Quaestio 1

QVAESTIO I VTRVM sit possibile intellectui uiatoris habere notitiam euidentem de ueritatibus theologicis.

¶ In illa quaestione auctor primo declarat terminos: deinde quaerit de notitia respectu dei, qualis possit haberi ab intellectu creato. Tertio respondet ad quaestionem. Quarto mouet dubia, & soluit.

¶ Circa primum describit tres terminos: scilicet intellectus uiatoris: notitia euidens: ueritas theologica.

¶ Circa primum articulum notandum primo: quod uiator est ille, qui non est in termino, ad quem tendit. Sunt autem duo termini rationalis creaturae, scilicet beatitudo finalis, & miseria finalis. Viator ergo est quisquis, qui neque beatus est, neque finaliter damnaius. Supponit autem auctor: quod notitia intuitiua dei beatificat: & ita patet diffinitio, quae solum datur de puro uiatore. hoc est de uiatore, qui non est simul compraehensor propter Christum, qui compraehensor fuit. & uiator: Christus autem semperhahuit notitiam intuitiuam deitatis secundum humanitatem: quia anima eius instanti creationis fuit beata, ut patet in aij. distinctio. xiij. Si replicatur de Paulo in raptu, qui fuit uiator: quia nondum in termino: & tamen habuit notitiam intuitiuam dei: uidit. n. deum, sicut est nude, siue per essentiam: ut uult beatus Augustinus ad Paulinum in de uidendo deum. Ad hoc potest diciuno modo: quod in inssanti raptus Paulus non fuit uiator: sed uere beatus: li cet sua beatitudo non fuerit perseuerans: quia post raptum rediit ad statum uiatoris. Velsi hoc non placet pro eo, quod continuatio, siue perpetuitas secundum aliquos est de ratione beatitudinis. Dicendum: quod Paulus etiam in raptu fuit uiator: & sic addendum erit descriptioni uiatoris Iy permanenter: ut sic dicatur. Viator est, qui non habet notitiam in¬ tuitiuam deitatis permanenter sibi possibilem de potentia dei ordinata. Per primum excluditur intellectus beati deum clare uidentis. Per secundum excluduntur damnati, quibus notitia intuitiua dei non est possibilis stante lege: secus de potentia absoluta. Ex quibus patet: quod dominus Camera, male notat aucto rem de notificatione intellectus uiatoris. q. i. arti. j.

¶ Per oppositum sciripotest, quid compraehensor: quia uiator, & compraehensor ex opposito distinguuntur.

¶ Circa secundum terminum scilicet netitia euidens. Notandum secundo: quod euidentia, & incuidentia sunt differentiae, ueritatis complexaepropositionalis Vnde notitia incomplexa (quia nec uera, nec falsa) non dicitur euidens, uel non euidens. Euidentia uero primo conuenit notitiae adhaesiuae, & mediante illa potest etiam attribui notitiae propositionis appraehensiuae. Vnde quod propositio aliqua dicatur euidens, siue euidenter uera ex eo est: quia assensus eius est euidens: alioquin omnis ueritas necessaria esset euidens, cuius contrarium uerum est: cum multae ppositiones necessariae sint nobis dubiae. Vnde auctor hic describit notitiam euidentem adhaesiuam scilicet quod est notitia adhaesiua ueri complexi, ex notitia incomplexa terminorum illius: uel alterius propositionis mediate, uel immediate: nata sufficienter causari. Dici tur illius propositionis immediate: propter notitiam propositionis per se notae uel contingentis. Dicitur, uel alterius mediate: propter notitiam conclusionis demostrabilis. Hanc materiam late pro sequitur dominus Cameracen. q. i. art. i. uide ibi pro intellectu illorum, quae doctor breuiter ponit. Quod etiam in illa descriptione non dicit causata, sed nata causari propter hoc est: quia sideus notitiam per demonstrationem acquisibilem causaret in intellectu humano: ipsa esset euidens. Et quam, uis non esset causata ex notitia incomplexa terminorum: sufficit tamen, quod esset, uel fuisset nata causari.

¶ Si quaeritur quomodo habent se adinuicem notitia, cuidens, & necessaria: Re¬ spondetur: quod habent se sicut termini impertinentes, quia non omnis necessaria est euidens necois euidens est necessaria: ut patet de contingenti per experientiam nota.

¶ Item patet, quo se habent adinuicem notitia euidens, & scia. Nam notitia euidens se habet in plus, quam scientia intellectus, aut prudentia, aut alius habitus vj. Ethic. apho. positus. Nam illi sunt tantum necessariorum. Euidens ueratio etiam est contingentium.

¶ Item propositio euidens est propositio per se nota. Est enim euidens propositio notitia superior: ad utrunque: nam omnis scientia est euidens notitia: similiter omnis per se nota est euidens propositio, & non econuerso. Instantia est de contingentia nota per experientiam, cuius notitia est euidens: & tamen nec scientia, nec perse nota.

¶ Et si dicas. Sequitur ex praemissis: quod propositio contingens euidens semper esset per se nota: quia scit cognitis terminis: cum notitia incomplexa terminorum suorum sufficit ad causandum eius notitiam adhaesiuam. Respondet auctor: quod ad hoc, quod propositio sit per se nota, requiritur. quod euidenter sciatur ex quacunque notitia terminorum istius propositionis. Nunc autem propositio contingens non scitur msi ex notitia intuitiua terminorum: & non suificit abstractiua.

¶ Contra: propositio nis contingentis euidentis ad minus unus terminus est notitia intuitiua: & siilla mutaretur in abstractiuam, non erit eadem popositio: quia non idem terminus. Et per consequens quicunque habet notitiam terminorum talis propositionis contingentis: euidenter assentit ei: & iia erit per se nota: & per conse. quens primum principium.

¶ Solu. Perterminos propositionis hic non intelliguntur signa mentalia, ex quibus propo sitio constituitur tamuam ex subjecto, & praedicato: sed intelliguntur res significatae per illa: quae scilicet res terminant actus intelligendi, de quo infra dubio secundo. Et illae possunt intelligi intuitiue, uel abstractiue. Ad hoc ergo, quod propositio sit per se nota: requiritur, uod tuidenter sciatur: cus a resre terminos significatae appraebendantur notitia intuitiua, siue abstractiua: & perhoc patet solutio. Hinc Gregor. dist. ij. quaest. i. artic. j. circa principium dicit. Esse per se notum non debere pro prie attribui propositioni: sed rebus significatis per propositionem: ut sit sensus: aliquod enunciabile est per se notum, idest alicuius enuntiabilis notitia, quae formaliter cognoscitur ex nullius alterius extrinseci notitia tamquam a per se causa dependet: ita quod ipsum naturaliter potest cognosci: est si nulla cuiuscunque extrinseca notitia haberet. Haec ille.

¶ Ex illo sequitur: quod Ockam per terminos intelligitur conceptum obiectiue existentem in mente secundum unam opi. ut patet ex. q. iiij. dist. iij. Vel secundum aliam opi per ter minum potest intelligi res praecise significata per extrema. Vnde patet: quod non sunt idem termini in propositione deus est: quam format beatus, & quam formamus nos, propter quod illa, quam format beatus, est per se nota: sed non illa, quam formamus nos: quia termini in propositione, quam nos formamus: non praecise significant deum: quia deun secundum rationem absolutam, & propriam cognoscere pro statu illo non possumus.

¶ Posset ergo breuius dici: quod propositio per se nota est propositio, ad cuius euidentiam sufficiunt extrema illius propositionis: uel quaecunque alia idem tamen praecise significantia: de quo latius. infra. dist. iij. qeiiij. & in Cameracen. q. i. art. j. Item in dub. sexto: quod mouet Ockan.

¶ Notandum tertio circa tertium terminum, scilicet ueritas theologica. Veritas theologica est ueritas necessaria uiatori ad aeternam salutem habendam. hoc est, ueritas theologica est ueritas, cuius notitia adhaesiua necessaria est ad salutem explicite, uel implicite habenti usum rationis, & eam appraehendent. Dicitur explicite, uel implicite: quia omnes ueritates in canone bibliae contentae, & ex eis in consequentia necessaria illatae sunt ueritates theologicae, & tamen non est necessarium ad salutem, quod expreseis noscantur, idest credantur: sicut illa Abraam duos filios habuit &c. Est autem necessarium implicite: sufficit enim ad salutem credere in genere omnia reuelata a Deo in sensu per Spiritum sanctum intento (qualia sunt omnia in canone bibliae contenta) esse uera. Et per hoc implicite creduntur omnia ibi contenta: quia implicite creditur, quicquid sequitur ad explicite creditum etiam Vero coassumpto.

¶ Ista descriptio ueritatis theologicae est stricta: notificatur qua doque largius, ut omnis propositio seu ueri tas formata, uel formabilis de deo, uel etiam de creaturis, ut habent reductionem, uel per se ordinem ad deum, puta secundum rationem gubernationis: creationis: conseruationis: iustificatio nis, redemptionis &c. dicatur ueritas theologica. Auctor uero primae acceptio ni innititur: sed Cameracen. secundam dicit plus fore propriam allegans ad hoc auctoritatem Augustini, quam & doctor habet in litera.

¶ Sed ex illo dicto Augustini suum intentum probare non potest: immo facit pro doctore. contradum Cameracen. uerum dum constat de re, frustra concertatur de nomine. Vide Cameracen. ubi sup. q. i. art. i. quia dicta sua ualent pro intellectu doctoris.

¶ Ex illo sequitur: quod aliquae ueritates naturaliter notae sunt theologicae ut deus est bonus, uiuens, sapiens, intelligens: quas etiam philosophus demonstrat. xij. Metaph. Et per hoc ueritates illae pertinent tam ad metaphysica, quam ad theologiam. In metaphsica demonstrantur demonstratione: quia in theologia propter quid.

¶ Secundo sequitur: quod uerita tum theologicarum aliquae sunt naturaliter notae: aliquae sunt supernaturaliter cognitae, & tantum fide creditae: ut deus est trinus, & unus: deus est incarna tus &c.

¶ Sed diceres, ex hoc sequere tur, quod eadem ueritas pertineret ad diuersas scientias. Pro huius intellectu norandum secundum doct. quod scientia accipitur dupliciter. Vno modo aggregatiue pro collectione multorum pertinentium ad notitiam unius: uel multorum daeterminatum ordinem habentium. Illo modo scientia continet notitias appre hensiuas simplices, & complexas, & adhaesiuas principiorum, & conclusionum: reprobationes errorum: & solutiones falsarum argumentationum: diffinitiones & diuisiones secundum quam acceptionem dicitur quod in scientia est triplex modus procedendi scilicet diffinitiuus, diuisiuus, & illatiuus id est argumentatiuus. Et hoc modo multi habitus, specie, & genere distincti possunt dici una scientia (quam uis non sint res una) propter determiminatum, & specialem ordinem, quem habent inter se, & non ad alia scibilia. Et illo modo una ueritas potest pertine re ad diuersas scientias etiam naturaliter inuentas: secundum quod potest indiuersis huiusmodiscientiis aggregatiuis probari, uel ostendi. Potest etiam eadem ueri tas esse principium in unascientia, & conclusio in alia: sic principia mulicae scientiae sunt conclusiones probatae in arith. metica.

¶ Secundo accipitur scientia per simplici qualitate, uel habitu distincto contra alios habitus intellectuales. Illo modo eadem ueritas non pertinet ad distinctas scientias: quia unius conclusionis non est nisi una scientia, etiam si ipsa per diuersas praemissas posset demonstrari: & scientia sic accepta est una res numero.

¶ Notandum etiam est, quod scientia aggregatiue dicta multipliciter potest accipi. Vno modo generaliter, ut auctor dicit pro collectione multarum notitiarum complexarum, & in complexa rum, appraehensiuarum, & adhaesiuarum, actualium, & habitualium pertinentium ad notitiam unus, uel plurium certum ordinem habentium &c. Secundo modo procollectione notitiarum adhaesiuarum ptinentium &c. Tertio modo pod collectione notitiatum adhaesiuarum ppositionum necessaria rum, siue pricipiorum, siue conclusionum. Quarto pro collectione notitiarum conclusionum tantum demonstratarum tam actualium, quam habitualium. Quintosolum pro collectione habituum conclusionum demonstratarum.

¶ Et secundum hoc uariatur responsio, cum quaeritur. An notitia naturalis philosophiae seu librorum phusicorum sit scientia: & omnibus illis modis scientia est quasi no¬ ne collectiuum. Et posset dari exemplum in nomine exercitus, quod aliquando capitur pro collectione hominum tantum ad unum coordinatorum: uel pro collectione hominum, & iumentorum quandoque pro collectione omnium animalium, & omnium paramentorum ad pugnam requisitorum, ut habetur Iudith.ij. de exercitu Holofernis.

¶ Et sicut ponitur distinctio inter scientiam ag gregatiue sumptam, & per simplicem not tiam: ita de habitu similiter dicendum est: quod quandoque accipitur communiter, & aggregatiue ut continet sub se multos habitus numero, & specie distinctos: & sic habitus quo cognoscitur illa: deus est unus: nec est metaphysicus, nec theologicus: quia pars non est totum: & homo non est exercitus. Quandoque uero accipitur simpliciter pro uno simplici habitu: & sic idem habitus potest esse meta physicus, & theologicus: sicut homo potest esse pars exercitus, uel populi.

¶ In telligitur autem quaestio de notitia euidenti & communi: & non praecise de notitia euidenti scientifica.

¶ Item intelligitde ueritatibus supnaturaliter cognoscibili bs: qustio non habet difficultatem. clarum. n est: si sunt naturaliter cognoscibiles: sunt etiam intellectui uiatoris possibiles. Ex his facile formari potest responsio ad replicam.

¶ Declaratis terminis tribus in arriculo primo: & intellectu quaestionis habito: uidendum est de notitia dei, qua lis haberi possit ab itellectu creato. Vbinotandum primo secundum Camera cen. quod notitiarum quaedam est sensualis: alia intellectualis. De sensuali hic parum ad propositum. Harum aliqua potest esse complexa, alia incomplexa, siue sensualis, siue intellectualis: ut inducit praefatus doctor de brutis, quae multas formant notitias complexas de sensibi libus. qeiij. art. j. De hoc multa in Greg. dist. iij. fere per totum.

¶ Secundo notandum: quod duplex est notitia incomple xa nobis possibilis: quarum una solet dici intuitiua: alia abstractiua. De quo etiam uide, si placet Gerso. tracta. v. super Ma gnificat.

¶ Notitia intuitiua est notitia incomplexa termini, uel terminorum rei, uel rerum, uirtutecuius potest eusdenter cognosci aliqua ueritas contingens, maxime de praesenti, ut quod res est, uel non est: quod est hic, uel ibi: ut est uisio exterior sortis: per hanc enim cognoscoeuidenter sortem esse: & si per potentiam diuinam illa uisio conseruaretur sorte destructo: per eandem coonoscerem euidenter sortem non esse. Dicitur per potentiam diuinam: quia naturaliter est impossibile: nam uisto intuitiua dependet causaliter ab obiecto in fieri, & esse.

¶ Haec notitia non est tantum sensibilium: sed etiam intelligibilium: licet non omnium, quia non est respectu habituum: sed respectu actuum tantum: quia intellectus noster cognoscit intellectiones, & actus uoluntatis, delectationes, & tristitias. Nam euidenter scio me intelligere, uelle, nolle, cogitare: quod fieri non potest sine notitia intuitiua. Et haec dicta habent ueritatem; quando illa notitia est sufficienter perfecta. Potest enim quando que illa notitia intuitiua esse nimis remissa, & nimis imperfecta, & obscura: uel potest esse aliud impedimentum ex parte obiecti, uel medij: & tuno paucae contingentes possunt euidenter cognosci. Atali etiam notitia intuitiua incipit experimentalis cognitio: & perconsequens omnis notitia intuitiua est singularis.

¶ Abstractiua uero notitia dupliciter accipitur. Vno modo accipitur pro notitia uniuersali abstracta a multis singularibus: ut conceptus specificus omnium hominum. Et talis cognitio non est aliud, quam cognitio alicuius uniuersalis abstrahibilis a multis singularibus:. Et siuniuersale sit uera qualitas existens in anima subiectiue: concedendum est: quod illud uniuersale potest intuitiue uideri: & pro eadem est notitia intuitiua, & ab stractiua: illo modo accipiendo abstractiuam. Alio modo acccipitur notitia abstractiua secundum quod abstrahit ab existentia, & non existentia: & ab alijs conditionibus, quae contingenter accidunt rei: uirtute cuius de re contingenti non potest sciri, an sit, uel non sit: uel alia ueritas contingens: ut notigia, quae habet dae obiecto in eius absen¬ cia. Et omnis talis naturaliter acquisita praesupponit notitiam intuitiuam eiusdem obiecti.

¶ Tertio notandum: quod est duplex actus intellectus, appraehensiuus, & iudicatiuus. Primus est respectu cuiuscunque potentis terminare actum potentiae cognitiuae, siue sit complexum, uel incomplexum. Sic appraehendimus terminos propositionis, & ipsas propositionis, argumenta, svllogismos, demod strationes: & uniuersaliter omnia, quae respiciuntur obiectiue a potentia intellectiua. Actus iudicatiuus est actus intellectus, quo assentit, uel dissentit propositioni uerae, uel falsae: & ille est tantum respectu complexi propositionalis. Ex illis infert doctor: quod respectu complexipropositionalis intellectus habet duos actus scilicet appraehensiuum,. & iudicatiuum. Et sunt separabiles, primus a secundo.

¶ Alij uero actum appraebensium nominant notitiam appraehensiuam: & actum iudicatiuum notitiam adhaesiuam. Vnde notitia appraehensiua est actus in tellectus, quo aliquid, aliqua, uel aliqualiter complexé, uel incomplexe cogitamus. Incomplexe: ut cum uideo caelum, uel audio coelum: & solum coelum cogito nihil ultra cogitando. Complexe propositionaliter, dum cogito caelum actu moueri, uel motum fuisse. Non propositionaliter, dum cogito coelum stellatum: terram aratam non cum actu complexiuo, uel diuisiuo.

¶ Ex qua patet: quod respectu cuiuscunque obiecti intellectus, idest respectu cuiuscunque intelligibilis, siue sit res extra animam: siue in anima: siue actus: siue habitus: siue scientia, siue fides &c. potest esse notitia appraehensiua: nec tamen propter hoc omnis notitia est appraehensiua.

¶ Si dicis. Bene sequitur; cuiuslibet intelligibilis est notitia appraehensiua: & omnis notitia adhaesiua est intelligibile; ergo omnis notitia adhaesiua est notitia apptehensiua: in primo primae. Respondetur: quod est paralogismus, & committitur fallacia accidentis, & male concluditur: quia minor extremitas non habet se ad ma¬ io rem extremitatem in conclusione sicut se habet medium ad maiorem extremitatem in maiore. Vnde debet sic concludi: ergo cuiuslibet notitiae adhaesiuae est notitia appraehensiua.

¶ Noritia adhaesiua, siue iudicatiua est actus intellectus, quo assentit, uel dissentit alicui complexo proportionali, credendo ipsum esse uerum, uel falsum: & est tantum respectu com plexi propositionalis.

¶ Ex illis infert auctor: quod respectu complexi potest esse duplex actus, scilicet appraehensiuus, siue iudicatiuus. Si hoc dictum intelligitur decomplexo uocali, & scripto: de quo etiam sonat secunda probatio: planum est, quod propositio mentalis correspondens uocali est actus appraehensiuus: & assensus propositionis mentalis est actus adhaesiuus. Si uero intelligitur de complexo mentali: tunc aliter, & aliter uidetur dicendum, secundum quod conceptus habet esse subiectiuum, uel obiectiuum. Si habet esse obiectiuum clarum est: quia sic respectu illius complexi, erunt duo actus, scilicet eius appraehensio, & adhaesio respectu talis complexi cogniti. Si uero conceptus habet esse subiectiuum, tunc ad ipsum tanquam ad obiectum distinctum ab eius appraehensione potest esse actus refsexus: & scilicet potentia resfectatur ad hoc mentale, quod est inanima: sicut ad ob iectum per actum proprium: & ita iterum stat dictum doctoris. Et ita possunt esse plures actus in intellectu scilicet hoc complexum mentale, ut cognitum ab intellectu. Item appraehensio illius conceptionis ut scilicet anima compraehendat se cogitare hoc complexum: & eius adhaesio. Sed isti actus non semper habentur: quia saepeper mentalem appraehendimus obiectum aliquod ad extra complexé, & propositioni assentimus: & tamen non cogitamus de illo complexo mentali, quod est appraehensio, seu appraehensiua notitia: nec etiam de assensu. Intelligitur ergo dictum doctoris de complexo: & hoc secundum opinionem tenente, quod concepto hent eem obiectiuum, & non subiectiuum: hoc est ut ex plicat doctor. q. vij. prologi, quod concepptus non est cognitio, uel intellectio: sed aliquod fictum per actum intelligendi habens tale esse obiectiuum: quale habet res in esse subiectiuo: sic enim comple Vum est obiectum actus cognoscendi

¶ Quarto notandum, quod duplex est habitus secundum hos duos actus scilicet apprehesiuus, & iudicatiuus, quorum quilibet in clinat immediate ad, actum proprium: nullus enim habitus inclinat ad habitum alterius habitus nisi mediante actu pro prio, ad quem immediate inclinat. Mediate uero habitus appfiensiuus inclinat ad actum adhaesiuum, siue iudicatiuum: quia mediante actu suo proprio hi habitus causantur a duobus actibus praedictis.

¶ Istis notabilibus praemissis ponentur aliquae conclusiones praeambulae ad responsalem.

¶ Prima propositio proambularis. Actus iudicatiuus alicuius complexi praesupponit actum appraehensiuum eiusdem: hoc est dictu. Notitia adhaesiua praesupponit appraehensiuam eiusdem intelligendo intransitiue id est ipsam propositionem mentalem, quae est notitia appraehensiua. Illa conclusio aliter probatur: quia actus praesupponit obiectum: siactus appraehensiuus est obiectum imme diatum actus adhaesiui: ergo. Et hoc tenendo, quod conceptus habet esse subiecti uum.

¶ Si dicitur secundum aliam opinionem, quod actus appraehensiuus sit obiectum: sed complexum propositionale distinctum ab actu appraehensiuo: quod habet tantum esse obiectiuum in intellectum: adhuc probatur conclusio: quia tale complexum non est obiectum nisi ut appraehensum ab intellectu: immo nihil aliud est esse obiectiue in intellectu: nisi intelligi ab intellectu: & ideo praesupponitur eius appraehensio &c.

¶ Secunda propositio, quae sequitur ex illa. Notitia iudicatiua praesupponit in eadem potentia notitiam incomplexam terninorum Patet ex praecedenti propositione: quia praesupponit notitiam complexi: ergo terminorum eius: totum enim praesupponit suas partes.

¶ Tertia ppositio. Nul lus actus potentiae sensitiuae est causa immediata, & proxima actus iudicatiui in¬ tellectus. Istam conclusionem persuadet: nec efficaciter probat doct. quia dependet ad posterius declarandum: uidelicet, quod in quodcunque obiectum potest potentia inferior: in idem, & sub ea dem ratione potest superior: quicquid ergo appraehendit sensus: illud etiam & sub eadem ratione appraehendit intellectus. Cum ergo notitia iudicatiua intellectus praesupponit notitiam incomple xam terminorum: aut in intellectu, & habetur propositum: aut in sensu: & sic est in intellectu: cum quicquid appraehendit sensus: idem appraehendit intellectus in supposito naturali.

¶ Et licet uerum sit: quod intellectus alicui ueritati contingenti assentit, dum extrema sentiuntur: & animo essentit, dum non sentiuntur: ex hoc tamen non sequitur: quod aliquis actus pattis sensitiuae sit causa immediata totalis: uel partialis actus indicatiui intellectus quamuis notitia intuitiua intellectus sine actu sensitiuo haberi non possit) sed bene est causa mediata: quia est causa imediata intellectionis primae.

¶ Quod uero sensatio sensibilium requiratur, ex eo est: quia notitia intuitiua intellectiua non potest haberi sine notitia intuitiua sensitiua: nec ex hoc sequitur: quod notitia intuitina sensitiua superfiuat: quanquam intuitiua intellectiua sufficeret, si sine sensitiua intuitiua haberi posset, natura liter saltem: sicut est in angelis, & anima bus separatis.

¶ Quarta propositio. Intellectus noster pro statu illo respectu eiusdem obiecti eodem modo praesentati, potest habere duas noritias incomple xas specie distinctas.

¶ Quinta propositio. Incomplexi est duplex notitia intuitiua, scilicet & abstractiua. Vel uerius duplex est notitia incomplexa: intuitiua, scilicet, & abstractiua.

¶ Sexta. Deus potest de potentia sua absoluta cognosciduplici notitia: intuitiua scilicet & abstractiua, quarum una est separabilis ab alia,

¶ Septima. Notitia abstractiua dei est uiatori possibilis: non autem intuitiua, quae repugnat statui uiatoris. Has propositiones latè deducit doc. similiter & Camera. locis praeallegatis.

¶ Articulus tertius. Conclusio responsalis ad quae¬ stionem, quam ponit doc. est haec. Deus de potentia sua absoluta potest causare in intellectu uiatoris notitiam euidentem aliquarum ueritatum theologicalium & aliquarum non.

¶ Pro illius conclusionis deductione praemittit duo. Primum: quod praedicabilium de deo quaedam sunt uerae res extra animam. Aliae non sunt uerae res: sed conceptus habentes tantum esse obiectiuum in anima secundum unum modum loquendi. Secundum alium modum dicendi praedicabilium de deo quaedam distincte repraesentant deum in se: ita quod nihil aliud secundum se totum, uel suas partes: quaedam repraesentant deum non distincte: sed deum, & creaturam secundum se totum, uel aliquam eius partem. Secundum est: quod ueritatum theologicalium quaedam sunt necessariae: quaedam contingentes. Contingentes ut deus erat: deus est incarna tus: licatificat &c. Et necessariarum quae dam dependent a contingentibus, & qua dam non.

¶ Istis sic praemissis breuiter probat conclusionem ex dictis, eo quod ad aliquarum ueritatum theologicaliueui dentiam, sufficit notitia intuitiua creaturae: ad aliquarum uero non sufficit. Deus autem potest supplere causalitatem creaturae in genere causae efficientis, & uiator non potest habere notitiam intuitiuam deitatis: cum illa sit beatifica: secundum conmunem opinionem: igitur &c. Hac conclusionem primam sequentes explanant.

¶ Conclusio secunda. Deus non potest causare in intellectu uiatoris notitiam euidentem ueritatis theologicae contingentis, cuius euidentia de pendet ex notitia intuitiua deitatis. uide licet. ad cuius euidentiam non sufficit notitia intuitiua creaturae: sicut harum. Resurrectio mortuorum erit: deus beatificat animas perpetuo. Deus iudicabil uiuos, & mortuos. De illa autem: deus est homo. ambigue respondet; creature enim in uia repugnat ituitiua dei uisio¬

¶ Tertia conclusio. Propositionum necessariorum de prędicatis connotatiuis: quarum euidentia depender ex notitia euidenti propositionis contingentis: quae non potest cuidenter sciri, nisi per¬ notitiam intuitiuam deitatis: notitia euidens non potest a deo communicari uia tori: qualis forte est illla: deus est incarnabilis: ratio ut sup. patuit.

¶ Conclusioquarta. Veritates necessariae theologicae, in quibus res, uel cognitio distincta deitatis, aut conceptus absolutus praedicatur de deo, uel cognitione distincta deitatis: sunt euidenter cognoscibiles uirtute talis notitiae. Vt deus est pater, & filius, & spiritus scuns. sic illa: deus est ens. Harum declaratio dependet ex sequenti quaestione: ideo hic omittitur.

¶ Articulus quartus. In articulo quarto mouenda sunt dubia circa praedicta, & soluenda. Et primum; quomodo uerum est, quod doc. dicit in secundo dubio huius quaestionis, quod notitia incomplexa termini, appraehensio complexi, & iudicium sequens distinguuntur realiter: & sunt perdiuinam potentiam abinuicem separabilia. Ad hoc dicitur, quod auctor in dubioprocedit secundum opinionem tenentem, quod conceptus sint tantum obiectiue in anima: secundum quam opi. uidetur dicendum: quod termini incomplexisimiliter complexa non sint actus intellectus, sed obiecta eorum: & secundum illam est haec imagmatio; quod alia est ratio complexi: alia ratio terminorum simpiicium: & sic complexum mentale non est quid aggregatum obiectiue ex diuersis rationibus: sed intelligitur quoddam simplex obiectum in se: complexum autem repraesentatiue: ut gratia exempli. Si illa uox puta a, imponeretur ad significandum tantum, quantum illa propositio: homo est animal: a esset secundum se simplex qualitas: tamen raepraesentatiue esset complexa: quia significaret conplexé propositionaliter. Ita uidetur mihi secundum istam opinionem, si saltem recte eam capio: quia non est opi. mea: nec eam plene intelligo: & sic potest in telligi, quod auctor dicit. Sed secundum opi. propriam dico, quod notitia appraehensiua nihil aliud est, quad actus intelligendi, qui & conceptus dicitur: extendendo nomen conceptus ad syncathegorema ta. Et ille actus intelligendi est naturalis similitudo: non est essendo, sed reprae¬ sentando, cuius obiectum non est aliquid fictum in anima: sed res significat: extra animam: nisi forte conceptus significaret actum, uel habitum potentiae cognitiuae

¶ Consequenter sicut uocalis propositio, uel scripta realiter componitur, seu aggregatur ex terminis uocalibus, & scriptis: qui dicuntur subie- ctum. praedicatum, & copula. Ita & propositio mentalis realiter componitur ex distinctis acribus intelligendi, qui sunt qualitates realiter distincte: & dicuntur conceptus, quorum unus correspondet subiecto uocali: alius praedicato uocali: & alius copulae. Et tam complexum illud, quam pars eius sunt notitiae apprae hensiuae. Notitia uero adhaesiua, uel iudicatiua est alia qualitas mentis realiter distincta a dictis notitijs appraehensiuis id est ab ipsa propositione. & quolibet ter mino propositionis, cuius notitiae iudi catiuae appraehensiua est obiectum imme diatum: quia anima per assensum tendi in illud complexum propositionale: credendo illam cogitationem propositio nalem esse ueram: & per eam tendit it rem credendo eam sic se habere, ut propositio significat, & hoc concordat conmuni distinctioni scibilis, propinqui, & remoti, seu remotissimi.

¶ Et tunc plane intelligit, quomodo illae notitiae possunt separari: priores scilicet a posterioribus, & non econuerso. Hoc est termini, seu conceptus simplices a propositione sicut pars a suo toto, & propositio a notitia iudicatiua. propositio autem ab extre mis separari non potest: quia implicat totum separari a suis partibus.

¶ Sed de a ctu iudicatiuo: quia simpliciter est alia qualitas a notitia appraehensiua: & non est pars eius: non uideo, quinper potentiam diuinam possit separari a notitia appraehensiua id est a propositione, cuius est, Quir etsi appraehensiua habet se, ut causa essentialis respectu notitiae iudicatiuae: quia tamen est causa extrinseca: deus potest eius causalitatem supplere: & ita produceret conseruare actum iudicatiuum: siue uel destructo actu appraehensiuo.

¶ Si dicitur: implicat assensum esse, & non esse illud, cui assentitur: quia sequi¬ tur bene. habeo assensum: ergo assentio alicui, & si non est notitia appraehensiua: nihil est, cui assentio: & sic simulsta rent. assentio alicui: & nulli assentio: quid includit contradictionem.

¶ Potest dici: quod illa qualitas, quae est realiter actus iudicatiuus: potest conseruari a deo in intellectu: absque hoc, quod per eam intellectus feratur in obiectum. Et ideo non se quitur: habeo assensum id est qualitatem seu rem illam, quae est assensus: ergo assentioalicui.

¶ Et si dicis: assensus est qualitas mentis, qua tenditur credendo in uerum. uel apparens uerum: ergo sequitur, a diffinito ad diffinitionem habeo assensum: ergo tendo in uerum. ergo uerum est, cui assentio.

¶ Dicendum: quod nomen assensus potest capi dupliciter. Vno modo absolute: ut significat qualitatem istam ni hil connotando: sicut albedo quando que capitur absolute: quandoque connotatiue: ut significat qualitatem istam connotando tendentiam per eam in ob iectum scilicet uerum: capiendo assensum: absolute, non sequitur: habeo assensum: ergo alicui assentio. Sicapitur connotatiue, bene sequitur. Sed tunc dicitur, quod destructa tendentia in obiectum: & seruata re illa sine qualitate, quae fuit assensus: qualitas quaedem manet. Sed non dicitur assensus, eo quod deficit connotatum, & sic adhuc uerum est, quod assensus, seu actus iudicatiuus potest separari, ab actu appraehensiuo. Sed tunc non manet de nominatiue assensus: sicut si bipedale condensetur ad pedalitatem: manet quaedam res, quae fuit bipedalis: sed perdit nomen bipedalitatis.

¶ Dubium secundum: quomodo intelligendum est, quod dicit auctor hic & dist. ij. q.vij. & in ij. q. prologi, quod res praedicantur, & subijciuntur: ut etiam res distinguitur contra signum, & conceptum habentem esse ob iectiuum. Ad quid denique in descriptione propositionis per se notae artic. j. praesentis q. terminos multiplicat dicendo ex notitia rei, uel rerum, aut ter minorum. Item in descriptione notitiae euidentis ibidem. Item distinct. iij. quaest. iiij. notificando propositionem perse notam: & quaest. ij. prologi dicit: quod aia. Deus est. quam de facto habemus: non est per se nota: secus de illa, quam format beatus, annectens rationem: quia apprae hendens illos terminos, quos format beatus necessario assentit: quia ibi praedicat essentia de essentia in se. Et iterum in eadem q. ij. prologi. Nos inquit, pro statu illo non possumus habere tale propositio nem, sicut nec terminos eius: quia in nostra pradicatur conceptus: in alia diuina essentia in se: quid ergo uenit nomine terminus, aut res, autsignum ut distinguit contra rem.

¶ Ad illud pro captu meo rndeo, prout intelligo: quia hunc modum loquendi doc. non accepto: quia subijci, & poadicari, & esse terminum attribuatur rei nisi significatiue: imo ipsemet do. ab eo recedit in hoc primo, & in quodlibe tis. Recito ergo uerba sua, quae dicit se se exponendo. q.ij. prologi: ait sic. Quod dicitur de prdicatione rei in diuinis: debet in telligi secundum illam opi. q ponit, quod intellectio non est subjectum, nec praedicatum ppositionis: sed obiectum intellectionis, quam reputo proprobabilem. Secundum aliam uero, quam etiam reputo probabilem: scilicet, quod omne subiectum propositionis mentalis est intellectio, uel aliqua qualitas inhaerens menti: debet dici: quod propositio; quam format bea tus de deo, non componitur ex re, sed intentione distincta &c. haec ille.

¶ Ex illo dicto uidetur posse sumi: quod subijci, & praedicari & esse terminum propositionis attribuitur rei realiter non solum in esse obiectiuo. Vnde ait. quaestio. ix. prologi. in artic. responsiuo ad quaestionem iuxta principium. Subiectum est illud, pro quo supponitur: quod est aliquod singulare &c. Ex quo sumi potest: quod subiectum, & praedicatum secundum hanc opinionem sumuntur participialiter Patet clare ex diuisione, quam format. quaest. praesenti, articu. v. cum in quit. Praedicabilium de deo aliquiest uera res extra animam: secundum unam opinio. quia quicquid potest intellectus intelligere, potest & componere. Aliud praedicabile est tantum conceptus habens esse obiectiuum: ecce membra opposita. Idem loquitur. q. ij. prologi. Et hoc scum unam opinionem, quae tenet, quod res possit praedicari: quam communiter prosequitur in hoc primo, secundum quam etiam plura sua dicta: quorum aliqua nunc tacta sunt: necessario ueniunt intelligenda: stante illa ueritate: quod res possit praedicari, & subijci ad sensum tactum, & in esse reali, & in esse obiectiuo.

¶ Secundum aliam uero opi. quam etiam probabilem reputat, & tandem assumitprima paenitus dimissa: dici potest, quod subijci praedicari, & esse terminum. Item esse complexum, & incomplexum, signorum est: ut signum distinguitur contraterminum. Existimo tamen, quod doctor cum frequenter utitur duplici modo loquendi: conformando se modo loquendi illorum, quorum recitat opi. cum dicit rem praedicari, aut subijci: aut terminum propositionis esse essentiam &c. Per rem nihil aliud intelligit, nisi conceptum distinctum rei: & per conceptum, conceptum indistinctum: & ita sicut nos non possumus intuitiue uidere deum: ita nec possumus habere conceptum distinctum dei in uia: secus de beato, qui uidendo deum facie ad faciem habet conceptum distinctum deiEt ita format aliam propositionem: & alios habet terminos popositionis: quia res terminans suam cognitionem est deus in se clare uisus: & cognitio dei, seu conceptus, quem format: est clara dei cognitio. de hoc infra distin. iij. q.iiij. in dubio unico huius collect.

¶ Sic utique oportet intelligere dictum suum superius allegatum. q.ij. prologi: cum inquit. Pro statu illo non possumus habere talem propositionem: sicut nec terminos eius, quia in nostra praedicatur conce- ptus: in alia diuina essentia in se: hoc est extrema nostrae mentalis propositionis sunt conceptus communes. Extremum propositionis, quam format beatus. sunt conceptus distincti: & termini id est res terminantes illas cognitiones, aut conceptiones: etiam non sunt idem: quia beatus clare uidet deum: non sic uiator. Itaque obiecta terminantia cognitiones termini dicun¬ tur.

¶ Item ut patebit. q.ij. prologi. de re non sensata non possumus habere distinctam notitiam pro statu illo, paucis demptis. Et quia adformandum conceptum rei in se, requiritur rei praesentia, quem intellectum mouet obiectiuem: ideo loco conceptus distincti principalis, uel subijcibilis: frequenter dicit rem in se praedicari, uel subijci: eo quod res in se est causa partialis talis conceptus distincti. Ex illo satis patet: quomodo beati alias formant propositiones de deo: & alios habent terminos, quam nos: quia alias habent cognitiones de deo: distinctas scilicet, ex quibus formant propositiones: in quibus subijcitur deus in le.i. conceptus proprius, & distinctus dei &c. Et alios habent terminos actiuc concurrentes ad huiusmodi conceptiones intellectiuas, scilicet deum clare uisum. Nos autem pro statu uiae deum non uidemus intuitiue: ex consequenti nec cognitionem distinctam dei habere possumus: & ita alias formamus propositiones ab eis. Ita suo modo posset dici in creaturis, cum formamus propositiones de re intuitiue co gnita: uel cum solum abstractiue rem cognoscimus. Item de re sensata, uel non sensata &c quod sunt aliae, & aliae proponsitiones, & alij termini, ut quibusdam placet. Item uidetur: quod doc. teneat, quod sensus solum cognoscat abstractiue, non con cretiue. Vnde inquit. q.ij. dist. iij. Nulla substantia corporea exterior potest a nobis in se naturaliter cognosci: & secundum hoc etiam saepe opus est dicta sua moderari. & ita habetur duplex modus loquendi. Vel quod subijci, & praedicari est rerum, & similiter esse terminum: & hoc in esse reali, uel obiectiuo: uel est signorum. Item quod res dicitur subijci, aut praedicari in se: quia cognitio distincta rei est subiectum, aut praedicatum: quae haberi non potest de re non sensata cum moderamine explicando. q. ij.

¶ Et si quaeritur, ad quid terminatur ille actus intelligendi, uelcognitio. Respondetur ut infra que vij prologi in litera D. Item qu. viij. dist. ij. multa reperies ad pro positum ualentia fere totam quaestionem uide ad illud dist. iij. qeiiij. aut iij. huius collec.

¶ Ex hoc nunc claret: quid ueniat nomine subiecti, prędicati, termini, complexum, incomplexum: secundum aliam, & aliam opinionem. uide ad hoc. q. ix. prologi. in responsione ad quaesitum iuxta principium. Dicuntur ergo res ad extra termini: quia sunt obiecta terminorum id est conceptuum in esse obiectiuo secundum ueram opin. uel quia mediate, aut immediatè terminat cognitionem. Sic complexum, & incomplexum dicun- tur secundum unam opinionem non cognitiones complexé, aut incomplexe: sed obiecta cognitionum immediata: ergo frequenter loquitur doc. cognitio complexi aut incomplexi: transitiue, non intransitiue: & non dicit cognitio com plexa, uel incomplexa. Item sumit quam doque conceptus participialiter pro ob iecto conceptionis immediato: sic de subiecto, & prędicato suo modo dicendum secundum illam opin. Siquidem intellectus noster uidens rem extra fingit in se eius similitudinem: quae est talis in esse subiectiuo: qualis est res in esse subiectiuo, a qua fingitur: ut latè deducit doct. dist. ij. q.viij. sui primi: & illud fictum est immediatum obiectum actus intelligendi, ad quod actus intelligendi immediatè terminatur. Vnde habent sic imaginantes ponere duplex obiectum terminans actum intelligendi. Quoddam ob iectum ultimatè terminat: in quo, scilicet intellectus quiescit suo actu non ten dendo ultra in aliud, & potest dici obiectum mouens: quod posupponitur actui, & est causa partialis cognitionis secundum Aug Siquidem secundum eundem a cognoscente, & cognito paritur cognitio. Aliud, est obiectum immediate terminans: quod est quasi medium quod dam, quo intellectus noster tendit in rem siue in obiectum ultimatum: & id obie- ctum non mouet ad formationem actus intelligendi: sed per actum intelligendi constituitur in esse suo obiectiuo: nec praecedit actum intelligendi: sed natura liter sequitur non tempore: quia eius esse non est nisi intelligi. Et ita eo quod actus intelligendi est, intelligitur hoc fictum: & hoc intelligi est suum esse obiectiuum. De hoc latius. infra dist. ij. q.viij. Istud etiam fictum propter similitudinem repraesentatiuam, quam habet cum re, unde fingitur, supponit proea.

¶ Alij uero negantes huiusmodi ficta, dicunt intellectum, siue potentiam cognitiuam immediate ferri in rem: sumentes nomen conceptus non participialiter: ut est ob iectum cognitionis. Item complexum, & incomplexum, non ut sunt obiecta eorum: sed nominaliter, proqualitate illa, quae est in anima realiter. Et complexum, uel incomplexum pro actu intelligendi complexo, si est mentale, de quo hic sermo. Sic saepe quaerit doct. secundum illam opi. de fictis: an primum cognitum a nobis sit uniuersale &c. quod alii dicunt an prima cognitio sit uniuersalis. &c. Cognitum enim secundum primam opide fictis nominat obiectum cognitum immediatum: quod intellectus abstraxit, & finxit, non formauit. Cum ergo doctor utramque opinione reputat probabilem: ergo ut utrique opi. satisfaciat terminos congeminat. Verum eliciat prudens lector quid sibi secundum opi. suam, quam amplectinititur: ueniat dicendum. Et se cundum hoc doct. recte interpretetur.

¶ Pro dictis facit, quod habet doc. in so lutione sexti dubij per cum moti in scripto primo cum dicit. Notitiam intuitiuam, & iudicium sequens distingui rea liter: quia notitia intuitiua est respectu incomplexi: iudicium respectu complexi, quod habet ueritatem, ut conceptus habet esse obiectiuum, & ut complexum pariter, & incomplexum non sunt actus intelligendi mentales: sed obiecta actuum in esse obiectiuo. Vnde sicut illi dicunt notitiam intuitiuam esse respectu inconplexi: ita alij secundum aliam opi. dice- re habent: quod sit notitia incomplexa & c.

¶ Item quod perterminos res intelligantur, habetur ex quaestione seq. artic. iij. cum dicitur in doc. Qui distincte intelligeret diuinam essentiam: & praedicaret eam de seipsa: non posset dubitare de illa propositione: sed nota esset sibi ex terminis i. ex uolitione rerum terminantium cognitionem ista &c. inf. Illud medium demonstrandiaut erit res, aut conceptus rei, Res uidelicet id est conceptus distinctus secundum aliquos: sed secundum aliam opisecus dicendum &c.

¶ Tertium dubium est contra illud, quod dictum fuit in articulo secundo notabili ij. quod scilicet eadem est notitia intuitiua, & abstractiua. Hoc uidetur falsum: cum notitia abstractiua, de qua loquitur, sit uniuersalis: in tuitiua uero singularis: quia ab ea incipit experimentalis notitia: ut patuit. Tum quia nulla notitia est suiipsius obiectum: ilioquin coinciderent actus, & obiectum. Respondetur, concesso: quod illa abstractiua, de qua loquitur, est uniuersalis, & intuitiua singularis: auctor nihil aliud uult: nisi quod tale uniuersale, quod habet esse reale in anima: potest intuitiue cognosci. Et exprimit hoc suum dictum tore intelligendum: supposita illa opinde conceptibus, quod habent esse subiectiuum. Possum enim euidenter scire meassentire huic: omnis homo est animal, & per consequens: scire me habere conceptum communem hominis, & animalis: ad quam notitiam me mouet ille conceptus uniuersalis: sicut obiectum: attamen illa cognitio uniuersalis, quae est in mente: non est notitia intuitiua seipsa formaliter, & intuitiue re praesentans: sed per subordinationem, quia sub ordinatur notitiae intuitiuae: non enim solum uox: uelscriptum subordinatur conceptui: sed etiam conceptus conceptui, ut patet de conceptu uocis homo, non ultimato, qui subordinatur conceptui specifico hominis. Quia ergo conceptus uniuersalis, qui potest intuitiue cognosci, est notitia: quia signum mentale: ideo est simul notitia abstractiua seipso formaliter significando: & est intuitiua per subordinationem ad notitiam singularem, quae est naturalis similitudo talis conceptus. Patet ergo: quod eadem notitia potest esse intuitiua, & abstractiua: licet aequiuoce.

¶ Ad aliud patuit supra, quo per actum reflexum actus intellectus possunt cognosci. ar. ij. no. iij. Intelligit enim intellectus actus suos cognitione ressexa large accepta: & est status in prima cognitione ressexa: ut deducit Ockam in suo quartodubio in scripto primo. Siquidem illa intellectio pro sta tu isto impedit secundam intuitionem: non simpliciter. Sed quia principalitas primae intellectionis refsexae non sufficit ad secundam intellectionem, cuius causa poni potest natura rei: quia experimur tale impedimentum in nobis causari &c.

¶ Dubitatur quarto circa hoc, quod dicit doct. quod nihil cognoscitur per notitiam intuitiuam: quod non cognoscat sub eadem ratione per notitiam abstra ctiuam. An notitia intuitiua, & abstractiua eiusdem obiecti sint Iy nonumae. Et uidetur, quod sic: quia notitiae synonyme sunt, quae significant idem praecise, & eo dem modo: tales sunt notitiae intuitiua, & abstractiua eiusdem obiecti: ergo. Minor patet: quia sub quacunque ratione. res intuitiue cognoscitur: sub eadem est cognoscitur abstractiuem: quod probat auctor: & ita significant idem, & eodem modo. Quia si aliquo modo intuitiua significaret, quo abstractiua non significat, tumc res sub illa ratione intuitiue cognosceretur, sub qua illa non posset cognosci abstractiuc: cuius oppositum dicit auctor.

¶ Si dicis intuitiua cognitione cognoscitur existentia rei: & illa non cognoscitur notitia abstiactiua. Contra existentia rei etiam cognoscitur abstra ctiue: quia possum appraehendere, siue cogitare obiectum exiffere: & tamen dubitare, an existat, uel non: & huiusmodi appraehensio non est per notitiam intuitiuam: ergo abstractiuam. Praeterea intuitiua potest esse obiecti non existentis, ut probat auctor.

¶ Quod uero non sint IVnonumae: probatur: quia notitiae sVnonvmae solum numero differunt. Habet etiam eosdem effectus quantum ad obiecti cognitionem: quia eodem modo repraesentant obiectum. Sed notitia intuitiua, & abstractiua differunt specie- Et intuitiua causat notitiam euidentem propositionis praedicantis existere de suo objecto: quod non potest abstractiua: ergo non sunt sVnonvmae. Sine piudicio melius sentientium uidetur dicendum: quod istae notitiae sunt synonymae propter rationes tactas. Ad rationem in contra rium dicitur: quod non oportet notitias sy¬ nonymas esse eiusdem speciei: sicut pater de uoce, & conceptu sibi correspondente. Similiter de conceptibus sibi sub ordinatis in significando, qui differunt specie: alias neuter alteri suborilinaret: & sunt sy nonymi: quia suborditiati: nec est de ratione notitiatum synonpmatum, quod possint causare easdem notitias: sed quod habeant idem obiectum praecise sub eadem ratione: quod est significare idem, & eodem modo. Vnde autem consurgat differentia specifica si non ex modo significandi earum: satis ostendit auctor.

¶ Quintum dubium est de notitia intuitiua rei non existentis conseruata, uel producta a deo supernaturaliter. Occurrit enim dubium. An per huiusmodi notitiam possit euidenter cognosci res non esse, quando non est: hoc frequenter dictum est in doc. sed non probatum: nec per experientiam notum: uidetur sic posse probari: sit gratia exempli a, notitia intuitiua perfecta rei non existentis, producta, uel conseruata a deo: per illam poterit sciri euidenter aliqua contingens de suo obiecto. Alioquin non esset notitia intiuitiua: sed abstractiua. Et non potest sciri de obiecto, quod sit: quia illa est falia: falsum aut non potest sciri, nec euidenter cognosci: ergo per eam scitur, quod obiectum non est.

¶ Si dicis: sufficit, quod possit esse causa euidentiae contingentis alicuius praedicantis esse de suo objecto: stante communi ordine naturae: nunc autem supra naturam est, quod maneat notitia intuitiua corrupto suo objecto.

¶ Contra per hoc; quod notitia in tuitiua supernaturaliter producitur, aut conseruatur: non tollitur eius naturalis actio, seu proprietas, uel uirtus: ut si oculus in caeco nato supernaturaliter producitur: nihilominus per oculum istum caecuis naturaliter uideret. Item licet ac cidentia in sacramento altaris supernaturaliter conseruentur sine subjecto: non adhuc conueniunt eis naturales actiones: in calefaciendo frigefaciendo: & sensationes insensibilibus causando &c. ergo licet intuitiua notitia supernaturaliter conseruetur obiecto non existente: nihilominus conuenit sibi naturalia sua operatio, quae est causare euidentem notitiam contingentis significantis suum obiectum esse, uel non esse.

¶ Item deus potest mihi infundere notitiam, per quam euidenter scio antichristum non esse: & illa erit intuitiua ex diffinitione notitiae intuitiuae: & tamen erit rei non existentis.

¶ Item deus potest mihi infundere notitiam incomplexa alicuius singularis: & eam conseruare, per quam pos sum euidenter scire omnem habitudinem talis singularis, qualitercumque mutetur & talis causabit notitiam euidentem com plexi significantis rem esse; quando est: & etiam complexi significantis non esse, quando non est: & ita forte dicere oporter eos, qui dicunt angelos cognoscere per species concreatas, & non per notitiam de nouo a rebus recepta, &c. quia uel Gabriel habet unam speciem de Petro, per quam cognoscit omnem eius habitudinem: aut singularum habitudi num habet singulas species concreatas Si primum: habetur propositum, quod per eandem speciem cognoscit Petrum esselhominem: & postea non esse.: heminem: ergo etiam per eandem cognitionem: quia est par ratio. Et actus cognoscendi non uariatur nisi ad uariationem specierum: secundum sic loquentes. Si secundum: cum uariationes infinitae possunt fieri circa Petrum: sequitur, quod infinitae species Petrum reprae sentantes essent sibi concreatae: quod est absurdum.

¶ Item secundum Scot. eadem est cognitio intuitiua: qua cognosco uerbum, & creaturas in uerbo, quae propter uariationem creaturarum non uariatur, & per consequens per illam cognoscitur res esse, quando est, & non esse, quando non est.

¶ Item deus eodem actu intelligendi aeterno, & immutabili intuitiue cognoscit omnia tam existentia, quam non existentia: & existentia esse, quando sunt, & eadem non esse quando torrupta sunt: ergo non uidetur impossibile in creaturis: eo quod cognoscere, & intelligere uniuoce, & secundum propriam rationem conuenit deo, & creaturis. Hae rationes etsi non demostrant. uideturtumen multum appatentes. &c.