CIrca. vii. aliqui contra minores praelatos arguunt sic. Status perfectionis duo importat & rationem status & rationem persectionis. nunc praesbyteri curati non sunt in statu, eo quod ratio status immobilitatem importat & obligationem operis quid ad statum pertinet per quam ipsa opera sunt opera perfectionis. nunc autem presbyteri curati talem immobili tatem per obligationem non habent: quia libere possunt curam suam deserere intrando religionem: & hoc absque licentia alicuius superioris. quare nec sunt in statu perfectionis. Ex eodem medio arguunt quod nec sunt in statu superiori quam religiosi: esto quod sint in statu perfectionis: quia facilius indulgetur transitus a statu inferiori ad superiorem ascendendo quam econuer so, vt in dicta litera Nisi cum pridem, quare cum iura omnino indulgeant presbyteris curatis transitum ad religionem non autem econuerso. ergo &c. Idem probant per canones, nam dicitur. xix. quod i. Clerici qui mona chorum propositum appetunt: quia meliorem vitam sequi cupiunt, liberum eis ab episcopo oportet largiri ingres sum. vbi dicit Glos. Haec est causa sufficiens: quia de minori ad maius transeundum est. xciiii. dist. Legimus. Sub clericis autem ibi comprehenduntur presbyteri curati: quia de istis clericis dicitur in caplo sequenti. Duae sunt leges, quidam priuata lege ducuntur quae dignior: & ideo non possunt prohiberi a transitu per legen pu blicam. & dicit ibi glos. quod ex hoc excipitur episcopus qui non potest transire ad religionem inuito papa: sed praesby ter non excipitur: ergo includitur. Deinde arguunt generaliter contra quoscumque praelatos quod non sunt in statu perfectionis, sic. ille status qui compatitur secum id quid est simpliciter imperfectionis, & de cuius conditione non est agere opera quae sunt perfectionis simpliciter, non est status perfectionis: sicut ille status non est status virtutis qui compati tur secum opera vitiorum & de cuius conditione non est agere opera virtutis. status autem praelatorum est huiusmodi. nam habere propria & vxorem, imperfectionis est: & simimiliter exercitia operum circa illa sunt opera imperfectionis: et tamen ista compatitur secum status praelatorum, vt quo ad propria patet in omnibus praelatis: quo ad vxores in praelatis orientalis ecculsiae modo: & in omnibus ante ordinationem ecclesiae super statum continentiae existentium in sacris. Similiter quod opera sint perfectionis hoc faciunt professio & votum sub quibus fiunt. Item non: est status perfectionis nisi ex voto: quia qui non est in statu perfectionis statum suum non mutat opera perfecta faciendo nisi illa facere voueat, quae vouendo libertatem amittit propriam: & diuino seruitio mancipatur. Vnde virginitatis obseruatio licet sit opus perfectionis: ipsa tamen seruata absque voto statum perfectionis non habet. dicit enim Augustinus libro de virginitate. Neque ipsa virginitas quia virginitas est, sed quia deo dicata est: honoratur: quae licet in carne seruetur: spiritus tamen religione ac deuotione seruatur. Ac per hoc spiritalis est etiam virginitas corporis: quam vo uet & seruat continentia, qua integritas carnis ipsi creatori carnis & animae vouetur consecratur & seruatur. Vlterius arguunt quod etsi status praelatorum est status perfectionis: status tamen religiosorum est maioris perfectio nis. Primo per medium iam dictum sic. ille status est maioris perfectionis qui minus compatitur quod est imperfectionis secum, & cuius opera sunt perfectiora: status religiosorum est huiusmodi respectu status praelatorum: quia ille compa titur secum, propria & vxores quae sunt imperfectionis: & opera bona illorum non sunt facta ex voto & professione non autem illa compatitur status religiosorum: quorum etiam opera facta sunt sub voto & professione. ergo &c. Secundo sic. ille status qui magis assimilatur statui omnino perfectissimo est status perfectior & magis eligendus. iuxta considerationem philosophi in tertio topicorum. Quod est similius meliori, melius est, & magis eligendum. talis est status con templationis religiosorum respectu status actionis praelatorum: quia contemplatio vitae praesentis magis assimilatur vi tae contemplatiuae beatorum quam actio praelatorum. Contemplatio enim est quaedam inchoatio futurae felicitatis: di cente Augustinus super illud Ionem. vltimo. Sic eum volo manere. Inchoata contemplatio maneat donec venio, perficien da cum venero. & Greti. dicit super Eze. Contemplatiua vita hic incipitur vt in caelesti patria perficiatur. ergo &c. Tertio sic. status ille qui requirit opera quibus homo magis perficitur est perfectior: talis autem est status contemplationis: quia per opera contemplationis perficitur religiosus in amore & cognitione dei: per opera autem actiuae perficitur praelatus in amore proximi & cognitione infirmorum quae sunt circa illum. dicente Grego. vi. Moralis. cap. xxxi. Speculando in dei amorem surgitur: praedicando ad proximi vtilitatem reditur. Vt enim dicit super Eze. parte. ii. Homili. ietit capitul quinto: actiua vita est panem esurienti tribuere: verbum sapientiae nescientem docere: errantem corrigere: ad humilitatis viam superbientem reuocare: infirmitatis curam gerere: quae singulis quibusque expediunt dispensare: & commissis nobis quaeliter subsistere debeant prouidere. Contemplatiua vero vita est soli desi derio conditoris inhaerere &c. Constat autem quod homo plus illis supernis & quo ad intellectum & quo ad affectum quam his insimis perficitur. ergo &c. Quarto sic, perfectior est status philosophi quam principis: quia philosophus ratione sui status perficitur virtutibus & felicitate speculatiuis: quae perfectiores sunt quam virtutes & felicitas politicae quibus persicitur princeps: secundum philosophum in decimo ethicorum. ergo &c. Quinto sic. status & actio praelatorum est sicut bellantium in campis: status religiosorum est sicut consilio prudentiae vacantium in vrbibus: sed consilium prudentiae vacantium in vrbibus non est minoris praeeminentiae quam opus bellantium in campis. dicente Tullio libro i. de officiis. Cum plerique arbitrentur res maiores esse bellicas quam vrbanas, est minuenda haec opinio. & infra Parua enim sunt foris arma nisi sit consilium domi. ergo &c. Sexto sic. ingressus religionis absoluit ab omni voto: non sic autem ingressus praelationis: quod non esset nisi status religionis perfectior, superior, & maior esset statu praelationis. ergo &c. Septimo sic. Securum praeferendum est periculoso: status religiosorum est securus: praelatorum autem periculosus. ergo &c. Octauo sic. opus spiritale maius est & maioris meriti quam opus corporale. dist. xlv. Duae sunt. Eleemosyna cordis maior est quam eleemosyna corporis: contemplatio autem est opus ma gis spiritale quam actio: ergo &c. Nono sic, angeli quorum est praesidere subsunt illis quorum est contemplari. er go &c. Contra. status ille est perfectior qui requirit quod in ipso exerceantur opera perfectiora: & qui requirit in se habere personas perfectiores ad exercendum illa opera, quia correspondentia debet esse inter statum & existentes in statu: status autem praelatorum est huiusmodi respectu status religiosorum, & hoc tam in minoribus praelatis quam in maioribus: quia eiusdem generis opera incumbunt ambobus: vt patet ex dictis in praecedenti quaestione. ergo &c. Ad rationes in oppositum respondendum per ordinem. Quod dicunt in prima l ratione: quod status perfectionis duo importat: & rationem status & rationem perfectionis: bene verum est. aliud enim est status: aliud perfectio: & aliud status perfectionis. Sed vt sequentia clarius valeant declarari, oportet pri mo videre quid significetur nomine status: Secundo quid nomine perfectionis: Tertio quid nomine status perfectionis. Signi ficatio autem nominis ex vsu communi verborum & scripturarum exquirenda est. Nunc autem quantum mihi apparet ex conmuni vsu loquendi, status in prima significatione sua significat modum existendi rem motam in aliquo signo ad quod mouetur: qui modus est esse in aliquo sine progressu vlteriori: & hoc vel natu raliter vel ex institutione. Naturaliter autem dupliciter: vel semper, vel saepius. Naturaliter autem & semper, quemad modum status solis dicitur esse ascendendo in solstitio aestiuali, & descendendo in solstitio hyemali. secundum quem mo dum dicunt medici morbum esse in statu quando est in fine augmenti sui. Naturaliter autem & saepius, quem admodum status maris in suo fluxu est certum augmentum eius vltra quod raro transit: licet transit aliquando: & similiter hominis loquendo secundum conmunem statum: licet aliquis transit aliquando. vnde a tali statu dicitur hominis statura, ex hominis cooni ordinatione, quemadmodum currentium in stadio status est apud metam in cur su. Vnde & a tali statu dicitur stadium. Atali autem modo status appellatur status modus quicumque quo res mouetur & mutabilis habet esse in quocumque signo motus sui. secundum quem modum quaeritur de aegroto in quo statu est: & respondetur vel ante paroxysmum, aut in principio, aut medio, aut fine illius: aut post illum. & similiter volentes loqui viris potentibus quaerunt in quo statu sint, an scilicet occupati an otiosi. Vlterius autem tertio transfertur nomen status ad modum essendi quem habet substantia viuens. & est idem quod modus eius viuendi: quem habet vel a natura. de quo dicit Boetius de disciplina scholarium distinguens ipsum in tres sic inquiens. Tria genera statuum innuit Aristo. Sunt enim quidam vehementer obtusi, alii mediocres, tertii vehementer acuti. Vel ab acquisitione. secundum quod Anselu de similitudinibus. c. xlvi. di stinguit quatuor status hominum, dicens. Humanae naturae quatuor sunt status: quibus pro diuersis me ritis beata vel misera redditur, alius magis alius minus. Minus beatus ille fuit quo homo ante peccatum in paradiso stetisset: beatissimus est quo modo in caelo animae sanctorum sunt. Minus autem miser noster est status: miserrimus est ille quo reprobi manebunt in poenis. Vel ab institutione, & hic duplex: quidam enim est essentialis: quidam vero factitius. Essentialis autem est ille qui est institutus a Christo vel insinua tus: vt sunt status tres principales comprehendentes omnes qui sunt fuerunt & futuri sunt in ecclesia. scilicet existentium in mola vel in lecto vel in agro. Quorum primus est coniugatorum: secundus caelibum: tertius est re ctorum. & subdistinguitur in rectores primi ordinis: cuiusmodi sunt epsei: & secundi ordinis cuiusmodi sunt sacerdotes curati. Qui duo ordines in statu rectorum constituunt duos status principales & essentiales in ecclesia & superiores tamen: quia a Christo speciali vocatione & electione sunt instituti, praeter hoc quod cum aliis ab eodem ante sunt insinuati: secundum quod infra in vltima quaestione declarabimus. Alii vero sunt status diuersi contenti in statu caelibum communi: vt sunt status diuersarum religionum. Aduentitii autem sunt siue factitii ab homine puro & maxime prout distinguuntur ab aliis, qui sunt in statu caelibum: & inter se penes diuersos modos professionum. Et se habent duo primi status respectu aliorum sicut status praelatorum seu ma gistrorum ad status subditorum. Quorum. scilicet praelatorum, tria sunt principalia officia hierarchica in ecclesiastica hierarchia: ad modum illorum in hierarchia angelica: quae sunt purgare corrigendo: illuminare docendo: perficere sacramenta admistrando. Econtrario autem omnium aliorum est ab illis purgari, doceri, & perfici. Dico quantum est de genere status: & ideo tanto perfectior & maior est status illorum super status aliorum quanto illa in agendo perfectiora sunt quam alia tria in patiendo, perfectius ei est docere quam doceri, & sic de aliis. & ideo oportet quod omnino sit perfectiores illi quam isti: etiam illi inferiores praelati: quia ad eadem ordinantur opera in genere cum maioribus praelatis. propter quid etiam quidam religiosi gaudent se aliis religiosis praeferri inquantum status eorum vel ex institutione vel pri uilegio habet ministrare aliquis actus illorum scilicet praelatorum, in ipsorum subsidium. Quid ergo assumitur in argumento: quod presbyteri secundi ordinis non sunt in statu: dico quod simpliciter falsum est. Quia addunt ad illius probationem: quod status immobilitatem importat & obligationem ad opus exequendum: quid pertinet ad statum: Dico quod hoc non importatur nomine status: vt patet in quibusdam modis statuum praedictorum. non enim pertinet ad rationem status stare per obligationem & permanentiam: sed sufficit quod habeat propositum persistendi in illo, licet libere cum voluerit possit illum mutare: quemadmodum clericus est & in statu clericorum qui semper clericaliter se habuit: & defenderetur ab ecclesia ratione status sui quo distinguitur contra statum laicalem: licet libere possit contrahere cum vidua: & statum suum mutare. Vnde ille qui in gera dei manet per firmum propositum, dicitur manere in statu, dicente Greti. xiii. Moralis. Conditoris protectio & cu stodia est quod in statu permanemus. ldem super Eze, per. ii. Homil. ix. Lapis quadratus est: & ex omni latere sta tum habet qui casum in aliqua permutatione non habet. Nota quod non dicit, Non potest habere. ltem. vi. Moralis. Ab omni statu rectitudinis desperant qui in noxia verba dilabuntur. & Apostolus. i. Corin. v. Stabiles estote. Sed esto quod ita esset quod non essent in statu sed in ordine quodam qui non meretur dici status: tamen modus vitae quem requirit ordo ipsorum requirit opera perfectiora vt dictum est, & iam amplius declarabitur. ideo ad minus debet vita ipsorum persectior dici si faciunt quid ordo eorum requirit: quam vita quoruncumque religiosorum etiam facientium quid status illorum requirit: vt secundum hoc persectior & superior sit ordo illorum quam sit status ipsorum religiosorum: vt omnem controuersiam de nominibus, pertinacibus relinquamus. Vlterius nec propter aliqua dicta constringimur negare illos esse in statu: obligati enim sunt sufficienter ad curam suam vt possit in eis poni ratio status. Et quod arguunt quod non: quia libere possunt curam suam deserere intrando religio nem: dico primo sic: quod sacerdos accipiendo curam obligatur ad perpetuam seruitutem persistendi in illa nisi seruitutem illa mutare voluerit in aliam: quemadmodum professus in ordine laxiore obligatur ad perpetuam seruitutem in illa religione nisi velit eam mutare in seruitutem seruiendo in strictiore: & quemadmodum contrahens matrimonium cum muliere obligatur ad iugiter seruiendum ei matrimonialiter nisi illam ser uitutem ante carnalem copulam velit mutare in aliam, intrando religionem. Sicut ergo professus in religio ne laxiore non propter hoc negatur esse in statu, licet libere in casu possit statum suum deserere: aut ille qui contraxit matrimonium de praesenti: sic nec sacerdos curatus debet negari esse in statu, licet in ca su libere possit mutare statum: & dimittere curam. Vnde si dimitteret sacerdos curam non intrando religionem, arctari posset ab ecclesia ad resumendum eam: & hoc non nisi propter obligationem. Secundo dico propter dicentes quod transiens ad maiorem statum non dicitur minorem dimittere: quia minus conseruatur in maiori, sed non econverso: quod circa statum sacerdotum est considerare ius commune & indulgentiam. Si autem aspiciamus ad ius commune, dico quod non minus sunt obligati sacerdotes ad curas suas inferiores quam episcopi ad curas suas superiores, quoniam si vellet talis curam suam dimittere oporteret eum ad hoc specialiter licentiari a suo episcopo: sicut nunc oportet episcopum licentiari a papa. & sic non magis ratione obligationis episcopus est in statu quam curatus sacerdos. Si vero aspiciamus ad indulgentiam vniuersalem concessam sacerdotibus & non episcopis, per illam possunt dimittere curam, sed solummodo ingrediendo religionem: & sic propter ius conmune quod eos obligat sicut episcopos, aequa liter sunt in statu cum illis. Et data est indulgentia generalis intrandi religionem sacerdotibus potius quam episcopis: quia plures sunt multo & minus prouectae & infirmae personae: vt ex hoc plures illorum in exercendo officium in magno sint periculo animae suae nequid negligant: & propter curae occasionem non com mittenda committant, & ideo indulgetur eis vniuersaliter: si in hoc conscii sunt infirmitatis, quod dimissa cura intrent religionem: quia contemplatiua vita in religione est eis magis secura: & ideo (ut dicit Glossuper illa decretali Nisi cum pridem,) magis amplectenda, nam dicit Augustinus Tene certum & dimitte incertum. Et sic propter eandem causam qua quis debeat fugere curam & intrare religionem, potest dimittere curam propter ingressum religionis: & est conscientia, propriae infirmitatis: dicente Augustinus super. xxxvi. psalmum. In quoque genere vitae non omnes inueniuntur probi, non omnes reprobi. Videntur duo in agro, eadem professio est: sed non idem cor. Videntur in agro laborare qui praesunt in ecclesiis, sunt qui de actionibus mundi non recedunt: & tanquam de duabus in molendino vna assumitur & vna relinquitur. Et sunt qui nec actiones mundi pati volunt sicut coniugati habentes domos, familias, filios, nec aliquid in ecclesia agunt, sicut praepositi, velut in agricultura laboranees, sed velut ad hoc infirmi secedunt ad otium & quieti esse diligunt, veluti memores infirmitatis suae, non se committentes magnis actionibus: & quodam modo in statu infirmitatis rogantes deum. Propter quid etiam quia plures sunt infirmi: & de quaecumque timendum est ne sit infirmus: status religionis regularitur consulendus est: non autem status praelationis. propter quid Hiero. aduersus Vigilantium qui contrarium asserebat, dicit sic. Monachus non doctoris sed plangentis habet officium qui vel se vel mundum lugeat: & domini pauidus praestoletur aduentum: qui sciens imbecillitatem suam & vas fragile quid portat, timet offendere ne impingat & corruat atque frangat: & intantum castigator sui est vt etiam quae tuta sunt pertimescat. Cur (inquit) pergis ad eremum: vt tua bella non patiar ne me rapiat oculus meretricis: ne forma pulcherrima ad illicitos ducat aspectus. Respondebis: hoc non est pugnare sed fugere: sta in acie armatus vt postquam viceris coroneris. Fateor imbecillita tem meam, nolo pugnare spe victoriae, ne perdam aliquando victoriam: si fugero, gladium deuito: si stetero vincendum mihi est aut cadendum. Quid autem necesse est certa dimittere & incerta sectari: aut scuto aut pedibus mors vitanda est. Tu qui pugnas, & superare potes & vincere: ego cum fugero non vinco: sed ideo fugio ne vincar. Et sic cum sacerdos dimissa cura intrat religionem, potius tanquam infirmus non potens sustinere arduum pondus descendit quam ascendat: & cum econtra religiosus ad curam assumitur potius ascendit quam descendit. Quod tunc arguitur secundo contra hoc ex eodem medio quo prius: quod indulgetur regulariter curatos transire ad religionem non econuerso &c. Dico quod re uera facilius indulgetur transitus ad superiorem statum ab inferiori dispositione propter quam meri to transeundum est a religione ad praesulatum, eadem dispositione existente vtrobique ex parte transeun tium, cuiusmodi est perfectio transeuntis. vt enim dicit dicta litera, causa permittendi monachum ascem dere ad praesulatum est vt cum vtilitate prouideat necessitatibus populi: & ideo dispositio ex parte debentis transire a religione ad praesulatum est dispositio qua est idoneus ad prouidendum necessitati bus populi. qua dispositione existente ex parte volentis transire a praesulatu ad religionem, nequaquam ita faciliter permittitur transitus sic dispositi ad religionem sicut ad praesulatum Per transitum enim huius ad praesulatum promoueretur vtilitas populi: per alterius autem transitum impediretur. Et sicut est de transitu religionis ad praesulatum, sic est de transitu ab eadem ad curam parochialem: quia si status praesulum est superior & perfectior quam status religiosorum: quid etiam ipsi religiosi concedunt, & in scriptis suis reliquerunt: ergo similiter & status sacerdotum superior est & perfectior: eo quod sunt desta tu rectorum & laborantium in agro ecclesiae: & praesunt ecclesiis quarum curae sunt ipsis commissae ad regimen animarum: non autem sunt de statu eorum qui sunt in mola aut in lecto. Et illi tres status comprehen dunt omnes qui sunt in ecclesia: nec differt status eorum a statu praesulum, nisi sicut gradus infe rior cui commissa est administratio particularis & circa minora, & gradus superior cui commissa est administratio vniuersalis omnino, vel vniuersalior, & circa maiora. In caeteris enim sicut dominus para est re ctor vniuersalis ecclesiae: & quilibet praesul suae dioecesis, sic sacerdos curatus est rector suae parochiae: vt sit in his tribus idem status persectionis differens solum penes gradus. Vnde non bene dicunt dicentes quod sunt sicut praepositi vel baliui siue coadiutores & optitulatores episcoporum: sed sunt veri & ordinarii rectores instituti in suis praedecessoribus scilicet discipulis: non a praedecessoribus prae sulum scilicet ab apostolis: sed erant ambo ordines immediate instituti a deo: vt infra quaestione vltima declarabitur. Et ideo sicut status praesulum, quia perfectior est quam status quorumcunque religiosorum, propter maiora opera quae requirit & quae ordinantur ad finem simpliciter & absolute potiorem scilicet ad communem vtilitatem quod est maius bonum quam priuatum: & ideo diuinius requirit perfectiorem personam promouendam in praesulem quam requirit status religionis: immo status ille requirit quod promouendus in illo sit iam perfectus: status autem religionis non requirit perfectioneminec in promouen do ad ipsum nec statim in existentibus in illo: Consimiliter propter consimilia opera licet inferiora sta tus sacerdotum quia perfectior est requirit perfectiorem personam promouendam: in sacerdotem curatum quam requirit status religionis circa promouendum ad statum religionis, siue circa iam existentem in religione. Et propterea eadem dispositione propter, quam merito transeundum est a praesulatu vel a cura ad religionem existente vtrobique ex parte transeuntium cuiusmodi potest esse imperfectio ipsorum transeuntium: quia status religionis est principaliter ad hoc vt de imperfectis faciat perfectos vt iam amplius videbitur: idcirco quia de pluribus praesumitur potius siue sint in religione siue extra, quod sint imperfecti saltem vel non tam perfecti quod sufficiant ad regimen populi: secundum quod etiam quilibet hoc debet de seipso supponere, nec ad regimen idcirco nisi coactus accedere vt dictum est supra facilius indulgetur quod sacerdos curatus regulariter possit transire ad religionem quam econverso: quia illud indulgetur vt dictum est non nisi propter transeuntis imperfectionem. Vnde breuiter recolligendo di co quod quando transitus indulgetur propter transeuntis perfectionem aut bonam dispositioneni: facilius indulgetur transitus ascendendi quam descendendi: quando autem econuerso indulgetur propter imper fectionem aut minus bonam dispositionem transeuntium, facilius indulgetur transitus descendendi quam asce dendi: sicut contingit in proposito secundum iam dicta. Sed contra hoc videntur plane illaquae ar- guuntur in sequenti ratione ex duobus decretis.

AD tertium quod sic transeuntes ad religionem meliorem vi tam cupiunt: per quod insinuatur aparte quod melior vita sit religiosorum quam sacerdotum curatorum: dico quod eo modo est melior quo modo secundum superius determinata melior est pars Mariae quam Marthae: & quo modo contemplatio huius vitae est melior actione. Est tamen, vt dictum est, actio praelatorum melior simpliciter quam contempla tio huius vitae religiosorum, eo quod secundum dictum modum melior est & vtilior melius disposito: non solum autem illis circa quos exercetur. Si autem non sit melior & vtilior minus bene disposito, non sequitur ex hoc quod non sit melior simpliciter secundum praedicta. Quare cum de istis qui transeunt ad religionem a cura, supponendum est quod hoc faciant propter minus bonam eorum dispositionem & imperfectionem, propter quod ad hoc faciendum concessa est eis indulgentia, vt dictum est: cum dicitur in dicta indulgentia quod cupiunt meliorem vitam: intelli gendum est, sibi, quod non contingit nisi quia quicumque talis inquantum huiusmodi experitur se insufficientem ad regendum populum. Propter quoddicitur in sequenti capitulo: quod tales priuata lege ducuntur: vt scilicet eo modo quo pri uata lege ducuntur est eis religio melior quam praelatio: & propter hanc legem priuatam in qua omnino dimittitur conscientiae suae, potest simplex curatus intrare religionem: veruntamen episcopus licet tali lege priuata du catur tamen non dimittitur hoc conscientiae eius nisi in certis casibus: sed expresse interdicitur, vt in decretali prae dicta in fine: & excipitur in glos. illius decreti Diae sunt: & hoc quia non praesumitur tantum de imperfectione epsorum quia pauci sunt respectu sacerdotum, & maiori diligentia eliguntur. Et ideo quia maius periculum est in hoc circa sacerdotes quam circa epseos, circa illos cautius est agendum: ita quod idem est de indulgentia concessa sacerdotibus simpliciter, & eprseis in certis casibus: ita quod sicut episcopis interdictum est renunciare nisi aliquis casuum expressorum in dicta litera Nisi cum pridem, vrgeat conscientiam eorum: sic sacerdotibus interdictum intelligitur renunciare nisi eos vrgeat conscientia sua, quod non sufficiunt regere populum in cura sua, aut quod imminet eis periculum magnum vltra commune periculum: quid frequem ter solet curatis occurrere. Vnde sicut episcopus bene examinare debet conscientiam suam an lege pri uata ducatur & spiritu sancto inflammatus ad renunciandum in certis casibus: sic curatus bene examinare debet conscientiam suam an lege priuata ducatur & spiritu sancto inflammatus ad renunciandum curae ex indulgentia sibi concessa: quia sicut ille relinquitur conscientiae suae quo ad hoc in cer tis casibus, sic iste simpliciter: alioquin licentia recedendi penitus est eis interdicta vt dicitur in dicta decre tali in fine: & sub hoc interdicto recedens apostata est apud deum licet in religione existat: quemadmodum si quis sine causa & licentia a religione strictiore ad laxiorem transiret. Sed omnibus his vide tur contrariari Glos. super illo verbo Meliorem vitam: quae dicit. Haec est causa sufficiens: quia de mi nori ad maius transeundum est. vbi plane insinuatur quod status religionis sit maior quam sacerdotum. Et dico quod reuera tali status religionis maior est quia melior: sicut & ipsi melior est vita religionis quam curae. Vnde non bene facit ad suum propositum illud quod allegat loan. pro se ibidem. xciii. dis. Le gimus, quod loquitur de transitu a minori simpliciter ad maius simpliciter. propter quod quasi corri gendo se subdit. Et tamen dicit capi. Sic viue in monasterio vt clericus esse merearis. xvi. quaestione prima. Sic viue. & loquitur de monacho promouendo ad curam ad electionem episcopi. per quod exprimitur quod ille transit a statu simpliciter minori ad simpliciter maiorem.

AD intellectum illius quod vlterius arguitur quarto contra praelatos generaliter tam maiores quam minores quod si sint in statu, non tamen sunt in statu perfectionis, est aduertendum illud quod supra proposuimus: quod scili cet aliud est perfectio, aliud autem status perfectionis. Est enim perfectio simpliciter & absolute in perfecta adeptione finis in patria. Est autem perfectio simpliciter pro statu viae in perfecta adeptione eius quod per se & principaliter ordinat in finem: cuiusmodi est charitas, quam qui non habet nihil est quo ad vi tam spiritualem. primae Corin. xiii. Vnde in spirituali vita perfectus est qui in charitate perfectus est. Est autem perfectio secundum quid in adeptione perfecta eius quod secundario ordinat in finem: cuiusmodi sunt sapien tia, patientia, & de huiusmodi. Illa autem perfectio charitatis principaliter consistit in dilectione dei. Gen. xvii. Ambula coram me & esto perfectus. Secundario autem in dilectione proximi. Matth. v. Diligite inimicos vestros & sequitur. Estote ergo persecti. Sed neutro modo completur in nobis omnimode in hac vita. Phili. tertio. Non quod iam acceperim aut sim iam perfectus: sequor autem si quo modo comprhendam. Dicimur tamen tunc perfecti in hac vita si fecerimus quod in nobis est: vt tantam charitatem habeamus vt omnino promo uentia nos ad dilectionem dei &, proximi mente assumamus, & impedientia nos a nobis abiiciamus: & sic quantum possumus adeptionem perfectionis patriae sequamur. Vnde postquam dixit: Sequor autem si quo modo con prehendam. continuo adiumxit. Quicumque ergo perfecti sumus hoc sentiamus. Propter quod di Matth. xix. Si vis perfe ctus esse vade & vende &c. & sequare me. Et est primum dispositio ad perfectionem acquirendam. in quo intelligitur abiectio per voluntatem omnium quae impediunt nos in hoc. Secundum vero est id quo sit perfectionis consecutio: quo in telliguntur omnia quae ad illam consequendam iuuant nos. Vnde Hiero. super Matth. Quia non sufficit e tantum relinquere, adiungit quod perfectum est. Est autem status perfectionis, vt aliqui dicunt, non opera perfectio n nis facere nec se ad talia facienda quoquo modo disponere: sed se ad facienda opera perfecta obligare, par s hoc enim solum mutat quis statum vt non existens in statu perfectionis fiat in statu perfectionis. Vnde ex eo quod aliquis faciat perfectionis opera & ad illa se disponat absque voto, in nullo mutat statum suum: quia manet in eadem libertate qua prius: quemadmodum non mutat conditionem suam qui alteri seruit libere: sed qui se obligat ad seruiendum ei, mutat conditionem. Sic autem se obligant religiosi per vota sua ad dilectionem dei, & episcopi suscipiendo curam in sui ordinatione. Sed dico quod sicut secundum praedicta ad statum simpliciter non requiritur obligatio simpliciter: sic nec ad statum perfectionis simpliciter requiritur vlla obligatio ad faciendum illa opera perfectionis: sed sufficit firmum propositum, & habere ritum viuendi qui ad operum perfectorum executionem requiritur: secundum quod si nullum esset votum, esset status incipientium proficientium & perfectorum secundum omne genus virtutis: & etiam si nulla obligatione astricti fuis sent ad officia sua apostoli & discipuli a Christo, sed ex sola libera voluntate fuissent executi suum officium per firmum propositum & secundum modum & ritum quo Christus ipsum instituit exequi: fuissent in eodem statu in quo erant astricti per votum. Bene tamen verum est quod votum & obligatio faciunt vnum modum status: qui bene distinguitur contra omnes alios, in quibus homo potest existere sine voto aut etiam libere. sicut enim seruitus est status quidam in seruis cum obligatio ne: sic libertas est status oppositus in dominis absque omni obligatione. Vnde causa quae aliquis defendit suam libertatem, causa status dicituri. ii. quaest. vi. Siquando & tamen existens dominus & in plena libertate potest mutare statum & intrare seruitutem. Licet ergo omnis status qui seruitutem importat proprie dictam, non est sine obligatione, bene est tamen status alius & etiam status perfectionis absque omni obligatione etiam licet sit status qui requirit seruitium: vt status praelatorum qui requirit seruitium ex hibere deo: quid non oportet procedere ex conditione seruili: sed sufficit quod ei exhibeatur seruitium ex libertate mera: & sola assumptio & deputatio ordinaria ad tale officium exequendum sufficit ad hoc quod aliquis sit in statu tali. Deo enim seruire regnare est, vt dicit Grego. Vt etiam dicit Hierony. ad Heliodorum, comparans dignitatem episcopalem ad regalem: ille nolentibus praeest, hic volentibus: terrore ille subiicit: hic seruitute dominatur: ille corpora custodit ad mortem: hicanimas seruat ad vitam. Sed ne in hoc tempus protrahamus, concedamus hoc in proposito: dicendo quod in statu perfectionis sunt & praelati superiores & inferiores curati, quia incumbit officio ipsorum facere opera perfectionis circa subditos: & ad hoc sunt obligati secundum quod dictum est supra de inferioribus: & conceditur ab omnibus de superioribus. Quia ergo arguitur in contrarium quod non: quia status illorum compatitur secum quod est simpliciter imperfectionis: vt habere propria & vxores: Dico quod non omnis status ad omnia se extendit: sed quilibet ad illa quae ad ipsum pertinent tantum. vnde qui vouet virginitatem sed non vouet paupertatem aut obe dientiam, in statu virginum est: sed non in statu voluntarie pauperum aut obedientium secundum modum quo sunt illi qui alia duo vouerunt. Si ergo status & perfectio praelatorum per se & principaliter consistit in operibus exer cendis circa regimen proximi: non oportet quod existens in statu perfectionis praelatorum careat propriis aut vxore de ratione status nisi Christus sic instituisset: licet hoc requiratur de ratione status religiosorum secundum modernam obseruantiam. Si enim haec duo repugnarent statui praelatorum inquantum sunt praelati vt ex institutione Christi sicut repugnant statui religiosorum secundum institutionem quae vere nunc obser uatur: vt aequaliter ad illa oporteret obligari praelatos sicut & religiosos, sicut non essent in statu perfectionis religiosorum non obligati ad non habendum propria & vxores: similiter etiam non essent in statu perfectionis praelatorum non obligati ad illa: sed tamen manerent in statu perfectionis pro quanto exercerent bene opera ad subditos suos. Sic ergo non sic fuit duplex ordo praelatorum institutus vt de necessi tate requireret propriorum & vxorum abnegationem: sed vt hoc requireret de congruentia, quia habendo propria & vxores multum impediretur cura & diligentia circa subditos: ita quod de ratione status & eius perfectionis nihil requiritur nisi diligens operum curae executio cum assumptione siue deputatione ordinaria praedicta: sed ad persectionem personae pertinet diligenter exequi officium curae ita quod si cut aequaliter in statu perfectionis sunt, diligenter exequens eam & negligenter: & hoc siue status sit cum voto siue sine voto: sic aequaliter in statu perfectionis sunt quantum est ex ratione status, habens pro pria & vxorem & non habens: licet hoc diminuat multum de perfectione personali. Vnde si ita status praelatorum institutus fuisset, & apostoli tria vota religionis vouerunt, sicut dicit Augustinus xvii. de ciui. dei eos vouisse paupertatem: hoc erat pertinens ad perfectionem personae non status. Sed tamen hoc non fuit de institutione status: quemadmodum quod Paulus vixit de opere manuum non erat praerogatiua. pertinens ad statum sed ad personam tantum. Vnde Paulus qui non vixit de euangelio, aequaliter & non magis ex hoc erat in statu persectionis apostolatus cum aliis qui vixerunt de euangelio: licet Pau- lus in hoc fuerit in sua persona singulari magis perfectus aliis. Aut si dicatur quod status apostolatus ratione suae perfectionis requirebat ab institutione sua opera perfecta in apice perfectionis secundum omnem modum perfectionis, tunc caeteri apostoli de euangelio non debuissent vixisse: quia peccassent: praecipue si accepissent in casibus in quibus Paulus non sumpsit: qui praecipue erant duo: Vnus ne grauaret illos quibus praedicauit: & per hoc tardius ad praedicationem eius accederent aut eam acceptarent. ii. Thess. iii. & actuum. xx. Secundo vt perseudoapostolos qui praedicabant falsa & accipiebant sumptus propter quos praedicabant, a praedicatione repelleret. ii. Corinth. xi. Et hoc etiam quia vt dicit Hieronymus in epistola ad Cellantiam, vas electionis Paulus castigat corpus suum & in seruitutem redigit, ne aliis praedicans ipse reprobus efficiatur: ne perfectionis magister aliquid in se imperfectum ostendat: ne Christi imitator extra praeceptum quicquam ac voluntatem Christi fa ciat. Apostolici vero praecepti & exempli est vt curemus non conscientiae tantum: sed etiam famae supersluum: & effectu vacuum fugere magister gentium docet. Vult enim etiam extraneos ad fidem homines per fidelium opera proficere: & religionem ipsam religionis disciplina commendat: & ideo sicut luminaria in mundo lucere nos iubet in medio nationis prauae & peruersae, vt incredulae mentes errantium, ex nostrorum actuum lumine ignorantiae suae tenebras deprehendant. Vnde ad Roma. ipse ait. "Prouidentes bona, non solum coram deo, sed etiam coram hominibus". & alibi. Sine offensio ne estote iudaeis & gentibus & ecclesiae dei, sicut & ego omnibus per omnia placeo, non quaerens quod mihi vtile est sed quod multis. Quia si ita status ille institutus fuisset, in his casibus sumptus sumere non debuissent caeteri apostoli sicut nec Paulus sumpsit: aut peccassent nisi in hoc Christus generaliter dispensasset. Et puto quod status apostolorum requirebat quantum erat ex natura sua opera per fectionis in apice secundum omnem modum perfectionis: & erat ille quod sic de euangelio sumptus acci perent vt expeditius & fructuosius officio suo vacare possent: & erat semper expeditius & fructuo sius officio apostolatus sumptus de euangelio sumere, nisi in casibus illis in quibus Paulus non vixit de euangelio propter causas dictas: Et quod Christus in institutione apostolatus dispensauit generali ter quod etiam in his casibus qui vellent de euangelio viuerent: vt per hoc Paulus eo quod in illis casibus non vixit de euangelio, sed de opere manuum suarum:, ipse solus statum perfectionis apostolicae custodiuit in apice: & quod caeteri vixerunt de euangelio in illis casibus, hoc erat ex dispensatione ge nerali Christi qua reliquit in apostolorum voluntate posse sumere necessaria de euangelio propter infirmitatem quam praeuidit in eis & in eorum successoribus: si tamen in talibus casibus sumptus acceperunt. Et quod amplius est, dispensauit cum successoribus eorum episcopis: vt non solum haberent potestatem viuendi de euangelio accipiendo de die in diem sibi necessaria: sed quod possent ha bere bona ecclesiae communia, ne per subditorum auaritiam qui non essent prompti ministrare de die in diem necessaria, essent ab officii executione impediti: vt per nullam prouidentiam oporteret eos curare de crastino. Et ob hoc Christus habuit loculos gerens in ipsis personam imperfectorum, dans signum per hoc bonorum communium ecclesiasticorum. vt. xii. quod prima. Exemplum. & ca. Habe bat dominus loculos. Et sic (ut puto) a Christo fuit status apostolatus institutus vt apostoli possent deeuam gelio viuere in omnem casum, & successores eorum de communibus bonis ecclesiae absque omni diminutione perfectionis in illis: & sic facere opus apostoli & non sumere sumptus, non erat nisi prae rogatiua personalis: & hoc non nisi in illis casibus in quibus Paulus non sumpsit. Vnde Augustinus exponens illud Psal. ciii. Producens foenum iumentis &c. declarat qualiter qui euangelium enum ciant debent de euangelio viuere: post magnam exhortationem subditorum vt diligenter in neces sariis prouideant suis curatis, dicens sic. Itaque curiosi estote ad ista fratres mei: & inuenietis multorum dei seruorum indigentiam: tantum vt velitis inuenire. Sed quia delectat vos excusatio quae vultis dicere nesciebamus: propterea ipse dominus loculos habebat quo emebantur necessaria: & possideban tur nummi in vsus eorum qui cum illo erant. & infra. Vide quae fiebant. Futurus erat. Paulus nihil tale aliquando quaerens & omnia prouincialibus donans: sed quia multi infirmi ista quaesituri erant magis infirmorum personam accepit Christus: sublimius Paulus. & infra. Cum enim videret Paulum ista non esse quaesiturum, puidit ne damnaret quaesiturum: & praebuit exemplum infirmo. Nota ex his quod Paulus in eo quod non quaesiuit nec accepit annonam sibi debitam pro obsequio suo, firmus fuit, non autem de numero infirmorum quorum personam gessit Christus, habendo loculos. Sed de numero illorum infirmorum erant omnes recipientes annonam in illis casibus in quibus Paulus non accepit. Vnde in hoc Paulus caeteris perfectior fuit & apicem tenuit perfectionis: quam tanquam sibi propriam requrit status perfectionis apostolicae, a qua caeteri per indulgentiam propter eorum infirmitatem a Christo generalitur con cessam deficiebant: si tamen in istis casibus de euangelio vixerunt. Sed est aduertendum quod annonam aliqui infir morum quorum personam Christus gessit in loculis, erant quaesituri dupliciter: quidam ex debito officii sui quod impendebant: quidam vero ex charitatis pietate tantum absque debito officii. Primo modo quaesituri erant caeteri apostoli. dominte Augus. ibidem. Despens constituit vt qui euangelium enunciant de euangelio viuant. Misit praedicatores & ait illis: omnia quae apponuntur vobis manducate: dignus est enim operarius mercede sua. Cum enim dixisset: quae apponum tur vobis manducate: ne illi dicerent improbi erimus ad mensas alienas: vis nos ita esse frontosos: Non inquit: non est ista donatio eorum sed vestra merces. Et infra. Apostolus tam laboriosus: tam impi ger: tam exercitatus vt ista non peteret: ego inquit nullius horum vsus sum: ostendit sibi deberi & non accepit: nec condemnauit eos qui acceperunt quod debebatur. Alii infirmorum quorum Christus personam gessit in loculis, erant quaesituri ex charitate non ex debito officii: vt caeteri pauperes non rectores populi: quibus in recipiendo debent priores infirmi praeferri: dicente Augu. ibidem. Ne dicatis: homines seruientes non indigent nostri: quaere tamen ne quis indigeat: & qui non indiget inueniat in te quod voluit accipe re: & noli dicere si petierit dabo. Expectas ergo vt petat: sic pascis bouem dei, quomodo transeuntem mendicum. Si sic inter vos indigent milites Christi vt etiam petant: videte ne vos iudicent antequam petant. & infra. Da illi sed multo magis illis. Illi enim sunt vere pauperes de quibus dixit Christus. Matthaei. V Beati pauperes spiritu. dicente Hierony. aduersus Vigilantium. Non simpliciter pauperes, sed paupe res spiritu beati appellantur. de quibus scriptum est: Beatus qui intelligit super egenum & pauperem. In vulgi pauperibus sustentandis nequaquam intellectu sed eleemosyna opus est: in sanctis pauperibus beatitudo est intelligere vt ei. tribuatur qui erubescit accipere: & cum acceperit dolet metens carnalia & seminans spi ritualia. Et nota quod iicet respectu Pauli & ipsi similium caeteri apostoli & similes eorum infirmi sunt di cti primo mode scilicet ad actum quaerendi sibi necessaria: firmi tamen erant ad exercendum rectorum officia, respectu quorum dicuntur infirmi illi qui quaesituri erant secundo modo: & ipsi firmi. Infirmi dico ad exercendum opera rectorum fortia. de quibus dicit Augustinus super psal. xxxvi. Neque aliquid in ecclesia agunt sicut prae positi, velut in agricultura laborantes: sed veluti ad hoc infirmi secedunt ad otium &c. vt iam supra. Quare cum illud quod sit pro infirmis, potius indulgentia est minoris boni quam maioris boni perfectio: sumere ergo annonam & viuere de euangelio in casibus praedictis, dispensatio Christi generalis erat. Et sicut fuit illa dispensatio a Christo per seipsum: sic reliquit ecclesiae potestatem dispensandi vt etiam in dictis casibus praelati primo haberent possessiones communes dispensandas sibi & pauperibus, quales ha bebant apostoli communes cum tota primitiua ecclesia. vt habetur actuum. iiii. de illis enim portiones suae ministrabantur apostolis, sicut & caeteris, prout cuique opus erat. Secunda enim parte suploan. sermo. xlv. in exponendo illud: Accepit eam discipulus in sua: quaerit Augustinus. dicens. Sed in quae sua loan nes matrem domini accepit: neque enim non ex eis erat qui dixerant ei: ecce nos reliquimus omnia & secuti sumus te: sed ibi quoque audierat: quicumque ista dimiserit propter me accipiet in hoc saeculo ceties tantum. Habebat ergo ille discipulus centupliciter plura quam dimiserat: in quae susciperet matrem eius qui illa donauerat. Sed in ea societate loannes perceperat centuplum vbi nemo dicebat aliquid suum: sed erant illis omnia communia, sicut in actibus apostolorum scriptum est. Sic enim apostoli erant quasi nihil habentes & omnia possidentes. Quomodo ergo accepit in sua vbi suum nemo aliquid dicebat: an quia paulo post in eodem libro legitur: quotquot enim possessiones praediorum vel domorumerant vendentes afferebant praetia illorum & ponebant ante pedes apostolorum: distribuebatur autem vnicuique prout cuique opus erat: vt illic etiam beatae Mariae tanquam matri eius portio teneretur: magisque sic debemus accipere quod dictum, ex illa hora accepit eam discipulus in sua: vt ad eius curam quicquid esset ei necessarium pertineret: Accepit ergo eam in sua, non praedia quae nulla proprie possidebat, sed officia quae propria dispensatione exequenda curabat: sic reuera erat: sed in hoc generali includitur illud. ad curam enim loannis pertinebat quod de communi ad sibi & Mariae necessaria duplicem portionem acciperet: vnam pro se: alteram pro Maria, quia tempore illo ab illis quibus praedicabant nihil aliter accipiebant quam quod conuersi omnia bona sua bonis communibus adiungebant. Et sicut Christus reliquit ecclesiae potestatem dispensandi primo hoc est in primitiua ecclesia, vt praelati haberent pos sessiones mobilium communes dispensandas sibi & pauperibus: sic reliquit ei potestatem dispensan di consequenter crescente ecclesia vt praelati haberent praedia & possessiones immobilium: quorum fructus sibi & pauperibus dispensabant. dicente Melchiade papa, xiquaestid ei. Futuram ecclesiam in gentibus apostoli praeuidebant: idcirco praedia in iudaea minime sunt adepti sed pretia tantummodo ad fouendos egentes & caetera. Et Vrbanus papa ibidem. Videntes autem summi sacerdotes & alii leuitae & reliqui fideles plus vtilitatis posse conferre si haereditates & agros quos vendebantur, ecclesiis quibus praesidebant apostoli traderent, eo quod ex sumptibus eorum tam praesentibus quam futuris tem poribus plura & elegantiora possent ministrare fidelibus communem vitam ducentibus, quam ex pretio eo- rum, coeperunt praedia & agros quos vendebantur ecclesiis tradere & ex fructibus eorum viuere &c. & hoc sine omnis perfectionis diminutione. vt ibidem in cap. Expedit: dicitur, quid etiam iam amplius declarabitur. Deinceps procedente tempore ex eadem potestate dispensatum est ab ecclesia, quod tam clerici quam episcopi: cum commnibus possent habere propria: dicente Augustinus de clericis in sermone de communi vita clericorum. & habetur ibi dem. Certe ego sum qui statueram &c. & de eprseis dicitur in capitulis sequentibus. Sed non sine omni ignominia hac indulgentia vtuntur. dicente Hierony. ad Nepotianum: Gloria episcopi est pauperum opibus prouidere: ignominia omnium sacerdotum est, propriis studere diuitiis. Et per eundem modum dispem satum fuit ab initio de haosbendis vxoribus: & in hoc detractum est a perfectione status praelatorum a Chri sto instituti: quia licet praelati habentes propria & vxores sunt in statu perfectionis, non tamen in ipsis per fecte obseruatur: & sic in hoc nihil omnino subtrahitur siue derogatur statui in se siue perfectioni eius, sed solum modo perfectioni personali existentium in statu, quemadmodum si dispensatum esset cum monachis propter aliquam infir mitatem ne tenerentur obedire abbatibus: in quibus modo tenentur obedire eisdem: hoc in nullo derogaret statui in quo essent neque perfectioni illius, sed solummodo perfectioni personali. Quia ergo dicitur in ar gumento quod status praelationis compatitur secum ptopria & vxores: ergo non est status perfectionis: dico primo quod si status praelatorum fuit a Christo institutus vt requireret ex debito abrenunciationem propriorum & vxorum, non oportet quod hoc diminuat de ratione status, sed solum de perfectione personali. Si vero Qquid verius credo secundum praedicta) status praelatorum fuit institutus a Christo, sic quod ex debito essent praela ti dispositi ad exercendum opera perfectionis secundum dictum modum: dico quod illa duo etiam per indulgentiam concessa infirmis animo qui propriis & vxoribus carere non possunt: summe diminuunt rationem parfe ctionis personae licet non status: vt nullo modo fsine diminutione personalis perfectionis possint habere. inquantum tamen sunt in statu executionis officii praelaturae, semper in statu perfectionis sunt. Sed tunc arguet aliquis quod tunc eadem ratione habere conmunia siue mobilia siue immobilia diminueret de ratione perfectionis: contra illud quod dicitur. xii. quo. i. Expedit facultates ecclesiae &c. Dico quod non est simile de bonis proprietariis & de bonis communibus ecclesiae maxime pertinentibus ad dispensationem praelatorum: illa enim possi deri non possunt a praelatis sine speciali dispensatione secundum dictum modum: & similiter non absque diminutione perfectionis personalis: sed bona communia ecclesiae sine omni diminutione etiam persona li praelatorum eodem modo possunt possideri sicut & accipi sumptus annonae a seruientibus euange lio. Ad cuius ampliorem intellectum Sciendum est quod praelati si apicem status perfectionis suae quam ex natura sua requirit, seruare vellent sicut seruauit Paulus in casibus praedictis: & occurreret opportunitas nihil omnino percipiendi a subditis sicut occurrebat tempore Pauli, in apice perfectionis status quem requirit apostolatus de natura sua essent illi praelati solummodo qui pro laboribus suis annonam non quaererent quam possent petere a subditis, sicut solus Paulus tempore apostolorum apicem perfectionis custodiuit quando solus nihil horum quaesiuit: si tamen alii quaesiuerunt: quando hae eaedem causae erant apud illos quae erant apud Paulum, vt iam supra dictum est. Intelligo ergo quod non erat de statu perfectionis apostolicae & ex natura sua non petere annonam a subditis nisi tempore opportuno: scilicet casibus illis occurrentibus: illis enim non occurrentibus laborare pro victu cursum praedi cationis & officii praelationis potius impediret quam promoueret. Cum ergo talis opportunitas scilicet non accipiendi occurrit, tunc puto accipere annonam esse in generali indulgentia propter infirmitatem non valentium laborare: sed istam indulgentiam puto contineri sub institutione status apostolici a Christo: & tunc credo quod diminueret perfectionem personalem in accipiente etiam tantummodo annonam nouam de hora in horam secundum quod est necesse: quasi habendo solum & nudum vsum facti. Et quia iste casus saepius natus est contingere, ideo generaliter dominus ordinauit vt qui seruiret euangelio, de euangelio viueret: tam in tempore quo dicti casus occurrerent quam in alio: licet siquis posset & vellet in alio tempore & in illo laborare acquirendo victum non prohiberetur de laboribus viuere. Sed hoc tempus non de facili occurrit: immo frequentius tanta occurrit occupatio vt potius vel let praelatus labore victum quaerere quam laboribus officii sui insudare si liceret. dicente Augustu. libro de opere monachorum. Non alligamus onera grauia & humeris vestris imponimus quae nos digito non tangimus: quandoquidem si officii nostri salua ratione possemus (vt nouit ille qui scruta tur corda nostra ) mallemus hoc agere quae vt agatis hortamur: quam ea quae nos agere cogimur. Cum autem adest tempropnus quo recipi potest fine diminutione personalis perfectionis annona a subditis quo ad vsum facti, tunc etiam sine omni diminutione personalis perfectionis quantum est ex parte sua pos sideri a praelatis possunt ecclesiae comonia tam in mobilibus quam in immobilibus. & sic omnino eodem modo fine omni diminu tione perfectionis possunt praelati ad suum vsum & pauperum bona ecclsiae possidere: tam mobilia quam immobilia quia vt apostoli fine omni diminutione perfectionis poterunt viuere de euangelio. Sed distinguendum est hic ex parte personarum: quia praelati qui possident eas, aut possident ipsas eo animo quod non plus acciperent pro sequam si de die in diem administraretur eis annona a subditis: & sic de bonis communibus pauperum viuerent: sicut vnus ex pauperibus: Dico quod in talibus nullo modo diminueret nec de perfectione status nec de perfectione personae quae est in statu: immo magis persectionem personae augmentaret in eo videlicet quod meritum magnum haberet in bene dispensando pauperibus quod vltra, propriam necessitatem re maneret. Et ideo non solum non diminuit de perfectione sed etiam expedit sic communia possidere praelatos & propria perfectionis amore contemni: vt dicit capitu praedictum. Siqui autem praelatorum possident com munes possessiones ecclesiae tali animo vt ex eis lautius viuant & eis carere aequo animo non possent etiam si eis subiecti fine difficultate & prompte ministrarent necessaria quolibet tempore prout opus esset: dico quod in istis nihil diminueret omnino de perfectione status, sed multum diminueret de me rito & perfectione personae. Quia autem assumitur in argumento quod status qui compatitur: secum opera imperfectionis, non est status perfectionis, sicut nec est status virtutis qui secum compatitur vitium: Dico quod du plex est imperfectio, scilicet infirmitatis quae poena est non culpa, licet non sit in homine nisi ex cul pa, propria vel originali: propter quam infirmitatem indultae sunt nuptiae non tanquam peccatum sed tan quam minus bonum. Alia vero est imperfectio culpae. De primo modo imperfectionis est infirmitas propter quam in praelatis indulgentur, propria & vxores: & ideo illa compatitur status perfectionis illorum, licet cum ali qua diminutione, vt dictum est, quia. scilicet non contrariatur omnino statui. Et de secundo modo est vitium quid est omnino contrarium virtuti: & ideo status virtutis vitium nullo modo compatitur: & sic nequaquam est simile. Ad aliud quo arguitur quod non est. status perfectionis nisi ex voto: dico quod verum est religiosorum inquantum sunt religiosi pro modo quo isto tempore dicitur esse status perfectionis in religione. Aspiciendo tamen ad naturam rei propter quam aliquis status dicitur esse status perfectionis: scilicet quia ordinat hominem ad opera persectionis exercenda: bene potest esse status perfectionis absque voto, vt in praelatis quo ad paupertatem & castitatem, nisi sic fuisset institutum a Christo: quia ista non per tinent per se ad executionem actuum perfectorum praelationis sicut religionis. Habendo tamen aspectum ad modum iam dictum institutionis praelatorum a Christo, ista duo non obseruare, diminuit de ratione perfectionis praelatorum personalis: quao si obseruarentur etiam sine voto, pro tanto ipsam augerent: & magis augerent si cum voto. quia omnia bona facta sub voto maioris meriti sunt aliis eisdem retentis secundum Ansel. libro de similitudinibus. cap. xxxv. Quia si Christus non instituisset vota huiusmo di scilicet paupertatis & castitatis fuisse de essentia status praelatorum, vt nulla dispensatione opus fuisset ad non obseruantiam illorum, tunc illorum non obseruantia in nullo diminuisset de perfectione status nec in se nec in istis: sed solummodo de personae perfectione siue status vt obseruatur ab istis, vt patet ex dictis. Quia vero additur quod virginitas non honoratur nisi quia est sub voto: quia nec ali cuius habet statum perfectionis: Dico quod est quaedam virginitas despecta, quaedam laudata, quaedam honorata, quaedam acceptata. Despecta est virginitas proponentium nubere. dicente Augustinus libro de virgi. Felicior videtur mihi nupta mulier quam virgo nuptura, habet enim illa quod ista adhuc cu pit incerta cui danda est: licet vni pudicitiam custodit segregato a turba: illa vero non adulterum sed maritum quaerit in turba. Laudata virginitas est proponentium deo perpetuam pudicitiam conseruare. de qua dicit Augustinus in eodem. Virginalis integritas & per piam continentiam ab omni concubitu immunitas est in carne corruptibili incorruptionis perpetuae meditatio. Et libro primo de ciuita. dei. Si anim bonum est cum immundicitiae non cedit: ipsum corpus sanctificat. Constat autem quod perpetua talis meditatio & quod nunquam cedat immunditiae bene potest esse sine voto: corpus autem non sanctificaret nisi ex tali proposito quodammodo deo dicata esset. Honorata virginitas est illa quae est fir mata voto. de qua loquitur auctoritas Augustinum arguendo introducta. Acceptata virginitas est par episcopalem benedictionem sanctificata. Et in qualibet harum trium meretur aureola. Non enim est ad ipsam promerendam vllum votum necessarium, vt patet in martyribus: & quolibet horum mo dorum est puella in statu virginitatis. sed in prima inchoatur matrimonium spirituale cum Chri sto quasi per sponsalia de futuro: in secunda confirmatur quasi matrimonium per consensum de praesenti: in ter tia vero consummatur quasi in coniunctione & copula cum sponso. & sic nihil arguit illud dictum Augustinus nisi quod altiorem gradum in statu virginali ponit votum sicut facit in quolibet actu: nec tamen votum extendit quemlibet actum ad summum, aliquis enim actus sub voto inferior bene po test esse quam alter sine voto: non enim obseruantia virginitatis sub voto excedit aut aequiparatur martyrio perpesso sine voto. dicente Augustinus in libro de virginitate. Nemo quantum puto ausus fuerit virginita tem praeferre, martyrio. Ex quo minus rationabiliter mihi videntur aliqui dicere: quod aspiciendo ad illud cui vacant praelati, perfectiores sunt simpliciter praelati & officio & merito & statu: & hoc ideo quia in deducen- tibus vitam suam secundum ea quae pertinent ad illum statum, maiorem perfectionem requirit, & maiorem perfectionem acquirit, quam si deducerent vitam suam secundum statum religiosorum, eo quod in statu praelatorum vacatur sibi & aliis: in statu autem reli giosorum sibi tantum: & difficilius & melius est pluribus bene intendere quam vni. Item status praelatorum se habet ad statum religiosorum sicut status magistrorum ad statum discipulorum. Magister autem debet esse perfectior discipulo: nemo enim debet esse magister qui non fuerit ante discipulus. Aspiciendo autem ad vacandi modum qui attenditur ex voto vel obligatione qua vacatur operi: status religiosorum perfectior est merito: quia vacant deo in se non solum ex officio sed etiam ex voto: & ideo ad duplicem perfectionem attingit, ad vnam ex ipso facto: ad alteram ex modo faciendi scilicet sub maiori distri ctione & custodia. propter quod perfectius vacant religiosi quam quicumque alii sine voto, & ex maiori vo luntate: ex qua opus debet pensari magis quam ex eius arduitate. Vnde dicunt quod si praelati facerent votum cum hoc quod faciunt opera perfectiora, & facerent ex voto quod faciunt ex officio, tunc essent perfectiores & status eorum perfectior: sicut erant apostoli qui fecerunt ex voto & officio simul quod fecerunt: vt sic praelati abiicerent superflua statui suo & cauerent mulierum suspecta confortia: & nihil facerent nisi de voluntate confessoris sui: & tunc essent omnino holocaustum sicut religiosi, cum modo non sunt nisi sacrifi cium: quid minus est secundum Grego. super Eze, per ii. Homi. viii. Forma respondendi in toto dicto isto vnica est & breuis: quod modus operandi ex deuotione & feruore magis debet pensari in perfectione & praeeminentia operis quam ipsum genus operis. & ideo opera religiosorum quia ex voto sunt facta quo homo se totum obligat deo, quantum est ex ratione voti perfectiora sunt & meliora quam praelatorum: licet illa sint de genere operis magis ar dua. Et est clarum quod forma ista procedendi non valet: quia, vt dictum est, quantuncumque virginitas obserue tur ex voto, tamen martyrium quid deuore sustinetur pro deo, semper perfectius & melius opus est. Nihil ergo valet totum illud dictum in se: quod bene sentientes dixerunt: quod illud maxime tenet in illis quae non multum seinuicem excedunt sicut contemplatiua pura religiosorum & contemplatiua praelatorum. Vnde diei de coon. di. v capiua. Non mediocriter. Magis est quinque psalmorum cantatio cum cordis puritate quam totius psalterii cum anxietate. Hinc etiam dicitur in collat, patrum col. ii. Melius est esse deuotum in minoribus quam in maioribus indeuotum inueni ri. Dico quod velite verum est quod aliis eisdem retentis melius & perfectius est opus quod fit sub voto quam quod sit sine vote. scilicet in eodem genere actionis & cum aequali feruore charitatis. Esto etiam quod illud sit melius quonio in valde modico ista se excedunt: quandocumque tamen ista multum se excedunt, melius faciunt opus & perfectius illi qui opus perfectionis multae faciunt sine voto quam illi qui faciunt minus perfectum cum voto, puta de genere operis in virginitate & martyrio, vt dictum est. De deuotione autem operantis, puta si religiosus dicit horas in tepida deuotio ne, saecularis autem in multum feruente, melius est & perfectius opus saecularis in hoc quam religiosi. Vnde non bene distinguit quando pro eodem accipit votum & deuotionem. In proposito autem dico quod reuera si praelati vouerent si cut fecerunt apstoli, perfectiores essent quam nunc sunt: sed non in perfectiori statu, etiam si status eorum ex debi to requireret votum: quia si non requreret status eorum votum nisi ex congruo, non esset status eorum ex hoc imperfectior neque in se, neque vt ab illis obseruatur: licet ipsi essent ex hoc imperfectiores. Sed quocunque modo in hoc res se habeat: dico quod status praelatorum inquantum ordinantur ad seruandum ipsum, & quo ad illud ad quod ordinantur ad seruandum de eo, perfectior est etiam sine voto: & similiter opera illorum quae competunt eis ratione status quam quaecumque opera religiosorum quae competunt eis ratione status: & quam status eorum etiam sub voto quocumque, etiam si praelati nullo modo vlla obligatione astringerentur ad operastatus sui exer cenda: quod tamen falsum est secundum praedicta. Quid declaro primo ex ratione & conditione ipsius praelati cuius est exercere opera congruentia statui. Secundo ex ratione & conditione ipsius status. Tertio ex ratione & conditione operum quae debet exercere ratione sui status. Secundum vtramque enim rationem intantum excedunt status & opera praelatorum statum & opera religiosorum quod nullo modo poent votum illa parificare istis. Primum patet: quia quando aliquis religiosus deductus est ad summum aliquid & perfectum per opera, propria religioni: tunc primo est idoneus vt assumatur in praelatum ad exercendum opera praelationis. Debet enim praelatus stati esse in omni genere virtutis excelsus: dicente Grego. i. paste. xi. Ille modis omnibus debet ad exemplum viuendi protrahi qui cunctis carnis passionibus moriens iam spiritualiter viuit: qui prospera mundi postponit: qui nulla aduersa pertimescit: qui sola interna desiderat. De hoc etiam satis est dictum supra. Hinc dicit Amb. libro de dignitate sacer dotali. Audite stirps leuitica: germen sacerdotale: propago sanctificata: duces & rectores gregis Chri sti. & infra. Haec nos praemisisse debetl cognoscere vt ostenderemus nihil esse in hoc saeculo excellentius sacerdo tibus: nihil sublimius epseis repeiri: vt cum digne modostramus quid sumus professione, quid sumus, actione potius quam nomine demonstremus. Secundum patet: quia in illo statu casus grauior est ergo econuerso debet esse perfectus ma ior: vt etiam dictum est per Augustinus supra ex epistola ad Valerium. hinc dicit Amb. vbi supra. Sicut diximus nihil esse epseo excellentius sic nihil est miserabilius si de sancta vita periclitetur: si sacerdos in crimine teneatur: & vt leuius est de plano corruere: sic grauius est qui de sublimi ceciderit dignitate. & caetera. quia semper optimis permixta sunt pessima Hinc dicit Grego. exponendo illud lob. xix. Abstulit coronam de capite meo. libro moral. xiiii. Caput fidelium non immerito sacerdotes accipimus: quia pars men brorum Christi prima sunt. Corona ergo de capite aufertur cum supernae remunerationis praemia ipsi etiam deserunt qui in hoc ecclesiae corpore praeesse videbantur: & plerumque ducibus cadentibus latius succunbit exercitus qui sequebatur. Tertium patet per Grego. dicentem in pastor. cap. xiii. Qui ad pastora a lis officii magisterium digne peruenerit: in eo quaeliter viuere debeat demonstramus. Oportet namque vt me tiri sollicite studeat sub cuius aestimatione populus grex vocatur. Sit ergo necesse est vt cogitatione mundus: actione praecipuus: discretus in silentio: vtilis in verbo: singulis compassione proximus: prae cunctis in contemplatione suspensus: bene agentibus per humilitatem socius, contra de linquentium vitia per zelum iustitiae erectus: internorum curam in exteriorum occupatione non mi nuens. secundum quod singula horum prosequitur in singulis capitulis. Ecce qui talis est & in tam arduo positus quod talia agere oportet, quomodo ei in operibus potest comparari religiosus: quia supremum in quo religiosus opus suum terminat, tam ex parte personae operantis quam ex parte operis, in simum debet esse a quo praelatus inchoat. Religionis enim est de imperfectis perfectos facere, & ab operibus imperfectis ad perfectiora perducere: & quasi paruulum lacte nutrire. Praelationis est iam perfectos in opus perfectius quam sit opus cuiuscunque religiosi inquantum religiosus est, & in agen do & in contemplando inducere. Vt enim patet ex praedictis excellentior est actio praelati quam contem platio religiosi. Est etiam eminentior eius contemplatio mixta cum actione quam simplex contemplatio religiosi. Quomodo ergo solum votum in perfectione religiosum praeferre potest praelato cuius dispositio perfectior, & in omnibus maior debet esse charitas & deuotio, cum hoc quod de genere suo maior est eius actio: Ex quo patet vanum esse quod dicunt: quod status praelationis exigit meliores inuenire: sed status religionis exigit meliores reddere. quoniam quantuncumque bonum reddit religio, vix suffi cit ad praelationis statum: quia, vt iam dicetur, bonus monachus vix erit bonus clericus. Et iterum sta tus praelationis non solum requirit meliorem inuenire quam religionis: immo meliorem reddere, quia & plus augetur charitas per actionem mixtam cum contemplatione in praelatis, quam per contemplationem putam in religiosis, vt dictum est. Vnde dicit Augustinus super loannem. ser. penultimo. Vis amoris in eo qui pascit oues Christi, in tam magnum debet spiritualem crescere ardorem, vt vincat etiam mortis natural em timorem quo mori nolumus. Et sic licet perfectius esset perfectum facere quam perfectum inuenire, si in ueniens vlterius & amplius non perficeret inuentum: sicut est perfectius diuitem facere quam diuitem in uenire: si inuentus non amplius ditaretur: perfectius tamen imperfectum inuenire & multo amplius perfectiorem facere quam ille prius factus est & quam fieri potuit ab illo qui prius ipsum perfecit: quam ab initio perfectum simpliciter facere: sicut perfectius est diuitem inuentum multo amplius ditare, quam ditare potuit ille qui ab initio ditauit: quam ab initio illum ditare simpliciter. Haec & talia deberent praedicare de praelatis religiosi: quia hoc cederet etiam multum in religionis honorem, quod scilicet status ille talis & tantus esset, vt inde praelati laudabiles assumantur. & hoc vice versa deberent praedicare praelati de religiosis. dicente Augustinum. xii. libro contra Faustum cap. xxiiii. Quis non videt toto orbe terrarum homines ab operationibus saeculi & ire in otium contemplandae veritatis: & econuerso accipi in ecclesiastica necessitate atque ordinari: quibus ministerium dei caste dispensantibus laudatur & a populis illa vita cuius amore conuersi spem saeculi reliquerunt: & ex cuius professione ad misericordiam regendae plebis assumpti sunt: idque agunt in omnibus laboribus suis, vt illa professio quia tales rectores populis dedit, latius & clarius glorificetur. Item Hieronymus ad Euriam. Quicquid in monachos dicitur redundat in clericos qui patres sunt monachorum. Detrimentum pecoris pastoris ignominia est, sicut eregione monachi illius vita laudatur qui venerationi habet sacerdotes Christi & non detrahit gradui per quem factus est christianus. Sic ergo statu religionis qui imperfectos & sceleratos recipit vt perfectos faciat, multo persectior est status qui quantum est ex se non ni si perfectos aut perfectiores recipit, & eos perfectiores quantum est ex se reddit. Sed dicunt: quod pluri bus intentus minor est ad singula sensus: vt dicit Glos. super illud Exo. xviii. Leuius sit tibi partitoi alios onere. Dico quod illud verum est aliis eisdem retentis in persona intenta pluribus, & in alia persona non sic intenta: sed quandocumque eminens excessus est personae super personam: personae multum eminenti maior est sensus ad singula & ad plura quam ainteri ad vnum aut ad pauciora: & per hoc melius seruat pacem pecoris & innocentiam, & caetera quae seruari debent in homine perfecto, qualis debet esse praelatus. Aspicimus enim in his dictis & in determinatione nostra non ad praelatum quem talem esse in ecclesia cognouimus. forte tamen multi sunt tales deo noti, licet hominibus incogni ti) sed qualem nobis depingimus non vana curiositate sed solida ratione describendo qualis debet esse praelatus & in primo ordine & secundo respectu religiosi supremi in suo ordine, respectu quorum debet attendi comparatio penes praeminentiam. Quod enim melius est in melius disposito, hoc est melius simpliciter. Sicut enim intendere oportet ex secundum naturam habentibus quod magis est natura: & non in corruptis & pestilentibus secundum naturam: vt dicit Philosophus in primo Politicae & habitum est supra: sic oportet intendere ex secundum persectionem habentibus quod magis est perfectum, & non in corruptis & pestilentibus. Esto ergo quod praelati qui modo videntur in ecclesia tam episcopi quam sacerdotes corrupti vita & pestilentes sint moribus & scientia: quid absit: & econuerso religiosi qui modo sunt in ecclesia sint in omnibus perfecti: fatuum est valde ex talium com paratione comparare inter se status & opera propria statuum secundum perfectionem maiorem & minorem: qualem comparationem quidam nituntur introducere, & quibusdam apparentiis ex praelatis & religiosis secundum conuersationem quae modo communiter videtur in ecclesia, mentes ho minum obumbrare: vt credere faciant statum religiosorum & eorum opera esse perfectiora quam statum praelatorum: & quam possent esse eorum opera si tales essent quales esse deberent: ad quales aspiciunt sancti non ad pestilentes: similiter ad religiosos tales quales esse deberent non autem ad pestilentes siqui tales sint inter illos. Quod patet ex comparatione loannis Chrysostomi quam facit inter illos vbi dicit in suo dialogo intitulato de dignitate sacerdotali. Si talem (inquit) mihi aliquem adducas monachum qualis vt secundum exaggerationem dicam, Helias est: is quamdiu solus est si non perturbatur: neque grauiter peccat: quippe qui non habet quibus stimuletur atque exasperetur: non tamen illi comparandus est qui traditur populis: & multorum ferre peccata est compulsus, immobilis perseuerans & fortis. Et siquis mihi proponeret optionem: vbi mallem placere inofficio sacerdotali an in solitudine monachorum: sine comparatione eligerem illud quod prius dixi. Et constat ex dictis eius quod causa hoc eligendi eadem est in sacerdotibus curatis & episcopis ne dicatur quod tantum loquitur de episco pis. Vnde quando praelati tales erant quales esse debebant, praedicta doctrina non pullalabat: sed modo appropinquante mundi termino, quando vt dicit Hieronymus ad Nepotianum, iuxta prophetam Sa chariam, stultus pastor esse coepit, & sapientia decrescente refrigescit charitas multorum, pullula re videtur: cui quantum in nobis est, resistere debemus quamdiu poterimus. Quia secundum quod dicit Au gustinus ad Aurelium: nimis dolendum est, si ad tam ruinosam superbiam monachos subigimus, & tam graui contumelia clericos putamus dignos in quorum numero sumus: si scilicet vulgares de nobis iocabuntur dicentes, malus monachus, bonus clericus, & tamen aliquando bonus etiam mo nachus vix bonum clericum faciat. Propter quod beatus Hieronymus docens monachos debere obtemperare a studio talis doctrinae, dicit in epistola ad Rusticum monachum. Moyses vt praeesset po pulo Iudaeorum. xl. annis eruditur in eremo: pastor ouium hominum factus est pastor. Hoc dico vt si clericatus te titillat desiderium, discas quod possis docere: ne miles antequam tyro: ne magister antequam disci pulus sis. Non est humilitatis meae iudicare de caeteris: & de ministris ecclesiarum sinistrum quicquam dicere: habeant illi ordinem & gradum suum: in solitudine cito subrepit superbia, & de si parum ieiunauerit putat se alicuius esse momenti, & iudicat alienos seruos: nuilum veretur: omnes inferiores putat & inter fratres simulat verecundiam qui platearum turbis colliditur. ldem ad Marcum presbyterum. Pu det dicere de cauernis cellularum: danmnamus vrbem: in sacco & cinere volutati de episcopis senten tiam ferimus: quid facit sub tunica poenitentis regius animus: ldem ad Heliodorum. Absit vt quicquam de his sinistrum loquar, qui apostolico gradui succedentes Christi corpus sacro ore conficiunt: per quos nos etiam Christiani sumus: qui claues regni caelorum habentes quodammodo ante diem iu dicii iudicant: qui sponsam domini sobria castitate conseruant: cleri oues pascunt: & ego pascor: mihi ante presbyterum sedere non licet: illi si peccauero licet tradere me sathanae. Quia si te ad eundem ordinem pia patrum blandimenta sollicitant, gaudebo de ascensu, timebo de lapsu. Non est enim facile stare loco Pauli: tenere gradum Petri, iam cum Christo regnantium. Monachus si ceciderit orabit pro eo sa cerdos: pro sacerdotis lapsu quis rogaturus est: ldem ad Nepotianum. Esto subiectus pontifici tuo & eumquasi animae parentem suscipe. Quod Aaron & filios eius: hoc episcopum & presbyteros nouerimus. Si igitur talia dixit tantus religiosus: & ita est in rei veritate: immo quia ita est, qua fronte audet quis modernorum religiosorum (inter quos non tam sunt clerici quam laici: quorum status non est melior ex hoc quod sunt laici) statum religiosorum qui de iure communi deberent esse oues de parochiis & cura presbyterorum, aut opera eius inquantum sunt religiosi aequiparare, & quid maius est praeferre statui & operibus praelatorum inquantum praelati sunt, & dicere quod multi praelati in morte vel lent fuisse religiosi: Quod nequaquam verum est aspiciendo ad bonos praelatos qui vixerunt secundum quod status eorum requirit.

SED dicunt aliqui quod beatus Grego. hoc confessus est de seipso, dicens in G primo Dialo. Infelix animus meus occupationis suae vulnere pulsatus meminit qualis in monasterio aliquando fuit & c. at nunc ex occasione curae pastoralis hominum saecularium negotia patitur: & post tam puichram quietis suae speciem terreni actus puluere foedatur: cumque se pro condescensione multorum ad exteriora spargit, etiam cum interiora appetit, ad haec proculdubio minor redit. Et ideo di cunt: quod status re ligionis aliquo modo dici potest perfectior quam status praelationis: scilicet propter maiorem distractionem praelatorum &c. vt dictum est.

SED dico quod reuera animus praelati assum pti ex religione, dum amaritudinem sentit actionis, cum quadam tristitia rationis inferioris disturba tae recordatur quietis religionis. Disturbationem autem ex amaritudine actionis appellat foedationem quae poenae est non culpae: quae etiam si intelligatur aliqua parua culpa venialis, non propter hoc debet ei poenituisse status sui: quia illa stat cum augmento charitatis. Quid autem additur: quod animus praelati ad in teriora contemplationis minor redit: Dico quod hoc verum est in principio: quia moeror a disturbatione in ratione interiori non statim pacatur: & ideo retrahitur ratio superior cuius est diuina contem plari: postmodum tamen pacata illa altius in diuinorum contemplatione eleuatur vt dictum est per eundem. Et sic bonus & idoneus praelatus non debuit in morte voluisse fuisse religiosus aut vixisse secundum statum religionis & non secundum statum praelationis nisi forte ratione timoris metuendo ne forte non bene exercuisset ea quae pertinent ad officium praelaturae: attendendo illud apo stoli. Nihil mihi conscius sum, non tamen in hoc iustificatus sum. & dicendo illud lob: Verebar omnia opera mea. Super quo dicit Greti. Quia culpae subreptio in virtutis actu vix vicitur. Et sic quantum cunque praelatus bene laborauit, tamen quia in statu praelationis propter arduitatem status & operis plus incertus est de perfectione operis: ideo forte praelatus bonus in morte voluisset fuisse religiosus: vel in statu religioso mortuus fuisse. Vnde super illud quod statim sequitur in lob: Quare frustra la boraui: dicit Gregi. Hoc dicit non quod eum laborasse poenitet: sed quod incertum se esse de praemiis & inter labores dolet. Sic ergo si praelatus bonus potius velit mori religiosus, hoc non est quia poenitet eum ila borasse in praelatione & dimisisse quietem religionis: sed quia plus incertus est de praemio, & hoc non propter maiora quae in statu religionis credit se sibi procurasse quam in statu praelationis: si eum bene administrasset: nec propter maiorem innocentiam, aut puritatem, aut custodiam: nec quia actus purioris & superioris contemplationis est in eis: nec quia circa deum in se versatur eorum actio & caetera huiusmo di accidentalia perfectioni generandae circa imperfectos: sed solum propter maiorem securitatem de merito ratione status inferioris in religione & actuum eius & modum viuendi in ipso: quam in praelatione propter eminentiam eius & difficultatem actuum eius: & modum viuendi in illa. Et sic illud quod inducere putant pro se, omnino est contra eos. Quia addunt quod religiosi sunt holocaustum quod totum comburitur: praelati vero sacrificium quod pro parte reseruatur: Dico quod praelato competunt ratione status eius aliqua ex parte personae suae: quaedam vero ex parte operum. Ex parte personae secundum praedicta competit ei personae omnimoda perfectio. & puto quod ex institutione prima status requiritur in eo quod sit talis: quia requirit quod sit perfectus ad idoneam officii sui executionem. Et dicit Hiero. in epist. ad Heliodorum. Perfectus seruus Christi nihil praeter Christum habet: & si praeter Christum habet perfectus non est. Et infra. Igitur clericus qui in Christo seruit ecclesiae, interpretetur primum vocabulum suum & nominis definitione prolata nitatur esse quod dicitur: cleros enim graece fors latine appellatur. propterea enim vocantur clerici vel quia de forte dei sunt vel quia dominus ipse fors. i. pars clericorum est. Qui cum Propheta dicit: Pars mea dominus: nihil extra do minum habere potest: quod si quippiam aliud habuerit praeter dominum, pars eius non erit. verbi gratia, si aurum vel argentum & caetera huiusmodi. Si autem ego pars domini sum & quasi leuita & sacerdos viuo de decimis: & altario seruiens altaris oblatione sustentor: habens victum & vestitum his contentus ero & nudam Crucem nudus sequar. Sl igitur comparet se religiosus tali praelato propter vota, eisdem constringitur praelatus sicut & constricti erant apostoli. vt enim de vno illo rum dicit Hiero. ad Demetriadem: apostolici fastigii est perfectaeque virtutis vendere omnia & pauperibus distribuere: & sic leuem atque expeditum cum Christo ad caelestia subuolare: & sic in hoc nulla est praerogatiua religioso. Quia autem praelati ex dispensatione secundum praedicta modo votum paupertatis non faciunt, in hoc bene diminuitur de eorum perfectione personali: & etiam ab ipsis status diminuteobseruaretur si votum esset de institutione. hoc tamen non obstante pro tanto quod obseruarent de statu: ipsi perfe ctiores essent: & in statu perfectiori quam quicumque religiosi: propter illud enim non est status in se imperfectior. & quo ad hoc respectu religiosorum bene sunt sacrificium & illi holocaustum. Et secundum hanc sententiam procedit allego ria Gresti, qui dicit sacrificium illos qui bona temporalia bene dispensant partem dando pauperibus: partem vero sibi reseruando: quemadmodum sacerdos legalis partem sibi de sacrificio reseruauit & partem deo obtulit. Dicit autem illos holocaustum qui nihil sibi reseruant sed omnia dimittunt: quia de holocausto sacerdos nihil sibi reseruabat: sed totum deo comburebatur. Nec in hoc praelati modo tenent locum apostolorum secundum quod. xii. quaest, prima in cap. Videntes, super illo verbo. Tenent locum apostolorum. dicit Gloss. Episcopi tenent locum apostolorum quo ad dignitatem: Monachi quo ad remotionem propriorum & conmunem vitam. xvi. quod prima. Ex auctoritate. Omnes sacerdotes quo ad sacramentorum dispensationem xi. quod iii. Absit. Quo ad votum autem castitatis & obedientiae aequaliter obligantur cum religiosis quan tum pertinet ad officium.

EX parte autem operum requiritur quod praelatus opera perfectiora agat quam religiosus & quae sunt vitae actiuae & quae sunt vitae contemplatiuae: & hoc siue ad statum praelationis ex prima institutione sua requiratur votum siue non. Et ideo cum haec opera sint essentialia praelato ratione status per se, ad quae etiam praelati modo exequenda astringuntur: Dico quod ratione talium operationum praelatus magis comparatur holocausto, & religiosus sacrificio. In sacrificio enim vt dicit Grego. pars pecudis: in holocausto autem totum pecus offerri consueuerat. Cum enim aliquid suum deo vouet sacrificium est, cum vero omne quod habet vouerit, holocaustum est, nunc autem praelatus se totum offert: quia & vitam ad seruitium, & mortem ad supplicium quandocunque fuerit opportunum. Religiosi autem non dant ex voto nisi vitam ad seruitium, & hoc non publicum vt praelati quod est maius: sed priuatum quod est minus: & ita non dant nisi id quid est pars illius maioris, eius scilicet quid dant praelati. Vnde praelatis bene competit illud psal. lxviii. (elus domus tuae comedit me. propter enim nimiam charitatem qua praelatus diligit deum, non tantum in seipso vt religiosus: sed etiam in proximo: zelum habet non solum dei, quem solum habet religiosus respectu praelati: sed etiam domus dei id est ecclesiae, & iste zelus eumtotaliter & in vita & in morte consumit: quia in vita per ipsum seruit corrigendo, increpando, & huiusmodi opera exercendo, & morti finaliter se exponit vt per hoc sit totum incensum. holocaustum autem incensum dicitur quasi incendio consumptum. Vnde & de hac consumptione subditur in psal. Et opprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me. is. secundum Augustinus quia persecutus sum iniquitates: quia corripui: quia flagellaui in templo male versantes. Item sacrificium solet in aquis decoqui: holocaustum solet igne assari. Religiosi etiam quia in mollitie contemplationis quasi in humido & in calore obtuso decoquuntur: sacrificium sunt. Prae lati autem quia in ardore tribulationis quasi in igne & calore acuto comburuntur: proprie holocaustum sunt. Et: sic fit allegoria contra allegoriam: vna pro religiosis contra praelatos inquantum non renunciant omnibus: alia pro praelatis contra religiosos inquantum religiosi non exercent tantae per fectionis opera.:

SED adhuc contra primum dicunt quod religiosi vouentes se deo, parati sunt quantum in se est semper subire martyrium: & ad hoc semper habent animum paratum magis quam praelati ex feruore charitatis maiore quam habent ex contemplatione, quam praelati ex sua administratione. Sed quia martyrium prouenit ab extrinseca occasione quae praelatis ratione status sui occurrit: & dat eis materiam martyrii sustinendi: ideo praelatis potius incumbit animam suamponere pro domo dei quam religiosis. Nihilominus tamen quia parati sunt animo, propterea quid amittunt in materiali, scilicet in exte riori exercitio, recuperant in formal scilicet in intenso desiderio. Et praeterea (ut dicunt) obligati sunt ad mor tem spiritualem quae est vita claustralis: cuius sustinentia propter sui diuturnitatem videtur aequiparari sustinentiae mortis temporalis.

SED dico quod si religiosus inquantum religiosus quocunque tempore debet animum habere paratum ad sustinendum pro deo & pro domo dei martyrium: hoc non habet ratione voti: sed ratione charitatis ad deum & ad proximum simpliciter: ad hoc enim tenetur etiam quilibet laicus, licet plus religiosus quam laicus: praelatus autem ad hoc tenetur ex eadem causa & plus quam religiosus quanto plus debet esse perfectus in propria persona, &quod amplius est ex praelationis officio ad quod obligatus est, primus debet se ad martyrium pro aliis offerre cum opus fuerit. pri. past. cap. ix. Qui episcopatum desiderat bonum opus desiderat: illo in tempore dicitur, quo quisque qui plebibus praeerat, primus ad martyrii tormenta adducebatur: tunc fuit laudabile episcopatum quae rere: quando per hunc quemquam dubium non erat ad suppliciagrauiora peruenire. Sicut autem tunc propter occasionem praelatus prior erat ad martyrium de facto: ita adhuc prior debet esse deiure: quod multo praecellit quantum ad perfectionem status & personae &operis sui: quam quicquid religiosas habet in se ex animi deuotione aut ex voto quocunque: quanto amplius est & difficilius pro salute aliorum vitam ponere, ad quod pro tempore praelati obligantur: quam temporalia dimittere & castimoniam ser uare. & ideo omnino perfectior illis iudicandus est non solum sicut in se perfectus existens: sed sicut exemplo & facto aliis perfectionem tribuens. Vlterius autem sicut dicunt religiosi se esse paratos affectione & charitate animi quantum est in se ad martyrium: & per hoc in nullo diminui a perfectione praelatorum: Dico quod falsum est: bonus enim praelatus maiorem feruorem charitatis haurit ex contem platione quam religiosus: & etiam magis eius augmentum ex sua administratione quam ille ex sua contempla tione: vt patet exdictis. Quid autem additur quod mors spiritualis diuturnitate aequiparatur morti corpo rali: Dico quod falsum est: sicut nec diuturnitas virginitatis obseruatae secundum Augustinus potest aequipa rari martyrio. Sic econtra potest dici de praelatis: quod ex obligatione qua praelaturam assumunt tenentur etiam tempore opportuno pro subditis omnia temporalia dimittere & eis ipsos pascere. dicente Gregin Homi.s super illud. Ego sum pastor bonus. Audistis (inquit) fratres charissimi eruditionem vestramn & periculum nostrum. & infra. Ostensa est nobis de contemptu mortis via quam sequamur: primo ex teriora nostra misericorditer omnibus impendere: postremo vero si necesse est mortem pro eis debe mus ministrare. Et sic ex obligatione habent praelati propriorum dimissionis: sicut & mortis perpessionem: & ideo omnino potius sunt holocaustum quam religiosi.

VLtimum autem quod ponunt isti in di cto suo, quod tunc praelati essent deo holocaustum, si per obedientiam nihil facerent nisi de consilio confessorum suorum: hoc reuera est valde absurdum. Per hoc enim dictum ad hoc quod dominus papa me reretur dici holocaustum & esse in statu perfectionis aequali religioni, oporteret quod in omnibus esset sub obedientia confessoris sui: quod penitus falsum est & absurdum. non enim tenetur obedire praelatus suo con fessori in aliis quam in quibus se accusat in confessione. In omnibus autem aliis quae contingunt & sunt facienda extra confessionem ipse confessor tenetur obedire ipsi praelato. Per dicta patet ad primum. Quod arguitur vlterius: quod licet praelati sint in statu perfectionis, religiosi tamen sunt in maiori: hoc omnino est falsum.

AD secundum: quod statos religionis magis assimilatur omnino persecto statui vt beatorum: ergo &c. Dico quod falsum est. quoniam secundum praedicta praelatorum status non solum est actionis: sed & perfectioris contemplationis quam sit contemplatio religiosorum. Sed quid amplius est, si in ipsis comparemus opus contemplationis & actionis inter se quantum ad statum praesentis vitae, praeferenda est actio in praelatis contemplationi: quia per actionem offert deo sacrificium animarum aliorum ipsos ad statum sa lutis perducendo, & suam propriam in ea meritum maioris salutis acquirendo quam esset acquisiturus in contemplatione sola persistens: & quid maioris meriti est tali: est maioris meriti simpliciter: & sic sim pliciter actio melior est quam contemplatio etiam in eodem praelato. Sicut enim status contemplationis religiosis est essen tialis & ordinatur finaliter pro vita ista ad statum actionis praelatorum: inquantum ille est status perfectio nis acquirendae & exercendae quo ad contemplationem inferioris gradus: status autem praelatorum est status perfectionis acquisitae in contemplatione religionis exercendae in statu praelationis: sic contemplatio praelatorum finaliter ordinatur ad actionem eorundem: in qua finaliter oportet eos mori si opus est: & dimittere omnem contemplationem propter actionem: quemadmodum oporteret si opus esset philosophum & bene contemplatiuum descendere ad politicum regimen & mori pro defensione illius vt dictum est supra. quid opus est maximae charitatis: quia maiorem charitatem nemo habet &c. In charitate autem consistit radix meriti. Et tunc ad formam argumenti: quid similius meliori, melius est: Di co quod illud intelligitur quando est similius in meliori, alias non: quemadmodum simia licet sit similior homini quam equus ex parte corporis quod non est melior pars in homine, non ex hoc oportet quod simia sit melior equo. Consimiliter in proposito: quando dicitur quod status religiosorum contemplatiuus similior est statui beatorum contemplatiuo: Dico quod status beatorum perficitur in contemplatione quae continet in se notitiam pertinentem ad intellectum, & amorem pertinentem ad voluntatem: in quibus melior est amor quam notitia vt alias exposuimus. Nunc autem quod status iste contemplatiuus religioso rum sit similior statui contemplatiuo beatorum, hoc est ratione cognitionis: quia scilicet contemplatio clarius noscit deum quam actio. quod signat Lya, quae fuit lippa oculis: & Rachel quae fuit clara, secundum Greg. Ratione autem amoris magis illi assimilatur actio quae procedit ex maiori charitate secundum praedicta: & quid amplius est vita praelatorum ratione contemplationis eorum quae lympidior est finaliter post actionem licet non sit ita lympida siue pura in principio secundum praedicta sicut contemplatio religiosorum, secundum praedicta magis assimilatur contemplationi beatorum quantum ad co gnitionem, quam faciat contemplatio religiosorum. Et sic omnibus modis status praelatorum magis assimilatur statui beatorum: & ideo simpliciter melior est & perfectior. Quia autem subditur in argumento quod contem platio praesens est quaedam inchoatio contemplationis futurae: Dico adhuc amplius exponendo iam dicta, quod si militudo aliquorum duplex est: quaedam secundum genus: quaedam secundum speciem. Contemplatio autem praesens similis est futurae secundum genus, non autem secundum speciem: quia aliud genus contemplationis omnino est contemplatio praesens & aliud futura: quia praesens contemplatio consistit in quadam intellectuali cognitione quae superior est fide: semper tamen innixa fundamento fi dei: quae omnino est aliud genus cognitionis quam sit visio aperta: quae fidem euacuat: vt patet ex dictis supra in quaestione secunda. Et secundum hoc dico quod praesens contemplatio inchoatio est futurae secundum aliud genus contemplationis & perficienda secundum aliud. Dico inquantum est sermo de persectione quae est in aperta visione: licet forte intellectualis cognitio in praesenti manebit perfici enda etiam secundum idem genus cognitionis in futuro. Quando autem aliquid perficitur alio secundum aliud genus perfectionis & sic illi sit similius: non oportet quod propter hoc sit melius illo quod non perficietur per illud: immo bene potest esse in praesenti maioris meriti ipsa actio secundum praedicta Vnde sicut Augustinus exponendo illud: Sic eum volo manere: dicit. Inchoata contemplatio &c. sic ex ponendo illud quod praecedit, Tu me sequere: dicit. Perfecta me sequatur actio informata meae passionis exemplo. Multo autem plus est sequi Christum perfecta actione quam manere in inchoata contemplatione: & maior est perfectio in illo sequi quam in isto manere. Propter quod & Christus verbo & exemplo hor tatus est ad se sequendum per tolerantiam eorum quae pertinent ad vitam actiuam: non autem ad se imitam dum per permanentiam in contemplatione vitae praesentis sic hortatus est. Vnde & Christi vita in praesenti principalis magis fuit actiua quam contemplatiua. propter quod status ad quem principali ter pertinet actio, potius imitatur exemplum vitae Christi, quam ille ad quem principaliter pertinet contemplatio. Vnde de Christi vita actiua dixit Petrus. Christus pro nobis passus est vobis relinquens exemplum, vt sequamini vestigia eius. Non autem sic dixit. Vobis contemplatus &c. licet vtraque Christi vita nobis sit in exemplum proposita etiam coniugatis. dicente Hiero. ad Cellantiam coniugatam. Eligatur tibi opportunus & aliquantulum a familiae strepitu remotus locus: in quem tu velut in portum quasi ex multa tempestate curarum te recipias: & excutiens foras cogitationum fluctus secreti te tramquillitate componas: tantum ibi sit diuinae lectionis studium, tam crebrae orationum vices, tam firma ac pressa de futuris cogitatio, vt omnes reliqui temporis occupationes hac vacatione compenses. Nec hoc ideo diximus quo te a tuis retrahamus: immo illud egimus, vt ibi discas ibique mediteris qualem tuis praebere te debeas.

AD tertium quod per opera vitae contemplatiuae perficitur homo in amore Dei: per opera vero actiuae in amore proximi: ergo &c. Dico quod vita praelatorum secundum praedicta mixta est: quae licet inquantum est actiua principaliter perficit in amore proximi, inquantum tamen est contempla tiua perficit in amore Dei. In quo etiam magis perficit contemplatiua praelatorum quam religiosorum: inquantum requiruntur esse perfectiores. Etiam in ipsis praelatis magis perficit ipsos in charitate ipsorum actio quam eorum contemplatio: vt iam dictum est. Quare simpliciter actio praelatorum plus perficit in cha ritate quam quaecunque contemplatio huius vitae. & ideo pro statu huius vitae maior est vitae merito. Licet enim diligere deum ex electione secundum se & ex suo genere maioris sit meriti quam ex electione diligere proximum: diligere tamen proximum ex necessitate coactionis pro tempore huius vitae, maioris est meriti quam diligere deum in se: quia quod sic aliquis diligit proximum hoc procedit ex nimio amore & quo homo diligit Deum in se & quo deus diligit homine: quo vult se diligi ab homine non solum in se: sed etiam in proximo: & quid am plius est cum necessitas coactionis occurrit, magis vult quod diligamus eum in proximo quam in seipso Propter quod dicit Greg. primo Pastorai. cap. xvii. Sit rector singulis compassione proximus: prae cunctis contemplatione suspensus &c. vsque ibi. Quia tunc ad alta charitas mirabiliter surgit: cum ad ima pro ximorum se miserabiliter trahit: & dum benigne descendit ad ima, valenter recurrit ad summa. Ex quo pa tet quod falsum est dicere, quod puri contemplatiui magis cognoscant Deum, & magis delectentur in Deo: & magis in eius amore crescant. Vnde & illi qui nituntur contemplatiuam vitatm simpliciter praeferre actiuae, dicunt: Potest tamen contingere, quod aliquis in operibus vitae actiuae plus meretur: quam alius in operibus vitae contemplatiuae: puta, si propter abundantiam diuini amoris: vt eius voluntas impleatur, ad ipsius gloriam in terdum sustinet ad tempus se a dulcedie diuinae contemplationis separari. sicut dicebat Apost. ad Ro. ix. Optabam ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis. Quod exponens Chrysost. in libro de Compun ctione, dicit. Ita totam mentem eius demerserat amor Christi: vt etiam hoc quod ei prae cateris omnibus amabilius erat scilicet esse cum Christo: rursus idipsum quia ita placeret Christo, contemneret. lste autem qui sic in operibus actiuae plus meretur: non est, vt patet ex dictis, nisi qui coacte ad actionem accedit: qualis non est religiolus in quantum religiosus: maxime secundum illum qui dicit quod religio a descensutali etiam erga parentes absoluit. Quod autem sic coacto est melius, simpliciter est melius: vt similiter patet ex dictis & ideo in hoc simpliciter melior est vita actiua.

AD quartum quod perfectior est status Philosophi quam principis Dico quod hoc est verum secundum opinionem erroneam philosophorum: qui non ponebant spem haben dam alterius vitae: & hoc pro tempore quo non erat opus se morti exponere pro republica: in quo secun dum praedeterminata oporteret conuenire philosophum cum principe. Ponendo tamen secundum fi dem spem vitae futurae: & quod tota vita ista se habet in ratione meriti respectu alterius vitae: multo perfectior est pro tempore huius. vitae status principis coacti ad principatum, quam status philosophi: licet melior & perfectior esset status philosophi quam principis non coacti: vt patet secundum praedetermi nata: accipiendo hoc nomen principis communiter: vt scilicet continet sub se nomen praelati: qui magis perfectus esse debet quam princeps proprie dictus: sicut etiam est superior illo.

AD quintum a quod status consiliantium est perfectior quam bellatorum: ergo &c. Dico quod hoc non valet ad propositum, quia status consiliantium pertinet ad vitam actiuam: eo quod bella non prosunt nisi consilio regan tur. dicente Tullio ibidem. Omnino illud honestum quod ex animo excelso & magnifico quaerimus animi efficitur non viribus corporis. Exercendum tamen corpus & ita afficiendum vt obedire con silio rationique possit in exequendis negotiis & in labore tolerando. Honestum autem illud quod exqui rimus, totum positum est in animi cura & cogitatione. Fortis autem & constantis animi est non parturbari in rebus asperis: sed animo vti & consilio: nec a ratione discedere. Temere enim in acie versari & manu cum hoste confligere immanum quiddam & belluarum simile est. Sed cum tempus necessitasque postulat decertandum manu est: & mors seruituti turpitudinique anteponenda. Et sic illud dictum Tullii assumptum in argumento bene haberet locum in quaestione circa vitam actiuam: cuius quaedam actio est interior in anima circa dispositi onem agibilium: quaedam exterior circa dispositorum executionem: quae illarum est melior & perfectior. Et est dicendum quod illa quae est interior: quemadmodum architectonici meliores sunt & digniores in artificialibus quam manuartifi ces, vt dicit philosophus in primo Metaphysicae.

AD sextum: quod religionis ingressus absoluit ab omni voto: non sic assum ptio curae: Dico quod huius ratio est quia in male dispositis secundum praedicta facilius indulgetur descensus quam ascensus: licet in bene dispositis econtratio facilius admittitur ascensus quam descensus vt habitum est supra Et ideo etiam in male vel in diminute dispositis facilius conceditur transitus ad inferiorem statum quam ad supe riorem. Quare cum vota alia a religione sint praecipue propter infirmitatem culpae praeteritae vt emendetur: vel poenae ne in culpan descendatur: vel vt in bono diminuto proficiat: in religione autem melius corriguntur delicta & facilius quam extra. secundum Ansel. de similitudinibus. xliiii. &. xlv. cap. ibi etiam magis cauetur ab infir mis ne in peccatam incidant: & vota diminuta in illa complentur: vt propterea status religionis respectu omnium aliorum votorum licet sit superior respectu illorum, adhuc tamen magis supra est status rectorum: propterea igitur facilius permittitur vt alia vota absoluantur per ingressum religionis quam per curae susceptionem. Et hoc etiam illa de causa praecipue, quia status rectorum est iam perfectorum: status autem religionis quo ad intrantes est potius status imperfectorum: quales praesumuntur isti qui sunt aliis votis irretiti, vt patet ex dictis.

AD septimum quod status praelatorum est magis periculosus &c. Dico quod semper securum est magis eligendum periculoso: & ita melius disposito diminute & etiam bene disposito cum non vrget necessitas nec eminet ma gnum emolumentum. Sed cum necessitas vrget & homo est bene dispositus & eminet magnum emolumentum, ma ius est eligendum & melius & magis periculosum: vt in proposito cum homo est bene perfectus & pphistolus indiget & ipse cogitur ad praelationem & magnum eminet emolumentum. ideo &c. Supponit etiam argumentum quod esset pariculum sine emolumento, proprie: quasi religio esset simul magis meritoria & magis secura quam praelatio: quid falsum est vt ex praedictis patet.

AD octauum quod contemplatio est opus magis spiritale: ergo est opus melius: Dico quod verum est nisi opus corporale propter necessitatem coactionis & propter comnem vtilitatem assumeretur sicut debet assumi praelatio: vt patet ex praedictis.

AD nonum quod in angelis contemplantes sunt superiores praesidentibus, Dico quod verum est: quia status illos habent angeli vt quibus remunerantur: & sic vt considerantur contemplatio & actio secundum substantiam: status autem illos habent homines viatores vt quibus merentur: propter quod licet illis consideratis secum dum substantiam suam status contemplationis semper est supior & in hominibus & in angelis, vt patet ex supra dictis tamen quo ad vsum actuum & rationem merendi per illos multo superior est status actionis in praelatis quam con templationis siue in religiosis siue in praelatis: vt patet ex praedictis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 29