Quaestio 1

QVAESTIO I CIRCA lian distinctionem de duobus quaerendum est. Primo de ministro huius sacramenti idoneo. Secundo: quia ministerium hoc secundum quosdam negat haereticis: ut dictum est in conclusione secunda textuali: quaerendum est de haeresi, & sa¬ cerdore haeretico.

¶ Quantum ad primum quaeritur, utrum solus, & quilibet facer dos rite ordinatus potestatem habeat conficiendi eucharistiam: etiam si fuerithaereticus.

¶ More solito tres articuli pro quaestionis absolutione subiungentur. In primo declarabuntur termini. In secundo per conclusiones respondebitur quaestioni. In tertio uacabitur mouendorum dubiorum solutioni.

¶ Quantum adprimum: quia quaestio quaerit de mini stro idoneo eucharistiae. Notandum, quod ad hoc, quod aliquis sit minister idoneus ad conficiendum hoc sacramentum, aliqua requiruntur de necessitate: aliqua de con gruitate. De necessitate requiritur potestas ordinis: facultas sermonis: integritas intentionis: ut lec. j. expo. cano.

¶ Potestas ordinis est duplex: quaedam est respectu corporis christi ueri: & quaedam respectu corporis mystici. Prima est potestas conficiendi uerum corpus christi, & sanguinem eius. Secunda est potestas ligandi, & soluendi: de quibus loco allegato. & infra de sacramento ordinis, dist. xxiiij. quia utraque potestas confertur in collatione ordinis sacerdotalis. Et fundantur illae duo potestates in characte- re sacerdotali, siue uno, siue duobus: ut ibidem dicetur: & ideo sunt inaufcribiles. De prima ad propositum: de facul tate sermonis, & integritate intentionis dicitur: sicut dictum est de baptismate. supra distin. vj. quaest. j. & in expo. cano. sec. vi.

¶ De congruitate multa requiruntur, quae ad duo reducuntur. scilicet ad remotionem impedientium, ut sunt cuipae mortales: aut poenaecano nicae, puta irregularitas, excommunicatio, suspensio &c. Et quaedam quae non sunt culpae nec poenae, de quibus lectio. vii. & seq. in expo. cano. Et de aliquibus eorum supra dictum.

¶ Et ad oppositionem conuenientium quorum aliqua sunt permanentia: ut ornamenta, & uestes sacerdorales: aliqua transitoria, ut signa, gestus, & orationes, de quibus lectione. ii. canonis. Aliqua circumstantia: ut locus, uala, tempus, seruitor respondens: de quibus lectio. xiiij. Et quo¬ niam haec late ibi tractata sunt: ideo hic rescinduntur: licet a doctoribus hic tracta ri soleant.

¶ Secundo notandum circa illum terminum, conficiendi, quod aliquid confici, uel effici ab alio potest intelligi tripliciter, scilicet uel potestate naturalis agentis: uel operatione meritoriae actionis, uel uirtute assistente principalis causae: quorum declarationem habes lec. iiij. Eucharistiam autem nulla creatura conficere potest primo modo: nec sacerdos secundo modo: quia ut dicit Aug in libro de corpore christi, Non in meri to consecrantis: sed in uerbo efficitur creatoris: & ideo in proposito quaestiointelligi debet de confectione tertio modo, per uirtutem creatoris assistentem: ut generaliter dictum est de efficacia sacramentorum. dist ix. q. i.

¶ Quantum ad articulum secundum est, conclusio prima. Soli sacerdotes rite ordinati habent potestatem a deo eucharistiam conficiendi. Probatur haec conclusio extra de sum. tri., & sfi. ca. c. firmiter. ubi dicitur, quod nemo potest conficere eucharistiam nisifacerdos, qui rite fuerit ordinatus secundum claues ecclesiae. Et probatur ratione: potestatem conficiendi eucharistiam nemo habere potest, nisi qui illam receperit a domino: ut ex dictis pater: hanc autem immediate deus dedit apostolis in caena: & mediantibus illis caeteris: illi autem solis dederunt facerdoribus, & nullis alijs: ergo. Deductio huius rationis cum suis replicis, & eorum solutionibus habetur lec. v. a mediousque in finem: ibi uideatur latius.

¶ Secunda conclusio. Potestas eucharistiam conficiendi omnibus sacerdotibus inamissibiliter tradditur in traditione sacerdorij. Probatur: quia omnibus apostolis, & discipulis in caena ultima cum domino recumbentibus indifferenter dixit. Hoc facite in meam commemorationem. Horum autem successores sunt in differenter omnes sacerdotes. Item omnibus sacerdotibus aeque dicitur in eorum ordinatione. Accipe potestatem sacrificandi pro uiuis, & mortuis: & traditur calix cum pine, & uino aqua mixta: quo uerbo ordinatur in sacerdotem: eadem quoque est forma ordinationis omnium sacerdotum, qua imprimitur idem character secundum speciem singniis: in quofundatur potestas consecrandi: ergo eadem potestas. Quod uero inamissibiliter tradatur, patebit sequenti conclusione.

¶ Tertia conclusio. Licet mortale peccatum, haerelis, degradatio, ac caeterae paenae canonicae potestatem conficiendi suspendant: ita ut his stantibus non ordina te exerceatur: non tamen per haec, aut quaecunque alia simpliciter aufertur, aut tollitur. Prima pars conclusionis patet: quia his stantibus nullus potest ordinate celebrare: nam non celebrat ordinate, qui celebrat indigne. Sed quicumque celebrat inmortali, aut contra interdictum ecclesiae: celebrat indigne: ut supra dictum est dist. ix. ergo illa pars conclusionis uera.

¶ Secunda pars scilicet quod potestas conficiendi a nullo sacerdote propter quodcunque crimen, aut quantamcunque poenam tollatur: est omnium modernorum theologorum, & plurimorum canonistarum: licet magister in textu uideatur declinare ad oppositum: & quidam canonistarum, qui uidem tur sentire, quod per quaedam crimina, uel poenas tollatur sacerdotium: quod si esset uerum: adhuc staret in ueritate secunda conclusio, quae dicit, quod potestas conficiendi traditur omnibus sacerdotibus inamissibiliter: hoc est; quod sacerdotes eam amittere non possunt: quoniam si amit tuntiam secundum illos sic opinantes, de sinunt esse sacerdotes. Sed contra illorum opinionem probatur secunda pars conclusionis tertiae: quod potestas conficiendi fundatur in charactere ordinis facerdotalis, qui est indelebilis: ergo auferrinon potest. Vnde per nullam potestatem potest auferri sacerdotium, nisi per eam, quae potest auserri characterem: & hoc solum potest potestas diuina: ut dictum est sup. dist. vj. q.ij. & latius declaratur lec. ij. in expo. cap.

¶ Item ad effectum consecrationis sufficit materia, forma, minister habens potestatem consiciendi, quae est character sacerdotalis, & intentio debita: & haec oniaconcurrere possunt in haeretico, exconicato, & degradato: patet: quia potest habere de bitam materiam, & pferre formam debitam: est potest habere intentionem faciendi, quid intendit ecclesia: licet sit haereticus: & erret circa hoc sacramentum non credens id fieri, quod ecclesia intendit: & haec intentio sufficit, ut dictum est de baptismo. Habet etiam auctoritatem conficiendi: quia characterem: ergo uere consecrat Hanc etiam conclusionis partem probat Durand. uia diuisiua satis late.

¶ Quantum ad articulum tertium dubitatur cotra primam conclusionem, & secundam. Nam uidetur, quod facultas conficiendi non sit tradita sacerdotibus: sed tantum episco pis: quod probatur: quia tantum est tradita a christo suis conuiuis in caena, & eorum successoribus, quibus dixit. Hoc facite in meam commemorationem hoc enim uerbo ordinauit eos sacerdo tes: sed fuerunt tantum duodecim apostoli: nam ut refert Matth. Mar. & Luc. uespere facto discubuit cum duodecim apostolis: ubi notanter exprimitur numerus duodecim apostolorum ad excludem dum alios de numero. Ixxij. Sed solum episcopi sunt successores apostolorum: successores uero. Ixxij. discipulorum sunt facerdotes: ut habetur ex decreto Ana cleti papae secundi, dist. xxj. In nouo di. Ideo solis episcopis data est haec facultas: & hoc uidetur rationabile: quia in qualibet republica nobilissimus actus debetur principi. Sed conficere eucharistiam est nobilissimus actus: ergo de betur principibus sacerdotum, qui tantum sunt episcopi. Respondetur ad dubium, quod absque dubitatione tenendum est solos sacerdotes, & omnes tales rece¬- pisse potestatem consecrandi eucharistiam: ut latis patet ex probatione primae conclusionis, & eius remissione.

¶ Sed ad rationem dubij dicitur, quod admisso, quod potestas illa solum tradita sit a christo suis concaenantibus, & eorum successo ribus: quodque illi fuerunt tantum duodecim apostoli: dicitur consequenter; quod eorum successores quantum ad ordinem, non sunt tantum episcopi: sed omnes sacerdo tes rite ordinati.

¶ Vnde potest hic notari duplex successio. Vna quantum ad ordinem: alia quantum ad ministrationem. Primo modo omnes sacerdotes sunt apostolorum successores. Secundo mo soli episcopi, quibus conuenit administratio quantum ad assumendum personas ad diuersos status ecclesiae: & haec distinctio sumi potest ex glo. xxi. dist. In nouo. ubi dicitur,. quod omnis episcopus sit par apostolis quantum ad ordinem, & rationem consecrationis: sicut apostoli in ordine pares fuerunt. Petrus tamen maior fuit aliis in administratione. Potest. n. aliquis esse maior alio in ordine: sed tamen minor in administratione. Et haec solutio bona uidetur; si episcopatus non fuerit ordo: sed si tenetur oppositum: tunc non sufficit: quia tunc sacerdotes non succedunt apostolis in ordine: quia alius est ordo episcopatus: alius sacerdo tij. Sed potest dici, quod adhuc sacerdotes succedunt apostolis in ordine sacerdotij: licet non in ordine episcopatus: conficere autem eucharistiam respicit ordinem facerdorii.

¶ Sidicis: hoc est petere prit cipium. hoc enim quaerit argumenturm cur haec potestas respicit sacerdotium: & non magis episcopatus officium: cum apostoli, quibus data est immediate illa potestas, non fuerunt sacerdotes tan tum: sed etiam episcopi. Respondetur naliter; quod sacerdotes sunt successores apostolorum quantum ad conficiendum eucharistiam: & quantum ad remittendum peccata paenitentium, & non quantum ad manuum impositionem per confirmationem: nec quantum ad constituendum aliquem in aliqua eminentia status super alios: quod episcoporum est, qui conferendo alicui ordinem, uel confirmando constituunt confirmatum, uel ordinatum in aliquo statu eminenti in ecclesia: quia ordinati sunt quasi duces: & confirmati sicur milites: ut dicit Rich. Hoc habetur ex doctrina apostolorum, & ritu ecclesiae ab ipsis apostolis ad nos successione legitima descendente, quae magnae est auctoritatis. Discipuli enim aliqui, quinon confirmabant: nec ordines contulerunt (quod apostolis conseruatum est) celebrarunt, & caeteros communicabant: ut satis patet ex epistola Pauli j. ad Corinth. xi. & ex actibus apostolorum. c. ii. Quia cum in primitiua ecclesia diebus singulis fideles communicabant: quorum multus erat numerus: non sufficiebant apostoli soli ad frangendum panem omnibus: id est conmunicandum omnes quotidie: ideo necessarij fuerunt & alijeis inferiores sacerdotes. Accedit ad idem determinatio ecclesiae sup. allega ta.

¶ Ad aliud, quod nobilissimus actus debetur principi &c. Si intelligitur cum exclusione caeterorum non est uniuersaliter uerum: sed secundum Ric. ueritatem habet de actu nobilissimo, quo a principe alicui confertur eminentia status super alios. Habet etiam generaliter instantiam: quando actus ille nobilissimus circa uniuersitatem exercendus est: & circa singulos de uniuersitate: tunc quia ad illum non sufficit sola principis persona: necesse est, quod etiam alijs committatur. de hoc latius lect. v. in principio¬

¶ Dubitatur secundo contra tertiam cen clusionem: uidetur, quod haereticus, & praecisus ab ecclesia non potest conficere eucharistia. Nam. j. q. i. in ecclefia. dici tur quod aliter id est extra ecclesiam, nec rata alias recta sunt sacerdotia: nec uera sacrificia. & ea. q. extra. Extra catholicausa ecclesiam non est locus ueri sacrificij. Et intitulatur Aug.

¶ Ad quod dicitur, omnis sacerdos habens materiam debitam, cum intentione in forma ecclesiae, potest consecrare. Et ad omnia iura quae ad oppositum sonare uidentur: dicitur, quod intelligi debent de ueritate fructus, non de ueritate sacramenti: ita quod licet uera perficiant, & conferant sacramenta: non tamen fructum sacramenti. Vel loquuntur de haereticis, qui debitam formam non seruant: uel quod non possunt conse crare de iure: licet consecrentde facto. Hoc enim dicimur posse, quod de iure possumus: ut uult beatus Thom. sicut pater ex gloslis talium canonum. Intelliguntur & de ordinata consecratione: non de consecratione simpliciter.

¶ De degradato dicitur, quod potest conficere: quia manet sacerdos: nam degrades non potest characterem delere. de hoc Pal. q. j. arti. ij. dist. praesentis.

¶ Et si dicitur: quipotest ministerialiter aliquid imprimere, potest etiam ministerialiter illud au¬ ferre: quia facilius est destruere, quam aedificare. Respondetur post Scor. dist. praesenti quaest. ii. deus non sic instituit episcopum ministrum in amotione, sicut in collatione. Dedit enim potestatem ministerialem imprimendi: sed non tollendi: unde fallit regula illa. Eacilius &c. in ministerialiter agente iu sacramentis. Et potest ad hoc adduci illud ii. Corinth. ultim. Non dedit nobis deus potestatem in destructionem: sed in aedificationem. Licet hunc intellectum non puto inuenisse apostolum. Et licet degradato, seu deposito auferatur priuilegium clericale: & relinquatur curiae secusari: non tamen ideo aufertur ordo: quia priuilegium non est essentiale ordini: nam ante hoc priuilegium da tum a Constantino Imperatore, fuerunt ueri, & sanctifacerdores Petrus, & Paulus, qui Romam appellauit ad Cesarem.

¶ Sed adhuc de haeretico sacerdote maxime circa hoc sacramentum non credente panem transsubstantiari in corpus Christi: ille non potest habere intentionem conficiendi: licet possit uer ba formalia super debitam proferre materiam: cum enim non credit hoc posse per eum fieri: quomodo potest intendere id facere. Et si dicis potest intendere id facere, quod ecclesia intendit fieri. Contra. Ecclesia intendit fieritranssubstantiationem panis in corpus christi: hoc autem non potest haereticus intendere: quia non credit hoc posse fieri: maxime si haereticus nouit intentionem ecclesiae. Putat enim ecclesiam in hoc errare. Ad hoc dicitur, quod sacerdos proferens uerba super materia debita, habens intentionem faciendi hoc, quod Christus instituens sacramentum fieri uoluit: consecrat: siue haereticus sit: siue catholicus non habens hanc intentionem in genere: non consecrat. Potest autem hanc intentionem habere in genere: etiam ignorans quid sit id, quod christus nstituens uoluit per huiusmodi uerba sic prolata fieri: potest etiam eam habere haereticus circa alium articulum, uel circa hoc sacramentum: credens tamen transsubstantiationem fieri, seu christum esse in facramento: ut certum est.

¶ Sed utrum non credens fieri conuersionem panis uerum corpus christi, possit habere intentionem sufficientem ad conficiendum: quaerit replica. & uidetur, quod sic: & hoc tams in genere, quam in specie. In genere: potest enim talis hae reticus proferendo uerba intendere: ut fiat id, quod christus instituit, si fieri potest licet non credat id fieri posse: sicut doctus a carminatrice potest proferre uerba carminis ea intentione: ut fiat quod carminatrix credit fieri: licet non credat aliquid fieri. Similiter in specie. potest haereti cus talis uelle fieri conuersionem: licet credat id esse impossibile: quia uoluntas est impossibilium. iij. Ethi. Posset enim homo uelle uolare: & si quis mihi hoc diceret: hoc fac, & uolabis: possem hoc facere, ut uollarem, idest hoc facere: & hoc faciendo uelle uolare: licet non crederem me posse uolare: etiam hoc faciendo. Et haec intentio conditionalis, ualeat si potest: uel non conditionalis cum fide, quod non fieret, sufficit ad conficiendum. Videtur tamen, quod qui omnino in dubitanter crederet nullo modo posse fieri conuersionem: uix habere possit in tentionem in prolatione uerborum: & hoc uidetur sentire magister cum dicit. Sed si non credit de illo mysterio sicut ueritas habet: nunquid potest intende re id conficere: si enim intendit, nubquid conficit. Et si magister sentit ideo haere ticum non conficere: quia intentionem non habet: uera est opinio magistri: si ta men habent uoluntatem, ut fhiat quamuis impossibile putet: & ideo proferat uerba, uere consecrat. Si intentionem illam non habet, non consecrat: nec erit contra conclusionem: quia non ideo consecrat: quia haereticus: sed quia deficit intentio.

¶ Sed adhuc di. probando, quod praecisus non consecret: quia sacerdos non offert in propria persona: sed in persona ecclesiaecuius est minister: unde dicit: osterimus tibi &c. Non dicit offero: praecisus autem non est minister ecclesiae: nec gerere potest personam ecclesiae a qua est praecisus. Respondet Sco. quod oblatio non pertinet ad rationem, consecrationis: quia potest eucharistia consecrari, & non ofierri: sicut potest conse- crata conseruari, & non offerrinisi apti tudinaliter: & ideo licet osserens offerat in persona ecclesiae: non tamen conse- crat nisi in persona christi, cuius uicem gerit etiam praecisus per ordinem: & characteris potestatem, quae per praecisionem non aufertur ab eo: uide de hoc Pet. de pal. dist. praesenti. q. i. Verum quod orationes suas, quas facit: quia eas profert in persona ecclesiae, a qua est praecisus, quomo do sunt efficaces: uide in expo. cano. sec. xxvij. per totum.

¶ Tertio dubitatur: quia malus sacerdos etiam praecisus uere conse crare potest: utrum tantum ualeat missa malifacerdoris, quantum boni. Respondetur breuiter, quod quantum ad opus operatum omnes missae aequalis sunt ualoris. Vnde dicit Aug. in lib de corpore christi. In mysterio corporis, & sanguinis domini nihila bono maius: nihil a malo mnus perficitur sacerdote: quia non in merito consecrantis: sed in uerbo perficitur creatoris: sed quantum ad opus operans, melior est missa boni sacerdotis: & ideo ceteris paribus, melius est audire missam boni sacerdotis quam mali. de hoc latis in expo. ca. sec. xxvj.

¶ Quarto dubitatur, utrum liceat eucharistiam a sacerdote prae ciso, aut in peccatis puplice sordente, ut fornicario suscipere: aut eius missam audire. Respondetur; quod generaliter a quolibet fsacerdote missa audiri potest sine pecato: & sacramenta ab eo sumi licite, qunon est suspensus: non dico quoad se ex sententia de: sed quoad alios ex sententia ecclesiae. Qui uero missas, aut facra menta accipiunt extra calunnecessitatis a talibus presbuteris; dum nouerunt eos esse tales: licet non sit manifestum: peccant: quia contra statutum ecclesiae conmittunt. Sunt autem suspensi quoad se ex sententia dei: & quoad alios ex sententia ecclesiae, omnes haeretici, schismatici, excommunicati, interdicti, ab offieiis suspensi, itregulares, depositi siue degradati: siue tales sint manifesti, siue occulti: omnes enim tales sunt persententiam ecclesiae executione sui or¬ dinis priuati: ut xxxij. dist. praeter haec. S. Porro. & alijs iuribus pluribus ad idem sonantibus. Similiter fornicatroes notorij suspensi sunt: secus si sint occulti: ut. xxxij. dist. nullus. licet enim fornicatio non sit grauior caeteris criminibus: quia tamen ad eam homines sunt proniores propter petulantiam carnis: ideo ecclesia prohibuit specialiter, ne quis audiat missam notorij concubinarij: in omnibus alijs criminibus expetanda est sententia ecclesiae: et si sint notoria: quia sententia suspensionis nondum est contra alia crimina lata: ideo quamdiu caeteri criminosi ab ecclesia tolerantur eo rum missae non sunt fugiendae usque ad ec clesiae sententiam contra eos fulminatam: quialicet caeteri criminosi quoad sesint suspensi: sicut quilibet in mortali peccato innodatus iudicio dei: non tamen sunt suspensi quoad alios iudicio eccle- siae. Priores uero iudicio ecclesiae sunt suspensi, a quibus missae audiendae non sunt: nec sacra recipienda: non quin sacramento eorum sint uera quantum ad eorum essentiam: sed quia dum huiusmodi sacerdores a populo se contemptos uiderint rubore uerecundiae facilius ad paenitem tiam prouocentur: ut. xxxij. dist. praeter hoc in fine.

¶ Et in dictis uictandis duo addita sunt, scilicet extra casum necessitatis: & secundo quoadfornicarios ad ditum est notorij.

¶ Quoadprimum dicitur, quod in necessitate baptismus ab omnibus praedictis dari, & recipi potest, siue haereticis: siue degradatis: ut supra patet de baptismo. Sed sacramentum eucharistiae in mortis articulo recipipotest a simoniaco, & notorio fornicario: in quo casu simoniacus potest tangere eucharistiam: potrigendo eam morituro; sed non potest licite celebrare: ut in allegato ca. praeter hoc. in textu& glo. Et de hoc sunt uersus. Simon supensus anathema depositusque. Non celebrant: haeresis schismaticusque mechus. Quandoque lauant. Simon maechus absuet, atque cibabit.

¶ Secundo dictum est formicatores notorij. ubi aduertendum quanta differentia est inter notorium, & publicum. Nam no¬ torium quantum hic sufficit, tribus modis dicitur: scilicet quod constat per propriam consessionem in iure factam: uel per iudi cis sententiam: aut per facti euidentiam: ut quod se offert conspectui: & nulla potest tergiuersatione celari: ut in ca. quaem situm. de cohabi. cle. & mulie. Notorium primis duobus modis: dicitur notorium iuris. Tertio modo dicitur notorium facti. Sed crimen publicum, uel manifestum dicitur: quod ex scientia, & certo auctore procedit, & potest probari. Occultum uero dicitur, quod probari non potest: uel quod ab ecclesia tolleratur: ut in ca. uestra. de coha. cler. & mulie. Quo praemisso ideo additum est fornicatores notorij: quia neque fornicatores manifesti: nec publici no notorij multo minus occulti sunt in suis officijs uitandi: unde in.c. uestra. titu. allega. papa dicit. Sine dubitatione itaque teneatis, quod a clericis, & presbyteris quamquam fornicarijs: quamdiutolerantur non habent operis euidentiam: licite diuina mysteria audiantur, & alia recipiantur sacramenta ecclesiastica. Cuius ratio: quia non sunt suspensi quoad alios: unde ratio in ca. ultieo. titu. assignatur. ubi sic habetur. Quaesitum est de clericis in fornicationem laplis, si eorum sit officium priusquam poenituerint audiendum. Verum etsi quem libet pro mortali peccato quo ad seipsum constat esse suspensum: non debet tamen in officijs euitari: quia quantum ad alios etiam in casu proposito suspensus non est: nisi peccatum huiusmodi sit notorium per sententiam, uel con tessionem factam in iure: aut per euidentiam rei, quae aliqua tergiuersatione celari non possit.

¶ Et notat ibi glosquod aliquis quandoque dicitur suspensus quo ad seipsum tantum: & non quoad alios, ut quilibet in mortali, constitutus: quandoque quoad se, & quoad alios: ut qui pro mortali suspenditur iudicioecclesiae: quandoque quoad alios, & non quoad se: ut cum ciuitas est interdicta propter delictum ciuium, uel secularis potestatis: tunc clerici non sunt suspensi quoad se: quia in alio loco possunt celebrare non interdicto.

¶ Et nota, quod in cap. allegato dicitur: priusquam penituerint: quia post longam paenitentiam, & laudabilem uitam si dispensetur cum notorio fornicario ab episcopo suo non est in officio suo uitandus: ut de iudicijs. at si clerici. Non tamen dicendum, quod laicus audiens missam notorij fornicarii peccet mortaliter: quia excusatur per ignorantiam iuris positiui. Nec confessor tenetur eis ius illud dicere: incaute. n. faceret hoc: quia taleius ignorare non est laicis periculosum: cum non teneantur illud scire: ut dicit Asten. in summ. lib. iiij. titu. xvi. prope finem. Praedictis consonat Alex. de hales parte iiij. qscil. membro ilij. & post eum beatus Thom. praesenti dist. qeiii. artic. iij: similiter Richar. hac dist. quaest. i. artic. iii. Beatus Thom. in ii. quodlib. q. viij. dicit: Audiens missam a fornicatore iudicio, & sententia eccle- siae publico peccat mortaliter. Et de talismodi duntaxat dicit debere intelligidictum de uitando fornicatorios in eo rum mislis.

¶ Sed illis non obstantibudominus Cameracen. Pet. de aliaco in quadam synodali Homil. super euangelDesignauit dominus & alios Ixxii praedictis tenet oppositum: allegans ad hoc sibi contemporaneum Ioann. Gers. cancellVnde dicit, quod nullus parochianus, uel spiritualis subditus debet euitare cura tum suum, uel praelatum a suis se ministe rijs, uel officiis ecclesiasticis publice se parando: nisi praeuia sui superioris sentem tia, uel denuntiatione fuerit publicatus. Quod ex triplici radice declarat. Nam ait: oppositum dicere est dare subditis occasionem triplicis scandali. Primo quidem in obedientiae, & rebellionis: secundo, discordiae, & diuisionis: tertio, temerariae diiudicationis. Et haec latius prosequitur ibidem: licet motiua sua facile soluantur. Et ad iura patentia supra allegata respondet dupliciter. Vno modo, quod consuetudo opposita, & summorum pontificum tolerantia (quae huiusmodirigorem iuris executa non est) inter praetatur illa iura in illo rigore non esse seruanda: multa enim iura per usum contrarium abrogantur.

¶ Secundo mo¬ do respondet; quod ante sententiam, uel denuntiationem superioris nihil proprie debet a subditis ita notorium crimen reputari, quin aliqua possit tergiuersatione negari: quia nescit, an perinspirantem gratiam subito sit conuersus. Vnde Aug. & habetur. j. Cor. iiij. super illud apostoli. Neque meipsum iudico. Cum ergo quisque de se, aut non omnino, aut uix possit ferre ueram sententiam: quomodo potest de alio iudicare: cum nemo sciat, quid agatur in homine, nisi spiritus hominis. Et idem de paenitentia, & est in glos. i. Cor. v. super illud. Si is, qui frater nominatur inter uos: est fornicator: &c. cum huiusmodinec cibum sumere. ubi apostolus notorium fornicatorem excommunicat. Eam nominationem uoluit intelligi, quae in quemquam cum sententia, & ordine iudiciario atque; integritate profertur: nam siquaelibet nominatio sufficit, multi dam nandi sunt innocentes: quia saepe false in quoquam crimina nominant. Et subdit glol. Quibus uerbis ostendit satis, non temere, & quodlibet modo: sed per iudicium auferendos esse malos ab eccle- siae communione: aut si per iudicium auferri non possunt: tolerentur potius: nepguerse malos euitando, quisque ab eccle- sia discedens eos, quos fugere uidetur: uincat ad gehennam. Haec glo.

¶ Et si quem ritur: ad quid ualet illa famosa distinctio de fornicatore notorio, & non notorio. Respondet Pet. pro se & Gerson: dicimus, quod ad hoc ualet: quia notorius per euidentiam facti potest statim absque; alio iuris ordine condemnari: alias nonisi uel testibus conuictus: uel in iure aut in iudicio confessus. Et ita intelligi potest, quod notorius fornicarius debet euitari: quia debet statim pro euitando iudicari. iudicari scilicet non a subditis: sed a praesatis. Et si iterum quaeritur: quid talis communicatio al iure diuino, uel humano sata operetur. Sane inquit, dici potest: tales excommunicationes latae sententiae hunc effectum habent: quod absque processu alio iudiciali potest iudex statim probato facto, uel confesso: uel ipso existenteper euidentiam no¬ torio ferre excommunicationis sententiam, seu eaum latam declarare, & publicare. Non sic autem ubi secundum cano nes essent solum ferendae sententiae: quoniam tunc monitiones: & processus iuridici praerequirerentur: nullae tamen ex communicationes, siue latae, siue ferendae sententiae operantur, ut propter eas sine iudicis praeuia declaratione, quis debeat euitari. Huius tamen moderatio inf. tangetur dist. xviij. qeiij. de uitando excomunicatos in determinatione. concilij Constan.

¶ Per hoc etiam respondetur ad dicta doctorum pro alia parte allegatorum, dicentium eos peccare, quia fornicariis notoriis missas audiunt: nec excusari eos propter negligentiam praelatorum, qui eos non denuntiant euitandos: ut uult beatus Tho. ii. quodlib. artic. viji quia rempore Graeg. ix. maior rigor christianae disciplinae uigebat: ita ut posset seuiter talis lex, & constitutio exequi: nunc autem non sic, quem & eius constitutionem illi doctores imitati sunt: & ideo si illi doctores experti fuissent malitiam praesentis temporis, ac incorrigibilitate malorum morum: mutassent sententiam, & locuti fuissent: non sicut stricta regula iuris dictaret: sed sicut secundum exigen tiam temporum fieri expediret: ideo dixissent, quod magis quandoque expedit talia ma la propter peccantium multitudinem, licet cum displicentia, & amaritudine animi tolerare: quam cum periculo deteriore eam uelle per excomunicationes, & censuras rigidas extirpare: exemplo christi, qui do cuit dimittenda esse xixania, ne eradicaretur similiter & triticum. Haec solum recitatiue, non assertiue dicta sint. Prima opinio rigidier est. & secundum antiquos doctores sanior. se cunda fortassis cautior.

¶ Dubitatur quinto, utrum facerdos curatus teneatur suo subdito perenti cucharistiam extra tempus ab ecclesia statutum cessante impedimento legitimo ministrare. Et arguitur, quod non: quia non tenetur curatus ministrare sacramenta sub ditis, nisidum subditti tenentur illa recipere: sed extra tempus staturum ab eccle- sia scilicet extra pascale festiuitatem, ac insit mitatem, aut mortis periculum, subditus non tenetur conicare: ergo nec curatus tenet ei etiam petenti sacramentum ministrare. Consequentia tota cum minore, & maior probatur: quia non magis obliga tus est quis pro salute aliena, quam ipse alienus pro salute propria: ergo ubi quis non est obligatus ad aliquid recipiendum pro salute propria: nullus obligabitur ad praestandum.

¶ Praeterea si sic: nunquam curatus posset esse quietus: nec aliquando posset sibiuacare: quia semper posset inquietari per huiusmodi petentem, ut quotidie ministraret sacramentum subditis: & ita nunquam posset uacare sibi: id uidetur inconueniens: quia non nun quam cogitur curatus etiam sibi prouidere corporis, & uitae necessaria manuum labore, exemplo Pauli: ut xci. dist. S. i. & ca. sequenti.

¶ In oppositum est illud loann. ultim. ad omnes pastores id est curatos in persona Petri dictum. Si diligis me pasce oues meas. Sed praecipua pastura animae spiritualis sit per ministrationem eucharistiae: ut ex supradictis pater. Vnde dicit Christus. Caro mea uere est cibus &c. Pro solutione huius dubi tationis (quam mallem ab alio audire ea propter responsio haec ut probabilis accipiatur, non praeiudicans sententia saniori) praemitto, quod pastor, siue curatus qui in suam solicitudinem, & curam fuscipit oues dominicas, tenetur eas pascere ex officio: alioquin conuincere- tur summum pastorem christum, qui eas sibi commisit non amare. Vnde beatus Gregor. in pastorali parte j. cap. v. Petro dominus ait. Petre amas me. Quicum se amare protinus respondit, audiuit. Si diligis me, pasce oues meas. Si ergo uis dilectionis pastio est gregis: quisque uirturibus possens dei. gregem renuit pascere: pastorem summum conuincitur non amare. Hoc dicit beatus Gregor. de renuentibus suscipere curam gregis: cum tamen sufficiant ad regendum: quanto magis uerum est de his, quionus regendi susceperunt: & tamen pascere subditos refugiunt.

¶ Debet autem pastor triplici pastura pascere commissum sibi gregem scilicet instructionis uerbo: sacramentorum ministerio: & temporali sub¬ fidio. De primo scribit apostolus Timo. Testisicor coran deo, & iesu christo, quiiudicaturus est uiuos, & mortuos, & peraduentum ipsius, & regnum eius praedica uerbum: insta oportune: importunc: argue: obsecra: increpa in omni patientia et doctrina ii. ad Timo. iiii. & de hoc xliij. dist. per totum. De secundo dicit Isdo. vij. etumol. & habetur xxi. dist. cleros. ostendens propositum ex ratio ne nominis. Sacerdos inquit, nomen habet compositum ex graeco. & latino, quasi sacra daus: sicut enim rex a regendo: ita sacerdos a sacrificando uocatus est: consecrat, enim & sacrificat. Et Luxii. Pidelem seruum dicit dominus hunc, qui dat familiae tritici mensuram in tempore. de quo inf. De tertio dist. Ixxxvij. c. uiduis. dicitur: Viduis & orphanis ecclesiae praefidium implorantibus episcopidebent adesse: & contta improborum uiolentias protectionis patiocinium eis negare non debent. Et Ixxxvi. dist. fratrem nostrum in rubro. Sine liberalitate ina ne portatur nomen episcopi. Et hanc triplicem pastionem innuit dominus loann. xxi. dum ter respondente petrro, amote: ter subiunxit, oues meas pasce: & pasce agnos meos: pasce oues meas Tenetur autem ad haec ex dilectione diuina, cuius sunt oues propriae. undeait: pasce oues non tuas: sed meas: unde conmissurus pastionem ouium suarum dominus praemisit: amas me: quia consequens est, ut qui amat, etiam amet, res eius, q amatur. Secundo tenetur ad idem ex dilectione proximi: nam fratrem non diligit, qui gratiam, quam a domino percepit, fratrinon administrat. Hinc j. Pe. iiij. dicitur. Vnusquisque sicut accepit gratiam: in alterutrum illam administrantes: sicut boni dispensatores multiformis gratiae dei. Tertio tenentur ad idem ex officio, & uitae stipendio: quod ratione officii recipiunt ab ouibus: liquidem beneficium datur propter officium. Vnde sicut pastor habet ius petendi uitae necessaria a suis subditis; quibus spiritualia administrat. Hanc quidem potestatem domimus contulit cum apostolis Luc. x, ait. Edentes, & bibentes quae apud eos sunt. Et apostolus. j. Corinth. ix. deducit ex multiplici radice. Quis inquit, militat suis stipendiis &c. & sequitur. Si nos uobis spiritualia seminamus, non magnum est, si carnalia uestra metamus. & post pauca. Nescitis, quoniam qui in sacrario operantur, quae de sacrario sunt, edunt: & quia altari deseruiunt: cum altari participant. Sic & ius habent subditi petendi alimoniam uerbi, & sacramentorum a suis pastoribus. Hinc Paulus. j. Corin. iiiij. in sua, & caeterorum pastorum personis ait: Sic nos existimet homo ut ministros christi, & dispensatores ministeriorum dei. Hciam quaeritur inter dispensatores, ut fidelis quis inueniatur. Sed quis est fidelis dispensator, & prudens: nisi quem dominus de scribit, qui uidelicet a dominc constitutus est super familiam suam: ut det illis cibum in tempore. Nam & beatus seruus ille, quem cum uenerit dominus eius, in uenerit ita facientem. Matth. xxiiij. Ergo a contrario, infidelis seruus est, quidomini sui pecuniam in terram fodit: uel in sudario reponit: nec mittit ad usuram, Et quis hic est Glossa Luc. xix. declarat: & Matthxxv. Quodcuique; datur in rebus mundanis, uel spiritualibus pro tale to imputatur, de quo est rationem, redditurus. In sudario autem reponit, qui percepta dona sub ocio temporis abscondit. Est itaque; infidelis seruus, quidona ministerii sacramentorum, & officium accepit: & hoc subditis ociosus subtrahit: & ideo quod absit a pastoribus) cum hypocritis deputandus: ubi erit ssetus, & stridor dentium: ut dicitur Matth. xxiiij.

¶ His praemislis respondeo per hanc propositionem: Curatus tenetur subdito petenti eucharistiam eam per se uel alium ministrare quocunque tempore id petierit: si impedimento legitimo se non poterit rationabiliter excusare. Probatur haec propositio: quia curatus tenetur tentione necessitatis, cuius omissio est cuspa mortalis: primo ex obligatione, qua obligatur domino, a quo constitutus est seruus, & minister, siue dispensator super familiam suam: sic curatus tenetur non peccare: ergo tenetur subdito eucharistiam dare. Antecedens manifestum: consequentia probatur: quia damnabiliter peccat seruus piger, & malus, qua pecuniam damni sui non dat ad usuram: sed eam in terram fodit; uel in sudario reponit: pater Matth. xxv. Quia damnatura domino &c. Sed talis est curatus negans eucharistiam subdito petenti: quia recipit a domino talentum, scilicet potestatem ministrandi facramenta ad salutem perentium, quam non exequitur: sed subocio abscondit: cum exequi posset: & domino suo exequendo animas lucrari.

¶ Item aut subtrahit cibum humc caelestem ex defidia: aut ex amore contemplatiuae quietis, quae interrumpitur, dum exit ad exteriora sacramentorum ministeria. Primum de se est uitiosum: ideo non excusat, sed aggrauat: nec secundum, quia dicit Beatus Grego. in pastorali. parid est c. v. Sunt nonnulli, qui dum solius contemplationis studiis inarde scunt: parere utilitati proximorum refugiunt: secretum quietis diligunt: secretum speculationis appetunt: de quibus si districte iudicetur tantis proculdubio rei sunt, quantum uenientes ad publicum prodesse potuerunt. Qua. nmente, is qui proximis profuturus enitesceret: utilitati proximorum secretum praeponit suum quando ipse summi patris unigenitus de sinu patris egressus est ad publicum nostrum. Ex quo patet, quod curatus propter suae quietis dulced ine, non debet negligere ministerium proximorum. Vnde de talibus dicit apostolus. Quaerunt quae sua sunt: non quae sesuchristi. Non. ni. quaerunt salutem acquisitam: per christum in proximis: quibus petentibus subtrahunt hunc cibum salutis. Ad idem est illud Ioan. xv. Non uos me elegistis, sed ego uos eligi, & posui uos, ut eatis, & fructum afferatis. Qui ergo electus est dispensator bonorum domini familiae: non quiescere: sed ire debet, & fructum asserre in familia dominisibi commisla.

¶ Item probatur ex obligatione, qua obligatus est subditis: & hoc duplici obligatione. Vna ra¬ tione charitati. terne. alia ratione obligatione eii.

¶ Ex prima arguitur sic. Non ca eusdamnum graue temporale proxitui: ut non leuans cum proxi- mo iumentum eadens in foueam: ac ardentem domum proximi non extinguens dum congrue, & sine sui interitu, aut maioridamno potest, mortaliter peccat. Vnde Rom. xij. Si esurierit inimicus tuus, ciba illum: si sitit, potum da illi. Quanto magis non cauens damnum spiritua le proximi, dum potest, peccat mortaliter: siquidem agit contra charitatem pro ximi: sed negans subdito eucharistiam, dum perit: non solum noncauet: sed non dando grauissimum damnum infert. Priuat enim petentem omni fructu, quem habiturus esset percipiendo hoc sacramentum ex opere operato: attento, quod subditus eucharistiam ab alio non potest suscipere nisi a suo curato: & per conse quens peccat mortaliter.

¶ Ex secunda arguitur. Quilibet pater familias tenetur prouidere domesticis suis: alioquin sisuorum domesticorum curam non habet infidelis est, immo infidelideterior. j. ad Timo. v. Qui autem negat cibum do mesticis indigentibus, eorum curam non habet: sed cibus ille supercaelestis quotidianus cibus est, contra quotidianos defectus: conseruatiuus etiam uitae spiritua lis, & augmentum omnium spiritualium charismatum, quem quoridie perimus a magno patrefamilias: ideo si hunc negat paruulis petentibus: infidelis dispensator est: & per consequens mortaliter peccat.

¶ Praeterea sicut curatus non solum tenetur cauere peccata mortalia subditorum quantum potest: sed etiam occasiones propinquas, quibus existentibus uix, aut nunquam mortalia cauentur: ita non solum tenetur ministrare necessaria ad salutem: sed etiam ea, sine quibus uix acquisita salus, idest gratia con seruatur, qualia sunt sacramenta, inter quae praecipuum est eucharistia. Haec. non est alimonia uitae spiritualis: nutrimentum charitatis, & deuotionis: ideo negans illud petenti omittit debitum: & per consequens mortaliter peccat.

¶ Et confirmatur. Non minus tenetur cura tus subdito suo, quo ad spiritualia, quam pater filio quantum ad carnalia. Est. nio paterspiritualis subditorum, quorum genuit christo per baptismi collationem & fidei instructionem. Sed carnalis pater non solum tenetur prouidere filijs de necessarijs: sine quibus non possint uiuere: sed etiam de nutrimento conuenienti, quibus adolere possint: & debitam attingere quantita tem: ita & pater spiritualis nedum tenetur subditis suis ad necessaria salutis, sine quibus non uiuerent spiritualiter: sed etiam ad ea ministranda, quibus crescere possint in gratia habita: & debitam christianae perfectionis attingere quantitatem: & praesertimdum ea ab alijs habere non possunt: hoc autem, quo augmentari potest perfectio christiana: est eucharistia: quam non nisi a suo curato habere possunt.

¶ Item prima, uel maxima species ingra titudinis est non uti beneficio ex magna charitate concesso ad finem, ad quem concessum est: & ad honorem concedentis: huiusmodi est non uti eucharistia: ergo negans illam petenti, reum seipsum facit huiusmodi ingratitudinis: & quantum in se est: priuat hac uirtute petentem, & deum honore latriae ex sumptione eucharistiae consequentem: quod non uideo excusariposse a mortali: quia simile est occasionare ad peccatum: & per se ipedire a uirtutis actu, & merito: primum est mortale: ergo, & secundum. Item quilibet curatus tenet subditis suis ad reddendumius suum in his, quae sunt sui ministerij, dum id petitur: sed subditi habentius petendi eucharistiam quoties ad hoc deuotio trahit: & motio sancti spiritus impellit: a suo pastore, & curate tanquam panem supercaelestem a summo pastore contra quotidianos defectus tanquam spunale, & efficacissimum nutrimentum ex summa misericordia eis dispositum: ergo curatus tenetur subdi tis petentibus eucharistiam ministrare, Consequentia manifesta cum maiore: quia quilibet tenetur reddere debitum proximi: iuxta illud apostoli Rom. xiij. Nemini quicquam debeatis. & ibidem. Reddite omnibus debita, ius autem cu¬ iuslibet debitum est. Sed minor probatur: quia quilibet fidelis eoipso, quod baptixatus, & ecclesiae membrum effectus est: ratione connexionis membrorum cor poris christi mysticiius habet perendi a superiorisuo influxum uitae ministerialem, quae uita uberrime insluitur per istum cibum animae supercelestem. alioquinsuperflueret illa connexio membiorum: de qua frequenter apostolus in suis epistolis loquitur: & praesertim ad Eph. iiij. Per quam quodlibet membrum secundum suam mensuram operari debet ad augmentum corporis, in aedificationem sui in charitate.

¶ Denique, quod subditiius habeant petendi eucharistiam a suo cum rato, est communis sententia doc. Dicit enim Alexan. de ales. par. iiij q. xlix. menj. Subditus uidetur habere ius in petendo. Item beatus Tho. in. iiij dist. ix. q.v. artic. iij. Quilibet christianus habet ius in perceptione eucharistiae: nisi illud per peccatum mortale amittat. Vnde cum in facie ecclesiae non constet illum amisisseius suum: non oportet ei in facie ecclesiae denegare. Item sanctus Bonauen. eadem dist. q. viij. probans, quod sacerdos tenetur dare eucharistiam peccatori occulto: dicit, quod ille, scilicet petens, ius habet in facie ecclesiae perere: & sacerdos tenetur petentiius suum reddere. Item Richar. eadem dist. q.eiij. arti. j. idem sentit: quod sacerdos tenetur dare subdito eucharistiam: nisi habeat contra eum legitimam exceptionem. Item Duran. eadem dist. q.v. di. Subditus fidelis ius habet petendi communionem sacramentorum a curato suo: et ergo curatus non potest negare: nisi habeat legitimam ex ceptionem, quam possit contra eum proponere.

¶ Praeterea: concorditer dicunt doctores: quod curatus tenetur dare eucharistiam petenti fideli, quem nouit esse in mortali, dummodo hoc fuerit occul tum, & perat in manifesto. Nec faciunt aliquam mentionem de tempore, quo petit: sed generaliter dicunt, dum perit in manifesto. Licet Duran. & Palu. uideantur sentire, si petit extra tempus generalis communionis: si negari potest sine scandalo, repelli potest. Acontra¬ rio, si non potest negari sine scandalo, ut puta perenti in publico, negari non debet: etiam extra tempus generalis conmunionis: ergo a maiori non est negandum perenti deuoto: contra quem nulla omnino potest praetendi petitio.

¶ Praeterea contemptor consilij diuini peccat mortaliter: ut probat Scot. in a dist. iij. qeiiij. Est consilium deuotis frequenter communicare, & maxime in diedominico: prout hortatur beatus Augustinus. Subtrabens autem eucharistia suo subdito per se impedit eum a perfectione consilij: & contemptor est confilij salutaris ipso facto, & per consequens mortaliter peccat.

¶ Item non minus tenetur curatus subdito dare pabulum caelestis cibi, quam salutaris doctrinae. Ad secundum tenetur: iuxta illud. j. Petriiij. Parati semper ad satisfactionem omni poscenti uos rationem de ea, quae in uobis est spe: ergo similiter ad primum.

¶ Praeterea plus tenetur curatus suo sub dito, quam sacerdos alienus: sed alienus facerdos tenetur in necessitate porrigere eucharistiam petenti: ergo curatus tenetur porrigere suo subdito petenti est extra casum necessitatis.

¶ Similia multa possunt adduci, & praesertim illud Exech. xxxiiij. contra malos pastores. Non ne greges a pastoribus pascuntur: lac comedebatis: & lanis operiebamini: & quod crassum erat occidebatis: gregem autem meum non pascebatis, quod infirmum suit non consolidastis: & quid aegrotum non sanastis: quod confracti est, non alligastis: & quod abiectum est, non reduxistis: & quod perierat, non quasistis. Ecce damnatur pastor non solum, qui deperditam ouem non requisiuit: sed etiam qui infirmum non consolidarunt, & aegrotum non sanarunt. Sed hoc facramentum est solidamentum, quo confortantur infirmi: & medicina, qua sanam tur aegroti: licet eo non suscitentur mortui: quia cibus est uiuentium: & custodia pinguium, & fortium: ergo non nisi dam nabiliter subtralitur infirmis aegrotis, & fortibus ipsum petentibus.

¶ Dictum est autem notanter in propositione responsiua, si non impedimento legitimo se poterit rationabiliter excusare: quia multae possent rationabiles excusationes a curato praetendi: ut si leuitatem morum, & nullum fructum attenderet in frequenter communicante: aut si in debitahora peteret, uel pluries eadem die: uel non ieiunus. Aut sacerdos non haberet prouisionem, unde uiueret: & pro huiusmodi frequentia communionis nimium: uel indebita hora impedire tur ab acquisitione uictus per manuum suarum labores: & sic de similibus. Posset tunc subtrabere donec impedimentum amoueretur, & per hoc soluta est secunda ratio in principio dubij.

¶ Sed ad primam negetur illa maior: quod curatus non tenetur ministrare, nisi tunc cum petens tenetur accipere: quia non tantum ad hoc curatus suscipit officium pastoris: ut tantum in extrema necessita te cum mors imminet ouenre quirat: sed etiam, ut dictum est: infirmum consolidet, ne deficiant, & fortem pascat, ut perficiatur: alioquin non esset maior obligatio pastoris, quam non pastoris: cum quilibet in necessitate extrema fuccurrere teneatur. Ad probationem negetur, quod ibi assumitur, quia quandoque; ex officio curatus tenetur reddere debitum petenti actum sui officij: ubi tamen subditus non tenetur petere. Sicut in simili quis tenetur reddere mutuum, dum peritur: & tamen creditor non tenetur petere solutionem. Sic in proposito: cum ratus, qui est custos gregis dominici: magis tenetur prouidere gregi de conducentibus ad salutem, quam grex ipse. Ideo ne negligat grex seipsum, instituitur speculator eius, atque custos, & pastor, quidirigat gregem in ignorantia: cibet famelicum: impinguescat sanum &c. Haec de illo dubio.

¶ Alia plura dubia solent hic mouere doctores. quae quia in cano ne diuersislectionibusdeterm inatasunt: hic transeo.

¶ Vnde dubitatur, utrum plures sacerdotes possunt unam, eandemque hostiam consecrare. de quo lec. vj.

¶ Item utrum sacerdos habeat fructus missae cui uoluerit applicare: de quo lect. xxvj.

¶ Item: utrum obligatus pluribus una uel pluribus obligationi¬ bus satisfaciat omnibus unam missam celebrando: de quo lect. xxvij.

¶ Item quid faciendum dum forma panis in aliam speciem transformatur ut in speciem pueri, uel carnis: de quo sec. li.

¶ Item de uaris defectibus contingentibus circa materiam, aut formam eucharistiae uel in cerimoniis: de quo lect. Ixxxviii.

¶ Vltimo dubitatur: utrum sicut solus sacerdos potest sacramentum eucharistiae consecrare: ita etiam facedos debeat ipsum dispensare. Ad hoc dubium, & eius secundam partem breuter dicitur: quia de prima dictum est in corpore quaestionis: quod dispensatio huius sacramenti ex officio non conuenit, nisi presbyteris. Cuius rationem assignat Rich. quia ipse sacerdos repsentat christum, qui est mediator dei, & hominum. Dispensatio authuius sacramenti sit ad reconciliandum nos deo. uel fortius uniendum: & ideo soli sacerdoti, qui est mediator inter deum, & populum couenit ex officio huius sacramenti dispensatio.

¶ Et se cundum Sco. dist. praesentis. q. ult. assigna tur haec ratio congruitatis. In qualibet politia actus principales illius politiae pertinent ad personas principales in ea: ideo rationabile est illum actum dispensationis cucharistiae residere apud sacerdotes, quamd sunt principales personae politiae christia nae.

¶ Item non minoris auctoritatis, & reuerentiae est posse sumere corpus christiuerum, quam sumere corpus mysticum: sed secundum solum conuenit presbyteris: ergo & primum. Tamen in casu conuenit dispelatio diacono, & praesertim sanguinis magis quam corporis: quia sanguis christi dispensatur in calice: ita ut non sit necesse in eius dispensatione tangere species, sub quibus est sanguis. Sed in dispensatione corporis, oportet tangere species panis: & ideo dispensare corpus christi sub speciebus panis rarius conuenit dia cono: & non nisi in duobus casibus. Primus cum necessitate cogenteiubetur ab episcopo, uel presbytero praesente. unde xciij. distinct. praesente. dicitur. Praesente presbutero diaconus eucharistiam corporis christi populo, si necessitas cogit, iussus eroget. Secundus est: si absens fuerit sacerdos: tunc necessitate ingruente potest diaconus infirmis eucharistiam min strare. unde eadem distin. diacones. Sacri corporis erogationem sub conspectu episcopi, uel presbyteri nisihis absentibus: ius non habeant exercendi. quod intelligendum est nisi in necessitate iussi secundum casupra allega. praesente. Extra hos calus diacono non congruit: ut in cap. peruenit. eadem distin. xciij. unde de conse. distinctio. ii. peruenit. dicitur. Omnino presbyter per semet ipsum infirmum communicet: quod si aliter fecerit gradus suipericulo subiacebit. Laicus uero in nullo casus sacramentum dispensare debet, siue iubente, siue prohibente: ut in. caperuenit. de conse distin. ii. ubi dicitur. Peruenit ad notitiam nostram: quod quidam presbyteri intantum paruipendunt diuina mysteria: ut laico, aut faeminae sacrum corpus domini tradant ad deferendum infirmis: & quibus prohibetur, nesacrarium ingrediantur, neque ad altare appropinquent: illis sancta sanctorum committuntur: quod quam sit horribile: quamque detestabile omnium religiosorum animaduertit prudentia: igitur interdicit per omnia Iynodus, ne talis temeraria praesumptio ulterius fiat.

¶ Potest tamen laicus sacramentum si inuenerit in loco inionesto: ut terra, uel luto: ipsum scuare: dum alius consecra tus non adesset: & in loco honesto ponere donec significaret sacerdoti, quiipsum acciperet, & inde asportaret. Hoc enim ad reuerentiam sacramenti pertinet. Et quamuis diacono ita in casibus conceditur huius sacramentidispensatio: sicut de beato Laurentio legitur, cui Ristus papa commisit dominici corporis dispensationem: & laico conceditur in dicto casu tangere, & de stercore leuare uenerabile sacramentum: in nullo tamen casu possunt eucharistiam consecrare: hoc enimsolis sacredoribus est concessum: ut dictum est. Et tantum ue illa quaestio ne.