Quaestio 1

QVAESTIOVNIEA CIRCA hanc distinctionem quaeritur. Vtrum baptismiChristi sit una eademque materia, & forma ad eius effectus consecutionem necessaria.

¶ Tribus articulis more solito terminabitur haec quaestio.

¶ Quantum ad primum notandum, quod baptismus christi (de quo consequenter dicendum) uarie a uariis describitur. Aliter enim describit beatus Diony. aliter Augu. aliter Damasce. aliter Hugo. aliter magister. Aliter dico quantum ad uerba: non quantum ad sententiam: quas colligit Alex. par. iiij. q. xi. & post eum ianctus Tn. q. i. huius dist.

¶ Sed his dimissis, ponam unam diffinitionem quid nonis, secundum quam caeteras oportet modificari Est ergo baptismus lotio honis uiatoris, non dissentientis: facta in aqua elementari fluida, ab alio simul formam debitam, cum intentione debita proferen¬ te. Et potest addi. ex institutione diuina efficaciter significans ablutionem a peccatis. Haec diffinitio collecta ex diffinitionibus Scoti, Ockam: ac Petri de alia. qui inter se satis concordant: descriptio causalis est, simulindicans quidditatem baprismi subiectum, materiam, formam suscipientem, conferentem, & finem.

¶ Dicitur primo ablutio: quod ponitur pro genere: & indicat quidditatem baptismi: eo modo, quo habet quidditatem. Vbi nota, quod de illo quid sit baptismus secundum rem, duplex potest esse modus dicendi (ut tangit Sco. q. i. huius distin.) licet sub alijs obscurioribus uerbis. Vnus est, quod baptismus sit realiter ipsa lotio facta in aqua tantum: non tamen quaecunque: sed circunstantionata debitis forma, & intentione, &c. id est facta cum debita uerborum forma: a ministro habente debitam intentionem &c. quod est dictu: quod nomen baptismus supponit, siue affirmatiue praedicatur de lotione tantum: & reliqua requisita ad hoc, quod lotio dicatur baptismus connotat. Et sic baptismus non est lotio, & uerba, & intentio &c. sed tantum lotio, cui adsunt uerba. Sicut album non est substantia, & accidens: sed sola substantia: non quaelibet, sed ea, cui inest albedo, quae est accidens. Sic, ut ait beatus Augu. xix. de ciui. dei. c: iij. Eques non homo, & equus: sed solus homo est: ideo tamen eques dicitur: quia aliquo modo se habet ad equum. Alius modus: quod baptismus realiter sit omnia illa, quae ad essentiam, siue necessitatem baptismi requiruntur: hoc est, sine quibus non esset baptismus: puta aggregatum ex lotione, aqua uerbis, & in tentione baptixantis, & si qua alia requiruntur ad baptismum. Sic secundum Aug. ubi sup. duos equos simul iunctos bigas uocamus. Vnum uero quoquo modo se habeat ad alterum, bigas non dicimus: sed ambos simul. Quare autem solus homo eques dicitur: & non solus equus, sed biga: nulla ratio alia est, nisi impositio, uel terminorum ulus: sic de exercitu, & signifero, seu duce. Sic in proposito utroque modo ac cipi pot nomen baptismus: & secundum primam acceptionem diffinitum est: si secundo modo accipiatur, haec erit diffinitio. Baptis mus est lotio hominis uiatoris, non dissentientis: facta in aqua elementari: fluida ab alio: & forma uerborum simul prolara: ac intentio debita absuentis ex in stitutione diuina lignificans ablutionem animae a peccatis, & suo modo potest fieri distinctio de alijs sacramentis.

¶ Et di citur notanter ablutio in aqua, non aqua: quia baptismus non est aqua, quae est res omanens: sed lotio in aqua, quae est operatio transiens. Omnia. n. sacramenta praeter sacramentum eucharistiae: consistunt in quadam operatione transeunte, qua cessante desinit sacramentum. Et perhoc patet quid baptismi. est quid realiter est baptismus.

¶ Dicitur, hominis uiatoris, per quod tangitur subjectum recipiens baptismum. Non enim nisi uiatoribus in stituta sunt sacramenta: ut sup. habitum est: nec aliis nisi uiatoribus ministrari possunt. Et nota, quod omnis homo, qui lauari, seu tangi potest secundum se totum, uel partem principalem, uel minus principalem, est aptum subiectum baptismatis: uerum de hoc dist. sequae in qua agitur de suscipientibus baptismum.

¶ Dicitur non dissentientis, quod similiter dist. sequenti declarabitur.

¶ Dicitur facta in aqua elementarissuida: ubi notatur materia baptismi. Vbi nota: quod capiendo materiam, & formam proprie proaltera parte compositi substantialis in sacramentis: non est assignare neque materiam, neque forma: cum sacramentum non sit compositum substantiale per se unum: sed uel operatio quaedam circumstantiona ta uerbis, & intentione &c. Aut aggrega tum ex his, & hoc quo ad sex sacramenta: uel species accidentales pmanentes, ut in sacramento eucharistiae. Sed hic capitur materia, met aphorice, similiter & forma. Et hoc dupliciter. Nam quia facramentum est signum sensibile: duo in eo considerantur ilice sensibile aliquid, quod significat effectum sacramentalem: & ipsa significatio, propter quam sensibile signum est impositum ad significandum. Pro primo supponit nomen facramentum: & secundum connotat. Et sic primum scilicet signum est materiale, uel sub stractum: secundum formale, seu connotatum. Et sicut in composito substantiali materia substat formae: & forma dat esse specificum composito: sic in importatis per terminos connotatiuos significantes sub stantia, & accidens sibi inhaerens significatum substractiue est materia, siue subiectum denominationis formae accidenta lis, quae connotatur. Et connotatum est forma accidentalis inhaerens subjecto: ut patet de calido, albo, iusto, uirtuoso. Et hinc generaliter significatum substractiua per quoscumque terminos connotatiuos dicitur materia: & significatum formale dicitur forma. Et ita loquendo de sacramentis omnia sensibilia in la cramentis res, operatio, & uerba: puta in haptismo, aqua lotio, uerba, dicuntur materia. Et ipsa significatio forma. Sic autem non conmuniter loquuntur docto res de materia, & forma sacramentorum.

¶ Alio modo: quia in sacramentis nouitestamenti est res aliqua sensibilis, uel corporea: quam Aug. & Hugo nominant elementum, & uerba, sine quibus elementum non est sacramentum, saltem in alijs ab eucharistia secundum illud Aug. homilviii. super Ioan. & habetur in decr. j. q. i. detrahe. Accedit uerbum ad elementum, & sit sacramentum: ut patet in tex. c. j. huius dist. Elementum autem (quia magis materiale, siue corporale) dicitur materia. Et uerba (quia magis spunalia: dicuntur forma: sicut in composito substa tiali forma est spiritualior materia: & principalior pars compositi: sicut uerba in significando sunt principaliora, quam res sensibilis: secundum Aug. ii. de doctrina christiana. Verba inter homines obtinuerunt principatum in significando Et ita com muniter accipiunt doctores materiam, & formam in facramentis. Verum quia in re sensibili etiam duo frequenter sunt: operatio transiens: & res (in qua sit operatio) permanens: ut aqua, oleum, chrysma &c. Operatio, ut lotio; unctio, dicitur materia propinqua: aqua, oleum, chriima &c. materia remota. Ram tio patet: quia in rebus illis, ut permanentes sunt, non est sacramentum: scilicet in operatione accedentae: ideo baptismus non dicitur aqua: sed lotio inaqua: utramque ergo materiam tangit diffinitio baptiimi: propinquam, cum dici¬ tur: baptismus est lorio: remotam, cum ad ditur: in aqua. Et de ista materia remota est hic uidendum.

¶ Dicitur itaque in diffinitione baptismi: aqua elementaris. & perhoc excluditur omnis humor, quispecie differt ab aqua elementari. Vnde in aquis artificialibus distillatis (quia specie differunt ab aqua elementari: ut ex eo rum proprietatibus arguitur) non potestl fieri baptisma. Nec in quocunque humore mixto: ut uino, sanguine, phlegmate, sputo, uel saliua, urina, quae specie differunt ab aqua elementari (De baptismo & eius effectuc. ut non apponeres.) Si uero non mutatur species: potest in ea baptixari. Vnde si dubium foret de humore: utrum sit aqua elementaris, uel non: ut de ceruisia, brodio carnium, medone, & aqua formata, & similibus, non debet in eis aliquis baptixari: quia dubium est, anlotio in talibus sit baptismus. Si enim differunt specie ab aqua clementari non est baptismus: si non differunt specie, est baptismus. Vnde si quis maliquorhorum baptixatur: cautius foret hunc iterum baptixari in aqua pura i.t non mixta sub conditione.

¶ Dicitur iuida: quia si non fuerit sluida: ut nix, aut glacies nisi prius resoluantur: non potest in eis fieri baptisma: cuius ratioest: quia in his non potest fieri lotio: licet ab aqua non differant specie. Et simii ratione in luto spisso, non potest fieri baptirmus: secus si fuerit ssuidum, & tenueCur autem in aqua tantum: & non alio humore possit ficribaptismus: ratio est institutio diuina. Licet plures assignentur ad hoc congruitates: quia aqua pura id est elementaris, congruit significationi effectus baptismi, & ului. Vnde congruitatem Sco. breuiter tangit qe iii. huius dist. dicens. Aqua est frigida, ssuida, lucida, communis, & necessaria. Et haepropriet, tes omnes conueniunt illi humo ti, in quo debet fieri baptismus: qui est ad reprimendum aestum concupiscentiae: ad flectendum rigorem inobedientiae: ad illustrandum claritatem fidei: ad introducendum in uiam salutis: unde congruit ad significandum repressionem concupiscentiae: iuauitatem rigoris obedientiae: clarita¬ tem fidei: generalitatem obligationis praecepti obligantis ad necessitatem baptismi ad introducendi in uiam salutis

¶ Dicitur consequenter in diffinitione baptismi: facta ab alio: quia nemo baptixari potest a seipso (de baptismo, & eius effectu. debitum.) Cuius ratio est diuina institutio: sicut omnium, quae sunt essentialia in quolibet sacramento. Ait enim dominus Mat. ult. Ite, docete omnes gentes baptixantes eos &c. eos dicit: non uosipsos. Oportet igitur esse distinctionem per sonalem inter baptixantem, & baptixatum: quia baptismus est regeneratio spiritualis. Nisi quis renatus fuerit &c. ait dominus Io. iij. Ne mo autem generat seipsum. August. de trinit. propter quod etiam in diuinis: ubi est suma unitas, generans, & genitus personaliter distinguuntur. Quis autem esse debeat ille alius id est cuiliceat baptixare: dicetur infra dist. v.

¶ Dicitur etiam ab alio singulariter, non ab alijs pluraliter: quia duo simul non possunt eundem baptixare: ut infra dicetur.

¶ Dicitur consequenter: simul debitam formam proferentis: ubi duo tanguntur: scilicet forma debita e. uerba ad hoc a deo instituta: tangitur etiam si multas prolationis formae cum lotione. De primo scilicet forma: cur uerba di cantur forma iam sup. dictum est.

¶ Notandum igitur, quod formam esse de necessita te, dupliciter potest accipi: uel de necessitate sacramenti, qua non existente non est sacramentum: nec sequitur effectus sacramentalis in suscipiente. Aut de neressitate ministri: quoniam ad ipsam sesuandam minister obligatur praecepto: ita quod si eausa non seruaret, peccaret. Vnde pater: quod quicquid est de necessitate sacra menti, est de necessitate ministri: ut sunt substantialia sacramentorum. Illis. noe non seruatis a ministro peccaret: sed non econ uerso. Nam ea, quae constituta sunt proreuerentia sacramentorum, uel alia rationabili causa: non tamen sunt substantialia: sunt de necessitate ministri: quia ea omittendo peccaret: & tamen uerum esset sacramentum, quid ministraret.

¶ Et secundum hoc forma dupliciter dicitur debita: uel ipsi sacramento: uel sacramenti mi¬ nistro. Et licet quaestio quaerat principaliter de primo: tamen respondendum erit de utroque.

¶ Deinde aduertendum: quod forma baptismi exprimit de baptismo, & eius effectu. c. j. ubi dicitur. Si quis puerum ter in aqua merserit in nomine patris, & filii, & spiritussancti: & non dixerit. Ego baptixote in nomine patris, & lilij, & spiritussancti: non est puer baptixatus.

¶ In hac forma quatuor notantur: persona baptitans, ego: actus baptixandi, baptixo: personabaptixata, te: inuocatio trinitatis, in nomine patris, & filij, & spiritussancti. Vbi unitas significatur essentiae, in nomine: & discretio hypostasum seu personarum, patris, & filij, & spiritussancti. Amen non ponitur in hac constitutione Alex. sed nec in eu angelio Mat uit. ubi forma traditur. Euntes docete omnes gentes baptixantes eos in nomine patris, & filii, & spiritussancti: ideo amen non est de complemento formae: ed de usu quorundam baptixantium, acipsum addentium: ideo nihil refert, siueaddatur, siue omittatur.

¶ Insuper notandum: quod forma illa potest multipliciter uariari: & in genere quadrupliciter. Primo modo mutando illas uoces, ponendo loco earum alias. Et hoc tripliciter: uel ponendo loco earum alias illis tamen synonymas: ut si loco latinarum uocum ponantur eis correspondem tes: in uulgari theutonico, aut in graeco, uel alia lingua. Aut ponendo alias in significatione differentes: & hoc, uel penitus disparatas: ut si diceretur: in nomine Petri, & Pauli, & sanctae crucis: loco illorum uerborum patris, & filii, & spiritussancti. Aut idem non eodem modo significantes: ut si loco nominis patris, ponatur nomen genitoris: loco filii, nomen geniti: loco spiritussancti, procedentis. Lt cet. nne pater sit genitor: filius, genitus: spiritussanctus procedens: tamen pater nomem est hypostasis: nec aliquid potest dici pater, nisi persona: sic filius: sic spiritussanctus. Genitorautem nomen uerbale, & genitus, potissimum respiciunt notionales actus: & non (ex uisignificationis sug) hupostases: unde & imposita sunt ab actu generationis secundum Tho. de argen. Hinc est, quod siactus conuenirentalicui, quod non foret hypostalis: sicut in creaturis anima generat cognitionem: & calor calorem: de illo dicerentur illa nomina genitor, genitus: quae etiam significant personas sub ratione proprietatum, & non sub ratione subsistentium: ut Sco. loquitur: & non nomen, persona, uel hypostalis. Item sicut conceditur, anima nutrit: ita etiam illa concedenda est: anima generant: quia generare, sicut nutrire est actus potentiae uegeratiuae: & tamen anima non est suppositum. Item pater est de praedicamento relationis: genitor de praedicamento actionis. Diuersorum autem praedicamento rum genera, & species non sunt sVnonj ma secundum regulam philosophi. Vnde quia genitor est de praedicamento actio nis: non importat suppositum praecise: quia non tantum supposita agunt: sed & partes suppositorum: & formae accidentales. Aut etiam quod dictiones loco illarum positae significant quidem personas: sed non distircte: sed implicite, & uelut collectiue; quomo trinitas significat tres personas.

¶ Contingit etiam fieri mutationem per corruptionem terminorum: ut si in eis mutetur litera, uel sullaba: aut incongrue proferam tur: ut si dicatur. Ego baptiuo te in nomine patria, & filia, & spussanta.

¶ Secundo principaliter potest fieri mutatio peradditionem. Et hoc est potest fieri multiplciter. Vel quod addatur aliquid repugnas: ut in nomine patris maioris, & filij minoris. Vel: Baptiuo te, si sum eps: positoquod non sum eps. Vel sic: Ego episcopus baptiuote. Vel aliquid non repugnans, nec distrabhens ut, baptixo te in nomine patris oimnipotentis, & filij unigeniti, & spitussancti paracieti. Vel sic, Baptixo teinnomine patris, & filij, & spitussancti, & sanctae crucis; uel, beatae Mariae uirginis. Aut omnino impertinens: & illud uel discontinuat formam: ut si fieret interruptio formae: ut secundum consuetudinem loquendi interrupta non acciperentur pro una oratione: ut si quis diceret. Baptiuo te in nomine patris: & in terponeret longum sermonem, post cuius finem diceret: & filij, & spiritussancti. Aut non est tanta discontinuitas, ut soluatur unitas oratiois ut si quis dicerer. Ego te ba ptixo in nomine patris: tacete, uel recedite: & filij, & spiritussancti. Quando aunt unitas interrumpitur, uel non considera ri oportet ex alijs actibus humanis: quam do alias actus aliquis interruptus, uel sermo diceretur, uel non diceretur unus: sic & in proposito.

¶ Tertio principaliter potest fieri mutatio subtra hendo aliquid de praedicta forma, uel uerbum aliquod: & hoc uel de his, quaesunt de substantia formae: uel de non essentialibus, aut syllaba aliqua per syncopam.

¶ Vbi notandum, quod de substantia formae sunt uerbaimportantia actum baptixandi, personam baptixata, & tres trinitatis personas explicite & distincte: & hoc copulatiue. Hoc enim expressit Christus, cum ait Mat. ulti. unde forma accipitur: Baptigantes eos in nomine patris, & filij, & piritussancti.

¶ Dictio autem significans personam bapticantem expresse non est essentialis formae: quia nec illam Christus expressit. Itaque pronomen ego, non est de substantia formae: ut dicit glol. in c. j. de baptis. sup. allegato: allegans. c. retulerunt. de conse. dist. iiij. ubi dicitur quod is, quai baptitando dixit: baptiuo te &c. uere baptirauit: ubi non ponitur pronomen ego.

¶ Quarto potest fieri muta tio per transpositionem dictionum. Et hoc potest dupliciter contingere. Vel sic: quod per eam uariatur sensus orationis: ut sidiceret. Ego patris baptixo te in nomine filij, & spiritussancti. Vel, quod non: sed manet idem sensus: ut si diceret. Ego in nomine patris, & filij, & spiritussancti te baptixo. Vel, ego tebaptixo in nomine filij, & patris, & spiritussancti. Nam & si congruum est proferre personas secundum ordinem originis: non tamen transpositio ordinis inducit trasmutationem: & quocunque ordine personae nominentur, sunt tamen unum efficiens principale in baptismo, & ut sic inuocantur. Haec. Sco.

¶ Quantum ad articulum secundum, est conclusio prima de materia. Ad baptismi ueritatem, & eius effectus consecutionem, necessario requiritur aqua elementa¬ ris, ut muteria remota: & baptixandi lotio in aqua tamquam materia propinqua. Vtriusque partis probatio est institutio diuina.

¶ De aqua habetur Ioan. iij. Nisquis renatus fuerit ex aqua &c. & de baptismo, & eius effectu. non ut apponeres & de conse. dist. iiij. c. necessarium.

¶ Et si dicis: in his auctoritatibus non dicitur aqua elementaris. Respondeo: sufficit, quod dicitur aqua absolute id est sine deter minatione: quoniam aqua absolute positum non importat nisi aquam esementarem. Alios enim humores non significat nisi analogice: & ideo pro eis nunquam accipitur, nisi ponatur cum determinatione distrahente: ut aqua artificialis: aqua uitis, quae tamen sim pliciter non est aqua. De lotione dicitur Mat. ulti. Baptitantes eos. Baptitare autem est lauare. Vnde baptixare graece- est lauare latine. Sic enim apud Iudaeos baptismata dicebantur lotiones corporum, & uasorum. Hinc Mar. vij. Iudae nisi baptixentur: non comedunt. Et sequitur. Baptismata calicum, & urceorum &c. Vbi per baptismata intelliguntur lotiones: ut ex praecedentibus in eodem textu patet. Non tamen hic accipitur lotio stricte: prout includit amo tionem fordium a corpore per contactum aquae. Sed capitur generaliter proomni contactu corporis ab aqua fsuida: siue ille contactus fiat per aspersionem, siue per immersionem: siue per superfusionem. de quo magis infra.

¶ Secunda conclusio. Haec oratio: Ego baptico te in nomine patris, & filij, & spiritussancti, est forma baptismi necessaria quantum ad omnes suas partes necessitate ministri ecclesiae Roma nae subiecti. Probatur: quia talis minister non seruando hanc formam peccat: ergo &c. Antecedens probatur: quia quilibet minister Romanae ecclesiae sub iectus tenetur eius legibus obedire, & praeceptis. Hanc autem formam seruari statuit ecclesia Romana: ut pater de baptismo, & eius effectu. Siquis. Nec potest minister baptismi, cui ex officio conuenit baptixare (de rali enim intelligi debet conclusio) excusari per ignorantiam: quia quisibet tenetur ea scire, quae sui sunt officij. Secus de non habentibus officium huius ministerii: ut simplices mulierculae, quae forte possent per ignorantiam excusari a peccato.

¶ Et dicitur notanter: ministri Romanae ecclesiaesubiecti, propter ecclesiam Graecorum, apud quam forma quantum ad aliquos terminos minus principales est mutata. Verba principalia sunt quibus inuocatur trinitas, scilicet in nomine patris, & filij, & spiritussanctiMinus principalia sunt, quibus significatur suscipiens, actus, & minister scilicet ego te baptico. Quantum ad illa, graeci mutauerunt formam: unde in hac forma bapticant. baptixetur seruus Christi, in nomine patris, & filii, & spiritussancti, qua ideo usisunt: ne gloriarentur de ministris baptixantibus: contra illud. j. Corinj. Vnusquisque uestrum dicit. Ego quidem sum Pauli. Alius autem: ego uero Cephae: ego autem Christi: quos ibi reprehendit Paulus subdens. Diuisus est Christus &c. propter hoc ordinatum est inter eos, ad tollendum illud scisma: ne scilicet nomen ministri cxprimeretur: nec actus in indicatiuo modo, sed in optatiuo: quia tunc minister non signatur esse auctor baptismi: sed tantum minister: orans effectum baptismi conferri a deo. Suscipiens etiam non exprimitur in secunda persona: sed in tertia: quafinon praecise reciperer, quod recipit ab aliquo sibi sermonem dirigente. Verum dicit Sco. melius potuisset suscipiens fuisse expressus nomine proprio, quam hoc, seruus Christi. Non enim teruus Christi est cum iam baptixatur: sed baptixatur, ut sit seruus Christi, scilicet spiritualis: quo Christiani sunt serui christi. De hac forma dicit Sco. quod quamdiu tolerata fuit ab ecclesia Rom. & pro tempore, pro quo instituta, fuit rationabilis. Si uero postea ab ecclesia Rom. alia fuisset eis imposita: & eorum prohibita: peccarent utendo sua.

¶ Sed diceres uerba importantia actum baptixandi, & suscipiendi baptismum sunt substantialia: ut supra dictum est: ideo non poterunt illa per statutum humanum mutari: quia sicut ecclesia non potest instituere sacramenta: ita nec substantialia sacramentorum mutare. Ad hoc dicitur, quod licet de substantia formae sit expressio actus, & suscipiens: sed non est de substantia, quod determinate exprimatur per uerbum indicatiuum, uel peroptatiuum. Item per pronomen secundae personae, uel per pronomen tertiae personae. Cuius ratio est, quia Matth. ultim. in uerbis christi: unde trahitur forma: licet exprimat christus actum, & suscipientem: tamen non exprimit sub uerbis innuentibus praeceptum. Vnde dicit: Ite, docete &c. baptixantes eos. His uerbis praecepit baptixare, & non tradidit formam: nec illa uerba: baptixantes eos. possunt poni in forma: sed in eo, quod sequitur: in nomine patris, & filij, & spiritussanctit recitat uerba, ut pertinentia ad formam: ut satis patet ex contextu orationis: & ideo dispositioni ecclesiae relictum est: quibus uerbis exprimatur actus, & suscipiens, quos ipse in praecepto suo expressit. Et circa expressionem actus, & suscipientis potuit ecclesia ordinare, quibus uerbis hoc exprimatur. An autem graecinunc peccent utentes alia forma ab ecclesia romana: cum nuc cessauerit causa, propter quam formam suam assumpserunt. dubium es: quia dubium es, an ecclesia romana eis aliam formam tradiderit, cum expressa prohibitio ne prioris: quod si factum est: peccant utendo sua. Sin autem ecclesia sic pmittit, non peccant: sed siue sic, siue sic uere baptixant: ut dicit Dura. dist. ista. q. j. quia in forma sua, sunt omnia substantialia formaeiut declaratum est: & reuertentes ex eis ad obedientiam ecclesiae romanae non rebaptitantur. Staturum autem ecclesiaelicet potest ligare ministrum, sed non eua cuare sacramentum. Optime, & clare ad idem loquitur Petrus de pasu. q. i. articu. ii.

¶ Tertia conclusio. Quaelibet mutatio circa formam ecclesiae facta a ministro: ut praecise necessaria ex parte sacramenti: nedum indu¬ cit cuipam ministro: sed euacuat, & tol lit effectum, ac ueritatem sacramento. De hoc Innocent. inc. j. de bapti. & eius effectu. Probatur haec conclusiopost Scotum, & Durandum: quia ibideficit intentio debita in ministro: quia siminister uarians intendit uti uerbis, quibus utitur ecclesia tanquam forma praecila baptismi: deficit sibi intentio utendi illis uerbis, sicut utitur ecclesia tanquam forma: quia intendit uerbis uariatis uti, ut forma praecisa, & necessaria baptiimi: & ita non ut forma ecclesiae: & perhoc deficit intentio requisita, quae est intendere, quod ecclesia intendit, & eo modo, quo ecclesiat ut infra patebit. Praeterea talis mutans formam, quae est de necessitate sacramenti, baptixando intendit inducere errorem: ergo sacramentum frustraretur effectu. Tenet consequentia: quia sacramenta habent ueritatem in fide ecclesiae, non personae: ut dicit Durandus. Intendens autem inducere errorem illud, quid facit, non facit in fide ecclesiae: sed contra fidem ecclesiae: ergo talis non confert uerum sacramentum. Antecedens probatur: quia qui subhacintentione baptixat, quod forma sua mutata, sit forma praecisa, sine qua non confertur sacramentum: aper tè errat: & ecclesiam sub alia forma baptixantem errare indicat: & per hoc grauissimum errorem fouet, & inducit. ssta conclusio tertia intelligitur, quod intentio mutandi formam a christo institutam, ut de essentia facramenti impedit sacramentum: eo quod substantialia mutatur, & quae sunt de necessitate sacramen ti. Non enim compatiuntur se intendere baptixare: & non uelle utiforma, sine qua non confertur baptismus ex christi institutione. Si uero intentio mutandi formam respicit solum ea, quae sunt de necessitate praecepti, seu ministri: & intendit uelle facere, quod Christus instituit: & non sit mutatio circa substantialia: licet sic faciens credat eccles. catholicam errare, & se bene sentire: uerum sacramentum confertur: quicquid addatur, uel subtrahatur a baptixante: alias enim praeci, & haeretici non possent baptixare, Est de mente Petri q. i. art. iij. Item intentio dicit nedum finis uolitionem: sed etiam mediorum rectam ordinationem: igitur non intendit baptixare, qui formam praecisam non acceptat.

¶ Quarta conclusio. Mutatio uerborum principalium formae, quae sunt in nomine patris, & filij, & spiritussancti, per alia uerba eis non ynonyma loco eorum posita, nisi sacra menti auctor deus dispenset: tollit sacramenti ueritatem, & priuat sacramenti esficaciam. Probatur illa conclusio per uerbum christi facramentorum institutorem frequenter allegatum Mat. ult. Baptixantes eos in nomine patris, & filij, & spirituslancti.

¶ Item ratione secundum Durandum, & Petrum de palude: quia cum baptismus sit specialiter sacramentum fidei (per baptismum enim primo adscribitur baptixatus cotui fidelium) in ipso debet esse fidei protestatio,; uel insinuatio, & maior expressio, quam in alijs facramentis. Maior autem fidei protestatio debet correspondere actui interiori: sed non est satis sufficiens fides, qua creditur in unam personam sine alia: ergo non est sufficiens protestatio; qua exprimitur una persona sine alia: & perconsequens ad baptismum requiritur protestatio fidei: maxime expressa articulo trinitatis, qui primus est. Vnde patet, quod non sufficit expressio unius personae nisi omnes exprimantur.

¶ Patet etiam conclusio, & expressa determinatione. ecclesiae, de consecr. dist. iiij. in Iynodo. ubi dicit Bacharias papa. In synodo Anglorum decretum, & firmissime praeceptum, & diligenter demonstratum esse dignoscitur, quod quicunque; sine inuoca tione trinitatis mersus fuisset: sacramentum regenerationis non haberet: quod omnino uerum est: quia si mersus in fonte baptismatis quis fuerit sine inuocatione trinitatis: perfectus christianus non est: nisi in nomine patris, & filii, & spiritussancti fuerit baptixatus. Hoc quoque obseruare in prdicta synodo sacerdotes uoluerunt: ut qui uel unam de trinitate personam inbaptismo non nominauerit, illud baptisma uerum esse non posset: quid pro certo uerum est.

¶ Dicitur notanter in conclusione uerborum principalium: quaesunt in nomine patris, &c. quia in aliis uerbis minus principalibus: quae exprimunt actum, & suscipientem, quorum expressio est necessaria: ut dictum est: admitti tur aliqua uariatio: per terminos etiam non synonymos: ut dictum est de graecis.

¶ Dicitur non sVnonpma: quia licet loco illorum uerborum in nomine patris, &c. ponere eorum snonuma in alia lingua: nam in omni lingua, latina, hebraica, greca, theutonica &c. potest tradi baptismus: dum tamen uerba (cuiuscumque; linguae sint) fuerint Iynonyma his latinis: In nomine patris &c. quamuis latinus facerdos sub romana ecclesia constitutus, peccaret in alia lingua baptixando ex officio solemniter: sicut etiam siconsecraret eucharistiam in alia lingua: quia ordinauit ecclesia romana, quod officia ecclesiastica dicantur, & ministrentur in latina, & graeca. Et hoc rationabiliter: quia in hac potest distinctus scribi, & proferri, ut dicit Sco.

¶ Et nota, quod peruerba synonuma non intelligo uerbaaequipossentia: quae idem significant, ut uult glol. inc. multi. de consec. dis. iiij.

¶ Sed per Iynonyma intelligo uerba idem, & eodem modo significantia: siue sic significant ex natura: siue ex propria institutione: siue ex conmuni usu accommodato: quo modo homo, & animal rationale non sunt Iynonyma: neque pater, & genitor: nec generaliter terminidiuersorum prędicamento rum: uel eiusdem praedicamenti sub diuersis generibus, aut speciebus non subalternatis contenti: quantumcunque idem significent: differunt. n. omnes tales in modo significandi: ut sup. in litera. E. latius patuit. Ex illo sequitur, quod licet uerba illa in nomine patris &c. ex imperitia, aut linguae lapsu aliquantulum corrumperentur: dum tamen circumstantes plenum capete posset sensum: nihilominus si adsit debita intentio: uerum est baptisma, quoniam uerbahaec corrupta, licet non ex propria impositione: tamen exusu sunt uerbis integris IVnonpma: idem cum eis, & eodem modo repraesentantia. Vnde papa (qui ex imperitia latinae linguae baptixauerat: in nomine patria, & filia, & spiritussancta) facerdotem uerum baptisma contulisse discernit. in.c. retulerunt de conse. disiiij. Secus si tanta esset corruptio uerborum, quod sensus eorum non caperetur ab audientibus, & latinum intelligenti bus: quod conmuniter accidit; quamdo in principio dictionis lra, uel syllaba corrupit.

¶ Dicitur etiam, nisi deus dispenset. Sic. n. apostoli ex diuina dispensatione, & familiari scililicet confilio in principio baptigabant nascentis ecclesiae: in nomine christi: ut habetur Act. ij. & Ioan. iiij. Non enim propria auctoritate formam a christo promulgatam aliquatenus mutare tentassent: legen.n. superiorum nullus inferior potest reuocare: nec simpliciter, nec ad tempus. Dispensauit autem christus pro tempore primitiuae eccle- siae, ut in nomine christi baptitarent, in quo implicite trinitas tota designatur. & inuocatur. Nam quad dicit christum id est unctum dicit etiam eum, qui unxit id est patrem: & eum, quo unctus est, idest spiritum sanctum: ut magister ex aucto. beati Ambr. exponit: ut nomen christi sesu: in quo est salus (ut in Act. Petrus dicit) diuulgaretur, & amabileredderetur: quod tuc plurimis odiosum erat incredulis, & erubescibile infirmis. Sic enim dum uidebant super baptixatos in nomine christi descendere spiritum sanctum in signo uisibili: excitabantur ad amorem, & uenerationem nominis christi, ut dicit AlexamSed ratione illa cessante, & nomine christi diuulgato, ecclesia rediit ad priorem formam a christo promulgatam, quia cessante ratione dispensationis, est ipsa dispensatio cessauit: ut dicit sanctus Tho. & caeteri doctores.

¶ Ex illo sequitur corollarie secundum eundem, quod si quis numc baptixaretur in nomine christi: non esset baptixatus: sed ueniret iterum baptixandus: quia deficeret forma, & dispensatio nunc locum non habet. Consonat beatus Tho. sanctus Bonauent. & Duran & Aliaco. q. xxiiij. arti. j. Scotus uidetur dubitare: dicit enim. Non audeo dicere, quod bapticatus hodic in nominechristi esset baptixatus: sed nec audeo omnino dicer contrarium: quod non esset baptixatus. Non lego, ubi fuit illa dispen¬ satio reuocata. In hoc ergo casu reputodubium, an talis sit baptixatus: unde circa ipsum agendum foret in dubijs: hoc est rebaptixandus esset sub conditione: ut habetur extra de bap. & eius esse.c. de qubus. Sed dicit Petrus de Aliaco, ubi. supquod non uenit dubitandum: quia licet non legatur, quando fuerit illa dispensatio reuocata: tamen quia dispensatio facta est ex causa, satis censetur reuocata, quando dispensationis causa cessauit: scilicet quando nomen Christi fuit sufficienter promul gatum: quia cessante causa, cessat effectus. ut dicit Tho, & sanctus Bonauen. Et ab illo tunc, nec illa forma baptixare licuit, nec ualuit. Et licet dubium sit, quando illud primo fuerit, tamen nunc non est dubium, quin ita sit.

¶ Secundo sequitur, quod si quis baptixatur in nomine trinitatis, aut in nomine genitoris & geniti, & procedentis ab utroque; non est baptixatus: sed uenit rebaptixandus. Hoc concorditer sentiunt sanctus Tho. Bonauen. Rich. Petrus de palu. quaest. j. ar. iij. Holtor. Tho. de argenti. oSco. Duram., & Petrus de Aliaco. q. xxiiij. ar. j. & caeteri theologi communiter. Et patet corollarium ex conclusione: quia hic mutantur uerba principalia, & alia uerbaeis non synonyma: non. n. est syno nymum hoc nomen trinitas huic copulato, pater, filius, & spunssanctus: ut notum est. Nec illa nomina genitoris geniti, spira ti, seu procedentis, his nominibus patris, & filii: & spiritussancti: ut declaratu est in primo articulo. Nec sufficit, quod denteam dem rem intelligere: ut uidetur uelle Petrus de pal. ubi supra arguendo contra seipsum. Tum quia non eodem modo, tum quia uerba sacramentalia non tam ex significatione, quam ex institutione sunt efficacia. Christus uero tradendo formam sacramenti fideitalem dedit, & obseruari uoluit: in qua expressa fidei trinitatis professio sub proprijs diuinarum personarum nominibus explicatur: qualis est haec forma. In nomine patris, & filii, & spiritussancti. & non illa in nomine trinitatis, seu genitoris. Vnde dicit Sco. Sicut Iudaeis datum fuit aliquod nomen significans essentiam diuinam sub propria ratione, quod ipsi uocabant nomen dei terragram maton. Ita christus dedit ecclesiae nona significantia personas sub propriis rationibus, quae sunt pater, & filius, & spuns sanctus. Verum tota ratio est institutio diuina. Et per hoc scilicet institutionem diuinam, sub inuocatione explicita nominum trinitatis, distincte propersonis supponentium: & non pro aliquo, nisiquod est formaliter psona possunt tollimultae brugae, & instantiae de identitate essentiali actuum notionalium cum perso nis diuinis: ratione cuius Petrus de pal. uidetur uelle, quod in nomine genitoris, & geniti potest fieri baptisms: sicut in nomine patris, & filij, &c. nisi diceretur: quod ex accommodatione usus pater impor ter hypostasim: hoc est supponat solum pro hypostasi connotando actus notionales: genitor uero pro omni gignente supponit: non curando, an sit suppositum, uel non. Sed tunc quis diceret: uolo; quod omnino pro eodem supponant etiam stante noua impositione uocabuli, non sufficit: quia christus instituit sub illis uocabulis, & non alijs, quae apud totam communitatem distincte supponunt pro personis: non curando de quocunque; idiomate. Et quid si fieret nouumidioma: nonne posset sub eo baptixari: utique uidetur; quod sic igitur pariformiter hic in proposito: sed tunc posset dici, quod adhuc non essent uere synonvma eo, quod possunt competere alicui, quod non est persona: forma aunt debet esse certa.

¶ Quinta conclusio. Variatio formae in non substantialibus per pronominis ego subtractionem: siue peraliarum dictionum additionem: seu partium formae transpositionem, dumodo non tollit uerum formae intellectum, neque unitate, nec adest intentio inducendi errorem: non impedit sacramenti efficaciam, nec baptismatis ueritatem. Coclusio haec declaratur persingulas clausulas.

¶ Dicitur primo in non substantialibus: quia de substantialibus formae habitum est conclusione. ij. & iij.

¶ Dicitur sine pronominis ego subtractione: quia cum omnia caetera in forma praeter pronomenego, sint substan¬ tialia in non substantialibus non potest fieri alia subtractio nisi pnominis ego: & huiusmodi subtractio (quia non tollit sensum) non impedit sacramenti effectum: ut dictum est.

¶ Dicitur sine aliarum dictionum additione: illa potest multipliciter fieri principio, in medio, uel in fine. Et ubicunque fiat, si sensum uerum formae non uariat: uerum est sacramentum. Si uero quod additur, repugnat ueritati formae: aut alium sensum inducit: nihil sit. Similiter si unitatem formae per interruptionem minimam tollit: non est sacramentum. Exemplapatent in primo articulo. Eodem modo de transpositione uerborum.

¶ Dicitur: nec adest intentio inducendi erro rem: quia illa existente, quaecunque uaria tio fiat quantumcumque modica, non erit sacramentum: ut dictum est in conclusione secunda. Qua declaratione praemissa probatur conclusio: quia sicut in mate rialibus manentibus substantialibus rei manet eius species, & naturae ueritas: licet accidentia mutentur. Ita in sacramentis manentibus substantialibus uariatio non substantialium non mutat ueritatem sacramentorum: dumodo sensus forme non mutatu. Nam & sensus uerus formae est de substantia sacramenti: quam sacramenta signa sunt significantia effectum gratuitum, quae significatio si tollit: tollitur ratio sacramenti.

¶ Quantum ad articulum tertium dubitatur primo contra dicta in quarta conclusione, & eius corol laria. Baptixatus hodie in nomine christi uerum baptisma recipit: similiter si baptixatur in nomine trinitatis. Sic si baptixatur in nomine genitoris, & geniti & sancti flaminis: seu ab utroque proce- dentis: ergo corollaria: bi posita sunt falsa. Consequentia nota. Antecedens probatur: quia uerba haec aequipossent his uerbis. In nomine patris, & filij, & spiri tussancti. Nam illa includunt inuocationem, ac fidem trinitatis sicut illa: patet de Iy christus, quod implicat ungentem, unctum, & eum, quo sit unctio: quisunt pater, & filius, & spiritussanctus.

¶ Item trinitas dicit trinitatem personatum, similiter, & genitor, cum important distincte personas, propter distinctos actus notionales, quos connotant. Deaequipossentibus enim idem est iudicium: & non refert utrum ex aequipossentibus quis dixerit. glol. inc. multi. de conse. dist. iiij. Et probantur aucto. canonis. Nam primaduo habentur in ca a quodam. de conse. dis. iiij. ubi Nicolaus papain responsis ad consulta Bulgarorum dicit: quod baptixati in nomine trinitatis, aut in nomine christi non debent rebaptixari: sed sunt uere baptixati. De tertio est expressa glol. ca. multi de conse. distinct. iiij. Item ut tangit magister in textu ex aucto. beati Ambro. Etiam qui tantum personam nominat: dum tamen fidem trinitatis mente teneat, uere baptixat. Ad illa beatus Bonauen. quaest. v. huius distinct. respondens dicit. Quidam dixerunt: quod cum sacramentum baptismi uirtutem habeata fide, quae incorde est: qualicunque professione trinitatis, siue tres personae, siue duae exprima tur: plenum est sacramentum. Econuerso autem si non est fides in corde: etiam si exprimantur tres personae ore, non ex sacramentum. Hoc uidetur sentire Ambro. in. li. de trini. dicens. Si unum in ser mone compiehendens uel patrem, uel filium, uel spiritum sanctum: fide autem nec patrem, nec filium, nec spiritum sanctum abneget: plenum est sacramentum fidei id est baptismus: hic enim specialiter est sacramentum fidei. Et huius opinionis uidetur fuisse Hugo, & Magister. subdit: sed quia ut dicit Aug. in epistola ad Bo nifacium. Baptismus est sacramentum fidei non singularis pesonae, sed ecclesiae: ideo fides personae nihil obest, uel prodest.

¶ Et ideo dicit illa opinio: quicqud sit de fide cordis, iudicandum est in baptismate de professione ors, siue expressione sermonis. & ideo qualitercunque credebat baptixans: si totam exprimat trinitatem baptixatum est: si non totam, baptiratum non est, & rebaptixandus est. Et hoc certitudinaliter dicunt magistri. haec Bonauem.

¶ Et per hoc dicitur ad rationes dubij. Primo de baptismate in nomine christi: quod licet olim tempore apostolorum sic bapticatus uerum baptisma receperit: sed non modo: quam uis certi canonistae oppositum teneant: ut glos. inc. a quodam. allegato: & in c. siquis. de baptismo & eius esse. quam paucisequuntur. Vnde Pe. de pa. q. i. ar. ij. & Durand. satis grosse reprehendit glossa torem dicens, quod Ioannes errauit in apparatu illius c. a quodam. de conse. dis. iiij. & Ber. in c. si quis. Posset honestius dici, quod locuti sunt opinatiue. Sed ad tex tumc. a quodam qui est Nicolai papae, & decisiuus: quia est responsio ad consultationem. Respondet Astens. quod non ntelligendus est omnino secundum quod uerba sonant. Vnde quoad hoc, quod dicit: in nomine trinitatis, intelligendum est ex plicite: hoc est explicando distincte personas. Vnde qui in nomine patris, & fiij, & spiritussancti baptixant: baptixant s in nomine trinitatis: sicut habet glol. eodem capitulo & glol. inc. si quis. Item Pelagius papa inc. multi. de consecr. dist. iiij. exponit nomen trinitatis id est nomine patris, & filii, & spiritussancti. unde ait. Euangelicum praeceptum ipso domino saluatore nostro Iesu Christo dicente, uel tradente: nos adnionet in nomine trinitatis sanctum baptisma unicuique tribuere: dicente domino nostro Tesu Christo discipulis suis. Ite, baptixa te omnes gentes in nomine patris, & filij, & spiritussancti. Ecce dicendo baptixate in nomine patris, & filii, & spiritussancti: monet baptitare in nomine trinitatis. Hinc gloilice ibidem super uerbo trinitatis dicit explicite. Simile ait gach. papa. in synodo Anglorum ibidem dicens. Si mersus quis fuerit in fontebaptismatis sine inuocatione trinitatis, no est perfectus christianus: nisi in nomine patris, & filij, & spirituffacti fuerit baptixatus &c. Sic etiam exponendum est, quid beatus Bernard. in quadam epistola dicit respondendo cuidam quaerenti de quodam baptixato in nomine domini, & sanctae crucis. Ego hunc putobaptixatum. Quod nomen domini, in telligit distinctam expressionem trinita tis. Adiectio autem facta (& sanctae crucis) ex deuotione non tollit baptisma tis effectum.

¶ Sed de nomine Christi dicitur, quod papa illud refert ad tempora apostolorum quantum ad causam, uolens dicere, quod unum quippe, idemque est idest eiusdem uirtutis, & efficaciae in casu, quo esset eadem causa baptixandi, unde & eadem dispensatio est: & hoc uide tur innuere aduerbium sicut. Vnde dicit, quod hi, pfecto si in nomine sanctae trinitatis, uel tantum in nomine christi sicut in actibus apostolorum legitur ( Genper factum) baptixati sunt unum quippe, idemque est sequitur. rebaptixari non de bent, uel rebaptixari non debent simpliciter, & absque conditione propter dubium aliquorum: sed cum conditione.

¶ Ad illud, quod arguitur de baptismo in nomine genitoris: dicitur breuiter secundum omnes theologos, quod sic bapti gans nihil facit. Quibus concordant potiores canonistae. Hosti. Panor. & pene omnes summistae. Sed de glol. dicitur, ut dictum est: quod in hac parte non tenetur, sicut nec Hugo, nec magister in priori casu: licet hanc causam non ponant: & cum argutum est, quod de aequiposlentibus idem est iudicium: & no refert utrum ex aequipossentibus quis dixerit: uerum est, norefert: & est idem iudicium quantum adueritatem locutionis: non autem quantum ad ueritatem sacramen ti. Cuius ratio supra tacta est. Quod sialiud intendit gloil. non tenetur, & contraria est sententiae doctorum. Ita etiam sentit Petrus de palude ubi supra. Thomas de argentina, Robertus holltot. Ad uerba Ambrosij respondet Alex. & post cum caeteri tripliciter. Vno mode, quod loquitur in casu, quo puerante completionem formae, post nominationem unius personae: aut sacerdos deficeret, tunc pr sumeretur, quod ex sua misericordia deus summus sacerdos suppleret, quod defice ret: non tamen certum est, an baptixatus est: sepeliendus tamen esset in caemiterio: ut dicit Rich. Si tamen superuiue ret, esset sub conditione rebapti candus propter dubium. Alexan. dicit, quod intelligendum est; si fides trinitatis fuerit in corde: licet solum una persona exprima tum ad fidem, idest requisita ad fidem id est tur: plenum est fidei sacramentum quan¬ fides requisita ad sacramentum: sed non plenum sacramentum, quia illud requirit expressam confessionem fidei trinitatis: & sic sacramentum est plenum quantum ad fidem cordis: sed non plernum quantum ad rationem sacramenti: & ideo addit, fidei. Tertio dicitur, quod ibi ponitur signum pro signato. Vnde cum dicitur plenum fidei sacramentum: hoc est plena est fides, quae designatur per sacramentum.

¶ Consequenter mouentur aliqua dubia breuia. Primum, siquis baptitando puerum diceret. Baptixo te in nomine patris, & filij, & spiritussancti, & Beatae Mariae, an pueresset baptixatus. Respondetur sub distinctione secundum Durandum: quia si in telligit baptitans in nomine patris, & filij, & spiritussancti, & Deatae Mariae, eo modo, quo patris, & filij: ita quod baptismus sortiretur effectum ex nomine beatae Mariae sicut ex nomine patris, & filij, & spiritussancti, ille contrarius est ueritati fidei: & ita non est baptixatus. Et hic sensus clarus depraehenderetur, si ad ditio illa intersereretur dicendo. Baptixo te in nomine patris, & filij, & beatae Ma riae matris eius, & spiritussancti. Si uero intelligitur, & sanctae Mariae id est ad honorem sanctae Mariae: uel in nomine sam ctae Mariae, ut intercedentis, adiuuantis, aut gratiae stabilitatem impetrantis, uel huiusmodi: uerum est baptisma: dum addat, non ut partem formae necessariam: sed ex deuotione: licet addens grauiter peccet: immo dicit Angelus in summa: si quis ex malitia dicat. In nomine diaboli: Ego te baptiuo in nomine patris &c. non ut aliquid formae, uere baptixat.

¶ Item quid si dicatur. In nominibus patris, & filij, & spiritussancti. Et uidetur, quod melius dicatur in nominibus, quam in nomine: quia uerius dicitur pater, & filius, & spiritussanctus sunt tria nomia: & non unum nomen. Respondetur: quod in casu non est baptixatus: quia non sut synonyma nomine, & nominibus. Et consequenter dicitur licet nomen patris, & nomen filij, & nomenspiritussancti sint tria nomina personalia: unum tamen est nomen essentiale: uirtus autem diuina, quae operatur in baptismo, sicut omnis operatio adextra, ad essentiam pertinet: ut supra dictum est. Vnde pater, & filius, & spiritussanctus non tres baptixatores sunt: sed unus baptixator, sicut unus creator: unus sanctificator. Vel dicitur secundum Alexand. q. xiii. par. iiii. quod nomen ibi non accipitur pro uoce ad significidum, seu nominandum aliquid imposita: sed pro notitia prout dicitur a notamine. Est autem notitia trinitatis per fidem, quae est una secundum illud apostoliad Ephes. Vna fides: unum baptisma. Item quid si praepositio (in)scienter omit teretur. Dicitur, quod non est baptismus: quia nihil est dicere nomine patris, uel oratio redditur ambigua: quae praepositio subintelligitur in ex, uel de: & non manet eadem significatio, ac significationis certitudo. Si tamen ex defectu linguae inaduertenter, aut idiomatis proprietate, in qua idem significaretur perIy in nomine: & per Iy nomine sicut idem ualet: ego baptixo: & baptixo pie credipotest, quod esset baptixatus. Haec Astens¬

¶ Quid si dimitteretur (&) dicendo. In nomine patris, filij, spiritussancti. Dicit quod nihil sit: quia ad denotandum prsonalem discretionem inter patrem, & filium, requiritur counctio copulatiua. Et licet posset sub intelligi: tamen forma sacramentalis debet esse expressa, & sesibilis. Si aunt loco (& poneretur coniunctio, que cum &, quae sunt synonyma, est baptismus.

¶ Quid si dice retur. Ego linio, siue lauo, uel absuo tein nomine patris, & filij &c. Dicitur, quod non est baptismus: quia non sunt illa synonvma cum Iy baptiuo: quoniam baptixo non qualibet lotionem, seu absutionem significat: sed illam, quaesit cum certa intentione uerbis, & in certa materia scilicet in aqua: ut dicit glos. in c. mult. de consec. dist. iiij.

¶ Quid si loco te, ponatur nomen proprium, dicendo: baptixo Ioannem in nomine patris &c. Dicit, quod est baptixatus: quia idem ualent demonstratiuum, & demonstrabile: nec refert uariatio personae: quia etiam graeci exprimunt baptixatu in tertia persona: ut dictum est.

¶ Plura concernentia suscipientem, & ministrantem tangentur in sequentibus distinctionibus.

¶ Dubitatur ultimo de institutione baptismi: de hac dictum est supra dist. j. qeiiij. & distin. ij. quaestio. ii. quod a Christo institutus est. Quando uero institutus sit, sunt opiniones docto. ut tangit magister in textu. Et breuiter post Scotum dicendum, quod dubium est, quando primo fuit institutus, non enim quando Christus baptixatus est a Ioannes: ut quidam dixerunt: quia ille non fuit baptismus in forma Christi: sed in forma Ioannis: tamen Christus dedicauit aquam tanquam materiam idoneam suo baptismo ex contactu suae mundissimae carnis. Et hoc intendit Beda. cum dicit, quod Christus contactu suae mundissimae carnis contulit uim regeneratiuam aquis.. Vis illa non fuit aliqua realis entitas aquae inhaerens: sed fuit ordinatio aquae, ut esset materia baptismatis, quam perhoc designauit, quod ipse in aqua baptixari uoluit. Et sic dicit Alexan. quod Christus tunc instituit baptismum potentialiter, seu materialiter: quia materiam dedicauit. Nec institutus in illo uerbo ad Nicodemum. Nisi quis renatus fuerit &c. Io. iij. ut dictum est supra distinctio. j. quaest. iiij. Dicit tamen Alexan. quod ibi institutus est quoad finem: quia ibi ostenditur finis baptismi, qui est ingressus paradisi. Nec Matth. ulti. dum praecepit dominus discipulis. Docete omnes gentes baptixantes eos in nomine patris &c. cuius ratio ubi supra posita est, licet secundum Alex. ibi insti tutus sit formaliter: quia ibi formam expressit quantum ad principalem eius parten. Nec cum Marc. ulti. apostolis inut. Quicrediderit, & baptiratus fuerit, saluus erit, eadem ratione: quia ante passionem institutrus est. Haec aut locutus est diumns post resurrectionem: potest tamen dici, quodibi institutus est quantum ad effectum, qui est saluare a cuspa, & poena.

¶ Nec in cruce, dum de eius benedicto latere exiuit sanguis, & aqua: quia ut dictum est ante passionem eius institutus est: licet tunmc dici posset secundum Alexan. institutus quantum ad significationem: quia sanguis ille, & aqua significabant sacramentum cucharistiae; & ba¬ ptismi. Nec dum discipulos suos misit binos, & binos ad praedicandum, & baptixandum: quia missio ad baptixandum praesupponit eius institutionem tunc secundum Alexan. institutus est officialiter: quia tunc officium baptitandi eis commisit, sicut officium praedicandi. Institutus est ergo baptismus prius qua baptixandi officium discipulis commisum fuerat: licet quando, & ubi determinate ex scriptura non sit certum Et haesc sententia est magistri. Licet autem Alex. partiatur institutionem baptismi: non est accipiendum quasi baptismus diuersis temporibus partialiter sit institutus. Cum enim baptismus sit unum sacramen tum: unica est institutione institutum & quantum ad materiam, & formam finem, & effectum: licet potuit postinstiturionem significari, & officium committi. Ideo Rich. dicit dist. iij. q.v. arti. j. quod christus baptismi sacramentum prius insinuauit instituendum facto, dum a Ioanne baptixatus est. Et uerbo Io. iij. Nisi quis renatus fuerit &c. Secundo instituit facto, dum per discipulos baptixa uit. Io iij. & iiij. Verbo, quando misit discipulos binos, & binos praedicare, & baptixare ut dicit Marcus. Tertio confirmauit in signo: cum de latere aquam emanare fecit. Et praecepto, cum post resurrectionem discipulis praecepit. Ite, docere omnes gentes baptixantes eos &c.

¶ Rationabilitatem uero institutionis tangit Sco. quia sacramentum principale legis euangelicae, per quod scilicet intratur in eius obseruantiam: debuit esse nouum, & proprium ipsilegi. Debuit etiam illud sacramentum esse euidens in significatione: quia ista est lex uerita tis euacuans umbram: & debuit esse copiosum in gratio collatione, quia haec lex gratiae. Io. j. Gratia, & ueritas per lesum christum facta est. Debuit etiam esse facile: quia iugum christisuane, & onus seue. Mat. xj Debuit esse commune: quia lex noua communis erat omnipopulo, & toti mundo: oi sexui, & aetati. Omnium ihorum una est ratio: quia satramenta legis debent congruere legi: maxime illud. pr. quod quis coadunatur populo legis, Haecautem quinque inueniuntur in hoc unico baptismatis sacramento scilicet ablutionis, in aqua cum uerbis. Hoc enim euidenter significat mundationem alae, que est efiectus eius principalis. Dat gratiam copiose. Et facile: quia sine periculo: & conmune omni sexui, & aetati. Et ideo ratio nabiliter de nouo instituta. Quod aut baptismus obligabat, & circucisionem euacuabat: dictum est. qeiiij. distin. i. Deimmersione, & numero eius tangit magister in hac dist. saris clare. Dicetur tamen aliquid infra distin. vj.