Quaestio 1

QVAESTIO I VTRVM praeter Spiritum sanctum necesse sit ponere charitatem absolutam creatam animam formaliter in formantem ad hoc, quod sit chara deo, & accepta.

¶ In ista quaestione recitatur, & impugnatur a docto re opinio Petri Aureoli tenentis tria, Primo, quod est aliqua forma creata: quem ex natura rei de necesfitate cadit sub complacentia dei, per quam anima ( cuiinhaeret) gratificatur: ut sit deo chara, accepta, & dilecta. Secundo, quod talis forma non proffuit ex diuina acceptatione in animam. Patet quia anima non est accepta nisi per illam formam, & ita illa forma praesupponitur acceptioni eius. Tertio dicit: haec forma est quaedam dei habitualis dilectio: quae a deo animae infunditur: nec ex puris naturalibus habetur.

¶ In tribus articulis stabit decisio quaestionis. In notabilium positione: conclusionum assertione, & dubiorum expeditione.

¶ Quantum ad primum notandum quod per animam esse gra tam, charam, uel acceptam deo (quod pro eodem habetur) nihil aliud intelligo: nisi eam esse in tali statu: in quo nisi per mortale peccatum, delinquat deus uult eidare uitam aeternam. Exem plum est de paruulo baptixato, cuius anima est in talistatu: quod nisi postea peccet mortaliter: deus dabit sibi uitam aeter nam. Secus est de eo ante baptismum, & etiam de actu existenti in peccato mortali: quia siue postea tales peccent mortaliter, siue non: nisi baptitentur aliquo baptismo, uel agant paenitentiam: non habebunt uitam aeternam.

¶ Secundo notandum: quod complacentia dei respectu creaturae est duplex: quaedam generalis: quaedam specialis. Generalis est uoluntas diuina, qua uult posse esse bona, quaecunque esse possunt. Et haec compla centia est respectu omnium existentium, & possibilium. Illo modo complacentia dei supponit pro uoluntate diuina, quae est essentia diuina: connotando creaturam omnem, quae est, uel potest esse bona & perfecta. Complacentia specialis est tripsex. Prima est respectu omnium exi stentium & futurorum: quae nihil aliud est nisi diuinum uelle: quo uult aliqua possibilia esse uel futura esse bona. Et sic posset in nullo alio a se complacere: quia pos set uelle nihil a se esse, uel futurum esse. Secunda complacentia specialior est respectu nobilioris obiecti, & est uelle aliquid esse perfectius alio. Et sic maior e complacentia respectu substantiae: quam accidentis, & magis complacet in materia rationali, quam irrationali. Tertia complacentia specialissima est respectu alicuius perficiendi, secundum maximum, seu perfectissimum genus perfectionum accidentalium. Et est diuinum uelle, queo uult creaturae rationali non ponenti obicem, conferre maximam perfectionem accidentalem secundum genus, quae est beatitudo siue uita aeterna.

¶ Et hoc idem intelligitur per esse acceptum: esse charum, uel esse dilectum deo, scilicet uelle diuinum, quo uult talem beatificare, si manserit in statu tali: non ponens obicem per peccatum. Et illo modo omnis paruulus post baptismum priusquam actualiter peccet, est acceptus deo: quia tali uult (si non impediet persequens peccatum mortaliter) dare uitam aeternam. Non autem sic est acceptus deo ante baptismum: quia illum non uult beatificare, si manserit in statu illo sine baptismo scilicet

¶ Pro articulo secundo est conclusio prima. De potentia dei abso luta aliquis potest esse acceptus deo, & charus, sine omni forma sibi inhaerente loquendo de acceptatione specialissime complacentiae, de qua tantum ad propo situm. Probatur: quia sine tali forma inhaerente potest quis habere actum meritorium. Probatur: quia deus contingenter acceptat actum quemcunque acce- ptat ad uitam aeternam: ergo potest quem cunque actum moraliter bonum sic acceptare. Valet ad propositum Gersonlect. j. de uita spirituali animae. Item actus diligendi deum praecedens talem formam; & actus diligendi sequens sunt eiusdem rationis: ergo sicut secundum: ita primum potest acceptare ad uitam aeternam.

¶ Item ille potest esse charus deo, qui est in sta tu, in quo deus (si non impedierit culpabiliter) potest sibi dare uitam aeternam: sed deus posset si uellet alicui in puris naturalibus (id est non habenti illam formam) dare beatitudinem: cum actus bea tificus non dependet essentialiter ab illa forma, ergo deus posset ordinare: quod talis beatificaretur: nisi per peccatum inmpediret, & sic esset charus deo.

¶ Item ad hoc, quod aliquis sit oditus a deo: non requiritur aliquis habitus, uel forma: ergo nec ad hoc, quod sit charus. Tenet conse- quentia: quia sicut oppositum in opposito: sic propositum in proposito. Antecedens patet de eo, qui mortaliter peccauit peccato omissionis: hic est oditus a deo: quia ordinatus ad penam, nisi paenituerit: & tamen ibi nullus est habitus uitiosus: quia non processit actus eius generatiuus. Et si peccauit actu positiuo: non oportet, quod ab unoactu generaretur habitus: ergo &c.

¶ Secunda conclusio. Nullus potest esse charus, & acceptus deo ad uitam aeter¬ nam de lege ordinata: non habendo in se qualitatem aliquam infusam, quae sit charitas, uel gratia. Haec conclusio naturali ratione probari non potest: quia non potest concludi ratione naturali, quod sit aliquis habitus infusus. Potest tamen ostendi multiplici auctorita te scripturae, & sanctorum: ut etiam infra habetur distinctio. iiij. quaest. j. quar ti. de uirturibus iufusis in baptismo, Et sufficit auctoritas una apostoli. j. Cor. xiij. Si linguis hominum loquar, & angelorum: charitatem antem non habeam factus sum uelut aes sonans, aut cumbalum tinniens &c. Ex qua clare habetur, quod uirtutes, & dona quaecunque spiritussancti non sufficiunt ad uitam, sine charitate, & gratia, quae pro eodem habeo ut dist. xxvj. secundi habetur. Nec est euadere dicendo, quod apostolus loquitur de charitate increata. Patet. ne, quod apost. loquitur de uirture charitatis, & eius ad caeteras uirtutes praecessentia: cum inquit. Nunc autem manent fides, spes, charitas &c. maior horum charitas,

¶ Praeterea etsi proteruiens uellet adducere dictum magistri: possent ex consequenti impugnari omnia dicta docto rum, & sanctorum de caeteris uirtutibus: fide scilicer & spe, sicut de charita terut haec latius prosequitur dominus Cameracen. quaestio. ix. artic. ij. primi. Tertia conclusio. Quacunque forma supernaturali in anima posita, potest deus eam non acceptare ad uitam aeter uam. Probatur: quia quacunque forma posita non necessitatur deus ad producendum aliud, sine quo illa forma potest stare, & conseruari: ergo posito illo habitu potest deus non beatificare.

¶ Item quamcunque formam potest deus producere, & conseruare ad tem pus sine alia, potest conseruare perpetuo sine illa.

¶ Item potest illam formam annihilare cum anima, cui inhaeret.

¶ Item quis dubitat: quin Enoch, & Heliam posset perpetuo in paradiso conseruare absque beatifica uisione, & fruitione qui tamen creduntur habere gratiam. Ex quo sequitur: quod deus quemcunque beatificat: mere contin¬ genter libere. & misericorditer beatisicat ex gratia sua: non ex quacunque forma, uel dono collato: nisi quod deus misericorditer ordinauit, quod habens tale donum mereatur uitam aeternam,

¶ Et hoc dictum maxime recedit ab errore Pelagij: qui posuit, quod deus necessitatur habenti actum moraliter bonum dare uitam aeternam: & non ex gratia sua: ita quod si non daret: esset iniustus. Opinio autem recitata ponit: licet deus non necessitetur per actum naturaliter elicitum quantumcunque moraliter bonum ad conferendum uitam aeternam: tamen necessitatur a forma supernaturali per eum infusa. Responsio autem hic dicit: quod deus nul la forma: nec naturali, nec supernaturali necessitatur ad uitam aeternam: sed sicut lbere, & contingenter infunlit gratiam ex sua benignitate: ita concessa quacunque forma: adhuc libere, & misericorditer de sua gratia dat uitam sempiternam: & semper (sine suiiniustitia) posset non conferre: ipse enim est, cui nullus dicere potest: cur ita facis, & quaecunque facere potest, faciendo iusta sunt: & iuste sic ea facit,

¶ Et est considerandum: quod in prefatis dictis cum sit sermo de gratia, & charitate: sumuntur illa nomina absolute, ut supponunt pro qualitate certa: non connotando quamcunque gratificationem uel animae ad uitam acce- ptionem: nam accipiendo ea connotatiue, uerum esset dicere. Quicunque habet in se charitatem, aut gratiam est acceptus ad uitam: patet ex connotato termini.

¶ Pro articulo tertio est dubium primum. Cum non posset fieritransitus de contradictorio in contradictorium sine mutatione, & aliquis nunc est acceptus deo, quiprius non fuit acceptus: si non est mutatio aliqua in illo nunc accepto: ergo erit necessario indeo: quod est impossibile. Ad istud dubium respondet doctor in secundo quae stione ultima iuxta finem, ostendens, quod llud cone dictum (transitus de contradictorio in contradictorium non sit sine aliqua mutatione) habet instantiam. Si¬ nec motus, nec tempus, nec mutatio es set: sed solus deus creans unum angelum: tunc haec iam est uera. Angelus creatur, & prius non fuit uera. Sic deus posset accipere angelum: & post eundem de acceptare sine omni demerito sui, uel alterius: & sine omni mutatione actuali: sed non sine omni mutatione potentiali, saltem in alio: quia si fuisset aliqua successio in angelo, uel in alio: tunc ambo ex trema unius contradictionis non possent uni parti illius succes sionis coexistere: sed necessario unum extremum coexisteret uni parti suc tessionis, & aliud extremum alteri parti: & tunc angelus uere esset mutatus in se, uel in alio. Eandem mentem habet doctor distin. xiij. quaest. ij. ubi clare dicit. Transitum quandoque posse fieri propter solam temporis mutationem: uel actualiter, & de facto si tempus esset: uel si tempus non esset: nec motus: nec mutatio: tunc foret talis transitus de contradictorio in contradictorium propter transitum tem poris possibilem: quia sitempus esset unum contradictorium, uerificaretur in una parte temporis: & aliud in alia parte temporis.

¶ Itaque ad dubium istud post doct. & alios responde tur, quod mutatio; quae requiritur ad transitum contradictoriorum: aliquando sit in aliquo extremo contradictionis ad bonum intellectum: ut cum aliquid sit de non calido calidum. Aliquando in aliquo extrinseco: ut aliquis est alicui dex ter, & postea non dexter: non propter mutationem sui: sed alterius. Item si ad preces alicuius sancti deus animabus in purgatorio remittit penam. Aliquando in solo tempore: ut si statuitur, quod flore nus nunc ualens. xxviij. solidos post mensem ualet. xxx. tunc florenus numc non ualet. xxx. & post mensem uaset. xxx. propter solum temporis laipsum: de hoc. infra in. iiij. distinctio. xiiij. quaestio. j. G. Per hoc ad oppositum dicitur: quod quolibet illorum modorum potest hic fieri mutatio: quia potest deus ordinare, quod habens aliquem actum moraliter uirtuosum habebit uitam aternam. Vel quod existens in ta¬ li tempore, uel loco habeat uitam aeter nam. Et omnibus his modis sit mutatio non autem propter hoc oportet ponere aliquam formam deum necessitantem: nec oportet ponere obiectum aliquod distinctum a deo immutabile, & ae ternum, ad saluandum immutabilitatem actus diuini: sicut patet de creatione. Deus uult non creare, & non prius, seu prius non uoluit, sine mutatione actus in deo.

¶ Ex illo sequitur: quod possibile est contradictoria successiue uerificari, absque motu locali: uel rei alicuius nouae positione, seu destructione rei praeexistentis. Et addit Grego. distin. xiiij. quaest. i. ac Cameracen. quaest. ix. arti. ij. cuius uerificationis lapsus temporis non sit in causa: quamuis sine lapsu temporis actuali, uel potentiali contingere non possit: alias enim contradictoria essent simuluera. Potest ergo aliquis esse gratus deo modo praedicto sine mutatione. locali, & sine nouae qualitatis acquisitione, uel deperditione praeexistentis Cuius uerificationis lapsus temporis non est in causa secundum Greg. ubi supra quamuis sine temporis lapsu actuali, uel possibili illud contingere non possit: ut habet doctor. supra. quaest. ij. distin. xiiij. & loco praeallegato in secundo. quaest. ultima iuxta finem.

¶ Patet etiam: quod ad contradictoriorum uerificationem quandoque sufficit mutatio in re extrinseca. Item quandoque temporis lapsus est in causa. Et hoc secundum Cameracens. quando determitio temporis cadit sub staturo. Sicut apud haebreos lex erat: ut quilibet seruus completo anno sexto seruituris, rediret ad libertatem: ideo absque ulla sui mutatione solo temporis lapsu fiebat de seruo non seruus: de non liberoliber. De hoc latius. infra distinctione trigesima. quaestio. secunda. in doctor. & in collecto. praesenti. Verum ad hoc, quod nunc tactum est: & habet Gregor. scilicet quod contradictoria possunt successiue uerificari &c. cuius uerificationis lapsus temporis non est in causa: an sit uerum uel non: & ad quem intellectum explicat: infra in. iij. distinct. i. q. i. huius. Vide ad idem Ockam in centilogio: in conclusione. xij. ad rationem quintam: ubi late loquitur de contradictorijs futurorum contingentium.

¶ Secundum dubium est contra primam conclusionem: ratione. huius, quod dicitur de potentia dei absoluta. Si hoc uerum esset: sequeretur; quod deus posset aliqua facere ordinate, & alia facere absolute, & non ordinate, conse- quens falsum: ergo &c. Ad hoc respondetur secundum doct. quodlib. vj. q.i. quod quaedam deus potest facere de potentia ordinata, & quaedam de potentia ab soluta. Haec distinctio non est sic intelligenda, quod in deo realiter sint duae potentiae, quarum una sit ordinata: alia absoluta, quia unica est potentia in deo adextra, quae omni modo est ipse deus. Nec sic est intelligenda: quod aliqua potest deus ordinate facere, & alia potest absolute: & inordinate: quia deus nihil potest facere inordinate. Sed est sic intelligenda, quod posse aliquid aliquando accipitur secundum leges ordinatas, & institutas a deo: & illa deus dicitur posse facere de potentia ordinata. Aliter accipitur posse, pro posse facere omne illud, quod non includit contradictionem fieri: siue deus ordinauit se hoc facturum, siue non: quia deus multa facere potest, que non uult facere: secundum magistrum sib. j. sentem tiarum dist. xliij. Et illa dicitur posse de potentia absoluta.

¶ Ista distinctio probatur per dictum saluatoris Ioann. iij. Nisi quis renatus fuerit ex aqua, & spiritusancto, non potest introire in regnum dei. Cum enim deus sit aequalis potetiae nunc sicut prius, & aliquando introierunt in regnum dei sine omni baptismo: sicut patet de pueris circumcisis tempore leois defunctis, antequam habuerunt usum rationis: ergo & nunc est possibile. Sed illud, quod tunc erat possibile secundum leges tunc institutas: nunc non est possibile secundum legem nunc institutam: licet absoture sit possibile. Ex illa distinct. patet responsio ad dubium motum.

¶ Tertium dubium est contra eandem coclusionem secundam. Quod est de se, & secundum essentiam suam laudabile, & acceptabile: si causet actum aliquem non est minus scilicet necessario laudabile. Charitas est huiusmodi secundum apost. Maior horum charitas: ergo &c.

¶ Item dicit apost. impossibile est sine fide placere deo: ergo similiter impossibile est posita fide per dilectionem operante non placere deo.

¶ Ad primum dico: quod laudabile accipitur multipliciter. Vno modo pro omni natura, quae est bo na: siue sit creata, siue increata: sic loquitur Auge iij. de lib. arbi. dicens. Si laudatur rationalis creatura, quae facta est: nemo dubitet laudandum esse, qui fecit, Alio modo dicitur, cuius bonitas ordinatur ad aliquem alium actum, & sic diciur. j. Ethic. quod optimorum non est laus. Tertio modo accipitur laudabile, ut opponitur uituperabili, & sic est aliquod bonum existens in nostra potestate, dignum retributione, & laude. Sicut uituperabile est aliquod uitium existens in nostra potestate, dignum increpatione, & paena. Et de isto dicitur iij. Ethic. aphilolo. Nul lus itaque improperabit caeco ex natura, uel infirmitate, uel ex plaga: sed magis miserebitur. Eum autem qui ex uini potatione, uel alia incontinentia, omnis utique increpabit. Earum autem, quaecit ca corpus malitiarum, quae in nobis incrae pantur, quae non in nobis aut non. a Et sic accipit August. iij. delib. arbit. Morus quo huc, uel illuc uoluntas con uertitur: nisi uoluntarius, atque nostra potestate positus: neque laudandus cum ad superiora: neque culpandus homo esset, cum ad inferiora detorquet, Primo modo, & secundo charitas est laudabilis: sed non tertio modo. Nec sumus laudandi sic: quia deus nobis infundit charitatem, quae non est in potestate nostra: quamuis sumus aliquo modo laudabiles, si nos disponimus ad recipiendam charitatem. Similiter charitas laudabilis est in quantum est operis meritorij, causa, & principium.

¶ Ad secundum dico. Duplex est necessitas, scilicet absoluta, & ex suppositione. Necessitas absoluta est, quando aliquid simpliciter est necessarium: ita quod eius oppositum esse uerum includit contradictionem, & sic haec absolute est necessaria: homo est risibilis: deus est, & huiusmodi: quia contradictio est, quod hae sint falsae, & contradictoriae uerae. Necessitas ex suppositione est, quando alqua conditionalis est necessaria: quis tanantecedens, quam consequens sit contingens: sic haec necessaria. Si Petrus est praedestinatus Petrus saluabitur: & tamen tam antecedens, quam consequens est contingens. Vel quando aliqua talis consequentia est necessaria: tunc dicitur necessitas ex suppositione. Dico ergo: quod deus non de necessitate acceptat actum elicitum ex charitate creata: loquendo de absoluta necessitate: sed potest de potentia sua absoluta istum actum non acceptare: accipiendo non acceptare pro non uelle alicui dare uitam aeternam. Quod probatur: quia secun- dum sanctos, deus nihil agit ad extra de necessitate: nec aliquid aliud a se uult necessario: ergo quocunque actu positoin uiatore, deus non de necessitate naturae uult sibi dare uitam aeternam: & per consequens potest non acceptare talem actum.

¶ Quartum dubium contra eandem conclusionem: bi sic aliquis posset esse gratus, & non gratus deo: siue charus, & non charus: charus ex charitate, quam habet: & non charus ex casuposito.

¶ Ad illud dicitur: quod accipiendo charitatem absolute pro forma inhaeren te: & charus pro omni illo, cui praeparatr uita aeterna: sic de potentia dei absoluta potest aliquis esse charus sine charitate. Vnde notandum: quod est charitas creata, & increata. Sine charitate increata nemo potest esse charus deo. Sed sumendo pro charitate creata sumitur dupliciter, scilicet pro quodam habitu absolute infuso, & sic non est nomen connotatiuum: sed absolute significat illam qualitatem. Et sic iterum aliquis potest esse charus sine charitate. Alio modo sumitur pro termino connotatiuo: ut est abstractum illius concreti charus, accepti ad sensum praefatum: ut scilicet connotat aliquem esse gratum deo: & sic sine charitate nemo potest esse charus deo.

¶ Ex illis dictis sequitur co¬ rollarium primum, scilicet. Actus uiatoris potest ex charitate elici, & nullatenus a deo ad praemium acceptari. Sed contra hoc corollarium arguitur. Deus est rationabilis simus dilector: sed dilectio secundum rectam rationem meretur redamationem. secundum illud Prouerb. viij. Ego diligentes me diligo: ergo non potest non diligere se diligentem maxime ex charitate: secundum illud Ioann. xiiij. Qui diligit me, diligetur a patre meo, & ego diligam eum. Consequentia tenet, quia non potest facere, uel omittere contra rectam rationem: alioquin posset peccare, quod blasphemum est cogitare.

¶ Item deus ex natura rei, & necessario diligit charitatem, & iustitiam: ergo & caeteras uirtutes: ergo etiam participantes illas. Tenet consequentia: quia impossibile est: quod actus feratur super aliquam formam: quinferatur super participantem illam: saltem materialiter & per accidens: sicut non potest uisus uidere colorem parietis, quin uideat parietem. Antecedens probatur: quia necessario, & immutabiliter diligit suam iustitiam, charitatem &c. & complacet sibi in ea, & ita etiam omnia iusta, & omnes diligentes &c. Quia omnia talia per habitum iustitiae, & charitatis maxime infusum) participant iustitiam diuinam.

¶ Item quicquid est bonum honestum, & delectabile: in ueritate est deo complacens, & acceptum: sed uirtuosi, & uirtutes sunt huiusmodi: ergo. Consequentia nota. Maior probatur: quia secundum philosophum. tertio Ethic. cap. x. Virtuosus tanquam bene dispositus est regula, & mensura eorum, quae sunt bona, & delectabilia secundum ueritatem. Deus autem uirtuosissimus est: & optime dispositus ad recte iudicandum. Minor uidetur nota: quia uirtutes sunt per se, & secundum se pulchrae bonae, & appetibiles.

¶ Ad primum dicitur, quod etsi deus non potest non diligere diligetes se aliqua dilectione, seu complacentia puta generali, ut in notabili secundo patuit. Non tamen sequitur: quod ea dilectio: ne qua ordinantur ad uitam aeternam, quae dicitur complacentia specialissima Et quod infertur. Deus non potest con tra rectam rationem. Verum est: sed recta ratio quantum ad exteriora est uoluntas sua. Non enim habet aliam regulam, cui teneatur se conformare: sed ipsa diuina uoluntas est regula omnium contingentium. Nec enim quia aliquid rectum, est aut iustum: ideo deus uult: sed quia deus uult: ideo iustum, & rectum. Posset ergo annihilare diligentem se: quid si faceret, non iniuste faceret: quia nemo ei dicit, cur ita facis.

¶ Auctoritates adductae loquuntur de facto secundum ordinem institutum.

¶ Ad secundum dicendum: quod si assumptum intelligitur de iustitia &c. increata quae deus est, uerum est: quia necessario se diligit. Et cum ir fertur, ergo & caeteras uirtutes: negetur: cum infertur, ergo & eas participantes. Si loquitur de participatione reali peridentitatem, uel informationem: quomodo procedit argumentum: tunc nihiparticipat diuinam iustitiam, uel bonitatem. Si uero loquitur de participatione per imitationem, quo modo effectus imitatur suam causam: negetur, quod actus diuinae complacentiae specialissimae, & acceptionis gratuitae feratur in sic parti cipantes necessario. Quia tunc (cum omnis creatura participet diuinam bonitatem) omnis creatura etiam irrationalis acceptaretur ad uitam beatam. Nec hoc probat ratio. Si autem in primo assumpto doquitur de iustitia creata &c. negetur, quod necessario diligat illas, & ac ceptet tali speciali complacentia, & dile ctione, de qua est conclusio, & corollarium. Verum complacet sibi in omni crea tura complacentia generali: ut in nota bili secundo patuit. Non autem oportet, quod illa speciali, que est ordinato ad uitam: quia tunc necessario acceptare tur natura angelica, quae perfectior est quocunque habitu.

¶ Per hoc ad tertium dicitur: quod bonum est deo acceptum, & placitum generali complacentia, seu etiam speciali: illa uidelicet qua uult ipsum esse tale bonum: & sic perfectum, & delectabile. Non autem oportet: quod ac¬ ceptetur illa acceptatione, de qua conclusio & corollarium.

¶ Corollarium secundum. Deus acceptare potest ad gloriam, de potentia sua absoluta, uiatoris actum & naturam: non infusa gratum faciente gratia.

¶ Contra hoc corollarium arguitur. Actus immutabilis, & aeternus habet obiectum inimutabile, & aerernum: sine cuius participatione noua non potest de nouo transite super obiectum. Actus diuinae acceptionis est immutabilis, & aeternus: ergo habet obiectum immutabile: sine cuius participatione noua &c. Tenet consequentia in tertio primae. Maior patet: quia actus non est sine obiecto: ut puta cognitio sine cognoscibili: dilectio sine diligibili. Alioquin aliquis cognosceret, & diligeret: & tamen nihil cognosceret: & nih dist geret, quod implicat: ergo actus immutabilis non est sine obiecto immutabilis alioquin si mutaretur obiectum, & non actus: actus esset sine obiecto. Ex eodem patet, quod actus aternus non potest de nouo transire super obiectum sine noua participatione obiectiaeterni: alias habendo nouum obiectum, haberet obiectum per se mutabilosquia nouum. Minor pater: quia omnis actus dei est intrinsecus deo, & ita deus, & per consequens immutabilis, & aeternus. Tunc ultra: illud obie ctum non erit aliquis actus, uel habitus naturaliter elicitus: quia omnis talis potest esse deo non acceptus: ergo aliquis infusus, & non alius nisi chariias: ergo.

¶ Ad hoc potest uno modo responderi negando maiorem uniuersaliter: quia solum habet ueritatem: quando actus ille immutabiliter, & necessario transit super obiectum. secus si transit contingenter super obiectum: sicut actus creandi quantum ad totum illud, quod importat, in deo est aeternus: & tamen non habet obiectum immutabile: quia eoipso, quod est obiectum creationis est mutabile: quia producibile de nihilo, & dominari est actus aternus: & tamen non habet obiectum immetabile: quia ersi aeternus est quantum ad id, quod est in deo: non tamen transit necessario super obiectum nec aeternaliter: sed contingenter, & ex tempore: quia transire super obiectum nihil aliud est, quam actualiter creare, uel dominari: ubi importatur creatura, quae quia est contingens: transitus ille est contingens.

¶ Consequenter conceditur: quod actus aeternus contingenter tranfiens potest esse sine obiecto: quia id, quod in deo est actus creandi: puta diuinum uelle, est aeternum: sed non aeternaliter transit: quia deus non aeternaliter creat. Est esgo sine creabili, quando actu non creat.

¶ Et si arguitur: tunc cognosceret, & nihil cognosceret &caet. Dicitur quando actu cognoscit, & diligit: tunc actus transit. Sed si per possibile, uel impossibile actu non cognosceret, ueldiligeret: non transitet actus, nec haberet obiectum.

¶ Aliter ramndetur ad illam maiorem. Actus aternus &c. Distinguendo ratione illlius termini obiectum immutabile. Aut intelligitur de habere obiectum aeternum, & immutabile in esse obiecti uo uel in existentia reali. Si primo modo: uera est maior: quia quicquid pro certo instanti est obiectum actus diuini: ab aeter no est obiectum talis actus. Nam actus diuinae acceptationis, est uelle a pro certo instanti acceptare. Et sicut ab aeterno uult deus a acceptare pro illo instann: ita a ab aeterno est obiectum huius uelle diuini, & ita nunquam actus est sine obiecto in esse obiectiuo. Sic suo modo de obiecto dominationis, creatio nis &c. Si autem intelligitur maior de habere obiectum immutabile in esse sub iectiuo, idest in reali existentia: sic manifeste est falsa, etiam de actu diuino transteunte, & necessario, quia actus diuinae cognitionis necessario transit in omne cognoscibile: quia ab aeterno cognoscit omnia necessario, & actualiter, & tamen obiectum cognitionis diuinae non est arernum, & immutabile in esse actuali: sic de actu complacentiae generali, qua sibi complacet omnis creatura possibilis.

¶ Et nota: quod obiectum est terminus ampliatiuus ad quinque; tempora. Vnde non se quitur. Aest obie- ctum: ergo a est.