Quaestio 12

CIrca quintum ponatur propter obiecta & ad maiorem intellectum quaestionis casus talis. Rex quidam potentissimus peregre proficiscens cum filio haerede suo successuro in regno, sepulturam corporis sui simpliciter elegit faciendam in ecclesia quorum dam monachorum. Mortuo autem rege praedicto in regione longinqua, visum est filio suo iam succedenti in regno onerosum & periculosum corpus deferre cum intestinis ad locum sepulcri electum, & intestina extracta destinauit sepeliri in ecclesia quorundam fratrum: sed ad instantiam archiepiscopi loci & canonicorum ecclesiae matricis procurato quod intestina in ecclesia eorum sepelirentur, quidam de ordine fratrum praedictorum procurauit erga dictum haeredem quod cor ei conferretur ad sepeliendum in ecclesia sua non multum distante ab ecclsia dictorum monachorum: quo facto, & corde cum corpore delato vsque in ciuitatem regiam: abbas dictorum monachorum cum suo conuentu constanter petiit sibi cor cum corpore tradi ad sepeliendum: quid cum eis denegare tur constanter ab haerede iam nouo rege: tandem per proborum intercessionem post multam contradictionem licet inuiti dixerunt dicti abbas & monachi quod sustinerent hoc quod rex de corde faceret. ex quo praesumebat rex ipsos adhibere consensum vt cor sepeliretur in ecclesia dicti fratris & confratrum suorum: quid & sic factum fuisse propositum erat. super quo est quaestio: vtrum fratres illi cor illud tenerentur di ctis monachis restituere: & an monachi teneantur illud repetere. Ex arguitur quod sic: quia dicitur. xii. qd ii. S. Nunc quaeritur. in glos. Siquis autem in casu non concesso receperit corpus alienum, etiam sepultum red dere cogetur cum omnibus quae a corpore ipsius receperat. Quare cum eadem sit ratio in parte & in to to: cor ergo illud quod erat dictis fratribus alienum: quia a defuncto cum corpore fuit collatum monachis: nec erat aliquo iure concessum fratribus vt ipsum ad sepulturam acciperent: quia mortuus nec pro corpore nec pro corde sepulturam apud fratres elegerat: fratres ergo cogendi sunt vt restitu ant cor monachis: etiam cum omnibus quae a cor receperant: & si illi tenentur restituere, monachi tenentur illlud repetere: quia aliter in hoc iniuriaretur ecclesiae eorum: & ipsi tenentur repetere ea in quibus ec clesiae eorum iniuriatur.

ITEM si alicui legentur decem, & subtrahatur vnum: subtrahens tenetur illud restituere, & si sint legata ecclesiae tutor eccliae tenetur repetere: quia in hoc ecclesia illa est defraudata. ergo cum dictis monachis corpus simpliciter fuit legatum ad sepulturam: & in corpore simpliciter legato legatur quicquid est de integritate corporis: ergo &c.

IN contrarium arguitur mul tipliciter. Primo sic. Quod in nuilius vergit detrimentum & alicui proficit & cultum diuinum augmentat: licitum est. factum in sepeliendo cor est huiusmodi: quia ex hoc monachi nuilum passi sunt detrimen tum: quia non pauciores habuerunt oblationes aut emolumenta pro solo corpore quam si cor fuisset simul cum corpore sepultum apud eos: & hoc multum profecit fratribus & animae defuncti. diuinus etiam cultus augmentatus est: quia plures missae celebrantur pro defuncto propter hoc, quam si simul esset cor sepultum cum corpore apud monachos. ergo factum fratrum in sepeliendo cor, licitum fuit. ex licite facto, nulla restat restitutio aut repetitio. ergo &c.

SEcundo sic. qua ratione monachi a dictis fratribus tenerentur repetere cor & fratres restituere: eadem ratione tenerentur alia intestina repetere a praedictis canonicis: & illi ipsa restituere monachis. cum ergo hoc falsum sit: ergo &c.

TER tio sic. secundum iura ciuilia: vbi sepultum est caput ibidem censetur locus religiosus ac si totum corpus ibi esset sepultum: etiam si membra alia alibi fuerint sepulta. ergo multo fortius vbi caput cum humeris et brachiis et aliis membris maioribus est sepultum, & corpus simpliciter censendum est esse sepultum, quare cum haec sepulta sint apud monachos: corpus simpliciter apud eos censendum est esse sepultum. nihil autem aliud quam corpus simpliciter legauit eis sepeliendum defunctus. ergo &c.

QVARto sic. in iure ciuili cautum est quod princeps potest mutare tumulos: quod si sic, ergo multo fortius potest non tumulatum corpus diuidere: & partem eius in tumulo seorsum ponere: cum ergo fratres quod fecerunt tumulando cor, auctoritate principis fecerunt: ergo &c.

QVINto sic. reges praedeces sores eius cuius auctoritate & collatione fratres sepelierunt cor: consueuerunt intestina patrum & vxorum sua rum partiri: & tradere sepelienda vbi voluerunt quoniam in remotis partibus moriebantur: sed consuetudo dat ius maxime regibus & principibus. ergo &c.

SExto sic, quid possunt aliqui tumulare alicubi, postquam eis datum est prasent defer re & tumulare alibi vbicumque: quaere cum fratribus dicti ordis data fuerunt omnia intestina, et potuissent ea simul in ecclesia sua sepeliuisse si non fuisset aliter ordinatum. ergo potuissent illa vel aliquam partem ex eis de tulisse: & in ecclesia fratrum vbi nunc cor sepultum est, sepeliuisse. Quare consimiliter & frater ille qui obtinuit cor sepeliendum apud dictos fratres, licite potuit illud deferre: & apud illos sepelire. ergo &c.

SEpti mo sic. Qui potest aliquid tumulare potest illud alteri ad tumulandum dare: vel alter de illius consensu: quare cum cor cum intestinis datum fuit dicto archiepiscopo & capitulo suo, ipsi potuerunt illud alteri ad sepeliendum alibi dare: vel aliquis alter cum eorum consensu, quare cum rex de eorum consensu quibus data erant intestina dedit fratri cor ad sepeliendum: vbi modo sepultum est. ergo &c. Octauo sic. Qui potest dare integrum, & partem ex illo. cum ergo rex potuit integre intestina dedisse ad sepeliendum non accepto corde sicut dedisset canonicis nisi frater cor petiuisset: & de derat confratribus illius, nisi archiepiscopus se opposuisset: ergo & cor potuit dare fratri illi ad sepe liendum vbi nunc est sepultum: ergo &c.

NOno sic, quid sit parte consentiente & auctoritate superio ris assistente super aliqua discordia, licitum est. sed in sepultura cordis facienda apud fratres pars consensit scilicet abbas & monachi ad praeces & voluntatem haeredis: auctoritas etiam superioris vt legati de latere papae, & eprsei loci, qui cor ad ecclesiam fratrum attulerunt, & propriis manibus tumulauerunt. In quo ambo facto adhibuerunt auctoritatem sepeliendi ibi cor: quid non minus erat immo maius quam adhibere auctoritatem verbo tantum. ergo &c.

DIcendum est ad hoc, quod factum istud dupliciter possumus considerare. Vno modo secundum naturam suiipsius in se. Alio modo secundum quod ei superuenit dispensatio auctoritate superioris. & de ipso hoc secundo modo erit sermo in dissolutione vltimi argumenti. Si ergo loquamur de ipso pri mo modo, sciendum quod secundum quod scribitur. xiii. quid ii. vltima voluntas modis omnibus conseruetur. Glos. cum est rationabilis. cum ergo vltima voluntas fuerit regis defuncti quam & propriis verbis expressit scilicet vt corpus suum simpliciter sepeliretur: & ad hoc abbati & conuentui suo ipsum dedit, sicut positum est in casu qui autem simpliciter dicit nihil excipit: & qui simpliciter dat aliquid, de dato nihil dandum alteri retinet: vltima ergo voluntas regis quo ad sepulturam corporis sui fuit quod integre nulla parte excepta alibi sepelienda: aut alteri danda: quare sic implenda fuit. Sed quod voluntas regis in hoc rationabilis fuit patet: & ex parte loci in quo elegit sepulturam: & ex parte corporis sepeliendi. Ex loco: quia ibi sunt sepulcra patrum suorum: & vt probatur pluribus exemplis. xiii. qu. ii. Ebron, & ibidem concluditur, in sepultu ra parentum filiorum corpora collocanda sunt. vbi dicit glos. quod hoc consilium est: & ideo ex electione morientis dependet. quia tamen consilium ex ratione procedit, melius & rationabilius est facere id quid iure consulitur quam contrarium. Idcirco rationabilis fuit regis voluntas in eligendo ibi corporis sui sepulturam: & melius fecit aliis eisdem existentibus ibi eligendo quam alibi. illud enim fuisset ei quodammodo ignominiosum. secundum, en, quod dicit glos. super praedictum cap. loseph moriens in Aegypto rogauit fratres suos vt tempore visitationis suae ossa sua secum deferrent: & in sepulcrum patrum suorum ea collocarent: quia ignominiosum erat tunc quod aliquis non sepeliretur in sepulcro patrum suorum. Vnde est vnus ca sus in quo locum sepulcri a iure determinatum potest aliquis dimittere. secundum enim quod ibidem dicit glos. super. S. Nunc quaeritur,. quilibet debet sepeliri in ecclesia vbi audit diuinum officium: vt extra de sepulturis. In nostra. nisi in tribus casibus. si velit transire ad episcopalem ecclesiam. vt. xiii. q. ii. Vbicumque. vel si eligit sepulcrum in loco magis religioso: vt extra de sepulturis Fraternitatem. vel si velit sepeliri in se pulcris patrum suorum: vt. xiii. q. ii. Placuit. Ex parte vero corporis sepeliendi similiter rationabilis fuit regis voluntas: in hom. scilicet quod corpori suo sepulturam in certo loco elegit simpliciter nullam partem excipiendo vel separando ad alibi eam sepeliendum. Est. nm multum rationi consonum vt corpus quanto integrius potest se peliatur. Apostol. n. Ro. xii. diuersis membris in corpore comparat diuersas personas in ecclesia: in hoc videlicet quod sicut in idipsum pro inuicem sollicita sunt membra in corpore, sic debent esse personae in ecclia. Sollicitudo ergo quam debent habere personae in ecclesia diuersae pro inuicem ex voluntate illa, debet esse ad instar sollicitu dinis quam habent inuicem membra in corpore ex natura. Cum ergo sic laudabile & rationabile desiderium vo luntatis est inter sese amantes: vt membra corporis ecculiae quantum possibile est fieri morientes eligant sepeliri in sepulcris amicorum suorum, maxime patrum, & consanguinitate aut affinitate coniunctorum: vt pa tet ex iam dictis, vt parati sint ad simul resurgendum in nouissimo die: vnde hoc pro causa assignando quare loseph voluit ossa sua sepeliri in sepulcro patrum suorum: dicit glos. super praedictum cap. Vel quia in spirit viderat quia dominus resurgere deberet ibi: naturale ergo desiderium & laudabile est in membris vnius corporis: vt insimul & quanto magis coniuncte possint sepeliantur simul expectantes resurrectionem: vt magis quantum est in se parati ad illam per hoc. Et est tale desiderium per naturam magis in membris corporis: quam per voluntatem in men bris ecclesiae: maxime ex hoc quod vnum membrum non poterit resurgere nisi alteri coniunctum, quod potest ibi persona quaeli bet quantuncumque sit ab alia separata, quaere cum ratio & voluntas in homine ad hoc sunt quod laudabile & naturale desi derium corporis sui debent implere quo ad id in quo deficit natura: vt ratio pro quolibet membro disponat & voluntas eligat: & pro posse naturale & laudabile desiderium membri impleat: multum ergo laudabile & rationabile est: quod quilibet moriens corpori suo prouideat vt integre sepeliatur: quantum hoc fieri valeat: & hoc vt dictum est maxime in sepulcris patrum suorum. Vnde vt puto nullo modo placuisset Iacob quod aliquid ex membris suis vel interioribus vel exterioribus, filii sui postquam simplici ter elegit sepulturam in sepulcris patrum suorum, sepeliuissent alibi. Praesumendum est ergo cum sit ra tionabile & laudabile, quod eligens sepulturam corpori suo simpliciter in aliquo loco, integre velit illud ibi sepeliri: nisi superueniat rationabilis causa: quam si praeuidisset moriens, secundum illam de corporis sui sepultura aliquid specialius ordinasset, quemadmodum loseph cum moriebatur: quia vidit quod fratres sui non sufficerent ad deferendum corpus suum in sepulcrum patrum suorum sine magno periculo & grauamine: quamquam desiderauit ibi corpus suum sepeliri: tamen non praecepit nisi quod ossa sua secum sepelienda in sepulcro patrum deferrent: & carnes manerent incineratae in aegypto propter huiusmodi necessitatem. lacob autem sciens quod per potentiam loseph sine grauamine corpus suum integrum statim posset deferri sepeliendum in sepulcro patrum suorum, non praecepit filiis suis tantum de sepultura ossium: sed corporis sui sim pliciter. Vnde filii sui ex tali praecepto patris praesumentes integrum corpus suum velle deferri: & in sepulcro patrum sepeliri: non inuenitur quod aliquid vt intestina corporis subtraxerint sepelienda in aegypto: vel in aliquo loco intermedio: sed quod corpus simpliciter conditum aromatibus sepeliendum detulerunt & sepelierunt. Cum ergo voluntas regis rationabilis fuit in eligendo sepulturam suam apud dictos. monachos: & hoc pro corpore suo simpliciter: in quo praesumitur quod integraliter: dico quod voluntas regis quo ad due. scilicet & quo ad hoc quod corpus suum sepeliretur apud dictos monachos: & etiam quo ad hoc quod ibi integraliter sepeliretur: adimplenda fuit: nisi forte causa rationabili superueniente: pro qua prae sumendum est quod aliquid specialius de corporis sui sepultura ordinasset quam ordinauit si illam praeuidis set. Quare si forte non superuenit rationabilis causa propter quam cor regis sepeliri debuit & potuit apud fratres: de qua iam erit sermo in solutione argumentorum: & ipsi fratres cor alienum receperunt sepeliendum & sepelierunt: ideo cor sepultum reddere cogendi sunt cum omnibus quae ab ipso receperunt: & tenentur cor restituere. & similiter monachi illud repetere: cum rex sepulturam apud eos elegit simpliciter: non tam in fauorem ipsorum, quam patroni, & sanctorum ecclesiae, & sepulcri patrum suorum quid apud illos est: vt licet aliquid factum in iniuriam alicuius eorum personalem dissimulare possent: non tamen tale quid quod factum est in iniuriam ecclesiae suae & sanctorum eius & patrum praedecessorum regis: & quod pos set in posterum vergere in magnum detrimentum ecclesiae: vt iam videbitur. Secundum hoc ergo concedenda est prima ratio, & similiter secunda: quia nihil concludunt nisi iam exposita.

AD argumenta autem in oppositum vsque ad vltimum, in quo prosequemur secundum membrum distinctionis propositae in pri cipio, respondendum. Et primo ad primum dicendo quod sepultura cordis apud fratres in nullius vergit de trimentum: Dicendum quod non est verum. immo per occasionem potest vergere in maximum detrimentum monachis. ex hoc enim facto quia principalius secundum fictionem iuris naturae debet apud fratres iudica ri corpus regis esse sepultum propter cor, quam apud monachos propter totum residuum: sicut iam dicetur: facilius rex filius suus posset inclinari ad eligendum sepulturam suam apud fratres: & ad eius. imitationem successores & affines sui: & consimiliter illorum posteri: & fieret tumulus regum quo ad omnes succedentes apud fratres: qui apud monachos permansisset forte si talis occasio ex cordis se pultura data non fuisset: quod esset eis summum detrimentum: sicut patet consideranti. Et quid assumi tur: quod factum illud alicui vt fratribus proficit: verum est temporaliter in oblationibus & quaestu temporalium: obest tamen multum eis in spiritalibus: quia fidem & charitatem quam deberent habere erga proximos amittunt: si tamen absque causa rationabili & in casu non concesso cor sepeliendum receperunt, secun dum quod procedit primum argumentum inductum contra fratres. Si autem rationabilis causa superuenit propter quam li cite cor concessum eis fuisse potuit: secundum quod concludam in solutione vltimae rationis: tunc secus est & soluam secundum hoc argumenta ad oppositum. Et quod assumitur tertio quod per factum illud cultus dei augmentatur: dicendum quod etsi augmentatur quo ad substantiam facti: non tamen quo ad modum faciendi, quem plus deus respicit: intantum quod non placet deo factum nisi propter modum faciendi & econtra. factum etiam de genere bono rum displicet propter indebitum modum faciendi. Propter quid dicitur Gen. iiii. Respexit dominus ad Abel: & ad mu nera eius. Ad Cain vero & ad munera eius non respexit. Glos. interlinea. Qui mentem offerentis non oblationem intendit quae placet ex munditia offerentis. Si ergo fratres non modo competenti cor sepeliendum receperunt: & perseuerant in hoc simpliciter non restituendo ablatum: quia secundum Augustin. aliter non dimittitur peccatum nisi restituatur ablatum: quicunque diuinus cultus ex tali modo faciendi procedit: quia non plene placet deo: diuinus cultus non est reputandus. de qua libus dicitur. xiii. quid ii. S. Sed alius. Contra Melchiadis papae auctoritatem nititur, qui vanis persua- sionibus illectus sepulturam suorum parentum contemnit. Ait enim. Leo episcopus seruus seruorum dei fidelibus in Christo per totam ltaliam. Relatum est auribus nostris esse quosdam peruerse agentes qui subuertere nituntur atque diuidere conantur ecclesiae vnitatem: videlicet abbates monachique: qui non studio charitatis: sed aelo rapacitatis inuigilant & docent atque seducere non cessant saeculares quos illaqueare possunt, vt res suas atque possessiones siue in vita, siue in morte monasteriis illorum tradant: & ecclesiis quibus subiecti esse videbantur: & a quibus baptismum, poenitentiam, & eucharistiam recipiunt: nihil de bonis relinquunt.

AD secundum: quod dicti monachi eadem ratione alia intestina deberent repetere a dictis canonicis, & illi ea restituere: Dicendum quod non est simile. quia si secundum quod dicitur. xiii. qui. ii. cap. Placuit. nullus proprii arbitrii temeritate aliam ecclesiam nisi cui vsus anti quorum parentum canonica institutione subiacere perhibetur, sepulturae causa adire audeat: nisi in firmitatis causa impeditus in aliam regionem fuerit quocunque negotio progressus: consimiliter nuiius haeres sepulturae cordis patris sui qui pro eo sepulturam in aliqua ecclesia elegit: cui vsus an tiquorum parentum rationabili consuetudine subiacere perhibetur: aliam ecclesiam adire audeat nisi necessitatis causa impeditus in longinqua regione. Vnde etsi necessitatis caus. scilicet quia onerosum erat & periculosum portare corpus regis defuncti cum intestinis ad sepulcrum patrum suorum quod elegit rex haeres superstes pro intestinis sepeliendis potuit adire aliam ecclesiam. Si enim defunctus praeui disset, hoc recta ratione ordinasse debuisset, quemadmodum ordinauit loseph de solis ossibus suis in sepulcris patrum sepeliendis: vt dictum est. Et ideo haeres sicut bonus epieices quid pater omisit supplere potuit. iuxta artem philosophi in. v Ethi. Si tamen non reputaret huiusmodi onus, & prouideret periculo condi mentis aromatum ne forte sentiretur foetor: & asportari faceret corpus integrum cum intestinis vsque prope locum sepulturae ad opus corporis electae, non posset diuidere intestina a corpore: & dare alteri ecclesiae ipsa ad sepeliendum: quia cessante causa cessare debet effectus. & sicut de totis intesti nis, sic de parte eorum: vt de corde. Quia postquam cor fuit asportatum cum corpore vsque prope locum sepulturae: & sic haeres facere disposuit: non licuit ipsum cor dare sepeliendum alteri ecclesiae: nec etiam prius dare alicui: vt sic deferretur ad sepeliendum alibi: nec licuit ad hoc regem iuuenem in ducere. immo si commode potuisset absque summa necessitate corpus integrum cum intestinis detulisse, hoc facere debuisset: voluntatem patris sui extremam charitatiue adimplendo: nec expensis ad hoc faciendum pepercisse, quemadmodum loseph non legitur intestina de corpore patris sui Iacob extraxisse: quamuis inter diem mortis Iacob & diem sepulturae fluxerunt dies plurimi. secundum enim quod legitur Gen. l. praecepit loseph seruis suis medicis vt aromatibus condirent patrem: quibus iussa complentibus transierunt. xl. dies: & fleuit eum Aegyptus septuaginta dies: & hoc antequam loseph accipe ret iter asportandi corpus in terram Chanaan: quae bene distabat ab Aegypto itinere. xl. dierum.

AD tertium quod secundum iura ciuilia ibi censetur locus religiosus & videtur corpus simpliciter esse sepul tum vbi sepultum est caput: ergo multo fortius vbi caput cum multis aliis membris: Dicendum quod hoc dictum est secundum fictionem quandam iuris ciuilis. sed sicut ius ciuile habet suam fictionem sic & ius naturale. lus enim ciuile quia iudicat principaliter secundum ea quae apparent publico iu dicio humano: & quia in capite sunt sensus omnes: ideo secundum ius ciuile magis nobile & principale membrum totius corporis iudicatur: & corpus censetur esse sepultum vbi sepultum est caput: nec reputat residui corporis sepulturam. Iuxta hoc quod dicit Ambro. super illud psal. Videhumilitatem meam & eripe me. Reciso capite reliqui corporis truncus bestiarum corpori compara tur. sepelitur enim fine decore corpus. In capite etenim vigor vitae. In capite est gratiae venustas. & hoc quia in eo primo apparent opera vitae & sensus: & apparenter ab ipso procedunt nerui & venae. Iuxta illud quid dicit Ambro. ibidem. Caput est quod fouet membra omnia & dirigit atque implet sensus: inde ductus venarum meatusque spiritus: sanguinis vires in totius corporis partes deriuantur. lus vero naturale quia iudicat secundum dictamen naturae: & in corde principium est & sedes animae secundum quod dicit philosophus in de animalibus. Membrum diuinum est cor & eius inhabitator est anima: & a corde est primum principium vitae & motus & sensus: quo vita manifestatur in viuentibus, et in ipso vltimo deficiunt: et primo formatur: et post ipsum caetera membra quae fundantur in ipso: vt lineae ductae ad circunferentiam in centro: et ab ipso oriuntur venae et arteriae quae sunt delatrices in sanguine spirituum et virium animae ad caetera membra corporis: vt determinat philosophus ibidem: idcirco secundum ius naturale magis nobile et principale membrum est cor et corpus censendum est potius secundum fictionem iuris naturalis ibi esse sepultum, quam vbi sepultum est caput: et reputari debet residui corporis sepultura absque corde fore fine decore. Vnde et po tius censendum quod ibi resurget homo vbi cor sepultum est, delato ad cor toto residuo corporis: & eidem compaginato ibidem potius quam econuerso. vt enim dicitur Ezech. xxxvii. vbi loquitur propheta de resurrectione: in commotione diei nouissimae dicitur. Ecce commotio: & accesserunt ossa adossa, vnumquodque ad iunctuam suam: & est illa iunctura in corde sicut in centro: in quo viget anima & a quo inchoatur motus animalium progressiuus, vt habitum est supra: & sic secundum sictionem iu ris naturalis potius censendum est corpus regis esse sepultum apud fratres quam apud monachos.

AD quartum: quod secundum iura ciuilia princeps potest mutare tumulos &c. Dicendum quod argumentum falsum supponit: quia non inuenitur in iure ciuili quod princeps possit mutare rationabilem voluntatem defuncti, vel totum corpus vel partem corporis alibi sepeliendo. Sed si corpus iam sepultum debet transferri de loco ad locum: hoc debet fieri auctoritate principis vel rectoris prouinciae. & glossa ordinaria exponit id est papae vel episcopi. Et quicquid dicant de hoc iura ciuilia: hoc est contra iura canonica: quae districte prohibent ne personae saeculares disponant de rebus ecclesiasticis. Quare cum in omnibus rebus corporalibus nihil habet ecclesia pretiosius quam reliquias fidelium: quos omnes sanctos reputamus postquam in fide catholica decessisse creduntur: quia illas resurrecturas resurrectione gloriosa credimus resumptis animabus: & per animas gloria perfrui sempiterna: nihil ergo circa reliquias corporum fidelium defunctorum in ecclesia vel in cimiterio sepultorum habent omnino principes disponere: nec corpora tumulata propria auctoritate de tumulo in tumulum transmutando: sicut nec corpora non tumulata eorum qui certas sepulturas elegerunt, partiendo, & diuersis ecclesiis ea tumulanda tradendo.

AD quintum. reges praedecessores noui regis intestina praedecessorum suorum & vxorum in longinquis partibus morientium partiri consueuerunt &c. Dicendum quod si decedentes elegerunt sepulturam pro corpore suo in certo loco: nisi ma gna necessitate & rationabili de causa intestina a corpore separare alibi sepeliendo nec debuerunt, nec potuerunt, nec quaecumque consuetudo in hoc daret eis ius super hoc: quia non esset consuetudo sed corruptela: intromittendo se de rebus ecclesiasticis disponendis, nisi in casibus a iure vel ex priuilegio si bi commissis. Quae rationabilis causa si superueniret: posset simul secundum quod superius tactum est, sepelire in vna ecclesia intestina, vel in diuersis partiendo ea. Si tamen contingeret ea vel partem eorum asportare prope locum electum sepulturae corporis sui simpliciter, ius haberent & habuissent personae illius ecclesiae petendi asportatum: & illi apud quos inuentum esset tenerentur restituere. Quia si aliquas expensas in asportando fecissent: fortasse possent agere ad interesse: vel erga haeredem defuncti si suis expen sis non fuisset asportatum, vel erga personas illius ecclesiae.

AD sextum quod intestina tota postquam data erant fratribus ad tumulandum, sicut potuissent ea licite tumulasse nisi consilium mutatum fuisset: sic potuerunt ea vel partem eorum vt cor deferre ad tumulandum vbi modo tumulatum est: Dicendum quod non est verum: quia dicta intestina non fuerunt eis data nisi ad certum actum. scilicet tumulandi ibi: & statim: & hoc propter eandem causam qua extracta sunt ex corpore. propter quod non potuerunt ea vel partem eo rum deferre vel conferre ad alibi tumulandum.

AD septimum respondendum est per idem.

AD octauum pa tet per idem & per praedicta, quod reuera rex iuuenis potuit dare cor ad tumulandum vbi alia intestina sunt tumulata: vel per se tumulandum in alia ecclesia ex rationabili tamen causa, vel simul cum aliis intestinis: sed ad deferendum prope locum vbi pater suus elegerat corpori simpliciter suam sepulturam, non potuit dare: quia tunc cessasset causa quare deberet alibi sepeliri ipsum aut alia intestina. si enim possent deferri sine magno grauamine & periculo: ipse tenebatur ea deferre vsque ad locum sepulturae electae sicut dictum est.

AD nonum: quod abbatis & monachorum consensus interuenit & auctoritas superiorum: Dicendum resumendo secundum membrum distinctionis propositae in principio: quod si libera lis consensus eorum interuenit & auctoritas superiorum liberaliter: si tamen cum hoc habuerunt auctoritatem conmutandi ordinationem defuncti: reuera licite factum est quicquid super cordis sepultura factum est: nec ipsi tenentur cor restituere: nec monachi possunt aut tenentur ipsum repetere: quia supponendum est quod si fecissent liberaliter, legitimam rationem dispensandi in hoc illi superiores habuissent. aliter enim non fuisset legitime factum coram deo: & periculum delicti immineret, siquod in hoc esset commissum, illis superioribus, & illis qui eos ad hoc induxerunt quicumque erant.

ET per hoc respondendum est ad primam rationem quae dicit. Si quis autem in casu non concesso & c. dicendo quod in hoc verbo explicatur solutio: consensu enim libero partis interueniente & superiorum dispensatione legitima, faciunt casum in quo fratribus conceditur sepelire cor.

PER idem patet ad secundum: quod sub trahens vnum de. x. quae legata sunt, tenetur istud restituere. Verum est nisi fiat de consensu illius cui subtrahitur: & hoc in rebus ecclesiae ex auctoritate superiorum super hoc potestatem habentium: sicut secundum positionem contingit in proposito. Si vero consensus abbatis & monachorum fuit non libera lis: sed coactus: & metu amittendi bona iam habita: vel non adipiscendi bona adipiscenda: illicitum erat coram deo quicquid erat factum, nisi superiores ex legitima causa habuissent potestatem in hoc mu tandi voluntatem defuncti: etiam contra voluntatem abbatis & monachorum. Potuerunt tamen per talia verba expressisse suum consensum: licet contrarium habuissent in mente: quod tali consensu adueniente auctoritate superiorum, abbas & monachi nullam forte haberent potestatem cor repetendi: neque fratres te nerentur ipsum restituere. Dico quantum ad forum ecclesiae militantis: licet coram deo & in conscientiis totum est contrarium. Si vero fuisset consensus illorum omnino liberalis: & non superuenisset auctoritas superioris: credo quod non valuisset consensus illorum in praeiudicium ecclesiae in cuius fauorem rex elegit sepulturam: & tenerentur monachi repetere cor: & propterea illi restituere. vt. xxiii. q. xii. Si is qui. vbi dicitur. Ea quae in nobis committuntur facile possumus remittere: ea vero quae in deum sunt commissa: cum magna discretione. vbi dicit glossa. Sed nunquid episcopus potest remittere iniuriam illatam ecclesiae: Non credo quod possit solus episcopus remittere. Nam episcopus procurator dicitur ecclesiasticarum rerum. vt. xii. euoid i. c. vlti. Vnde cum sit procurator conditionum ecclesiae, non potest facere deteriorem vt extra. de donationibus. cid eti. quare multo minus nec abbas cum conuentu: & sic tenerentur monachi repetere cor: si tamen sine scandalo fieri posset. xxiii. qud iiii. Non potest. l. d. Vt constitueretur. Similiter si su periores metu qui cadere potuit in constantem virum, inducti fuissent ad adhibendum consensum verbo vel facto cordis sepulturae: non valuisset fratribus coram deo quin tenerentur restituere: licet forte ab ec clesia superioribus habentibus ratum factum suum non cogerentur restituere: nec monachi possent repetere. Quid autem super hoc veritatis sit, quo ad haec quae in mero facto consistunt: ipsi per quos actum est viderint.