Quaestio 1

QVAESTIO VNICA CIRCA hanc distinctionem quaero. Vtrum peccet mortaliter, qui a malo ministro uerum baptisma suscipit scienter.

¶ Tribus articulis soluetur nodus huius quaestionis.

¶ Quantum ad primum notandum, secundum Durant & palu. quaestio. ij. arti. ii. refert dicere de malo, siue bono simpliciter, siue secundum quid: nam bonus simpliciter se cundum conmunem acceptionem dicitur bonus moraliter: & malus simpliciter dicitur uitiosus. Petrus inquit: bonum bonitat moris est bonitas simpliciter. Esse bonum artificem: est bonitas secundum quid: sed bonus secundum quid: dicitumrbonus secundum id, quod sibi addit: ut bonus faber, bonus grammaticus. Et patet differentia: quia aliquis est bonus faber, aut bonus granmaticus, qui non est bonus simpliciter: nec bonus homo. & econuerso: aliquis em bonus homo, qui non bonus faber: nec gram maticus.

¶ Verum hoc posset magis logice sic exprimi. Bonus, & malus sunt termini connotatiui: quia adiectiua: quia in oratione posita determinant sua substantiua appellantes suam bonitatem, aut malitiam adiacere principalisignificato sui determinabilis, dum ponuntur cum eis a parte eiusdem extre mi. Et si determinabile fuerit terminus connotatiuus: sicut faber, dominus seruus &c. appellat bonitatem, aut malitiam adiacere connotato Idenim est significatum principale termini connotatiui: unde cum dicitur: bonus faber, denotatur bonitas artis fabrilis. Bonus dominus, intelligitur bonitas potestatis dominandi: & sic de similibus. Per hoc cum dicitur: baptismus dari a bono ministro, aut malo ministro, de rigore uerborum importatur bonitas, uel malitia: non hominis ministrantis: sed ipsius ministerij id est modi ministrandi. Subdit aut Duran. & Pe. de pal. ubi supra, quod nullus est malus minister, inquantum minister: nisiqui deficit in aliquo particulari requisito ad suum ministerium. Qui autem deficit in aliquo requisito ad suum ministerium, non potest ipsum perficere.

¶ Ad ministerium aut generaliter requirutur haec tria: scire, uelle, posse secundum eosdem. Et sic malus minister baptismi esset. qui nesciret modum, & formam baptismi: aut nollet id est non intenderet baptixare: aut non posset: quia non posset proferre uerba: aut non posset aspergere, aut imerge re, ut mutus, aut mancus. Et ita accipiendo terminos, certum est malum ministrum non conferre uerum baptisma: quia aut de ficit in notitia baptitandi: aut in intentione: aut in forma: uel materia ppinqua ilicet iotione: quia non potest lauare: & io si attem taret, nihil faceret. Sed quia illo modo non loquuntur doc. nec attendunt hunc rigorem uerborum; sed permalum ministrum intelligunt ministru, qui est malus malitia morum id est qu. est in peccato mortali constitutus. & de illo accipienda sunt, quae dicentur. Et talis est duplex: quidam est praecisus ab ecclesia: ut haereticus, aut excommunicatus: suspensus, uel interdictus: aut non est praecisus: sed adhuc habetur ut menbrum ecclesiae numero: etsi non merito. Et secundum hoc uariabitur responsio in sequentibus.

¶ Secundo supponit hic: quod sacramenta habeant efficaciam suam ab instituente scilicet christo, non a ministrante. Item ex opere opera to: non ex deuotione operantis: de quibus satis sup. dictum est.

¶ Notandum tertio: quod per uerum baptisma intelligitur baptisma, cui nihil deficit requisitu ad esse sacramenti: licet forte non habeat omnem esfectum, quem posset conferre semoto impedimento. Vnde ficte suscipiens baptismum secundo modo fictionis, uere recipit baptismi sacramentum: licet non recipiat gratiam, & alia gratiam concomitantia. Vnde (ut breuiter dica) Verum baptisma est, quod imprimit characterem, de quo, in fra.

¶ Quantum ad secundum articulum est haec conclusio prima. Baptismus a ministro quantumlibet malo rite secundum formam ecclesiae collatus, uerus est, & efficax cuiuslibet suieffecta: nisi fuerit permalitiam suscipientis impeditus. Haec conclusio est de mente omnium doc. Sco. Pe, & aliorum.

¶ Dicitur notanter: rite secundum formam ecclesiae: per quod intelligo, quod nihil desit eorum, quae ad substantia requiruntur: hoc est, qui sit in debita materia elementari scilicet aqua, ac integra uerborum forma simul cum ablutione prolata: ac baptixantis intentione, qua uelit baptixare. Tunc probatur conclusio quoad primam partem: quia ita deo placuit instituere: ut malitia ministri no impediret sacim, nec eius esse ctum. Quod sic instituerit Aug colligit ex auctoritate Ioannis baptistae. Supquem uideris spanctamen descendentem: hic est, quae baptixat: ut deducit magister in textu, additis pluribus aliis auctoritatibus.

¶ Adducunt ad idem doct. plures rationes congruitatem smoi institutionis declarantes. Vna est: Ronnabile est deu adsistere signo suo practico ad causandum signatum, ex determina tione uoluntatis suae praecedente omnem conditionem ministri: ut sicut illa deter minatio, qua tribuit suo signo certitudi nem: est ab illo immediate onino, & primo: ita & adsistentia consequens illam determinationem ad cooperandum sit ab ipso immediate.

¶ Praeterea arguitur ex illa congruentia, quae sumitur ex fine. Si baptismus non posset conferri nisi a bono: non esset magnum remedium uiatoris: sed quasi communiter incertum. Cum enim quasi nullus possit esse certus de bonitate propria: multo magis, nec de bonitate alterius. Ergo si ex bonitate ministri dependeret baptismus: nunquam posset aliquis esse certus se re cepisse uere baptismum: quod esset magnum inconuentens.

¶ Et si replicatur, quod etiam modo nullus potest esse certus: quoniam etsi quis possit esse certus de intentione propria, qua uult recipere baptismum: tamen de intentione ministri certus esse non potest: quae tamen requiritur ad ueritatem baptismi. Respondetur: quod licet non possit esse certus certitudine euidentiae: & demostratiua: tamen probabiliter praesumipotest: quod minister baptitans intendat illud facere, ad quod actus ille secundum se est ordinatus: quid enim mouere deberet ministrum ad habendum sinistram intentionem: cum nullum ex hoc consequeretur commodum. Sed non sic potest habericertitudo de bonitate, ac sanctitate ministri: cum ualde multa sint foris insensibilia, quae sanctitatem ministri tollunt. Item ex parte suscipientis est congruentia: quia omnino iniustum est alterum pro alterius iniquitate puniri: dum punitus non communicat cum iniquitate alterius: ita ut possit sibi imputari. Si ergo baptixandus disponit se ad gratiam, quan tum potest: & malitia ministri impediret: ille puniretur propter cuipamn alienam nullo modo sibi imputandam.

¶ Ad idem arguit Durand. & Pe. ea, quae sunt maxime necessa ria ad salutem, debent esse conmunissima, & notissima: baptismus est sacramentum maximaenecessitatis: maxime quo ad paruunlos, qui non habent aliud remedium suae sa lutis: bonitas aut ministri moralis, quae est or gratiam est rara, & ualde ignota: ergo no congruit, ut sit necessaria ad ueritatem baptiimi.

¶ Praeterea secundum eosdem sacra mentum, quid consistit in opere operato non uitiatur ex demerito operantis: dum tamen concurrant, quae sut de necessitate operis: sed omne sacramentum consistit in opere operato: ergo non uitiatur exmalitia, uel demerito ministri operantis, dum concurrunt &c. Et hoc est, quam Aug. ait suploan. homil. v. & habeturde consec. dist. iiij. baptismus. Baptismus talis est: qualis ille est, in cuius potestate dat. Et sequitur. Ego dico, & nos dicimus omnes: quia iustos opot tet esse omnes, per quos baptixatur. Iustos oportet esse tanti iudicis ministros: si ministrare iuste uoluerint: si aut noluerint esse iusti, qui in cathedra Moysi sedent: seturum me fecit magister meus, d quo spiritus eius dicit: hic est, qui baptixat. Non timeo adulterum: ebriosum: non homicidam: quia colubam attendo, per quam mihi dicitur. hic est, qui baptixat. Item eadem dist. Roma nus potestifex; & pluribus aliis locis

¶ Secunda pars conclusionis: quae est exceptio aprima parte: nisi fuerit permalitiam suscipien tis impeditus: patet ex dist. praecedenti: q. ii. quoniam si recipiens ponit obicen contrariae intentionis nolens recipe baptismum: non est uerum baptisma: nec sacramentum ecundum distinctiones ibi positas. Si uero ponit obicem pctimortalis: uolens tamen baptixari: baptismus uerus est: & sacramentum non iterandum: caret tamen effectu salutis: qia non confert gratiam ficte accedenti: ut bi sufficienter dictum est.

¶ Secunda conclusio. Sine peccato in necessitate ineuitabili: baptismus a quolibet sumi potest fideli: & infideli. Est aut ineuitabilis necessitas: quando mora baptitandi est in periculo: ut nisi statim baptixetur, periret: & non est, qui uelit, aut possit baptixare: nisigratia exepli) unus ab isto recipi potest, & debet baptismus. Sitamen in forma ecclesiae baptixare uelit, siue ille sit gentilis, idololatra, siue haereticus: aut alias ab ecclesia pcisus ppetuo, uel ad tempus: siue bono, siue malus.

¶ Haec conclusio quo ad icisos ab ecclesia, ponitur contra quosdam tenentes, quod in nullo casu recipiendus est baptismus a pciso: quid sic nituntur ostendere: quia prohibitum est conmunicare cum tali, & maxime in sacramentis xxiiii q. i. omnis &.cc. sequem. Item c. schisma. vij. q. i. denique j. q. i. si quis. inquit: Recipiens ergo ab eo baptismum scienter contra praece ptum ecclesiae: comunicat cum preciso in sa cramentis: ergo peccat mortaliter. Idem de offerente paruulum praeciso.

¶ Et si dicitur: tuctali baptigando praecluditur uia salutis. Dicitur, quod si adultus est, sufficit sibi baptismus flaminis: cum non possit habere ministrum baptixantem: & in proposito non potest habere: quia prohibitum est sibi conmunicari cum tali pciso. Si uero fuerit paruuls: baptiret, & ipse offerens, si potest: si non potest: quia forte mancus est: nec alium habere potest: cogitur paruulum relinquere finebaptismo: quia non sunt facienda mala, ut eueniant bona.

¶ Contra hanc opinionem concordant beatus Tho. Dur. Richar. Scor & Palu. Et probatur: quia baptismus est sacramentum necessitatis: ioanullo debet omitti, dum potest suscipi: sed a praeciso potest suscipiuerus baptismus: ideo ab eo est suscipiendus in necessitate. Nec impedit mandatum ecclesiae de non communicando praeciso: quia plus ligat praeceptum superioris, quam inferioris: & inferioris cedere debet praecepto superioris deus aunt praecepit baptismum suscipi: ec clesia aunt prohibet comunicare cum eo, quem praescindit: ergo magis tenetur obedire prcepto diuino, quam praeceptoecclesiae: immo uerius obediendo praecepto diuino non transgreditur praeceptum ecclesiae: quia omnia praecepta ecclesiae intelligenda sunt obligare: inquantum non obuiant praeceptis legis diuinae, aut legis naturae: etiam si non semper exprimatur in praecepto. Nonn. intentio ecclesiae est (quae sponsachristi est) aliquid contrarium sponso praecipere. Et per hoc patet, quod suscipiens in necessitate baptismum a paeciso: aut paruulum offerens praeciso: licet conmunicet cum eo in sacramento: non tamen facit contra mandatum ecclesiae: quid intelligi debet extra casum necessitatis.

¶ Et ad hoc arguitur simul, & pro conclusione. Plus tenet fidelis procurare salutem animae proxi- mo, quam corporis; sed popter salutem cor poris: tenetur in necessitate conicare praeciso inhumanis quantumcumque; sibi inhibita sit communio: ergo etiam licet sibi conicare in spunalibus in necessitate ppter salutem alae. Tenet consequentia: quia si popter salutem corporis licet conicando pterire per ceptum ecclesiae: multo magis hoc licet, pr pter salutem aiae.

¶ Nec impedit, si arctissit pceptum de non conicando in spiunalibus, quam in humanis: quia neutrum exit limites ecclesiae praecepti. Antecedens, pbatur: quia in casu, quod praecisus ipse esset in periculo corporis: aut famis, teneor eum eruere, sipossum: ac cibare, & potare ex diuino mandato: alioquin fierem homicidij reus: iuxta illud Amb. Pasce fame morientem: si non pauisti, occidisti. Similiter si alius esset infamis periculo, quem pascere non possem: nisi emendo panem a peiso, teneor, emere panem ab eo: & hoc sibi conmunicare, no obstante phibitione ecclesiae.

¶ Praeterea: teneor ipsi pciso impendere subfidia salutis atae in necessitate: ut si praecisus non baptixatus incideret furiam: & ante desiderasset, aut consensisset baptixari se: & in furia imminet sibi mors, baptirandus esset secundum pmissa non obstante sua exconicatione: ergo multo magis teneor per praecisum in necessita te subuenire saluti alterius non pcisi.

¶ Item omenes ecclesiasticae censurae sunt prsalute, & non contra salutem eius, quai incidit: quia sunt medicinales: ergo nullo casu debent uergere in impedimetum salutis proximi.

¶ Et per hoc randetur ad motiua opinam tium contra conclusionem.

¶ Ad primum ditur. quod in casu necessitatis non transgreditur praeceptum ecclesiae: quia ille intelligitur exceptus: cum etiam conmunio in humanis in necessitate est excepta: ut dictum est. Sed quod additur de adulto, quod quantum ad illum non est articulus necessitatis: quia ei sufficit baptismus slaminis. Dicitur secundum Scot. q.ii. dist. praesentis: quod adulto licet recipere baptismum a praeciso: sialius minister haberi non potest. Et ideo, quia in casu necessitatis recipiendi baptismum: quia habet pcisum, qua potest dare: ion baptismus flaminis non sufficit: nec paceptumecclesiae excusat: quia in illo casu cum sit contra praeceptum superioris scilicet christi, non ligat: ut dictum est. Et pro isto est August. de baptiscontra donatistas. Baptismum potest tradere separatus: sicut potest habere separatus: sed pernicio¬ se tradere. Iste autem, cui tradit, potest salubriter accipere: si ipse non separatus accipiat (sicut plerisque accidit) in catholico, animo, & corde ab unitate pacis non alienato: aliqua necessitate mortis ingruente ad haereticum uenit: & ab eo baptismum christi sine peruersitate percipit: & siue defunctus, siue liberatus nequaquam apud eos maneret, ad quos nunquam corde tranfierat.

¶ Et subdit. Potest etiam fortasse adultus non recipere: quia baptismus flaminis sibi sufficeret: si propter reuerentiam ecclesiae talem uitet. Redit tamen Scor. ad sententiam priorem. nam addit: sed omnibus tamen pensatis, melius, & tutius uidetur, quod atali recipiat, quam quod de uita sine baptismate decedat. haec ille. Et per hoc patet solutio secundi. nonn. praecluditur uia salutis: ut patet. Tho. uere dist. praesenti q.ij. ar. ii. in si Duram. & Pequa iij. ar. j dicentes adulto, sufficere ad salutem, si perat baptismum:: oquuntur non in casu nostro: sed in casu alio, de queo mox dicetur: ideo non contradicunt Scot.

¶ Si dist. Ex illo sequitur, quod si in casu necessitatis sacerdos nollet baptixare nisi data pecunia: etiam baptismus recipideberet: quod tamen communiter doctores negant. Patet consequentia: quia cum ab exconmunicato licet recipere: licet etiam a simoniaco recipere. Huius enim pena est exconmunicatio, quae in casu non impedit. Respondetur secundum doctores in casu, aqua posset emi a sacerdote: non autem baptismus: nec impedit, quod aqua est sanctificata: quia illa sanctificatio non est de essentia baptismi. Sicut etiam calix benedictus uendi, & emi potest licite non habito respectu ad benedictionem: sed ad materiam. Et addit hic Scot. Si sacerdos nitatur uendere actum baptixationis: potest ille, qui offert paruulum emere, non intendens actum illum, inquantum sacramentalis: sed sacerdotis laborem in actu. Sicut conducuntur sacerdotes ad celebrandum missas: ut non ipsi uendant, & alij emant actum celebrationis, inquantum est facramentalis: sed ipsiuendunt laborem, & alij emut cum: quia oportet unumquemque; de suo labore taliter, qua liter uictitare. Hec Scot. q.ij. huius dist. in si. Clare similiter loquitur Pet. dist. praesenti q. iii. art. j. docens aquam, ut talem praecise non habito respectu ad con secrationem debere emi. Consonat sanctus Tho. q.ij. art. ij. praesentis dist. in fi. Et hoc ualde notandum pro conscientiarum serenatione. Et ita raro, & uix casus contingere potest, quin paruulus possit sine uicio simoniae baptixari.

¶ Si uero tam peruersus esset sacerdos, ac temeratius, quod non uellet baptixare nisi pro pecunia: cum ementes, & uendentes sacramenta sint simoniaci: nequaquam esset talis haptismus recipiendus. Et in hoc casu adulto sufficeret baptismus flaminis: quia non posset habere ministrum secundum legem dei. Siquidem contra diuinam legem est simonia. Gratis, inquit dominus, accepistis: gratis date. Mat. x. Si uero fuerit paruulus, offerens cum tali pacto simoniacus est: & peccat mor taliter: & ideo offerre non debet. Sec si potest, ipse baptiuet paruulum: si non potest, magis dimittendus est puer morisine baptismate, quam peccandum mortaliter. Ibi locum habet uerbum ApostoliNon sunt facienda mala, ut eueniant bona. Magis enim tenetur quis uitare peccatum in seipso, quam in alio damnationem.

¶ Verum siparuulus bapticare- tur: quamuis in casu uterque baptixans, & offerens peccaret mortaliter: paruulus tamen uerum baptisma acciperet, & saluaretur. Nec est ille casus similis priori: de quo tangitur in argumento: quia in priori casu baptixatus, uel offerens non communicat cum praeciso in crimine: neque in casu praecisus, nec osserens baptismum petens peccat, ut patuit. In secundo autem casu simoniae petens baptismum pro se, uel paruulo, cum sponsione, uel datione etiam participat in crimine simoniae cum sacerdote contra legem diuinam: quod nullo casu faciendum est.

¶ Conclusio tertia, Extra casum necessitatis scienter petens baptismum a praeciso, non excusatur a mortali pcto. Probatur secundum Richar. quia quantum est in se, conteptibile reddit sententiam ecclesiae: quod scienter sine peccato mortali non potest fieri.

¶ Praeterca: secundum Duram. Eodem praecepto, quo praecipitur excomunicato, aut cuicunque ab ecclesia praeciso, ne se ingerat diuinis: praecipitur cuilibet alteri, nesibi communicet in eisdem: sed praecisus ingerendo se diuinis peccat mortali ter facieiis contra praeceptum ecclesiae: ergo perens, & recipiens ab eo sacramen tum peccat contra idem praeceptum. Ad idem est illud August. ad Orosium de conse. dist. iiij. quamuis. Quamuis unum sit baptisma haeraeticorum (qui in nomine patris, & filij, & spiritussancti baptixant) & ecclesiae catholicae: tamen qui foris ccclesiam baptixantur, non sumunt baptismum ad salutem: sed ad perniciem: & per consequens mortaliter peccant.

¶ Conclusio quarta. Extra necessitatis articulum potest quilibet a suo facerdore non praeciso petere baptismum: quam uis probabiliter eum aest imet esse malum. In hac conclusione doctores omnes concordant. Et probatur conclusio: quia non peccat, qui a malo debitum perit, & accipit: sed sacerdos suus id est sacerdos parochialis suaeparochiae debitor est omnibus suis parochianis in sacramentis ministrandis. Et habet conclusio ueritatem etiam si fuerit notorie malus puta fornicator, aut lusor, uel usurarius publicus: quia de occulto malo, cuius uita non est scandalosa: non est dubium, quin a tali sine peccato possit recipere sacramenta: immo ut dicit Sco. q.ij dist. psentis: non solum potest, sed debet ab eo recipere baptismum, si alias debeat: quia propter peccatum, quod non est notorium, non debet aliquis uitare proxmum in actibus notorijs. Nec ille, quipetit baptismum a malo sacerdote non praeciso, directe cooperatur ei in peccato mortali, quod committit, indigne ministrando sacramentumi: petit enim ob eo debitum; & in hoc non de linquit: quia suar malitia non excusat eum a soluendo debitum, quae tenetur alteri. Etiam huius reddit sanctus Tho¬, quaestio. ij. in fine duas rationes. Consonat Petrus distinctio. praesenti. quaesti. iiij. ar. j. &. ii. Vna: quia petens non potest esse certus, quod sacerdos sit in peccato mortali: cum in uno instanti spiritus operetur iustificationem impii. Secundo: quia iste perit, quod iustum est: quia a suo sacerdote debet sacramenta percipaere: nec propter hoc cogit eum ad peccandum: quia sacerdos potest red dere, quod debet non peccando: immo ut dicit Sco. quantum est ex actu petentis magis necessitat sacerdotem ad paenitendum, quam ad actum peccandi. Si autem ille non poenitet: non est imputandum petenti illum actum: quia non perit, inquantum peccatum est: sed inquantum est debitum.

¶ Dictum est notanter in conclusione a suo sacerdote: quia si non fuerit suus sacerdos paro chialis: si possit habere alium, curincumbit ex officio baptixare: puta facerdotem, aut alium curatum meliorem, peccat: ut dicit Sco. quia ab illo recipit, cui non incumbit sacra menta ministrare.

¶ Sed quid, si non possit haberi alius curatus, uel sacerdos nisi aeque malus, posset tamen haberi aliquis bonus laicus. Dubium est. Respondet Sco. quis sit cui praeferendus in illo actu: an bonus laicus sacerdoti publice malo, an econuerso. Et breuiter, quia officium dispensandi sacramenta in ec clesia competit sacerdotibus: uidetur dicendum, quod quantum ad istumactum magis eligendus est malus sacerdos. Haec Sco.

¶ Quantum ad tertium articulum, dubitatur primo contra conclusionem primam auctoritate Ambro. de initiandis rudibus. & habetur. j. quae- stione. j. non sanat. ait. Non sanat baptismus perfidorum: non mundat, sed possuit: qui in diluuio aquarum ad dominum non approximabunt: quia, ut per apostolum dicitur, quiequid non est, ex fide peccatum est. Roman. ix. Et ex ipsis, qui faciunt, & quibus faciunt: non solum nihil prodest: sed ad iudicium est. Item beatus Augustinus in de uerbis domini. & habetur eadem. q. corporalia. dicit, quod segregati ab ecclesia formam habere pietatis possunt. Virtus uero spiritua¬ lis, & inuisibilis in eis esse non potest, quemadmodum sensus non sequitur menbrum, quando amputatur a corpore.

¶ Et ex hoc potest argui ratione. mem brum separatum, uel aridum non potest esse causa infiuendi uitam in aliud membrum: sed minister malus est mem brum separatum ab ecclesia, uel aridum, & miortuum: quia sine gratia, quem est uita ecclesiae: ergo per tale non potest siuere uita gratiae.

¶ Praeterea: peatus Cuprianus martyur in ista sententias, quod haeretici non uere baptirarent, uique in finem uitae perdurauit: ut habetur j. quaest. j. si quis v. & de consecr. distinct. iij. quomodo exaudit. & tamen fuit sanctus Martur: ergo non errauit. Tenet consequentia: quia omnis errans in fide damnatur, si in errore perseuerat: quia error non stat cum fide: & sine fide impossibile est placere deo. ad Heb. xi. Aliter autem sentire de sacramentis, quam ecclesia Romana sentit, est errare: propter quod tales uinculo perpetui anathematis innodantur. de haere. ad abolendam.

¶ Ad illa respondetur. Ad auctoritatem Ambr. & August. quod loquuntur quantum ad suscipientes sacramenta ab haereticis animo eos sequendi: & qui sic suscipiunt: licet sacramenta suscipiant: non tamen sacramenti uirtutem. Et licet praecisus sit membrum mortuum carens uita: tamen per ipsum potest dari uita suscipienti: Vnde ad rationem dicitur secundum Scot. quaest. prima. distinctio. praesenti: quod in toto corpore humano uita una est omnium partium: & participatur ab eis ordine quodam: quia primo in corde: secundo in alijs: secundum quod propinquius se habent ad illud principiuuitae,. & ideo per unam partem non potest uita deriuari ad aliam: nisi illa pars deriuans prius uiuat eadem uita. Non sic est in corpore mystico, quod est ecclesia: quia non est. in eis una uita numero.

¶ Nec oporter, quod illud membrum, quod ministeria liter dat uitam alteri: sit propinquius principio uitae in participando uitam: sed tantum in gradu ministrandi. Haec ille. Breuiter in corpore naturali est operatio naturalis, qua unum membrum per uirtutem sibi insistentem, & propriam operatur in aliud: non sic in corpore mystico: ubi operatio ministri dispensantis sacramenta non est naturalis: sed ex uoluntaria ordinatione: nec minister agit ad effectum gratiae uirtute propria: sed ministerium tantum exhibet. & christus sacramentorum institutor suo signo adsistit ad producendum eius effectum.

¶ Ad aliud de sancto ( Cypriano respondet Scot. ibidem, ponens honam distinctionem credendorum, dicens, quod aliqua sunt simpliciter de substantia fidei: quae omnes post perfectum usum rationis tenentur explicite credere: sicut sunt articuli de incarnatione christi, eius passione &c. de quibus sunt solennitates in ecclesia: & quos potest populus concipere: quia sunt de humanitate christi. Aliqua sunt explicite de substantia fidei, credenda a maioribus ecclesiae: ut pote, quod deus est trinus, & unus: & huiusmodispiritualia. Alia sunt, quaem non sunt necessario explicite credenda: nec ab istis, nec ab illis: quia non adhuc ab illo tempore sunt declarata ab ecclesia. cuiusmodi sunt multae conclusiones necessario inclusae in articulis creditis: sed tamen priusquam sint per ecclesiam declaratae: & explicatae non oportet quemquam eas credere: oportet tamen circa eas sobrie opinari: ut scilicet paratus sit opinans eas credere pro tempore, quo fuerint per ecclesiam determinatae. Hoc modo baptismum esse sacramentum nouae legis necessarium ad salutem statim erit de ueritate fidei christianae: quia expresse continetur in euangelijs. Sed quod ab haeretico poterat conferri: non statim ex pressum est: nec tempore beati Cypriani fuit declaratum: propter quod circa illam ueritatem declarandam multum laborauit August. in libris suis: & ideo licet Cyprianus sensit baptismum non dari ab haereticis: quia tamen promptus erat animo sentire cum ecclesia: cum circa hoc aliquid determinaret, non errauit pertinaciter: & solumerrans pertinaciter, & in errore permanens dam¬ natur: & talis error pertinax contra fidem non stat cum fide.

¶ Dubitatur secundo: utrum malus. est baptitans in mortalipeccet mortaliter. Respondet beatus Th. & Rich. distinguendo: quia malus aut baptixat cum solennitate, ut minister ec clesiae, cui hoc competit ex officio: & tunc si in mortali baptixat, peccat mortaliter: si peccatum suum mortale recolit, & non paenitet: ut dicit Richar. Ratio secundum Petrum, & Duram. quia irreue rentia lacramentorum uidetur esse motale peccatum: sed baptixans in mortali it reuerentiam facit sacramento. Est enim irreuerentia; cum uasa sanctitatis tractam tur ab immundis. Vnde Diony. in de ec clesiastica hierarchia. Immundis sacra symbola, & signa sacramentalia tangere nefas est.

¶ Praeterea: magis obligantur ad munditiam ministri nouae segis, quam ministri sacramentorum uaeteris legis: sed in ueteri testamento qui cum immunditia tractabant illius legis sacramenta, mortaliter peccabant: ergo. Consequentia nota. Maior patet: quia lex perfectior, & sanctior maio rem sanctitatem, & munditiae perfectionem requirit in suis ministris. Minor probatur per illud Leuit. xxii. Omnis homo, qui accesserit de stirpe uestra, ad ea, quae consecrata sunt: & quae obtulerunt domino filij Ilrael: in quo est immundi tia: peribit coram domino. Vbi glolQui accesserit, mundus ad munda debet accedere. Et Aug. i. q. i. remissionem. S. si ergo. Sacramenta in mosdum lucis ab immundis coinquinari non possunt: sibi tamen inutiliter & perniciose habent: aliis autem utiliter, & salubriter eadem administrant. Idem lib. ii contra epistolam Perminiani eadem. q. per Esaiam. Omnia sacramenta cum obsint indigne tractantibus, prosunt tamen per eos digne sumentibus. Si uero quis baptixat simpliciter in articulo necessitatis: non quasi ministerecclesiae: sed sicut uetula baptixare posset sine solennitate: non peccat mortaliter. Sed quia talis non baptixat, ut minister: sed quasi ut uetula baptixaret: & ideo nihil uidetur agere indebitum contra ministerium suum. Excusat etiam casus necessitatia: Sed contra illud arguit Duran. & Pe. quaestio. ij. arti. ii. probans. Quia in nul lo casu quis potest baptixare, quin baptixet, ut minister: quia quod non potest aliquis facere nisi minister: quicunque hoc facit, facitut minister: sed administrare quodcunque sacramentum non potest nisi minister: nam minister est necessarius, sicut materia, & forma ad hoc, ut sit sacramentum ex institutione diuina: licet solennitas constituta ex ordinatione ecclesiae non sit necessaria: nec solennitas dat esse ministri: sed est magis signum ministerij sui. Etiam casus necessitatis non excusat: quia casus euitabilis non est casus necessitatis excusans aliquem a peccato: quia non tollit rationem uoluntarij: sed semper potest baptitans cauere, ne in mortali bapticet: potest enim intus conteri de peccato commisso cum proposito ab stinendi, & confitendi: quod cum fecerit, iam non erit in peccato.

¶ Et ideo rationes probantes primam partem responsionis, similiter concludunt contra baptixantem sine solennitate, sicut contra istum, qui cum solennitate baptixat. Et subdit Duran. quod securum esset sic facere prius, scilicet se purgare perinternam paenitentiam. Sed addit, quod durum est dicere: quod ad hoc teneatur: quia posset talis necessitas baptixandi occurrere, quando non haberet memo riam cuiuscunque peccati mortalis: nec uacaret ei conscientiam suam scrutariHaec Duran. Eadem fere uide in Petro ubi supra.

¶ Potest dici, ut sequenti distinctione dicetur, quod nulli licet baptixare nisi sacerdoti extra casum necessitatis: & quia in casu necessitatis raro, est congruentia scrutandi conscientiam: ideo tunc necessitas excusaret: si tamen non esset in actuali proposito peccandi mortaliter: uel peccatum mortale continuandi: quod si fuerit actualiter peccans: non uideo magnam differentiam inter laicum baptixantem, & sacerdotem, quinuterque cum ministrat sacramentum baptismi tenetur illud mun¬ dus ministrare. Vile enim reputaret sacramentum, cum tanta uilitate peccati praesumeret ministrare. Vide ad hoc dubium opinionem, & responsionem mediam in Pe. q.ij. art. ij.

¶ Tertio dubita tur. Quam potestatem christus habet in baptismo: & quam communicauit ministro. Pro responsione notandum, qum per potestatem baptismi nihil aliud intelligitur, nisi potestas conferendi esse ctum baptismatis. hic autem est remissio peccatorum, quae sit per gratiam: ut patet ex praemissis: licet haec concomitentur: character, illuminatio, incorporatio &c. hitamen sunt principales Vnde potestas baptismi est potestas conferendi gratiam, & remittendi peccata Haec duo se inseparabiliter concomita tur: & neutra est sine alia in iustificatio ne impij..

¶ Consequenter notandum, quod beatus Tho. post Alexand. quaestioxv. par. iiij. & Pe. quaest. j. ar. j distinguit triplicem potestatem scilicet auctor tatis, excessentiae, & ministerij. Et hanc ultimam Puran. & Richar. partiuntur in duas scilicet in ministerium respectu in stitutionis sacramenti, & ministerium respectu dispensationis. Potestas auctoritatis est, qua quis ex se principaliter. non ab alio superiore potest remittere peccatum: & haec est solius dei: communis tamen patri, & filio, & spirituilancto. Et licet filius, & spiritussanctus hanc potestatem habeanta patre: a quo habent, & essentiam: & ita ab alio non tamen habent a superiore: eo quod pater non est superior, neque maior filio, & spiritusancto: ut patet ex primo. Po testas excellentiae est potestas quodam modo inferiori delegata cum praero gatiua. Et haec in proposito consistit in quatuor praerogatiuis, quae sunt mereri efficaciam sacra mentis: conferre effectum sacramenti sine sacramentis: instituere sacramenta, & in eius nomine conferre sacramenta.

¶ Potestas ministerialis, est potestas dispensandi, uel etiam ministerialiter instituendi sacramenta.

¶ Et per hoc patet responsio ad primam partem dubij: quod christus habuit hanc triplicem potestatem sacramenti. Auctoritatis secundum naturam diuinam tantum, siue ut deus. Excellentiae secundum humanitatem coniunctam diuinitati: & ita secundum quod homo, qui tamen est & deus: nam secundum humanitatem meruit sua passione efficaciam sacramentis. Potuit etiam secundum humanitatem, ut instrumentum coniunctum diuinitati conferre esse ctum sacramenti sine sacramentis: sic remisit peccata Mariae Magdalenae, & quibusdam alijs: sic & per humanitatem conceditur: quod operatus est miracula: principaliter quidem per diuinitatem: tamen per humanitatem uerbo uocali praecipiendo, uel tangendo, uel aliquid operando, ut lutum faciendo ex sputo, & liniendo: ad quod diuina uirtute sequebatur sanitas animae, & corporis.

¶ Ipse etiam instituit sacramenta (ut dictum est) principaliter uirtute diuina: ministerialiter scilicet promulgando uirture humana. Collata etiam fuerunt sacramenta in primitiua ecclesia in nomine christi: ut sup. patuit, quod est nomen dei, & hominis importantis hypostasim in utraque natura subsistentem: ut dictum est in tertio.

¶ Habuit etiam potestatem ministerialem dispensandi sacramenta secundum humanitatem: non ut coniunctam: cum illam etiam habuerunt apostoli, quibus praecepit. Ite &c. bapticantes eos &c. Ipse creditur bapti xasse apostolos: confecisse eucharistiam: & certa sacramenta personaliter exhibuisse.

¶ Quantum ad secun- dam partem dubij dicitur, quod potestatem ministerialem scilicet dispenfandi sacramenta fidelibus communicauit ministris ecclesiae tantum: non excellentiae, neque auctoritatis.

¶ Sed est dubium: an etiam hominibus potuerit communicare potestatem excellentiae: quoniam de potestate auctoritatis manifestum est; quod non potuit communica ri homini puro. Et dicitur conmuniter, quod sic: non autem congruebat. Primum patet: quia quicquid conmunicatur naturae humanae coniunctae: potuit conmunicariei separatae. Nihil enim poterat conmunica ri coniuncte: nisi cuius ipsa erat capax sed eadem est capacitas omnium huma narum naturarum: cum sint eiusdem speciei: & capacitas sequitur naturam specificam.

¶ Verum de merito generali, & uniuersali beatitudinis toti generihumano quidam dubitant, putantes, quod illud non possit communicari naturae humanae non coniunctae: quia meritum illud contrahsit quandam infinitatem ex coniunctione naturae infinitae, propter quam sufficit pro infinitis. Sed probati est in tertio, quod tantum ualet meri tum, quantum potest acceptari. Potest enim deus meritum in se finitum acce ptare pro infinitis: ideo motiuum hoc non subsistit.

¶ Sed adhuc uertitur in dubium, an possit communicari homini potestas cooperandi ad remissionem peccatorum, & infusionem gratiae, quae difficultas in hoc consistit: an creatur: possit concurrere cum deo ad effectum creationis: quia gratia creando infundi tur: de quo supra. q. j. dictum est, & in se cundo: ideo nihil hic superadditur,

¶ Quod uero non congruebat potesta tem excellentiae communicare ministris: rationes plures assignant: ne scilicet baptismus quam unus est. diuideretur. & diceretur baptismus Petri: baptismus Pauli: sed baptismus christi. Nec et spes salutis in mnistro constitueretur: ne putaretur, quod in uirture puri hominis inuocati suscipiens sacramentum interius mundaretur. Et ne auctoritas ministri minueretur.

¶ Ex illo patet; quod licet de rigore uerborum, uerum est, quod filius hominis potestatem habet dimittendi peccata quia filius hominis: non tamen intelligendum est cum reduplicatiua, idest non inquantum filius hominis: sed inquantum filius dei: quia illud conuenit ei secundum naturam diuinam principaliter: & ideo uera est sicut caeterae ppositiones, in quibus quod dei est: homini attribuitur per idiomatum communicationem. &c.