Quaestio 28

SEquuntur pertinentia ad bene esse communitatm. scilicet de persectione statuum: & erant tria. Duo de abdicatione temporalium. Vnum propriorum, alterum communium, tertium de transitu vnius ab vno statu perfectionis in alterum. Quorum primum erat: Vtrum tantum G habens necessaria vitae: melius & perfectius faciat ea dimittendo quam retinendo. Secundum vtrum habere bona temporalia in conmuni diminuat de statu perfectionis. Tertium, vtrum liceat transire a statu habentium bona immobilia communia, ad illorum statum qui abdicauerunt illa.

CIRCA primum arguitur quod melius facit & perfectius habens tantum necessaria vitae si dimittit. quia hoc dicit consilium Christi. Matlehsi. xix. Si vis persectus esse, vade & vende, &c. vbi dicit omnia, nihil excipiendo, neque necessaria vitae, neque alia.

CONtra. necessaria dimittens maiorem incurrit sollicitudinem acquirendi alia: ad quod tenetur: quia sine necessariis vitae non posset viuere. & sic magis distrahi ipsum a diuinis obsequiis necessarium est. Sed illud est melius & perfectius quo homo habet minorem sollicitudinem, & minus retrahitur a diuinis obsequiis. ergo melius & perfectius est necessaria vitae retinere quam dimittere. Praeterea Salomon dicit Prouerb. xxix. Paupertatem & diuitias ne dederis mihi &c. Super quo dicit Ambrosius: quod in vtroque est tentatio. hoc autem non est melius & perfectius. ergo melius & perfectius est, nec habere diuitias, nec paupertatem. Sed neutrum habetur habendo tantum necessaria vitae: secundum quod continue petiuit Salomodo Sed tantum victui meo tribue necessaria. ergo &c. Quia status perfectionis in abrenunciatione siue dimissione propriorum propter deum inchoatur: vt statim videbitur: ideo propter istam quaestionem & sequentes: maxime propter maximam: hic primo sciendum est quod aliud est status: aliud vero perfectio: aliud autem est status perfectionis. Status quidem secundum rationem nominis a stando dicitur. Stare autem dicitur non quod transit: sed quod in idipsum absque transitu manet. dicente Gregorio. v mora. Omnis creatura quia ex nihilo facta est, & per semet ipsam ad nihilum tendit: nec stare habet: sed defluere. Stare autem solius creatoris est: per quem cuncta non transeuntem transeunt: & in quo aliquam ne transeant retinentur. Stare enim est rem ita se habere vt maneat & non transeat. ergo & status non est aliud quam modus quo res sic se habet vt maneat & non transeat. Vnde res quae secundum aliquid transit ab vno in aliud: tunc primo habere statum dicitur cum ad id peruenit vt manere in illo necesse sit: & vlterius transire non possit. Quemadmodum res quae per augmentum in quantitate transit ab vno in aliud: tunc statum in quantitate & augmento habet: quando id quantitatis habet in quo ipsum manere necesse est: vt nihil quantitatis amplius per au gmenti transitum acquirere possit. Et iuxta hunc modum per metaphoram quandam status in proposito appellatur qualitas siue modus viuendi in quo proponit quis per manere, & vitam suam ducere. secundum quod in ecclesia alius est status coniugatorum: alius continentium: alius virginum: alius viduarum: alius clericorum: alius laicorum: alius saecularium: alius religiosorum: alius & alius in diuersis religionibus: & maxime cum per obligationem aliquam. necesse habet in eo iugiter permanere: sicut homo aliquis per conditionem natiuitatis aut captionis in bello dicitur esse in statu seruitutis. Vnde causa super seruitute dicitur causa status. ii. q. vi. in decre to Hadriani papae. Ex tali enim conditione seruus obligatur domino: vt in seruitio eius necesse sit ipsum iu giter permanere. & hoc quemadmodum quadratum semper manet in statu necessitate suae figurae. dicente Gregorio super Eze, parte secunda, homil. ix. Ex omni latere statum habet qui casum in aliqua permutatione non habet. Propter quod de tali statu aggrediendo, quando ex electione assumendus est, summa vnicuique de bet esse & prima deliberatio, quem sibi sicut congruum & expedientem debeat eligere: dicente Tullio in primo libro de offi. Regna, imperia, nobilitates, honores, diuitiae, hisque contraria in casu sita temporibus gubernantur. lpsi autem quam personam gerere velimus a nostra voluntate proficiscitur. Itaque alii se ad philo sophiam: alii ad ius ciuile: alii ad eloquentiam applicant: ipsarumque virtutum in alia alius mauult excellere. In primis igitur hic constituendum est quos nos & quales esse velimus, & in quo genere vitae, quae deli beratio est omnium difficillima. In qua deliberatione ad suam cuiusque naturam consilium est omne reuo candum. Nam cum in omnibus quae perraguntur eo modo quo quisque natus est exquirimus: tamen in tota vi ta constituenda multo est cura maior adhibenda, vt constare in perpetuitate vitae possimus, nec in vllo officio claudicare.

PERfectio autem si generaliter accipiatur, vt inuenitur in quocunque, perfectio nihil aliud est quam integritas rei consummata: vt perfectio duo requirat, & integritatem, & integritatis consummationem. secundum quod quo ad integritatem homo secundum corpus dicitur esse perfectus: quando habet integritatem omnium membrorum quae ad corporis humani constitutionem naturalem concurrunt: ita vt in nullo nec in aliqua particula alicuius sit diminutus. secundum quod dicit philosophus in. v metaph. Perfectum dicitur il lud quod impossibile est habere aliam partem omnino extra illud. vbi dicit Commentator: quod secundum hunc mo dum homo dicitur esse perfectus quando nullum membrum illius est extra ipsum. Sed non statim dicitur ex hoc integritas consummata: vt sit vere & consummate perfectus: nisi habeat omnia illa quae ad suam integritatem concurrunt in consummato suo augmento: quemadmodum puer non dicitur omnino perfectus. secundum corpus, licet habeat omnium membrorum suorum integritatem, donec factus vir habeat illa in suo consummato augmento: vt perfecte omnia opera humana possit exercere attingdeno propriam virtutem. De qua dicit philosophus. i. caeli & mundi, quod est vltimum de potentia. Et sicut hoc contin git in corporalibus quantitatiue: sic contingit in spiritualibus qualitatiue. secundum quod dicitur perfectus medicus cum non habeat diminutionem studiositatis, propriae, vt dicit philosophus. vbi dicit Commentator quod dicitur perfectum secundum qualitatem quando nihil diminuitur ab eo in modo studiositatis suae scilicet quando scit quaecumque medicus debet scire. & hoc quo ad perfectionis eius integritatem. vbi continuo subdit de perfectionis eius siue integritatis consummatione dicens. Et quando nihil inuenitur dignius eo in suo genere. scilicet vt excellentissime sciat quaecunque me- dicus debet scire. Vnde subdit ad vtriusque partis expositionem. Medicus enim dicitur perfectus: a quo nihil diminuitur ex eis quae pertinent ad actionem medicinae: & nullus medicus est perfectior eo. Et per omnem eundem modum in gratuitis quo ad bona gratiae in praesenti, & gloriae in futuro, dicitur homo perfectus in praesenti quantum ad bona gratiae: quando nihil deest ei eorum quae ad humanam concurrunt perfectionem in esse gratuito & hoc consummate per statum vitae praesentis in augmento qualitatis spiritualis: quia vltima consummata non potest esse in perfectione vitae praesentis. dicente glossa supe illud Phil. iii. Quotquot ergo perfecti sumus hoc sentiamus. videlicet quod imperfecti sumus in comperatione futuri. Consistit autem perfectio ista in virtutibus & donis annexis vinculo charitatis. quam vt dicit Grego. in registro. epistola. clxiii. Apostolus Coml. iii. vinculum perfectionis vocat: quia virtutes caeterae perfectionem generant. Sed eas charitas ita ligati vt ea ab amam tis mente dissolui iam nequeant. Vnde ipsa est forma virtutum in qua perfectio generata principaliter con sistit. Quia secundum quod dicit Episoila. lxix. perfectionem non solum in mente generat: sed & ligat. Caetera vero omnia ab ista circa quae exercentur virtutum opera, vt crescant & perficiantur: per hoc perfectionis acquirendae & conseruandae sunt instrumenta. secundum quod dicit lo. Casise. in collatione patrum, collatione prima. Perfectio non statim nuditate, aut paupertate, aut facultatum seu dignitatum abiectione contingit: nisi fuerit charitas illa quae in puritate cordis consistit. Omnia igitur huius gratia gerenda sunt nobis: pro hac solitudo sectam da: pro hac ieiunia, vigiliae, labores corporis & caetera huiusmodi. vt scilicet per illa ab vniuersis passionibus noxiis illaesum parare cor nostrum, & conseruare possimus: & ad perfectionem charitatis istis gradibus inni tendo ascendere. Vbi post modicum subdit. Igitur ieiunia, vigiliae, meditatio scripturarum, nuditas, ac priuatio omnium facultatum: non perfectio sed perfectionis instrumenta sunt: non quia in ipsis consistit ipsius disciplinae finis, sed per illa peruenitur ad finem. De numero talium sunt illa. lxxiiii. quae annumerantur in regula beati Benedicti. de quibus dicit in fine cap, quarti. Ecce haec sunt instrumenta artis spiritalis quae cum fuerint a nobis die noctuque incessanter adimpleta, & vsque in diem iudicii reseruata, illa merces nobis a domino recompensabitur quam ipse promisit, quam oculus non vidit &c. In qua consummatio perfectionis nostrae obtinebitur. Intantum autem in vita ista perfectus dicitur homo: non quia non sit quo proficiat: sed quia ex magna parte profecit: vti etiam imperfectus dicatur respectu eius quod deest. dicente Augustino super psal. xxxviii. Qui dedit ista omnia quae contemnam, ipse dabit & se. Nemo ergo dicat se perfectum. non enim potest hic habere perfectionem. Hic erit perfectio tua sic de quodam transisse vt ad quoddam properes. Ergo me & perfectum dico & imperfectum. Imperfectum quidem quia nondum accepi quod volo &c. Perfectum vero quia iam profeci in aliquo. Sub quo sunt duo gradus siue status in vita praesent scilicet imperfectorum tam proficientium quam incipientium. Dicitur enim perfectus qui magnum habet in virtute profectum. Sed dicitur proprie imperfectus proficiens qui aliquem habet in virtute processum. Dicitur autem imperfectus incipiens, proprie qui nondum habet aliquem in virtute processum: sed illum inchoauit. secundum quod de primis duobus sequitur in coli. patrum. collatione. viii. lnter perfectos autem et imperfectos ista distantia est: quod in illis quidem fixa, et (ut ita dicam, maturior charitas perseuerans, firmius eos ac tenacius facit in sanctitate durare. In his vero velut infirmius collocata atque facilius refrigescens: cito ac saepius eos peccatorum compellit laqueis implicari. De incipientibus ve ro dicit Ambrosius: appellando eos pusillos, i io esi. super Lucam. Pusillus est qui nullum adhuc videtur habuisse virtutis processum.

STAtus vero perfectionis ad praesens non dicitur vltima perfectio rei in suo com plemento in quo oportet eam manere: vt nequaquam possit vlterius proficere secundum modum status iam supra determinatum: sed dicitur hic status perfectionis modus vitae fixus ac perseuerans: in quo dicta perfectio nata est expedite acquiri, aut iam acquisita exerceri. Licet enim sit animae perfectio eadem in quolibet statu, differens solum sicut completum & incompletum, vt iam dicetur: est tamen alius & alius modus vitae siue viuendi, in quo persectio habet acquiri, et in quo habet exerceri: sicut aliae sunt actiones quibus exercetur, et aliae quibus acquiritur. Quae vt iam dictum est secundum Cassia. et beatum Benedictum sunt ipsius perfectionis instrumenta. Quarum facultas siue copia perfectionis statum constituit vt non sit status perfectionis nisi vita instrumentis perfectionis acquirendae aut exercendae munita, atque per ali quam obligationem assumpte. scilicet aut per professionem, aut per administrationis susceptionem sub aliqua con sueta solemnitate: quae sit in signum obligationis illius iam factae: non quae facit obligationem, aut sta tum perfectionis instituit: qua quis se seruum dei constituit ad opera quibus persectio acquiritur vel exercetur implenda: vt possit dicere: Vaeh mihi si non operatus fuero. Iuxta illud quid dicit Apo stolus. i. Corin. ix. Necessitas mihi incumbit: Vaeh mihi si non euangelizauero. Et quasi quaesitum esset quare, subdit illius rationem assignans. Cum liber essem ex omnibus: omnium me feci seruum. Propter quod status perfectionis duplex est. Vnu scilicet status perfectionis acquirendae. Alius vero perfectionis exercendae. Quemadmodum alius est status perfectionis, siue modus viuendi: in quo medicus habet copiam instrumentorum ad perfectionem medicinae acquirendam: vt perfectus medicus in seipso fiat. Alius vero in quo iam existens perfectus medicus habet copiam instrumentorum vt perfectionem medicinae circa alios exerceat. Docilitate enim & beniuolentia & attentione studii conuersando inter magistros & discipulos, vsuque librorum tamquam instrumentis, medicinae perfectio acquiritur: morbos vero curando, & sanitates hominum conseruando, inter egrotos & sanitatis custodia indigentes conuersando, haerbarum atque medicinarum vtendo adiutorio: his tamquam, propriis instrumentis persectio medicinae exercetur. Est autem hic aduertendum: quod status perfectio nis diuersi dicuntur: acquirende scilicet perfectionis, & exercendae, non quin in vtroque statu perfectio acquiritur vt continue crescat & augeatur in praesenti: secundum quod perfectionem vtriusque status tamquam perfectionem viae Aposto lus distinguens contra perfectionem patriae, dicit Phil. iii. Non quod iam acceperim vt iam perfectus sim: sequor autem siquo modo comprhendam. Vnum autem quae quidem retro sunt obliuiscens ad ea quae priora sunt extendens meipsum ad destinatum prosequor brauium. Quotquot ergo perfecti sumus: hoc sentiamus. Nota quod videtur Paulus sibi esse contrarius cum dicit. Non quod iam perfectus sim: & quotquot perfecti sumus. Sed secundum glos. perfectus erat viator: sed nondum perfectus comprehensor: quia iustitia qua iustus ex fi de viuit: licet pro huius vitae capacitate perfecta dicatur: parua tamen est ad illam magnam quam capit aequalitas angelorum. Nemo ergo fidelium etsi multum profecerit dicat, sufficit mihi. Qui enim hoc di xit: inhaesit in via ante finem. Qui ergo multa bona habet quibus in hac vita perficitur: sequatur tamen adhuc si quoquo modo apprhendat: non quodcumque: sed vnum bonum in quo omnia habentur. Vnde in psal. Vnam petii a domino &c. Perfectus ergo in vita ista secundum vtrumque dictorum statuum semper perfectionem acquirit, & in melius proficit, quousque illud vnum in quo perfecte status est, comprehendat. Dicitur tamen vnus eorum status perfectionis acquirendae: alter vero exercendae: aspiciendo ad finem operis in quem status tendit. Status enim primus principaliter intendit bonum multiplicare in seipso. Status vero secundus quasi neglecto seipso: bonum suum intendit diffundere in alios: vt non viuat homo in eo propter se: sed pro pter alios: dicente Augustino super illud psal. xxx. Defecit in dolore virtus mea. Quicumque perfecti sunt ex euangelio & gratia dei: non hic viuunt nisi propter alios: nam vita eorum in hoc saeculo iam non est eis necessaria: sed dispensatio eorum aliis necessaria est. Propter quod Paulus existens in statu perfectionis exer cendae, dixit Phil. i. Coarctor e duobus, desiderium habens dissolui, & esse cum Christo. Quia multo magis melius est: permanere autem in carne necessarium est propter vos. vbi dicit Glossa. Non quod sibi melius elegit: sed quod multis. In quo tamen se exercendo sibi, & quam pluribus profecit: dicente Gregorio in primo Pastoralis. Tunc ad alta charitas mirabiliter surgit: cum ad ima proximorum se misericorditer attrahit: & dum benigne descendit ad ima: valenter recurrit ad summa. Vnde alibi dicit. Nullum est sacrificium quid magis placeat deo quam zelus animarum. Et Ber. de amore dei. Ille maior est in amore dei, qui plures ad amorem dei trahit: & tanto maior quanto status est altior, & perfectio maior, & opera perfectionis excel lentiora, & plures ad amorem dei trahentia. Ex tali enim dispensatione perfectiora & magis meritoria sunt opera quae sunt ad alterum, quam quae sunt ad seipsum. Propter quod virtutem iustitiae: quia ad alterum est, philosophus praefe rens caeteris moralibus virtutibus: quia ad seipsum sunt: dicit in. v. Etlosoe. In iustitia simul omnis virtus est: & perfecta maxime virtus: quoniam perfectae virtutis vsus est. Perfecta autem virtus est: quoniam habens ipsam, ad alterum potest virtute vti, non solum ad seipsum. Multi enim in propriis virtute possunt vti: in his autem quae ad alterum, non possunt. Et propter hoc bene videtur habere hoc beatis: quoniam principatus virum ostendit. Ad alterum enim & in communicatione iam princeps. alii enim conferentia operatur: & alteri laborat. Sic autem principatus siue praelatio virum ostendit, vt frequenter qui se perfectum putat in statu perfectionis acquirendae: imperfectum se inueniat cum assumptus fuerit ad statum perfectionis exercendae, & in ipso status iste perficit id in quo ille deficit: dicente Gregorio parte. ii. super Eze, homil. vii. Sanctorum mentibus saepe euenit: vt cum se viderint magno caelestis gratiae munere compunctos: iam se perfectos existiment: & obedientes putent: sed quia nullus est qui dura praecipiat: patientes esse se credant: sed quia nemo eos per contumelias & aduersitates pulsat: & plaerumque contingit, vt spirituale ministerium vel inuiti suscipiant, atque ad gubernationem fidelium deducantur: qui cum magnis tribulationibus fuerint hincinde pulsati, turbati mente sese imperfectos inueniunt, qui non pulsati perfectos se esse crediderunt. Qua ex re agitur vt semet ipsos colligant: & apud se opprobrium suae infirmitatis erubescant: atque ex ipsa confusione roborati contra aduersa patientiam opponant: & ex tribulatione proficiant qui prius in otio ex ipsa sua securitate torpebant: & veraciter tales esse incipiunt quales se esse prius inaniter putaue runt. Mira enim vt dicit. iiii. morum. deitatis pietate agitur: cum is qui perfecto corde ad contemplatio nem tendit, humanis ministeriis occupatur: & vt multis infirmioribus eius mens perfecta proficiat: ex quo semet ipsum imperfectum respicit: inde ad culmen perfectior assurgit &c.

SED destatu perfectionis exercendae, & de eius perfectione non est ad praesens intentio: nisi modicum in fine quaestionis sequentis: sed solum de illo & de eius perfectione qui est perfectionis acquirendae: qui vt dictum est in copia & facul- tate organorum quibus acquiritur perfectio consistit. Vbi enim in modo vitae siue qualitate viuen di maior est facultas & copia acquirendi persectionem, & opportunitas, est status maioris perfectio nis, non quod statim illis habitis habetur perfectio, vt dictum est iam secundum Cassianum, sed statim habetur perfectionis status: & tanto perfectior & completior quanto in ampliori copia & facultate consistit dictorum instrumentorum. Sunt autem huiusmodi instrumenta quibus perfectio ac quiritur, & quibus status persectionis constituitur, in duplici genere, & in vtroque genere modo contrario se habentia ad statum perfectionis in constituendo ipsam, & ad perfectionem in ipsam acqui rendo. Quoniam dictorum instrumentorum quaedam sunt substantialia statui perfectionis, quaedam vero accidentalia. Substantialia, vt illa quae pertinent ad tria vota substantialia quae fiunt in religio ne: quae communia sunt omni religioni. Caetera vero omnia sunt accidentalia: quae variantur in di uersis religionibus secundum diuersa praecepta, statuta, & consuetudines diuersas eorum. Quarum quae dam consistunt in negatione & amotione eius, quod perfectionis acquisitionem prohibet, vt sunt ieiunia, solitudines, & huiusmodi: quaedam vero in positione & conseruatione eius quo ipsa perfectio acquiritur, vt sunt oratio, contemplatio, scripturae meditatio, & caetera huiusmodi. Illa autem quae sta tui perfectionis sunt substantialia, consistunt solummodo in negatione & amotione eius quod est perfe ctionis acquirendae scilicet perfectae charitatis impeditiuum, quia est contrarii eius scilicet cupiditatis augmen tatiuum, vel principaliter, vel per occasionem. Secundum enim Augustinus vbi magna est charitas ibi parua est cupiditas: & vbi perfecta charitas, nulla cupiditas. Propter quid dicit de verbis Aposto. sermo. xi. Concupiscentiis non consentire magna laus est, quas non habere perfectio est. Huiusmodi est triplex abdicatio trium quae cupiditatem sic concupiscentium solent accendere. Debet enim mens quae statum perfectionis sibi deliberauerit assumere, abdicare primo a se illud quod est extra se, vt cuncta temporalia, contra concupiscentiam oculorum: quid faciunt religiosi per votum paupertatis. Secun do debet abdicare a se quod est iuxta se, vt carnem suam, contra concupiscentiam carnis: quod faciunt re ligiosi per votum castitatis. Tertio debet abdicare a se quod intra se est, contra superbiam vitae: quod faciunt religiosi per votum obedientiae. vt sic sint ista tria bona quae consistunt in abdicatione promouen tia charitatem contra tria mala promouentia cupiditatem. de quibus. i. Ioan. ii. Omne quod est in mundo &c. Habent autem se praedicta instrumenta modo contrario ad perfectionem acquirendam il li quo secundum iam determinata se habent ad statum perfectionis: quia quae sunt accidentalia statui perfectionis, sunt essentialia in acquirendo perfectionem, quia illi scilicet ieiuniis, orationibus, contemplationibus, & caeteris huiusmodi agitur vt perfectio habeatur. Triplici autem abdicatione praedicta non agitur nisi vt promouens contrarium, & prohibens intentum amoueatur. Propter quod contingit per fectissimos esse quosdam in statu perfectionis non existentes. quales erant in coniugio & abundanmtia rerum temporalium rectores sui & familiae suae patres veteris testamenti, & in lege naturae ip sos praecedentes. dicente Gregori. par. pri. super Ezechie. homil. vi. Electi multi apud omnipotentem dominum perfecti & ante legem fuerunt. & econtra contingit esse imperfectissimos quosdam in statu perfectionis existentes. dicente Augustinum. Sicut non inueni meliores eis qui in religione profecerunt, sic non inueni deteriores eis qui in religione defecerunt. Plaerunque enim personarum ordinem permutat qualitas naorum: vt dicit Grego. ii. pastora. Vnde nullus pro persectione status perfecti onem sibi arrogare debet, quia vt dicit Grego. ix. Morali. in principio, qui de persectione se erigit habere se bene viuendi nec initium ostendit. quia cum de bonae vitae perfectione extollimur, hanc nos non inchoasse monstramus.

DE eis quidem quae statui persectionis sunt accidentalia, licet sint acquisitioni perfectionis substantialia, nihil ad praesens, sed solum de eis quae statui persectionis sunt substantialia, quae scilicet in abdicatione praedicta triplici consistunt, quibus animus perficiendus ab im pedimentis perfectionis acquirendae absoluitur: & expeditior fit ad exercendum secreta virtutum ope ra perfectioni acquirendae necessaria. Illa autem tria in abdicatione consistentia, statui perfectio nis essentialia, non disponunt animam ad perfectionem acquirendam positiue, sed negatiue tantum amo uendo prohibens: quia non nisi inquantum sunt habita, faciunt animum per delectationes rebus tenporalibus inhaerere, vt ad spirituales delectationes non possit se leuare. dicente Grego. xviii. Mora. Qui terrenarum rerum amore vincitur, in deo nullatenus delectatur. Esse quidem fine delectatione animus nunquam potest: namaut insimis delectatur, aut summis: & quanto altiori studio exercetur ad summa, tanto maiori fastidio torpescit ad infima: & quanto acriore cura inardescit ad infima, tam to torpore damnabili frigescit a summis. Amor enim temporalium est viscus pennarum spiritualium. vt dicit Augustinus super loan. & super psal. lxiii. Tantum quaere quantum depellendae necessitati satis est: cum autem quod supersluum est quaeris compedes tuos onerare desideras. Item in sermo. domini. Vade & vende, & tibi sufficientiam quaere. Quod sufficit quaerite, plus nolite, caetera grauant non subleuant. Certe respondet, hoc ipsum quod sufficit, habetur sine grauamine. dicente August. super illud. xl. psal. Vniuersum stratum eius vertisti in infirmitate eius. Stratum intelligitur aliquid terrenum. Omnis anima infirma in hac vita quaerit sibi aliquid terrenum vbi requiescat, veluti sunt ista quae diligunt & innocentes. Neque enim de cupiditatibus malorum nunc loquendum est adinnocentem hominem veniamus, requiescit in domo sua, in familia sua, in coniuge, in aliis, in pau pertate sua, in praediolo suo & caeteris huiusmodi. Sed tamen deus volens amorem nos non habere nisi vitae aeternae, & in istis velut innocentibus delectationibus miscet amaritudines: docet amare meliora per amaritudines inferiorum: ne viator tendens ad patriam, stabulum amet pro domo sua. Propter quod perfectionem volens acquirere, illa debet a se abdicare, vt libere se animus ad spiritualia possit eleuare. dicente Augustinus in epistola ad Genobium. Horum amorem perniciosissimum, poenarum ple nissimum diuina philosophia monet fraenare atque sopire, vt se totum animus etiam dum hoc corpus agit, in ea quae super huiusmodi sunt feratur atque aestuet. secundum quod dominus consuluit Mat thaei. xix. cum dixit. Si vis perfectus esse &c. Si vis dicit excitando voluntatem, quia vt dicit glo. in terlis ex voluntate est perfectus in dilectione dei. Et Hiero. super Matth. In potestate nostra est vt ve limus esse perfecti: tamen quicunque perfectus esse voluerit debet vendere quae habet. Sed vt hoc faciat or dine congruo, primo abdicare debet a se temporalium possessionem, animo & affectione ab illis recedendo. propter quid dicit, vade. Vendendo enim se subtrahit quilibet ab illo in quo fuit. Vadit ergo spiritaliter qui tenporalium possessionem animo derelinquit. Possessio enim dicitur pedis sessio. pes autem animae amor & affectio eius est: secundum Augustinus super psal. xxxiiii. Vadit ergo homo animo possessionem tenporalium derelinquens, quando pedibus amoris ab eis recedit, amorem possidendi ea subtrahendo pe nitus, vt possit dicere illud Micheae. i. Vadam spoliatus & nudus. Secundo, vt amplius amor subtra hatur a temporalibus, debet abdicare a se prius possessorum proprietatem: ne amplius in re ius ali quod possit sibi ascribere & possessionem ad animum reuocare. propter quid dicit. Vende. Vendendo enim non solum subtrahit se, sed elongatur a re, sed omnino alienat eam a se. Vnde super illud Luc. xii. Vendite quae possidetis. dicit glos. Qui pro caelo omnia spernit, vendat quae habet, & hoc quo ad possessi onem, & quo ad proprietatis substantiam, sicut fecerunt sancti in primitiua ecclesia. Actuum. ii. Posses siones quoque & substantias vendebant.

SED quia hoc non solum intelligitur de bonis exterioribus pecunialibus, sed etiam de nobismetipsis, & de amicis, ideo addit. Omnia quae habes. Omnia omnino non par tem, vt dicit glos. interli. & super Matth. x. dicit glos. Non solum illa quae possidemus pecunialiter debemus vendere, sed etiam nosmet ipsos & amicos omnes quantum ad amorem carnalem vendere debemus, amorem omnem circa nos & illos carnalem commutando in amorem spiritualem erga deum. Vnde dicit Hugo de laude charitatis. Excedis angustias meas, nec inuenire tuum pretium potero penes me: dabo tamen quod habeo: & totum quod habeo dabo: totam substantiam domus meae prote commutabo: totum quod est in habitaculo corporis mei, totum quod est in habitaculo cordis mei pro te dabo, cum totum dedero, totum quasi nihil reputabo. Propter quod dicit Augustinus super psal. xxxi. Purga amorem tuum: aquam fluentem in cloacam conuerte ad hortum. Non nobis dicitur, ni hil amemus. Absit. quia vt dicit Hugo de substantia dilectionis, vnus est fons dilectionis intus saliens: duos riuos infundit: alter est amor mundi cupiditas: alter est amor dei charitas: medium est cor hominis, vnde fons amoris erumpit: ex eo totum quod est bonum, & totum quod est malum. Propter quid occasione praedicti verbi. Vade & vende &c. subditur in Matth. Et omnis qui reliquerit do mum, aut fratres, aut forores, aut patrem, aut matrem, aut vxorem, aut filios &c. Et Deut. xxxiii. in benedictione Leui dicitur. Perfectio tua & doctrina tua a viro sancto tuo quem probasti in tenta tione, & iudicasti ad aquam contradictionis: qui dixit patri suo & matri suae, nescio vos: & fratribus suis, ignoro illos. & nescierunt filios suos. hi custodierunt eloquium tuum & pactum tuum seruauerunt iudicia tua olacob, & legem tuam o lsrael. Et Luc. xiiii. dicitur. Siquis venit ad me, et non odit patrem suum, & matrem suam, vxores & filios, & fratres, & forores: adhuc autem & animam suam non potest meus esse discipulus. vbi dicit glos. interli. Diligamus quod sunt: odio habeamus quod in dei itine re nobis obsistunt. Et glos. marginalis dicit. Simul & odire & diligere possumus, vt ex cognatione coniunctos ex diuino praecepto diligamus: & quos aduersarios in via dei patimur, odiendo & fugien do nesciamus. Alias enim propter dei cultum et religionis perfectionem eos derelinquere erroneum est, secundum quod alias in quadam quaestione de Quolibet determinauimus. immo praecaeteris si indi geant in temporalibus sunt iuuandi. dicente Augustinus in epistola ad Laetum diaconum. Siquid pecu niae res tua familiaris habet, cuius te implicari negotio, nec oportet, nec decer, reuera tribuenda est matri & domesticis tuis. Horum quippe indigentia si pauperibus vt sis perfectus instituisti distribue re talia tua, primum apud te locum obtinere debet. Siquis enim suis & maxime domesticis, vt dicit Apostolus, non prouidet, fidem negauit, & est infideli deterior. Et per eundem modum nosmet & ea quae in nobis sunt odire & amare debemus, quia secundum Apostolum, nemo carnem suam odio habuit sed ipsam nutrit & fouet. & tamen cura carnis non est gerenda in concupiscentiis sed tantum in necessariis, & in concupiscentiis est abscindenda. iuxta illud. Si oculus tuus te scandalizauerit, erue eum & proiice abs te. Vnde dicit Hugo de laude charitatis in principio. Charitas sola est quae ab initio seruis dei mundi huius illecebras fugere, voluptates calcare, carnis concupiscentias cohibere, desideria frangere, honores contemnere, postremo vniuersa vitae praesentis blandimenta respuere, ipsam quoque pro desiderio vitae perpetuae mortem suadet non timere. dicente Paulo Ro. octauo. Quis nos separabit a charitate Christi: tribulatio, an angustia, an fames an nuditas. &c.

POSTquam autem omnia sunt vendita, pretium receptum pauperibus & indigen tibus debet erogari. iuxta illud Actuum quarto. Quotquot autem possessiones domorum, aut agro rum erant vendentes, afferebant pretia eorum quae vendiderunt ante pedes apostolorum. Diuidebant autem singulis prout cuique opus erat. Propter quod subditur. Et da pauperibus, hoc est in digentibus. Per hunc etiam modum dat quis pauperibus patrem & matrem, &caetera huiusmodi, quando relinquit eos infirmis ad temporalem consolationem, ad quam non vult eis vti. Quo fa cto, tunc primo dispositus est, vt quantum est ex ratione status, ad perfectionis acquisitionem gressus ex tendat, quod insinuatur cum subditur. Et sequere me, quasi dicat, reiectis impedimentis ingredere viam virtu tis vt fias perfectus. Vnde dicit interl. glos. Non sufficit relinquare mala. et glos: super Matth. dicit. Reli ctis malis fac bona. Sequere imitando me, sicut sum via. hoc enim solum sufficit. Hinc est quod dicit Hu go de laude charitatis. Certe parum hoc erat amicis dei, vt pro amore aeternorum ista spernerent ista calcarent: sed abiectis his omnibus alacriter ad votum currentes nec minis terreri poterant, nec tormentis. Currebant ergo: mundum post se relinquambant: deum ante se habebant. Et iuxta hoc dicit Greg. super Ezechie. parte secunda homil. vii. transitoria cuncta despiciens quousque ad gaudia secreta perueniat, per atrium perfectionis currat. quia vt dicit Hiero. super Matth. non sufficit tantum relinquere. Hoc enim Socrates philosophus fecit, & multi alii. iungit quod perfectum est. Sequere me. quod proprie apostolorum est atque credentium. Cumque vt iam dictum est, abdicanda sint omnia temporalia non solum illorum aliqua nam homo per hoc in statu perfectionis acquirendae positus expeditius potest se extendere ad aeterna: tamen quia quaestiones ad praesens propositae sunt solummodo propositae circa abdicationem bonorum pecunialium: ideo abdicatione aliorunm scilicet patris, matris, & generaliter amicorum omnium, & cum hoc suiipsius ad praesens omissa, circa abdicationem temporalium rerum exteriorum restringenda est intentio nostra. Descendendo igitur ad propositam quaestionem, an habens, propria solum necessaria victui melius & perfectius faceret illa dimittendo an retinendo: Dico quod quando quaestio est de aliquo, an sit bonum, an melius non in se, sed in ordine ad aliud, non est tam aspiciendum ad illud quale sit in se, quam qualiter se habeat ad illud, respectu cuius proponitur esse bonum, aut melius: aspiciende scilicet non solum an sit bonum in se, aut me lius, sed an sit bonum, & melius, hoc est expediens, aut expedientius illi. Quod nm bonum est in se, non semper bonum est habenti illud: quia non est ei expediens pro tempore, aut loco, aut naturae suae dispositione. Licet enim vinum, aut bibere vinum sit bonum simpliciter, quia est bonum & expediens bene disposito secundum corpus: non tamen est bonum febricitanti, quia est male dispositus secundum corpus: & ideo non est ei expediens. hoc est enim illud quod dictum est secundum Tullium: quod in deliberatione secundum quod genus vitae viuere velimus, ad naturam cuiusque consilium omne reuocandum est. In ista ergo deliberatione an isti sit melius totum dimittere & viuere nihil habendo in proprio, an retinere necessaria vitae & viuere aliquid habendo in proprio: et similiter in deliberatione magis generali, an melius esset homini simpliciter habere tantum necessaria, an illa dimittere & nihil habere: Dicendum est ad quaestionem sic generaliter propositam: quod eadem res potest comperari secundum bonum & me lius sibiipsi, vt habita & non habita, dupliciter. Vno imodo considerando ipsam sm se & absolute. Alio modo considerando ipsam in respectu & comparatione ad habentem & non habentem. Si primo modo, tunc non quaerit quaestio nisi an sit melius habere an non habere. Et sic simpliciter dico quod melius est habere quam non habere, non so lum proprio tantum victui necessaria, sed etiam in magna abundantia, ita quod habere sit tanto melius quanto habetur abundantius: quia res in se & ex se bonae sunt, vt infra dicetur secundum Augustinus & Ambrosi. & in non ha bere, quia defectus est & priuatio pura, nihil bonitatis & perfectionis consistit. Aliter enim contingeret opinio Manichei, quod temporalia ex se mala sunt & abdicanda, quod haereticum est dicere. Si secundo modo tunc quaerit quaestio an melius sit homini habere, an non habere. Et est hic sciendum: quod in hac conparatione non considerantur melius & minus bonum circa haibe & non habe nisi ex ratione distractionis a bono spiritali per ipsa: quia illud est perfectius in statu & melius, quod minus natum est distrahere, vt patebit in sequen ti quaestione. Quia autem huiusmodi bona nata sunt distrahere, partim contingit ex parte ipsarum rerum, partim ex parte hominum habentium, aut non habentium ea. Dicta ergo comperatio potest considerari circa habere, & non habe propria ex parte ipsarum rerum, vel ex parte habentium & non habentium ea. Si primo modo, tunc duplex potest fieri compera tio: Vna comparando habere propria ad non habere ea, considerando non habe secundum se & absolute: vel cum aliquo adiuncto, videlicet aut cum hate bona in conmuni, aut cum non haitmebona in communi. Si pri mo modo, sic non habere propria simpliciter melius est quam haire ipsa, quia habere natum est distrahere haben tem: non habere autem nequaquam quantum est ex se. Aliter enim simpliciter melius esset hre bona communia &, propria si mul, quam habere communia tantum absque propriis: quia habere propria aliquid boni apponeret ei ex se quod est habere communia. Si autem comparemus habere propria ad non habere ea, cum eo quid est habere conmunia: sic nul lum dubium est quin non habere propria melius est, quia minus distrahit hare conmunia cum, propriis aut, propria tantum. Si autem comparemus hatbe propria ad non habe ea, cum eo quid est non habe communia: hic aliqui dubitant, quid scilicet melius sit an habere propria, an nihil hare omnino, nec, propria, nec communia. Dico quo ad ius & dominium, quia sine vsu factinul lus potest esse, vt videbitur in sequenti quaestione. Aliqui enim dicunt quod obligari ad nihil habere omnino est discrimini se committere ac tentare deum circa prouisionem necessariorum, aut est multum propinquum illi. Propter quid absque omni distinctione dicunt hoc nullo modo licere: & ita non esse melius quam habe propria: in mo multo deterius. Quorum opinionem danmnat Nicolaus papa in expositione regulae fratrum minorum dicens: quod taliter propter deum omnia abdicantes non tamquam homicidae sui vel tentatores dei viuendi se discrimini committunt. Sic enim seipsos committunt diuinae prouidentiae in viuendo vt viam non contemnant prouisionis humanae &c. Propter quod in hoc membro subdistinguendum est: dicendo quod hairne propria potest comparari ad non habere ea, nec etiam communia, hoc est ad nihil omnino habere, dupliciter. Vno modo considerando ipsum quod est nihil habere omnino. secundum se & absolute, aut cum conditione sollicitudinis circa prouisionem necessariorum accipiem dam de bonis alienis omnine scilicet quo ad ius & dominium. Quae quidem conditio quamuis est ei necessario & inseparabiliter annexa quantum ex parte humanae indigentiae, quia nihil habere omnino, & nullo modo velle sibi prouidere de necessariis vitae, plane esset homicidam esse sui, aut committere se discrimini & tentare deum: tamen nihil habere omnino ex se non includit illam, quia omnino nihil habenti absque propria sollicitudine posset aliter prouideri etiam si se non transferret nisi haberet communia. Si primo modo, sic, iuxta quod dictum est de non habere propria, nihil habere omnino simpliciter melius est quam habere propria. quia habere ea natum est ex se distrahere habentem: nihil autem habere quantum est ex se non est natum distrahere non habentem sed solum per accidenm scilicet ex ratione sollicitudinis ex propria prouisione annexa, vt dictum est. Propter quid dicit Nicolaus papa huiusmodi abdicationem non solum obseruabilem & licitam, sed meritoriam & perfectam, & eo magis meritoriam quo per ipsam professores ipsius magis a temporalibus propter deum elongantur. Si secundo autem modo, sic oportet totam considerationem referre ad illam conditionem sollicitudi nis annexae siue consequentis inseparabiliter. Et suspicantur hic aliqui quod talem sollicitudinem ex ratione sui oportet esse tantam quod multo plus nata est quantum est ex se distrahere quam distrahat sollicitudo circa, propria in accipiendo ab illis necessaria: et quod sm hoc melius est & perfectius hairne propria quam nihil haine omnino Et per consequens multo melius esset & perfectius haite bona in communi quam nihil haitne omnino: cuius contrarium intendimus determinarein quaestione sequenti. Propter quod membrum hoc vsque ad illam quaestionem suspendamus. Si autem consideretur dis tractio ex bonis, proprietariis, pm quod nata sunt distrahere ex parte hominium habentium & non habentium ea, tunc sub distinguo: quia ista consideratio potest intelligi dupliciter, aut respectu hominis sm statum naturae suae prout erat primo instituta, aut sm statum modernum prout per peccatum destitura. Si primo modo, tunc non refert hoc quaeretur circa homine, & hunc, vel illum, quia optima dispositio fuisset in vnoquoque ad vsum temporalium: sed subdistinguendum ex parte eius quodesm nde hiaibene quia habe, propria tantum victui necessaria: aut intelligitur comparari ad nihil haine simpliciter: nec in proprio, necinconi aut ad nihil haibne in proprio, sed tantum inconi. Si primo modo, sic adhuc melius simpliciter: & per consequens cuilibet homini hine etiam, propria quam non haibe: tum quia hatrne nullo modo potuisset amorem eius retraxisse ab aeternis manente status integritate: qui vtique remansisset nisi Adam prius peccato cecidisset, elatione scilicet suprbiae: quid forte necesse est esse primum peccatum naturae bene institutae: tum quia sine bonis omnibus temporalibus non potuisset natura humana salua fuis se, quia communia terraenascentia fuent ei omnino necessaria, siue illa tunc terra vltro produxisset, siue homines coniter ad vsus commnes eam coluissent quaeliter nunc eam colerent, & colere deberent si omnes vellent dimittere propria. Si secundo modo, sic melius fuisset simpliciter homini, & per consequens cuilibet homini, non habere propria tantum vi ctui necessaria, immo nec in quacumque abundantia, quam in commni. qualiter omnia fuissent communia in statuinocentiae. Si ve ro fiat consideratio hominis vt iam est respectu eius per peccatum destituta, sic quid est melius pluribus non oportet quod sit es melius simpliciter. quemadmodum si omnis homo per peccatum factus fuisset febricitans: tamen secundum magis & minus: tunc respectu plurium melius esset abstinere omnino a vino: non tamen oporteret quod hoc esset melius simpliciter: quia non esset melius lente febricitanti. Quod enim est simpliciter tale, oportet quod iudicetur tale respectu eius quod est in meliori dispositione: vt determinat philosophus in primo Politicorum: & secuncum quod dat exemplum in quarto Metaphysicae. Si plures homines male dispositi iudicarent mel esse amarum: pauciores vero bene dispositi iudicarent ipsum esse dulce: iudicandum esset ipsum esse dulce: non autem amarum. Nec oportet hic subdistinguere: an consideretur comparatio ratione hominis simpliciter & huius vel illius: quia eadem via & eadem distinctione respondendum est in vtraque comparatione. Semper nim quod est melius vel tale aliquid, respectu eius quod est bene, aut melius disposi tum sub specie, est melius respectu speciei simpliciter: quamquam non esset melius pluribus aliis peius dispositis sub spse Propter quod Plato aspiciens ad dispositionem naturae humanae pro statu quo erat instituta, quaelitercunque deue nit ad notitiam eius, describit dispositionem ciuitatis esse meliorem simpliciter in qua omnia essent communia quam, propria Aristoteles vero aspiciens ad dispositionem naturae humanae pro statu in quo nunc est: quem putauit esse statum naturae institutae, econtrario descripsit dispositionem ciuitatis esse meliorem in qua singuli haberent propria quam in qua omnia essent commnia: & hoc quia vidit quod pluribus esset melius & expedientius hatbene propria quam non harbe. Illd autem quod natum est conuenire pluribus semper, aut srequenter: iudicandum est contingere sm cursum naturae spe ciei, vt determinat in secundo physi. & in. vi. Metaphysicae vbi iudicat inter fortuita & casualia quod natum est sic fieri in paucioribus. Et hoc verum est in illis qui non sunt a naturali dispositione destituti, quales erant futuri homines in statu innocentiae: non autem est verum in illis qui sunt a dispositione naturali destituti: quales sunt omnes homines Christo excepto post peccatum. Proptur quod simpliciter melius indicauit Plato dispositionem ciuitati me lioris quam Aristoteles, sm quid autem melius indicauit Aristinu. sm quod alias hoc exposuimus in quaedam quaestione alia in alio Quolibet.

AD quaestionem igitur in dicta generalitate propositam, respondendum est: aspiciendo ad artem praedictam Tullii ad naturam & conditiones eius inquantum sua corruptio est quodammo sua natura. di cente Augustinus super psal. xxxvii. Natura nobis facta est poena: primo homini quod erat poena nobis natura est. Di sti nguendo ergo ex parte hominis huius vel illius: Dico quod talis aut sic est dispositus vel ex natura, vel ex acquisi tione & assumptione cum gera(quam Tullius nomine naturae comphendit: Consuetudo enim est altera natura) quod pos sit inedi am ex defectu & carentia propriorum omnino patienter sustinere absque tristitia, dolore, murmura tione, & caeteris talibus quae sunt filiae impatientiae: aut cum minore impatientia: quae esset amoris affectio ligans ipsum in haosbendo propria, vt minus ab amore aeternorum retraheret ipsum ista impatientia quam ille amor, vel non sed est talis quod in non habendo propria omnino frangeretur impatientia, aut maior esset impatientia in retrahendo ab amo re aeternorum quam amor in propria possidendo. Sequentibus enim dominum relictis eis quae sunt mundi in via inter posita sunt tormenta, vt sm quod dicit Hugo de laude charitatis, interrogarentur, vel quo desiderio hunc quaererent: vel quae constantia illa despexissent. Si primo modo: dico quod melius esset illi victui necessaria retinere & perfectius: quia facilius est ei aliquem gradum sanctitatis aut perfectionis attingere in habendo quam non habendo quamquam in retinendo necesse esset eum esse extra statum perfectionis, quia non stat cum possessione propriorum. dicente Bernardo in libro de amore dei. Qui in proficiendo lassus est si fideliter residens hic sarcinas custodie rit, in triumpho victoriae parum erit dissimilis qui vltra processerit. Adhuc grandis restat via: vlterius tamen fas non est procedere cum sarcinis. Quia autem hoc sit tali melius, dicit Grego. secundo pastora. Qui iam quae possident misericorditer tribuunt, necesse est vt sollicite perpendant ne commissa indigne distribuant, ne quae dam quibus nulla, ne nulla quibus quaedam, ne multa quibus pauca: &c. Vbi aliquibus interpositis in exponendo istud tertium membrum dicit sic. Ne cum pauca oportet plurima praebeant, & ipsi postmodum inopiam tolerantes ad impatientiam erumpant, audiant quod est scriptum est. Non vt aliis sit remissio, vobis autem tribulatio, sed ex aequitate vna abundantia inopiam illorum suppleat, & vt illorum abundantia vestrae inopiae sit supplemenrum. Cum enim dantis mens ferre nescit inopiam: si multa sibi subtrahit, occasionem contra se impatientiae exquirit. Prius nanque praeparandus est patientiae animus: & tunc aut multa sunt, aut cuncta largienda: ne dum minus aequanimiter inopia irruens fertur: & praemissae largitatis merces pereat: & adhuc mentem deterius murmuratio subsequens perdat. Idem in eodem. Non solum vt diximus ad impatientiae murmurationem proruunt: sed cogente inopia vsque ad auaritiam prouoluuntur. Occasio ergo rapiendi subtrahitur si bene prius ius possidendi dispo natur. Si secundo modo: sic melius est & perfectius propria dimittere. Vnde super illud. Non vt aliis sit remissio. secundae Corinthi. octauo. dicit Glossa. Non hoc ideo dixit quin melius esset, sed infirmis timet: quos sic dare monet vt egestatem non patiantur. Vnde talibus nullo modo est consulendum propria dimittere. Atalibus etiam non est tantum accipiendum vt egestatem patiantur, etsi voluntarii essent ad dandum, & multum obsecrarent vt acciperetur, quia multum peccarent hoc facientes. Vnde nec Apost. voluit hoc facere secundum quod dicit ibidem collaudans in hoc ecclesias Macedoniae. Testimonium illis reddo quod supra virtutem vo luntarii fuerunt. Glos. Vt etiam post egerent. sequitur. Cum multa exhortatione obsecrantes vos. Glos. vt liceret eis sua dare non quasi propria, sed quasi communia: cum timens eis non assentirem vt eos permitterem. cum vt dicit Ambro. lachrymis cogerent a se accipi quod accipiendum non videbatur quia plus erat quam poterat eorum substantia, ne forte egestas boni operis poenitentiam suaderet. Vnde etiam dicit Greti. Quibusdam imopiam ferre non valentibus tolerabilius est minus tribuere, quam post largitionem ex imopia murmurare. Propter quid dicitur Ro. xii. Rationabile sit obsequum vestrum. Sic ergo respondendum est ad quaestio nem in summa & in generali: & hoc aspiciendo ad hunc hominem, vel ad illum: & per consequens ad hominem simpliciter licet diuersimode membra distinctionis praedictae applicanda sunt homini isti vel illi in diuersis casibus: qui poterunt distingui tam ex parte habentis, propria, quam ex parte non habentis. Ex parte enim habentis sunt multi casus in habendo propria. quia quidam habent ea in magna abundantia: quidam vero mediocri: quidam vero ad arctam necessitatem: & quidam bene dispensant habita: quidam vero male: & quidam non possunt ea retinere etiam habendo tantum victui necessaria, nisi cum nimio amore & sollicitudine ac distractione ab amore aeter no: quidam vero possunt retinere ea cum temperato amore & sollicitudine circa illa, & modica distractione: & in quolibet istorum casuum si homo non posset carere, propriis absque impatientia maioris cul pae quam sit amor in retinendo, melius esset retinere propria quam ea dimittere, vt patet per dicta sanctorum iam inducta. Si vero posset eis carere absque impatientia, aut cum impatientia minoris culpae, quam erat amor in re tinendo, sic melius esset omnino propria dimittere: & hoc non solum cum male dispensat quis, & abutitur eis: tunc enim si talis est, maxime expediret ei, propria dimittere propter abusum: sed etiam cum bene dispensat: & hoc maxime cum multum abundat. dicente Chrysostomo super illud Matth. xix. Diues difficile intrabit in regnum caelorum. lpsa felicitas (inquit) mundi aliarum rerum satis impedimentum est animae ad iustitiam facien dam, quia & angustia mundialium rerum adiuuat ad iustitiam faciendam. Facilius est pauperi disciplinam tenere diuiti & abundanti difficile. Cum autem mediocriter abundat, & necessaria tantum retinet, & residuum erogat si sit in tali statu, adhuc melius est propria dimittere. secundum quod dicitur libro de Ecclesiastes dog. Bonum est facultates cum dispensatione pauperibus erogare: melius est pro intentione sequendi dominum semel donare & absolutum sollicitudine cum Christo egere. Dicit autem notabiliter ab solutum sollicitudine. quia tanta posset esse sollicitudo superueniens abdicationi propriorum quod melius esset ea non dimittere quam dimittere, vt videbitur in sequenti quaestione. Siquis autem sit in tali dispositione: & tantum habet victui necessaria: adhuc esset melius dimittere quam non dimittere propter eandem rationem, quia propter communem fragilitatem naturae humanae vix absque illicito amore & lenocinante dilectione aliquid proprie tarie possideri potest: vt etiam aliqui sint qui nec in ipsis necessariis ad victum tantum saluari possint. dicente Grego. in registro. epistola. cxvii. Multi sunt qui possunt religiosam vitam etiam cum saeculari habi tu ducere: & plaerique sunt, qui nisi omnia reliquerint, saluari apud deum nullatenus possunt. Et tamen siqui sine hoc saluari possunt: securius tamen hoc faciendo salutem suam procurant. Quia secundum quod dicit quaedam Glos. super illud. Pauperes, & debiles, caecos, & claudos introduc huc. rarius delinquit cui de est illecebra peccandi, & citius ad dominum conuertitur qui non habet in mundo vnde delectetur. Ex parte similiter nihil habentis de proprio, multi sunt casus, in quibus diuersimode dicta distinctio est applicanda. Dico de voluntarie dimittentibus ea, & propter deum, quia de aliis pauperibus inuoluntariis nisi propter dominum nihil ad phiosoenus. Quidam enim illorum non habent, propria, sed communia: alii autem non habent propria nec comomunia. Et non habentium, propria, sed communia tantum, quidam habent mobilia & immobilia, quidam mobilia tantum: & non habentium, propria nec communia quidam ducunt vitam solitariam, quidam communem: & ducentium vitam solitariam quidam victum sibi acquirunt totaliter ex proprio labore quidam vero ex eleemosynis fidelium: quidam vero partim ex labore, partim ex eleemosynis. & in quolibet ho rum modorum melius est disposito ad patientiam in paupertate habentem propria dimittere quam retinere, etiam si in vita solitaria deberet mendicare: eo quod nesciret artem neque potentiam haberet vllam necessaria sibi lucrandi: dum tamen in tanta necessitate se non ponat, vt propter dimissionem propriorumeum mori necesse sit. In hoc enim casu nulli liceret propria dimittere: quia vitam suam quilibet tenetur quam tum poterit sustinere, & in necessariis sibi prouidere etiam de alienis. Nec etiam esset bonum propter deum in tali casu propria dimittere, quia dimittens esset tamquam homicida sui, vel tentator dei, vi uendi discrimini se committens. secundum quod de dimittendo propria secundum istum casum vltimum sufficiem ter determinauimus alias in nostro quinto Quolibet, quaestione. xxx.

DISposito vero ad impatientiam habendam in quocunque dictorum casuum, melius esset propria non dimittere quam dimittere. Sed est aduer tendum, quod licet secundum quod diuersi dimittendo propria in diuersis modis viuendi absque proprio diuer simode dispositi sunt ad patientiam, vel impatientiam habendam: secundum hoc est melius eis vel dimittere propria, vel non dimittere: regulariter tamen plures nati sunt habendo communia immobilia minus distrahi & per amorem circa illa, & per impatientiam ex carentia propriorum, quam per amo- rem circa, propria habita: & qui per impatientiam ex carentia, propriorum & communium immobilium. Praeterea etiam plures nati sunt habendo communia mobilia tantum minus distrahi per amorem circa illa, & per impatientiam ex carentia, propriorum & communium immobilium, quam per impatientiam ex carentia, propriorum & omnium conmunium, vt secundum hoc regulariter iudicandum est esse melius pluribus dimissis, propriis haibrne communia im mobilia quam propria retinere, aut etiam cum, propriis dimissis simul dimittere & communia immobilia.

AD primum in oppositum, quod dimittens necessaria vitae intrat maiorem sollicitudinem acquirendi ea, per quam plus distrahitur ab amore diuino & eius obsequio: Dicendum ad hoc secundum praedicta. hoc indubitanter falsum est quando dimissis propriis transfert se vbi habet communia. Quid autem de hoc sit sen tiendum quando dimissis, propriis manet absque conmunibus maxime immobilibus, de hoc erit sermo in sequenti quaestione.

AD secundum de prouerb. Mendicitatem & diuitias &c. dicunt aliqui quod ibi loquitur Salomon in persona imperfecti, cui melius est habere propria victui tantum necessaria quam non habere, aut ha bere superflua. secundum quod videntur verba sonare, quod bene videtur exprimere cam quam subiungit, dicens. Ne for te satiatus alliciar ad negandum, & dicam, quis est dominus: & egestate compulsus furer & periurem nomen dei mei. Et constat quod hoc ex impatientia imperfecti procedit. Sed huic non videtur concordare glos, quae dicit. Hic ad huc vir cum quo erat deus sermonis eius igne radiatus ad ipsum deum conuersis oculis ne vanitatem saeculi in quae verba mendacii, veritati praeponat scripturarum: nec rursum copia vel inopia transeuntium rerum obli uione decidat aeternorum. Vir ergo qui haec petit, iugi meditatione in aeternis est suspensus, quod non est imperfecti & infirmi, sed praecipue perfecti & firmati: qui in electione debet habere quid melius & perfectius est simpliciter. eiusmoni est propriorum abrenunciatio, vt dictum est: quod verius credo. Et ideo aliter dicendum ad obiectum exponendo dictum Salomonis: quod loquitur de propriarum diuitiarum possessione: quas appellat diuitias: & paupertatem carentiam conmunium, de quibus petit haine victui necessaria. Vel secundum alios nomine diuitiarum comprehendit etiam conmunes possessiones immobiles: & paupertatem appellat carentiam omnium omnino: & petit necessaria de communibus mobilium. Vel secundum alios nomine diuitiarum comprehendit etiam communia mobilia. Et hoc aspiciendo ad apicem status perfectionis, in quo etiam abrenuncianda sunt communia nihil curando de crastino, sed oportet esse contentum necessa riis, vel necessariorum pro hora instanti, vt in sequenti quaestione videbitur. quae si desint tunc est mendicitas extremae necessitatis: contra quam petit iste propter periculum mortis imminentis, in qua est summa tentatio patientiae: quam quilibet sollicitudine licita debet fugere quantum in se est: sed tamen nequaquam etiam in hoc casu excedere vsque ad sollicitudinem aliam. dicente Chrysostomo. Quia infallibilem noxam auaritiae esse modo strauit consequentissime praeceptum est quo aduersus illam armaremur. Non enim tantummodo ea quae parta sunt abiici iubet: verum etiam nec super necessario cibo sollicitos esse commonet tam his quae in nobisipsis, quam illis quae sunt exterius exemplis. Et sic diuersimode exponitur illud dictum, secundum quod quidam ponunt apicem perfectionis in possidendo mobilia renunciatis propriis: quidam vero in possidendo mobilia tantum: quidam vero in nihil omnino possidendo, vt iam patebit in sequenti quaestione.