Quaestio 1

QVAESTIO VNICA CIRCA hanc distinctionem queritur. Vtrum homo prostatu innocentiae habuit cor pus immortale. Primo declaratur quaestionis titulus: secundo conclusiones: tertio dubiorum subiungentur solutiones.

¶ Quo ad primum, quod titulus duplicem habere potest intellectum: siue de rigore uerborum siue non: sed quod hoc complexum in statu innocentiae potest determinare uerbum habuit, uel nomen immortale. Primo modo est sensus quaestionis: utrum homo habuit in statu innocentiae immortalitatem id est non posse mori pro quocunque; statu: & certum est, quod ille intellectus falsus est: quia homo in statu innocentiae habuit possibilitatem moriendi post peccatum: & secundum hunc intellectum non est prosequenda quaestio.

¶ Aliter potest intelligi, ut Iyin statu innocentiae, determinat imnior talitatem; & sic est quaerere. Vtrum homo habuit immortalitatem in statu innocentiae. i. habuit non posse mori instatu innotentiae manens: hoc est, utrum homo si non peccasset: mori non potuisset in paradiso. Et ille intellectus est ad propositum.

¶ Secundo considerandum, quod mors potest tripliciter contingere homini: ut dicit sanctus Bonauen. q. x. huius dist. Aut per elementorum pugnam, & dissolutionem id est elementorum qualitates, siue qualitates primas: aut per humidi radicalis consumptionem: aut per extrinsecam laesionem. Primo modo contingit per qualitates intrinsecas prima partium organicarum, quae sunt adinuicem contrariae: & ita potest una superare aliam. unde contingunt febres; & aliae infirmitates ad mortem disponentes. Secundo contingit ex continua consum ptione humidi per calorem naturalem: quo tandem deficiente sequitur mors. Et licet per humidum cibale restauratur deperditum: non tamen in tali puritate, qualis fuit in deperdito. Etiam uirtus conuersiua: quia est agens physicum: ideo agendo repatitur: & ita debilitatur continue, donec non potest conuertere cibum: nec restaurare deperditum in ea puritate, quae sufficit ad conseruandum uitam. Hinc homo deficiendo senescit: & senectam sequitur mors, quae etiam sequitur si nullum extrinsecus laesiuum acce- deret. Tertio modo contingit mors perlaesionem extrinsecam: ut per aerem, ignem, uel aquam: aut uiolentiam a daemone, bestijs, uel homine: uel alio opprimente, uel lae dente.

¶ Tertio notandum, quod hominem habuisse corpus inimortale pro statu innocentiae, potest adhuc dupliciter intelligi: secundum quod immortale potest accipiproprie, uel improptie. Proprie, ut contra dictoricopponitur huic, quod ex mortale: ut uidelicet negatio inclusa negat potentiam moriendi in talistatu. Et sic uaset tantum imnmortale i.d est non potens moriin tali statu. Improprie ut non opponitur contradictorie: sed quasi subcontrarie. ut uidelicet negatio inclusa non negat potentiam, sed actum ualens tantum. Immor tale id est potens non mori pro statu isto. secundum quem modum magister concedit, quod homo pro statu illo fuit mortalis, & immortalis. Haec de primo articulo.

¶ Quoad articulum secundum est haec conclusioprima. Accipiendo immortale proprie, homo non habuitcorpus imortale po statu innocentiae. Probatur: quia homo potuit pro statu illo mori: ergo. Consequentia nota. Antecedens probatur: quia potuit homini in paradiso accidisse alter trium modorum ad mortem impellentium. Potuit enim prohiberi a sumptione cibi, potuit gne comburi, aqua suffocari, a bestia occidi daemone uel homine. Habuit enim corpus optime complexionatum, & ita tenerum: quod potuit conse- quenter a suo contrario, calore uel fri¬ gore excessiuo corrumpi; & similiter aliouiolentante dissolui. Potuit & humidum per non sumptionem cibi consumi, & sic mori & sic de alijs. Euisset enim tumc cor pus hominis eiusdem speciei, & naturae cuius & nunc, ergo poterat ab eisdem agentibus pati a quibus nunc patitur, si applicata fuissent. Non enim habuisset dorem impassibilitatis: per quam corpora sancto rum redduntur simpliciter impassibilia.

¶ Secunda conclusio. Homo habuit corpus immortale in statu innocentiae: secundo modo accipiendo immortale. Probatur: quia potuit non mori pro statu illo: ergo. Antecedens probatur: quia habuit proillo statu adiutoria, & remedia contra omnia mortem inducentia: & ita potuit mortem euitare. Antecedens probatur: quia contra intrinsecam elementorum pugnam habuit optimum qualitatum temperamentum perfectae sanitatis qua una qualitas non dominabatur alteri eam corrumpendo. Contra consumptionem humidi radicalis, restaurationem cibi. Contra debilitationem uirtutis conuersiuae lignum uitae, quo uirtus conuersiua confortabatur, ut debilitari non posset, nec deficere. Et perhoc nec senescere: non ut senescere est diu uiuere: sed ut senescere est infirmitati senium subijci. primo modo: non secundo in statu innocetiae senuissent. Cotra extrinseca elementa habuit aeris temperiem conuententissima, quantum ad omnes qualitates primas. Contra uiolentia daemonum, angelicam custodiam: similiter & contra bestias, quae tunc non fuere immites, sed huiusmodi obedientes: nam super illa: habuit perfectum dominium. Similiter & homines in statu illo fuissent iusti, & non peccatores: quare nullus alium laesisset. Quod si aliquis animum laedendi alium concepisset, iam peccasset, & statim de para diso expulsus fuisset: sicut de Adam factum est. Contra caetera causaliter uiolentia, opprimentia, uel laedentia habuit prudem tiam compiosam omnia illa cauendi.

¶ Tertia conclusio. Si homo in paradiso non peccasset: mortuus non fuisset. Probatur per illud apostoli Rom. v. Per unum hominem peccatum in hunc mundum intrauit, & per peccatum mors. Item potuit cauere omnia inducentia mortem: ut patet ex ij. conclusione. Et si non cauisset, iam peccasset: & ita innocentia perdidisset. Sicut. n. habuit praeceptum de comedendo de omni lignoparadisi: excepto ligno scietiae boni, & mali: ut uult magister dist. xx. ita & habuit praeceptum naturale de cauendis caeteris sui corruptiuis: quid si non fecisset peccasset: & innocentiae statum excessisset.

¶ Quantum ad tertium articulum est dubium. Vtrum lignum uitae habuit uirtutem perpetuandi hominis uitam. Et uidet quod non: quia quicquid est agens physicum: in agendo repatitur: & per consequens debilitatur. Sed fructus ligni uitae non potuit confortare ipsum: nisi conuerteretur in ipsum actione phrsica, & naturali. Non autem potuit plus confortare, quam agens conuertens fuit forte. Sed conuertendo fructum ligni, uitae debilitabatur per repassionem: ita quod natura conuertens prius fuit debilitata: quam nutrimentum conuerteretur; quia est actio naturalis. Et sicut in una actione conuersionis debilitatur ita in qualibet alia: & sic tandem ita debilitatur, quod non plus conuerteret. Adducitur etiam exemplum philosophi primo de generatione de uino, qud a principio couertit in se aquam, & de bilitatur. Et idem secundo minus fortiter operatur. Vltimo deficit non potens aliquid aquae in se conuertere: sed potius conuertit in aquam.

¶ Propter hanc rationem quam fecit Sco. dist. praesenti: dicit ipse Sco, consequenter, quod fructus ligni uite: licet habuit uirtutem prolongandi uita, non tamen in perpetuum conseruandi. Vnde si non fuisset homo translatus: tandem fuisset in paradiso mortuus. Tuisset tamen immortalis de facto id est non fuisset mortuus: quia quilibet fuisset translatus, antequa uirtus adeo esset debilitata in eo, quod corpus esset impportionatum animae, ut mors accederet. Nec hoc fuisset miraculosum, sed iustum, & regulariter factum. Euissent ergo translati non simul: sed successiue: quilibet tamen meruisset tantam gloriam ad quantam fuisset praeuisus: neque enim deus praemium distulisset completo merito; quia nullum fuisset impedimentum. Nihil enim eius fuisset purgandum, quia nullum peccatum: neque omnes meruissent usque ad terminum ultimi generandi: quia sic semper priores plus meruissent, quam posteriores. quod patet falsum: quia beata uirgo plus metuit, quam Adam: quamuis generatione posterior Adam. Haec sententialiter Sco.

¶ Sed ratio illa non est efficax. Vnde est opinio alia, quam comuniter tenent alij docto. quod lignum uitae uirtutem habuit conseruandi uitam hominis in statu innocentiae perpetuo. Nec ratio Sco. procedit de agente phulico debilitato; quia quae ro; Vtrum actiuum agendo debilitatum possit reduci ad pristinu uigorem: uel non. Sisic: ergo per huiusmodi, reductionem, & confortationem conseruari potest: inmo & augeri, ut nunquam deficiat: haec autem confortatio maxime fieri potest peresum ligni uitae. Si non: sequitur, quod homo post infirmitatem, non posset reduci ad pristina sanitate: & uirtus conseruatiua continue etiam a principio uitae debilitare tur, quod est contra experientiam. Nam fortior est illa uirtus in iuuentute, quam in infantia: quia potest conuertere solidum cibum, quem non sufficeret conuertere in infantia. Item sequitur, quod ignis producens ignem debilitaretur per appositionem combustibilis: & tandem deficeret appositione combustibilium: quod est contra philosophum, & experientiam.

¶ Ideo respondetur dupliciter ad rationes Sco. Primo modo negando, quod uirtus non potest confortari nisi per conuersionem alicuius in ipsum: quia uirtus, quae confortatur, accidens est. Quia confortari, & debilita ri non conuenit formae substantiali. quae non recipit magis, & minus. Cofortatioergo posset esse paugmentum aliquarum qua litatu; sed tales praesent augeri, & seruari accofortari perqualitates extrinsecas absque; aliqua conuersione. Vnde sensibiliter ex primit, quod ante omnem conuersionem aliques confortat ad faciendum opera uitae, quae prius facere non poterat puta statim, post sum ptionem cibi priusquam conuertit in substa tiam rei, alitae. Similiter aliqua confortant solo odoratu: aliqua solum extrinsecus ta¬ ctui applicata, quae non conuertuntur in confortatum. Non ergo oportet omnem confor tationem fieri per smoi conuersionem, & ita semp conuersiuam uirtutem repati; & sic semper deficere.

¶ Secundo esto, quod aliquando confortatio fiat per conuersionem, & primum conuertens repatiat: & fiat debilius conuertendo: tamen resultas ex conuertente, & conuerso est fortius, & perfectius: & sic potest carnem facere puriorem. Ideo dicitur, quod potest homo confortationeligni uitae in uita perpetuo conseruari. Na agens physicunsicut potest repatiendo debilitari: ita potest etiam augeri in uirtute sua. sicut uidemus de igne: quanto plura combustibilia applicantur: tanto magis augmentatu uirtus eius incensiua. Ha c est responsioOckam in. iiij. q. x.

¶ Ad exemplum de uino, & aqua dicitur quod ibi non est uera conuersiounius in aliud: sed quaedam mixtio piux ta positionem partium; & sic est conuersioTamen illa non est cum confortatione conuertentis: sed cum eius continua debilitate secus in proposito.

¶ Secundo dubitatur contra conclusionem primam. Nam uidetur, quod homo manens in innocentia non potuit mori. Nam mors poena est grauis, quae secundum diuinam iustitiam non praecedit culpa.

¶ Ad hoc respondetur, quod secundum in nocentiam homo potuit mori, licet de facto homo mortuus non fuisset ex causis tactis. Et ad argumentum nunc adductum dicitur. Verum quod est poena non praecedit culpamn: capiendo pena proprie prout pena est punitio delicti. Sed tumc mors non fuisset pena in statu innocentiae: sed quaedam naturalis transmutatio consequens mixtionem ex contrarijs: sicut & mors brutorum non est pena: sed passio con sequens naturam corruptibilem.

¶ Tertio dubitatur. Vtrum lignum uitae peccatorem praeseruasset a morte; & uidetur quod sic: quia dicitur Gen. iij. Ne ergo forte mittat manum suam, & sumat etiam de ligno uitae: & uiuat in aeternum. Hoc dictum est de Adam post peccatum. Et idem uidetur de Enoch, & Helia conceptis in peccato: & tamen praeseruantur in paradiso usque ad Antichristi aduentum. Et qua ratione usque tunc: eadem ratione, & deinceps. Item lignum uitae habuituim restaurandi humidum radicale, & conseruare: & potuit extrinsecum uitae impedimentum tolli& caueri: ergo potuit hominem peccatorem in uita conseruare; neque peccatum hominis mutauit naturam ligniuitae: Respondetur breuiter post sanctum Bo nauent. quod uis ligni uitae conseruatiua hominis non fuit ligni a natura speciuoca: sed ex dono dei speciali ad salutem hominis corporalem. Sicut quod uestimenta, & calciamenta tanto tempore praebere poterant obsequium homini: ita ut non ueterascerent, non fuit a natura eorum, sed speciali dono Dei. Homine igitur lapso in pctum subtracta, & immutata fuit ista uis ligno uitae: ut irreuocabiliter staret Dei sententia. Stipendia peccati mors. ad Rom. vj. & Gen. ij. Quocumque; dic comederitis &c. Per hoc ad obiecta.

¶ Ad primum dicitur, quod in aeternum, non dicit ibi interminabiitatem: sed quandam uitae diuturnitatem, quenmadmodum saepe loquitur scriptura. Quamuis. n. post peccatum lignum uitae non potuit corpus perpetuare; potuit tamen adiuuando naturam ipsum lignum longo tempore conseruare, & per hoc pater solutio sequentium.

¶ Ex praedictis patet, quod alia fuit immortalitas status in nocentiae: & alia erit status gloriae. Nam illa non reddidit corpus spirituale: sed conseruabat corpus animale indigens cibo, & potu. Tuitque alterabile per qua litates primas, & uiolentabile per extrinseca aduersa. Sed in hoc fuisset immortale: quia contra omnia mortem inferre potentia intrinseca, & extrinseca, habuit sufficientia munimenta: ut dictum est. Sed inimortalitas gloriae reddet corpus gloriosum, & spirituale: ita ut non indigeat corporalibus alimentis. Nec alterari poterit: aut laedi a quibuscunque extrinsecis, sed erit in plena potestate spiritus ipsum uiuificantis, animae scilicet rationalis quantum ad agere, & pati per donum glo riae: de quo in quarto uidendum.