Attexa nus in sum. lib. iiij. titu. v. quod mulier in necessitate si adsit copia uiri non debet baptixare: nec laicus praesente clerico, nec clericus praesente presbytero: qui tamen potest baptixare praesente episcopo: eo quod hoc pertineat ad officium presbyteri. Consonat Pet. ubi supra.

¶ Tertia conclusio. Ad ueritatem baptismi requiritur intentio ministri: non tantum respectu actus baptixandi, ut obiecti: sed etiam respectu effectus eius ut finis, & termini Illa conclusio tres habet partes. Prima, quod ad ueritatem baptismatis requiritur intentio ministri. Secunda, quod non tantum respectu actus baptixandi, ut obiecti. Tertia, quod etiam requiritur intentio respectu effectus baptismi, qui est eius finis, & terminus

¶ Primam partem probat sanctus Thom, & post eum RicharQuia quando plura concurrunt ad unum effectum: oportet, quod aliquo modo uniam tur: nam ex duobus distinctis non constituitur tertium, nisi per aliquod tertium coniungens uniantur. Ad sacramentum autem baptismi concurrunt elementum, uerba, minister, & suscipiens, quae sunt plura distincta: ergo requiritur aliquod coniungens. Illud autem non potest ese suscipiens: quia habet rationem materiae, & susceptiui: ergo oportet, quod sit aliquid in ministro: tale autem non uidetur nisi intentio, qua ipse minister perpotentias executiuas exteriores: puta motiuam, qua absuit: & expressiuam, qua profertuerba, causet illa, ut distincta.

¶ Sed hanc rationem tanquam inefficacem impugnat Sco. dist. praesenti. q. v. quia in signo ad placitum institutopossunt multa concurrere ad rationem unius signi propter actum instituentis: licet nihil anud sit, popter quod habeant unitatem: sicut patet de circulo folijs uiridibus se intersecantibus ornato (&¬ alijs quibusdam) mustum significantibus. Sufficit enim ad unitatem signi ad placitum instituti, unitas institutionis ordinantis ipsum ad significatum.

¶ Et ideo aliter probatur haec pars conclusionis, post Alexan. & Sco. Actus ministrandi sacramentum est actus humanus (proprie loquendo de actu humano) quod per intellectum, & uoluntatem causatur ab homine: ergo requiritur intentio iragente. Tenet consequentia: quia actus casualis fortuitus, aut per impetum factus (& ita sine intentione) non est humanus: quia non a proposito, neque a libero arbitrio factus. ij. Physic. Antecedens probatur: quia actus ille est actus, ad quem deus obligauit ministrum ex parte sui ad dispensandum: & suscipientem ex parte sui ad suscipiendum: sed su per actu fortuito, non cadit obligatio. Ipsa enim obligatio est, ut homo intendat ad illud, ad quod obligatur: & perconsequens non potest esse actus fortuitus: sed actus a proposito, & ita humanus.

¶ Huius etiam Alexa. addit duas causas, scilicet propter reuerentiam sacramenti, & cautelam baptixati. Vnde iniuria, & irreuerentia sacramento fieret: si sine intentione fieret ex impetu, temere, & a casu. Similiter quia periculum salutis est baptixato, si non recte ministraretur cum bona cautela, & prouidentia., ne quid omirtatur, quod ad ueritatem baptismi necessario requiritur.

¶ Secunda pars conclusionis, scilicet quod non tantum requiritur intentio respectu actus baptixandi, ut obiecti. Illa quidem requiritur, ut probant rationes ad primam partem conclusionis, alias non esset actus humanus: sed non sufficit: quia alias itrisorie baptixans: & pro noco, siue pro alia qualibet causa la¬ uans, & proferens uerba, baptixaret Consequens falsum ex praedictis, & pater consequentia: quia est intentio irrisorie baptixantis respectu actus: quia uult lauare, & uerba proferre in itrisionem, & contumeliam christianae fidei, & sacramenti, & nihil aliud deficit nec materia: nec forma.

¶ Tertia pars conclusionis: quod requiritur intentio respectu esfectus, qui est finis baptismi: probatur: quia deus uult istum actum exercitum esse humanum: & non tantum, ut est talis actus in natura: quia in hoc non distingueretur a quacunque alia absutione cum aliis uerbis ioco prolatis: sed inquantum est actus ministri exercentis signum dei. Habens autem actum huma num intendit finem illius actus, ut est sibi impositus. Illudenim est rationabile uniuersaliter in usu signi practici. Siquis enim legislator institueret in politia sua tactum manus esse signum amicitiae; non intenderet, quod utentes isto signo praecischaberent actum humanum circa illud, inquantum est tale signum institutum. Et si determinasset se ad tale signum aliquid daturum, uelfacturum: non datet, nec faceret illud, nisi homo exerceret illud signum, ut est institutum ad talem finem. Sic in proposito non sufficit intentio exercendi baptismum, ut est talis actus in natura: sed ut est signum ad certum finem institutum.

¶ Et confirmatur: Intentio ministri requiritu ex prima parte conclusionis actus, & non sufficit intentio actustalis, ut est talis in natura ex secunda parte: ergo requiritur intentio actus, ut ordinatus ad finem aliquem, finem utique illum, quem fidele: (qui hoc signo utuntur idest eccle- sia) intendunt. Tenet consequentia: quia nihil aliud assigiiari potest, quod intendi debet ultra actum illum, ut est talis in natura.

¶ Corollarium, quod sequitur ex conclusione. Quod ebrius, furio sus, & generaliter carens ratione pro tempore, pro quo non utitur ratione, non potest baptixare: quia non habent gunc libeitatem, nec intentionem illam, quae dicta est. Nec hoc est contra Aug. homil. v. super Io. Non curo cbriosum. Non enim dicit: non curo ebrium: sed ebriosum Ebriosus autem non semper est ebrius: nec furiosus semper furit. Tales enimi bapticare possunt, cum habent lucida interualla: non tempore ebrietatis, aut furiae. Ad hoc enim dicit August. non curo ebriosum. Malitia enim sacerdotis non impedit effectum sacramenti.

¶ Quarta conclusio. Ad ueritatem sacramentinon requiritur intentiomin stri respectu effectus baptismatis in specie: sed suficit intendere, quod ecclesia intendit in genere. Probatur: quia infideles, & haeretici etiam circa hunc articulum baptismi, & laici, ac mulleres possunt baptixare exprima conclusione, quorum quidam non credunt baptisma habere effectum aliquem circa animae purgatio nem, quidam non intelligunt, qui sint effectus baptismi: & tamen omnes possunt habere intentionem baptixandi, ut baptismus institutus est: uel ut christiam eo utuntur. Et hoc est dicere: intendere, quod ecclesia intendit, etiam si non credant, quod aliquid efficiat, quod dictum est.

¶ Quinta conclusio. Ad baptismi ueritatem non exigitur dicta in tentio actualis: nec sufficit habitualis: sed requiritur intentio uirtualis.

¶ Prima pars probatur, quod non requiritur intentio actualis; quia deus instituens sacra mentum baptismi tanquam sacramentum necessarium ad salutem, non obligauit hominem ad impossibile, uel nimis difficile: sed non distrahi in quocun que actu humano, quo interrumpitur, uel tollitur actualis intentio: uel est impossibile, uel ualde difficile: quia secun- dum beatum Augu. ij delibe. arbi. non est in potestate nostra, quibus uilis tangamur: ergo non obligauitbaptitantem, ut in actu baptixandi non distrabatur ad cogitandum aliud aliquid non pertinens ad baptismum. Cum uero distrahitur, non actu cogitat: & per consequens nec intendit adbaptismum: quia non potest home simulplura cogitare, quorum unum non ordinatur in aliud: & ita nec inten dere: quia intendere praesupponit cogitare: sicut actus uoluntatis actum intellectus.

¶ Secunda pars, quod non sufficit habitualis intentio, probatur: quia ilia potest esse in dormiente: immo in habente contrariam intentionem actualem: sed neuter horum baptixat. Nam si quis plebanus habens habitum baptitandi, in somno baptixaret puerum: quod non est impossibile: quoniam quidem in conno quidam ambulant: & mirabiles operationes exercent. Similiter si talis ex malitia (licet exterius ablueret) intende ret actualiter non baptixare, neuter baptixaret: quamuis uterque haberet inten tionem habitualem. Item propter solum habitum inexistentem actus non dicitur humanus: licet sit conformis propter habitum actui humano. Probatur, quia actus procedens ab habitu sine intentione actuali est actus pure naturalis, & non libe. arbi. quia habitus non libere: sed pure naturaliter inclinat ad actum: & consequens actus talis non est humanus: cu omnis actus humanus est actuslib. arbiEt adducit Sco. exemplum. Sialiquis haberet habitum inclinantem ad desiderium sanitatis: si currat non intendens, nec cogitans de sanitate: sed intendens ludere: ille si ex cursu consequitur sanita tem, non dicitur consequi cam per actum humanum: sed causaliter, uel fortuite: non magis, quam si non habuisset in se habitum desiderandi sanitatem. Idem pater in furiosis: qui in furia operantur ex habitu prius acquisito: & tamen tales operationes non sunt humanae. Tertia pars, quod requiritur intentio uirtualis: pbatur uia diuisiua: quia intentio requiritur ex conclusione tertia: & non sufficit habitualis, ut nunc probatum est: ergo requiritur uirtualis. Tenet conse quentia a sufficienti diuisione. Sufficit ergo in baptixante, quod aliquando habuit intentionem actualem baptixandi, ex qua descendit actus baptixandi, siue in illo actu habeati intentionem actualem baptixandi, uel non: quia forte intendit circa actum lauandi: ut est talis actus in natura: aut aliquid impertinens: Intelligendum tamen est, quod descenderit ille actus absque oi motu uoluntatis contrario: sicut si indues se ad missam intendit celebrare secundum usum romanae ecclesiae: & ex illo procedat continue forte ex aliquo habitu derelicto in phantasia cum magna distractione: ita tamen quod faciat ea, quae necessaria sunt ad conse- crationem uere conficit eucharistiae facra mentum. Haec Sco.

¶ Sexta concl. Siplures eundem baptixent: uerum conferunt sacramentum: dum tamen eorum quilibet perficit totum. Probatu: quia unus totum faciens non anihilat per hoc, factum alterius. Sedsi uns faciunt totum, quid plures faciunt: baptixatus esset nihilominus alio similiter faciente

¶ Dicitur notanter: dum eorum quilibet totum facit id est dum quilibet abluit, & uerba cum intentione haptitandi integre profert: quia si unus absueret, & alter uerba pro ferret: nihil facerent: ut ponitur conmuni ter casus. Si duo concurrerent mutus, & mancus: mutus absueret, & mancus pro ferret: & uterque baptixare intenderet: non esset uerum sacramentum. Cuius ratio(secundum Sco.) non est nisi institutit diuina, quae sicut uoluit esse unum principale agens: ita uoluit habere uium ministrum in collatione integra facramenti: qud patet ex forma, qua nos utimur: nam proferens eas, significat se abluere: non aut debet oratio esse falsa in forma sacramentorum ueritatis. Similiter etiam debet intelligi de uerbis graecorum dicentium: baptixetur: quiad non est tantum depre catio: sed quasi qdam efficax optatio: ut sit sensus: per istum actum meum circa istum baptixetur iste. Haec Sco. uide Pe. de pal. dis. iii. qii. ar. ii.

¶ Sed illa congruem tia de ueritate uerborum parum, uel nihil facit: quia si plurium quilibet baptixet, dicens. Egote baptixo &c. oratio uera est, cum quilibet baptixet.

¶ Si di. quid si duo baptixantes unum dicant. Nos baptixamus te in nomine patris &c. Respondet Alex. par. iiij. q. xvj. meib. vii. quod non baptixant: quia sic mutaretur forma. Item baptixans minister significat christum: unus autem est christus, qui principaliter baptixat: & io debet nmus esse minister.

¶ Septima conclu. Quamuis unus plures perfundens, uel aspergens simuldicens. Ego uos baptixo in nomine &c. uere omnes aspersos baptixat: extra tamen necessitatis casum hoc faciens mortaliter peccat. Probatur conclusiopro prima parte: quia nemini praecluditur uia salutis. Sed posset occurrere casus, quo pluribus baptixandis immineret periculummortis, si simpliciter baptixarem tur: ideo necessarium erit eos simul baptixare. Non aunt possunt simul baptixari, dicendo. Ego baptiro te: quia (te) singulari numero non demonstrat, nisi unam personam: ideo oportet dicere, uos: nec illa mutatio uerbi importantis personam recipientis, mutat ueritatem, & efficaciam baptismi: ut habet Pe. de pal. dis. iij. q.eii. Et eriam uidetur factum fuisse in dic pentecocum Petrus, uel apostoli baptixarunt mul tos. De hoc sup. patuit dist. iij. quia uerbasignificantia psonam conferentis, & suscipientis non sunt determinata a christo: sed ab ecclesia: ion in eis potest fieri aliqua mutatio. Nec uidetur; quod ecclesia uoluerit aliquem praecise ad istam formam arctare: quod per hoc alicui praecluderetur uia salutis. Secunda pars patet: quia non conformans se ecclesiae in sacramentorum ministerio peccat mortaliter, nisi necessitas excuset. Excusat autem necessitas, cum imminet a peccato mortali. Alioquinin casu posito quis esset perplexus. nam sinon baptixaret in necessitate, peccaret mortaliter: quia negligeret salutem proximi. Et si mutando formam (quod exigit talis necessitas) sic baptitaret: peccaret mortaliter: quod tamen falsum est: quia ex lege euangelica sine sui cuspanullus est perplexus. facit ad hoc. c. quicunque; Martini papae. de conse. distin. iiij. quod licet loquatur de sacerdote: tamen locum habet in omni potente baptixare: quia ratio legis in quolibet locun habet. Sed diceres: curhaec mutatio formae, qua, temutatur in uos, non tollit baptismiueritatem: cum tamen mutatio pronominis ego, in nos tollit: ut statim sup. dictum est. Respondet hic Alex. quod non est par ratio: quia (uos) includit suum singulare geminatum: scilicet te, & teno sic (nos.) Cum enim dicitur nos, non ualet tantum ego & ego: scilicet egos & tu, uel ille. Et ideo cum dicitur. nos baptixamus, mutat forma: quia aliquid includit, quod forma non includit, eo quod non geminat singulare. Sed cum dicitur uos, non est mutatio formae: sed quaedam geminatio id est baptixo te, & te. Et quia christus unus baptitans sponsus est multarum animarum, & omnium animarum quae rite baptixantur: ideo oportet baptitantem, qui significat christum esse unum: non autem baptixatum. Verum Pe. de paludist. iij. q.i. art. iij. aliud sentit exemplificans de praelatis, qui solent se pluraliter nominare. Item de modo loquendi aliquorum, qui more patriae semper nos denotant.

¶ Sed di. an in casu sit unus baptismus, uelplures. Et uidetur, quod sint plures: quia plures baptixati: & ita plures baptixationes passiuae: baptismus aut est baptixatio. Sed oppositum uidet: quia est una forma: quia uerba eadem simul prolata. forma aut dat esse rei, & per consequens unitatem. Respondetur, ut & Pe. tenet disiij. q.ij. art. iij. quod si baptismus supponit pro lotione simul & omnibus, quae sunt de essentia baptismi, tunc sunt plures baptismi: tot, quot baptixantur: quoniam quando aliquid comnponitur, uel aggrega tur ex pluribus, plurificato aliquo eorum ex quibus componitur, uel aggregatur: quorum quodlibet cum caeteris costituit totum: totu plurificatur. unde si ex aceruo lapidum tollitur lapis, uel additur: non est idem, quiprius: & quia plures sunt baptixati, quorum quilibet cum requisitis caeteris facit baptisma: plures sunt baptismi. Siuero baptismus supponit prosola lotione, & caetera connotat: est unus baptismus: quia una lotio: quia una perfusio, uel aspersio: & hoc capiendo lotionem actiue. Si uero baptismus est lotio passiua: sic dici possunt tot baptismi, quot sunt lori. Vel breuius dici posset. habendo respectum ad baptismum, sic suntplures: si ad baptixantem, & forma, & actionem est unus. Prima responsio est magis formalis.

¶ Octaua conclu. Ad ueritatem baptismitalis simultas lotionis, formae, ac intentio nis, requiritur, quod neutrum eorusine alijs fecte finiat. Ratio huius conclusionis est institutio diuina, quae instituit, ut illa simultlotio, uerba, & intentio, sint signum esficax interioris mundationis: & neutrum sine alio. Quandocumque aut aliqua plurare quiruntur ad esse alicuius: necesse est, ut sint simul: eo quod netrum sine alio sufficit. Sicut ad esse album requiritur subiectum, & albedo: ideo numquam est album, nisi cum albedo est in subjecto. Non tamen requiritur talis simultas, ut neutrum incipiat, uel desinat sine alio: sed sufficit simultas, quem requritur in actibus humanis. Noluit. nioe dcecens nos obligare ad tam subtilem simultatem, quam uix possit homo percipere, uel seruare. Iudi cataunt simultas inter factum hominis, & uerbum: ut dicit Sco. q.eiij. huius dist. quando ncipit unum antequam totaliter finiat aliud: & hoc indifferenter: siue prius finierit hoc, quam aliud: siue econuerso. Verbi gratia, si quis dicat facias, & fricet barbam: siue incipiat fricationem ante prolationem, siue econuerso: dum tamen unum non finiatur completeante inceptio nem alterius dicet: ille simuldixit hoc, & fecit hoc. Ita siue baptitans prius immer gat: ubi consuetum est ter immergere: & in cipiat uerbum cum secunda immersione: siue prius uerba incipiat, & ante finem uerborum absuat: ita ut prolatio non finia tur ante inceptionem ablutionis: nec immersio, perfusio uel aspersio finiatur ante inceptionem uerborum: est sufficiens simultas ablutionis, & uerborum. Intentio autem uirtualis est a principio utriusque; usque in finem: ut patet ex dictis. Videtur consonare Pe. de pal. dis. iij. q. i. ar. j. Nec est opus tanta subtilitate canonistarum, quae tangitur in glol. c. detrahe. j. q.i. quam inurbanitate deridet Sco.

¶ Quantum ad articulum tertium: Dubitatur primo circa conclusionem quintam, quo modo intentio uirtualis reducitur in actualem praeuiam, tanquam in causam cum ipsa non sit: quoniam causa simuest cum effectu. Respondent aliqui, quod uoluntas actualiter intendens inmprimit uisturem potentiae motiuae: & quandiu manet illa uirtus impressa: uirtus motiua manet. ut si aliquis intenderet ire ad certum locun- per illam actualem motionem sit actualis impressio in potentia motiuam: & quandiu illa impressio manet, mouet ad terminum uolitum: licet homo in uia cogiter de alijs, & non semper de termino, ad quem mouetur: & illa impressio paulatina minuitur, & tandem deficit & tunc cessat homo a motu. Et tunc dicitur, quod cessat est intentio uirtualis: hanc. n.e non habet nisiquandiu manet illa uirtus impressa potentiae inferiori motivae

¶ Sed mirum est apud Scot. q. vi. huius dist. quomodo uoluntas possit esse uirtus factiua causans talem formam in potentia organica. Mirum etiam uidetur, ait: si causaretur ibi: unde paulatim deficeret. Ideo aliter respondet Scor. q. vi. dist. vi. quod in appetitu sensitiuo, siue in phantalia, est aliqua dispositio, secundum quam mouet, cessante actu uoluntatis imperantes eis. Velaliter, ait, ad propo situm, quod siue uoluntas actu intendens aliquid relinquat in potentijs inferioribus, siue non ordinate tamen habet suas uolitiones respectu finis, & eorum, quem sunt ad finem. Et cum ad aliquem illorum peruenit, & actum potentiae inferioris cor respondentis imperauerit: potest actus ille in ferioris potentiae imperatus permanere: licet intentio nec prima, nec secunda maneat: & dum manet ille actus uoluntate quantumcumque; distracta, dicitur mane re intentio illa uirtualis.

¶ Et secundum hoc dicitur ad rationem dubij, quod uolitio actualis ordinate causat uolitionem donec imperatur actus exterior: & quem libet prior est causa sequentis in fieri, non in conseruari. & ideo sequens potest manere priore cessante: sicut & actus potentiae inferioris imperatus potest manere, & continuari cessante actu interiori imperante. Multi n. effectus exteriores causantur, quando actualis motio agentis per intellectum, a quo producuntur non manet. Ponit exemplum in naturalibus: quia proiecto lapillo in aquam, primus circusus est causa secundi: & sic deinceps: non tamen semper manet primus, quandiu caeteri. Ita etiam uniuersaliter in motu pro iectorum prius cessat pars motori propinquior, quam remota. Et secundum hanc respon sionem prima intentio est causa mediata: hoc est causa causae respectu effectus ultimi sacramentalis.

¶ Secundo dubita tur iuxta eandem conclusionem. Si requiritur intentio in baptixante, nunquam baptixatus erit certus de sui baptixatione: quia licet intentio sua sit sibi nota: sed non intentio alterius: & ita semper erit dubius: & nunquam de sua salute securus: & ita semper erit in periculo., Respondetur secundum Alex. quaest. xiiji. part. iiij. memb. j. quod cum aliquis debet baptixari: adhibenda est diligentia, quod baptixandus non conmittatur alicui suspecto, & notato de haeresi: sed probato in fide: non quod haeresis impediat baptismum, si fuerit intentio baptixandi: sed quia de suspecto magis timetur: ne malitioscintentionem subtraliat: dum aut non suspecto offertur: licet intentiobaptixantis non innotescat certitudinaliter, & euidenter: tamen innotescit uehementi praesumptione: & hoc sufficit laluti baptixati adulti cum propria fide, & intentione: & sic satis praecauetur periculum: quoniam & si non intenderet ministe rialiter baptixare: & sic non esset sacramentum, saluatur tamen adultus baptismo flaminis.

¶ Sed quid de paruulis sinon intendit baptitans: non est baptixatus paruulus: & si decedit ante usum rationis damnabitur: & tamen nihilominus ec clesia facit, quod in se est: & paruulus nihil facere potuit. Igitur uidetur, quod insufficienter prouisum est humanae laluti, cum scilicet paruulus damnatur: & ecclesia nihil negligit faciendo totum, quid in se fuit. Respondet idem sine piudicio, quod in casu isto pre supponi & credi potest, quod summus sacerdos suppleat quid deficit sacramento. Cum. n. uirtus sua no sit alligata sacramentis: supponendum est, quod super abundantia liberalitatis, & gratiae illius, ac merito ecclesiae in nullo negligentis aliud remedium salutis adhibebit. Huic consonat Tho. & hoc bene notandum: quia ualde consolatorium Addunt tamen: quod sideus hoc non faciat prouidendo de alioremedio: non praeiudicatum est ecclesiae, nec paruulo: cum sola gratia, & absque ullo debito remittat dominus pctam: quocumque; modo, uel medio remittat. Nec praeiudicatur diuinaeiustitiae si non remittit peccatum paruulo. Non enim in hoc iniuste facit: sicut nec in eo, qui non subijci tur sacramento. Nulli enim debitor est, ut saluet: nisi quatenus libera, & misericordi uoluntate debitorem se consti¬ tuit.

¶ Tertio dubitatur circa hoc, quid dictum est: quod ebrius adhuc ratione utens potest baptitare. Non n. omnes ebrij paenitus ratione carent, ut ex intentio ne agere non possint. Quid si talis temulentus haptixaret: & uerba non proferret perfecte: quia habet linguam ligatam: an esset uerum baptisma. Et uidetur, quod sic: quia simile sumptum ab eo, qui per naturam habet linguam impedita: quales sunt l, pror, dicentes. In nomine patlis & filii, & spilitussancti. Sed constat, quod tales baptixant: ergo similiter & ebrij habentes tale impedimentum, baptixant. In oppositum est: quia non obseruant formansicut instituta est a deo: nec habent, quod eos excuset: ergo non baptixant. Respondent quidam: ut refert Alex. q. xvi. part. iiij. memb. iiij. quod ebrius talis non baptixat: nec est simile de impotente per na turam, & per culpa. Qui n. impotens est per naturam, culpam no habet: & ideo baptixat: qui uero iinpotens est per ebrietatem, culpam habet: & ideo non baptixat.

¶ Sed illa responsio deficit, & falso innicitur fundamento: quia nec uirtus sacra mentalis: nec eius ministerium impeditur per culpam, uel peccatum ministri. Vnde dicitur, quod si ebrius non habet maius impedimentum linguae, quam impeditus natura liter: & baptixans, ita baptixat sicut naturaliter impeditus: licet habeat culpansi tamen tantum impediretur ebrietate, quod circunstantes non possent capere sensum uerborum: non baptixaret; sicut nec naturaliter sic impeditus bapticaret. Et ad illud, quod argutum est, dicitur quod impeditus non seruat formam, sicut debet ex parte ministri: seruat tamen quantum debet, & quantum sufficit ex parte sacra menti. Illud enim indebitum non tedundat in sacramentum: sed in ministrum.

¶ Dubitatur quarto contra conclusionem sexta: quod unus non pot a duo bus baptitari: quia idem effectus non potest esse a duabus causis totalibus in eodem ordine. Sed si unus baptixatur a duobus, quorum quilibet exhibet totum ministerium: quilibet eorum causa est totalis in ordine causae ministerialis: ergo unobapti cante, alius non baptixat.

¶ Prae¬ terea in calu neuter baptixantium erit causa: quia ad esse causae requiritur, quod ipsa non existente effectus non sequatur: ut dictum est q. j. sed hoc neutriconuenit: quia quolibet duorum baptixantium non existente, adhuc alter bapticaret. Respondetur, quod in casu neuter est causa totalis: sed quilibet sit causa totius effectus insuo ordine causandi: quia causa totalis est causa, quae sine alterius concursu in suo ordine causat: nunc autem neuter causat sine alio: quia amboconcurrunt: licet quilibet sine alio posset causare. Ad secundam rationem dicitur: quod ad esse causae requiritur, quod sine ea effectus non sequeretur, eo modo, quo sequitur. Nunc auntiorio illa eo modo, quo sit ab utroque, non fieret ab unoNam si fiat immergendo, ambo mouent corpus baptixati uno motu causato a uirture motiua utriusque: & licet alter posset illum motum causare: tamen quam do simulmouent, neuter utitur tota sua uirture motiua, quantum posset ea uti: sicut quando duo portant unum poedus, quod alter posset portare. Si uero fiat perfundendo, uel aspergendo: licet uterque; madefaciat aqua perse perfusa, uel aspersa: neuter tamen madefacit tota illa madefactione, quae est per actionem amborum.

¶ Sed di. licet ambo sint causae operationis exterioris, quae non fieret illo modo altero remoto: tamen respectu esfectus sacramentalis nullius actio exterior puta lotio, uerborum prolatio, & bapticandiintentio est causa: eo modo, quo sacramentum est causa effectus sacramentalis: quia ille aeque sequeretur ipsa remota: scilicet per actionem altetius: & ita non erit causa. Ad hoc dicitur, quod utriusque actio est causa effectus sacramentalis eo modo, quo sacramentum est causa. Et quando dicitur: nihil est causa quo non posito nihilominus ponitur effectus. Dicendum, quod addendum est: quonon posito, nec alio eiusdem rationis: nihilominus ponitur effectus: & sic in pposito: nam posita actione unius, adhuc ponitur effectus, qui tamen non poneretur, nisi posita actione alterius, quiest eiusdem rationis, eiusdem rationis dico in causando: & ita oportet intelligi diffinitionem causae sup. expositam. Si dicis (ut sup. quaest. j. distinct. i.) ad minus actio unius superffuit: quia sine ea aeque causaretur effectus. Respondetur: quod aliquid superffuere in ratione causae respectu effectus dupliciter potest intelligi. Vno modo superfluit id e. non causat. Alio modo superstuit idest eo non existente nihilominus causaretur effectus. Primo modo neutrius actio superffuit: quia utraque causat, & hoc si praecise concurrunt: ita quod nullus uerba prius alio finiat: alioquin, qui prius uerba finiret, solus bapticaret: & sequens nihil faceret: & eius actio illo modo superffueret. Secundo modo conceditur: quod actio alterius superfluit. Siquaeritur: cuius. Respondetur utriusque singillatim posita alia: non tamen simul superfluunt: quia sublatis utrisque; non sequitur effectus.

¶ Si quaeritur: an sit unum sacramentum, uel duo. Respondetur, quod duo: quia actio unius non est actio alterius: & quaelibet est sacramen tum: ergo duo sacramenta.

¶ Sed contra: tunc ille bis baptixaretur cum effsectu: & sic iteraretur baptismus, quod est impossibile. Respondetur (saluo meliori iudicio) quod sunt duo sacramenta: sed unus effectus sacramentalis: quia sunt duo signa sensibilia: sed sunt causae eiusdem effectus. Nec tamen sequitur: quod ille bis bapticaretur: quia nulla est hic temporis interruptio, quam tamen importat Iybis: sed semel a duobus baptixaretur: & duo bus baptismis eundem tamen effectum causantibus. Nec tamen propter hoc baptismus est iterabilis: quia etiam iteratiotemporis interruptionem importat: & ita baptismus iterari non potest cum effectu: licet exterior actio possititerari.

¶ Dubi tatur quinto: quid agendum esset de monstro, si aliquod nalceretur, de quo dubitatetur, an esset unus homo, uel duo. Repondet Sco. dist. vi. q.eii. si omnino dephendi non potest, an sint duo homines cor poraliter sibi conglutinati: siue habentes qudam menbra comunia: uel an sit unus homo: puta quia tantum una anima intellectiua: quid quo depraehendi possit, ponit aliquas considerationes, quas transeo. Si¬ ergo manet dubium, dicit, quod baptixandum est modostrum illud in illis partibus, qui principaliter pertinent ad unam personan: tamen in forma singulari. Et secundo absuendae sunt partes aliae; quae non uidentur principaliter pertinere ad illum primum: & hoc cum forma, quae seruanda est in illis, de quibus dubium est, quaeponitur extra de baptismo. de quibus. Si uero certitudo haberi potest: & sunt partes, de quibus patet, quod pertinent ad distinctas psonas: separa im quaelibet illarum partium abiuenda esset, cum forma in singulari. Primo, una: post, alia: & ita siue mostrum hoc esset unaper sona, siue plures, non esset forma in plura li proferenda.

¶ Vltimo dubitatur: utrum ad ueritatem baptismi fides requiratur in suscipiente simul, & conferente. Respen detur breuiter, quod de hoc habitum est. q. ii. dist. iiij. G. quod ad ueritatem baptisminon requiritur fides pesonalis: neque suscipientis: neque conferentis: nec offerentium baptixandu. Quod non suscipientis patet in paruulis. Praeterea & si suscipiens adustus, conferens, & offerens sunt infideles, aut haeretici: etiam non credentes baptismum alicuius fore efficaciae: si fuerit intentioconferendi, & suscipiendi baptismum in forma ecclesiae, est uerum baptisma: ita quod recedente infidelitate, non est talis rebaptixandus.

¶ Verum ad consequendum effectum baptismi, requiritur fides in adulto: non autem in baptixante, uel offerem te: quia adultus alias ficte accederet: quonon ficte accedente, nihil obest infidelitas, & nequitia conferentium, & offerentium. ut sup. declaratum est.

¶ Requiritur tamen fides ecclesiae. Nam baptismus est regeneratio spiritualis, in qua eccle- sia mater est: deus pater. Ecclesia uero copulatur deo per fide. Vnde Aug. Haec mater ecclesia, quae in sanctis suis est, facit: quia tota omnes, tota singulos parit. Datur ergo gratia fidei a deo patre, in qua iustificatur disponente fide ecclesiae matris, ut sit sic conformitas genitiad gignentem. Item Aug. Offerentur paruuli ad percipiendum gratiam spiritualem: non ta ab eis, quorum manibus gestantur, quam ab uniuersitate sanctorum. Ab omnibus enim recte osserri intelliguntur, quibus placet, quod offeruntur: & quorum indiuidua charitate ad communionem factispiritus adiuuantur. Sic ergo in fide ecclesiae ministratur baptismus. Et ac dit Alex. Et si militans ecclesia erraret: quod tamen non contingit: nihilominus ipsa triumphans adiuuaret, in qua est fides large sumpta; quia clarissima cognitio ueritatis.

¶ Si dicis, cum baptismus specialiter dicitur sacramentum fidei; uidetur, quod non sufficit illa generalis fides eccle- hae. Rndetur, quod baptismus dicit sacramen tu fidei: quia in illo datur signum fidei, scilicet character, quo distinguuntur fideles ab infidelibus: quandoque re, & nomine, quando non indigne accipitur: quandoque nomine, & non re, dum ficte acceditur.

¶ Si dicis. In tentio requiritur, ergo & sides: quia fides dirigit intentionem. Augu. super Psal. iij. Nec uidetr, quod id possit quis intendere, quod non credit esse. Rndetur ad primum: quod fides dirigit intentionem in operibus uirtutum, qubus quis meretur opera dirigendo in ultimum finem: & ad hoc dirigit fides personalis exercentis huiusmodi opera. In sacramentis aut dirigit fides ecclesiae intentionem: eo quod intentio requisita est intendere facere id, quod eccle- sia credit, seu intendit. Vnde sic intendendo quod eccclesia intendit: baptitans sit minister ecclesiae: etiam si fuerit haereti cus: facit. n opus ecclesiae. Si. no.e non intenderet, quod intendit ecclesia: sed quod intenderet haerelis, non baptixaret. Sicut igitur, quamdo baptixat fidelis, intentionem eius dirigit fides propria. Sic quando baptixat haereticus, intentionem eius dirigit fides ecclesiae: quia intendit, quod ecclesia intendit. Ad secundum: non pot quis intendere, quod non credit esse: dicitur, quod immo potest quis in genere intendere; & uelle, quod non credit in spe. Pont. n. intendere bapticare, eo modo, quo ecclesia intendit: & uel le, quod operetur, quod baptismus ecclesiae operatur: licet, non intendat in particulari effectum baptismi: quia uel nescit eum: uel quia non credit, quod habeat effectum: aut quia non cogitat in particulari de ipso effectu. Sicut in similitradit alicui medicina certa contra morbum: & is, qui recipit, non credit, quod medici¬ na illa aliqud ualeat: aut ignorat eius esse ctum: sumittamen dicens sibi: ualeas, si ualeas: seu ualeas, quantum potes. Hic sumit eadem intentione, qua medicus dat: uult. nion per eam fieri illud, quod fieri potest; & hoc intendit medicus: licet non credat peasa aliquid posse fieri: aut nescitin particulari, quid per eam fiet. Simile exemplum ponit Sco. de incantatione, si aliquis consentit se incantari, ut ualeat, quam tum potest: credens tamen; quod nihil ualeat, inten dit in generali, quod incantatrix inten dit: licet non intendat idem in particulari. Et tantum de illa quaestione.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1