Quaestio 18

CIrca tertium arguitur quod licitum sit inducere ad tria vota religionis etiam volentes morari in saeculo. quia Anselua dicit in libro de similitudinibus. Melius est bonum agere cum voto quam sine voto. Agere autem melius bonum licitum est si licitum sit agere minus bonum: quia magis bonum minus includit. sed licitum est te nere illa tria in saeculo commorando sine voto: ergo & cum voto. sed licitum est hortari & inducere ad illud quod licitum est. ergo &c.

IN contrarium est quod illud multis esset occasio ruinae: & ad tale non licet inducere.

DIcendum quod magna diuersitas est in proposita quaestione quo ad illa tria quae principaliter in religione vouentur. Discurren do igitur per singula dicimus primo de virginitate: quod ad illius obseruantiam magis licitum est in ducere volentes morari in saeculo: tum ex parte inducti: tum ex parte inducentis: quam alicuius aliorum, quia pericula quo ad obseruantiam castitatis imminentia(pericula dico ab exteriori) potest persona quae vouit facilius vitare, quam imminentia quo ad votum paupertatis aut obedientiae: quia ad castitatis ob seruantiam minime indiget homo alterius adminiculo: & melius custoditur in solitario quam in pu blico. Ad paupertatis autem obseruantiam morando in saeculo multum indiget homo alterius adminiculo, a quo vel cu ius adminiculo poterit acquirere necessaria vitae: ita quod vix potest custodiri in solitario. Vnde eremitae an tiquitus necesse habebant frequenter propter victualia & alia necessaria adire saecularium castra. Similiter obedientiam nullus potest custodire in solitario absque coniuncto cui debeat obedire. Quia non est obe dientia nisi sit qui obediat & cui obediat: & in eis quaecumque necesse est tenere conversando cum aliis, diffici lius vitantur exteriora pericula: quam in eo quid potest tenere homo per se.

AD illius autem obseruantiam securius potest persona commorans in saeculo induci: quid magis sine periculo potest custodiri in saeculo. Ob aliud autem non est illicitum inducere ad alicuius voti obseruantiam manendo in saeculo, nisi propter periculum imminens de transgressione. Vnde dico quod si persona inducenda ad votum castitatis sit talis quod omnibus consideratis non debet esse probabilis timor de periculo transgressionis: quod licitum est inducere volentes morari in saeculo ad votum castitatis. Si autem probabile periculum transgressionis immineat, vel propter aetatem, vel propter conuersationem, vel quacunque alia de causa: dico quod nullo modo licet immo multum peccat inducens: non solum inducens ad castitatem morando in saeculo: sed etiam inducens ad quodcunque votum intrando religionem. Quantum ad votum paupertatis distinguo: aut inductio est ad votum renunciandi omnibus quae possidet. Renunciandi dico & quo ad proprietatem & quo ad vsum. Vel quo ad proprietatem reseruato sibi vsu ad vitam. Si secundo modo scilicet vt vouens proprietatem omnium bonorum suorum det pauperibus & piis locis donatione inter viuos: & solum reseruet sibi vsum ad vitam: dico quod pium est & licitum. Si primo modo: tunc subdistinguo: quia cum vouens indigeat vt postquam fuerit omnibus bonis temporalibus denudatus sibi prouideatur de necessariis ad suam sustentationem: aut ergo denudat se omnibus bonis per vo tum morando in saeculo, intendendo quaerere sibi necessaria mendicando: aut aliquam operam exercen do: aut ab aliquibus amicis prouisionem expectando. Et in quolibet istorum casuum. dico: si maiorem sollicitudinem oporteat ipsum sustinere in sic sibi necessaria quaerendo: quam in propria ad necessarium victum reseruando: quod nullo modo licet. Aliis enim eisdem retentis vbi est maior sollicitudo circa temporalium & necessariorum acquisitionem: & per consequens distractio a spiritualium vacatio ne: & sic bonorum operum & meriti diminutio: ad quam nullo modo licitum est quemquam inducere: licet ipsi liceat propria voluntate statum meriti minoris eligere. Si vero non oporteat ipsum sustinere maiorem sollicitudinem in acquirendo sibi necessaria, aut forte minorem, dico quod adhuc non licet, in tendendo quaerere sibi necessaria mendicando: nisi iuxta determinationem habitam in alio Quolibet in quaest. an liceat omnia sua dimittere intentione mendicandi in saeculo. In secundo vero casu & tertio bene licet: nisi probabile sit quoquo modo quod periculum aliquod aliud ex hoc magis immineat vouenti: aut occasio aliqua amplius delinquendi, quam immineret bona sua reseruando. In tali enim casu nullo modo licitum esset inducere.

QVantum autem ad votum obedientiae dico: quod quaecumque persona aliam habet sub obedientia sua & cura, inquantum huiusmodi, superior suus & praelatus in hoc existit. Nunc autem quod quisque praelaturam quamcunque sibi assumat propria auctoritate: cum nullam ordinariam omnino habeat: nullo modo licet: iuxta illud Apostoli ad Heb. Nemo assumat sibi honorem ni si qui vocatus fuerit a Deo. hoc est dictum: quod aliter honorem praelaturae sibi nullo modo assumere debet etiam si ad hoc moueri videatur ex charitate. Vocatio autem ista debet fieri per ecclesiam: & secundum quod ecclesia ordinauit: immo Christus in ecclesia, vt amplius videbitur in quarta quaestione sequente: videlicet quod prima auctoritas super totam ecclesiam consisteret in vno praelato & superiore vt in summo pontifice: & ab illo secundum eius dispositionem gradatim descenderet per omnes ecclesiasticos ordines ad inferiores praelatos. Ita quod illicitum sit praelaturam super quamcunque personam accipere nisi vocetur ad eam, secundum aliquem modum vocationis siue electionis dispositum & ordinatum ad hoc per ecclesiam & per auctoritatem summi pontificis.

DE recipiente ergo personam tanlem ad dictam obedientiam: videlicet quod voueat in manu sua continentiam: & omnibus renunciet, ponendo omnia bona sua in manu eius & dispositione, promittat etiam ei plenam obedien tiam in omnibus: distinguo. quia aut alias per ecclesiae ordinationem & vocationem praelatus ei constitutus est: aut non. Si primo modo, scilicet vt sit eius sacerdos, curatus, aut episcopus: aut cui episcopus generalem curam illius forte specialiter conmisit, puto quod in isto casu bene liceat ipsi praelato vel cuique alii inducere quancumque aliam personam omnino absolutam ad vouendum obedientiam suo praelato praedicto modo: dum tamen nuiium periculum amplius delinquendi ex hoc immineret. si enim immineret: nullo modo liceret secundum quod iam dictum est de voto virginitatis & paupertatis. Dico omnino absolutam: quia si esset alteri obligata vel matrimonio vel aliter: omnino non liceret. Si secundo modo, dico quod etsi liceret vouenti sic se obligare si vellet: nullo. tamen modo licet quemcunque talium personam quamcunque au- ctoritate propria quam nullam ad hoc habet, sub sua obedientia recipere vt dictum est. Nulli autem licitum est inducere personam ad promittendum obedientiam illi qui non potest eam recipere. Quia hoc est illum qui eam debet recipere illaqueare: & dare ipsi occasionem faciendi quod non licet ei. Idcirco di co quod omnino illicitum est inducere personam quancumque ad promittendum obedientiam illi qui alias nullam habet iurisdi ctionem super illam vel ordinariam vel conmissam. & hoc non quin illi quantum est de se licitum esset se di cto modo obligare: sed quia nullo modo licet eam illi assumere: etiam si videatur moueri ad hoc ex charitate, quod tamen non potest esse: quia charitas ordinata est: immo talis motus potius esset ex elatio ne aut ex aliqua cupiditate. Et praeterea si illicitum est quemquam sic inducere personam alteram ad obedi endum alteri qui nullam habet iurisdictionem super eam: multo fortius est illicitum quemquam talium in ducere personam quamcunque ad vouendum quod sic obediat sibi: & adhuc multo amplius hoc esset illicitum illi qui alias esset alteri obligatus: per quem posset distrahi eo inuito ne curam illius posset exercere vel alteri exercitio a quo oporteret abstrahi si illius deberet curam gerere: qualiter sunt obligati omnes viri religiosi: quibus vt puto summe illicitum est sibi velle quamcunque personam sic obligare siue vo to obedientiae: siue voto paupertatis: accipiendo omnia bona illius in manu sua: & distribuere ei necessaria & de residuo disponere prout libet.

AD argumentum in oppositum quod bonum facere sub voto melius est: dicendum quod verum est aliis omnibus circunstantiis licitis extantibus. Melius est tamen facere bonum sine voto, quam cum voto facto ab eo a quo melius esset non fieri, vel cui non licet fieri, vel modo quae non licet fieri.