Quaestio 1

QVAESTIO I. QVAERITVR circa hanc distinctionem de sanctificatione virginis. Vnde primo quaeritur utrum uirgo Maria mater dei fuit aliquando maculata. peccato originali.

¶ In quaestione erunt articuli tres. In primo praemissis quibus dam terminorum declatationibus, recitabitur una opinio cum suis motiuis In secundo ad quaestionem respondebitur conclusione unica opinioni priori contraria. In tertio mouebuntur dubia cum solutionibus adiunctis

¶ Quantum ad primum articulum: quia loquendum est, de sanctificatione uirginis: praemitto post Alexan. de Hal par. iij. q. ix, membro j. 3. j. quod sanctitas quatuor modis dicitur Est enim sanctitas per dedicationem ad cultum dei, quo modo sanctum dicitur quicquid a profanis separatur, & cultui dei dedicatur: & haec conuenit creaturae rationali, & non rationali: animatis, & non animatis: sic Nazarei sancti dicuntur, quorum consecrationis ritus describitur Nume. vi. Et sacerdotes sancti dicuntur, quorum consecrationis ritus describitur Leuit. viii. & plerisque aliis scripturae locis. Hoc modo etiam Christiani sancti dicuntur: quia deo de dicati sunt in baptismate. Sic res inanimatae sanctae appellantur, tabernaculum uasa, uestes, ecclesiae, altaria, quae olim, & nunc dedicantur domino, & ad suum cultum sanctificantur. De quo etiam Exo. xl. Assumpto unctionis oleo, unges tabernaculum cum uasis suis: ut sanctificentur altare holocausti, & omnia uasa eius: labrum cum basi sua: omnia unctionis oleo consecrabis: ut sint sancta sanctorum.

¶ Secundo sanctitas accipitur pro emundatione a peccatis. Roma. vj. Nunc autem liberati a peccato serui facti deo habetis fructum uestrum insanctificationem. Et I. Thes. iiii Non uocauit nos deus in immundit iam; sed in sanctificationem. Et praemisit. Haec est uoluntas dei sanctificatio uestra. Haec san¬ ctitas sit per gratiam infusam, & charitatatem, per quam mentem inhabitat sanctificator spiritus.

¶ Tertio sanctitas dici tur abstinentia ab actu carnalis commixtionis scilicet castitas: de qua Exod xix, praecipitur Moysi, ut sanctificet populum. unde inquit. Sanctifica populum hodie, & cras, & lauent uestimenta. ubi glos. dicit quod sanctificatio illa erat abstinentia a mulieribus. Et. I. Regum. xxj. ubi quaeritur. Si mundi sunt pueri maxime a mulieribus. Respondit Dauid. Et quidem si de mulieribus agitur, continuimus nos ab heri, & nudiustertius: & sunt uasa puerorum sancta.

¶ Quarto accipitur sanctitis pro confirmatione in bono. Et sic dicitur sanctum quasi firmum, sic accipitur in Psalmo. Quis requiescet in monte sancto tuo? Innocens manibus &c. ubi per montem sanctum intelligitur confirmatio in bono, nam sanctum idem est, quod firmum. Vel dicitur, quod idem est graece, quod agyos: ab a quod est sine, & gyos, quod est terra: unde dicitur sanctum, quasi sine terra idest terrena contagione. Prima etymologia correspondet quartae acceptioni. Secunda primis tribus. In proposito sanctitas accipitur secundo modo, ut est peccati immunitas, quae non est nisi per gratiam: unde solus ille, & omnis iste sanctus est, qui gratiam habet, gratiam dico gratum facientem. Secudo aduertendum, quod duplex potest intelligi hominis conceptio. Vna carnis, quae fit in seminum commixtione, quae potest dici conceptio seminis, quae tempore praecedit animationem. Alia est conceptio infoetus animatione, quae dici posset proprie conceptio hominis: tunc enim primum constituitur homo in utero matris. Prima sit cum semen in matrice loco generationi aptu accipitur: & susceptioni animae per alterationes multas disponi inchoatur. Secunda cum in materia iam aliquantulum disposita anima intellectiua infunditur: & haec etiam uocatur natiuitas in utero: secundum illud Mat. i. Quid in ea natum est de spiritus sancto est. Distinguitur enim illa natiuitas a natiuitate ex utero, quae est fusio infantis in lucem huius mundi.

¶ Tertio supponitur ex dictis lib ij. distinct. xxx. quest. ij. quod sicut san¬ ctificationis gratia esse non potest nisi in anima: ita nec originalis culpa: unde licet peccatum originale causaliter ponitur in carne prolis conceptae: non tamen formaliter ponitur nisi in anima rationali subjectiue. Opposita enim fieri habent circa idem: igitur nihil potest esse subjectum culpae: nisi quod esse potest subjectum gratiae: & est sola natura rationalis: hoc est angelicus spiritus, uel hominis animus.

¶ Istis praemissis aduer tendum, quod de materia huius quaestionis fuerunt opiniones duae contrariae frequen ter nedum in scholis: sed nonnunquam in declamatorijs ad populum sermonibus non sine scandalo populi uentilatae Vna est Alexa. de Hal. par. iij. quaest. ix. quam imitatur sanctus Tho, quam sanctus Bonauen. reputat probabiliorem: licet simpliciter eam non affirmet: sed eam cum opposita recitet, tenuerunt hicum suis sequacibus partem quaestioni affirmatiuam.

¶ Aliaest opinio doctoris subtilis cum suis sequacibus tenentis partem, quaestionis negatiuam priori opinioni oppositam.

¶ Secundum opinionem primam haeponuntur conclusiones. Prima in quam omnes concordant, Virgo Maria ante conceptionem secundam qua fuit in utero suae matris anima ta, non fuit per gratiam sanctificata. Paterplane, quia sanctificatio illa sit per in fusionem gratiae, cuius sola anima intellectualis est capax: erga ea non existente, gratia sanctificans esse non potuit: sed ante conceptionem secundam non fuit anima: cum ipsa infundendo creatur: ergo &c. Item sanctificari prae supponit esse: unde quod non est, non sanctificatur: sed ante conceptionem secundam siue animationem uirginis, uirgo non fuit: ergo ante non fuit sanctificata, Sequitur enim a non fuit, ergo non fuit sanctum: ab est secundo adiacente: ad est tertium adiacens negatiue.

¶ Secunda conclusio secundum illam opinionem, Maria uirgo in instanti suae animationis non est praeseruata a contagio peccatioriginalis. Illam conclusionem probare nituntur auctoritate, & ratione. Auctoritate Apostoli Rom. v. In Adam omnes peccauerunt. Ait enim. Sicut per unum hominem peccatum in hunc mudum intrauit; & per peccatum mors: & ita in omnes homines mors pertransiit: in quo omnes peccauerunt: omnes, qui in eo fuerunt secundum rationem semina lem. Itemad Rom. iij. Omnes peccauerunt, & egent gloria dei. Glol. intersi. Peccauerunt in se, uel in Adam. Item. i. Corint. xv. Sicut in adam omnes moriuntur: ita in Christo omnes uiuificabuntur. Item ad Ephe. ii. Omnes eramus natura filij irae. In omnibus his loquitur Apostolus uniuersaliter sine exceptione: ideo sub uniuersalitate illa uirgo continetur, quae est filia Adae, atque in Adam fuit secundum rationem seminalem. Ait hic Grego. de Ari. in ij. distin. xxx. q. ij. Cum de hac re per humanam rationem certitudo haberi non possit; potius tenendum mihi uidetur, quod magis consonum est sacrae scripturae, quae ubicunque de hoc loquitur: uniuersalem de omnibus sine exceptione profert sententiam. sdem probatur auctoritate sanctorum. Nam beatus Augu. in de fide ad Petrum. cap. xxiij. Firmissime tene, & nullatenus dubites omnem hominem, qui per concubitum uiri, & mulieris concipitur cum peccato originali nasci: impietat subditum, mortique subjectum. Et ob hoc natura filium irae nasci. De quo dicit Apostolus. Eramus, & nos fili jirae, sicut o& caeteri. Idem super illud Io. i Ecce agnus dei, solus innocens, qui non sic uenit scilicet per propagationem. Idem in de perfectione iustitiae propefinem. Quisquis esse uel fuisse in hac uita aliquem hominem, uel aliquos homines putat excepto uno mediatore dei, & hominum, quibus necessaria non fuisset remissiopeccatorum, contrarius est diuinae scripturae. Et allegatibi e postolum ad Ron. v. ut supra. Idem in lib. de nup. & concu. dicit. Ideo Christus non de concubitu nasci uoluit: ut hinc etiam doceret omnem, qui de concubitu nascitur, carnem esse peccati: quando quidem sola, quae non inde nata est, non fuit caro peccati: & per consequens caro uirginis, quaede concubitu nata est, fuit earo peccati. Item lib. ij. contra fulia num. c. xxxvj. qui negauit paruulus contrahaere originale peccatum; idem dicit. Si sine dubio caro Christi non est caro peccati, sed similis carni peccati, quid restat, ut intelligamus nisi ea excepta, omnem reliquam humanam carnem esse pec- cati; & paulopost. Caeterum corpus Christi inde dictum esse in similitudinem carnis peccati: quia omnis alia caro hominum peccatum est quisquis negat: & carnem Christi ita comparat carni nascentium caeterorum hominum: ut asserat utramque esse puritates aequalis, detestandus haereticus inuenitur. Item idem lib. x. supGen. c. xxiij. Proinde corpus Christi quamuis ex carne faeminae assumptum est, quae de illa carnis propagine concepta fuerat: tamen non sic in ea composita est, quomodo fuerat illa concepta. Nec ipse erat caro peccati: sed similitudo carnis peccati. Vbi clare apparet eum sensisse carnem beatae uirginis fuisse carnem peccati. & hoc secundum ipsum, qui oppositum sentit, haereticus inuenitur. Idem in de fide ad Petrum. Quia sine libidine (inquit) non est parentum concubitus, ob hoc filiorum ex eorum carne nascientium, no potest sine peccato esse conceptus: ubi peccatum in paruulos non trasmittit propagatio: sed libido. Sed constat, quod nec beata uirgo, nec aliquis homo auus praeter Christum, conceptus est sine concupitu parentum. Item Amb. super Lucam. Solus enim per omnia ex natis de faemina sanctus dus Iesus, qui terrenae contagia corruptelae immaculati partus nouitate non sensit: & caelesti maiestate depulerit. Si ergo solus Christus, ergo nullus alius: & ita nec uirgo mater eius. Idem super Esa. loquens de Christo inquit De spiritu sancto natus abstinuit a peccato. Omnis enim homo mendax: & nemo sine peccato nisi unus deus, seruatum est ergo ut ex uiro, & muliere. id est per illam corporum commixtionem nemo uideatur expers delicti. Qui autem expers delicti, expers etiam est huius conceptionis. ItemDama. Spiritus sanctus purgauit eam uno uerbo. Purgatio non est nisi a pecca¬ to: ergo habuit peccatum non actuale: ergo originale. Item Leo in sermone de natiui tate dmi. Sicut reatu nullum liberum repetitum ita liberandis oibus uenit. Item Ansel. ij. Cuir deus homo. cap. xvj. dicit, quod per futuram mortem eius scilicet filij: & illa uirgo, de qua natus est, & alij multi mundati sunt, a peccato: si ergo mundati sunt a peccato: ergo habuit peccatum ante eius mundationem. Item magister dis. iij. lib. iij. Sane (inquit) dici potest, & credi iuxta sanctorum attestationis conuenientiam, ipsam uerbi carnem prius peccato fuisse obnoxiam, sicut reliqua uirginis caro, sed spiritus santi operatione mundatam: ita ut ab omni contagione immunis unire tur uerbo. Ecce dicit carnem uirginis peccato fuisse obnoxiam, & spiritus san cti operatione mundatam. Alia similia ex sanctorum dictis plurima allegari possent. Item beatus Bern. in epystola ad canoni. Lugdun. festum conceptionis uirginis celebrantes mouet quaestionem de sanctitudine uirginis, dicens. Dicitur ne sanctificata quatenus iam sancta concipere tur: & per hoc sanctus uocaretur conceptus. Et contra hoc obijcit. Non ualuit ante sancta esse, quam esset: sed non erat antequam conciperetur, Ante conceptio nem igitur minime sanctificari potuit, quae non erat. Et subdit. Forte inter amplexus maritales sanctitas ipsi conceptioni se immiscuit: ut simul sanctificata fuerit, & concepta. Sed hoc, inquit non admittit ratio. Quomodo namque aut sanctitas absque spiritu sanctificante: aut spiritui sancto cum peccato societas fuit: aut peccatum quomodo non fuit, ubi libido non defuit: Restat igit, ut post conceptum in uteroian existens sanctificationem accepisse credat, quae excluso peccato ex facta fecit natiuitatem: non tamen conceptionem. Item de conse. di. iij. c. pr nuntiandum.: in glos. dicitur. De festo conceptionis nihil dicitur: quia celebramdum non est: sicut inmultis regionibus sit & maxime in Anglia. Et haec est ratioquia in peccatis concepta fuit sicut & caeteri sancti: excepta unica persona Christi.

¶ Idem ratione ostenditur quadruplici. D Prima quae tacta est ex uerbis beati Ber. allegatis. Vbicumque est eadem causa idem sequi tur effectus. In uirgine gloriosa fuit eadem causa peccati originalis, quae est in alijs: ergo idem effectus originale scilicet peccatum. Consequentia nota cum maiore. Minor probatur: quia causa originalis peccatiest seme infectum, qui infectio ex libidino sa propagatione causatur: aqua infectione seminis anima cum infunditur, etiaminficitur, & peccatrix constituitur: sed haec causa fuit in uirgine: nam ipsa propagata fuit comi lege: & ita corpus eius formatum de semine infecto. Et ita eadem causa infectionis erat in corpore eius, quae in corpore alterius comi lege propagati: & perconsequens idem effectus in anima.

¶ Secundaratio. Si beata uirgo non contraxisset originale, non indiguisset reden ptoreianuam regni caelestis aperiente. Consequens falsum: quia Christus redenm ptor est uniuersalis, qui omnibus ianuam caeli aperuit, ut dicit Aug. li. iij. de baptis mo paruulorum. Itempeccatum fuit obstaculum, propter quod excludebantur omnes homines ab ingressu caelestis patriae, quae omnibus aperta est perpassionem Christi Probatur consequentia; quia ianua regni non, fuisset sibi clausa: non enim claudit nisi propterpeccatum, maxime originale, & ita si mortua fuisset ante Christum, intrasset regnum caelorum praecio per Christum nondum soluto: quod pietati fidei repugnat: cum ipse Christus secundum Apost. primus om nium resurrexit ad uitam immortalem, & glo riosam.

¶ Tertia roio sumitur ex effectu peccatiVirgo gloriosa habuit penas cones peccatian originale consequentes: ut mortalitatem, famem, sitim &c. qus non uoluntateassumpsit, sicut Christus, quia nonerat redemptrix, nec reparatrix nostra. alioquin filius non fuisset reparator, ac redemptor sufficiens, & uniuersalis: & non habuit eas aliunde, nisi ex coni causa, quae est peccatn orginale. de quo dicitur. Per unum hominem peccatum in humc mundum intrauit, & per pec- catum mors. ad Rom. v. Non enim deus illam inflixit & si inflixit non iniuste: ergo propter peccatum originale.

¶ Quarta ratio sumitur ab excellentia Christi. Singulare priuilegium Christi nulli purae creaturae communicatur: sed concipi sine originali, & in sanctitate est singuiare, priuilegium, soli Christo proprium: ergo non conuenit uirgini matri. Consequen tia nota cum maiore. Minor probatur per Bea. Bern. Si paucis filiorum hominum datum est cum sanctitate nasci, non tamen concipi: ut uni sane seruaretur praerogatiua sancti conceptus scilicet Christo. Idem. Solus sesus de spirituicto conceptus: quia solus ante conceptum sanctus, quo excepto, respicit uniuersos: quod unus humiliter consitetur. In iniquitatibus conceptus sum, & in peccatis concepit me mater mea. Et confirmatur. Sicut filius habere debuit singularem natiuitate, ita & singularem conceptionem: sed in hoc singulariter natus est: quia plenus gratiae, & ueritatis prodiit: ergo est in hocsingulariter conceptus: quia in gra sine peccato concepto.

¶ Conclusio tertia. EBtam uirgo post sui animationem est in utero sanctificata priusquam fuerat in huius seculi lucem nata. Hanc conclusionem: probant: quia uniuersalis ecclesia celebra teius natiuitatem, quod non faceret, si in peccato natafuisset: ergo sanctificata ante eius natiuitatem ex utero. Consequentia nota: quia inter sanctitatem, & peccatiamn non est medium. Antece dens pro prima parte manifestum est. Pro secunda parte patet: quia ecclesianon celebrat, nisi quod sanctum est: ergo natiuitas uirginis sancta fuit, quam ecclesia celebrat. Haec ratio sumitur a bto Ber. in epist. ad Lugdun. canoni. ubi ait. Fuit proculdubio mater domini ante sancta, quam nata. Nec fallitur omnino sancta ecclesia sanctum reputas eius natiuitatis dien: & omni anno cum exul tatione uniuersae terrae uotiua celebritate suscipiens.

¶ Praeterea. Ipsa caeteris sanctis omnibus purior fuit secundum Dama. dicentem, quod a nullo illustrium uincitur: sed quidam sancti, ut Ioannes Baptista, & Hieremias in utero sunt sanctificati, priusquam nati: ut de utroque testatur scriptura: ideo illud negandum non est de matre domini: sed multo ex cellentius in ea completum esse credendum est. Nec impedit, quod beatus Augu. ait in de praesentia dei ad Dardanum. Illa sanctificatio, qua efficimur, & singuli templa dei: & in unum omnes templum dei: non est nisi renatorum, quod nisi na ti homines essent, non possent: quiergo nati non sunt, renasci no possunt, quia loquitur ibi de sanctificatione, quae sit secundumlege conem: talis enim sit per regeneritionem baptismale: ut diur Io. iij. Niu quis renatus fuerit ex aqua, & spiritus san., &c. Nec impedit, quod Christus dicitur primogenitus ex multis fratribus. ibi uult glol. quod sit primus sine peccato natus: quia hoc intelligendum est de natiuitate in utero secundum eos: quae sit in animatione conporis, & sic fuit Christus primus: immo solus sinepeccato genitus secundum illos: & sic primus negatiue. Nec illud Ansel. ij. Cur deus homo. ubi ait. Licet ipsa hominis eiusdem scilicet Christi conceptio sit mun da, & absque carnalis delectationis peccato: uirgo tamen ipsa unde assumptusest: in iniquitatibus concepta est: & in pec- catis concepit eam mater eius: & cum originali peccato nata est: quia & ipsa in Adam peccauit: in quo omnes peccauerunt: quia illa sunt uerba non ex persona Ans. secundum Bosonis quaerentis discipuli posita: quae non approbat beatus Ansel. Etiam quantum ad illam particulam: & cum originalipeccato nata est: dicerent illi, quod intelligendum est de natiuitate in utero, quae est corporis concepti animatio.

¶ Quantum ad secundum articulum, in quo respondendum est secundum opinionem oppositam, & ueram ad quaestionem: ubi primo notandum: quod quaestio illa de possibilinullum dubium habet. Nam quod uirgo potuit ab originali peccato praeseruati: nullus sane mentis negare potest: nam potuit dominus conceptum semen a morbida qualitate praeseruate, ne inficeret, suspendendo suam actionem quantum ad hanc qualitatem morbidam tantum, sine cuius actione nihil positiuum fieri potest. Potuit & tollere omnem feruorem libidinis in seminatione, unde illa morbida qualitas generatur.

¶ Itensi in semine trans fuso fuisset fomes, potuit deus illum ante animationem extinguere: & sic corpus de semine formatum a fomite penitus putgare, & ab omni morbida qualitate, quo purgato, anima infusa nullam contra¬ heret maculam.

¶ Item potuit manente fomite gratiam animae concreare: & per consequens ab originali peccato praeseruare. nam gratia, & originale ad inuicem repugnant, sicut nuc in baptismate per grae infusionem tollitur peccatiamn originale fomiteremanente. Quia omnia illa deus potuerit, patet: quia quiequid deusi corpore suo potuit, potuiti corpore cuiuslibet creaturae rationalis: quia omnium hominum corpora sunt in aequali potentia obedientia si dei: sed corpus suum pseruauit ab omnimorbida quilitate animaeque suae gratiam concreauit: ergo i carne, & aia uirginis iden potuit. Sed quaestio est de facto, utrum sit aliquo dictorum modorum praeseruata, sic quod anima eius nunquam fuerit a peccato originali maculata, siue fomes fuerit in carne, siue non. Secundo supponitur ex dictis in secundo de originalipeccato, originale peccatum formaliter dicit carentiam iustitiae originalis debitae: hoc est carentiam originalis iustitiae, quam quis habere tenetur. Ex quo patet, quod dupliciter potest anima ab hoc peccato liberari scilicet uel dando ei iustitiam originalem, uel remittendo de bitum habendi: quia quodcunque horum fieret: iam non esset carentia originalis iustitiae debitae inesse. In primo modo non esset carentia iustitiae. In secundo licet esset carentia, sed non esset debitum habendi: & ita in utroque modo non esset peccatum originale. Post lapsum uero Adae non tollitur originale primo modo: quia non restituitur originalis iustitia: licet restituatur donum excellentius scilicet gratia: sed tantum secundo modo, nam cum gratia infunditur animae, tollitur ab ea debitum habendi originalem iustitiam, & commutatur in debitum habendi gratiam: tenetur enim omnis ab originalipurgatus habere gratiam gratificantem.

¶ His praemissis respondetur ad quaestionem per unicam conclusionem. Beatissima genitrix dei uirgo Maria ab omni originalis peccati contagio fuit penitus pseruata. Ista conclusio probatur auctoritatibus, & probabili ratione. Primo auctoritate beatiAug. quam est ponit magi inlia: ait enim in lib. de natura, & gratia circa medium. Excepta sancta uirgine Maria, de qua propter honorem domini nullam prossus cum de peccati agitur haberi uolo quaestionem. Inde enim scimus, quod ei plus sit gratiae collatum ad uincendum ex omni parte peccatum: quod concipere, & parere meruit quem constat nullum habuisse peccatum. Hac uirgine excepta, si omnes sancti, & sanctae congregari possent, & qreretur ab eis, an peccatu haberent &c. ut in textu. Ex qua auctoritate habetur, quod nullum peccatum habuit uirgo: ergo nec originale. Necualet, si diceret, ut dicit Greg. de Arim. distin. xxx. secundiq. ij. in fine quaestionis, quod loquitur de peccato actuali: quia uniuersaliter loquitur dicens. Nullam prorsus: penitus nullum peccatum excludendo. Cui concordat, quod sequitur: ad uincendum ex omni parte peccatum. Duae sunt pec cati partes, quae sunt eius species, originale scilicet, & actuale, igitur uicit utrum que. Nec impedit, quod dicit, uicit seu uincendum: quod uerbum idem Greg. ponderat: uolens per hoc ostendere, quod Aug. loquitur de actuali peccato: quia ut dicit. Contra originale nullus per gratiam sibi collatam habet pugnare: eo quod extinctum sit ab omni habente gratiam: tum quia non solum uincimus pugnando contra peccatum ipsum expellendo quod primo inest: sed etiam uincere diciiur peccatum, quod nunquam infuit. dum ab ipso per gratiam ne nos compraehendat praeseruamur. Tum quia etiam per gratiam non pugnamus contra actualia peccata, quae per gratiam extincta sunt: & tamen per gratiam uincere dicimur peccata, quae fuerunt: & per gratiam sunt remissi: & ea, quae inessent, si per gratiam non praeseruaremur. Et ita maria uirgo uicit per gratiam originale pec- catum: per quam praeseruata est, ne inci deret. Secundo probatur conclusio auctoritate beati Ansel. in de conceptu uirginali circa medium dicentis. Nempe decens erat, ut ea puritate, qua maior sub deo nequit intelligi, uirgo illa niteret, cui deus pater unicum filium suum, quem de corde suo aequalem sibi geni¬ tum tanquam seipsum diligebat: ita dare disponebat, ut naturaliter esset unus idemque communis dei patris, & filius uir ginis. Et quam ipse filius substantialiter sibi facere matrem eligebat; & de quaspiritus sanctus uolebat, & operaturus erat, ut conciperetur, & nasceretur ille, de quo procedebat. Potest autem intelligi pura innocentia sub deo, ut in Adam, & Eua ante lapsum in statu naturae integrae ergo talidecuit, ut niteret uirgo, & ita stat auctoritas, etiam si intelligatur sub deo, idest sub Christo: ut exponit Greg. ubi supra in fine. ij. quaestio, quia minor christo Adam, etiam in statu innocentiae. Nec fuit propter hoc aequalis puritas uirginis, & puritas Christi hominis: ut dicetur. Tertio probatur idem auctoritate ecclesiae, quae maior est auctoritate cuiuscunque sancti; saltem post canonicos scriptores: nam ecclesia statuit festum conceptionis generaliter per uniuersum celebrandum: ergo eius conceptio fuit sancta, & per consequens peccato immaculata: ergo sine originali, cum conceptio passiua non potuit pec- cato actualimaculari. Consequentia prima probatur per Beatum Bern.m ad canonicos Lugdunen, qui per hoc probat eam in utero sanctificatam, antequam natam ut supra in conclusione. iij. primiarti. Antecedens probatur: quia & in urbe Romana solenniter celebratur: & in caeteris ecclesijs fidelium. Hanc rationem beatus Tho. sanctus Bona. Alexan¬ & caeteri eorum, opiniones sequentes faciunt, imitantes inhoc Bernar.

¶ Prae terea determinatum est in Concilio Basilien, & sub plumbo publicatum in sessione xxxvj. xv. Ralen. Octobris. Annc Mcccexxxix. ante eius dissolutionem, & trans lationem, quod sine originali peccato concepta sit in haec uerba. Doctrinam illam disserentem gloriosam uirginem dei genitricem Mariam, praeueniem te, & operante diuini muneris gratia singulari nunquam actualiter subiacuisse originali peccato: sed immune semper fuisse ab omni originali, & actualiculpa: sanctamque, & immaculatam tanquam piam, & consonam cultui ecclesiastico, fidei catholicae, rectae rationi, & sacrae scripturae ab omnibus catholicis approbandum fore tenenda, & amplectendam diffinimus, & declaramus: nullique de caetero licitum esse in contrarium praedicare, uel docere. Renouantes praetereainstitutionem de celebranda sancta eius conceptione, quae tam per Romanam, quam per alias ecclesias vi. idus Decembris antiqua, & laudabili consuetudine celebratur. Statuimus, & ordinamus candem celebritatem praefata die in omnibus ecclesijs, monasterijs, conuentibus christianae religionis sub nomine conceptionis festiuis laudibus colendam esse. Haec ex originali plumbato. Largiuntur denique in eadem bulla indulgentiae interessentibus officiis, & sermoni de festiuitate.

¶ Et si qui impudentes: ut suam defenderent temeritatem, dominam nostram inhonorantes dicere ausi sint, Basilien, concilium non fuisse legitime congregatum: & ideo constitutiones suas nullas fore contra acceptationem earum in concordatis principum, artendant auctoritatem summi pontificis Sixti papae iiij. qui historiam de hoc festo sua ordinatione editam, in qua expresse continetur sine originali concepta repetitis uicibus approbauit: & omnibus eam in festo conceptionis in ecclesiis publice cantantibus, dicentibus, aut interessentibus indulgentias largas largitus est. Cum ergo quaestiones fidei ad sacram apostolicam sedem referendae sunt: eiuso: determinationi fideles cuncti colla submittere tenentur: temerarium est praemissis depuritate uirginis oppositum asserere, uel sentire. Licet idem Sixtus papa praefatus propter multa scandala exorta singulis partibus imposuerit silentium: ne alterutrum de haeresi incuspent sub poena excommunica tionis latae sententiae: ut habetur in extrauag. Graue nimis. prout recitat Angelus in sum. in uer. feriae. vj

¶ Nec propter hoc culpandus est beatus Bern. sed nec sanctus Tho. sanctus Bona. caeterique doctores cum magno moderamine oppositum opinantes: quoniam eorum tenpore hoc licuit: quoniam nulla deter¬ minatio uel concilij; uel apostolicae sedis facta fuit. Nec festiuitas illa genera liter tunc fuit per orbem celebrata, quae si praecessissent; haud dubium quin proptissime sui opinioni cessissent: & apostolico magisterio consensissent. Possent ad idem allegari reuelationes diuinae, quas historiae ponunt, quae non minus ueraces sunt, quam caetera in probatis sanctorum legendis scripta: sed dicta sufficiant.

¶ Ratione etiam persuaderi potest conclusio. Nam perfectissimus mediator habet perfectissimum modum mediandi respectu alicuius personae, pro qua mediat: Christus est perfectissimus mediator. ergo &c. Est autem perfectior modus mediandi praeseruando a peccato quam post peccatum reconciliando. Hunc ergo habuit respectu alicuius personae: & manifestum est, quod respectu nullius personae habuit excellentiorem actum mediandi, quam respectu uirginis: ergo eam praeseruauit. Itemchristus principalius conceditur esse reparator originalis, quam actualis mortalis: sed quosdam praeseruauit ab actuali mortali: ergo aliquem ab originali: non aliam nisi Mariam: gitur &c. Ite ad benignitatem pertinet dei matris seruare honorem, qui legem soluere non uenit, sed implere. Lex enim ait Aug. sicut honorationem matris prae cipit: ita inhonorationem damnat. Cum ergo Christus potuit matrem ab inhono ratione peccati, quae utique maxima est, praeseruate: credendum est eum hoc omnimode fecisse. Nec impedit, quod concepta nondum mater fuit: quia quod nondum fuit in exhibitione, semper fuit in aeterna predestinatione: nec enim temporaliter: sed ab aeterno in matrem dei electa est.

¶ Prae terea omnes rationes, quas btuns Aug. facit in sermo. de assump. uirginis, ad probandum, quod corpus uirginis praeseruatum est ab opprobrio incinerationis, habent hic locum de opprobrio fomitis, & culpae originalis: ut patet facile applicanti. Verum de monstratio haberi non potest: cum ad omnia exteriora deus contingenter se habet: & secundum beneplacitum suae uoluntatis omnia gubernat, & disponit. Nec est, qui dicat: cur ita facis. sufficiunt igitur au¬ ctoritas, & ecclesiae determinatio, quibus probata esse uidetur conclusio.

¶ Super est nunc rationibus, & aucto. alterius opinionis respondere: & ad omnes aucto. scripturae dici potest, quod nihil aliud uolunt, nisi uo omnis filius naturalis Adae est debitor iustitiae originalis in Adam acceptae, quantum est ex se: nisi aliundo a debitoliberetur: & ita omnes peccauerunt in Adam, quantum est ex se, & modo propagationis & egent gloria dei a peccato liberante, uel praeseruante per gratiam, neincidant, iut delenco, aut remittendo si in ciderunt: & hoc modo omnes moriuntur in Adam, quantum est ex se: & omnes erant natura id est quantum est ex natura sic propagata filipj itae: nisi gratia dei liberauerit. Sed gratia dei sicut liberare potest post animae infusio nem in corpus, somite, quo infectu est, manente, & peccato contracto: ita potest in creatione animae ipsi infundi, & liberare eanpraeseruando, fomite extincto, uel mitigato: non quidem meritis personae conceptae: sed meritis redemptoris, & per hoc soluta suut adducta ex apostolo.

¶ Ad auct. Aug. respondetur per uerbum Aug. quod in omnibus illis exceptam habere uult uirginem Mariam, de qua, ut allegatum est: dum de peccatis agitur, nullam prorsus haberi uult quaestionem. Et particulariter ad illam in de fide ad Pet. respondetur sicut ad apostolum (cui auctoritas innititur) responsum est.

¶ Ad alia. Solus innocens est: uerum est per naturam, non per gratiam.

¶ Ad illam, quae septimo loco adducitur: dicitar uerum est: quod omnibus praeter Christum necessaria est remissiopeccatorum nedum inexistentium: sed quae inessent nisi per gratiam praeseruaretur secundum illud Aug. lib. ii. confes. Omnia mihidimissa esse fateor, & quae mea sponte feci; & quaete duce non feci.

¶ Ad octaua dicitur omnem, qui de concubitu nascitur, carnem esse peccati: quantum est ex natura propagationis, nisi specialiter praeseruetur.

¶ Ad nonam dicitur, quod etiam caro uir ginis, quamuis a peccato immunis fuit: non tamen aequalis puritatis cum carne Christi: quia illa em pura per naturam, illa per gratiam, ut dictum est. Et ita illa ex se pura: sed illa non ex se: sed ex praeseruante gratia.

¶ Similiter respondetur ad x quod caro Christi non fuerat concepta de carne uirginis, sicut caro uirginis concepta fuerat de carne parentum: quia Christus operatione spiri tus sancti ex sola uirgine: caro uirginis ex parentum commixtione: & ideo caro Christi non erat caro peccati ex ipsa origine. Caro autem uirginis quantum est ex origine: si non per gratiam praeuenta. fuisset, fuisset caro peccati.

¶ Similiter ad. xj. Verum est de communi lege nascentium: sed aliter esse potest ex priuilegio singulari.

¶ Pariformiter ad xii. quod est beati Amb. dicitur, quod bene dicit solus Christus per omnia ex natis de foemina sanctus: quia tam ex origine, quam ex gratia sanctus. Non sic beata uirgo, quae non ex origine. sed sola gratia suae animae concreata simul est concepta.

¶ Sic & ad. xiij. eiusdem dicitur, quod omnis homo mendax id est pec- cator uerum est de se. &c. ut supra.

¶ Ad xiiij. dicitur, quod purgatio est a peccato, quod infuit, uel infuisset scilicet si non purgas gratia praeuenisset.

¶ Ad. xv. Leonis dici tur, quod Christus neminem inuenit liberum a peccatis ex se: ita quod liberatione non in di geret: & hoc uerum est. Nam uirgo indiguit redemptione, ne incideret: sicut nos indigemus ne in illud lapsi permaneamus.

¶ Ad. xvj. Ansel. ia dictum est quomod mundata est a peccato: non quod contraxit: sed quod nisi futurae mortis Chrsti merito praeseruata fuisset, contraxisset.

¶ Ad. xvij. magistri dicitur quod caro uer bi sicut & caro uirginis, prius dicitur fui se obnoxia peccato: non quidem in uerbo nec in uirgine: sed i patribus: mundata autem est in uirgine spiritus sancto. Non dicit qumo, ideo stat cum dicto suo: quod mundata est in eius conceptione siue prima, siue secunda.

¶ Ad. xviij. de scto Bern. apparet ex uerbis suis, quod fuit illius opinionis: licet illud rationes suae non probant. Nam & prima conceptio uirginis potuit fieri sine peccato, siue cum libidine, siue sine libidine possunt enim maritales amplexus fieri cum merito, & sic sine peccato. Veruntamen etiam si cum merito fiant: semen tamen (nisi praeseruetur speciali priuilegio) infectu est morbida qualitate, a qua ante animationem purgari potuit, quae est secunda conceptio, in qua contrahitur originale: non in prima, & in animatione nullo modo est libido. Et ideo stant illa simul, quod post conceptionem primam in utero sanctificata sit in secunda conceptione: & quod non contraxerit originale prohibente gratia animae concres ta. Etiam si in secunda conceptione fomes mansisset in carne: non minus poterat gratia esse in anima, facereque conceptionem secundam sanctam, sicut eius natiuitatem: sicut nunc in baptismate: & sic adhuc ab originali praeseruati. Licuit autem sic beato Ber, opinari: quia nondum oppositum determinatum: nec festum conceptionis fuit generaliter institutum.

¶ Ad ultimum de glosc. c. pronuntiandum. dico, quod glossator dixit, quod non probauit: & ideo dictum suum eadem facilitate contemnendum est, qua acceptandum. Nec mirum: quia limites suae facultatis excessit, non enim est iuristarum de originali peccato disputare: sed theologorum.

¶ Ad rationes. Ad primam dicitur: etsi fuit eadem causa originalis in uirgine, quae in aliis, ratione naturalis propagationis: tamen hic fuitimpe dita: non sic in alijs: & quomodo hoc dictum est per gratiam animae cocreatam.

¶ Ac secundum negetur consequentia, immo est, ad oppositum: quia enim non contradixit, ideo maxime redemptore indiguit: & nobiliorimodo mors christi prae uisa in ipsa redemptionem operata est, quin quocunque alio homine. Sicut qui se non potest reseuare a praecipitio, non minus indiget praeseruatore, ne cadat, quam cadens erectore, ut a lapsu resurgat: uterquae redemptus est a morte: sed magis ille qui sustinet, ne cadat, qui qui inflicto uulnere sanat. Nec sequitur: od si fuisset defuncta ante morte christi, intrasset regnum caelorum. Sicut nec Ioannes in utero sanctificatus moriens ante passionem christiintrauit in regnum caelorum, redemptionis praecio non dum soluto: sicut nec patres in limbo poterant intrare regnum, licet ab omni peccato sufficienter fuerint purgati, priusquam per christum satis factio exhibe retur. Statuit enim pater nullum filiorum puaricatoris Adam admittere ad regnum: licet in gratiam receptum: nisi praecium fuerit in effectu solutum: uoluit tamen in gratiam suam, & amicitia assumere propter satis factionem ipsam praeuisam etiam nondum exhibitam. Acceptauit ergo satis factionem filii, ut praeuisam ad peccati remissionem tamen: sed ut exhibitam ad remissionem peccati, & apertionem regni.

¶ Ad tertiam rationem dicitur, quod pene illae fuerunt inflictae totiposteritati Ade propter peccatum, quod necessario omnes concupiscentialiter geniti contraxerunt, uel cotraxissent: quam tum est ex modo propagationis: & sicut modo deus tollit originale in baptismo, & non penas consequentes: ita pott & praeseruare aliquem, ut auferantur paeneinutiles: & relinquatur in penis sibi utisibus. Cui pa autem originalis non fuit utilis beatae uirgini. Poenae temporales fuerunt eiutiles quia eas ex charitate sustinendo meruit augmentum gratiae, & gloriae: & ita conceditur, quod uirgo habuit poenas peccatum originale, quod infuit, uel infuisset (nisi praeseruata fuisset) consequentes. Conceditur etiam, quod illas non uoluntarie assumpsit saltem omnes: sed uoluntarie sustinuit: puta mortalitatem, & passibilitatem &c. Conceditur etiam, quod deus illas inflixit, non ad puniendum pro peccato, quod dei gratia non contraxit: sed ad occasionem maioris meri ti praestandam. Non enim semper instigit poenam propter peccatum commissum: sed quandoque etiam propter dei gloriam, aut hominis meritum cumulandum: Quandoque etiam propter eius, qui punituri aut aliorum instructionem: quis forte tunc improprie dicitur poena, cum non praecessit cuspa.

¶ Ad quartam dicitur: quod non contra haere originalem non est priuilegium proprium hominis christi. Innocentia, enim quae excludit originale, & actuale: communicata est angelis, & primis parentibus, & sicut nasci sine originali non solum conuenit christo: sed etiam per gratiam communicatum est quibusdam sanctis: sic concipi sine originali non est pr prium christo: quia communicatum est uirgini Mariae: sed concipi sine originali ex modo propagationis: & ita naturaliter siue ex se carere non per gratam praeseruati sine qua contraheretur: hoc est proprium christo: & illud nulli communicatur: & in hoc christus excellit omnem propagatum hominem: & ita sicut habuit singularem natiuitatem: habuit singularem conceptionem: solus natus est de uirgine: solus conceptus de spiritu sancto sine semine. Et tan tum de iij. art.

¶ Quantum ad tertium articulum dubitatur. Vtrum uirgo Maria fuerit immunis ab omni actuali: sicut immunis est ab originali. Ad hoc dubium concorditer quoad primam eius partem, ab omnibus respondetur, quod beata uirgo ab omni peccato actuali tam mortali, quam ueiali fuit immunis: quod probatur aucto, scrip. Can. iij. Tota pulchra es amica mea, & macu¬ &c. non esset autem tota pulchra: si quae cunque peccati macula fuisset in ea. Patet idem per aucto, adductas ad probandum, quod non est concepta in originali. Aug. & Ansel. quae etiam locum habent de actuali. Itemper aucto. Bern. bene dicentis. Decuit reginam uirginum absque omni peccato ducere uitam, & in sermo. ij. de assump. Omnino pium est credere, quod proprium Maria delictum non habuit. Item in sermone cuius initium est, Signum magnum. idem ait. Eius omnia tam excellenter irradiata noscuntur, ut nihil in ea non dico tenebrosum: sed nec obscurum saltem, uel minus lucidum: sed nec tepidum quiddam, aut non feruentissimum liceat suspicari. Ad idem est determinatio concilij basili. sup. allegati C. dicentis eam nunquam originali, nec actuali subiacuisse.

¶ Potest idenm ostendi quibusdam congruentijs. Nam quos deus ad aliquid eligit, ita praeparat, & disponit: ut ad id, ad quod eligum tur, inueniantur idonei. secundum illud ij. Cor. iij. Idoneos nos fecit ministros noui testamenti. Beata uirgo fuit electa diuinitus, ut esset mater dei: ideo ad hoc deus eam idoneam reddidit. Hinc angelus ad eam. Inuenisti enim gratiam apud dominum. Non autem fuisset idonea mater dei, si peccasset aliquando Tum quia honor parentum redundat in prolem. Prouerb. xvij. Gloria filiorum patres eorum, sic per oppositum: ignominia matris ad filium redundasset: & quoniam sapientia patris in ipsa habitauit: non tantum in animo, sed etiam in utero. In maleuolam autem animam non introibit sapientia: nec habitabit in corpore subdito peccatis. Sapien. i. sequitur eam mente, & corpore fuisse purissimam, & ab omni peccato alienam. Itemii. Cor. vi. Quae conuentio christi ad Belial: sed maxima conuentio christiad Mariam, quam elegit in ueram matrem, & singularissimam sponsam: ideo nihil in ea esse potuit operis Belial, quod est, peccatum. Sed oportebat, quod esset immaculata mente, sicut intemerata car ne, quae est aduocata peccatorum: corona iustorum: trinitatis triclinium: silij singulare reclinatorium.

¶ Huiusmo di autem immunitas peccati ex tribus causabatur: scilicet ex ligatione fomitis, qui ad malum non incitabat: ex inclinatione gratiae, quae in bonum ordinabat: & diuinae prouidentiae, quae eam intactam ab omni peccato custodiuit: sicut & in primo statu hominem ab omni nociuo protexit.

¶ Sed dicit beatus Augu. in de quaestionibus ueteris, & noui testamenti. Maria, per quam gestum est mysterium incarnationis saluatoris, in morte domini dubitauit, non tamen in dubitatione permansit. Dubitatio autem in his, quae fidei sunt, non est sine peccato. Respondet Alex. quod nunquam uir go Maria in passione filij dubitauit: immo discipulis non credenti bus in passione sola in fidestetit. Intelligenda ergo est haec dubitatio pietatis naturalis, non haesitatio infidelitatis Vel potest dici; quod fuit dubitatio admirationis, quae habet quandoque ortum ex consideratione rei stupendae. Mouebatur enim beata uirgo stupore adm rationis, cum uideret filium suum, quem firmiter credebat deum, taliter patientem, cui admirationisolet sociari quam doque dubitationis motus: ut cogitare quis possit. Est ne iste filius meus, quem sic patiuideo. Et tantum de ista quaestione.