Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in Libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sit possibile intellectui viatoris habere notitiam evidentem de veritatibus theologicis

Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologicarum sit scientia proprie dicta

Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliqua scientia proprie dicta distinguatur ab ea realiter

Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de subiecto primo

Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione diffinitio sit medium demonstrandi

Quaestio 6 : Utrum sola propositio per se secundo modo est scibilis proprie dicta

Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta

Quaestio 8 : Quaestio 8

Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae

Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis

Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguuntur per fines, vel penes obiecta

Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit practicus vel speculativus

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum tamen omni alio a Deo sit utendum

Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis

Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas distincta realiter a delectione

Quaestio 4 : Utrum solus deus sit debitum obiectum fruitionis

Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona et econtra

Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter, et libere fruatur ultimo fine

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : De identitate essentiae divinae cum attributis

Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sit realiter divina essentia

Quaestio 3 : Utrum aliquod reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali

Quaestio 4 : Utrum illud, quod immediate, et proxime denominatur ab intentione universalis, et univoci sit aliqua res vera extra animam intrinseca, et essentialis illis, quibus est communis, et univoca distincta realiter ab illis

Quaestio 5 : Utrum universale et univocum sit vera res extra animam ab individuo cui inest realiter distincta et ad multiplicationem individuorum realiter multiplicata et variata

Quaestio 6 : Utrum aliquid quod est universale et univocum sit realiter extra animam ex natura rei distinctum ab individuo quamvis non realiter

Quaestio 7 Utrum id, quod est universale, et commune univocum sit quodcumque realiter a parte rei extra animam

Quaestio 8 : Utrum universale univocum sit aliquid reale alicubi existens subiective

Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum deo et creaturae

Quaestio 10

Quaestio 11

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia

Quaestio 2 : Utrum essentia divina sit a nobis cognoscibilis

Quaestio 3 : Utrum de Deo possumus habere plures conceptus quidditativos

Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit per notum

Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis

Quaestio 6 : Utrum prima notitia intellectus primitate generationis sit notitia intuitiva alicuius singularis

Quaestio 7 : Utrum singulare potest distincte cognosci cognitionem entis, vel cuiuscumque universalis

Quaestio 8 : Utrum ens quod est commune ad decem praedicamenta, et ad deum et creaturam sit obiectum adaequatum et primum intellectus nostri

Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis

Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imag trinitatis

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: deus generat deum

Quaestio 2 : An haec sit vera: Deus est pater, et filius, et spiritus sanctus: et per totam questionem

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : An essentia generet, vel generetur

Quaestio 2 : Utrum filius generetur de substantia patris

Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit terminus formalis generationis

Praeambulum

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuit filium natura vel voluntate

Praeambulum

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in patre sit aliquod absolutum, vel respectivum

Quaestio 2 : Utrum absolutum sub ratione essentiae, vel ratione attributali sit potentia genetandi

Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari filio a patre

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum divinae simplicitati repugnet esse in genere praedicamentali

Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere

Quaestio 3 : Utrum omne genus dividatur in suas species per differentias divisivas generum et constitutivas specierum

Quaestio 4 : Utrum genus et differentia important eamdem rem primo

Quaestio 5 : Utrum deus possit diffiniri diffinitione non data per additamentum

Quaestio 6 : In omni diffinitione completissima debent poni omnes differentiae essentiales cum suo genere generalissimo

Quaestio 7 : Utrum solus deus sit immutabilis

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum filius vere generetur a Patre

Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca

Quaestio 3 : Utrum generatio in divinis sit univoca

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principiun productivum spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus libere producatur

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedit a patre et filio

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a filio, si non procederet ab eodem

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum pater et filius sunt unum principium spiritans Spiritum Sanctum

Quaestio 2

Quaestio 3 : Utrum pater et filius spirant omnino uniformiter Spiritum sanctum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum generatio filii sit spiratio

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio temporalis et aeterna

Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus detur in persona proprie, vel tantum secundum dona sua.

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona divina visibiliter mittatur

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum praeter Spiritum Sanctum necesse sit ponere charitatem absolutam creatam animam formaliter informantem quo sit cara Deo et accepta

Quaestio 2 : Utrum aliquis actus potest esse meritorius sine caritate formaliter animam informante

Quaestio 3 : Utrum de facto omni actui meritorio creata caritas praesupponatur

Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri

Quaestio 5 : Utrum caritas praeexistens maneat in fine augmentationis

Quaestio 6 : Utrum augmentatione caritatis aliquid realiter differens a priori sibi adveniat

Quaestio 7 : Utrum illud quod in caritatis augmentatione additae sit eiusdem speciei specialissimae in caritate praecedente se parata ab ea

Quaestio 8 : Utrum donum dicat proprietatem personalem per totam quaestionem

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia per circumincessionem

Distinctio 20

Praeambulum

Queaestio 1

Distinctio 21

Praeambulum

Questio 1 : Utrum haec sit concedenda, solus Pater est Deus

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad significandum distincte divinam essentiam

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum nomen persona sit terminus primae vel secundae intentionis

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquis additum Deo

Quaestio 2 : Utrum persona in divinis dicatur secundum substantiam ut relationem

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis secundum substantiam vel relationem

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis

Quaestio 2 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes sub ratione relationis vel alia

Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates

Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera

Quaestio 3 : Utrum solus filius sit verbum in divinis

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit constitutiva patris proprietas

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum principium univoce dicatur de omnibus illis in Deo, de quibus praedicatur

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omni auctoritate seculsa, facilius negari possit omnis relatio esse aliquid a parte rei quomodocumque ab absoluto, vel absolutis distinctum

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit sex principia importare respectus extrinsecus advenientes absolutis distinctos

Quaestio 3 : Utrum de intentione philosophi fuit ponere quemcumque respectum a parte rei distinctum ab omnibus absolutis

Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem sit ponendus aliquis respectus ab absolutis distinctis

Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creaturam sit relatio realis

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo, et aequalitas in divinis sit relatio realis

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum pater sit sapiens sapientia genita

Quaestio 2 : Utrum pater et filius diligant se Spiritu Sancto

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 34

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter essentia divina

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei

Quaestio 2 Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte

Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit primum obiectum intellectus

Quaestio 4 : Utrum ad hoc quod Deus intelligat alia a se distincte requirantur necessario in eo distinctae relationes rationis ad sua intelligibilia

Quaesito 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas earum

Quaestio 6

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum perfectiones creaturarum in Deo contentae ab aeterno distinguantur inter se realiter et a divina essentia

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum esse ubique et in omnibus rebus per essentiam, praesentiam, potentiam, sit proprium soli Deo

Distinctio 38

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam, et necessariam omnium futurorum contingentium

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit plura scire quam scit

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari

Distinctio 41

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in praedestinato sit aliqua causa suae praedestinationis et in reprobato causae suae reprobationis

Distinctio 42

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura

Distinctio 43

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliqua facere, quae non fecit, nec faciet

Quaestio 2 : Utrum plus conveniat Deo non posse facere impossibile, quam impossibilia non posse fieri a Deo

Distinctio 44

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere mundum meliorem isto

Distinctio 45

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit causa immediata, et prima omnium rerum, quae fiunt

Distinctio 46

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina possit impediri per quamcumque potentiam creaturae

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit quod voluntas divina semper impletur

Distinctio 47

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri

Distinctio 48

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum creatio passio distinguitur a creatura.

Quaestio 2 : Utrum deus sit prima, et immediata causa omnium effectuum

Quaestio 3 : utrum deus et potuit mundum creasse ab aeterno

Quaestio 4 : VTRVM creare repugnet creaturae

Quaestio 5 : Utrum deus sit causa finalis omnium

Quaestio 6 : Utrum angelus, et anima intellectiua distinguantur specie

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum tempus sit mensura et angelorum

Quaestio 2 : Utrum et angelus sit in loco per suam substantiam

Quaestio 3 : Utrum angelus possit moueri localiter

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes angeli inter et se personaliter discreti, essentiali specie sint distincti

Quaestio 2

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum angeli boni, et mali in sua cratione fuerunt donis gloriae, gratiae, et naturae perfecti

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum angelus meruit suam beatitudinem in instanti creationis, aut in mora temporis, posterioris

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum primum peccatum primi angeli pertinens ad speciem superbiae fuerit simpliciter irremediabile

Distinctio 7

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum obstinatio diaboli in malo, stare possit cum libero eius arbitrio

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum angeli naturaliter incorporei possint assumere corpora, et in eis exercere opera uitae

Quaestio 2 : Utrum demones humana corpora possidentes illabantur animabus, et suis praestigiis illudant humanis sensibus

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum nouem angelorum ordines in hierarchia triplici scilicet dona gratuita, et officia sunt distincti

Quaestio 2 : Utrum per actus hierarchicos superiorum ordinum; angeli possunt inferiores illuminando mentaliter eis loqui

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes spiritus intellectuales a solo deo mittantur ad homines uiatores

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum cuilibet homini deputatur angelus bonus a natiuitatis suae principio usque ad praesentis uitae terminum, eius custodiae assignatus

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum materia prima sit aliqua entitas positiua a forma distincta

Quaestio 2 : utrum caelum habeat materiam eiusdem rationis cum materia illorum inferiorum elementorum, et mixtorum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum lux a nocte prima distinguens diem causat lumen, tanquam distinctam a se qualitatem

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum aquae superiores per firmamentum ab inferioribus diuisae dic secunda sint de caelesti, uel elementari natura.

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum elementa, ex quibus constant animantium corpora, realiter manent in eis substantialiter

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sicut anima inĀ¬ tellectiua, sensitiua, et uegetatiua in eo dem homine: ita eiusdem animae potentiae in ter se, et ab anima sint distinctae

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum anima rationalis sit ex tradue ce, et educta de potentia materiae

Quaestio 2 : Utrum paradisus sit corporalis uoluptatis locus a deo a principio plantatus

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in costa Ade fuerat ratio seminalis, peret quam de ea productum sit corpus mulieris

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo prostatu innocentiae habuit cor pus immortale

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum tantummodo electi fuissent in statu innocentiae geniti: et hi sta tim post generationem in gratia confirmati

Distinctio 21

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omne peccatum hominis oriatur ex tentatione daemonis

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum per protoplastum Adam conmissum non tantum pctonEuae, sed omnium sit grauissimum

Quaestio 2 : Utrum peccatum Adae fuit per ignorantiam excusabile

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum deus facere posset uoluntatem rationalis creaturae per naturam impeccabilem

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum portio animae superior, et portio inferior sint potentiae aliquo modo ad inuicem distinctae

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium sit aliquid a ratione, et uoluntate distinctum

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum operans. et cooperans gratia distinguantur realiter a charitate infusa

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum anima per actum elicitum a uoluntate, et gratia, qua informa tur: praemium aeternum de condigno mereatur

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum hominis liberum arbitrium possit sine gratia actum bonum moraliter eligere: peccata mortalia cauere, et diuina praecepta ad implere

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo in statu naturae integrae gratiam habuit, qua aeque efficaciter, sicut post lapsum mereri potuit

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum iustitia originalis in primo parente fuit donum supernaturale

Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit aliquid positiuum in anima, uel in carne

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum originale in anima prolis lege propagationis genite, contrahatur ab anima uel a carne

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum per sacramentum baptismatis tollatur reatus culpae originalis

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sicut et in prolem non transeunt proximorum parentum peccata: ita transfusi peccati poena in prole sit leuissima

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum malum, quod non est ab aliquo efficiente: sit a bono sicut a causa deficienti

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccatum ab S Augu. et Amb. diffinitum sufficienter sit entitas positiua, uel tantum priuatio boni formaliter

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omne peccatum, et omnis culpa sit alicuius peccati poena

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum deus sit causa efficiens immediata actualis culpae quantum ad actum importatum propctum subiectiue

Distinctio 38

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum uoluntatis finis, et intentionis sit distinctio realis, aut tantum rationis

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum synderesis, quae rationis scintilla dicitur, et conscientia, sint in intellectu, aut effecti

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum ex sola intentione finis attendatur bonitas operis

Distinctio 41

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum inter humanos actus, aliquis indifferens sit dicendus

Distinctio 42

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum actus exterior, qui a uoluntate imperatur, habet bonitatem uel malitiam propriam, propter quam magis, quam solus interior uoluntati imputatur

Distinctio 43

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum omne peccatum ex malitia commissum, sit peccatum in spiritum sanctum

Distinctio 44

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccandi potentia sit a deo creatura rationali concessa

Liber 3

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 7

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 21

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 23

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 24

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 25

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 26

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 27

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 28

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 29

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 30

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 31

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 32

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 33

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 34

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 35

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 36

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 37

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 38

Praeambulum

Quaestio 1

Distinctio 39

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Distinctio 40

Praeambulum

Quaestio 1

Liber 4

Distinctio 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sacramenta legis novae sint causae effectivae gratiae.

Quaestio 2 : utrum congruebat institui sacramenta in cuiuslibet legis tempore pro lapsi hominis reparatione

Quaestio 3 : utrum cerimoniae ueteris legis quae dicuntur sacramenta generali uocabulo: contulerunt gratiam rite utentibus ex opere operato

Quaestio 4 : Utrum circumcisionis sacramentum masculis currente lege necessarium, institutione baptismi factum sit mortiferum

Distinctio 2

Praeambulum

Quaestio 1 : UTRVM sacramenta nouaelegis in septenario numero a christo instituta, sint sacramentis caeteris perfestiora

Quaestio 2 : Utrum baptismate Ioannis baptizati, erant baptismo christi iterum baptizandi

Distinctio 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum baptismiChristi sit una eademque materia, et forma ad eius effectus consecutionem necessaria

Distinctio 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum effectus baptismi in non indigne suscipiente sit infusio uirtutum, et gratiae, ac remissio culpae, et poenae

Quaestio 2 : utrum omnes suscipientes baptismum aequaliter accipiant sacramentalem eius effectum

Distinctio 5

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum peccet mortaliter, qui a malo ministro verum baptisma suscipit scienter

Distinctio 6

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum ad veritatem baptismi ex parte baptizantis requiritur certus gradus, conditio, et qualitas ministrantis

Quaestio 2 : Utrum characteris impressio sit in iterabilitatis baptismi causa, uel ratio

Praeambulum

Distinctio 7

Quaestio 1 Vtrum confirmatio sit sacramentum noualegis irreiterabile, a solis episcopis dispensabile

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum eucharistia nouae legis sacramentum conuenienter fuerit a christo post coenam ultimam institutum

Quaestio 2 : utrum cum figurarum praecedentium pluralitate salue tur unitas sacramenti eucharistiae

Quaestio 3 : utrum a christo instituta sit certa uerborum forma ad essentiam eucharistiae: uel eius consecrationis necessaria

Distinctio 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum manducatio eucharistiae sacramentalis, aut spiritualis sit de necessitate salutis

Quaestio 2 : Utrum solum mortale peccatum reddat accedentem huius sacramenti indignum

Distinctio 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum omnes proprietates corpori christi inexistenres in caelo conueniant eidem in eucharistiae sacramento

Distinctio 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum substantia panis, et uini in corpus, et sanguinem christi conuersa, maneat cum eisdem sub sacramenti forma

Quaestio 2 : utrum materia eucharistiae sit panis triticeus, et naturalis liquor vini

Distinctio 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum accidentia, quae sine subjecto subsistunt in eucharistia: agant et patiantur tanquam subjecto inhaerentia

Quaestio 2 : utrum ad consequendum eucharistiae fructum frequenter sit conicandum

Distinctio 13

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2 : utrum haeretici ab haeresi condemnata nominati: sint in ecclesia catholica tolerandi

Distinctio 14

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum sine paenitentia possit deseri peccatum post baptisma conmissum

Quaestio 2 : Utrum per poenitentiae sacramentum deleatur mortale peccatum

Quaestio 3 : utrum poenitens post uerum paenitentiam possit recidiuando in peccatum cadere: et quoties ceciderit, per ueram paenitentia a peccatis resurgere

Distinctio 15

Praeambulum

Quaestio 1 : utrum existens in pluribus peccatis mortalibus: de aliquibus possit uere poenitere, ita quod non simul de omnibus

Quaestio 2 : Utrum restitutio, qua alienum iniuste occupatum suo domino redditur: sit aliquid poenitentiae; per quam peccatum remittitur

Quaestio 3 : utrum omnes fures raptores, ac eorum participes teneantur ad restitutionem rerum singularum a suis dumis alienatarum

Quaestio 4 : utrum inbello acquisita sint suis dominis restituenda

Quaestio 5 : Utrum habentes temporale dominium in subditos, omnia teneantur restituere, in quibus inueniuntur subditos tam suos, quam alienos aggrauasse

Quaestio 6 : Utrum ministri iustitiae exacta a partibus propter actus iudiciales, uel ad iudicium requisitos, teneantur restituere: et iustitiam: partibus gratis ministrare

Quaestio 7 : Utrum praeficientes ad officia, dignitates, uel beneficia personas minus idoneas teneantur recompensare damna, et negligentias per huiusmodi personas commistas

Quaestio 8 : Utrum beneficiati, aut prae bendati in ecclesia intrantes sinistre: uel negligentes onera eis imposita perficere: teneantur subleuata restituere

Quaestio 9 : Utrum falsarius acquirens aliquid per dolum falsitatis teneatur ad restitutionem taliter acquisiti damnificatis

Quaestio 10 : Utrum fraudans proximum in negotio, mercantiis, uel labore teneatur fraudato damna restituere

Quaestio 11 : Utrum possidens aliqua per usurariam acquisitionem teneatur de necessitate salutis ad eorum restitutionem

Quaestio 12 : Utrum habentes census, uel redditus annuos temporales, uel perpetuos teneantur ad restitutionem huiusmodi uendentibus, seu donantibus

Quaestio 13 : Utrum acquisitum per turpe lucrum sit de necessitate salutis restituendum

Quaestio 14 : Utrum titulo praescriptionis acquisita sint restitutioni in foro conscientiae ob noxia

Quaestio 15 : Utrum damnificans proximum in bonis corporis: teneatus ad damni restitutionem de necessitate salutis

Quaestio 16 : Utrum damnificans alium in fama, teneatur restituere damna hac occasione illata

Quaestio 17 : utrum damnificans proximum in spiritualibus bonis teneatur ad eorundem restitutionem damnificatis

Distinctio 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum partium paenitentie: quad sunt contritio cordis: confessio oris: et opis satisfactio: principalior sit interna contritio

Quaestio 2 : Utrum satisfactio paenalium operum requiratur ad perfectam remissionem peccatorum

Quaestio 3 : Utrum ieiunium ecclesiae trasgredientes obliget ad mortale

Quaestio 4 : utrum etet eleemosyna, quae est pars satis factionis: sit de consilio, aut de necessitate salutis

Quaestio 5 : Utrum uenialium peccatorum paenitentia sit ad salutem necessaria

Distinctio 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confiteri peccata sacerdoti sit necessarium ad salutem mortaliter peccanti

Quaestio 2 : Utrum quilibet obnoxius peccato mortali teneatur confiteriproprio sacerdoti

Distinctio 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum potestas clauium data ecclesiae extendat se ad remissionem reatus, et culpae

Quaestio 2 : Utrum virtute clauium ecclesiae, homo possit hominem exconmunicare

Quaestio 3 : Utrum omnis participans ex communicato maiori excommunicatione in diuinis, et humanis, sit excommunicatus, et peccet mortaliter in casibus non exceptis

Distinctio 19

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum cuilibet, et solieuangelico sacerdoti conferantur claues in susceptione. sacerdotii

Distinctio 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum poenitentia peccatori ad uitam necessaria, ptedatur usque ad terminum uiae in hac praesenti uita etc

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.

Distinctio 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.

Distinctio 23

Praeambulum

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.
1

QVAESTIO VNICA VTRVM confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione &c.

2

Ā¶ Tribus (ut solitum est) articulis psens quaestio absoluetur.

3

Ā¶ Quantum ad primum articulum notandum, quod celare secretum sibi a proximo ut tale conmissum, est de lege naturae. Quod eleganter probat Sco. quatuor rationibus. Prima ex ratione charitatis. Secunda ex ratione. fidelitatis. Tertia ex ratione ueritatis, & ratione ueracitatis. Quarta ex ratione. unitatis, & mutuae utilitatis.

4

Ā¶ Prima ratio. Lex naturae de fraterna charitate ex primit, ut faciat alijs, quaecumque secundum rectam rationem uult sibi fieri: alioquinquo diligeret proximum sicut seipsum: sialiquid secundum recta rationem uellet debere sibi fieri, quod nollet proximo fieri. Illa lex naturae exprimitur Tob. iiij. Matt. vij. & Luc. vi. Sed quilibet debet secundum rectam rationem diligere famam propriam: ergo & celationem sui secreti: maxi- me dum eius reuelatio cederet in aliquam diffamiam: ergo & confessor debet diligere famam confitentis: & per consequens celare peccatum confessum: per quod confitens per eius reuelationem diffamaretur: quia quod uni reuelaret: posset & caeterispluribus reuelare: & per hoc diffamaretur. Quod aut quilibet teneatur diligere fama propriam: patet per illud Eccl. xli. Curam habe de bono nomine: hoc. nione magis permanebittibi: quam misse thesauri magni, & preciosi. & Prouer. xxij. Melius est nomen bonum, quam diuitiae multae. Item secundum rectam rationem, quilibet debet sibi uelle uitam ciuile, qua idoneus est ad actus legitimos sibi competentes in illa ciuitate: sed fama amissa, priuatus est habilitate ad tales actus.

5

Ā¶ Secunda ratio. Quilibet de lege naturae tene tur seruare fidelitatem proximo suo: quam uellet, & uelle deberet sibi seruari: ergo & confessor consitenti sibi com mendanti maxima secreta. Hinc Prouer. xi. Qui ambulat fraudulenter: reuelat arcana. Qui autem fidelis est: celat amia cicommissum.

6

Ā¶ Tertia ratio. QuiliĀ¬ bet de lege naturae tenetur seruare pro- missumlicitum iuxta illud Tach. viij. Loquimini ueritatem unusquisque cum proximo suo. Sed recipiens secretum, maxime illud in confessione detectum (quod secretissimum est) promittit (saltem mplicite) se seruaturum: quia sine talipromisso, subiectus non committeret sibi secretum.

7

Ā¶ Quarta ratio. Communis utilitas membrorum ciuilis corporis adinuicem est de lege naturae: recursus autem inferioris ad superiorem in neces sitatibus, qui potest consusere, & reconciliare: & per hoc unitatem huiusmodi corporis conseruare: est conmunis utilitas mem prorum adinuicem, & ad caput: per hoc n. & non aliter potest conmunitas coneruari. Sed reuelatio secreti confessionis excludit talem recursum inferioris ad superiorem in consilio animae: quia nullus recurreret regulariter, ut nancisce retur confilium, uel reconciliationem, per quam maneret in corpore: nisi illud, quod detegeretur, maneret secretum: ergo eadem lege, qua quis tenetur conser uare unitatem corporis christi mystici: & adcommunem utilitatem membrorum eius: tenetur celare secretum istud. Et concordat satis Rich.

8

Ā¶ Secundo notandum: quod sub sigillo confessionis cadit quicquid confitens uult, aut uelle debet tanquam secretum celari: debet autem uelle celari omnia, per quorum relationem ipse consitens prodi posset: uel mala suspitio de eo generari in cordibus aliorum: ut patet ex rationibus supra primo notabili tactis. Similiter & persona tertia, siue necessario, siue stulte, uel etiam dolose in confessione detecta: nam quilibet tenetur uelle proximi famam conser uare sicut suam: dum illud fieri potest sine maiori detrimento: de quo infra magis dicetur. Item debet uelle celare oia, peoquae potest populo scandalum gnari: uel confessio magis odiosa: uel minus dilecta: uel magis onerosa: aut minus preciosa reputari. Item oia, per quae potest prouenire consitenti, aut alijs detrimentum in anima, corpore, aut possessione, aut fama, siue amicis: unde non solum peccata, & personae: sed citcunstantiae quaecumque; quae in confessioĀ¬ he deteguntur, per quas, uel quae aliqud praedictorum contingere posset: sub confessionis sigillo sunt claudendae, uel claudenda &c. Peccatum autem confessum fine relatione ad personam confitentis dummodo ex eius relatione nihil pdictorum sequitur: non pertinet ad sigillum confessionis: ut si dicat confessor peccatum fornicationis frequenta tur, uel simile: sic etiam peccatum in genere cum persona perpetrante non cadit sub sigillo confessionis: ut si dicatur. Ioannes confessus est peccata sua bene, & distincte. Sic si aliquid historice inter confitendum misceretur, non clauditur sub sigillo confessionis: ut si dictum fuisset: in tali loco est abundantia frugum, & similia. Ratio. no.e horum est; quia consitens talia non refert, ut secreta: nec uult illa per confessionem celarinisi in casu, quoaliquid pradictorum sequeretur: talia. n. non sunt pctam: nec circumstantiae pctorum ad confessionem pertinentium. Haec in sententia Richar. & post eum Petrus de palu. &c. dist. praesenti. qeiij. arti. ij.

9

Ā¶ His praemissis quoad articulum primum, sequuntur conclusiones pro articulo secundo.

10

Ā¶ Conclusio prima. Nulla in confessionis sigillo clausa, sunt aliquo modo & in aliquo casu reuelanda. Haec conclusio probatur: quia nihil, quod lege diuina, naturali, & positiua ecclesiae est prohibitum: est faciendum: sed reuelare clausa sigillo confessionis est prohibitum: ege naturali, diuina: & positiua: ergo. Maior nota. Minor pro suis partibus probatur quoadlegem naturalem: nam omne secretum lege naturali est celandum: sed clausa confessionis sigillo sunt maxi- me secreta: tum ratione consitentis, quisua peccata tanquam maxime secreta detegit sacerdoti. Et licet confitens non semper uerbo commendet sacerdoti qua tenus sua deposita secretĆØ teneat: tamen hoc semper uirtualiter facit. Nullus no peccata sua confiteretur: nisi prae supponeret; quod sua confessio tamquam maxime secretum acciperetur. Tum ratione fori: quoniam forus iste est causarum, quaem uertuntur inter deum, & confitentem peccatorem: ubi nullus alius admittitur: deiĀ¬ autem solius est cognoscere secreta cordium, in quibus consistit principaliter peccatum: ergo sacerdos, cui tanquam uicario dei peccata reuelantur, tenetur illa tanquam secreta celare. Quod autem secreta lege naturae celanda sunt: probatum est in notabili primo. Quod etiam reuelatio confessionis sit prohibita lege diuina, probatur: quia quilibet christianus legediuina tenetur non dare occasionem alteri, qua reuocetur a legediuina: sed lex christi est de confessione facienda, ut deductum est dist. xvij. q. j. Sed reuelans confessionem dat occasionem, quantum in se est. proximo non confitendi: ergo &c. Praetereadans occasionem peccandi alteri, mortaliter peccat: & facit contra lege diuinam. Non occides. occidit enim animam proximi occasionaliter: sed reuelans datoecasionem confitenti indebite exequendi praeceptum de confessione scilicet mentiendi: aut peccata sua reticendi: uel se falso laudandi: aut alios, quos odit, uituperandi: ut talia per confessionis reuelatorem in aliorum notitiam deducantur. Quodetiam positiua lege prohibitum sit: patet de poenit, & remis. omnis. ubi dicitur. Caueat autem omnino neuerbo: aut signo: autalio quouis modo aliquatenus prodat peccatorem: sed siprudentiori confilio indiguerit: illud absque ulla expressione personae caute requirat: quoniam qui peccatum in ponitentiali iudicio sibi detectum praesum pserit reuelare; non solum a sacerdoraliofficio deponendum decernimus: uerum etiam ad agendam perpetuam paenitentiam in arctum monasterium detrudendum &c.

11

Ā¶ Conclusio secunda. Non solum confessor: sed auditor a reuelante, siue a confitente causaliter, aut dolos etenetur confessa sicut confessor tanqua secretissima nulli hominum reuelare, Patet: quia transferens aliquid in alium de facto, quod non potest licite de iure siue per errorem: non dat illialterius utendi: nec trasferendi alterum in istud ergo si de facto trausferat: alius non habetibi ius ulterius trausferendi: ergo pacerdos non habens ius reuelandi: si de sub sigillo confessionis. Et huic assenta deplangere: ergo non clauduntur ius confessio est pars: est mala praeteritenetur sacerdos illud celare: sed potest relens resilire a proposito perpetrandi: non confitetur aliquod futurum pctamen nomembr. ii. art. ij. dicentium, quod cum aliquis quam recitat Alex. parte. iiij. q. Ixxviij. clusio ponit contra opinionem quorundam, sunt tanquam secreta celanda. Haec concommittenda in confessione detecta, lum peccata commissa: sed etiam pcta uelandum &c.

12

Ā¶ Conclusio tertia. Non sofacto reuelat: non potestis, cui reuela tur ulterius licite reuelare. Sic si penitens confiteretur alicui non sacerdoti putans eum sacerdotem: qui se dolose ingereret, ac se simularet sacerdotem: ualiquod secretum exploraret: teneretur ille sic audiens audita non reuelare. Idem est, si quis casualiter audiret: aut dolose aurem applicaret. Cuius ratio: quia confitenserrans in persona non transfertius utenditranslato: sicut dans eleemosynam perro diuiti, credens eum paulum pauperem, ut suprahabitum est dis. xvj.

13

Ā¶ Similiter interpres si quis confiteretur per interpretem. Similiter quia confitens loquitur in foro secre tissimo: ideo qulibet audiens tenet ut se cretum seruare, & per consequens non reuela re eisdem rationibus sicut confessor.

14

Ā¶ Est tamen hic differentia: quia audiens a confessore male reuelante: uel a confitente casualiter: nec peccant mortaliter: nisipuocarent confessorem ad reuelandum: tunc enim consentirent peccato reuelam tis. Qui uero doloseaudiunt, mortaliter peccant, omnes tamen tenentur ad non reuelare ei, qui potest, & uult prodesse. & mouentur: quia pctamen futurum secundum quod est de futuro (ut cum quis dicit se pponere: seu uelle facere) non est de foro con fessionis: sed praeteritum cum paenitentia, cu tit Alex. dum tamen peccatum futurum non habet dependentiam ad praeteritum: tale enim ersi congruit celare propter honestatem: tamen non clauduntur sub sigillo confessionis: & ideo si uergeret in nimis magnum periculum: non esset illa confessio penitus tacenda: nec tamen puĀ¬ blice reuelanda perppericulum infamiae: sed caute, & secrete alicui, qui prodesse posset, & uellet innotescenda &c.

15

Ā¶ Sed contra hanc opinionem probatur conclusio rationibus praemissis: quia ita pctamen committendum refertur confessori ut secretum in confessione detectum: sicut pctumn praeteritum uel praesens: & ideo omnes rationes praemissae ita militant contra futurum, sicut contra praeteritum.

16

Ā¶ Praeterea hoc propositum, uelle in futurum peccare, est peccatum actuale, & posens, etiam si numquam sequeretur effectus, & per consequens reuelans reuelaret pctaen praeteritum: quod clauditur sub sigillo confessionis &c.

17

Ā¶ Conclusio quarta. Non solum confessorcelare tenetur acta, & dicta confitentis: sed etiam confitens id ipsum tenotur quantum ad acta, & dicta sacerdotis: dum illa tendunt in praeiudicium sui, uel confessoris. Prima pars conclusionis patet ex praemissis. Secunda est Richar. de media uilla, quam sic probat: quia nullus debet facere praeiudicium famae proprie sine aliqua utilitate: sed neque confessori: quia quilibet tenetur diligere famam propriam, & proximilegecharitatis: ut sup. dictum est. Ex illo soluit quaestionem (qua quaeritur: an confitens teneatur celare paenitentiam a confesso. re sibi iniuncta) per hanc distinctionem: quia aut reuelatio paenitentiae facit praeiudicium famae propriae, ut quia per eius iniunctionem oritur suspitio contra confitentem alicuius particulariter, uelmagno rum peccatorum generaliter, aut sacerdo. ti, quitalem paenitentiam iniunxit: proqua, si sciretur: incurreret odium alicuius, uel aliquorum maleuolorum: ut quia iniunxit mulieri, ut abstineat a familiaritate alicuius uiri, quae suae castitati erat periculosa. Aut tertio ( manifestando poenitentiam) nec sibi, nec alteri praeiudicium generaret. In primis duobus tenetur quilibet paenitentiam suam celare: quilibet enim tenetur suam famam scienter non laedere sine aliqua utilitate: iuxta illud Ecclesiastici. xlj. Curam habe de bono nomine. Sic sit sanum sacerdotis consilium, aut paenitentiam (bona fide iniunctam manifestans) in confessoris praeiudicium crimen proditionis incurrit, & fractionis secreti confessionis. Concordat Gerson in tripartito. Excipit tamen (quod absit) siconfessor consitentem ad peccandum inducere uellet &c.

18

Ā¶ Quantum ad articulum tertium: dubitatur primo contra conclusionem primam: nam uidetur: quod in certo calu confessio reuelari potest: quod probatur in quinque calibus.

19

Ā¶ Primus, si peccatum detectum in confessione maxime futurum uergeret in grauepericulum spirituale, uel temporale reipublicae: ut si quis confiteretur se uelle seminare haeresim: aut prodere, uel in cendere ciuitatem: quod per reuelatio nem confessionis caueriposset, nam pponendum est bonum commune priuato. Vnde de hoc est uersus. Est haeresis crimen, quod nec confessio celat. Item peccatum futurum non est de foro confessionis: cum confessio sit reuelatio peccatorum commissorum.

20

Ā¶ Secundus casus est: si reuelatio confessionis tenderet in bonum confitentis: ut si per reuelationem subtraheretur occasio peccandi consitenti: ut si abbas habens monachum in aliquo officio, cuius occasione frequentaret peccat carnis: cognito illo, posset eum remouer ab officio post confessionem auditam: licet oritetur uehemens suspitio contra monachum: quod peccatum fornicationis fuisset confessus: aut si reuelaret, alicui, quod posset prodesse, & non obesse. Nam secundum Bernar. in de dispensatione, & praeceptoc. iiij. Iniquum sine dubio foret: si statura pro sola charitate contra charitatem tenerentur: sed contra charitatem est proximi, si quas reuelando confessionem posset confitentem apecrato praeseruare: & id negligeret non reuelando.

21

Ā¶ Tertius casus est, Si celatio confessionis cederet in peccatum confessoris: ut si confessor pduce- retur in testem contra confitentem accusatum de crimine: & compulsus iurasset dicere ueritatem: si non diceret, mentiretur interrogatus per iuramentum non dicendo: immo piurium incideret non respondem do: quia iurauit dicere ueritatem in inquisitis: si diceret se ignorare, mentiret: ergo tenetur dicere ueritatem: & per consequens reuelare secretum, puta confessionem: plus, n. tenetur cauere pctamen in seipso, quam famam in proximo.

22

Ā¶ Quartus casus: si confessor ex celatione con fessionis incurreret graue periculum tenporale rerum, uel personarum: ut si sacerdos intraret nemus cum duobus, uelpluribus: qui secreto conspirassent in mortem eius, sibi in illo nemore inferendam: & unus poenitentia ductus ante introitum nemoris confiteretur illud sacerdoti. Et sacerdos audita confetione, posset se retrabere ab illo itinere, & non progredi, ut saluaret uitam suam, licet per hoc factum reuelaret confessionem sibi factam: nam plus tenetur uitae suae conseruandae, quam proximi famae &c.

23

Ā¶ Quintus casus: si celatio alicuius confessionis cederent in periculum salutis aeternae confessoris: ut si confessor haberet aliquod pectamen mortale, quid confiteri non posset, nisi reuelando confessionem sibi factam: non debet omittere confessionem propter reuelationem confessionis: quia non tenetur se ipsundanare propter famam proximi saluandam: damnaret autem seipsum, si habita opportunitate scienter omitteret confiteri pctamen mortale: cum confessio omnium mortalium sit de necessitate salutis: ut sup. dictum est dis. xvii. q. i. &c. Addubium ramnende tur secundum Richar & Sco. quod in nullo casu licet sacerdoti reuelare confessionem: siue confitens paeniteat, siue non: siue confiteaturpcta, iam opere perpetrata: siue perpetranda, siue sit peccatum inmoribus, siue in fide. Concordat. S. Tho, & Bonau, similiter Alexan. par. iiij. q. Ixxviii. excepto peccoperpetrando de futuro, ut dicetur: debet tamen confessorcauere diligenter proposse, nepeccatum perpetrandum sibi in confessione detectum opere prperretur, maxime si fuerit pctamen ad aliorum corruptionem in fide ordinatum, obseruata tamen discretione, ut nul lo modo prodat ilsum, qui sibi confessus est, ac ne aliqua mala suspitio de illo generetur.

24

Ā¶ Et per hoc responde- tur ad rationes. Ad primum dicitur, quod bonum conmunc praeponendum est priua, to: sed reuelare confessionem in quocunque casu, non est bonum commune immo est maxime offensiuum boni conmunis. Impedit enim salutem communitatis pro quanto tota communitas auerteretur a confessione, quae necessa ria est ad salutem: acinduceretur ad ficte consitendum, quodcontrariatur saluti. Quis enim uere confiteretur: si in aliquo casu reuelanda foret confessio. Salus autem animae praeferenda est saluticorporis, & omnium exteriorum.

25

Ā¶ Praeterea, ut aliorum ratione utat: quod confessor non nouit ut homo: sed tantum ut Deus non est homini reuelandum: sed tantum deo: sed confessor que ex confessione nouit, non nouit ut homo mo, sed ut deus: ut ipsi dicunt: ergo nihil tale reuelandum est homini &c.

26

Ā¶ Praeterea peccatum de futuro nunquam posset reuelari: quin reuelaretur peccatum de praeterito, aut praesenti: nam propositum animo firmatum de peccando in futuro est peccatum: ideo qui confitetur se uelle peccare, confitetur se habere uoluntatem peccandi: & ita actu, & praesentialiter peccare, quod propositum tunc non instantanee concepit: ergo etiam praefuit: ergo.

27

Ā¶ Et quod ibi allegatur uersus. Est haerelis crimen. dicit Sco. quod uersus quidem bonus est quantum ad mensuram pedum: sed falsus est, & erroneus quantum ad sensum uerborum.

28

Ā¶ Ad illud, quod additur, quod peccatum futurum non est de foro confessionis: dicitur: quod de foro confessionis est quantum ad celandum quicquid sigillo con fessionis clauditur: tale autem est peccatum perpetrandum: denique tale non se paratur a peccato praesenti actu inexistenti, & praeterito, ut probatum est.

29

Ā¶ Ad argumenta in secundo casu dicitur: quod reuelatio confessionis nunquam cedit in bonum confitentis: quoniam et si quando reuelata confessione posset confitens prohiberi ab exteriori actu peccati: non tamen ab actu interiori, qui aeque est peccatum

30

Ā¶ Praeterea ersiab illo peccato cohibetur: tamen datur sibi occasio maiorum, & plurium peccatorum: puta inuidiae contra reuelanĀ¬ tem, & confessionis fictae in futurum. Et si quomodocunque proficeret confitenti: est tamen contra salutem communitatis: ut statim deductum est: quae praeponenda est saluti singularis personae. Et quod additur de abbate, dicendum; quod si potest per occasionem aliquam, unde non oriatur suspitio, poterit monachum amouere ab officio: aut eum inducere secrete, ut petat absolutionem, quatenus amoueat eum: quod si facere non poterit: quinoriatur contra eum rationabilis suspitio, sustineat eum in officio, donec eum poterit sine suspitione amo uere: quoniam non sunt facienda mala, ut eueniant bona. ad Rom. iii.

31

Ā¶ Et quod allegatur ex Bernar. dicitur, quod celatio confessionis est pro charitate, & confitentis, & totius communitatis: & non contra: ut statim supra uisum est.

32

Ā¶ Ad argumentum in tertio casu dicunt com muniter doc. imitantes Alex. Tho. Bonauen. Richar. Pet. depalu quod in casu argumenti potest sacerdos secure iurare, aut dicere: sub iuramento se nescire qua nouit per confessionem: quoniam illa non nouit, ut homo: sed ut deus. Et respondendo iudici respondet, ut homo, non ut deus: nam eadem persona uere affirmare potest aliquid in persona alterius loquens: quod uere negat loquens in propria persona. Probatio: quia angelus loquens Mopsi in persona dei uere dixit. Ego sum deus patris tui: deus Abraam &c. Exod. iij. quod uere negasset in persona propria loquens: ergo a simili homo repraesentans personam deiin foro confessionis, uere potest aliquid affirmare, quod extra illud forum potest uere negare; dum loquitur in persona propria: ergo dum confessor loquitur in persona propria: potest uere dicere se nescire id, quod nouit in persona dei, nec sic dicendo: mentitur &c.

33

Ā¶ Contrahaec arguit Sco. probando: quod ea, quae nouit confessor in confessione: non nouit ut deus: sed ut homo minister dei: unde non audit confessionem ex persona dei: sicut nec absoluit ex persona dei: ipse enim absoluit ministerialiter: secundum uero prius dicta deus princiĀ¬ paliter: unde si diceret sacerdos: ego auctoritate mea te absoluo principalite: a peccatis tuis: mentiretur: uerum tamen diceret: si loqueretur in persona dei: sicut uerum diceret dicendo. Egesum deus tub: ego te creaui, redemi &c. quomodo uerum dixit Angelus Mov si. Ego sum deus patris tui. Vnde multum refert aliquid dicere in persona alterius: & loqui auctoritate alterius, siue ut minister illius: nam loqui in persona alterius est induere personam alte rius: hoc est sic loqui, ut intelligantur omnia uerba locutionis referri adpersonam alterius: ut non loquens (sed ille, ex cuius prsona loquitur) intelligatur haec agere, uel non agere, quaeloquens exprimit sua locutione: ut cum Ela. ait cap. i. Dominus locutus est. Pilios enutriui, & exaltauis ipsi autem spreuerunt me.

34

Ā¶ Loqui autem auctoritate alterius, est loqui in persona sua propria: ex commissione tamen alterius.

35

Ā¶ Et confirma tur ratio Sco. nam frequenter confessorabsoluendo dicit. Ego auctoritate beatorum Petri, & Pauli apostolorum: aut sedis apostolicae, mihi commissa absoluo te &c. quae falsa esset, si loquere tur in persona dei: quia deus non absol uit auctoritate commissa: nec Petri, & Pauli: nec sedis apostolicae: sed propria. Praeterea sic nunquam posset dicere sescire peccata in genere, uel in specie: tacita persona confitentis: semper enim mentiretur: cum non sciret ut homo: & tamen haec dicens loqueretur, ut homo: & tamen secundum omnes potest haec dicere sine mendacio, & etiam quandoque licite sine peccato: ut causa con silii quaerendi: ut habetur in. cap. officij. de poeniten. & remss.

36

Ā¶ Dicendum ergo: quod confessorquae audit & dicit, puta absoluit: facit in persona sua: sed ut minister dei: sicut omnia facramenta ministrantur non ex persona ministri: sed auctoritate dei.

37

Ā¶ Ideo ad rationem aliter respondetur: quod in casu, quo confessor producitur in testem: & iurat respondere ueritatem de interrogatis. Si quae ritur de aliquo, quod non nouit nisi ex confessione: non debet respondere: nec scio: neque nescio, nec non respondenQVO est transgressor iuramenti: quia iuramentum intelligi debet de interroga tis, ad quae potest licite respondere: licet sonet generaliter: alioquin si generaliter intelligeretur, esset iuramentum temerarium, & illicitum: & per conse- quens non obligaret. Vnde posset confessor respondere in casu: in his, in quibus possum perhibere testimonium: nihilscio; uel simili modo. Neque iudex ultra debet, nec potest compellere: sicut in simili productus in testem non debet manifestare ea, quae sub secreto sibi commendata recepit: sic enim manifestando ageret contra legem naturae, ad quod nemo compelli debet.

38

Ā¶ Sed diceres tacendo, & non respondendo generat suspitionem in animis audientium, quod talia, de quibus agitur: commissa sunt per. N. & quod ipse nouerit per confessionem: & ita facto reuelat confessionem. Respondendum: quod tacere est signum de se indifferens ad aliquid esse confessum, uel non confessum: & ideo de se, & ex suinatura non est signum confessionis reuelatiuum: sed magis clausiuum. Si uero aliqui uoluerint hoc, quod est tacere, accipere; ut signum reuelatiuum ex suis phantasijs, nihil hoc ad confessorem: & ideo non erit illicitum confessori tacere: etiam per confessoris taciturnitatem, nihil probari potest contra eum, contra quem producitur in testem.

39

Ā¶ Per hoc facile respondetur ad formam argumenti.

40

Ā¶ Ad argumentum in quarto casu dicendum: quod nullum periculum: nec etiam conseruare uitam praesentem, potest excusare: uel licentiare confessorem ad aperiendum confessionis sigillum: sicut nullum periculum potest hominem licentiare ad mortaliter peccandum. Vnde si tprannus minaretur mortem confessori, nisi reuelaret sibi confessa, debet plus timere deum: & se offerre marturio, quam transgredi legem dei, naturae, & ecclesiae, reuelando confessionem: hoc tamen locum non habet in casu argumenti: nam in casu illo sacerdos posset se retrabere ab itinere: & sic se a latronibus liberaĀ¬ re. Nec tamen per hoc diceretur reuelator consessionis: licet per illam retractionem conspiratores cognoscerent illum esse confessum conspirationem illorum: quia diuersio illa ab itinere sacerdoris ex ratione sui, non est signum ducens in notitiam peccati confessi: poterat enim ex alia causa diuertisse: etiam si illi non conspirassent, non fuisset eis signum confessipeccati: non est ergo signum ex natura actus: sed magis ex conspiratione praua latronum.

41

Ā¶ Vnde Scot. ponit hanc regulam generalem. Signum, quod est de se indifferens ad hoc, quod est tale peccatum fuisse confessum, uel non fuisset: licet sit aliquibus signum magis determinatum ex aliquo supposito: non est ex se signum reuela tiuum confessionis: nec per consequens illicitum confessori &c.

42

Ā¶ Ad rationem in quinto casu respondetur secundum Rich. & Scot. quod in casu debet differre confessionem quantum ad hoc peccatum, de quo argutum est donec occurrat, cui posset consiteri sine reuelatione confessionis sibi factae: qui si nunquam occurreret: tenetur tale peccatum non con fiteri. Et est in ar. non habentis confesso rem idoneum: sufficit ergo soli deo con fiteri in casu, cum proposito confitendi sacerdoti, si idoneus haberi possit: uix tamen casus est possibilis: & ideo celatio confessionis nunquam cedit in periculum salutis &c.

43

Ā¶ Dubitatur secundo: utrum persona tertia: idest ea, cum qua peccatum est perpetratum, sit a confitente necessario celanda. Respondetur breuiter secundum Richar. dist. praesenti. arti. v. q.ij. secunda. sub distinctione. Quia aut necessaria est expressio perso nae, cum qua peccatum est commissum ad cognoscendum genus pcti, ut si frater concubuisset cum sorore, quae esset sibi unica, quaerendus esset confessor, cui pesona tertia non esset nota. Aut si expres sio personae non est necessaria ad exprimendum pcti quantitatem: adhuc subdistinguitur: aut est utilis ad correctionem eius, uel praeseruationem a recidiua: tunc paenitens bene facit: si extra confessionem dicit alteri personae, quailli pctori possit prodesse, & non obesse. Sed pro illa causa non expedit illum noiare in confessione: nec oportet: quia per tale nominationem confessor no posset prcedere ad correctionem illius. Sed si fuerit utilis ad praeseruandum paenitentem a recidiua: sic utile est eam exprimere confessoritpotest enim confessor per cognitionem personae congruentius iniungere paenitentiam talem, & talia dare remedia, & documenta, & monitiones: per quae penitentem, & melius, & secretius poterit praeseruare a recidiua. Si autem nonatio personarum neutro praedictorum modorum est utilis: tunc paenitens tenetur illam personam celare: quia qlibet tenet non aggrauare mala opinionem de proximo suo in corde alterius sine rationabi li: & utili causa: de hoc etiam supra. q. i. distin. xvij. &c.

44

Ā¶ Dubitatur tertio, utrum audita in confessione, quod alias scita extra confessionem cadant sub sig illo confessionis. Respondetur secundum sanctum Tho, & sanctum Bonauent. licet diuersidiuersa dixerunt: tamen duo breuiter hic dicuntur. Primum scitum ex confessionsnunquam est reuelandum ut tale: unde nunquam licet dicere: in confessione audiui hunc illa commisisse. uel Petrus confessus est mihi, quod haec fecerit: licet confessor uiderit eum talia fecisse: quia haec dicendo directe solueret confessionis sigillum.

45

Ā¶ Secundo dicitur: quod dicens simpliciter illud uidi: uel illa audiui, seu noui ita esse: quod extra confessionem uidit, audiuit, nouit: non soluit sigillum confessionis. Patet: quia non refert illud ut sibi in confessione detectum: sed eo modo, quo nouit etiam. si nunquam in confessione percepisset. Et probatur: quia nullus potest alium obligare inuitum, ad quod non erat obligatus: nisi praelatus suus obliget eum praecepto: sed sciens aliquod peccatum eius (qui confitetur extra confessionem) non errat obligatus ad non reuelandu, si ille non fuisset confessus: ergo confitens: cum non sit eius praelatus: non potest eum obligare ad non reuelandum, quod prius potuit reuelare. Idem est si post confessionem sciat alio modo: ut confessum publice in iudicio, uel coram multis: nisi enim sic: per confessionem posset. fieri magnum praeiudicium ueritati, & iustitiae Veritati, siper hoc confessor non posset perhiberet testimoniumde uisis, & extra confessionem notis. Tustitiae, si quis iudi ci confiteretur, & prius uel post conuictus esset, uel conuinceretur de peccato: non posset iudex exequi iustitiam: quia semper solueret sigissum confessionis & secundum haec intelligenda sunt supradicta de non reuelandis auditis in confessione. Verum est ut talibus: & non aliter notis debet tamen confessor cautus esse: & non faciliter talia referre: nisipropter certam utilitatem ad uitandum scandalum maxime in paenitente: quod tumnc cauetur, dum confessor etiam ostendit causam suae scientiae eius, quod extra confessionem nouit: hoc est ostendendo modum, quo nouit &c.

46

Ā¶ Dubitatur quarcon: utrum confitens possit dare licentiam confessori, ut reuelet confessionem sibi factam. Respondetur post Scot. breuiter Licet aliter sentiat beatus Tho, & Bona uen. quod non potest dare licentiam. Ratio: quia celare peccatum confessum, non tantum estius consitentis tamen: sed conitatis: uia ex reuelatione confessi sequeretur per turbatio in conmunitate: quod passimqlibet reputaret alium abominabilem.

47

Ā¶ Praeterea: confessor tenetur triplici iure ad celandum confessa: diuino, naturali, & positiuo ecclesiae: quod reuocare non est in potestate confitentis: etiam licet ius illud esset introductum in fauorem consitem tis.

48

Ā¶ Si di. Quid ergo faciet confessor, si confitens petat pctamen suum ob aliquam utilitatem per confessorem reuelari. Respondet Sco. quod si consitens dicat pctamen suum extra confessionem, non ut secretum: sed reuelandum certae pesonae, uelcertis personis: quam si diceret extra confessionem: & tamen ut secretum (quia prodere secretum est contraius nature) non posset confitens illud tollere. Et licet hic mode e securior: est tamen alius probabilis: de quo uide Pe. de palu. &c. qeiii. conclu.

49

Ā¶ Dubitatur quinto: utrum ea, quae extra confessionem commituntur sub sigillo confessionis, claudantur sub illo: ita quod post reĀ¬ uelans esset reus fractionis sigilli confessionis. Respondetur breuiter: quod isto modo commendatum cadit sub sigillo secreti: sed non confessionis sacramentalis: quoniam sic conmendans non confitetur sacramentaliter. Est autem sigilsum secreti superius ad sigillum confessionis. Palu. qeiij. aut. ii. conclu. iij. distin. praesenti. Et celatio utriusque; est de iure naturali: ut supra probatum est: & uterque; soluens peccat mortaliter: licet grauius qui soluit sigillum confessionis: quia uiolat nedunlegem naturae: sed expresse legem diuinam, & positiuam ecclesiae &c.

50

Ā¶ Dubita tur ultimo de confessione generali: de qua magister in text. quis sit eius effectus. Et respondetur breuiter post magistrum: quod remittit uenialia quantum ad culpam, & quantum ad paenae diminum tionem, dum ipsa procedit ex charitate. Cuius ratio supra distin. xvi. q.v. tacta es: & habetur late in Pet. q.ii. dist. praesenti quoniam ipsa est opus meritorium: quod ex natura actus ordinatur ad remissionem peccatiuenialis: & includit contrionem, acdisplicentiam peccati uenia lis, nam ad hoc confitentur generaliter: quia generaliter sibi displicent: & inter actus ordinatus ad remissionem uenialis peccati, nullus efficacior est, quam contritio ac displicentia eius uoluntarie assumpta: ut ibidem dictum est. Remittit etiam mortalia oblita quantum ad paenam: dum prius remissa sunt quoad culpam. Quod notanter additur: quoniam si non fuissent remissa quo ad cul pam: nihil circa ea operaret confessiogeneralis. Remittuntur aunt quo ad culpam per confessionemsacramentalem, & sacerdotalem absolutionem, qua absoluitur ab omnibus confessis, & oblitis praemissa sufficientisui examinatione: ut supra dictum est dist. xvii. q. j.

51

Ā¶ Etiam remittuntur per contritionem pctonrum oblitorum: pot. ni. quis confiteri de oblitis in genere: utdum post sufficientem sui ex aminationem uellet se nunquam offendisse deum per quaecumque peccata, quorum tenet memoriam: etiam eorum, quae sunt oblita finaliter, & principaliter propter deum super oia dilectum. Sic ergoremilla mortalia quantum ad cuspam, confessiogeneralis remittit quantum ad aliquam partem: nedum oblitorum, sed etiam memoratorum: sicut quodlibet opus meritorium ualet ad remissionem paenae peccatis mortalibus debitae, & tanto magis, quanto specialius, & ex inter tione ordinatur ad remissionem huiusmodi: de quo supra distinct. xvj. quaest. ii. prope finem. & in Palu. ubi supra. qud ii. latius habetur. Et tantum de illa distinctione.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1