¶ Quantum ad primum, notandum i quod christum habere necessitatem moriendimultipliciter intelligi potest. Vno modo comparando christum id est personam uerbi ad naturam assumptam: & sic est sensus, utrum persona Christi assumpsit necessario natura mortalem. Vel utrum persona christi habuit simpliciter moriendi necessitatem secundum assumptam humanitatem: & hunc intellectum habet titulus de rigore uerborum. Secundo modo comparando naturam assumpta ad qualitates naturam consequentes: & sic erit sensus utrum natura humana in christo considerata in ordine ad suas naturales quam litates eam consequentes habuit neces sitatem moriendi. Tertio modo comparando, seu considerando naturam humanam cum qualitatibus ad gloriam: & est sensus utrum humana natura in christo. habens gloriam in portione superiori: habeat necessitatem moriendi.

¶ Quantum ad primum intellectum, qui est utrum, persona christi assumpsit necessario naturam mortalem, aduertendum, quod persona christi, quae est uerbum, potuit assumere naturam humanam simpliciter gloriosam: qualis nunc ad dexteram patris. Potuit etiam assumere naturam: in sua puritate, & innocentia sine peccato: quem admodum eam de facto assumpsit. Potuit iterum assumere naturam gloriosam quantum ad partem superiorem ita tamen, quod gloria in alias partes non redundaret: quod & fecit.

¶ Secundo notandum, quod multiplex est necessitas. Es enim necessitas absoluta, uel simplicite dicta, cuius scilicet oppositum includit contra dictionem. Alia est necessitas uiolen: tiae, siue coactionis, qualis est necessitas corruptionis ligni positi in ignem, quid uiolenter ab igne corrumpitur. Tertia est necessitas finis, siue conditionata: sic necessarium est ad finem, sine quo finis haberi non potest: sic merita sunt necessaria ad beatitudinem consequendam, & quaelibet duarum necessitatum ultimarum accipi potest secundum potentiam dei ordinatam, uel absolutam.

¶ Tertio notandum secundum beatum Tho. in tertio scrip. dist. praesenti. q. i. quo necessitas moriendi partim inest hon ex natura, & partim ex peccato. Ex natura quidem: quia corpus hoins compositum est ex contrariis, quai nata sunt agere, & pati ad inuicem secundusdiuersas partes organicas, ad quorum actionem sequitur tandem corruptio corporis, corruptis scilicet qualitatibus ad operationes uitalis requisitis. Item propter consumptionem humidi raditalis, & propter uiolentias extrinsecas: de quo in secundo dictum est latius distin. xix. Tamen in statu innocentiae per donum a deo gratis datum (siue id fueritlignum uitae, siue originalis iustitia: siue utrumque simul) largita est huiusmodiimmortalis: nam per hoc donum potuit caueri omnis corruptio, & per consequens mors: sed propter peccatum donum illud perdidit: & ideo relicta est humana natura (ut dicit Diony. de eccles. hie.) in statu, qui debetur ei ex natura suorum principiorum: secundum quod dictum est Gen. iij. Tertaes, & in terram reuerteris. Et ideo post peccatum necessitas moriendi inest homini ex peccato: sicut ex remouente prohibens donum illud scilicet uitae conseruatiuum.

¶ His praemissis quantum ad secundum articulum est haec conclusio prima. Christus, qui est uerbum patris, non habuit simpliciter moriendi necessitatem, secundum assumptam humanitatem. Patet, quia potuit non mori: ergo non habuit absolutam moriendi necessitatem. Cosequentia nota. Antecedens probatur: quia potuit naturam assumpta perpetuo conseruare: non concurrendo actiue cum corrumpentibus: & conseruando uirtutes naturales, ac qlitates in suo uigore, & uitalibus actionibus. Potuitque suspensam gloriae redundantiam relaxare, ut influeret in uirtutes inferiores: ut totum corpus esset gloriosum. Potuit etiam naturae humanae dare donum uitae conseruatiuum, sicut dedit innocentiam, & peccati immunitatem: & quodcunque horum fecisset: mortuus non fuisset: & sic potuit non mori, & per consequens non habuit absolutam moriendi necessitatem: sed assumptam humanitatem

¶ Secunda conclusio. In nullius hominis etiam peccatoris natu¬ ra est moriendi necessitast absoluta. Patet: quia deus sicut humanitatem suam praeseruare potuit a morte perpetuo: ita & cuiuslibet alterius hominis, ergo nullus homo simpliciter habet necessitatem moriendi. Consequentia nota. Antecedens probatur: quia eandem potentiam habet respectu cuiuslibet creaturae: & ois creatura est in aequali obedientiali potentia dei: quia aequaliter deo subjecta. Quod ergo potuit impendere suae naturae assumptae: potuit, & impendere cuilibet naturae humanae.

¶ Tertia conclusio. In natura humana a uerbo assumpta fuit moriendi necessitas sendo, & tertio modis ex potentia dei ordinata.i Probatur: quia uerbum assumpsit naturam humanam cum generalibus suis dfectibus penalibus sine pecto: sed magnus defectus fuit moriendi necessitas: ergo & illum defectum assumisit.

¶ Praeterea assumpsitnaturam humanam sine dono uitae perpetuatiuo: & per consequens potuit uiolentari, & sic uiolentatum potuit necessario mori. Item gloriam animae assumpsit sine redundatia, ideo ex hac parte natura fuit dimissa suis naturalibus actioibus, & passionibus secundum quas fuit mortalis: & per consequens stante illa conditione, fuit in eo necessitas moriendi. Quomodo autem mors erat necessaria necessitate finis, dicetur in sequenti distinct. xx.

¶ Quarta conclusio. Necessitatem morien di secundum humanam naturam christus assumpsit nulla sua necessitate: sed sola misericordi, & amorosa uoluntate. Prima pars patet, quia potuit eam non assu t mere: ergo non assumpsit necessario. Secunda pars patet, quia sicut naturam humanam assumpsit uoluntarie ex nimia di lectione generis humani: ita etiam eadem uoluntate, & amore assumpsit consequentia naturam ad generis humaniredemptionem proficientia (ad excludem dum peccatum non assumpsit) tale autem erat necessitas moriendi. Item nullum miraculum uerbum necessario operatum est: sed naturam humanam assumptam esse mortilem fuit miraculosum, ergo Minor probatuir; quia miraculosum fuit, quod corpus, cuius aia secundum aliquam sui partem fuit gloriosa: erat mortale, & passibile. tale fuit corpus christi: ergo. Consequentia nota cum minore Maior patet: quia per nouum miraculum impedita, & suspensa est redundantia gloriae aiae christi iam gloriosae in corpus: quae si suae naturae fuisset dimissa: redundasset in corpus: ipsumque reddidisset glorios um: & per consequens immortale, sicut in caeteris beatis. Stante itaque hac suspensione redundantiae glorie animae christiin corpus: & quia non assumpsit iustitia originalem: nec ligni uitae uirtutem, proseruantes a corruptione: corpus Christi habuitmoriendi necessitatem. Hoc etiam confirmatur auctoritate beati Augu. in de baptismo paruulorum: ubi expresse dicit, quod facto illo miraculo habuit necess tatem moriendi. Et tantum de arti. ij.

¶ Quan tum ad tertium articulum dubitatur primo, utrum in potestate animae christi fuit non mori ex uiolentia passionis. De uerbo non est dubium: quia uerbum potest omne uiuens conseruare, ne moriatur. Et uidetur, quod sic tum, quia anima illa secundum uoluntatem dominabatur perfecte appetitui sensitiuo, & omnibus uiribus inferioribus: quia in ipso nulla fuit rebellioipsarumuirium, ergo dominabatur plene super corpus: ut posset impedire omemuiolentiam corporalem. Item Io. x. Potestatem habeo ponendi animam meam. Et pmisit. Ego pono animam meam, & iterum sumo eam. Nemo tolleteam a me: sed ego pono eam a meipso. Ame ipso dicit, no utique a me uerbo: quia nunquam animam deposuita se uerbo: quia nunqua fuit separata a uerbo: ergo hoc dicit ut homo. Sic enim posuit animam separando eam a corpore. Fuit ergo in potestate animae separari, & non separari: & hoc confirmatur per hoc, quod sequitur in Ioanne. Hoc mandatum accepi a patre meo. ilicet ponere aiam, sed non recepit mandatum a patre, nisi ut homo: quia in diuinitate erat aequalis patri: ergo ut homo: & minor patre ponit aiam suam. Facit ad iden qodcum clamore ualido emisit spiritum. Non poterat, autem sic ualide clamare, nisi praeuenisset uolens mortis horam, quae accidit ex uiolentia passionis, Ante horam ergo illam posuit ex potesta te, propriam aiam suam: & eadem ratione potuit tunc non fecisse: nec postea: & ita in potestate eit fuit mori, uel non mori ex uiolentia passiois.

¶ Ad dubium respondetur per tres ppositiones. Prima. Si anima christi sibi absolute dimissa fuisset: non mori in eius potestate extitisset. Probatur, quia anima christi fuit gloriosa quantu ad portionem superiorem, quae gloria nisi per miraculum impedita fuisset: redundasset in corpus: & per consequens in eius potestate fuisset non mori ex aliqua pasionis uiolentia.

¶ Secunda propositioStante miraculo suspensionis gloriae pottionis superioris, non fuit in potestate animae christi non mori ex uiolentia passionis. Probatur: quia eius solius est immuta re lege, quod cursum naturae impositum: qui natura instituit, & ordinauit: solus deus fecit. Et nulla creatura corporalis, nec spiritualis auctoritate sua hoc potest: nisi per modum orationis, quomodo sancti a deo imperrauerunt fieri miracula: quae tamen, proprie non fiebanta sanctis: sed a deo ad sanctorum orationem, & ideo hoc fuit signum diuinitatis christi, quod imperando perfecit miracula: non orando sicut caeteri sancti: sed secundum legem naturae instituta mors corporis sequitur uiolentiam passionis: nam ex prima institutione naturae est, quod aliqua actiua nata sunt dominari passiuis, ideo corpus alterabile, & corruptibile per approximationem actiui dominantis animae Christi, ex eadem lege corrumpitur: non ergo fuit in potestate animae Christi non mori, illata tam uiolenta passione.

¶ Tertia propositio. Si christus non fuisset passus, nihilominus stantelege, & gloriae suspensione, senio fuisset mortuus. Probatur: nam omne corpus animale conseruatum nutritione tandem necesse est deficere: tum ex debilitatione potentiae nutritiuae: tum ex impuritate alimenti: nam potentia nutritiua agendo in nutrimentum ad restaurationem deperditi repatitur, & debilitatur. Et quoniam est finita, tandem deficit, ut conuertere non possit: sicut docet experientia in nobis: & hoc nisi per aliud donum praeseruaretur: ut per lignum uitae, de quo in. ii. dis. xix. Similiter ratione nutrimenti: quia non quodlibet potest generari ex quolibet: sed determinatum ex determinato: & ideo ex puriori alimem to, & meliorigeneratur melior sanguis: & ex purioni sanguine solidior caro, & permanentior: & ex impuriori alimento generatur caro ualde fluida. Sed alimentum Christi respectu alimenti Adae in paradiso fuit impurum, sicut & nostrum: & ideo ex parte alimenti non potuit fieri ita perfecta testauratio, sicut deperdi tio: & ideo licet temperatissime uixit: sciretque quantum necesse fuerit sumere ad restaurationem deperditi; tamen ex causis dictis non potuit fieri aequa restauratio perditionis.

¶ Per hoc ad rationes in principio dubii. Ad primum respondet Sco. & bene, quod anima non sic dominabatur appetitui sensitiuo, quod appetitus fieret impassibilis, quia uere doluit: ut patet, ex praecedenti dist. & ita nec corpori. Quod uero dicitur, oplus dominatur corpori; quia corpori dominatur dispoticae: appetitui uero sensitiuo poliice: uerum est quantum ad potentiam motiuam tantum: quoniam anima potest mouere corpus, & membra hinc & inde localiter, & ad hoc opus, & ad illud sicut placuerit: non tamen quantum ad omnem potentiam, quae se tenet a parte corporis: immomulto minus damnatur super corpus quantum ad potentiam uegetatiuam, quam super appetitum sensitiuum: quia potetia uegetatiua est omnino ir rationalis: secundum philosophum, i. Ethico. non obediens in actibus suis animae, quamuis enim sit in potestate aiae exhibere materiam, in quam agat. tamen materia exhibita non subiacet dominoanimae in actibus suis quantum ad imperium uoluntatis: & ideo ex assumptione alimenti impuri, & debilitate uirtutis in conuertendo fuisset corruptio, & mors subsecuta.

¶ Ad secundum de Ioanne dicit Scotus, quod ly ego, & in supposito, & apposito stat pro eadem persona: ego scilicet in supposito: & me ipso in apposito: sed non secundum eandem naturam: ita quod sit sensus. Ego suppositum uerbi secundumnatura di¬ uinam, pono animam meam a meipso secundum naturam humanam: quia animam pono a corpore, non a uerbo: ita ponere, & separare potestatiue attribuitur uerbo: sed separare animam terminatiue, ut a quo, puta a corpore, conuenit sibi ratione humanae naturae.

¶ Per hoc ad confirmationem dicitur, ut homo accepit mandatum ponendi animam, id est de complacendo, & patiendo animam poni: sed non effectiue: ita quod ponere, & non ponere fuerit in potesta te eius secundum naturam humanam: hoc enim conueniebat secundum naturam diuinam effectiue: licet terminatiue secundum naturam humanam. Et talis expositio non est extorta: quia eadem litera potest exponi partim de capite: partim de membris secundum regulas Ticonij de expositione scripturarum: in cut hic. Qui potuit transgredi, & non est transgressus, quantum ad posse transgredi exponitur de membris: & quantu ad non est transgressus, exponitur de capite: ita idem potest secundum aliquid exponide Christo: ut est suppositu aeternum in natura diuina: & aliquid de natura creata in supposito.

¶ Ad aliud de clamore) ualido dicit Scotus, quod alterum fuit miraculum, scilicet quod clamauit ualide in hora mor tis: quia ex potentia uerbi. Sed alterum, scilicet, quod anima fuit separata per uiolentiam passionis: hoc fuit naturale supposito miraculo primo de non redundantiam gloriae in corpus: quia omnia, quae passus est, fuerunt quodammodo miraculosa, licet naturalia: quia quod non potest fieri, nisi praesupposito miraculo: etsi posito miraculo possit naturaliter fieri: inrelatione tamen ad miraculum necessario praesuppositum est aliquo modo miraculosum: sic quod patitur christus secundum corpus, & animam sensitiua, & portionem inferiorem rationis: hoc fuit ex miraculo: non nono, sed antiquo, quo gloria non redundabat in corpus, nec in portionem inferiorem: ideo totum, quod patitur fuit miraculosum, & tamen naturaliter patitur facto illo mir raculo: sicut caecus illuminatus miracu¬c lose facto miraculo naturaliter uidet. u Quod uero anima separata fuit ante horam separationis per uiolentiam passionis ppter quod Pilatus mirabatur, si ia obijsset. Mar. xv)hoc ipsum fuit miraculosum, & de potentia uerbi, & miraculum nouum: & ita quantum ad horam separationis uerum est, quod dicit Io.x. Nemo tollit animam meam: sed ego pono eam. Licet etiam sihoram non praeuenisset passionis: uiolen tia tandem separasset: quamuis & textus ille sic exponi posset secundum Nicolaum de Lvra. Nemo tollit eam a me scilicet uiolem ter: non est sic intelligendum, quiandom ex uulne ribus, & passione mortuus sit: sed quia poterat persecutores suos impedire, & uno uerbo prosternere. & sic quod sequitur. Sed ego pono eam a meipso, interfectores non impediendo: immo potentiam id faciendi eis concedendo, & permittendo, nisi, enim potestatem a deo haberent, non possent facere quicquam.

¶ Secundo dubitatur utrum passio christi fuerit uiolenta. Et uidetur, quod sic: quia a principio extrinseco passio non conferrente uim. Passum enim naturaliter ad oppositum inclinabatur: ut dictum est praecedenti dis. Sed in oppositum est: quia tunc passio non fuisset meritoria: nam si uiolenta: ergo non uoluntaria, & per consequens nec meri toria. Respondetur, quod uiolentum uno modo opponitur naturali. ij. Physic. Alio modo opponitur uoluntario. iij. Ethico. Primo modo uiolentum est, quod sit contra naturalem inclinationem rei, ut motus grauis sursum. Secundo modo uiosentum est, quod est inuoluntarium. Tunc dicitur accipiendo uiolentum primo modo: passio christi fuit uiolentaanimae, ut naturaliter inclinatur ad perficiendum corpus. Fuit, & contra inclinationem naturalem corporis, ut naturaliter habet perficiab anima. Accipiendo autem uiolentum secundo modo proinuoluntario, tunc eo modo, quo secundum praedicta dist. praecedenti, passio fuit nolita: & tamen euenit: fuit uiolenta: sed ut acceptata a uoluntate, & uolita sic non fuit uiolenta: de quo dist. pcedenti. Per hoc patet solutio rationis ante oppositum, quod uerum arguit secundum primam acceptionem nois uiolentum.

¶ Ad rationem in oppositum, quae arguit, quod non meritoria, si fuit uioleta: dicitur, quod procedit secundum acceptionem secundam uiolenti, & posset ratio confirmati: quia si uiolen ta, ergo non in potestate animae, & per consequens non erit meritoria: quia nulsum necessarium, & quod non est in potestate uoluntatis, est meritorium. Dicitur igit, uoluntas potest habere actum meritorium circa obiectum, quod non est in potestate sua: immo quod est necessarium impossibile aliter se habere: sicut potest meritorie amare deum amore amicitiae uolendo sibi bonum, omnipotentiam, iu stitia, infinitate &c. & tamen uelit, nolit uoluntas amantis, deus omnipotens est iustus, & infinitus: sed meritorium est sic amare complacendo in perfectionibus diuinis, qui amor, & complacentia est, in potestate uoluntatis. Actus si quidem meritorius: cum sit actus uoluntatis est, in eius potestate: non obiectum. Sic martyres licet uiolenter occisi sunt: meruerunt tamen acceptando poenam prpter dei honorem, ita & christus meruit acceptando uoluntarie passionem propter bonum ex ipsa consequens: & quia fuit placita deo: licet certo modo fuit uiolenta.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1